BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGO | NR 83 | 31 MARCA 2017 | ISSN 4008-3456 | NAKAD 15 000 EGZ.

www.pozabydgoszcz.pl

S5 prawie jak autostrada A gdyby powiatu nie byo...

Wycite drzewa wzdu S5 to znak, e niedugo pra- Czy Bydgoszcz stanie si wkrtce potg? Radny
ce przy rozbudowie trasy rusz pen par. wojewdztwa proponuje zlikwidowa powiat

Zota Iga

Prosz zobaczy, jakie susy, jak Irena

Szewiska w Montrealu - tak Prze-
mysaw Babiarz komentowa bieg
Igi Baumgart na Halowych Mistrzo-
stwach Europy w Belgradzie. Swoj
znakomit form koronowianka po-
twierdzia zotym medalem w sztafe-
cie. Sportsmanka zapowiada jednak,
e nie powiedziaa ostatniego sowa

Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017

3
2 FELIETON
W ydawca P oza B ydgoszcz korzysta i poleca usugi kancelarii prawnej P aza i W splnicy
Jak domek z kart
PRZEMYSAW
TERMISKI
Miaem da sobie spokj,
przynajmniej na jaki czas, z pi-
saniem o wielkiej polityce, ale nie
da si, drodzy Pastwo! Co chwi-
l ekipa rzdzca daje nam mn-
stwo materiau do analiz, ocen,
a przede wszystkim do miechu.
Tak oto prezydent Andrzej
Duda wrci z nart i dosy znie-
nacka zaatakowa swojego mini-
stra. Nie byle jakiego, bo samego
Antoniego Macierewicza. Zaata-
kowa go listem, ktry zawiera
Kara czy
wychowywa
mec. UKASZ
PAZA
Gdy idzie o przestpczo, po-
litycy maj jasny przekaz. Kary
w Polsce s zbyt agodne. Politycy
czsto przekrzykuj si w propo-
zycjach podwyszania kar, pod
wpywem jednostkowych zda-
rze zapeniaj kodeks kolejnymi
zbrodniami, mnoc prawne byty.
A dowiadczenia yciowe
mwi co zgoa odmiennego.
wtki opniajcej si obsady
wojskowych attach. Wow! Z gru-
bej rury zacz nasz prezydent,
tylko do koca nie wiadomo, czy
rzeczywicie chodzi o problem
placwek wojskowych, czy tylko
o prb odcicia si od coraz bar-
dziej enujcych wybrykw szefa
MON? A moe chodzi o przyso-
nicie aferki narciarskiej i zmia-
n wizerunku prezydenta - krla
narciarskich tras na prawdziwego
krla dungli?
Chociaby wci funkcjonuj- zamanie prawa.
ce kolonie karne w Rosji i srogie
wyroki nie wpywaj na popraw
bezpieczestwa Rosjan. Ich oj-
czyzna od lat nie moe poprawi
wynikw np. w Global Peace In-
dex i mieci si w tej samej czci ficznego w ich systemach kar-
tabeli, co takie tuzy bezpiecze-
stwa jak Kongo, RPA czy kraje
PiS do tej pory nie moe pogo-
dzi si z wygran na ostatnim
szczycie Rady Europejskiej, gdzie
we wspaniaym stylu doprowa-
dzi do wyboru Donalda Tuska.
Zapewne std minister Maciere-
wicz zoy wniosek do prokura-
tury o ciganie byego premiera.
Kolejny strza w pot. Kolejny
rozpaczliwy gest. Mam wraenie,
e spoeczestwa takim pozo-
ranctwem ju nie da si omami.
Cho swoj drog coraz czciej
w Warszawie mwi si o narasta-
jcym konflikcie w samym PiS-
-ie midzy prezesem a Antonim
wanie. Jarosaw Kaczyski musi
mie teraz niezy zgryz, bo ka-
pan smoleskiej tragedii moe
z klubu PiS wyprowadzi do
pokan grup wiernych posw.
Ju dawno przeminy te
czasy, kiedy prezes mg sobie
Ameryki Poudniowej. Czasami
odwaniejszy polityk podkreli,
e skuteczniejsza w zapobieganiu
przestpstwom jest wiadomo
nieuchronnoci kary, dodajc, e
oczywicie najlepiej surowej. Nie-
wtpliwie pewno poniesienia
odpowiedzialnoci wpywa na
czowieka, nim zdecyduje si na
A moe mona inaczej? Zer-
kajc w rankingi bezpieczestwa,
widzimy, e w naszym regionie,
ale i na wiecie wrd regionw
bezpiecznych prym wiedzie Skan-
dynawia. Co takiego jest specy-
nych? Czy chodzi o ekskluzywne
wizienia, ktrym nadziwi si nie
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
stopka redakcyjna
Redakcja Poza Bydgoszcz
Toru, Curie-Skodowskiej 41
redakcja@pozabydgoszcz.pl
spokojnie na Nowogrodzkiej Wydawca
wytycza nowe cele i je z preme-
dytacj realizowa. Liczba otwar-
Fundacja MEDIUM
Redaktor naczelny
tych frontw dla partii rzdzcej Radosaw Rzeszotek
jest ogromna i nigdy nie wiado- Redaktor wydania
mo, skd nadejdzie uderzenie. Kinga Baranowska
Kakofonia gosw, ciga niepew- Dzia reportau i publicystyki
no i zamieszanie coraz bardziej Jacek Kiepiski, Micha Ciechowski
absorbuj naczelnego wodza. Dzia informacyjny
Z zarzdzania strategi zrobio
Katarzyna Ochocka,
si zarzdzanie kryzysem. A nie Piotr Gajdowski
ma jeszcze poowy kadencji. Ko-
Kultura
lejny bj ju trwajcy z samo- Micha Ciechowski
rzdowcami moe jeszcze bar- Zdjcia
dziej nadwyry pozycj PiS-u. ukasz Piecyk
Caa ta misternie ukadana jesz-
Sport
cze przed wyborami konstrukcja
Karol ebrowski
moe szybko run, jak domek
REKLAMA
z kart, tylko dlatego, e PiS bdzie
Dyrektor dziau reklamy
zawsze PiS-em. Skuteczni w de-
strukcji i krytyce - w rzdzeniu Karol Przybylski
ju nie bardzo. (GSM 665 169 292),
Magorzata Kramarz
(GSM 607 908 607),
Iwona Zuchniak
mog internauci? Czy o niskie (GSM 500 324 572)
kary? Charakter Skandynaww?
Odpowied jest skomplikowa-
na. Wynika ona z odmiennej od
reklama@pozabydgoszcz.pl
Korekta
naszej filozofii postrzegania prawa
w ogle. Skandynawowie wierz
Piotr Gajdowski
Skad
w praworzdno i zrozumiae Studio Poza Bydgoszcz
prawo. A wobec przestpcw - Druk
w resocjalizacj z prawdziwego Drukarnia Polska Press Bydgoszcz
zdarzenia. Celem jest przywr- ISSN 4008-3456
cenie spoeczestwu obywatela,
Redakcja nie odpowiada za tre
ktry nie bdzie chcia wrci na
z drog i to nie ze strachu, a ze ogosze.
wiadomego wyboru. I to przynosi ***
efekt. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4
Zatem edukacja, praworzd- lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach po-
no i wycignita pomocna do krewnych Fundacja MEDIUM zastrzega, e dalsze
rozpowszechnianie materiaw opublikowanych
jest lepsza ni katorga, wysokie w Poza Bydgoszcz jest zabronione bez zgody
mury czy lata izolacji. wydawcy.
Cytat numeru
Nic nie zastpi dowiadczenia,
wiedzy, intuicji. Trzeba zna wymagania
konkretnych rolin.
Karol Fiedorek,
opiekun Ogrodu Botanicznego przy UMK
 JAK ZDOBY PIENIDZE NA INWESTYCJE? REGION 3

Zota Iga
Prosz zobaczy, jakie susy, jaki krok fenomenalny
Igi Baumgart, jak Irena Szewiska czterdzieci lat temu
w Montrealu.
Karol ebrowski | fot. ukasz Piecyk
Takie porwnanie to nie przy-
padek. Koronowianka w znacz-
nym stopniu przyczynia si do
zdobycia zotego medalu szta-
fety 4x400m podczas lekkoatle-
tycznych mistrzostw Europy
w Belgradzie. W domu rodziny
Baumgart panuje jednak spokj
i przekonanie najlepsze przed
Ig!
5 marca 2017 r. W stolicy Serbii
do przedostatniej konkurencji eu-
ropejskiego czempionatu przygo-
towuj si damskie sztafety 4x400
metrw. Wrd rozgrzewajcych
si pa s take Polki.
- Suchaj Gosia (Houb przyp.
red.), dobrze si czuj zwraca si
do swojej koleanki Iga Baumgart.
- To chyba dobrze?
- No wanie tak dobrze si
czuj, e to chyba niedobrze.
Kilkadziesit minut pniej
okazao si jednak, e byo do-
brze. Nawet wietnie. Nasze re-
prezentantki w skadzie Patry-
cja Wyciszkiewicz, Magorzata
numer pi i sze, a na nich kr-
lowaa mieszkanka Koronowa.
- Zgodnie z taktyk na ten bieg
miaymy cay czas by tu za
plecami Brytyjek, a w razie mo-
liwoci wyprzedzi je na prostej
mwi Iga Baumgart. Od po-
cztku czuam e biegnca przede
mn Mary Iheke nie pasuje mi. Po
prostu byo jako tak wolno, zu-
penie nie moim rytmem. Uzna-
am wic, e czas wyprzedzi ry-
walk i rozpocz swoje bieganie.
Kiedy tylko j wyprzedziam, caa
hala w Belgradzie zacza wiwato-
Iga na co dzie trenuje w CWZS Zawisza Bydgoszcz.
wa, a mnie zaczo to tak nie,
e mimo sporego zmczenia do
telewizyjnego ekranu, syszc wej formie twierdzi Iga Baum- strzostwa wiata sztafet na Baha-
swobodnie dotaram do mety
emocjonujcy komentarz pana gart. Postaramy si z mam mach. To wszystko sprawia, i Iga
i przekazaam paeczk sztafetow
Babiarza, nie mylaam o ad- zrobi wszystko, aby bya ona spdzi czas wit Wielkanocnych
Justynie, ktra utrzymaa nas na
nych analizach. Byam mam Igi przynajmniej taka sama podczas z daleka od najbliszych.
prowadzeniu do koca. i byam z tego niezwykle dumna najwaniejszych zawodw na - Nie jest to atwe dla matki, ale
Nie tylko hala w stolicy Serbii,
mwi. Dopiero po kilkukrot- otwartym stadionie. Mam jednak mog powiedzie e ju zdyam
ale rwnie caa Polska ogldaj-
nym obejrzeniu powtrki, kiedy te nadziej, e posiadam jeszcze si do tego przyzwyczai mwi
ca przed telewizorami zmagania
emocje opady, przyszed czas na rezerwy. Po biegu w Belgradzie Iwona Baumgart. Dopki Iga
oya, patrzc na to, co robi nasza
obserwacj od strony szkolenio- otrzymaam mnstwo wiadomo- pozostanie czynnym sportow-
biegaczka. W tym gronie bya tak-
wej. Jeeli chodzi o sztafet, to ci i telefonw z gratulacjami. To cem z szansami na uzyskiwanie
e Iwona Baumgart trenerka, ale
zdecydowanie by to jej najlepszy bardzo motywuje do dalszej pra- dobrych wynikw, takie rzeczy
przede wszystkim mama Igi.
bieg w karierze. Wierz jednak, cy. Na razie wszystkie przygoto- jak obozy przygotowawcze czy

Houb, Iga Baumgart i Justyna - Ogldajc ten bieg sprzede tak jest dzi, a zamy za wania przebiegaj bez kontuzji, te zawody musz mie priorytet.
wity zdobyy p roku czy rok bdzie ju ktre w zeszych latach czsto nie Po zakoczeniu kariery myl e
zoty medal mi- inaczej, poniewa Ig sta na daway mi spokoju, i odpuka, bdziemy miay dla siebie wi-
strzostw Euro- jeszcze lepsze rezultaty za- niech tak ju pozostanie. Nie sku- cej czasu. Iga ma due predys-
py, a przy okazji rwno w sztafecie jak i indy- piam si jeszcze na konkretnych pozycje do pracy z dziemi, wic
zapewniy Pol- widualnie. celach, jednak nie ukrywam, e na myl e w przyszoci na duet
sce zwycistwo Ogldajc ten bieg sprzed telewizyj- Pocztek sezonu 2017 by pewno bd prbowaa ustanowi pedagogiczno-trenerski Baum-
w klasyfikacji dla zawodniczki z Korono- swj nowy rekord yciowy. gart&Baumgart s bardzo due
d r u y n o w e j . nego ekranu, syszc emocjonujcy komen- wa wyborny. Iga nie tylko Na pocztku kwietnia Iga szanse (miech).
Bez wtpienia zdobya zoto mistrzostw wyleci na Floryd, gdzie bdzie Liczymy, e spod rk trenerek
n a j w a n i e j - tarz pana Babiarza, nie mylaam o adnych Europy, ale rwnie wywal- kontynuowa przygotowania do wyjdzie wiele talentw, ktre da-
szym i przeo- analizach. Byam mam Igi i byam z tego nie- czya indywidualnie brzowy sezonu. Ju 22 i 23 kwietnia cze- dz nam tyle samo radoci co Iga
mowym mo- medal Halowych Mistrzostw ka j i koleanki z kadry pierwsze w Belgradzie. Kto wie, by moe
mentem biegu zwykle dumna. Polski. prawdziwe wyzwanie na otwar- nastpczynie znajd si wanie
byy okrenia - Czuj, e jestem w ycio- tym stadionie w 2017 roku mi- w Koronowie?

