Prac t powicam memu najdroszemu Zbawcy iPANU,

Jezusowi Chrystusowi,
a dedykuj Royowi McKee, drogiemu, kochanemu Bratu,
z ktrym miaem zaszczyt przez wiele lat prowadzi prac duszpastersk
i ktry by dla mnie nieustajcym rdem zachty.
 Zarejestruj si na stronie
www.vocatio.com.pl
jako odbiorca naszego newslettera,
a bdziesz otrzymywa informacje o nowociach, znikach
i specjalnych promocjach przygotowanych dla naszych Klientw.
Moesz oczekiwa zniek o wysokoci nawet
do 2050% oryginalnej ceny detalicznej.
 Tytu oryginau:
A Hebrew Word for the Day

Przekad:
Aleksandra Czwojdrak

Redakcja:
Piotr Woszczenko i Zesp VOCATIO

Korekta:
Zesp VOCATIO

Redakcja techniczna:
Magorzata Biegaska-Bartosiak

Projekt okadki:
Radosaw Krawczyk

Zdjcie na okadce:
Fotolia.com (44047933, 50620928, 25753619).

Fragmenty biblijne wedug niepublikowanego jeszcze przekadu NPD,

Wydawnictwo NPD, Warszawa.

Copyright 2010 by Dr J. D. Watson

Published by AMG Reference, an imprint of AMG Publishers, Inc.
6815 Shallowford Rd. Chattanooga, Tennessee 37421
All rights reserved

Copyright for the Polish edition 2017 by Oficyna Wydawnicza VOCATIO

All rights to the Polish edition reserved

Wszelkie prawa do wydania polskiego zastrzeone.

Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana ani w jakikolwiek inny
sposb reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana
elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu
bez pisemnej zgody wydawcy. W sprawie zezwole naley zwraca si do:
Oficyna Wydawnicza VOCATIO
02-798 Warszawa, ul. Polnej Ry 1
e-mail: vocatio@vocatio.com.pl

Redakcja: tel. (22) 648 54 50

Dzia handlowy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78
e-mail: handlowy@vocatio.com.pl

Ksigarnia internetowa
e-mail: sklep@vocatio.com.pl
www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7829-226-5
Te codzienne rozwaania kluczowych sw Biblii Hebrajskiej wcign czytelnika w owocne
studium Boego Sowa i w poznanie jego wielowymiarowej wspaniaoci.
Z przedmowy dr. Williama D. Barricka, profesora Starego Testamentu,
dyrektora Programu Studiw Doktoranckich The Masters Seminary

Watson znowu to zrobi! Nowy tom, powicony tym razem sowom hebrajskim, ubogosawi
chrzecijaskiego czytelnika cudownymi mylami duchowymi ze Starego Testamentu. Nie-
stety wielu wierzcych lekceway Stary Testament i skupia si na studiowaniu Nowego. Stary
Testament obfituje jednak w natchnione samorodki zota, ktre kadego dnia nios bogosa-
wiestwo, dajc duchow si i pokrzepienie. Styl pisarski Watsona jest przejrzysty, atwy do
zrozumienia i zawsze rzuca wiato na doniose prawdy z Biblii Hebrajskiej. Idealne studium dla
dociekliwego wierzcego i dla duszpasterza, ktry podzieli si ze swoj wsplnot wspaniaymi
objawieniami ze Starego Testamentu.
Dr Mal Couch, zaoyciel Tyndale Theological Seminary, dyrektor Scofield Ministries
w Clifton w Teksasie, autor ksiki Classical Evangelical Hermeneutics

Kade sowo wychodzce z ust Boych jest natchnione przez Boga i powinno by apczywie
przyswajane. Dlatego znakomita ksika Sowo hebrajskie na kady dzie roku jest tak cenn
pomoc. Ta skarbnica prawdy obfituje w bogate studia leksykalne najwaniejszych sw Sta-
rego Testamentu. Kade studium zostao starannie przygotowane, trafnie wyjanione i zaopa-
trzone w duszpasterskie wnioski praktyczne. Przekonacie si, e ta codzienna pobona lektura
okae si przydatnym narzdziem w waszym studium biblijnym, osobistej modlitwie i yciu
chrzecijaskim.
Dr Steven J. Lawson
duchowny w Christ Fellowship Baptist Church w Mobile w Alabamie, autor ksiek

Doc Watson znowu powtrzy swj wyczyn, tym razem na podstawie Starego Testamentu.
Jego analizy sw hebrajskich okazuj si bezcenne i ponadczasowe to ogromne bogosa-
wiestwo duchowe do codziennego spoycia.
Richard Mayhue, doktor teologii, wiceprezes senior i rektor The Masters Seminary

Bg znw uy Doca Watsona, aby pobogosawi nas codziennym studium leksykalnym, tym
razem powiconym sowom hebrajskim. Jeli podobnie jak mnie, zbudoway was rozwaania
greckich sw, to ksika Sowo hebrajskie na kady dzie roku bdzie obowizkow pozycj
w waszym ksigozbiorze. Doc nie pisze dla teologw w wieach z koci soniowej, lecz dla
zwyczajnych bogobojnych ludzi, ktrzy wadaj tylko swoim ojczystym jzykiem. I wspaniale
zaspokaja ich potrzeb!
J. D. Wetterling, autor ksiki No one

Sowa Pisma to najwaniejsze sowa wszech czasw. S duchowe i yciodajne, prawdziwie

natchnione przez Boga. Znajomo Biblii to najdoniolejsza wiedza, jak mona posi, a prze-
kazywanie jej innym jest najwikszym przywilejem, jaki Bg da nam jako swoim wiadkom.
Chcc skutecznie wypenia to zadanie, musimy wiedzie, co Bg powiedzia. Doc Watson
znw wspiera nas w tym za spraw swej najnowszej ksiki Sowo hebrajskie na kady dzie
roku. Ta kontynuacja jego pierwszej pracy, powiconej greckiemu Nowemu Testamentowi,
zgbia niektre spord najbardziej fascynujcych sw hebrajskich w Starym Testamencie.
Gdyby chcie zaoferowa program seminarium w piguce, byaby to wanie ta ksika! Dziki
tym cudownym rozwaaniom kadego dnia bdziecie ksztaceni, pokrzepiani i stawiani wo-

5
bec wyzwa. Zostaniecie te przygotowani do suby. Jak powiedzia Salomon, zote jabka na
sprztach ze srebra to sowo mwione w czasie waciwym (Prz 25,11). Gorco polecam t
ksik, jej warto jest nie do przecenienia.
Dr James Bearss, zaoyciel i dyrektor ,,On Target Ministry

Spisane Sowo Boe staje si zrozumiae w ten sam sposb, w jaki zostao nam przekazane
przez objawienie. Dr Watson ledzi niezomn prawd ze Sowa i w Sowie, dostarczajc
zarwno laikowi, jak i uczonemu zasobw bezcennych w yciu osobistym, studium biblijnym,
rozmylaniach i wzrocie w wierze. Prawdy wyaniajce si z samych sw pochodz z my-
li ich pierwotnego Autora, Ducha witego, a dr Watson nigdy nie usiuje narzuca swoich
osobistych przekona. Korzystanie z tego studium leksykalnego stanowi najlepszy fundament
goszenia i nauczania doktryny, poniewa dziki osobistemu zrozumieniu objawionego Sowa,
ukazanemu w tej pracy, uwiadomimy sobie, e studium poszczeglnych sw jest by moe
najpraktyczniejszym aspektem samej tkanki Biblii.
Dr Paul Graves, prezes Golden State School of Theology

W swej wczeniejszej pracy Sowo greckie na kady dzie roku dr Watson podarowa nam
treciw lektur na co dzie, opart na kluczowych sowach Nowego Testamentu. Kierujc
tym razem uwag na Stary Testament, Watson ponownie daje nam poywny pokarm. Sowo
hebrajskie na kady dzie roku pozwoli wam zagbi si w Pismo i w serce Boe. Rozkoszuj-
cie si tym!
Dr Gary E. Gilley, duchowny i nauczyciel w Southern View Chapel
w Springfield w Illinois autor serii ksiek This Little Church

Sowo hebrajskie na kady dzie roku to narzdzie do osobistego studium biblijnego w postaci
przyjaznej lektury zarwno dla umysu, jak i serca. Podobnie jak w poprzedniej ksice tego au-
tora Sowo greckie na kady dzie roku, otrzymujemy zwize, gruntowne analizy kluczowych
sw Starego Testamentu, podane z duszpastersk trosk. Kademu sowu towarzysz wnioski
praktyczne oraz bardzo pomocne dodatkowe Fragmenty do dalszego rozwaania. Mam za-
miar korzysta z obydwu tych tomw w tym roku w trakcie codziennych spotka z Bogiem.
Jerry Marcellino, absolwent teologii, duchowny w Audubon Drive Bible Church
w Laurel w stanie Missisipi, pisarz i dyrektor Audubon Press & Christian Book Service

Eureka! Dr Watson da nam sporo cennego materiau do pobonych rozmyla. Te z pozoru

proste rozwaania, ktrych przedmiotem s wane terminy biblijne, dotykaj serca i pobudzaj
umys do dalszego studium. Jestemy nimi oywieni i poruszeni, a oszczdza si nam mozou
tak czsto kojarzcego si z tym zajciem. Dzikuj!
James P. Steel, doktor teologii, byy rektor Cornerstone Bible Institute

6
 Podzikowania

Pragn podzikowa przede wszystkim mojemu przyjacielowi dr. Williamowi D. Barrickowi,

wykadowcy Starego Testamentu, oraz dyrektorowi programu studiw doktoranckich w The
Masters Seminary, za napisanie wprowadzenia do ksiki oraz za redakcj techniczn manu-
skryptu. Jego ogromna wiedza, ktra niejednokrotnie znalaza odzwierciedlenie wprzypisach,
jest dla mnie bezcenna.
Chc te podzikowa mojemu dugoletniemu przyjacielowi Bobowi Dasalowi, byemu
redaktorowi naczelnemu pisma Pulpit Helps, za zaprezentowanie pomysu wydania innej
mojej ksiki Sowo greckie na kady dzie roku Danowi Penwellowi, kierownikowi Dziau
Rozwoju Produktu iNabywania Praw wAMG.
Podzikowania skadam rwnie Danowi ikomisji wydawniczej AMG za propozycj napi-
sania tego tomu oraz Rickowi Steeleowi, ktry zastpi Dana po jego przejciu na emerytur, za
kierowanie tym przedsiwziciem.
Wyrazy mojej wdzicznoci pyn rwnie dla redaktorw, adiustatorw iamaczy, ktrzy
trudzili si nad tym, aby ksika nadawaa si do czytania: dla Warrena Bakera, Richa Cairnesa,
Trevora Overcasha iRicka Steelea.
Mojej kochajcej onie, Debbie dzikuj za korekt.
Podzikowania skadam Cook Communications Ministries za tabel Sowa i mowa
wKsidze Przysw, wspomnian wrozwaaniu na 16 lipca (copyright 1985 Cook Commu-
nications Ministries. The Bible Knowledge Commentary: Old Testament by Walvoord and
Zuck. Reprinted with permission. May not be further reproduced. All rights reserved).

