Co to jest Owiecenie

"1. Owieceniem nazywamy wyjcie czowieka z niepenoletnioci, w ktr popad

z wasnej winy. Niepenoletnio to niezdolno czowieka do posugiwania si swym
wasnym rozumem, bez obcego kierownictwa. [...] Sapere aude! Miej odwag posu-
giwa si swym wasnym rozumem tak oto brzmi haso Owiecenia.
2. Lenistwo i tchrzostwo to przyczyny, dla ktrych tak wielka cz ludzi, mimo
wyzwolenia ich przez natur z obcego kierownictwa (naturaliter maiorennes), pozo-
staje chtnie niepenoletnimi przez cae swoje ycie. Te same przyczyny sprawiaj, e
inni mog tak atwo narzuci si im jako opiekunowie. To bardzo wygodnie by nie-
penoletnim. [...] Tote kademu pojedynczemu czowiekowi trudno jest wydoby si
z niepenoletnioci, ktra staa si prawie jego drug natur. Polubi j nawet, t swoj
niepenoletnio i nie jest rzeczywicie zdolny tak od razu zacz posugiwa si swoim
rozumem nigdy bowiem nie pozwolono mu nawet uczyni prby w tym kierunku.
[...] Tote tylko niewielu ludziom udao si wydoby z niepenoletnioci dziki wasnej
pracy swojego ducha i stan pewnie na swych wasnych nogach.
3. Natomiast taki wypadek, by publiczno owiecia si sama, jest raczej moliwy; co
wicej: nawet nieunikniony, jeli pozostawi publicznoci wolno. Znajd si bowiem
wrd niej zawsze ludzie samodzielnie mylcy, i to nawet pord opiekunw duego
stada, ktrzy, zrzuciwszy z siebie jarzmo niepenoletnoci, szerzy bd dokoa siebie
ducha rozumnej oceny wartoci wasnej kadego czowieka i samodzielnego mylenia
o jego przeznaczeniu [...] Do wejcia na drog Owiecenia nie potrzeba niczego prcz
wolnoci: i to wolnoci najnieszkodliwszej spord wszystkiego, co mona nazwa
wolnoci, mianowicie wolnoci czynienia wszechstronnego, publicznego uytku ze
swego rozumu. A jednak ze wszystkich stron sysz pokrzykiwanie: nie myle! [...]
Wszdzie wic mamy do czynienia z ograniczeniami wolnoci.

I. Kant, Co to jest Owiecenie, [w:] M. Kuziak i inni, Sownik myli filozoficznej, Bielsko-Biaa 2004, s. 226227.