Jan Pawe II patronem wojewdztwa

wity Jan Pawe II zosta patro-
nem wojewdztwa kujawsko-po-
morskiego. 27 marca sejmik woje-
wdztwa przez aklamacj przyj
stanowisko, bdce odpowiedzi
na decyzj papiea Franciszka
zatwierdzajc patronat. Kujaw-
sko-pomorskie jest jedynym wo-
jewdztwem, dla ktrego papie
Franciszek ustanowi w. Jana
Pawa II patronem.
- Patronat ten to odwane upo-
minanie si o to, co buduje relacje
midzy ludmi w oparciu o trwae
wzorce, sprawdzone i szanowane
przez wszystkich, wierzcych i nie-
wierzcych, i przyczyniajce si do
rozwoju kadej osoby mwi
marszaek Piotr Cabecki w swoim
wystpieniu poprzedzajcym przy-
jcie dokumentu.
Jan Pawe II patronuje wia-
tu, w ktrym czowiek konstruk-
tywnie szuka spenienia swoich
susznych nadziei nigdy przeciw
drugiemu, ale zawsze z drugim;
w ktrym warunki ycia spoecz-
nego i gospodarczego ksztatuje
prawda o czowieku, choby wyma-
gaa wiele wysiku; w ktrym prio-
rytetem jest takie ukadanie wza-
jemnych relacji, aby umoliwiay
wszystkim mieszkacom suszny
rozwj. () Nasz Patron bdzie
wic dla nas punktem odniesienia.
rdem inspiracji, horyzontem
wartoci, na ktrym rozwija si
projekt ycia mieszkacw czy-
tamy w stanowisku sejmiku.
Pierwsze stanowisko w sprawie
ustanowienia Jana Pawa II patro-
nem naszego regionu sejmik przy-
j w lutym 2016 r., powoujc si
na cise zwizki wojewdztwa, od
pocztku jego historii, z postaci
wielkiego Polaka. Wwczas skiero-
wano prob do wadz kocielnych
o zgod na takie posunicie.
W 2004 r. Jan Pawe II zgodzi
si przyj ofiarowany mu przez honorowym obywatelem 15 miast
Uniwersytet Mikoaja Kopernika
doktorat honoris causa. Ceremo-
nia miaa miejsce w listopadzie
2004 r., podczas specjalnej audien-
cji w oficjalnej rezydencji papie-
y w Watykanie. Papie Polak jest
sz liczne ulice, place, parki i skwe-
i 29 gmin w naszym regionie oraz
patronem wielu szk i placwek
owiatowych, a take dwch cen-
trw dialogu spoecznego i gmachu
Wydziau Nauk Ekonomicznych
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
i Zarzdzania UMK. Jego imi no-
ry, a take osiedla mieszkaniowe
w Chemnie, Chemy i Splnie
Krajeskim. wito Wojewdz-
twa Kujawsko-Pomorskiego, usta-
nowione w 2008 r., obchodzimy
7 czerwca, w rocznic papieskiej
pielgrzymki na Kujawy i Pomorze.
Tego samego dnia przypada woje-
wdzki dzie patronalny w. Jana
Pawa II. 10 lat po mierci Ojca
witego dla uczczenia jego pami-
ci rok 2015 obchodzilimy jako Rok
Jana Pawa II, Papiea Rodziny.
Pismo z decyzj watykaskiej
Kongregacji Kultu Boego i Dys-
cypliny Sakramentw o uznaniu
witego Jana Pawa II, Papiea,
Patronem przed Bogiem Woje-
wdztwa Kujawsko-Pomorskiego
przedstawi samorzdowym wa-
dzom wojewdztwa ordynariusz
diecezji toruskiej biskup Andrzej
Suski, ktry uczestniczy w powi-
conej tej kwestii uroczystej czci
sesji sejmiku wojewdztwa. Wrd
goci byli te parlamentarzyci
naszego regionu, przedstawiciele
administracji rzdowej i samorz-
dowcy.
fot. Szymon Zdziebo/tarantoga.
pl dla UMWKP
 4 REGION
A gdyby powiatu nie byo...
Czy Bydgoszcz stanie si wkrtce potg? Radny wojewdztwa proponuje zlikwidowa powiat, tworzc metropoli
Pomys likwidacji po-
wiatu bydgoskiego to
w ostatnim czasie
gorcy temat nie
tylko na spotka-
niach samorz-
dowcw, ale take
wrd mieszka-
cw ssiadujcych
z Bydgoszcz gmin.
Obserwujc prb
tworzenia metro-
polii warszaw-
skiej, radny An-
drzej Walkowiak
sugeruje likwida-
cj powiatu bydgo-
skiego grodzkiego na
rzecz miejskiego.
Pierwsze idee realizo-
wania takich zmian pady z ust
radnego Prawa i Sprawiedli-
woci podczas jednego z pro-
gramw w regionalnej stracji
telewizyjnej. Cho od tego czasu
miny ju dwa miesice, pomys
wci budzi wiele emocji. Poru-
szany jest na spotkaniach z pre-
zydentem Bydgoszczy Rafaem
Bruskim, posami i radnymi wo-
jewdzkimi.
- S tacy, ktrzy do pomysu
nastawieni s sceptycznie, do-
Bd moim natchnieniem
Bd moim natchnieniem, e wiat zmieni, przewiadczeniem piknym bd
piewa Andrzej Zaucha. Dzi, ponad 25 lat po swojej mierci, sam jest natchnieniem
dla wielu. W Bydgoszczy odbdzie si festiwal powicony pamici piosenkarza
Robert Kamiski
16 maja 2017 r. Opera Nova w Byd-
goszczy zaprasza na IX ju edycj
Festiwalu Pamici Andrzeja Zauchy
Serca bicie. W koncercie finao-
wym udzia wezm: Maja Babysz-
ka, Ulyana Hedzik, Joanna Dolata,
Paulina Wrblewska, Marta Fitow-
ska, Filip Rychcik, Sara Al-Sho-
kliya, Joanna Kaczmarkiewicz.
Pomysodawc i inicjatorem
przedsiwzicia jest Krzysztof Wolsz-
chodz do mnie jednak
gosy osb
uwaaj-
cych, e a wiksz wspprac z samo-
w likwida-
cji po-
tyski, byy lekkoatleta, pniej tre-
ner bydgoskiej Zawiszy, znany ani-
mator kultury naszego regionu.
- Zauwayem pewnego dnia, e
piosenki Andrzeja Zauchy zostaj
powoli zapominane mwi Wolsz-
tyski. Pomylaem, e to bardzo
niedobrze. Wtedy powsta pomys,
by zorganizowa festiwal jego pa-
mici. Pierwsza edycja miaa miejsce
w 2009 r. A zatem w przyszym b-
dziemy obchodzi jubileusz 10-lecia.
Micha Ciechowski
wiatu bydgoskiego jest co do rze- go.
czy - zaznacza Andrzej Walkowiak. - Tworzc metro-
- Nie chodzi o likwidacj gmin, poli, rozszerzyy-
by si kompetencje
rzdami, ktre w przyszoci we- prezydenta Bruskie- Nie da si tego pomysu rozwa-
szyby w skad metropolii. Sami go do bycia starost
mieszkacy mieliby wtedy swoich grodzkim i ziem- a w sposb powany. Zadania reali-
przedstawicieli w samorzdzie. Jak skim - komentuje zowane na terenie gmin nie s zbiene
stwierdzi pose Schreiber, koncep- Andrzej Walkowiak.
cji tej warto przyjrze si bliej. - Usprawnioby z dziaaniami obszaru Bydgoszczy.
Przygldamy si wic to rozwj obszaru projekt likwidacji powiatu ma wiele
i my. Z terenu miasta do funkcjonalnego, tworzc tylko je- minusw. Nie widzi w tym pomy-
podbydgoskich gmin den orodek decyzyjny. Obecny le take oszczdnoci. Jeeli zwol-
kadego roku mi- starosta peniby funkcj zastpcy nione zostan osoby zajmujce si
gruj setki osb. prezydenta miasta, a jego zadania sprawami powiatu, to kto ich obo-
Powiat nazy- ukierunkowane byyby na uspraw- wizki bdzie musia przej. To
wany sypialni nianie dziaa metropolii. za wygeneruje koszty.
Bydgoszczy Do pomysu likwidacji powia- Odmienne zdanie na ten temat
ronie w si. tu bydgoskiego odnis si take ma za Andrzej Walkowiak.
Zacieniaj si sam zainteresowany - Wojciech - Wedug mnie minusw nie ma
wizi midzy Porzych, starosta bydgoski, kt- - mwi radny. - Wydaje mi si, e
miastem a gminami, ry stwierdzi, e idea ta zaszkodzi podamy w bardzo dobrym kie-
zacieraj za granice mieszkacom i regionowi. runku. Realizujc tak koncepcj,
administracyjne. Wanie - Nie da si tego pomysu rozwa- Bydgoszcz uronie w si, deklasyfi-
to zaobserwowane a w sposb powany - zaznacza kujc inne miasta, w tym take To-
od lat dziaanie wodarz powiatu. - Zadania realizo- ru. W takim kierunku dy take
jest jednym wane na terenie gmin nie s zbiene obecna wadza, prbujc stworzy
z argu- z dziaaniami obszaru Bydgoszczy. metropoli warszawsk. W kon-
men- Miasto ma ogromne potrzeby, my cepcji bydgoskiej prezydent Bruski
tw za za nadzorujemy drogi, orodki nie jest jednak podobnym pomy-
likwidacj pomocy spoecznej i kultury oraz sem zainteresowany. Mam wrae-
powiatu wiele innych instytucji, do ktrych nie, e ze swoimi sowami odbijam
grodzkiego trzeba podchodzi indywidualnie. si od ciany.
na rzecz ziemskie- Jak zaznacza Wojciech Porzych,
Andrzeja s ponadczasowe dodaje Warto rwnie podkreli, e
Wolsztyski. To nie s utwory na festiwal Serca bicie to nie tylko
jeden sezon. Chcemy, by yy. Temu konkurs. W pierwszym rzdzie to
wanie ma suy nasz festiwal. warsztaty dla przyszych wokalistw.
Organizatorzy dbaj przede Modzi ludzie maj okazj nie tylko
wszystkim o rnorodno aranacji
przebojw Zauchy. Kady rok to nie-
do skonfrontowania swoich umiejt-
noci z innymi wykonawcami na pro-
co inna formua festiwalu. piewano
go ju na jazzowo i w duchu piosenki
fesjonalnej scenie, ale mog rwnie
wynie bezcenne dowiadczenie ze
aktorskiej. By te rok symfoniczny. wsppracy z wybitnymi pedagoga-
Tegoroczna edycja rwnie bdzie
inna ni wszystkie poprzednie. Jako
mi, jak Janusz Szrom wokalista jaz-
Andrzej Zaucha, znany w latach zowy, czy Piotr Dbrowski araner.
jedn z atrakcji zaplanowano spek-
80. wokalista jazzowo-popowy, sak- takl muzyczny pt. Zaucha Welcome - W wiecie plastykowych karier,
sofonista i aktor, zasyn takimi to the PRL. Organizatorzy s prze- gdzie za pienidze mona wylanso-
przebojami jak Czarny Alibaba, konani, e zaskocz nawet staych wa dosownie kadego, my stawia-
Bd moim natchnieniem, Cest la bywalcw festiwalu. Andrzej Zaucha my na autentyzm i profesjonalizm
vie, Sidmy rok. By rwnie zna- jest w tym przedstawieniu obserwa- podsumowuje Krzysztof Wolszty-
nym sportowcem. Pywa w kajakach. torem wydarze po 1991, czyli po da- ski. Nasi uczestnicy, wspominajc
W 1991 r., wychodzc z krakowskiego cie swojej mierci. Zostaje wiadkiem Andrzeja Zauch, nabywaj rwnie
Teatru STU, zosta zastrzelony wraz przemian, jakie dokonay si w Pol- bezcennego dowiadczenia, ktre, je-
z aktork Zuzann Leniak przez jej sce a do czasw obecnych. Spektakl stem o tym gboko przekonany, b-
ma. Mia 42 lata. przeplataj piosenki artysty w naj- dzie procentowa w przyszoci. I to
- Zawsze uwaaem, e piosenki nowszych aranacjach. jest gwna idea naszego festiwalu.
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017