7
Przedmowa

Stary Testament jest jedynym prawdziwym rdem wiedzy dotyczcym: stworzenia wszech-
wiata, pochodzenia czowieka, upadku rodzaju ludzkiego, zbudowania arki Noego, wybrania
narodu izraelskiego przez Boga, ycia osb takich jak Abraham, Jzef, Mojesz, Dawid, wyjcia
Izraela zEgiptu, krlestw Izraela iJudy, niezliczonych cudw oraz zasad Boego planu, uoone-
go dla zbawienia tych, ktrzy wierz wPANA tak, jak nakazuje Pismo wite.
Te tematy ihistorie okrelaj starotestamentow wiedz wikszoci osb wierzcych. Ci,
ktrzy pragn pogbi sw wiar iznajomo Biblii, mog korzysta zkomentarzy przydatnych
wzrozumieniu historii biblijnych, zpodrcznikw teologicznych, ktre pomagaj ogarn sens
Biblii ijej nauk, zpublikacji powiconych szczeglnie trudnym fragmentom oraz zkonkordan-
cji, pozwalajcych na porwnywanie fragmentw, wktrych przekadzie uyto takiego samego
sowa bd zwrotu.
Wszystkie tego typu rda zpewnoci pomagaj studiowa Sowo Boe. Co jednak zro-
bi, gdy dojdziemy do wniosku, e do lepszego zrozumienia Biblii niezbdne staje si studio-
wanie sw wjzykach oryginalnych? Wprzypadku Starego Testamentu mogoby to oznacza
konieczno zapisania si na kursy jzykw hebrajskiego iaramejskiego. Na szczcie nie jest
to konieczne. Wydawnictwo AMG ju od wielu lat dostarcza pomocy pozwalajcych chrzeci-
janom zgbia bogactwa Starego iNowego Testamentu bez koniecznoci odbycia formalnych
studiw hebrajskiego czy greki.
Serie wydawnicze, takie jak Key Word Study Bibles czy Complete Word Study do-
starczaj narzdzi niezbdnych do studiowania sensu oryginalnych jzykw. S to profesjonal-
nie przygotowane pomoce, jednake wyszukiwanie wnich materiau wymaga czasu iwysiku.
A w naszych penych popiechu czasach nawet krtkie rozwaanie sensu konkretnego so-
wa wdanym fragmencie biblijnym moe troch potrwa. Wksice Sowo greckie na kady
dzie roku, przeznaczonej do codziennego studium, Doc Watson wykona ju t prac, uka-
zujc znaczenia kluczowych sw pochodzcych zgreckiego oryginau Nowego Testamentu.
Wksice Sowo hebrajskie na kady dzie roku Watson opracowa podobny zestaw rozwaa
na kady dzie, wykorzystujc hebrajskie oryginalne sownictwo Starego Testamentu. Sukce-
sywnie dzieli si odkryciami zwasnego studium biblijnego, udowadniajc, e wnikanie wzna-
czenie poszczeglnych sw moe doprowadzi do peniejszego zrozumienia Boego Sowa.

dr Warren Baker
Chattanooga, Tennessee

8
 Wprowadzenie

We wprowadzeniu do ksiki Sowo greckie na kady dzie roku1 napisaem, e sowa wogle
maj istotne znaczenie, ale najwiksze znaczenie maj wanie sowa Pisma witego. Doda-
em, e poniewa dzisiaj do sw nie przywizuje si wikszej wagi, precyzja wdefiniowaniu
doktryny ipraktyki ycia chrzecijaskiego jest tak potrzebna jak nigdy wczeniej. Tamt ksi-
k powiciem sowom greckim, ta opiera si na studium sw hebrajskich.
Mylc o jzyku hebrajskim, posuguj si obrazami. Jzyk ten bowiem szerokimi i za-
maszystymi pocigniciami pdzla maluje pikne pejzae, nie rezygnujc przy tym ze szcze-
gowych opisw. Dzieje si to gwnie za spraw hebrajskiego sownictwa. Jest ono wistocie
tak bogate, i czstokro wjzykach zachodnich brakuje nam sw do ich oddania izmuszeni
jestemy rne sowa hebrajskie oddawa jednym sowem zachodnim, co bardzo zubaa tre
przekazu. Istniej na przykad trzy sowa hebrajskie, ktre maj sens terminu zbawienie, czte-
ry oznaczeniu czowiek, cztery oznaczeniu maestwo. Jeli to nie robi na nas wraenia,
zauwamy, e a trzynacie rnych sw hebrajskich tumaczonych jest w wiecie zachod-
nim jako wiato, czternacie innych przekada si jednym sowem ciemno, osiemnacie
innych jednym sowem strach idwadziecia pi znajduje swe odzwierciedlenie wsowie
wyzwalanie. To zaledwie par przykadw, adodajmy do nich jeszcze sowo niszczy, tu-
maczone w ten sposb z pidziesiciu piciu rnych sw hebrajskich. Przyprowadza,
przywodzi uywane s dla tumaczenia szedziesiciu szeciu sw, ajedno sowo bra
odzwierciedla a siedemdziesit cztery sowa hebrajskie ornych zabarwieniach. Podobn
rnorodno dostrzegamy take w opisowych imionach Boga (zob. 7-30 stycznia), okrele-
niach Pisma (zob. 11-24 lutego) oraz winnych pojciach.
Wakim dowodem wanoci Starego Testamentu jest fakt, e wikszo doktryn nowo-
testamentowych opiera si na teologii starotestamentowej. Od grzechu, przez zbawienie, a po
sub, Nowy Testament wyania si ze Starego, Stary Testament za jest doskonale wyjaniany
przez Nowy. Jak uj to Augustyn zHippony: Nowy wStarym umieszczony, Stary wNowym
wyuszczony. Cho niektre prawdy teologiczne (np. oKociele) nie wystpuj wStarym Te-
stamencie, to jednak wikszo tematw Nowego Testamentu wyrasta ze Starego, wrd nich
takie podstawowe doktryny teologiczne jak natura Boga, akt Stworzenia, czowiek, moralno,
odkupienie, wielbienie Boga, mdro, prawda ato dopiero pocztek listy. (Zob. dalsze om-
wienie zagadnienia wPrzedmowie).
Z Bibli jest jak zsymfoni czy koncertem naley ich sucha od samego pocztku, by
pozna tematy, ktre bd rozwijane wkolejnych czciach utworu. Tak samo rozwijaj si
doktryny teologiczne wPimie witym. Wtki zaprezentowane wStarym Testamencie s roz-
wijane wNowym. Co wicej, wnauczaniu biblijnym czsto podkrela si znaczenie realizacji
proroctw biblijnych iwypenienia si Prawa Mojeszowego wChrystusie (zob. 9 i16 lutego).
Do penego zrozumienia istoty przekazu NT konieczne jest zatem zrozumienie prawd Starego
Testamentu, prawd, ktre rzecz jasna wyraane s za pomoc sw.
Sowa Pisma witego s duchowymi nasionami Boego ycia. Bez nich nie mona
mwi oPrawdzie. Kada prba wykadu prawd biblijnych, ktra nie opiera si na zasadzie
dokadnej analizy wartoci sw wich kontekcie, bdzie wnajlepszym razie niebezpieczna.
Popularne ostatnio wrd kaznodziejw wyrywanie sw zkontekstu jest wielkim naduyciem,
tak samo jak ich swobodne interpretowanie zakadajce, e zamys autora jest taki sam jak
zamys kaznodziei. Wtym miejscu trzeba zada pytanie oglnej natury: czy mona pozna myl
autora, nie znajc precyzyjnie znaczenia uywanych przez niego sw? Jak uzyska rzetelno

9
nauczania biblijnego bez dogbnego zrozumienia sensu kadego sowa tej Ksigi? Dlatego mu-
simy mie pene przekonanie, e tumaczenia terminw greckich ihebrajskich, jakie znajdu-
jemy wnaszych przekadach Biblii rzeczywicie wiernie oddaj ich sens wnaszym jzyku we
waciwym kontekcie. Bez tej wiarygodnoci, czy mona mwi oprawdziwej autorytatyw-
noci przekadu? Wci zdumiewa mnie izasmuca to, e wielu chrzecijaskich przywdcw,
ktrzy deklaruj pragnienie obrony autorytetu Biblii, nie wnika gboko wsens jej przekazu oraz
wartoci sw wniej uytych, aco gorsza: nader czsto wyrywa poszczeglne sowa iwersety
zkontekstu.
Jak wane s jzyki biblijne? Marcin Luter, znany zdoskonaej ich znajomoci, napisa:
Bdmy za pewni, e bez tych jzykw nie ocalimy Ewangelii. Jzyki to pochwa, wktrej tkwi
ten miecz Ducha, szkatua, wktrej klejnot w spoczywa, naczynie do trzymania wina, spiar-
nia, wktrej przechowuje si ywno, oraz jak wskazuj to same ewangelie kosze, wkt-
rych trzyma si te chleby, ryby iresztki. [...] Cho zatem wiar iEwangeli mog prezentowa
proci gosiciele, nieposiadajcy znajomoci jzykw, to goszenie takie jest pytkie iuomne,
ludzie wkocu nu si nim inudz, ispada ono na ziemi. Lecz jeli kaznodzieja biegy jest
wjzykach, to jest wjego goszeniu wieo iywotno. Pismo jest omawiane wcaej swej
rozcigoci, wiara za nieustannie odnawia si poprzez cig rnorodno sw iilustracji2.
Zatem ksik t powicamy sowom hebrajskim. Kadego dnia roku bdziemy anali-
zowa konkretne sowo hebrajskie, najpierw prezentujc zwize jego studium, a nastpnie
pynce zniego praktyczne wnioski. Wszystko po to, by sowo to stao si rzeczywistoci wna-
szym yciu. Dla lepszego efektu materia na kady dzie obejmuje te inne zwizane ztema-
tem wersety, ktre mona przestudiowa samodzielnie (Fragmenty do dalszego rozwaania).
Mamy rwnie nadziej, e studium kadego dnia bdzie zachcao czytelnikw do modlitwy.
Rozmylajcie nad rozwaaniami zkadego dnia ipozwlcie Duchowi Boemu pobudzi
was wtrzech podstawowych aspektach modlitwy: dzikczynieniu, chwaleniu ibaganiu. Po-
dobnie jak poprzednia ksika, rwnie ita staa si jedn znajwikszych radoci mojego ycia
ijednym znajbardziej poytecznych przedsiwzi wmojej subie dla PANA. Pozwol sobie
doda, e nic nie pochlebia autorowi bardziej by nie wspomnie ju ooniemielajcym po-
czuciu odpowiedzialnoci ni wiadomo, e kto zkorzyci czyta to, co on napisa. Jako
autor tej ksiki dzikuj wic czytelnikom zcaego serca za to, i to czyni. Prosz Boga, aby
sowa, ktre za chwil bdziecie studiowali, stay si dla was rdem radoci ipoytku. Przede
wszystkim za modl si, aby dziao si to (eis
epainon doxs ts charitos autou) Ku chwale majestatu [Jego] aski Ef 1,6.

