Czowiek.

Opis ludzkiego ciaa

Ludzie ci, podobnie jak i my, bd si skada z duszy i ciaa. Wypada wic, bym
pocztkowo opisa oddzielnie ciao, potem za take oddzielnie dusz, i wreszcie
ukaza, jak te dwa byty (natures) winny by powizane i zespolone, by mogy utworzy
przypominajcych nas ludzi.
Przyjmuj, i ciao jest zaledwie posgiem bd maszyn [zbudowan z elementu
ziemistego], ktr Bg umylnie w taki sposb uksztatowa, by uczyni j w najwy-
szym stopniu do nas podobn, tak dalece, i nie tylko nada jej barw i zewntrzny
ksztat wszystkich naszych czonkw, lecz take pomieci w jej wntrzu wszystkie
niezbdne czci, by maszyna ta moga chodzi, je, oddycha i by moga wreszcie
naladowa te wszystkie nasze czynnoci, o ktrych sdzimy, i wywodz si z materii
i zale jedynie od [przestrzennego] ukadu (disposition) narzdw.
Zdarza si nam widzie zegary, fontanny, myny i inne podobne maszyny, ktre
zbudowane zaledwie przez ludzi nie s [przez to] pozbawione zdolnoci (force) samo-
istnego poruszania si w najrozmaitszy sposb. Wydaje mi si, i nie mgbym sobie
wyobrazi tylu rodzajw ruchu w owej maszynie, o ktrej sdz, i wysza z rk Boga,
ani przypisa jej tyle pomysowoci (artifice), bycie sobie nie pomyleli, e mogaby
ona ich mie jeszcze wicej.

R. Descartes, Czowiek. Opis ciaa ludzkiego, tum., wstp i przypisy A. Bednarczyk,

Warszawa 1989.