S5 prawie jak
autostrada
Wycite drzewa wzdu S5 to znak, e niedugo prace
przy rozbudowie trasy rusz pen par
Piotr Gajdowski
W kwietniu wojewoda kujawsko-
-pomorski ma wyda pierwsze ze-
zwolenia na budow drogi ekspre-
sowej S5. Prace na budowie rusz
wiosn tego roku.
Wydawane przez wojewod ze-
zwolenie na realizacj inwestycji
drogowej (tzw. ZRID) faktycznie
zastpuje pozwolenie na budow.
- Po uzyskaniu ZRID-w prace
na drodze ekspresowej S5 bd to-
czy si dwutorowo. Wykonawcy
wejd na teren budowy i rozpoczn
prace na caym 130-kilometrowym
odcinku S5, ktry przebiegnie przez
nasze wojewdztwo. W tym samym
czasie Urzd Wojewdzki bdzie
prowadzi wyceny i postpowania
odszkodowawcze dla dziaek przej-
mowanych pod drog S5 mwi
Tomasz Okoski, rzecznik prasowy
bydgoskiego oddziau Generalnej
Dyrekcji Drg Krajowych i Auto-
Przeprowadzka
13 marca jednostka firmy kurier-
skiej DHL Express przeniosa si
z Solca Kujawskiego do Torunia.
Klienci przywykli do soleckiego
adresu firmy pytaj: czy zmiana
lokalizacji firmy bya naprawd
konieczna?
Grupa niezadowolonych jest
spora. Nale do niej w pierwszym
rzdzie ci, ktrym byo wygodnie
odbiera przesyki w Solcu. Ale tak-
e ci, ktrzy otrzymywali je w Byd-
goszczy o okrelonych godzinach.
Teraz to si zmienio.
- Kiedy firma miecia si w Sol-
cu, odbieralimy przesyki przed
poudniem mwi jeden z bydgo-
strad.
Do wywaszczenia jest ok. 3
tys. gruntw i nieruchomoci po-
oonych na trasie. Jak zaznacza
GDDKiA, nie powinno by proble-
mw z t procedur ostateczny
przebieg S5 zosta wypracowany po
wnikliwych konsultacjach spoecz-
nych.
Prace na S5 ruszyy jeszcze
przed uzyskaniem decyzji wojewo-
dy. Zaczo si od wycinki drzew
rosncych na planowanej trasie
w sumie pod topr poszo ok. 300
ha lasw.
- Obecnie prowadzone s prace
archeologiczne na tych terenach,
do ktrych mamy dostp bez ko-
niecznoci uzyskania ZRID-w.
Mowa tu o terenach zarzdzanych
przez Skarb Pastwa (Lasy Pa-
stwowe, Agencje Nieruchomoci
Rolnych, gminy). Gwny front
prac archeologicznych bdzie jed-
skich przedsibiorcw. Po zmia-
nie adresu dostajemy je pod koniec
dnia. Dla naszej firmy nie jest to tak
zupenie bez znaczenia. Utrudnia
to nam prac, poniewa za kadym
razem tracimy cay dzie roboczy.
Kiedy sprzt przyjeda rano, od
razu go wykorzystywalimy. Teraz
jestemy zmuszeni do oczekiwania
kolejnego dnia. Oczywicie w sen-
sie zlecenia wszystko jest w po-
rzdku, bo przesyka przychodzi
niby na czas, ale dla nas za kadym
razem oznacza to de facto jeden
dzie straty. Wiele lat lokalizacja
DHL w Solcu si sprawdzaa, a na-
gle postanowiono j zmieni. Mam
poczucie, e sprawdza si teraz sta-
JAK ZDOBY PIENIDZE NA INWESTYCJE?
nak prowadzony dopiero po uzy-
skaniu ZRID-w dodaje rzecznik
GDDKiA w Bydgoszczy.
Archeolodzy rzeczywicie bd
mieli co robi np. projektowana
pnocno-zachodnia obwodni-
ca Bydgoszczy powstanie na li-
nii polskich umocnie z czasw
kampanii wrzeniowej, czyli tzw.
Przedmociu Bydgoskim. Take
w wielu innych miejscach przebieg
drogi ekspresowej S5 pokrywa si
z wojennymi zabytkami. W zwiz-
ku z budow planuje si m.in.
przeniesienie o kilkadziesit me-
trw prawie 150 tonowego bunkra
w okolicach wsi Dbrwka Supska.
Archeolodzy prowadz ju prace na
odcinkach: nr 1 Nowe Marzy-Dwo-
rzysko (powiat wiecki), nr 3 Alek-
re przysowie: Lepsze jest wrogiem
dobrego.
Czy zmiana adresu firmy ma
uzasadnienie merytoryczne?
- Zmiana siedziby firmy ma
oczywicie swj racjonalny sens
mwi Monika Grka z Dziau
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
sandrowo-Tryszczyn (powiat byd-
goski), nr 6 nin-Jaroszewo oraz nr
7 Jaroszewo gr. wojewdztwa.
Jeszcze przed uzyskaniem
ZRID-w ruszyy take pierwsze
prace chronice rodowisko na pla-
cu budowy, m.in. monta ogrodze
uniemoliwiajcych wejcie na te-
ren budowy pazom oraz budek
lgowych dla ptakw. Planuje si
take przeniesienie siedlisk owa-
dw (np. mrowisk) i chronionych
gatunkw rolin.
Pierwsze ZRID-y maj zosta
wydane na odcinki nr 6 Szubin-
-Jaroszewo (powiat nakielski) i nr
7 Jaroszewo-granica wojewdztwa
(powiat niski). Tam te wyko- budowy trzeciego. Dopuszczalna
nawcy wejd na plac budowy naj-
wczeniej.
Droga ekspresowa S5 biegnca
Komunikacji i PR DHL Express.
Przede wszystkim skrci si czas
dostawy przesyek. Firm usytu-
owano na zachodnich rubieach
Torunia z bezporednim dostpem
do drogi ekspresowej S10. Nale-
y pamita, e midzynarodowe
REGION 5
z poudnia na pnoc ma czy
cztery aglomeracje: Wrocaw, Po-
zna, Bydgoszcz i Gdask. Kujaw-
sko-pomorski odcinek S5 prze-
biega bdzie od autostrady A1
w Nowych Marzach koo Grudzi-
dza do Mielna na granicy z Wielko-
polsk. Przetarg na zaprojektowa-
nie i budow drogi ekspresowej S5
zosta rozstrzygnity w 2015 r. Koszt
budowy to ok. 2,5 mld z o 1 mld z
mniej, ni wstpnie zakadano. Po-
wstan dwa pasy ruchu w kadym
kierunku o szerokoci 3,5 m (tylko
25 cm mniej ni szeroko pasa na
autostradzie) z moliwoci do-
prdko na drodze ekspresowej to
120 km/h. Now tras kierowcy po-
jad w 2019 r.
przesyki lotnicze dostarczane s
do Torunia z Gdaska. A zatem
takie usytuowanie firmy z dobrym
dostpem do autostrady znacznie
skraca czas transportu. Oczywicie,
zawsze znajd si malkontenci, ale
w makroskali przenosiny znacznie
podnios jako naszych usug.
Ju teraz otrzymujemy sygnay od
klientw, ktrzy s zadowoleni. To
z ca pewnoci korzystna zmiana.
Skd wic rozalenie bydgoskich
przedsibiorcw?
- Nie rozumiem tego podsu-
mowuje Monika Grka. Zwasz-
cza w kontekcie faktu, e zmiany
dokonalimy na wniosek samych
klientw. Mam nadziej, e ci nie-
liczni, ktrzy s obecnie niezado-
woleni, z czasem przekonaj si,
e bya to zmiana ze wszech miar
korzystna
(RK)
REKLAMA
 6 BIAE BOTA i OSIELSKO

Umiuj zabytki formalnie Podwjny sukces

W tym roku w gminie Biae Bota sformalizowane zostanie stowarzyszenie
Skansen ochowice
Micha Ciechowski | fot. nadesane
Tradycyjny przejazd zabytkowy-
mi pojazdami przez gmin Biae
Bota jest jego flagow impre-
z. Dziaajcy od siedemnastu
lat Skansen Jacka Grzywacza ju
w tym roku stanie si formalnym
stowarzyszeniem Skansen ocho-
wice. Jego czonkami bd mio-
nicy starej motoryzacji z terenu
powiatu bydgoskiego, a take ca-
ej Polski.
Spotkanie zaoycielskie odb-
dzie si w sobot 8 kwietnia w wie-
tlicy wiejskiej w ochowicach. Do
stowarzyszenia wstpi bd mogli
wszyscy pasjonaci starej motory-
zacji, ktrzy posiadaj zabytkowe
samochody, motocykle, rowery,
a take maszyny rolnicze.
- Od 2000 r. dziaamy jako nie-
formalna grupa mionikw starej
techniki rolniczej - mwi Jacek
Grzywacz, sotys ochowic. - Pod-
jlimy decyzj, aby przeksztaci
si w organizacj formaln, ktrej
nazwa bdzie wicej mwia o miej-
scu, z ktrego si wywodzimy. Od
tego roku rozpoczniemy wic dzia-
ania jako Skansen ochowice. Nie
chcemy si ogranicza do starych
cignikw i maszyn. Pasjonujemy
si ca motoryzacj zabytkow.
Kiedy zaczynali swoj dziaal-
no, wielu okolicznych mieszka-
cw, a take goci z caej Polski
zagldao do ochowic, aby podej-
rze pojazdy, ktrymi zachwycaj
si czonkowie stowarzyszenia.
- Po pewnym czasie zauway-
limy, e osoby nas obserwujce
same nabyway zabytkowe pojazdy
i zaczynay z nami wspprac -
dodaje sotys ochowic. - Dzi do
Skansenu naley okoo trzydziestu
osb i wci ich przybywa, z czego
bardzo si cieszymy.
Czonkowie stowarzyszenia po-
magaj organizowa zloty pojaz-
dw zabytkowych w caej Polsce.
Aktywni s take w regionie, gdzie
pokazuj swoje historyczne pojaz-
dy chociaby podczas tradycyjnego
przejazdu w ochowie i ochowi-
cach.
- W tym roku bdziemy pocho-
nici tworzeniem Skansenu, dlate-
go na wspomnian imprez zapro-
simy dopiero w przyszym roku, ale
ju jako Skansen ochowice - pod-
sumowuje Jacek Grzywacz. - Jak
zwykle bdzie si duo dziao.
Zespoy teatralne prowadzone
w Gminnym Centrum Kultury
w Biaych Botach zdobyy uzna-
nie i nagrody w odbywajcych si
XXVI Konfrontacjach Teatral-
nych w Bydgoskim Paacu Mo-
dziey. Biaobockie GCK co roku
bierze udzia w artystycznych
zmaganiach, jednak - jak zazna-
czaj jego przedstawiciele - daw-
no takiego sukcesu nie osignli.
Aktorska nagroda zespoowa
i drugie miejsce dla najmodszej
grupy ISKRY za pantomim nie-
ka oraz triumf grupowy i pierwsze
miejsce za spektakl S.O.S. dla ze-
spou Grawitacja to wielkie sukcesy
modych artystw i ich instruktorki
teatralnej Jzefiny Szaaskiej.
- Sztuka pantomimy naley do
jednej z trudniejszych, ale dzieci
jak na swj mody wiek poradziy
sobie doskonale - komentuje Jze-
fina Szaaska. - Starsi artyci za
wystawili spektakl premierowy,
w pisanie ktrego wczyli si wszy-
scy jego uczestnicy.
Historia S.O.S. opowiada
o trudnym momentach, jakie niesie
ze sob wiek dorastania, co powo-
duje izolacj modych ludzi i zamy-
kanie si w ich wasnym wiecie.
Tytu jest apelem skierowanym
do rodzicw i przyjaci o pomoc,
a take zrozumienie.
- Borykajca si z problemami
modzie popada czsto w izolacj
od spoeczestwa i tylko wsplne
dziaanie stanowi pomost do ak-
ceptacji siebie oraz innych - dodaa
Jzefina Szaaska, nie kryjc ra-
doci z osignitych przez jej pod-
opiecznych sukcesw.
(oprac. MC)

Pierwszy powiew wiosny Roczne podsumowanie

W wietlicach w Jaruynie i Boenkowie dzieci nie zapomniay przywita
najpikniejszej pory roku
Katarzyna Ochocka| fot. nadesane

Grupa plastyczna osb dorosych wali: Eliza Bujnicka, Barbara Jusz-

W gminie Osielsko dzieci ze wie-
tlic radonie i gono przywitay
wiosn i z rwnie wielkim zapa-
em poegnay zim. Wraz z opie-
kunkami wykonay marzanny,
a nastpnie bawiy si na wieym
powietrzu, wdychajc pierwsze
zapachy budzcej si przyrody.
Powitanie wiosny w wietlicy
w Jaruynie odbyo si po to, by
w kocu rozprawi si z zim. Naj-
pierw dzieci wykonay Marzann,
by potem zgodnie ze zwyczajem j
spali i tym samym poegna zimo-
we chody.
- Uczestnicy pozimowego spo- Podobna gratka odbywaa si
tkania zostali poproszeni, by na w wietlicy w Boenkowie. Wio-
karteczkach napisa, jaki maj sna, wiosna, wiosna, ach, to ty...
kopot czy problem, a nastpnie - tymi sowami piosenki Marka
podrze j i wrzuci do ognia, po- Grechuty mali uczestnicy spotka-
zbywajc si kopotu - relacjonuje nia przywitali wiosn w pierwszym
Agnieszka Olszewska, opiekunka dniu jej panowania. Aby tradycji
wietlicy w Jaruynie. - Pani Wio- stao si zado, poegnano ma-
sna przygotowaa za to dzieciom rzann symbol zimy, ktra wcze-
mi niespodziank. W zakamar- niej zostaa przygotowana na zaj-
kach pomieszczenia wietlicy po- ciach plastycznych. Jak opowiada
chowaa oznaki zbliajcej si pory Hanna Ktna, opiekunka wietli-
roku: motylki, kwiatki, a przy nich cy, pniej byo witowanie przy
co sodkiego. Dzieci uwielbiaj ognisku, czyli pieczenie kiebasek
tego typu poszukiwania, zatem ra- i piewanie: wiosno, wiosno, eche
do ze skarbw bya olbrzymia. ty.
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
przy Gminnym Orodku Kultury czak, Iza Lussa, Ludmia Mosalska,
w Osielsku dziaa prnie od 2016 Zofia Mikoajczyk-Osallska, Ma-
r. pod kierunkiem artysty-plasty- gorzata Stakowska, Ewa Szarlej-
ka Pawa Cywiskiego. Padzier-
-Gierach, Teresa Winiewska, Gra-
nik zeszego roku to wana data
w dziaalnoci osielskich plasty- yna Wona-Przybylska i Norbert
kw. Wtedy bowiem mia miejsce Przybysz
plener w malowniczo pooonej - Ten wernisa to przegld,
nad Jeziorem Charzykowskim a zarazem podsumowanie naszej
Funce - kaszubskiej letniskowej wsplnej rocznej wsppracy
osadzie lenej. stwierdzi prowadzcy grup Pawe
Cywiski. - Prace wykonano w sze-
Poplenerowe krajobrazy Strugi rokiej gamie technik. Od rysunkw
Siedmiu Jezior, jeszcze inne ple-
nery, studium z martwej natury, owkiem, wglem, pastelami po
wszystko to mona zobaczy na techniki malarskie: malarstwo olej-
marcowym wernisau w Gminnym ne i akrylowe. Grupa zajmowaa si
Orodku Kultury. W skad grupy take ceramik.
wchodz i swoje prace zaprezento- (opr. KO)