10
 Przedmowa

Po co powica czas na poznawanie sw, zwrotw, imion Boga ipoj ze Starego Testamen-
tu? Czsto zadawane jest pytanie: Czy nie powinno si raczej inwestowa wysiku wzgbia-
nie prawd inauk Nowego Testamentu? Czy to nie on jest ostatecznym objawieniem danym
od Boga?. Przekartkujmy wic nagwki zamieszczonych poniej codziennych rozwaa. Ile
ze sw, zwrotw czy koncepcji, ktre mona tu dostrzec, znajdujemy pniej wNowym Te-
stamencie! Prawda jest taka, e hagiografowie Nowego Testamentu byli wrcz przesiknici
znajomoci Starego Testamentu. Jego tekst przepenia ich dusze. Ich krew krya wsposb
biblijny. Tak samo metaforycznie okrelano pniej Charlesa Haddona Spurgeona i Johna
Bunyana, sugerujc, e gdyby rozci ich ciaa, wypynaby znich tre Biblii. Apostoowie Pa-
we, Jan iPiotr wraz zinnymi redaktorami Nowego Testamentu wmowie iw pimie wadali
starotestamentowym sownictwem, frazeologi oraz koncepcjami teologicznymi iduchowymi.
Koci jest jednym znielicznych poj nowotestamentowych, ktrych nie znajdziemy wSta-
rym Testamencie dlatego zarwno on, jak iepoka, wktrej Bg go ustanowi, s okrelane
mianem tajemnicy (Ef 3,3-9).
Pomylmy okluczowych pojciach teologicznych, ktre rzucaj wiato na Nowy Testa-
ment. Stary Testament nieomal od samego pocztku mwi oofierze (Rdz 4,3-5; Rdz 8,20), roz-
wija te t koncepcj szerzej wKsidze Kapaskiej 17. Ofiara zastpcza stanowi niewtpliwie
temat Iz 53,4-6. Pojednanie odnosi si do zawarcia pokoju zBogiem (por. Iz 27,5). Psalm 49
ukazuje odkupienie wsposb nadzwyczaj wyszukany. Mia wo ofiar wStarym Testamen-
cie jest odpowiednikiem przebagania (Wj 29,25; Kp 1,9). Ponad dwiecie lat przed Chry-
stusem w Septuagincie, greckim przekadzie Starego Testamentu, oddano hebrajskie sowo
oznaczajce odpuszczenie win, darowanie kary, greckim terminem hilasmos (Ps 24,11)
[wedug numeracji psalmw wSeptuagincie; wBiblii Hebrajskiej jest to Psalm 25,11 przyp.
tum]. WNowym Testamencie oznacza ono dokonywanie przebagania. Ustpy zHi 14 wraz
z 19,25-27 zawieraj w sobie ewidentn zapowied zmartwychwstania. Koncepcja ycia
wiecznego ukazywana jest czytelnikowi wtakich fragmentach, jak Ps 16,11; Ps 21,5; Ps 22,27;
Ps 37,27-28; Ps 49,10; Ps 61,7-8; Ps 139,24 oraz Koh 12,5.
Lista podobnych poj teologicznych jest duo dusza: zbawienie, przebaczenie, uwi-
cenie, usprawiedliwienie, sprawiedliwo, wito iwiele innych. Wszystkie one wyrastaj ze
Starego Testamentu. Waciwe zrozumienie terminologii Starego Testamentu pozwala janiej
poj znaczenie tych sw wNowym Testamencie izrozumie zwizane znimi koncepcje teo-
logiczne. Jednym zprzykadw jest pojcie Boego wyboru (bachar, zob. 14 kwietnia), uyte ju
wStarym Testamencie, lecz peniej rozwinite wNowym.
Posu si wtym miejscu pewnym podobiestwem zmoich stron. Kiedy stary poszu-
kiwacz zota podsumowa swoje ycie w nastpujcy sposb: Powiciem pi lat na po-
szukiwanie zota idwadziecia lat na poszukiwania mojego niesfornego osa. Natrafianie na
duchowe zoto podczas studiw leksykalnych ma podobn czstotliwo. Na kady znaleziony
samorodek zota studiujcy Pismo musi powici okoo cztery godziny caociowych poszuki-
wa. Badania leksykalne nie s przedsiwziciem dla leniwych iniecierpliwych. To trud mio-
ci, wymagajcy powicenia iwytrwaoci.
Waciwa interpretacja jest rezultatem nie tylko samego studium sw. Wistocie nadmier-
ne zaabsorbowanie tumacza badaniami leksykalnymi bywa szkodliwe dla wykadu biblijnego.
Studium sw moe si okaza rwnie nietrafne jak tumaczenie mechaniczne. Nigel Turner
uj to tak:

11
 Zdanie mwi wicej ni pojedynczy wyraz, tak wic badanie skadni istylu autora jest dla
komentatora biblijnego czym szczeglnie cennym. Nic dziwnego, e na ten temat napisano
mniej ksiek ni na temat sownictwa, oile bowiem badacze sownictwa mog szybko spraw-
dza spisy sw wkonkordancjach iindeksach, otyle dziedzina skadni jest bardziej zawia.
Prcz nielicznych wybirczych gramatyk imonografii, na pkach ksigar znajdziemy niewiele
naukowych pomocy, wefekcie badacz musi przedziera si samodzielnie przez wszystkie tek-
sty pisane po grecku [Grammatical Insights into the New Testament, T. & T. Clark, Edynburg
1965, s. 2-3].
Osoby studiujce Bibli dowiedz si znacznie wicej o posuszestwie, nieposusze-
stwie, ofierze igrzechu zcaoci wypowiedzi zawartej wwanym fragmencie, np. l Sm 5,22-23
ni ze studium samych sw zebach, szma, chattt czy mas, ktre tam si znajduj. Ana-
logicznie, wicej na temat natury grzechu dowiemy si zwykadu Apostoa i grzech jest
bezprawiem (1 J 3,4) ni zsamej szczegowej analizy greckiego sowa hamartia.
Rozumiejc niebezpieczestwo przywizywania nadmiernej wagi do filologii czy etymolo-
gii, musimy zauway, e dobr odpowiednich sw by nader wany dla natchnionych autorw
poszczeglnych ksig Pisma w. Tumacz ma wszelkie podstawy, aby pyta: Dlaczego autor
wybra to akurat okrelenie, zamiast ktrego zjego synonimw?. Odpowiem tak: skoro dobr
sw by istotny dla autora, kierowanego przecie przez Ducha Boego (2 P 2,21), rwnie imy
powinnimy przywizywa do niego naleyt wag.
Ponwmy pytanie: po co zajmowa si studium sw uytych wBiblii? To proste! Dlatego
e pod natchnieniem Ducha Boego pisarz biblijny dobiera sowa starannie iw okrelonym
celu. Taki, anie inny dobr sw mia znaczenie dla niego idla Boga. Ot to. Obowizkiem
czytelnika jest odkrycie powodu uycia konkretnego sowa. Czasami przyczyn wyboru bya
rnica znaczeniowa, innym razem potrzeba rnicowania, suca poszerzeniu zakresu opi-
sywanego pojcia. Nieraz powodu naley szuka wdeniu do poetyckiego wspbrzmienia
bd wwymogach akrostychu. Wprzypadku kadego sowa istnieje przynajmniej jeden dobry
powd jego wyboru, powd bdcy kluczem do peniejszego zrozumienia tekstu biblijnego.
Mam nadziej, e codzienne rozwaania kluczowych sw Biblii Hebrajskiej, wcign
czytelnika wowocne studium Boego Sowa iw poznanie jego wielowymiarowej wspaniaoci.
Jeli zdobyte zrozumienie zachci was do gbszej istaranniejszej analizy Pisma w., rozwaa-
nia te osign swj cel.
Dr William D. Barrick
Profesor Starego Testamentu
Dyrektor Programu Studiw Doktoranckich The Masters Seminary

12
 Pojcia iskrty

Wytuszczony tekst oznacza sowa analizowane podczas codziennych rozwaa.

Jzyk akadyjski. Od dwch synw Noego Chama iSema wywodzi si szereg jzykw
uywanych przez ich potomkw. Jzyki chamickie obejmuj egipski (zwany od III wieku p.n.e.
koptyjskim), berberyjski, sudaski, bantu, hotentocki ibuszmeski. Pierwszym zachowanym
wpimie jzykiem semickim by jzyk akadyjski. Cho nie jest on uywany wStarym Testamen-
cie, to wiele obecnych tam sw hebrajskich ma pochodzenie wanie akadyjskie. Do innych
jzykw semickich nale: babiloski, ugarycki, asyryjski, aramejski, etiopski, fenicki iarabski.
BT Biblia Tysiclecia
BW Biblia Warszawska
BG Biblia Gdaska
NPD Nowy Przekad Dynamiczny

Klas. greka klasyczna (staroytna) forma jzyka sprzed czasw Nowego Testamen-
tu. Chodzi m.in. o grek uywan przez Platona (ok. 435427 r. p.n.e.) oraz przez Homera
(VIII w. p.n.e.), poet autora Iliady iOdysei.
ESV English Standard Version
NASB New American Standard Bible
NIV New International Version
AV Authorized Version Bible
NT Nowy Testament
ST Stary Testament
Septuaginta grecki przekad hebrajskiego Starego Testamentu, dokonany wIII iII wieku
p.n.e., prawdopodobnie wAleksandrii, na zamwienie wadcy Egiptu Ptolemeusza Filadelfosa,
przez grono siedemdziesiciu ydowskich uczonych, std nazwa Septuaginta (siedemdzie-
sit) oraz skrtowe oznaczenie LXX.
Kody Stronga dla uatwienia korzystania zodsyaczy do wielu przydatnych publikacji
zzakresu jzyka hebrajskiego, sowa hebrajskie igreckie wcodziennych rozwaaniach zaopa-
trzono wpowszechnie stosowane kody Stronga, umieszczone wnawiasach. Litera H przed
liczb oznacza sowo hebrajskie, litera G oznacza sowo greckie.

