Fenomenologiczne epoch

Rozpoczynamy nasze rozwaania jako tacy, jakimi jestemy w yciu codziennym,

jako ludzie wyobraajcy co sobie, sdzcy, czujcy, chccy w naturalnym nastawie-
niu. [...] Dziki widzeniu, dotykaniu, syszeniu itd. w rnych odmianach zmysowego
spostrzeenia po prostu istniej dla mnie rzeczy cielesne w jakim przestrzennym
rozmieszczeniu; [...].
Do tego wiata, wiata, w ktrym si znajduj i ktry zarazem jest moim wiatem
otaczajcym, odnosz si tedy kompleksy moich rnorako zmieniajcych si, dowol-
nych czynnoci wiadomoci: badawczego przygldania si, rozwijania i doprowadze-
nia do ujcia pojciowego w opisie, porwnywania i odrniania, zbierania i liczenia,
zakadania i wprowadzania wnioskw, krtko mwic, wiadomoci zajmujcej si
teoretyzowaniem w rnych jej formach i stopniach. Tak samo wielopostaciowe akty
i stany uczucia i woli: ywienie upodobania i odrazy, radowanie si i zasmucenie, po-
danie i unikanie, spodziewanie i obawianie si, decydowanie si i dziaanie. Wszystkie
je, cznie z prostymi aktami mojego Ja, w ktrych w spontanicznym zwrceniu si
i uchwyceniu uwiadamia mi si wiat jako bezporednio istniejcy, obejmuje karte-
zjaskie wyraenie cogito. [...]
To, comy tu przytoczyli dla scharakteryzowania tego, co dane w naturalnym
nastawieniu, a przez to dla scharakteryzowania samego tego nastawienia, stanowio
pewien wycinek czystego opisu wyprzedzajcego wszelk teori. W tych badaniach
trzymamy si z dala od teorii, to znaczy tutaj: od wszelkiego rodzaju powzitych z gry
mniema. Teorie nale do naszej sfery jedynie jako fakty wystpujce w otaczaj-
cym nas wiecie, nie za jako rzeczywiste lub domniemane jednostki obowizujce
poznawczo. [...]
Zamiast poznawa w tym nastawieniu chcemy je radykalnie zmieni. Chodzi teraz
o to, by si przekona o zasadniczej moliwoci tej zmiany.
Teza generalna, moc ktrej realny wiat otaczajcy jest nie tylko w ogle pojcio-
wo uwiadamiany, lecz uwiadamiany jako istniejca rzeczywisto, polega nie na
jakim osobnym akcie, na jakim artykuowanym sdzie o istnieniu. Jest ona wszak
czym trwale utrzymujcym si przez cay okres trwania tego nastawienia, tj. podczas
naturalnego przytomnego ycia. To, co za kadym razem spostrzegane, jasno lub
niejasno uobecniane, krtko: wszystko z naturalnego wiata, co jest uwiadamiane
dowiadczeniowo i przed wszelkim myleniem, posiada w swej caoci i we wszystkich
wyodrbnionych czonach charakter czego tu, czego istniejcego; charakter, na
ktrym z istoty da si oprze wyrany (orzekajcy), zgodny z nim sd egzystencjalny
[sd o istnieniu].
E. Husserl, Fenomenologiczne epoch, [w:] Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii,
[w:] B.A. Markiewicz, Filozofia dla szkoy redniej. Zbir tekstw, Warszawa 1987.