Modzi
straacy
Zwyciskie druyny bd reprezentowa gmin w za-
wodach powiatowych w Solcu Kujawskim
Popularyzowanie przepisw
i ksztatowanie umiejtnoci w za-
kresie ochrony ludnoci, ekologii,
ratownictwa i ochrony przeciw-
poarowej - to cele organizowa-
nych w Zespole Szk w Wudzynie
eliminacji do Oglnopolskiego
Turnieju Wiedzy Poarniczej. Te-
goroczna edycja odbya si pod
hasem: Modzie Zapobiega Po-
arom.
W gminnych zmaganiach, kt-
re odbyy si 3 marca, uczniowie
rywalizowali w trzech grupach
wiekowych - dwuosobowych ze-
spoach ze szk podstawowych,
gimnazjw oraz szk ponadgim-
nazjalnych. Wiedz uczestnikw
rywalizacji sprawdzali dowiadcze-
ni straacy i eksperci: Marek Kuli-
gowski, Wodzimierz Zabocki, Ja-
Stawiamy na ekologi
Farmy fotowoltaiczne ju niedu-
go stan na terenie gminy Dobrcz.
Przedstawiciele firm realizuj-
cych t inwestycj oraz wjt gmi-
ny Krzysztof Szala spotkali si 24
marca z mieszkacami w wietli-
cy w Zalesiu.
Na terenie soectw Zalesie
i Magdalenka docelowo stan ma
10 bezobsugowych elektrowni
sonecznych, kada o wydajnoci
1 MW. Gocie obecni na spotka-
niu przedstawili dziaanie innowa-
cyjnej farmy w formie prezentacji
multimedialnej. Po niej za odpo-
wiadali na pytania mieszkacw.
- Nasze soectwa bd liderem
pod wzgldem liczby lokalizacji na
skal Polski, za oddanie inwestycji
do uytkowania powinno przynie
wymierne dochody do budetu
gminy Dobrcz z tytuu wpyww
podatku - informuje wjt Krzysztof
nusz Fryckowski, Marek Finc oraz
Marek Pancek.
- Bardzo czsto obserwujemy,
e ju najmodsi potrafi udzieli
pierwszej pomocy, chociaby po-
przez powiadomienie odpowied-
nich sub ratunkowych - zazna-
cza Janusz Fryckowski, naczelnik
Ochotniczej Stray Poarnej w Do-
brczu. - Dlatego turniej ten jest tak
wany, nie tylko dla modziey, ale
i lokalnej spoecznoci. Od lat wi-
dzimy, e modzie z gminy Dobrcz
bardzo chce bra udzia w takiej ry-
walizacji. A zdarza si nawet, e ich
pniejsze wybory dotycz wanie
nauki w zawodach, dziki ktrym
mog nie pomoc innym.
Laureatami w pierwszej grupie
wiekowej - uczniw szk pod-
stawowych - zostali Remigiusz
Burczyski reprezentujcy ZS
Szala. - Ponadto produkcja energii
z odnawialnych rde przyczyni
si do oszczdnoci w zapotrzebo-
waniu na energi wytwarzan przez
konwencjonalne rda, co w przy-
szoci ma skutkowa korzystnymi
skutkami rodowiskowymi w skali
lokalnej poprzez spadek zanie-
czyszczenia powietrza, oraz glo-
balnej poprzez ograniczenie skut-
kw efektu cieplarnianego. Warto
zaznaczy, e gmina Dobrcz od lat
podejmuje dziaania proekologicz-
ne i dba o rodowisko naturalne.
Bezpieczestwo inwestycji, jej
uniwersalno, a take darmowe
paliwo, jakim jest soce - to tylko
kilka z wielu pozytywnych aspek-
tw takich inwestycji. Ponadto
technologia ta nie zuywa wody do
produkcji energii jak technologie
konwencjonalne, dziki temu jest
duo bardziej zielona.
(MC)
Uczestnicy w trakcie testu.
w Borwnie, drugie miejsce zdoby
Mateusz Grzywacz z ZS Dobrcz,
trzecie za Karolina Szymaska
z ZS w Kotomierzu.
Dwa najwysze miejsca na po-
dium zajli uczniowie z Zespou
Szk w Dobrczu. Pierwsze - Ja-
kub Konewka, drugie - Weronika
Krupa. Trzecie miejsce zdobyli ex
aequo: Aleksandra Zamojdzin z ZS
Wudzyn oraz Juliusz Burczyski
Baca zabawia i uczy
Artysta przyjecha do Dobrcza, aby propagowa bezpieczny i zdrowy styl ycia
Mieszkacy gminy Dobrcz mieli
niezwyk okazj podziwia mu-
zyczne zdolnoci ukasza Bacy
Backiela, od wielu lat tworzcego
muzyk elektroniczn. Artysta
propaguje take zdrowy styl y-
cia i udziela porad zwizanych
z odejciem od naogu na rzecz
sportu.
Muzyk goci w Gminnym
Orodku Kultury w Dobrczu 28
marca. W programie zatytuowa-
nym W puapce zudze omawia
tematy dotyczce uzalenie i prze-
mocy. Baca opowiada o zagroe-
niach zwizanych z narkotykami,
alkoholem i dopalaczami.
ukasz Baca Backiel zaanga-
owa si w programy profilaktycz-
ne, chocia sam by i jest wolny
od naogw. Podczas autorskiego
programu poruszy problemy do-
tykajce dzisiejsz modzie. Stara
si uzmysowi, jak proste i bahe
przyczyny mog prowadzi do fa-
talnych, druzgoccych skutkw.
Zagroenia zwizane z narkotyka-
Oczyszczalnie z dotacj
Ju wkrtce bdziemy mogli ko-
rzysta z przydomowych oczysz-
czalni. Samorzd zoy wniosek
o budow 42 takich miejsc we
wczeniej wybranych lokaliza-
cjach.
Dokumenty wstpnie oceni
samorzd wojewdztwa wedug
punktacji i dostpnych rodkw fi-
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
z ZS Dobrcz.
W trzeciej, najstarszej grupie
wiekowej na podium stanli przed-
stawiciele Zespou Szk Agro-
-Ekonomicznych w Karolewie:
Adrian Muranowski, ktry zdoby
pierwsze miejsce, drugie Daria
Jaszkowska, trzecie za Damian
Kwasigroch.
Zwyciskie grupy pojad
w kwietniu do Solca Kujawskiego,
mi, dopalaczami, alkoholem, prze-
moc czy choby internetem s
jego zdaniem tematami, obok kt-
rych nie moemy przej obojtnie. n i ciekaw form profilaktyki.
- Nigdy nie byem uzalenio-
ny, ale znam i znaem wiele takich
osb - podkrela artysta. - Dlatego
w swoich rozmowach opieram si
na przykadach wzitych z ycia.
Baca skupi si na ukazaniu
modziey pozytywnych stron y-
cia, zadowolenia z odnajdywania
wasnych pasji i twrczej samore-
nansowych.
- Nasz wniosek znalaz si na 57.
miejscu listy operacji decydujcej
o kolejnoci dofinansowania - mwi
Anna Kutkowska z Urzdu Gmi-
ny Dobrcz. - To oznacza, e teraz
musimy przej weryfikacj admi-
nistracyjn i czeka na podpisanie
umowy. Wszystkie wnioski, ktre
DOBRCZ 7
gdzie bd reprezentowa gmin
w turnieju powiatowym.
Turniej jest jedn z podstawo-
wych form dziaalnoci prewencyj-
nej Zwizku Ochotniczych Stray
Poarnych RP. W zadaniu tym ak-
tywnie uczestnicz take straacy
z Ochotniczych Stray Poarnych
z gminy Dobrcz.
(MC)
alizacji. Namawia do tego, aby by
jak najdalej od uywek i uzalenie.
Spotkanie okazao si atrakcyj-
Koncertu wysuchali uczniowie
klas gimnazjalnych z Zespou Szk
w Dobrczu. Organizatorami wyda-
rzenia byli penomocnik wjta gmi-
ny Dobrcz ds. profilaktyki i rozwi-
zywania problemw alkoholowych
Krystyna Kotowicz oraz Gminny
Orodek Kultury w Dobrczu.
oprac. MC
nie s na licie, nie bd oceniane.
Zatem jestemy coraz bliej podpi-
sania umowy i rozpoczcia budowy
przydomowych oczyszczalni.
Budowa przydomowej oczysz-
czalni ciekw jest pod wzgldem
wygody doskona alternatyw dla
szamba. Indywidualny system jest
wygodny, tani w eksploatacji, eko-
logiczny, a przede wszystkim bez-
pieczny.
(MC)
 8 NOWA WIE WIELKA

Muzyka sposobem na ycie Pobiegn

W 2018 roku muzycy z Brzozy witowa bd pitnastolecie istnienia zespou
Micha Ciechowski | fot. nadesane
Zesp ma ju plany na przyszy rok.
Zesp wokalny Brzozowiacy po-
wsta w 2003 roku. Cho poczt-
kowo w jego skad wchodzio tylko
siedem osb, dzi moe pochwali
si wspania, du grup arty-
stw, ktrzy swoj muzykalnoci
zachwycaj nie tylko lokaln spo-
eczno, ale take melomanw
w Polsce, a nawet Europie. W nie-
dziel 2 kwietnia bdzie mona
ich podziwia w Lubostroniu.
Dwanacie osb wchodzcych
w skad Brzozowiakw, ktrzy wi-
cz pod okiem dyrygenta i akom-
paniatorki, wykonuje pieni patrio-
tyczne, religijne, a take biesiadne.
Swoj obecnoci uwietniaj nie
tylko wydarzenia lokalne, ale take
bior udzia w wielu przegldach
wokalnych i zespoowych, czsto
osigajc sukcesy i deklasyfikujc
rywali. Mieszkacy i wadze re-
gionu mwi o nich pereki, bo
takiego zespou prno by szuka
w caej Polsce.
- W pierwszym skadzie pie-
wao sze pa i jeden mczyzna
- mj m - mieje si Irena Owcza-
rzak, pomysodawczyni Brzozo-
wiakw, ona sotysa Brzozy. - Idea
stworzenia zespou wynikaa z mo-
jego ycia przepenionego muzyk.
Graam na skrzypcach, piewa-
am w chrach. Kiedy przeszam
na emerytur, spotkaam ludzi
z podobn pasj do mojej. Tak wic
z muzyki zrobilimy nasz sposb na
ycie.
Jako pierwsze z ust czonkw
chru wybrzmiay pieni patrio-
tyczne, cho pocztkowo Irenie
Owczarzak marzy si zesp folk-
lorystyczny. Dzi wykonuj to, co
gra im w sercach, opierajc si na
wspaniaych podstawach historii
i tradycji.
Obecnie spotykamy si raz w ty-
dla Papiea
Popularyzacja imprez biego-
wych, turystyki rowerowej oraz
godniu, aby szlifowa nasze umie- nordic walking, ale przede
jtnoci przed zbliajcym si kon- wszystkim oddanie hodu w. Ja-
certem w Paacu w Lubostroniu. nowi Pawowi II to gwne cele
Wiosenny koncert odbdzie si organizowanego 27 kwietnia V
w niedziel 2 kwietnia o godz. 17. Biegu Papieskiego, Rajdu Ro-
- Zaprezentujemy dwanacie werowego oraz Nordic Walking
utworw, cay cykl naszych pieni, w podbydgoskiej Brzozie. Orga-
ktre przez ostatni rok trenowali- nizatorem imprezy jest Stowa-
my - mwi Irena Owczarzak. - Jest rzyszenie Klub Turystyki Rowe-
aria ze Skrzypka na dachu i wie- rowej Rowerowa Brzoza.
le innych o mioci. Zaprosilimy
take dziecicy zesp Zote any, - Wydarzenie ma charakter
dziaajcy przy Gminnym Cen- wsplnego biegu poczonego
trum Kultury w Biaych Botach, z rajdem rowerowym i nordic
aby urozmaici nasze spotkanie. walking - informuje na oficjal-
Cho to nie pierwszy wystp nej stronie zawodw Zbigniew
Winiewski, przedstawiciel Sto-
zespou, emocje zawsze s due. warzyszenia. - Trasa dla biegaczy
Ze wzruszeniem artyci wspomi- bdzie wynosi okoo 15 km, rajd
naj swoje pocztki, kiedy to pod- rowerowy 30 km i odcinek 5 km
czas koncertu w Bydgoszczy troch dla uczestnikw nordic walking.
wstydzili si wystpowa u siebie. Wszystkie te konkurencje odbd
- Wtedy najbardziej balimy si si wsplnie bez rywalizacji - bez
tego, e kto bdzie si z nas mia pomiaru czasu.
- zaznacza pomysodawczyni Brzo- Aby wystartowa, naley
zowiakw. - Musiao min troch wnie opat startow: 35 z do
czasu, abymy pewni swoich moli- koca marca, 45 z do 25 kwietnia,
woci zaprezentowali si w miecie w dzie zawodw kwota ta wyno-
si bdzie 50 z. Kady z uczestni-
nad Brd.
Ju w 2018 roku grupa z Brzozy kw otrzyma m.in. ciepy posiek,
zabezpieczenie medyczne, ubez-
witowa bdzie pitnastolecie ist-
nienia. pieczenie, transport oraz pamit-
kowy medal.
- Powoli si do tego szykuje-
my - zaznacza czonkini zespou. Trasa z Brzozy do Bydgoszczy
przebiega przez tereny lene Pusz-
- Mamy nowego dyrygenta i now
czy Bydgoskiej. Start honorowy
akompaniatork. Wci take za- odbdzie si o godz. 21.37 (o tej
chcamy innych do wstpienia do godzinie zmar Jan Pawe II) obok
Brzozowiakw. Tworzymy nowe pomnika Ojca witego przy ko-
pieni, wiczymy starsze i mamy ciele w Brzozie. Uczestnicy biegu
nadziej, e w styczniu zobaczymy zostan przewiezieni autokarami
si na spotkaniu koldowo-roczni- z Bydgoszczy.
cowym. Serdecznie ju wszystkich Przed samym startem wyda-
zapraszamy. rzenia, o godz. 19.30, w kociele
parafialnym w Brzozie odbdzie