13
 Twe Sowo wsercu mym ukryem
(Sonet modlitewny)

Sowo Twoje wsercu mym ukryem,

Aby nie zgrzeszy przeciw Tobie,
I dziki krwi Zbawcy na Golgocie
Przed obliczem Twym stanem.
W mym sercu Sowo Twe ukryem,
Twej prawdy godny ispragniony,
Podpor jest, schronieniem, ska,
Goszc je, nigdym nie znuony.

Twe Sowo wsercu mym ukryem,

Nic nie masz nad nie cenniejszego,
I wytrwa wnim postanowiem,
By od upadku mnie ustrzego.

Ukryem wsercu mym Twe Sowa,

Chcc zna Twe myli, wol, drog.

14
 1 stycznia

szir chadasz Nowa pie

W szyscy znamy rol, jak pieni odgrywaj w kulturze i duchowoci narodw. Dlatego te
nie dziwi nas miejsce, jakie przekaz biblijny przyznaje religijnej pieni3.
W czasach prosperity Izraela lud Boy piewa now pie, pie pen radoci, adekwat-
n do stanu ducha. Sowo nowa to po hebrajsku chadasz (H2319). Przymiotnik ten oznacza
czsto nowo w sensie czego nigdy wczeniej niewidzianego i nieuczynionego4. Pojawia si
na przykad w Ez 18,31: Porzucie czynione przez siebie nieprawoci, i przyjmijcie ode mnie
nowe serce i nowego ducha. Nie musicie gin, ludu Izraela (NPD).
Pie to po hebrajsku szir (H7892), rodzaj pieni lirycznej bd religijnej. Pojawia si ono
kilkakrotnie take u Ezdrasza i Nehemiasza, np. na okrelenie pieni chrw lewickich. I tak,
w Ne 12,46 Nehemiasz podaje, e za czasw Dawida zwierzchnicy chru byli dyrygentami pie-
ni pochwalnych.
Co istotne, sowo to bywa rwnie uywane w sensie negatywnym. Amos odmalowuje
nim ospao ludu, ktry wyleguje si wygodnie, jedzc, pijc, brzdkajc na instrumentach
i piewajc, w kompletnym lekcewaeniu nadcigajcego sdu Boego (w Am 6,5 granie to
szir). Pobrzmiewa tu ostrzeenie dla wiata, a nawet dla Kocioa, przed samozadowoleniem
oraz nienasyconym pragnieniem rozrywek i prniactwa.
Dopiero widzc te dwa sowa obok siebie, odkrywamy cudown prawd. Okrelenie
nowa pie pojawia si w ST siedem razy, a w kadym z tych przypadkw nowa pie jest
traktowana jako odpowied na to, co uczyni Bg. Nowe przejawy aski pisze komentator
Adam Clarke wymagaj nowej pieni pochwalnej i dzikczynnej. Pierwszy przypadek uycia
tego okrelenia znajdujemy w Ps 33,3 w kontekcie podziwu dla wielkiego dziea Stworzenia.
Czy mona zatem wyobrazi sobie lepsze rozpoczcie nowego roku ni przypomnienie,
abymy codziennie piewali Bogu now pie? Czy kady nowy dzie nie przynosi nam no-
wych ask, nowych bogosawiestw, nowych radoci i nowych zwycistw? Zwrot ten przypomi-
na nam rwnie, e istotnie piewamy inaczej ni wiat.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj pozostae fragmenty w ST, w ktrych po-

jawia si okrelenie nowa pie, i zwr uwag, jak piknie Bg jest chwalony za wszystko,
czego dokona: Ps40,4; Ps 96,1; Ps 98,1; Ps 144,9; Ps 149,1; Iz 42,10. Zwr te uwag na dwa
miejsca w NT, gdzie pojawia si nowa pie: Ap 5,9 i Ap 14,3. Nowa to greckie sowo kainos
(G2537), oznaczajce now jako, ktra nigdy wczeniej nie istniaa5.

15
2 stycznia
Psalm mizmor

W kontekcie wczorajszego rozwaania na temat pieni (szir; H7892) zajmijmy si innym

wspaniaym sowem ze ST zwizanym z muzyk, jakim jest psalm. Uyte tu sowo he-
brajskie to mizmor (H4210), wystpuje ono w ST pidziesit dziewi razy, tylko w Psalmach
i wycznie w tytule (np. Ps 3 Ps 6; Ps 8 Ps 9; Ps 11 Ps 15; Ps 18 Ps 41). Pochodzi ono
od czasownika zamar, oznaczajcego gra (przede wszystkim na instrumentach strunowych).
Jak muzyk syszymy w Psalmach! Odkrywamy w nich gbi teologii i prawdy duchowej.
Mizmor jest wic pieni chway wykonywan z akompaniamentem instrumentu strunowego
(Dawid piewa psalm, przygrywajc sobie na lirze). Jest to tym bardziej znamienne, e w pi-
dziesiciu psalmach pojawiaj si te sowa zwierzchnikowi chru.
Pouczajce okazuje si porwnanie mizmor z szir. Podczas gdy mizmor wystpuje tylko
w Psalmach, i to wycznie w tytule, szir nie ogranicza si do Psaterza, w nim za jest uywane
zarwno jako tytu, jak i w treci6. Co chyba jeszcze bardziej znamienne, podczas gdy szir moe
odnosi si take do pieni wieckiej (np. Iz 23,16), mizmor zawsze dotyczy pieni religijnej7.
Mona j te zdefiniowa jako wity, natchniony poemat pochwalny. Znaczce jest i to, e
obydwa te sowa wystpuj cznie w Ps 30,1 i Ps 65,1 (dos. psalm-pie), zwracajc nasz
uwag zarwno na gosy (szir), jak i na akompaniujce im instrumenty muzyczne (mizmor).
Muzyka jest prawdziwie cudownym darem od Boga. Od tysicleci fascynuje ona i przy-
kuwa uwag ludzi. Wymylili oni, jak dotd, olbrzymi liczb instrumentw muzycznych, od
skomplikowanych po cakiem proste. Znacznie wiksz wag maj jednak pieni, poniewa
ukada si je z uyciem sw.
Synna Ksiga Psalmw (Sefer Tehillim dos. Ksiga Chwa) stanowia dla Izraela piew-
nik religijny, ksig zawierajc wite, tchnce prawd, uroczyste poematy, pene teologicznej
gbi. Obymy zapragnli takiej wanie gbi w naszych kocioach! Porzumy to, co banalne
i trywialne, zapragnijmy tego, co prawdziwe i godne.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Psalm 30, rozwaajc zarwno pojcie

psalmu, jak i pieni.

16
 3 stycznia

szem Imi (1)

D zi rozpoczniemy studium, ktre potrwa cay miesic. Modl si, aby poruszyo ono nasze
serca i wpyno na nasze ycie bardziej ni cokolwiek innego. Jest to studium imion Boga
uywanych w ST. Ma ono kluczowe znaczenie w naszych czasach, wiele bowiem problemw
wystpujcych w Kociele rodzi si z mylnego pojmowania istoty Boga. Po prostu nie wiemy,
kim On jest. Aby rozwiza ten problem, duszpasterze powinni zachca wierzcych do lektury
takich ksiek jak Poznanie witego A. W. Tozera czy Atrybuty Boga Arthura W. Pinka. Godne
polecenia s te rozwaania Stephena Charnocka, zawarte w ksice The Existence and Attri-
butes of God.
Zanim jednak zagbimy si w tematyk rozlicznych imion Boga w ST, przyjrzyjmy si
wpierw trzem sowom, ktre pomog pooy fundament pod te rozwaania, mianowicie: imi,
pamita (zob. 5 stycznia) i rozmylanie (zob. 6 stycznia). Cho etymologia podstawy sowo-
twrczej szem (H8034), pojawiajcej si w ST osiemset szedziesit cztery razy, jest niepewna,
to zdaniem niektrych badaczy pochodzi ona od semickiego rdzenia sowotwrczego wszm
oznacza, wyciska pitno, skd bierze si okrelenie zewntrznego znaku pozwalajcego
odrni jedn rzecz czy osob od drugiej8. Semici bdcy potomkami syna Noego, Sema, s
t grup ludw, do ktrej naley te Izrael. Imiona w wiecie semickim miay znacznie wiksz
wag ni w kulturze zachodniej. Imi czowieka w istocie czstokro bywao bardziej brze-
mienne w sens ni znak rozpoznawczy, uwaano je za opis natury lub charakteru osoby bd
te szczeglnych okolicznoci jej dziaania9. Na przykad imi Nabal stanowi odzwierciedlenie
faktu, i czowiek ten by gupcem (1 Sm 25,25); Ewa znaczy matka wszystkich yjcych (Rdz
3,20), Izaak on si mieje, co miao przypomina o miechu jego rodzicw na wie o tym, e
w podeszym wieku mieliby jeszcze spodzi syna, Babel za znaczy brama Boga i taka te jest
nazwa wiey, przy ktrej budowie Bg pomiesza jzyki mieszkacw Ziemi.
Imiona Boga maj zatem ogromne znaczenie. S one tak wane, i niektrzy teologowie
posuguj si nawet pojciem teologii imion. Podoba mi si to okrelenie. Teologia jest pozna-
waniem Boga, a poznawa Jego imiona znaczy poznawa Jego samego. Zgbiajc teologi
imion, szukajmy Boego oblicza z caym zapaem umysu, powiceniem serca i gbi duszy.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Do czego zachcaj nas Psalmy 20,6 i 44,9, jeli chodzi
o Boe imi? Jakie wic jest nasze zadanie wedug Wj 9,16?