Zwyciskie Zote Ory

25 marca na orliku w Nowej Wsi
Wielkiej odby si turniej pikar-
ski Powitanie Wiosny dla dzieci
z rocznika 2004 i modszych.
Sprzyjajca aura zachca do aktyw-
noci na wieym powietrzu. Wie-
dz o tym animatorzy boisk typu
orlik, ktrzy po przerwie zimowej
wraz z Gminnym Orodkiem Kul-
tury w Nowej Wsi Wielkiej zorga-
nizowali pierwszy turniej w tym
roku. W szranki stany zespoy
pikarskie ze szk podstawowych.
- Do rywalizacji zgosiy si trzy
druyny mwi Kinga Karnas,
koordynatorka zmaga. Liczyli-
my na nieco wiksz frekwencj,
ale jednoczenie zdajemy sobie
spraw, e jest to dopiero pierwszy
taki turniej. Jestem przekonana, e
w przypadku kolejnych wydarze
uczestnikw bdzie wicej.
Druyny zmierzyy si ze sob
w systemie kady z kadym, gra-
jc dwie poowy po dziesi minut
kada. Rywalizacja bya bardzo
zacita, a ostatecznie zwycistwo
w turnieju wywalczya druyna
Zotych Orw. Drugie miejsce
przypado WKS Dziki, za na trze-
ciej pozycji uplasowali si zawodni-
cy Pioruna.
- Wszystkie zespoy otrzymay pa-
mitkowe puchary mwi Kinga
Karnas. Postanowilimy take
przyzna nagrody indywidualne.
Najlepszym strzelcem zosta Wik-
tor Sternal, za najlepszym bramka-
rzem Piotr Sonina. Dla wszystkich
uczestnikw przygotowano take
sodki poczstunek.
Mieszkacy gminy mog w naj-
bliszym czasie spodziewa si ko- Stowarzyszenia Rowerowa Brzoza
lejnych informacji o turniejach
rozgrywanych na orliku. Jednym
z nich na pewno bdzie rywaliza-
cja w tenisie ziemnym zarwno dla
dzieci, jak i dorosych.
(K)
si koncert zespou Deus Meus,
powicony pamici w. Jana Paw-
a II, w trzeci rocznic jego kano-
nizacji.
Szczegowe informacje na te-
mat V Biegu Papieskiego, Rajdu
Rowerowego oraz Nordic Walking
dostpne s na oficjalnej stronie
oraz jego profilu na portalu spo-
ecznociowym Facebook. Patro-
nat honorowy nad imprez obj
marszaek wojewdztwa kujaw-
sko-pomorskiego Piotr Cabecki.
(MC)

Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017


Stare, dobre czasy Pieczyska Beach
Liceum Oglnoksztacce im.
Leona Wyczkowskiego w Ko-
ronowie powstao w 1946 roku.
W zeszym roku obchodzio za-
tem 70-lecie swojego istnienia.
Z tej okazji szkoa organizuje
Zjazd Absolwentw.
Hasem wita jest: Spotkajmy
si w szkole, by godnie uczci jej
jubileusz.
10 czerwca wszyscy, ktrzy
niegdy uczszczali do koronow-
skiego oglniaka lub byli jego pra-
cownikami, maj niepowtarzaln
okazj do spotkania si po latach
i powspominania starych, dobrych
czasw. Organizatorzy zlotu zapla-
nowali dwie czci obchodw ju-
bileuszu. Oficjalna rozpocznie si
od mszy witej w Bazylice WNMP
w Koronowie. Nastpnie orszak
absolwentw i pracownikw prze-
maszeruje ulicami miasta. W samo
poudnie nastpi oficjalne otwar-
cie obchodw 70-lecia istnienia
szkoy poczone ze zwiedzaniem
gmachu liceum i wystpami arty-
stycznymi. Cz oficjalna potrwa
do godz. 16. Dwie godziny pniej
rozpocznie si cz nieoficjalna:
Bal Absolwenta. Specjalnie na ten
cel zarezerwowano orodek wypo-
czynkowy Julia w Samociku nad
Zalewem Koronowskim. Gocie
KORONOWO 9
Plaa w Pieczyskach to jedno atrakcyjno tarasu widokowego. powinny ruszy w padzierniku
z najbardziej znanych i lubianych Ma to by 25-metrowa wiea wido- tego roku.
miejsc w gminie Koronowo. To kowa, z ktrej obserwowa bdzie Mieszkacy Koronowa wydaj
dlatego wadze gminy planuj mona malownicze zaktki Zale- si by, przynajmniej na razie, peni
zrobi z niej wizytwk caego re- wu Koronowskiego. Magistrat jest rezerwy co do pomysu.
gionu. przekonany, e taka atrakcja przy- - Najpierw zainwestujcie w pia-
cignie turystw nie tylko rodzi- sek, bo ten, co jest teraz, to masakra
Projekt jest ambitny. W Pieczy- mych, ale take tych spoza regionu. pisze Adam na portalu Metropo-
skach ma powsta cay kompleks Tegoroczny budet na cao lia Bydgoska.
nowoczesnych budowli. Przede przedsiwzicia wynosi 600 tys. Administrator play z Miejsko-
wszystkim wybudowany zostanie z. W jego ramach przewidziano -Gminnego Orodka Sportu i Re-
amfiteatr z profesjonalnym na- rwnie wiele innych inwestycji. kreacji Maciej Makowski uspokaja:
gonieniem. Nastpnie wymieni Pieczyska wzbogac si o nowe bo-
naley kompleks turystyczny dla iska do piki nonej i siatkwki oraz - Jeszcze przed tegorocznym
plaowiczw, ktry uwzgldnia przestrzenie do fitnessu. Powstanie sezonem, na przeomie maja
zostan dowiezieni na miejsce spe- i czerwca, na play w Pieczyskach
cjalnie podstawionymi autokarami. bdzie potrzeby osb niepeno- te wiata do grillowania.
sprawnych. Do tego w planach jest Kiedy rusz pierwsze prace? wysypiemy 20 ton wieego pia-
- Liczymy na udzia co najmniej sku. Natomiast w przyszym roku,
100-120 absolwentw naszej szkoy molo oraz nowy pomost, a take - Na razie projekt jest cigle na
prowadzca do nich droga dojaz- etapie uzyskiwania pozwole i po- ju po zakoczeniu caoci prac
mwi Klaudia Kantorska pra- modernizacyjnych, zostanie wy-
cowniczka sekretariatu LO w Ko- dowa. Na samej play powstanie dejmowania decyzji administracyj-
plac zabaw dla dzieci ze zjedalni nych mwi Brygida Derkowicz- mienione 100% piasku. Koszt tej
ronowie. Prcz tego udzia we- inwestycji to ok. 140 tys. z. Mamy
mie okoo 40-60 byych nauczycieli wodn. Przybd rwnie nowe -Wyrzykowska z koronowskiego
i emerytowanych pracownikw awki i stojaki na rowery. Referatu Rozwoju i Promocji. Je- te rodki.
administracji. Wrd nich wymie- Pomysodawcy nie ukrywa- li nie natkniemy si na nieoczeki-
ni naley troje byych dyrektorw j jednak, e najbardziej licz na wane przeszkody, to pierwsze prace (RK)
naszej szkoy: Iren Moys, Euge-
niusza Banaszewskiego i Zbignie-
wa Nowakowskiego. Nie zabraknie
oczywicie nauczycieli pracujcych
aktualnie, jak i obecnej pani dyrek-
tor Doroty Makowskiej.
Opata za pierwsz, oficjaln
cz zjazdu wynosi 50 z. Obejmu-
je ona poczstunek, materiay pro-
mocyjne oraz publikacj dotyczc
historii szkoy i najwaniejszych
osigni koronowskich licealistw.
Cz nieoficjalna, Bal Absolwen-
ta, kosztuje 120 z od osoby. Wpat
mona dokonywa w sekretariacie
szkoy. Dla osb spoza Korono-
wa uruchomiono specjalne konto
(szczegowych informacji mona
zasign pod adresem: liceumko-
ronowo@gmail.com). Opat naley
dokona do koca kwietnia. Po tym
terminie zgoszenia, ze wzgldw
organizacyjnych, nie bd przyj-
mowane. (RK)
REKLAMA
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
10 DBROWA CHE./ SICIENKO

Jestemy otwarci na dziaania

Mamy wspaniaych lokalnych twrcw, dziki ktrym poznajemy histori i tradycj naszego regionu. To dziki nim jestemy tak
prnie dziaajcym orodkiem - mwi Anna Rychawska, urzdujca od 19 lat dyrektorka Gminnego Orodka Kultury w Sicienku
Kwarta roku za nami, a Gminny
Orodek Kultury w Sicienku z ka-
dym miesicem dziaa coraz pr-
niej. Co na nas czeka wic w kwiet-
niu i maju?
Zbliaj si wita Wielkanocne,
a wic przed nami rozstrzygni-
cie konkursu na ich najpikniejsz
ozdob. Nastpnie ju 24 kwietnia
w orodku odbdzie si przegld
pieni patriotycznej i onier-
skiej. Atrakcji nie zabraknie take
w maju, kiedy wczymy si wspl-
nie ze suchaczkami Uniwersytetu
Trzeciego Wieku w oglnopolsk
akcj nordic walking.
Sporo wydarze odbywa si take
w wietlicach na terenie gminy.
Mamy 14 wietlic na terenie gminy
Sicienko, w ktrych zatrudnieni
s instruktorzy realizujcy przed-
siwzicia dla soectw. Wszyst-
kie te miejsca s oglnodostpne
dla mieszkacw. W wielu swoje
talenty rozwijaj lokalni artyci.
Wspomnie tu mona chociaby
o zespole Wrzos z Sicienka czy Kru-
szyniankach z Kruszyna. Mieszka
u nas take uzdolniona modzie,
ktra korzysta z warsztatw gry na
klawiszach czy dostpnoci boisk
sportowych.
Udostpniacie swoje wietlice take
osobom indywidualnym?
Micha Ciechowski
Na terenie gminy prnie dziaaj ych mieszkacw.
osoby, ktre pniej szkol innych W Gminnym Orodku Kultury
wanie w wietlicach wiejskich. w Sicienku prowadzimy oddzia
W Gliszczu jest pani, ktra robi Uniwersytetu Trzeciego Wieku,
witrae, a swoj wiedz dzieli si w ktrym mieszkacy gminy spo-
z mieszkacami. S warsztaty bi- tykaj si co dwa tygodnie. Dla
bukarskie, hafciarskie czy garn- seniorw organizujemy take wy-
carstwo. miao mona powiedzie jazdy do filharmonii czy teatru oraz
wic, e kady, kto odnajdzie w so- zapraszamy ich na wiele ciekawych
bie pasj, moe j u nas rozwija. wydarze i cyklicznych akcji.
Nie zamykacie si take na dojrza- Jakie, oprcz oczywistych dziaa
propagujcych kultur, s zadania
GOK-u?
Kadego roku realizujemy kilka
projektw. W ramach swoich dzia-
a wydalimy m.in. tomik poezji
czy zbir prac uczniw z gminy,
ktrzy opisali wojenn histori
swoich ssiadw. Byy one przygo-
towywane na konkurs jednego z li-
cew w odzi. Uczestniczymy tak-
e w programie Ekopaka, zbierajc
surowce wtrne, a take w wielu in-
nych akcjach ksztatujcych pogl-
dy i dziaania mieszkacw gminy.
Jak zmieni si orodek przez pra-
wie 20 lat, kiedy pani jest jego dy-
rektorem?
Mamy due wsparcie ze strony
wadz gminy Sicienko - zarwno
od wjta, jak i rady gminy. Moder-
nizowane i budowane s wietli-
ce: w ubiegym roku w Pawwku,
obecnie w Teresinie, a w przyszo-
ci czas na ukowiec i Dbrwk.
Kady z obiektw wyposaony jest
take w dostp do nowoczesne-
go sprztu i internetu. Staramy si
jednak, aby dzieci nie korzystay
z komputerw, gdy wedug mnie
i tak spdzaj przy nich duo cza-
su zarwno w szkole, jak i w domu.
My stawiamy na dziaania posze-
rzajce ich zdolno mylenia i cie-
kawo wiata.
Co was - jako GOK - wyrnia?
Na pewno szerokie bogactwo lokal-
nych artystw, ktrych rkodziea
i inne prace podziwia moemy
chociaby podczas witecznych
kiermaszw. Mamy wspaniaych
mieszkacw, z ktrymi bardzo
dobrze wsppracujemy na kadym
polu edukacji czy te rozrywki. Dla
takiej spoecznoci warto prnie
si rozwija i wci dziaa.