17
4 stycznia
Imi (2) szem

S owo imi (szem; H8034) przywodzi na myl kilka pyta: a) dlaczego Bg nada imi same-
mu sobie?, b) dlaczego Bg nada sobie take inne imiona? Jeli chodzi opierwsze pytanie,
imi jest wane, poniewa charakteryzuje osob ipozwala Bogu (jak inam) nawizywa kon-
takty. Bez imion komunikacja byaby praktycznie niemoliwa.
Drugie pytanie prowadzi nas znacznie gbiej. Dlaczego Bg przedstawia si wieloma
imionami? Dlaczego nie wystarczy Mu tylko jedno imi, jak choby samo Elohim (zob. 7 stycz-
nia)? Mona postawi tez, e Bg przedstawiajc si wieloma imionami, chce zrealizowa trzy
cele, ktrych nie mona wypeni, opisujc si pojedynczym imieniem.
Po pierwsze, wielo imion Boga peniej opisuje Jego osob. adne pojedyncze imi nie
miaoby szans choby wprzyblieniu okreli Jego natury, charakteru isposobu dziaania. Jest
to istotny mankament jzyka. Jak si przekonamy, kade zimion ukazuje co nowego, wyjtko-
wego, gbszego, czego wczeniej nie dostrzegalimy.
Po drugie, wielo imion Boga peniej ukazuje Jego obecno. Jak czsto uwiadamiamy
sobie to, e Bg jest znami? Na przykad w2 Sm 5,10 czytamy, e Kadego dnia rosa potga
Dawida, gdy PAN, Bg Zastpw, by znim (NPD), ukasz za przypomina, e gdy sprzedano
Jzefa do Egiptu, Bg by zJzefem (Dz 7,9 NPD). Bez wtpienia pewne imiona Boga mwi
oJego obecnoci pord nas io niesamowitych konsekwencjach tego faktu.
Po trzecie, liczne imiona Boga uatwiaj Jego ludowi peniejsze Jego zrozumienie. An-
tropomorfizm to przypisywanie cech ludzkich bytom, ktre nie s ludmi. Bg uczyni to ze
sob, cho jest naszym Stwrc, kim nieskoczenie wikszym idoskonalszym ni czowiek.
Bg, wedug naszego sposobu postrzegania: mwi (Rdz 1,3), syszy (Wj 16,12) i widzi (Rdz
1,4). Pismo wite uywa przenoni, wspominajc oJego obliczu (Lb 6,25), plecach (Wj 33,23),
ramionach (Wj 6,6; Iz 53,1) irkach (Iz 14,27). Dlaczego Bg tak robi? Zmyl onas, abymy
wnaszym ograniczonym ludzkim rozumowaniu potrafili nieco lepiej poj, kim On jest. Jest
Ojcem, ktry wyciga ku nam swe rce. Przy czym powtrzmy kade zJego imion wyraa
wi czc Go zJego ludem iadne pojedyncze imi nie byoby dla opisu tej waciwoci
wystarczajce. Radujmy si ztego, e Bg objawia siebie przez wielo swych imion! Bez nich
nie mielibymy jakiejkolwiek szansy na poznanie Go.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Do czego zachcaj nas takie wersety jak Ps 34,3;
Ps 69,30 czy l Tm 6,l, jeli chodzi oimi Boe i, jak ztego wynika, generalnie oJego imiona?

18
 5 stycznia

zakar Wspomina, pamita

H ebrajskie sowo zakar (H2142) pojawia si w ST okoo dwustu trzydziestu omiu razy10,
zczego pidziesit siedem razy wPsalmach. Wwielu przekadach jest ono zwykle tuma-
czone jako pamita lub wspomina (pamitanie, wspominanie, pamitka), wkilku innych
jednak przekadach pojawiaj si rwnie sowa myle ipomny. Sowo to oznacza nie tylko
pamita, ale imyle o, baczy na.
Fakt czstego wystpowania sowa zakar wiadczy otym, e wstaroytnym Izraelu wspo-
minanie stanowio istotny element wielbienia Boga (zob. 1 marca). Na przykad w Ps 22,28
czytamy: Wwczas krace ziemi przypomn sobie PANA izwrc si ku Niemu, pokon Mu
oddadz. Wszystkie ludy upadn przed Jego obliczem (NPD). Psalm 45,18 gosi: Tw chwa
upamitni wkadym pokoleniu, by wszystkie narody wielbiy ci na wieki (NPD), podobnie
Ps 63,6-7: Ty sycisz mnie bardziej ni tuste pokarmy, dlatego moje usta sawi Ci zradoci.
OTobie rozmylam, gdy le na posaniu. Akiedy wrodku nocy oTobie wspominam (...)
(NPD). Nie jestemy wstanie wielbi Boga, jeli nie wspominamy tego, kim On jest iczego On
dokonuje.
W istocie jednym znajwikszych aktw uwielbienia jest wspominanie tego, co uczyni
Bg. Psalmista ogasza: O PANIE () bd nieustannie wspomina Twoje dziea icudowne
czyny, ktrych dokonae [] jaki bg mgby wczymkolwiek Ci dorwna! (Ps 77,12.14
NPD; por. take Ps 105,5; Ps 106,7). Prawdziwe wielbienie Boga odnosi si wycznie do Niego
samego, polega na wywyszaniu tylko Jego osoby, amona to czyni midzy innymi, wspomi-
najc Jego wielkie dziea we wszechwiecie oraz wsercach Jego ludu.
Inn wyrazist ilustracj sowa zakar znajdujemy w Ksidze Powtrzonego Prawa. Jej
nazwa dosownie brzmi: Wtre Prawo odnosi si do powtrzenia przez Mojesza tego
Prawa, ktre Bg przekaza Izraelowi. Zakar pojawia si tam czternacie razy, m.in. wrozdziale
5, aby zachci lud do pamitania oBoych przykazaniach ido posuszestwa im (w. 15-21).
Na szczegln uwag zasuguje werset Ps 20,8: Jedni sw nadziej w rydwanach po-
kadaj, drudzy polegaj na sile konnicy, lecz my, tylko wPANU sw ufno skadamy, chluby
upatrujc tylko wnaszym Bogu (NPD). Dawid napisa ten psalm prawdopodobnie wchwili
wyruszania na wojn (by moe zAmmonitami iSyryjczykami, co opisuje 2 Sm 10,1-19). Jego
wrogowie szczycili si swoimi komi iwozami. Cho wikszo ludzi pokada ufno wpot-
dze militarnej bd jakiej innej ziemskiej sile lub wadzy, Dawid pamita, by ufa tylko Bogu.
Co skaniao go do takiej postawy? Wspominanie Boego charakteru, rozmylanie otym, kim
naprawd jest Bg, rozwaanie Jego przymiotw, charakteru isawy.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Jakie pragnienie wyraa psalmista wPs 45,18? Na pod-
stawie Ps 63,6-8 wymie niektre zmiany, ktre zachodz w naszym yciu, gdy pamitamy
oBogu.

19
6 stycznia
Rozmylanie, rozwaanie higgajon

K olejnym sowem, ktre pomoe nam przygotowa si do przeniknicia gbin zagadnienia

imion Boga iprzyszykowa si na pozostae rozwaania zawarte wtej ksice, jest rozmy-
lanie. Czym jest rozmylanie? Wtradycyjnym ujciu jest to rozwaanie oistocie sprawy.
Biblijne rozmylanie polega wic na myleniu, anie na bezmylnoci (jak podstpnie pr-
buj definiowa ten termin panteici). Hebrajskie sowo higgajon (H1902; pochodzce od cza-
sownika haga [H1897], mrucze, szepta, wzdycha) odnosi si do cichego bd stumionego
dwiku harfy, oznacza wic wyciszenie. Czy to nie sugeruje, czym jest biblijne rozmylanie?
Moemy je okreli jako ciche ipene skupienia mylenie. Powinnimy czsto rozwaa Sowo
PANA, skupia myli na Jego nauce, wci powraca do Niego mylami. Sowo to zawiera wso-
bie skojarzenia zszeptem, moemy bowiem wielokrotnie powtarza sobie werset biblijny, aby
lepiej go sobie przyswoi, anawet zapamita.
Fragmentem dobrze ilustrujcym spraw jest wtym przypadku Ps 19,15: Niech bd Ci
mie sowa ust moich, amyli mego serca niech Ciebie raduj. OPANIE, Ty jeste m Opo-
k imym Odkupicielem! (NPD). Wswym synnym dziele The Treasury of David (Skarbnica
Dawida) Charles Spurgeon pisze tak otym wanie fragmencie: Jak skpiec czsto powraca
do swojego skarbu, aby nacieszy nim wzrok, podobnie czyni gorliwy wierzcy, gdy podczas
czstych rozmyla rozkoszuje si bezcennym bogactwem, ktre odkry w Ksidze PANA.
Wodrnieniu jednak od kutwy, ktry biorc gar zotych monet, przepuszcza je pomidzy
palcami, chciwie wbijajc wnie wzrok, my chtnie dzielimy si bezcennym bogactwem Sowa,
chwalc Boga za ich nieprzemijalno.
Jednak dzisiaj taka postawa nie jest ani ceniona, ani popularna! Wspczesne wielbie-
nie Boga czsto odbywa si gono, wrcz haaliwie, iwiele kociow stao si przybytkami
wrzasku. Jeli jednak chcemy sucha Boga, to pamitajmy, e On przemawia wagodnym ici-
chym szmerze delikatnego powiewu wiatru (1 Krl 19,12 NPD), dosownie wodgosie cichego
spokoju. Musimy zatem uspokoi si iwyciszy, aby mc Go usysze iodpowiada cichym
rozmylaniem nad tym, co On mwi.
Rozpoczynajc studium imion Boga, uczymy je rozmylaniem, rozwaajc, kontemplu-
jc, anawet popadajc wzadum. Raz po raz powracajmy wmylach do tych imion, niech
zapadn gboko wnasze serca. Pamitajmy (zob. 4 stycznia), e prawdziwe poznanie Boego
imienia (zob. 3 stycznia) oznacza poznanie Jego charakteru inatury.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Co jest przedmiotem rozmyla autora Ps 119,97.99?

Jaka jest nasza reakcja na rozmylanie ijaki jest rezultat tego rozmylania wedug Ps 104,34?