Krgosup na wakacje
66 dzieci z wojewdztwa kujaw-
Ostronie! Chemikalia
Prezes KRUS-u Adam Sekciski
ogasza konkurs plastyczny dla
w tym wzgldzie jest potrzeb pa-
lc. I tym wanie zagadnieniom
uczniw szk podstawowych. To powicona jest tegoroczna edycja
sko-pomorskiego bdzie mogo ju jego VII edycja. Tegoroczne konkursu.
skorzysta z turnusw rehabili- haso brzmi: Bezpiecznie na wsi Prace konkursowe mona wy-
tacyjnych organizowanych przez to podstawa rodki chemiczne kona w dowolnej technice, na ar-
KRUS. Dzieci rolnikw podlega- to nie zabawa. kuszu formatu A5. Jedynym wymo-
jcych ubezpieczeniu spoeczne- giem jest ilustracja konkursowego
mu pojad na letnie wakacje.

[ ]
Konkurs od lat cieszy si wiel- hasa.
k popularnoci. W zeszym roku W szkoach, ktre zgosz udzia
Na turnusy rehabilitacyjne kwa- wzio w nim udzia ponad 30 tys. w konkursie, przeprowadzone zo-
lifikuj si dzieci urodzone w latach uczniw. Honorowy patronat nad stan lekcje instruktaowe wpro-
2002-2010. Wyjazdy przeznaczone imprez, podobnie wadzajce w temat
s dla osb z chorobami ukadu

oddechowego oraz ze schorzeniami
ukadu ruchu. Te pierwsze odpocz-
n w Centrach Rehabilitacji Rolni-
kw w Szklarskiej Porbie (12 lipca
1 sierpnia) lub w winoujciu (11
sierpnia 31 sierpnia), drugie w Je-
dlcu (10 lipca 30 lipca).
Uczestnikom turnusw zapew-
nia si caodzienne wyywienie.
Mog rwnie liczy na caodo-
bow opiek lekarsk oraz indy-
widualny program rehabilitacyjny.
Opiekunami bd wysoko kwalifi-
kowani pedagodzy.
Koszt trzytygodniowego turnu-
su wynosi 200 z plus koszty podr-
y. KRUS zapewnia transport dzieci
w obie strony.
Ktre dzieci mog liczy na za-
kwalifikowanie si na turnusy reha-
bilitacyjne?
Jeli chodzi o choroby ukadu
oddechowego, to pierwszestwo
maj nastpujce schorzenia: prze-
wleky nieyt grnych drg odde-
chowych, infekcje garda i zatok
obocznych nosa, stany po prze-
wlekym zapaleniu puc, przewle-
ke choroby ukadu oddechowe-
go o podou alergicznym, nieyt penosprawnoci. W dalszej zosta-
oskrzeli oraz astma oskrzelowa.
Osoby z wadami postawy i choro-
bami ukadu ruchu: wady postawy
i deformacje kostne, skrzywienia
krgosupa, kolawo i szpotawo uprzednio rehabilitacj i maj orze-
koczyn, paskostopie, stany po-
urazowe i po operacjach korekcyj-
nych narzdu ruchu, upoledzenie
funkcji ukadu ruchu w nastpstwie
chorb orodkowego i obwodowe-
go ukadu nerwowego (niedowad
spastyczny pochodzenia mzgowe-
go u dzieci z prawidowym rozwo-
jem umysowym).
W pierwszej kolejnoci zostan
zakwalifikowane dzieci, ktrych ro-
dzic zoy wniosek po raz pierwszy
30
jak w latach ubie- zagroe zwiza-
gych, sprawuje Mi- nych z chemikalia-
nisterstwo Rolnictwa mi. Instruktorzy
i Rozwoju Wsi, przy KRUS-u wpro-
wsparciu Pastwowej wadz uczniw
Inspekcji Pracy. w zagadnienia
Gwn ide kon-
tysicy uczniw teoretyczne, co,
kursu jest posze- wzio udzia w ze- prcz funkcji dy-
rzanie wiadomoci daktycznej, pomo-
i dziecko posiada orzeczenie o nie- szorocznej edycji
uczniw w kwestiach e uczestnikom
zwizanych z rol- konkursu w przy-
n przyjte dzieci, ktre ubiegaj nictwem. Modzi lu- gotowaniu prac
si o turnus po raz pierwszy (bez dzie zapoznaj si z prac na wsi artystycznych.
orzeczenia o niepenosprawnoci), ze szczeglnym uwzgldnieniem Konkurs zostanie podzielony
a wreszcie dzieci, ktre odbyy ju potencjalnych zagroe wynikaj- na kilka etapw. Najpierw oceny
cych z prowadzenia gospodarstwa podejm si komisje regionalne,
czenie o niepenosprawnoci. Do- rolnego. ktre wytypuj najlepszych do
piero po nich kwalifikowane bd Tegoroczny temat konkursu Centralnej Komisji Konkursowej.
wybrano nieprzypadkowo. Wie Dla wszystkich szczebli konkursu
osoby, ktre byy ju na turnusach
rehabilitacyjnych w latach ubie- si z bardzo istotnymi zagroenia- przygotowano atrakcyjne nagrody.
mi, jakie w kadym gospodarstwie Finalici, ktrzy zakwalifikuj si
gych.
rolnym niesie obecno substancji do ostatniego, warszawskiego eta-
Wnioski kwalifikacyjne mona chemicznych. Nie sposb wyobra- pu, zostan nagrodzeni wysokiej
pobiera w placwkach KRUS-u lub zi sobie wspczesnej wsi bez che- klasy sprztem multimedialnym
ze strony internetowej krus.gov.pl. micznych rodkw ochrony rolin, ufundowanym przez KRUS.
Termin ich skadania upywa 16 paliw czy substancji rcych. Nie- Prace konkursowe mona ska-
maja. bezpieczne mog okaza si rw- da w Oddziaach Regionalnych
nie rozpuszczalniki czy nawozy KRUS-u do 17 kwietnia.
(RK) sztuczne. Edukacja modych ludzi (RK)
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
 SOLEC KUJAWSKI 11

Taka -kna liczba

Liczba jest rwna stosunkowi obwodu koa do dugoci jego rednicy i wynosi 3,141592653589793 I tak bez koca
Czy matematyka moe by pasjo-
nujca? Niewtpliwie. Co zrobi,
by zaciekawi ni uczniw? Bawi
si ni. Jak? Recept podaj dwie
nauczycielki z Solca Kujawskiego,
Magorzata Walczak i Karina Za-
jc.
Liczba fascynowaa umysy
ludzkie praktycznie od zawsze. Po
raz pierwszy pojawia si w r-
dach pisanych ok. 4 tys. lat temu.
Badano j przez ca staroytno,
redniowiecze, a potem w czasach
nowoytnych. Zajmowali si ni
tak wybitni uczeni jak Archime-
des i Leibniz. Jako pierwszy poda
przyblienie tej liczby wanie Ar-
chimedes do dwch miejsc po
przecinku. W wieku XVI Ludolph
van Ceulen przybliy j z dokad-
noci do 35 miejsc po przecinku.
W roku 1946 Ferguson poda j do
620. miejsca, a w roku 2011 Alek-
sander Yee i Shigeru Kondo zanoto-
wali liczb do 10 bilionw miejsc
po przecinku. Oczywicie przy po-
mocy nowoczesnych komputerw.
- Nie ulega wtpliwoci, e licz-
ba jest jednym z najbardziej fra-
pujcych zjawisk matematycznych
mwi Magorzata Walczak, jedna
z pomysodawczy wita liczby w roku 1988. Co ciekawe, na caym
w soleckiej szkole. Pomylaymy
zatem, by przybliy j uczniom
w sposb atrakcyjniejszy ni zwy-
ka szkolna lekcja. Nasz pomys
wpisa si w ide Muzeum Nauki
w San Francisco, ktre ustanowio
midzynarodowe wito liczby
wiecie wito to obchodzone jest
a trzykrotnie: 14 marca, 22 lipca
lub 10 listopada. My zdecydoway-
my si na t pierwsz dat, gwnie matyczki z soleckiej szkoy miesz-
Robert Kamiski | fot.nadesane
z tego powodu, e jest to jednocze-
nie dzie urodzin Alberta Einste-
ina.
Zdanie przecitnego ucznia na
temat matematyki jest powszech-
nie znane: nudy. e nie musi to by
wcale prawda, udowadniaj mate-
rebusy i zagadki. Gralimy w k-
czcej si przy ulicy Tartacznej.
- Wystarczy inwencja i dobre
chci wyjania Karina Zajc. cji podsumowuje nauczycielka.
Matematyka nie jest nudna. Sztu-
k jest tylko udowodnienie tego.
W ramach wita liczby zapro-
ponowaymy uczniom konkursy,
ina.
ko i krzyyk, uywajc zamiast
kka podobizny Einsteina, a za-
miast krzyyka liczby . To bardzo
atrakcyjny sposb na przyblienie
uczniom nieatwych przecie zja-
wisk matematycznych.
Na caym wiecie odbywaj si
zawody w zapamitywaniu liczby .
Aktualny rekord wiata naley do
Japoczyka Akiry Haraguchi. Ten
60-letni emerytowany inynier po-
da j z pamici do 100 tys. miejsc
po przecinku! Recytowa przez po-
nad 16 godzin, co jaki czas robic
sobie przerw na posiek. Rekord
nie zosta pobity od 2006 roku.
- Podobny konkurs zapamity-
wania zorganizowaymy w ramach
naszego dnia liczby dodaje Wal-
czak. Uczniowie mieli do dyspo-
zycji zaledwie kilka minut. Najlep-
szy ucze zapamita liczb do
17-go miejsca po przecinku.
Po lekcjach uczniw czeka po-
czstunek: 250 specjalnie przygoto-
wanych ciastek, do ktrych dodana
bya karteczka z liczb zapisan
do 50. miejsca po przecinku.
- Myl, e uczniowie byli usa-
tysfakcjonowani tak form lek-
W maju, w ramach Dni Nauki,
planujemy przybliy w rwnie
niekonwencjonalny sposb ogln
teori wzgldnoci Alberta Einste-

Cel! Pal! Strzelnica! Szarik, Lassie, ajka Zwizek Psw Rasowych powsta
w celu zrzeszania hodowcw psw
rasowych. Zajmuje si rwnie ge-
nealogi psw, wydawaniem certy-
fikatw, rodowodw i metryk.