20
 7 stycznia

Elohim Bg

W dniu dzisiejszym kornie stajemy przed obliczem Boga, aby rozmyla nad Jego najwa-
niejszym imieniem. Hebrajskie sowo Elohim (H430) znaczy Bg i jest liczb mnog
od sowa Eloach (H433). Wliczbie pojedynczej pojawia si ono tylko wpoezji religijnej (np.
Ps 50,22; Iz 44,8), podczas gdy liczba mnoga Elohim wystpuje wST ponad dwa tysice sze-
set razy izwykle odnosi si do jedynego prawdziwego Boga. Liczba mnoga jest charakterystycz-
na dla formy pluralis maiestatis (tzw. liczba mnoga majestatu) i dotyczy Boga nie tylko jako
Stwrcy (Rdz 1,1; Rdz 5,1), ale ijako Krla (Ps 47,8), Sdziego (Ps 50,6), PANA (Ps 86,12) oraz
Zbawiciela (Oz 13,4). (Omwienie sowa el zob. 23 stycznia).
Charakterystyczn cech jzyka hebrajskiego jest to, e kade sowo o kocwce -im
oznacza liczb mnog. Sowo Elohim ma zatem form liczby mnogiej. Uksztatoway si trzy
stanowiska, odnoszce si do przyczyn wystpowania tego sowa womawianej postaci. Zda-
niem niektrych ma ono podkrela peni majestatu imocy Boga. Zdaniem innych ta majesta-
tyczna forma suy ukazaniu krlewskiej wadzy Boga, jeszcze inni dostrzegaj wniej aluzj do
Trjpostaciowoci Boga11. Nauki otzw. Trjcy nie ma wBiblii przedstawionej explicite, jednak
zarwno w Starym Testamencie, jak i w Nowym, widzimy wyranie osobowego Boga obja-
wiajcego si w trzech Postaciach. Zaprzeczanie temu jest jedn z gwnych herezji wrd
wszystkich faszywych nauk12.
Na przykad w Rdz 1,1-2 jest mowa o Bogu w liczbie mnogiej, poniewa Duch Boga
[Elohim] zaduma si [liczba pojedyncza] nad wodami. Nastpnie wwersetach 26 i27 czy-
tamy: I powiedzia Bg [Elohim]: Uczymy [forma pluralis maiestatis] ludzi na nasz obraz,
podobnych do nas. [] IBg [Elohim] powoa [liczba pojedyncza] do istnienia rodzaj ludz-
ki (NPD). WIz 48,16 czytamy: Zblicie si do mnie ipostarajcie si zrozumie! Nie zawsze
bowiem posugiwaem si tajemnic. Na pocztku mwiem tak, abycie nie mieli adnych
trudnoci wzrozumieniu. Ateraz PAN BG, posa mnie iswego Ducha ztak wiadomoci
(NPD) (por. to do Iz 63,7-10).
Na koniec dodajmy, e gdy cz badaczy upatruje pochodzenia tego niezwykego sowa
wpodstawie sowotwrczej oznaczajcej Kogo potnego, inni widz jego genez wpod-
stawie sowotwrczej oznaczajcej boja, co budzi skojarzenia zczci. Jeszcze inni uwaaj,
e to okrelenie moe si wywodzi zkilku rnych podstaw sowotwrczych, co oznaczaoby,
e Elohim to Ten, kto jest potny, kogo naley si lka iczci ze wzgldu na to, kim jest13.
Oto wic stojce przed nami wyzwanie abymy pamitali (zob. 4 stycznia), kim jest Elohim
ico uczyni.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Rdz 1. Ile sw Bg (w formie Elohim)

znajduje si tam? Co mwi nam to oakcie Stworzenia?

21
8 stycznia
Jahwe, PAN JHWH

C za fascynujce imi! Pomimo wielowiekowych bada wci niewiele nam wiadomo

otetragramie JHWH (H3068) poza tym, co mwi sam tekst Pisma witego. Nawet jego
pierwotna wymowa nie jest ju dzi znana, poniewa ydzi przez wieki nie omielali si go
wypowiada, czasami zczci, czciej jednak zpowodu przesdw. Cho jednak pierwotna wy-
mowa nie jest znana, to wedug Encyclopedia Judaica najprawdopodobniej brzmi ona Jahwe.
A do pocztkw redniowiecza (800900 rok n.e.) whebrajskiej wersji Biblii pojawiay
si tylko same spgoski JHWH (okrelane greck nazw Tetragrammaton), wtym za czasie
masoreci (ydowscy przekaziciele tradycji) wprowadzili do swoich zapisw samogoski zin-
nego imienia Boego Adonai (H136) wnadziei odtworzenia prawidowej wymowy. Ich dziaa-
nia nie miay jednak adnych historycznych podstaw czy przesanek. Wczeniej, bo ok. 300 lat
przed Chrystusem grupa siedemdziesiciu rabinw przygotowujc grecki przekad Biblii He-
brajskiej (nazwany pniej Septuagint), dla przeoenia tetragramu JHWH uya greckiego so-
wa KYRIOS. Std wwielu wspczesnych przekadach ST JHWH oddawane jest sowem PAN.
Z drugiej strony sowo JHWH jest wistocie okrelone wPimie precyzyjniej ni ktrekol-
wiek zpozostaych imion Boych, najbardziej te rzuca si woczy, wystpujc wST a pi
tysicy trzysta dwadziecia jeden razy14. Wywodzi si ono zhebrajskiej podstawy sowotwrczej
oznaczajcej by, istnie (hajah, H1961), podkrela wic wieczno i niezmienno Boga.
Takim wanie objawi si On Mojeszowi, mwic: JESTEM, KTRY JESTEM (Wj 3,14 NPD),
czyli: Jestem Tym, Ktry Istnieje. To imi obra sobie Bg, aby przedstawi si Mojeszowi. Std
wpismach Mojesza, apniej innych pismach ydowskich byo ono czsto uywane.
JHWH to imi przymierza, imi, ktrego Bg uywa zwykle podczas zawierania przy-
mierzy i skadania obietnic swoim wyznawcom. Najwaniejszymi byli: Noe (Rdz 8,209,27),
Abraham (Rdz 12,1-3; Rdz 13,14-17; Rdz 15,1-18) czy Mojesz (Wj 20,131,18). Wwymienionych
fragmentach znajdujemy imi JHWH osiemdziesit sze razy.
Jeden znajczstszych przypadkw uycia imienia JHWH dotyczy dziea odkupienia. Na
przykad wKp 26,45 czytamy: Postpi tak zpowodu ich przodkw, ktrych wyprowadziem
zziemi egipskiej, iz ktrymi wobliczu narodw, zawarem przymierze, by na zawsze by ich
Bogiem. Ja bowiem jestem PANEM [JHWH]! (NPD). Psalm 19,15 gosi: Niech bd Ci mie
sowa ust moich, amyli mego serca niech Ciebie raduj. OPANIE [JHWH], Ty jeste m Opo-
k imym Odkupicielem (NPD).
Radujmy si zobjawienia Boga, jakie jest zawarte wtym sowie, iz odkupienia, ktre ono
niesie.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Wramach przygotowa do jutrzejszego czytania od-

powiedz na pytanie, ile razy imi JHWH pojawia si cznie ze sowem Bg (Elohim) wtekcie
Rdz 2,43,23.

22
 9 stycznia

JHWH Elohim PAN Bg

C iekaw cech pierwszych dwch rozdziaw Ksigi Rodzaju jest to, e podczas gdy wroz-
dziale pierwszym jest mowa wycznie oElohim, wrozdziale drugim (poczynajc od wer-
setu 4) mwi si wycznie oJHWH Elohim, czyli oPANU [JHWH] jako Bogu, (okrelenie
to pojawia si te wkilku wersetach wrozdziale 3). Skd ta naga zmiana ico si za ni kryje?
Jedno zwytumacze proponuj badacze liberalni, wedug ktrych rozdzia ten napisa
kto inny, nie Mojesz. Jednake dowody wskazujce na Mojeszowe autorstwo Ksigi Rodza-
ju (jak icaego Picioksigu) s przytaczajce. Proponuje si rwnie itakie wyjanienie, e
wprawdzie Mojesz napisa obydwa rozdziay, jednak korzysta przy tym zdwch rnych r-
de.
Czytelnik wierzcy wnatchnienie Pisma dostrzega jednak lepsze wytumaczenie, miano-
wicie, e to sam Bg objawi Mojeszowi t nieoczekiwan zmian, ito nie bez powodu. Jaki to
powd? Stawiamy tez ojego dwojakim charakterze.
Po pierwsze, jak ju widzielimy, sowo Elohim opisuje Boga jako Stwrc wszystkich
rzeczy, JHWH [PAN] za pojawia si wkontekcie osobistej wizi midzy Bogiem aczowie-
kiem. Na przykad Bg jako Elohim stworzy chleb (czy te skadniki do jego wyrobu), za
rozdaje ten chleb ludziom jako JHWH. Ponadto pierwszy rozdzia Ksigi Rodzaju ukazuje akt
stworzenia wszerokim wymiarze, tam Bg zajmuje si caym wszechwiatem. Rozdzia drugi
przyglda si stworzeniu zbliska, gdy stwarza On Adama iEw wwymiarze osobistym.
Po drugie, poprzez uycie obydwu tych okrele Bg objawia nam, e Elohim to PAN
[JHWH], aPAN [JHWH] to Elohim, czyli e obydwa te imiona odnosz si do tego samego,
jedynego, prawdziwego Boga, ktry objawia si zarwno jako Stwrca, jak iOpiekun. Jest On
zatem Bogiem objawienia, Bogiem stworzenia oraz Bogiem odkupienia.
Psalm 19 rwnie wporuszajcy sposb ukazuje obydwa te imiona. Wwersetach 2-7 jest
mowa oBogu (el [H410]), (ta podstawa sowotwrcza oznacza zarwno boga wsensie ogl-
nym, jak ikogo konkretnego czyli Boga Izraela) jako oStworzycielu: Niebiosa gosz chwa
Boga, anieboskon obwieszcza dziea rk Jego (Ps 19,2 NPD). Poczynajc natomiast od wer-
setu 8, Bg jest okrelany jako PAN [JHWH], mwi bowiem oswoim SOWIE [Prawie] oraz
oprowadzeniu ludzi do odkupienia: Jake doskonae jest SOWO PANA, ono dusz pokrzepia
iutwierdza wwierze (Ps 19,8 NPD). Sowo PAN [JHWH] pojawia si wwersetach 8-15 siedem
razy, zawsze wkontekcie osobistej wizi (zob. dzisiejsze Fragmenty do dalszego rozwaania).
Powi dzi czas na rozwaanie tej niezwykej prawdy, e Bg nie tylko ci stworzy, ale
ipragnie mie ztob osobist wi wJezusie Chrystusie, naszym PANU.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Psalm 19, zwracajc uwag na uycie za-
rwno okrelenia PAN [JHWH], jak iBg [Elohim]. Wjaki sposb kade uycie sowa PAN
[JHWH] wyraa osobist wi Boga zpsalmist?

23
10 stycznia
PAN widzcy; PAN zaopatrujcy [Jahwe-Jire] JHWH Jireh

J ak przekonalimy si wcigu ostatnich dwch dni, JHWH (H3068) to imi Boga, uywane
wkontekcie przymierzy iodkupienia. Sowo to ma wag tak kluczow, e znajdujemy je
wkilku rnych imionach zoonych, zktrych kade ukazuje szczeglny sposb postpowania
Boga zJego ludem. Dzi rozpoczniemy studium jedenastu takich imion ze ST.
Pierwszym znich jest JHWH Jireh zRdz 22,14. Abraham ma wanie zoy Izaaka na
ofiar na grze Moria, Bg jednak powstrzymuje jego rk idostarcza na ofiar barana, kt-
ry zaplta si wrd zaroli. Wanie wtedy miejsce to nazwa Abraham: PAN zaopatruje
[JHWH Jireh] (NPD) albo co ciekawe PAN tego dopatrzy. Sens tego ostatniego wyraenia
jest nader doniosy, poniewa cise znaczenie sowa jireh (pochodzcego od raah, H7200)
to widzie. Ciekawe, e angielskie sowo provide pochodzi wistocie od aciskiego sowa
providere patrze wprzd [polskie sowo zaopatrywa rwnie pochodzi od sowa pa-
trze przyp. tum.], co sugeruje podjcie zawczasu wysiku wcelu zadbania ozaspokojenie
jakiej potrzeby.
Podobnie i co jeszcze istotniejsze sowo raah oznacza widzenie za pomoc oczu,
tak jak wwersecie: Kiedy Izaak si zestarza, ajego oczy tak osaby, i przesta ju widzie
(Rdz 27,1 NPD). Sowo to znajduje te zastosowanie na okrelenie proroctwa, czyli widzenia
przyszoci, ijest uywane wtym znaczeniu wielokrotnie zarwno przez Prorokw Wikszych,
jak iMniejszych15. Bg najwidoczniej widzia potrzeb zapewnienia ofiary ju wczeniej, zanim
jeszcze ta potrzeba si zrodzia.
wiadomo tego daje nam niezawodne iradosne pokrzepienie. Bg, podobnie jak nie-
gdy, rwnie idzi widzi nasz potrzeb, zanim ona si zrodzi, izaopatrzy nas. Jak pisze Apo-
sto Pawe: A iwy bdcie pewni, e Bg, ktremu suymy, wpeni zaspokoi kad wasz po-
trzeb wChrystusie Jezusie wedug niezmierzonegobogactwa swojej chway (Flp 4,19 NPD).
To fakt, e PAN jest Tym, ktry zaopatruje. Jeli jednak wczytamy si wkontekst, to zarwno
wtym wersecie, jak iw Rdz 22,14 zauwaymy, e warunkiem Boego zaopatrzenia jest ludzkie
posuszestwo. Cho scena w22 rozdziale Ksigi Rodzaju jest prefiguracj zastpczej mierci
Chrystusa, to istot tego wydarzenia jest posuszestwo sugi Boego wobec Najwyszego, bez
wzgldu na cen. To posuszestwo Bogu wLicie do Filipian jest zwizane zofiarnym wspie-
raniem potrzebujcych braci wwierze (w tym wypadku Apostoa Pawa). Azatem co zostao
pokazane take wMt 6,25-33 Bg obiecuje zaspokojenie wszystkich naszych fizycznych po-
trzeb, jeli tylko prawdziwie bdziemy Go szuka.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Czego uczy nas 2 Kor 9,8-11 na temat Boego zaopa-
trzenia? Czego zatem oczekuje od nas Bg wedug 1 Kor 16,2 iEf 4,28?

24
 11 stycznia

JHWH Rafa PAN, ktry uzdrawia [Jahwe-Rafa]

P o wyjciu zEgiptu iprzejciu przez Morze Czerwone Izraelici znaleli si na pustyni Szur,
gdzie nie byo wody. Gdy koniec kocw znaleli wod w Mara, okazaa si ona gorzka
iniezdatna do picia. Bg przemieni j wwod sodk ioznajmi: Jeli bdziesz wiernie stoso-
wa si do tego, co ja PAN twj Bg mwi do ciebie, jeli bdziesz czyni to, co jest prawe
wmoich oczach, ijeli bdziesz posuszny moim przykazaniom, zachowujc wszystkie moje
polecenia, to adna zklsk czy chorb, ktre dopuciem, by dotkny Egipt, nie spadnie na
ciebie. Tylko ja PAN, jestem twoim lekarzem! (Wj 15,26 NPD).
Uyte woryginale sowo uzdrawia (Jam jest PAN, ktry ci uzdrawia) to rafa (H7495).
Pojawia si ono wST ponad szedziesit razy iznaczy nie tylko uzdrawia iprzywraca zdro-
wie, ale iodwiea, uzdatnia iprzywraca podno. Na przykad trdowaci bywali uzdra-
wiani (Kp 14,3.48), zkolei Abimelek, jego ona oraz suebnice odzyskali podno (Rdz 20,17).
We wspaniaym rozdziale mesjaskim wKsidze Izajasza czytamy oduchowym uzdrowieniu,
jakie przyniesie Suga JHWH: Z uwagi na Jego rany zostalimy uzdrowieni (Iz 53,5 NPD).
W tym miejscu od razu przychodzi na myl fragment z2 Krn 7,14: lecz jeli mj lud upo-
korzy si izacznie mnie wzywa, jeli si opamitaj iodwrc od za, ktre popeniaj, iwtedy,
wswych modlitwach wznoszonych wNiebiosa, bd baga mnie opomoc, wysucham ich.
Odpuszcz im ich grzechy iuzdrowi [rafa ] ziemi, wktrej mieszkaj (NPD). Cho zpunktu
widzenia historii zbawienia jest to obietnica dana konkretnie Izraelowi, to warto zastanowi
si, jaki skutek daoby dzi takie nawrcenie / pokuta naszemu wasnemu narodowi? Bd co
bd wedug Jr 51,8-9 nawet pogaskie miasta imocarstwa mog zazna Boego uzdrowienia,
jeli si nawrc. Jakiego uzdrowienia bylibymy wiadkami, gdybymy woali do Boga, prze-
stali wielbi samego siebie, przywrcili modlitw do szk, aprzykazania Boe na sal sdow,
gdybymy odwrcili si od naszych woajcych opomst grzechw, takich jak zabijanie niena-
rodzonych?
Ciekawe, e w Septuagincie sowo rafa jest czsto tumaczone za pomoc greckiego
sowa laomai (G2390, wyleczy, przywrci). Piotr cytuje Iz 53,5 (w 1 P 2,24). Ponadto nakazuje
si nam: Dlatego wanie powinnicie wzajemnie wyznawa sobie swoje grzechy imodli si
osiebie nawzajem, abycie mogli zosta uwolnieni! (Jk 5,16 NPD). Chodzi mu przy tym ozdro-
wie zarwno fizyczne, jak iduchowe. Czytamy te: A Duch Boy zosta nam dany po to, aby
wspiera nas na tej drodze iumacnia wchwilach saboci. Kiedy bowiem wnaszej wdrwce
drog zbawienia tracimy siy igrzniemy wsytuacjach, wktrych brakuje nam wiadomoci
tego, oco lub jak dalej si modli, to pamitajmy, e Duch Boy nieustannie wspiera naszego
ducha wjego nieogarnionych iniewysowionych baganiach (Rz 8,26 NPD).

Fragmenty do dalszego rozwaania: Kto zostaje uzdrowiony wIz 19,22 iw Iz 57,18?

25
12 stycznia
PAN mym sztandarem [Jahwe-Nissi] JHWH Nissi

W Wj 17,8-15 opisano bitw Izraela zAmalekitami. Kiedy Mojesz trzyma wzniesione rce,
Izrael przewaa wbitwie, gdy je opuszcza, przewaali Amalekici (w. 11 NPD). Aaron
jednak iChur [podtrzymywali] jego wzniesione ramiona (w. 12 NPD), tak, i zwycistwo od-
nis Izrael. Czytamy nastpnie: Nastpnie rzek PAN do Mojesza: Odnotuj wksidze to
zwycistwo, aby zostao zachowane wpamici Jozuego, gdy zamierzam usun wszelk pa-
mi oAmalekitach! Wtedy te Mojesz zbudowa otarz inazwa go: PAN jest mym sztan-
darem! (w. 14-15 NPD), czyli JHWH-Nissi.
Nissi to transliteracja hebrajskiego sowa nissi, pochodzcego od nes (H5251), co ozna-
cza sztandar. Wyobramy sobie ogromny tum ludzi, na przykad armi, zgromadzonych wok
masztu, na ktrym powiewa chorgiew bd inne godo. Zebrali si ispogldaj na w znak
znadziej iwyczekiwaniem. By to wczasach staroytnych wanie w nes. Poza kontekstem
militarnym ludzie gromadzili si wok nes take dla innych wsplnych celw, na przykad dla
ogoszenia wyroku, nowego prawa, wysuchania wanych informacji.
Kolejny obrazowy przykad znajdujemy wLb 21,4-9, gdzie lud zpowodu szemrania ibuntu
zosta ukarany plag jadowitych wy. Na polecenie Boga Mojesz sporzdzi podobizn wa
zmiedzi iumieci go na wysokim palu (w. 8) wcelach pokutnych. Dla uzdrowienia po uk-
szeniu wystarczyo tylko spojrze na ten symbol grzechu, ktry zosta osdzony i od ktrego
zapewniono ratunek. Symbol w by tak wyrazisty, e nawet nasz PAN okreli swoje ukrzyo-
wanie jako wywyszenie ponad ziemi (J 3,14-15).
Wrmy jednak do przykadu opisujcego zmagania z pogaskim ludem. Zastanwmy
si nad korzeniami sukcesu Ludu Boego. Czy to Izrael pokona Amalekitw? Nic podobnego,
pokona ich sam Bg. Podobnie, jeli zoymy ufno tylko wJego Sowie, Bg odniesie zwy-
cistwo wnaszej wojnie duchowej. Zwycistwo przychodzi tylko dziki posuszestwu, aBg
jest naszym sztandarem.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Iz 11,10-16. Kto jest znakiem wtym frag-
mencie ikto do znaku tego przychodzi?