Zwizek wsppracuje z Instytu-

Kurkowe Bractwo Strzeleckie ist-
nieje w Solcu Kujawskim od 115
lat. Reaktywowane 10 lat temu
dziaa bardzo prnie. Czas naj-
wyszy na spenienie najwiksze-
go marzenia strzelcw: wybudo-
wania wasnej strzelnicy.
Pierwsza, zwykle najtrudniej-
sza, przeszkoda zostaa ju wzita:
uzyskanie pozwole i skompleto-
wanie dokumentacji. Z drug - po-
zyskiwaniem rodkw na budow
- bractwo cigle si zmaga. Ale jest
dobrej myli. Na kwiecie zaplano-
wano pocztek robt.
Strzelnica stanie na dawnym
wyrobisku w Przyubiu. Bdzie
miaa 100 metrw, na ktrych zo-
stan wyznaczone trzy dystanse dla
rnych rodzajw zawodw. Zo-
stanie otoczona waem ziemnym
zabezpieczajcym przed dostaniem
si na teren strzelnicy osb niepo-
danych. Wybudowana zostanie
rwnie drewniana wiata, ktra
chroni bdzie strzelcw przed
deszczem.
- Chcemy, by strzelnica suya
wszystkim, ktrzy chcieliby spr-
bowa swoich si w naszym sporcie
mwi Robert Faek, wiceprezes
zarzdu KBS w Solcu. Uruchomi-
my odpatn wypoyczalni broni,
dla wszystkich, ktrzy nie posiadaj
wasnej. Planujemy rwnie trenin-
gi dla modziey szkolnej z Solca.
Liczymy, e w ten sposb zwiksz
si szeregi naszego bractwa.
(RK)
fot. archiwum KBS
tem Badawczym w Balicach, prowa-
dzcym badania DNA. Organizuje
wystawy. Przeciwdziaa nielegalne-
mu rozmnaaniu psw rasowych.
Wsppracuje z klinikami i punk-
tami weterynaryjnymi. Jednak naj-
waniejszym zadaniem Zwizku
jest niewtpliwie dziaalno edu-
kacyjna: rozpowszechnianie wie-
dzy kynologicznej. Priorytetem jest
podnoszenie oglnej wiadomoci
spoecznej i rozszerzanie wiedzy
oglnej na temat najwierniejszych
czowiekowi czworonogw.
4 kwietnia w soleckim Zespole
Szk odbdzie si ju trzecie w tym
roku spotkanie z instruktorami
Zwizku Psw Rasowych (pierwsze
miao miejsce w Gimnazjum nr 2,
drugie w Szkole Podstawowej nr 4).
Gwnym tematem zaj bd zasa-
dy bezpieczestwa dzieci w kontak-
cie z psami. Prowadzcy opowiedz
o psich zwyczajach i ich typowych
zachowaniach. Kiedy pies moe za-
atakowa? Jak wwczas reagowa?
Jak udzieli psu pierwszej pomocy?
Jak radzi sobie w sytuacjach stre-
sowych i niebezpiecznych? O tych
i wielu innych kwestiach zwizanych
z opiek nad psami dowiedz si
uczestnicy zaj zorganizowanych
przez Zwizek Psw Rasowych.
(RK)
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
12 EDUKACJA
Polacy czytaj
coraz mniej
Ostatnie doniesienia na temat stanu czytelnictwa
w Polsce mog przyprawia o bl gowy. Coraz rzadziej
sigamy po ksiki
Katarzyna Ochocka | fot. archiwum
Kady z nas zapytany o to, czy
warto czyta ksiki, odpowie:
oczywicie. Zapytany jednak
o liczb ostatnio przeczytanych
ksiek, moe mie z tym pewn
trudno.
Statystyki pokazuj, e ksiki
coraz mniej nas interesuj. Ostat-
nie dane, ktre przygotowaa Bi-
blioteka Narodowa, dotycz staty-
styk z 2015 roku. Okazuje si, e a
63 proc. Polakw nie przeczytao
wwczas ani jednej ksiki! Pozo-
stae 37 proc. odpowiedziao na py-
tanie twierdzco, aczkolwiek dane
te dotycz przeczytania ksiki
w caoci, fragmencie lub jej przej-
rzenia. Przeczytaniem od deski do
deski jednej bd dwch ksiek
pochwalio si 17 proc. badanych.
To 45 proc. wszystkich tych, ktrzy
mieli ksik w ogle w doni. Od
3 do 6 ksiek pochono 11 proc.
badanych, od 7 do 11 pozycji prze-
czytao 4 proc. Polakw, a od 12 do
Przez konkurs do gwiazd
Urzd Marszakowski Wojewdz-
twa Kujawsko-Pomorskiego oga-
sza konkurs astronomiczny dla
modziey.
Ju po raz pity uczniowie szk
podstawowych, gimnazjalnych i po-
nadgimnazjalnych naszego woje-
wdztwa bd mogli rywalizowa
w kilku konkurencjach cile zwi-
zanych z astronomi.
Pierwsz kategori jest konkurs
fotograficzny dla dzieci w wieku
6-12 lat pod tytuem Niebo moich
ZADBAJMY O SWOJ WIEDZ
23 - 2 proc. naszych rodakw. To
najniszy stan od czasw PRL-u!
Zwrmy uwag na dane in-
ternetowe, bo jak wiadomo, coraz
wiksz popularnoci ciesz si
e-booki. Okazuje si jednak, e naj-
czciej poszukiwanymi treciami
w internecie s praktyczne porady,
wskazwki, informacje prasowe
czy hasa encyklopedii. Ciekawost-
k jest fakt, e czytanie publikacji
w sieci to domena gwnie osb
znajdujcych si w lepszej sytuacji
ekonomicznej.
Przeprowadzono te badanie
dotyczce rde pochodzenia
przeczytanych ksiek. Okoo 35 wiat, pozwala rozwija wyobra-
proc. badanych przyznaje, e po-
ycza je od znajomych, a niemal 33
proc. decyduje si na kupno intere-
sujcej ich pozycji. Okoo 30 proc.
ankietowanych siga po lektury
z wasnej pki, a blisko 18 proc. faktycznie a tak odstrasza nas od
odwiedza biblioteki publiczne.
Okoo 15 proc. badanych czyta po-
zycje, ktre otrzymao w prezencie,
marze. Jest to konkurs indywi-
dualny dla osb lubicych podpa-
trywa niebo zarwno we dnie, jak
i w nocy. Mog w nim wzi udzia
nawet najmodsi.
Druga kategoria to konkurs,
rwnie indywidualny, na scena-
riusz pokazu astronomicznego dla
uczniw w wieku od 12 do 20 lat pt.
My, planetarni reyserzy. To ju Dla wielu modych ludzi marzcych
dziedzina dla starszej modziey,
zdradzajcej pewne zacicie literac-
kie. Dobry pocztek dla ewentual-
nych przyszych scenarzystw. Pra-
natomiast mniej wicej 5 proc. czy- majce za modu problem z prze- 6 proc., a od 501 do 1000 - jakie 2
telnikw wypoycza je z bibliotek czytaniem lektur, w pniejszym
proc. respondentw.
szkolnych. Okoo 2 proc. badanych yciu ani myl ponownie przey- Dlaczego warto czyta? To pro-
wyjanio, e pobiera ksiki legal- wa katorniczy proces czytania...
ste, ale moe trzeba o tym przypo-
nie w sieci, a 1 proc. przyznao si jak to same nazywaj. mnie niektrym opornym. Czy-
do nieformalnego pobierania ich Jak podalimy wczeniej, niekt-
z internetu. rzy ankietowali wymieniali wasne taniem poszerzamy sownictwo,
Co tak odstrasza nas od tej ksigozbiory jako rdo pocho- trenujemy zasady pisowni, rozwija-
czynnoci, ktra (wydawa by si dzenia przeczytanych publikacji. my wyobrani, uczymy si myle,
mogo) relaksuje, przenosi w inny Rozwimy t kwesti. Najwicej a dokadniej wprowadza nasz
przebadanych osb ma w swoim mzg na obroty. Nie tylko popra-
ni...? Wielu utrzymuje, e to szko- gospodarstwie domowym od 11 do wiamy i wiczymy pami, ale te
a zniechca, podajc za przykad 50 ksiek - jest to ok. 43,5 proc uczymy si kreatywnoci! Nic tak
choby powie Nad Niemnem. respondentw. Od 1 do 10 ksiek
nie relaksuje jak wieczr z dobr
Nie nam ocenia, czy lektura ta jest znajdziemy u blisko 20 proc. ankie-
faktycznie nie do przebrnicia i czy towanych, a od 51 do 100 pozycji ksik.
u ok. 18 proc. Wiksza liczba ksi- Jeli doczytalicie ten raport do
bibliotecznych pek w pniej- ek w domu to rzadko. I tak od koca, dzikujemy. Oby byo Was
szym naszym yciu. Dane jednak 101 do 200 lektur posiada niemal 8 jak najwicej - i to nie tylko po to,
wskazuj, e rzeczywicie osoby proc. badanych, od 201 do 500 - ok. by podnie statystyki.
jest praca badawcza przeznaczona posiadajce skonno do naukowo-
dla uczniw w wieku od 12 do 20 ci w sensie cisym.
lat. Jej celem jest przeprowadzenie Organizator konkursu, Urzd
bada lub dowiadcze cile na- Marszakowski Wojewdztwa Ku-
ukowych przez zesp liczcy co jawsko-Pomorskiego, zapewnia
ce konkursowe w tej kategorii nie najwyej 5 osb z zastosowaniem atrakcyjne nagrody. Bd to m.in.,
mog przekracza 4 stron formatu
A4. rnorodnych metod. Ta konkuren- jak przystao na konkurs astrono-
Trzeci jest przygotowanie sztu- cja, najbardziej dorosa ze wszyst- miczny, wysokiej jakoci teleskopy
ki teatralnej dla uczniw w wieku kich czterech, nosi nazw Zgrany i lunety, ale nie tylko. Zwycizcy
12-16 lat pod tytuem Z teatrem Astroteam. Dla mionikw nauk bd mogli cieszy si sprztem au-
w kosmos, czyli kosmiczna kreatyw- cisych. diowizualnym, kinem domowym
no. W spektaklu moe wystpi Modzi sympatycy astronomii i tabletami. Dla najlepszych w kon-
zesp liczcy maksymalnie 5 osb. bd wic mieli bardzo rnorod- kurencji fotograficznej bd oczy-
ne moliwoci sprawdzenia swych wicie aparaty.
o przyszej karierze aktorskiej moe umiejtnoci i wiedzy w atrakcyjnej Prace mona nadsya do 12 maja
to by znakomita okazja do startu formule konkursowej. Znajd co br. na adres Urzdu Marszakow-
i sprawdzenia si na scenie. dla siebie zarwno mionicy foto- skiego w Toruniu, ul. Plac Teatalny
Ostatni konkursow kategori grafii, sztuki teatralnej, jak i umysy 2.
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017