26
 13 stycznia

JHWH Szalom PAN pokoju [Jahwe-Szalom]

H istoria Gedeona daje do mylenia! Pamitamy, jak gromadzi on sw armi (Sdz 7), od-
siewajc kolejne grupy onierzy do momentu, a jego wojsko stanowia garstka zaled-
wie trzystu ludzi, majca wyruszy przeciwko stu trzydziestu piciu tysicom (!) Madianitw
(Sdz 8,10). Dysproporcja si przy jednoczesnym odniesieniu militarnego pogromu udowodniy,
e wostatecznym rozrachunku to Bg zapewnia zwycistwo (Sdz 6,16; Sdz 7,2.7.20).
Jednak naszej uwadze atwo umkn moe reakcja Gedeona na Boe powoanie do tego
zadania. Nie chodzi mi tutaj oczsto przywoywany przykad zwykadaniem owczego runa (Sdz
6,37-40), lecz oto, oczym jest mowa wSdz 6,24-26: Wtedy wtym miejscu Gedeon zbudowa
otarz ku chwale PANA, ktrego nazwa imieniem PAN Pokoju [JHWH-Szalom] [] Nastpnej
nocy PAN rzek do Gedeona: Wybierz byka ze stada swojego ojca idrugiego, siedmiolet-
niego. Nastpnie zburz otarz, ktry twj ojciec zbudowa dla Baala, izetnij sup powicony
Asztarcie stojcy przy tym otarzu. Potem na szczycie tego wzgrza zbuduj wnaleyty sposb
otarz ku mojej czci, gdy to ja PAN, jestem twoim Bogiem. Nastpnie z na nim wcaopalnej
ofierze tego drugiego byka, uywajc jako opau drewna ze citego supa powiconego Asz-
tarcie (NPD).
Sowo szalom (H7965) byo popularnym pozdrowieniem ipojawia si wST dwiecie trzy-
dzieci sze razy. WSeptuagincie jest uyte blisko dwiecie czterdzieci razy przez greckie so-
wo eirn (G1515). Gbia znaczenia sowa szalom tkwi wtym, e oznacza ono przeciwiestwo
nie tyle wojny, ile wszelkiego typu zakce spokoju ludu Boego. Oglnie rzecz biorc, jak to
uj jeden zautorytetw: w szalom kryje si idea niezakconej wizi zinnymi oraz moliwo
realizacji naszych przedsiwzi16.
Jakie jest gbsze znaczenie gedeonowego otarza? Nie tylko stanowi on symbol pokoju,
umierzajc strach Gedeona, spowodowany przebywaniem wobecnoci Boga, ale to zjego
wanie powodu Gedeon zburzy otarz ku czci pogaskiego bstwa podnoci Baala oraz bo-
gini Asztarte, wzniesiony na terenie jego rodzinnego gospodarstwa (std uyte tutaj okrelenie
aszerah [H842]. Wiemy dzi zbada archeologicznych, e wkulcie ta pogaska bogini bya
zwykle towarzyszk boka Baala (por. Sdz 3,7; 1 Krl 18,19; 2 Krl 23,4).
Dobrze jest wiedzie, e przez Chrystusa mamy pokj Boy, ktry przewysza wszelki
umys i e strzee on naszych serc imyli wChrystusie Jezusie (Flp 4,7 NPD). Pokj wcaej
swej peni nie nadejdzie jednak, jeli wnaszym domu goszcz jakiekolwiek boki. Czy nie po-
winiene zburzy ich otarza?

Fragmenty do dalszego rozwaania: Co jest jedynym rdem pokoju (Lb 6,26; Iz 26,3)? Por.
Prz 3,13-17 zIz 57,21 iIz 59,8. Kto ma pokj, akto go nie ma?

27
14 stycznia
PAN Zastpw [Jahwe-Cebaot] JHWH Cebaot

W spaniae imi PAN Zastpw wystpuje wST dwiecie czterdzieci razy. Sowo zastpy,
cebaot (H6635), czasami odnosi si do dziaania wsensie oglnym (2 Krl 25,19; Jr 52,25),
lecz zazwyczaj okrela sub wojskow bd konkretnie og wojownikw (Lb 31,21).
Cho to imi Boga pojawia si po raz pierwszy dopiero w1 Sm 1,3, to jego idea wyranie
wyrasta zRdz 2,1: W ten sposb Bg stworzy Niebiosa oraz Ziemi, atake wszystko co je
napenia (NPD). Pewien komentator trafnie uj sens tych sw: Oznacza to Jahwe, jako wad-
c nad zastpami niebiaskimi (tj. anioami wedug Rdz 32,2-3 igwiazdami wedug Iz 40,26),
ktre nazywa si zastpami Jahwe wPs 103,21; Ps 148,2 [] Odnosi si to miano po prostu
do Jahwe jako Boga wszechwiata, wadajcego wszystkimi mocami niebieskimi, zarwno wi-
dzialnymi, jak iniewidzialnymi, rzdzi On bowiem na niebie ina ziemi17.
W 1 Sm 17,45 czytamy, e PAN Zastpw jest Bogiem wojsk Izraela (NPD). Bg jest
suwerennym wadc ipanuje nad wszystkim, od si natury przez zastpy niebieskie, a po armie
ludzi.
Imi PAN Zastpw pojawia si dwukrotnie take wNowym Testamencie, raz wRz 9,29
(w cytacie zIz 1,9), drugi raz wJk 5,4, gdzie Jakub oznajmia, i Bg Zastpw, w Bg Wojsk
nie jest guchy na krzyk cierpicych niesprawiedliwo pomci ich idokona sdu nad ciemi-
ycielem. Mamy co do tego pewno.
To przekonanie stawia nas jednak wobec faktu, e sami jestemy onierzami wBoej
armii (Ef 6,10-20). Wojna nasza toczy si na wielu paszczyznach: duchowej, obyczajowej, dok-
trynalnej, spoecznej ina rozlicznych innych. Niestety wielu znas nie walczy waciwie zni-
czym. Zastanwmy si nad kilkoma strofami zhymnu autorstwa Isaaca Wattsa Am Ia Soldier of
the Cross? (Czy bd wierny krzyowi?):
Czy bd wierny krzyowi, by za Barankiem i,
Czy, gdy mam imi Jego wyzna, poczuj lk iwstyd?
Czy chc do nieba wspi si lekko, nie znajc, co to zy,
Gdy inni po nagrod biegn przez trudu szlak ikrwi?
Krlowa chcc, bj stoczy musz, odwag natchnij mnie,
O Panie, znj, cierpienie znios, si doda Sowo Twe.

Fragmenty do dalszego rozwaania: Psalm 46 (kontekst historyczny to 2 Krl 1819; 2 Krn 32;
Iz 3637), na nim Marcin Luter opar swj synny hymn Warownym grodem jest nasz Bg, niesie
wierzcym ludziom wielk pociech. Przeczytaj go izwr uwag na to, co posiadamy wPANU
Zastpw.

28
 15 stycznia

JHWH Roi PAN moim Pasterzem [Jahwe-Roi]

P salm 23 jest szczeglnym psalmem, budujcym wiar, nioscym pociech, dla wielu naj-
cudowniejszym w Ksidze Psalmw. W nim wanie znajdujemy kolejne imi zoone
Jahwe: PAN moim Pasterzem. Hebrajskie sowo pasterz (roeh; H7462) jest jednym zniewielu
sw oprawdziwie staroytnym rodowodzie. Pochodzi ono od akadyjskiego sowa reu, ktre
trafio pniej do jzykw kanaanejskich, do aramejskiego ido arabskiego (jzyk akadyjski to
drugi, obok sumeryjskiego, klasyczny jzyk staroytnego Bliskiego Wschodu).
Sowo roi, wystpujce wST sto siedemdziesit razy, odzwierciedla prostot staroytnej
cywilizacji, pasterstwo byo bowiem najpowszechniejszym zajciem na obszarze staroytnego
Izraela. To zwyczajne sowo, wice si zopiekowaniem si iz ywieniem udomowionych
zwierzt, zczasem zostao przystosowane do uytku biblijnego. Uywano go do okrelenia du-
chowej funkcji przywdcw ludu Boego. Prawdziwy przywdca nie jest despot czy dykta-
torem, ktry bezdusznie pdzi swe owce, czasem nawet je zabija. Prawdziwy przywdca jest
pasterzem, ktry prowadzi owce, troszczy si onie, karmi je ichroni, ryzykujc nawet wasne
ycie.
Nasz PAN jest oczywicie Dobrym Pasterzem. Jak pisze Charles Spurgeon wThe Treasury
of David (Skarbnicy Dawida): Jakie to unienie, e Nieskoczony PAN przyjmuje wobec
swojego ludu urzd i charakter Pasterza!. Pomylmy tylko! Bg zstpi midzy ludzi i obra
sobie jedno z najskromniejszych zaj staroytnego wiata. Wanym zadaniem krla Izraela
bya rwnie rola pasterza (2 Sm 5,2; 2 Sm 7,7; Jr 3,15), tak samo funkcjonowao to wprzy-
padku innych przywdcw Ludu Boego, cho nieraz penili oni t rol le (Jr 2,8; Jr 22,22;
Ez 34,2.3.8.10).
Jeli chodzi oNT, sowo pasterz jest bezporedni kontynuacj starotestamentowego po-
przednika. Sowo pasterze wEf 4,11 jest uyciem greckiego poimn (G4166), oznaczajcego
pasterza (poimn jest uywane jako tumaczenie sowa raa wSeptuagincie). Wgrece klasycz-
nej odnosio si ono do pasterzy, ktrzy pilnowali owiec idogldali ich. Sowa tego uywano
te przenonie na oznaczenie przywdcy, wadcy bd wodza. Na przykad Platon porwna
wadcw miasta-pastwa do pasterzy, ktrzy troszcz si otrzod18. Ten sens zosta zacho-
wany take w NT. Pasterz przewodzi owcom, ktre Bg powierzy jego pieczy, opiekuje si
nimi, karmi je ichroni. C za wielka odpowiedzialno!

Fragmenty do dalszego rozwaania: Przeczytaj Trylogi pastersk, zwracajc uwag, e

wPsalmie 22 Wielki Pasterz dokonuje odkupienia owiec (por. J 10,11), wPs 23 take ratuje
ycie owcom (por. Ap 7,17), wPs 24 za nagradza owce (por. 1 P 5,4).

29