Komfortowo i intymnie - na wiosn pomyl o pracach wykoczeniowych i estetycznych w ogrodzie oraz przed domem
Wiosna to doskonay czas na me-
tamorfozy. Dbajc o dom, nie
zapominajmy o otoczeniu, ktre
staje si pierwsz jego wizytwk.
Nieatwo jednak dobra elementy,
ktre zachowaj nie tylko funk-
cjonalno, ale take dodadz
elegancji. O ogrodzenia, tarasy,
podjazdy i wyposaenie ogrodu
pytamy ekspertw z bydgoskiej
firmy Art-Bud.
Pierwsze wraenie jest najwa-
niejsze. A dobry wizerunek domu
stworz jego bramy, czyli ogro-
dzenie. Jednym z popularniejszych
w ostatnim czasie jest ogrodzenie
z pustaka upanego. Takie rozwi-
zanie oznacza szybki monta oraz
trwao przez lata. Ozdobne pu-
staki, posiadajce upane lico, imi-
tuj kolorem i struktur naturalny
kamie.
- Moduowy system ogrodzenia
upanego tworzy mog bloczki be-
tonowe dostpne w rnych kszta-
tach, rozmiarach i kolorach - mwi
Jan Lachowski z firmy Art-Bud
w Bydgoszczy. - Zalet takiego
rozwizania jest brak koniecznoci
spoinowania.
Doskona alternatyw dla po-
pularnych ogrodze z siatki moe
by ogrodzenie betonowe. Wybie-
Zadbaj o podwrze
rajc to rozwizanie, otrzymamy
nie tylko niezwykle ekonomiczny
monta, ale take intymne miejsce
na odpoczynek rwnie w domu
zlokalizowanym w centrum miasta.
Co wane, konstrukcja wikszoci
ogrodze pozwala na indywidual-
ny dobr ich wysokoci. Podobny
efekt uzyskamy, montujc pustaki
gadkie formowane, ktre take
uatrakcyjni architektonicznie nasz
DORADZAMY WSPLNIE W FIRM ART-BUD REKLAMA
Micha Ciechowski | fot. pixabay.com
ogrd czy podwrze.
Dziki ogrodzeniu przydomowy
teren stanie si miejscem zarwno
bezpieczniejszym dla dzieci, jak
i funkcjonalnym dla naszych po-
jazdw. Dokadnie przemylane
wykoczenie ogrodu czy wjazdu to
jeden z elementw dobrze prezen-
tujcego si domu.
- Przy wyborze elementw ta-
kich jak pyty tarasowe czy kratki
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
podjazdowe naley kierowa si
funkcjonalnoci miejsca, w kt-
rym zostan zastosowane - podkre- gamy noyce, opaty lub kosiarki.
la przedstawiciel firmy Art-Bud.
- Mylc o stworzeniu podjazdu,
warto zastosowa kratki trawniko-
we, dziki ktrym unikniemy ci-
kich betonw. Cho rozwizanie to
wyglda delikatnie, jest odporne na
wysok eksploatacj.
Do wykoczenia nawierzchni
13
wok domu doskonale nada si
take tradycyjna kostka brukowa.
Odpowiednio dobrana bdzie od-
porna na wysokie obcienia oraz
cieranie. Materia ten zastoso-
wa moemy take przy budowie
przydomowych lub ogrodowych
tarasw. Tam take idealnie nada-
wa si bd pyty tarasowe, ktre
s trwalsze od glazury, gresw czy
terakoty. Dziki zrnicowanym
rozmiarom produkt ten sprawdzi
si zarwno na powierzchniach
duych, jak i maych. Poczenie
klasyki z nowoczesnym designem,
a take uniwersalna kolorystyka
trafi w gusta kadego mionika
relaksu w ogrodzie.
Doskonaym wykoczeniem
posesji lub ogrodu s rwnie licz-
ne uytkowe lub estetyczne do-
datki. Wiosna to idealny czas na
prace ogrodowe, podczas ktrych
z garay czy zaplecza domu wyci-
A gdyby tak zmieci to wszystko
do jednego w peni funkcjonal-
nego domku lub altany? Oprcz
zachodniej aranacji damy sobie
wicej miejsca na najpotrzebniejsze
urzdzenia. Czy wanie nie takiego
komfortu i intymnoci od naszego
otoczenia oczekujemy?
14 WIOSNA
Wiosenny balkon
Robic wiosenne porzdki, nie zapomnijmy o bal-
konie. Moemy na nim stworzy prywatny, prawdziwy,
zielony azyl
Katarzyna Ochocka | fot. pixabay.com
Wielu z nas niecierpliwie wypa-
truje cieplejszych, sonecznych
dni. Wraz z nadejciem wiosny
waciciele ogrdkw zakasaj
rkawy i robi porzdki na ra-
batkach. Szczliwcy posiadajcy
balkon te mog wzi si do pra-
cy. Tych ostatnich zapraszamy do
lektury porad dotyczcych wio-
sennej aranacji ich kameral-
nych ogrdkw w rodku miasta.
Czasem nasze balkony to ide-
alny schowek na rzadko uywane
rzeczy. A niestety przestrze zagra-
cona to przestrze zmarnowana.
Warto wic zabierajc si za wio-
senne porzdki w domu, pamita
o balkonie. Zacznijmy od gry, czy-
li od usunicia pajczyn i innych
zabrudze. Nastpnie sprawdmy
balustrad czsto wymaga od-
nowienia, wic nie bjmy si tego.
Raz, dwa zetrzyjmy star farb i kil-
koma ruchami pdzla pomalujmy
prty na nowo. Zamiemy i umyj-
my podog, a nastpnie zbierzmy
si za dekorowanie. Nawet jeli
mamy may balkon, zmieszcz si
na nim dwa krzesa i may stolik.
Pamitajmy jednak, by zainwesto-
Interaktywne odkrywanie wiata.
To moliwe w Toruniu!
Co zrobi, aby pobudzi kreatywno i zaangaowanie ucznia? Jakie wybra metody, aby poszukiwa rozwiza w niecodzienny sposb? Jak
przekona ucznia, e nauka jest pasjonujca? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w Centrum Nowoczesnoci Myn Wiedzy, jedynym centrum
nauki w naszym wojewdztwie
Wystawa powicona wyobrani
1 kwietnia w Centrum Nowocze-
snoci Myn Wiedzy zostanie udo-
stpniona kolejna czasowa wystawa
Poruszy wyobrani. Ekspozycja
jest uzupenieniem Laboratorium
wyobrani, ktre mona oglda
od marca br. W przestrzeni Myna
Wiedzy mona zobaczy jak pra-
wa fizyki mona wykorzysta w
sztuce. Na poszczeglnych stano-
wiskach bdzie mona tworzy au-
torskie prace wykorzystujc wiato,
ciepo, piasek, plastikowe kule, tka-
niny. Wyobrania pozwoli tworzy
oryginalne zdjcia, grafiki, mozaiki
i iluzje. Bdzie rwnie moliwo
sprawdzenia wasnej koordynacji
i cierpliwoci. Na niemal wszyst-
kich stanowiskach zwiedzajcy b-
dzie przechodzi przez trzy etapy:
zrozumienia jak tworzy si dany ro-
dzaj dziea, prby wykonania dzie-
NIE MAMY OGRDKA? ZAJMIJMY SI BALKONEM
wa w meble, ktre mona atwo
skada, schowa, a wczeniej wy-
czyci. Majc balkon, mamy tak
moliwo, wic stwrzmy sobie
nasz wasny zielony azyl. Nie mo-
emy zapomnie o funkcjonalnej
stronie posiadania balkonu, czsto
bowiem suszymy na nim pranie.
Zrezygnujmy jednak z rozcigania
i przymocowywania na nim linek.
Zabieraj przestrze, a zawieszana
wysoko bielizna na pewno nie cie-
szy oczu naszych ssiadw. Pomyl-
my wic o zgrabnych, skadanych
suszarkach.
Cho na pocztku wiosny mog
zdarzy si niespodzianki w po-
staci przymrozkw, nic nie stoi na
przeszkodzie, by zbagatelizowa
zimowe pogrki. Skorzystajmy
z posadzenia w skrzynkach bal-
konowych takich rolin, ktrym
niskie temperatury nie s straszne.
S nimi choby pierwiosnki bezo-
dygowe, zbkowane, wyniose i r-
owe. Kwiaty te ciesz si ogromn
popularnoci ze wzgldu na ich
rnorodne kolory i wczesne kwit-
nienie. Po agodnej zimie pierwsze
zakwitaj ju w marcu, a ostatnie
na pocztku lata. Lubi dobrze
a wg pokazanego wzorca oraz na
koniec moliwoci stworzenia wa-
snego unikalnego dziea. Obecnie
w toruskim centrum nauki mona
bawi si nauk na 8 interaktyw- gimnazjum. Uczestnicy zaj do-
nych wystawach.
W takich przestrzeniach nauka
przychodzi atwiej
Toruskie centrum nauki wy-
korzystuje nowoczesne metody
edukacyjne, ktre sprawiaj, e
uczniowie rozwijaj swoj wiedz,
a take kompetencje do wsppra-
cy, kreatywno i wiele innych tak
bardzo potrzebnych w dzisiejszym
wiecie umiejtnoci. Nauczyciele BUDOWA. Niektre z nich odkryj
i uczniowie mog pozna rozwi-
zania stosowane w Mynie Wiedzy
poprzez udzia w warsztatach, zaj-
ciach w specjalistycznych pracow-
niach czy zwiedzanie interaktyw-
nych wystaw.
owietlone miejsca, jednak co za
duo, to niezdrowo: posadzone
w zbyt nasonecznionym miejscu
mog z roku na rok kwitn coraz
sabiej. Ciekawostk jest fakt, e ro-
liny te maj waciwoci lecznicze.
agodz migreny i przezibienia
i s doskonaym dodatkiem do zup
czy saatek! Alternatyw dla pier-
wiosnkw znanych jako prymulki
s jaskry azjatyckie. W naszym kra-
ju jeszcze nie zdobyy sawy, ktra
im si jak najbardziej naley. Ich
kwiaty przypominaj nadmucha-
ne piwonie lub orientalne maki. S
bardzo wytrzymae, wic po ciciu
W drugim proczu roku
szkolnego 2016/2017 centrum na-
uki przygotowao warsztaty dla
uczniw szk podstawowych oraz
wiedz si jak zbudowany jest ukad
pokarmowy czowieka, jakie s
funkcje jego poszczeglnych czci,
poznaj sekrety pogody, sprawdz
eksperymentalnie czym s sod-
kie czsteczki i odkryj tajemnice
wody.
Przedszkolaki bd miay okazj
pozna zabytki Torunia i zbudowa
je przy pomocy gigantycznych kloc-
kw w pracowni kreatywnej prze-
miot, a nastpnie do drukuj. Jest
planet i poznaj wesoe miasteczko
prof. Mynka. Zainteresowane przy-
rod wezm udzia w warsztatach
Lisek i przyjaciele.
W Centrum Nowoczesnoci
Myn Wiedzy dziaaj trzy pracow-
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
i wstawieniu do wazonu bd dugo
ozdabiay wntrze domu. Na naszej
licie musz si te znale popular-
ne i zachwycajce mikkoci pat-
kw bratki. Te ostatnie s odporne
na przymrozki i atwe w utrzyma-
niu oraz pielgnacji. Nie bjmy si
te rolin cebulkowych, jak kroku-
sy i narcyzy. Dziki ich urokowi
moemy wyczarowa prawdziwie
pikne kompozycje.
Roliny moemy wykorzysta
te do celw praktycznych. Bluszcz
czy fasola ozdobna skutecznie za-
pewni nam odrobin prywatnoci,
osoni przed kurzem czy te od-
nie: biologiczna, fizyczna i multi-
medialna. W dwch pierwszych
wykorzystywana jest metoda ekspe-
rymentu naukowego, dziki ktrej
uczniowie poznaj etapy procesu
badawczego. Stawiaj hipotezy,
przeprowadzaj obserwacje (po-
miary) i wykonuj dowiadczenia.
Zajcia adresowane s dla ostat-
nich klas szk podstawowych oraz
gimnazjum, trwaj od 60 do 120
minut. W pracowni multimedialnej
realizowane s zajcia Klasa przy-
szoci zaprojektuj przedmiot do
druku 3D. Uczniowie przy pomocy
programu projektuj wasny przed-
to doskonaa okazja, aby zapozna
si z wykorzystaniem technologii
3D w nauce, medycynie i innych
sferach ycia wspczesnego czo-
wieka.
grodz od nieprzyjemnych wido-
kw, jeli takie znajduj si przed
naszym blokiem.
Mamy te kilka rad dla oszczd-
nych. Gdy posiadamy duo rolin,
mog nam wzrosn opaty za
wod. Unikniemy tego, wykorzy-
stujc tzw. szar wod, uywan do
pukania saaty, ziemniakw czy
innych warzyw oraz owocw. Nie
wylewajmy te resztek niesodzo-
nej, zwykej herbaty. Podlewajmy
ni roliny, ktre uwielbiaj kwan
gleb.
Centrum Nowoczesnoci Myn
Wiedzy pokazuje i przekonuje, e
nauka jest prosta. Wystarczy o niej
mwi w zrozumiay i komunika-
tywny sposb.
Szczegowa oferta Centrum
Nowoczesnoci Myn Wiedzy
jest dostpna na stronie:
http://mlynwiedzy.org.pl.

Pierwsze soneczne dni marca. Nadchodzi najpikniejsza pora roku: wiosna. Dla wacicieli ogrdkw dziakowych to czas, aby zatroszczy
si o swj skrawek ziemi. O co zadba przede wszystkim? Porad udziela ekspert, pracownik Katedry Geobotaniki i Planowania Krajobrazu,
opiekun Ogrodu Botanicznego przy Wydziale Biologii i Ochrony rodowiska UMK w Toruniu Karol Fiedorek
Czy z punktu widzenia rolinnoci
zima w tym roku daa nam si we
znaki?
To bya bardzo korzystna zima.
Mrozy zaczy si ju w padzierni-
ku i roliny od razu weszy w stan
spoczynku. Nie byo takich mo-
mentw, eby nagle robio si cie-
po. Roliny nie budziy si i nie
rozhartowyway. pi do tej pory.
Nie wida specjalnych szkd, jakie
by ta zima zrobia. Natomiast to, jak
wejd w okres wiosny i lata, zalee
bdzie od majowych przymrozkw.
Pytanie: czy bd?
To zawsze jest wane pytanie
Najwaniejsze. W maju w naszym
klimacie masy powietrza tak si
ukadaj, e czsto zdarza si na-
pyw arktycznego powietrza polar-
nego, powodujcego przymrozki.
Bywao ju tak w latach ubiegych,
e wszystko adnie przezimowao,
wegetacja ruszya, zakwity drze-
wa owocowe, zbudziy si byliny,
a tu nagle przyszed przymrozek
-12 stopni. Mnstwo rolin pomar-
zo. Przymrozki wiosenne s naj-
wikszym niebezpieczestwem dla
rolin.
Zaczynamy sezon. Na pocztek
standardowe przekopanie dziaki?
Przekopujemy ziemi, jeli nie zro-
bilimy tego jesieni. Szczeglnie
ma to sens przy ziemi gliniastej,
ale i wtedy lepiej jest to zrobi je-
sieni. Mrz przyczynia si do lep-
szej struktury przekopanej gleby.
Jest bardziej yzna. Oczywicie od-
chwaszczamy, uyniamy, miesza-
Lawendowy marzec
my z kompostem. Obornik take
lepiej jest da jesieni. Jeli teraz,
wczesn wiosn, to bardzo niewie-
le. Rwnie wiey obornik lepiej
stosowa jesieni. Wiosn stwo-
rzyby zbyt agresywne rodowisko
dla rolin. Stanowczo odradzam.
I dalej: cinamy stare pdy, sprzta-
my zeszoroczne licie
Moemy ci na przykad zeszo-
roczne kwiatostany lawendy. One
cigle pachn. To zapach, ktrym
moemy si cieszy, zanim nadej-
dzie prawdziwa wiosna. Lawend
przycinamy na wysokoci ok. 10
cm nad ziemi. eby j odmodzi.
POPATRZMY NA ROLINY PRZEZ PRYZMAT NAUKI WIOSNA
Robert Kamiski | fot. ukasz Piecyk
Oczywicie wiosna to nie tylko czas
porzdkw. To rwnie moliwo
przemeblowa. Mona w tym okre-
sie przesadza roliny wieloletnie.
Wyjmowa z ziemi, zanim zaczn
wybija. Mona dzieli kcza,
urzdza ogrdek od pocztku
jeli kto lubi zmiany.
Moemy ju teraz dba o roliny?
Naturalnie. To ostatni dzwonek na
przycinanie winogron, cho po-
winno si to zrobi do koca lute-
go. Marzec to czas troski o krzewy:
ci odmadzajcych, nisko przy
ziemi, zanim rozwin si pczki.
Oczywicie odbdzie si to kosztem
Poza Bydgoszcz . 31 marca 2017
15
kwitnienia. Krzewy, ktre kwitn (saat, rzodkiewk, dyni, papry-
wiosn, ju w tym roku nie zakwit- k, pomidory). Jeli idzie o zioa,
n. Ale w przyszym bdziemy mie- to warto postawi na czber grski,
li krzew odmodzony, zdrowszy. szawi lekarsk, rut zwyczajn,
W ten sposb moemy zadba na melis, mit o rnych smakach
przykad o jaminowce, forsycje, i zapachach (truskawkow, czeko-
tawuy, ligustry, lilaki, porzeczki ladow, cytrynow), koper woski,
krwiste. Nie zapominajmy o rach
(szlachetne przycinamy mocniej). tymianek, estragon, rumianek, ba-
Rwnie z pocztkiem marca mo- zyli, kozek lekarski. W pierwszej
na poprzycina usche pdy bylin, poowie kwietnia wysiewamy take
ktrych cz nadziemna zim kwiaty jednoroczne bezporednio
zamara: dzielan jesienny, rudbe- do gruntu: aksamitki, lwi pasz-
ki, soneczniczek szorstki. Jeli na cz, jewk purpurow, nasturcje,
okres zimowy zabezpieczylimy chryzantemy, soneczniki. Rycynus
niektre roliny (hortensj ogrodo- rolin ozdobn, korzystniej jest
w, budlej Dawida) przez zmarz- posadzi najpierw w domu na pa-
niciem wknin czy chochoami rapecie, na przykad z pomidorami.
ze somy, to moemy spokojnie po-
zostawi te zabezpieczenia do poo- Jakie bdy najczciej popeniamy,
wy kwietnia. opiekujc si naszymi ogrdkami?
A drzewa? Malujemy drzewka wapnem zbyt
Jeli chodzi o drzewa, to moemy pno. To si robi w styczniu (ma-
dokona tzw. ci przewietlaj- luje si nie po to, by zabezpieczy
cych. S to cicia pielgnacyjne je przed szkodnikami, jak si po-
przerzedzajce koron z gazek wszechnie sdzi, ale po to, by za-
krzyujcych si. Chodzi o to, by pobiec pkniciom kory z powodu
dochodzio do nich wicej wiata. mrozu). Przycinamy w marcu krze-
Jabonie i grusze moemy przyci- wy, ktre powinny wiosn kwitn
na ju teraz, natomiast winie, cze- (naley przycina je po przekwit-
renie i liwy wol cicia po owoco- nieniu). Podlewamy zbyt czsto lub
waniu, latem. S bardziej podatne zbyt rzadko. I wiele innych.
na nowotwory, jeli przycina je
wiosn.
Jak unikn takich bdw?
Kiedy siejemy? Nic nie zastpi dowiadczenia, wie-
Najkorzystniejszy czas siania to po- dzy, intuicji. Trzeba zna wyma-
cztek kwietnia. Wtedy wysadzamy gania konkretnych rolin. Ale te
warzywa, zioa i kwiaty. Cz wa- obserwowa, ledzi prognozy po-
rzyw mona wysia wczeniej w in- gody. Krtko mwic: trzeba mie
spektach lub w domu na parapecie praktyk.
REKLAMA