Bilans przedsibiorstwa

co to takiego?

Autor: mgr Gabriela Jagsz

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Cele lekcji
W trakcie zaj ucze powinien:

wiczy umiejtnoci pracy w grupie,

wiczy umiejtnoci autoprezentacji,
prezentowa efekty pracy zespoowej.

Po zakoczonych zajciach ucze powinien

rozrnia skadniki majtku przedsibiorstwa,

wymieni podstawowe rda finansowania majtku,
zna pojcie oraz struktur bilansu,
rozumie istot rwnania bilansowego,
zna cel sporzdzania bilansu,
potrafi sporzdzi uproszczony bilans maej firmy.

Metody realizacji zaj

praca uczniw w zespoach ,
prezentacja,
wykad interaktywny.

Materiay
tablice, foliogramy,
due arkusze papieru,
mazaki,
przykady bilansu oraz sowniczek poj dla kadego ucznia.

Proponowany przebieg zaj

1. Czynnoci organizacyjno porzdkowe.
2. Powtrzenie wiadomoci z poprzedniej lekcji.

Narodowy Bank Polski 2

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

3. Zapoznanie uczniw z tematem lekcji.

4. wiczenie 1.
5. Wykad - nauczyciel wyjanienia prawidowe nazwy poszczeglnych skadnikw bilansu
oraz ich znaczenie.
6. wiczenie 2.
7. Wykad - nauczyciel przedstawia budow bilansu z podziaem na aktywa trwae i obro-
towe oraz na kapita wasny i obcy.
8. wiczenie 3.
9. Wykad - nauczyciel omawia istot rwnania bilansowego.
10. wiczenie 4.
11. Wykad.
12. Podsumowanie.
13. Zadanie domowe.

1. Czynnoci organizacyjno porzdkowe:

sprawdzenie obecnoci,
przygotowanie materiaw do lekcji.

2. Powtrzenie wiadomoci z poprzednich lekcji

Uczniowie odpowiadaj na pytania:

co to jest podmiot gospodarczy?

wymi formy prawne podmiotw gospodarczych?
jak naley rozpocz dziaalno gospodarcz i gdzie naley j zgosi?

3. Zapoznanie uczniw z tematem oraz celem lekcji (punkt 1 i 2)

4. wiczenie 1

Uczniowie zostaj podzieleni losowo na 2 grupy, kada z nich odpowiada pisemnie (na duym
arkuszu) na jedno z pyta:

I grupa co (jakie zasoby, jaki majtek) potrzebuje firma do prowadzenia dziaalnoci

gospodarczej ?

Narodowy Bank Polski 3

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

II grupa skd firma moe pozyska rodki (pienidze i nie tylko) na zakup tego, co potrzebuje
do dziaalnoci ?

Przedstawiciele grup prezentuj efekty swojej pracy.

5. Wykad

Otrzymane propozycje uczniw nauczyciel omawia, odpowiednio nazywa uywajc podstawo-

wych poj: materiay, towary, pienidze na rachunku bankowym, w kasie, nalenoci, rodki
trwae, kapita wasny, obcy , kredyty, poyczki zobowizania, a take aktywa i pasywa.

Nauczyciel wrcza uczniom materiay Sownik podstawowych poj.

Zacznik nr 1: foliogram oraz materiay dla uczniw: Sownik podstawowych poj.

6. wiczenie 2

Uczniowie w dotychczasowych grupach na sporzdzonych wczeniej arkuszach, maj za zada-

nie:

pierwsza grupa dzieli skadniki majtku na te, ktre pozostaj w firmie dugo oraz te,
ktre si czsto zmieniaj, zuywaj,
druga grupa dzieli kapita na ten, ktry jest wasnoci firmy oraz ten, ktry naley do
obcych wacicieli.

7. Wykad

Nauczyciel wyjania podzia majtku na trway i obrotowy oraz na kapita wasny i obcy prezen-
tujc uproszczony przykad bilansu.

Zacznik nr 2: foliogram oraz materiay dla uczniw Bilans przedsibiorstwa.

8. wiczenie 3

Uczniowie w grupach na otrzymanych bilansach maj za zadanie przypisa poszczeglnym

skadnikom wartoci wg wasnego uznania, a take obliczy sum wartoci wszystkich aktyww
oraz sum wartoci wszystkich pasyww.

Narodowy Bank Polski 4

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Nauczyciel sprawdza sumy (najczciej w wiczeniach uczniw suma aktyww nie jest rwna
sumie pasyww).

Uczniowie musz si zastanowi:

jeli w ich wiczeniu wartoci aktyww > od wartoci pasyww, nauczyciel zadaje pyta-
nie: dlaczego przedsibiorstwo posiada majtek o wikszej wartoci, anieli warto po-
siadanych funduszy?
jeli w wiczeniu warto aktyww < od wartoci pasyww, to dlaczego firma posiada
majtek o mniejszej wartoci, jeeli kapita zdobyty przez ni jest wikszy, co stao si
z reszt funduszw?
Uczniowie dochodz do prawidowego wniosku, i warto majtku firmy powinna by
rwna wartoci jej kapitaw.

9. Wykad

Nauczyciel wyjania istot rwnania bilansowego, cel sporzdzania bilansu przez przedsibior-
cw.

10. wiczenie 4

Uczniowie otrzymuj zadanie na sporzdzenie prostego bilansu firmy X.

11. Wykad

Nauczyciel wyjania, kiedy i w jakim celu przedsibiorstwo musi sporzdza bilans.

12. Podsumowanie

przedsibiorstwo posiada skadniki majtku zwane aktywami,

firma musi posiada take rda finansowania tego majtku, ktre nazywamy
pasywami,
zestawienie aktyww i pasyww to bilans przedsibiorstwa,
warto wszystkich aktyww musi si rwna wartoci pasyww, rwnanie to nazywa-
my rwnaniem bilansowym.

13. Zadanie domowe

Omwienie i rozdanie uczniom treci zadania domowego.

Narodowy Bank Polski 5

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zacznik nr 3: materiay dla uczniw: Zadanie domowe.

Narodowy Bank Polski 6

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zacznik nr 1

Wyjanienie pojcia

Bilans zestawienie aktyww i pasyww.

Aktywa skadniki majtku firmy (wszystkie rodki gospodarcze):

1. Aktywa trwae majtek firmy posiadany duej ni rok:

a. rodki trwae maszyny, urzdzenia, budynki, grunty, wyposaenie, narzdzia,
b. Wartoci niematerialne i prawne nabyte prawa majtkowe, zakupione patenty,
licencje, programy komputerowe,
c. Dugoterminowe aktywa finansowe udziay i akcje innych spek, udzielone
poyczki, lokaty bankowe.
2. Aktywa obrotowe majtek posiadany przez okres duszy ni rok:
a. Materiay surowce, materiay do produkcji, biurowe, rodki czystoci,
opakowania,
b. Wyroby gotowe wyprodukowane wyroby przeznaczone na sprzeda,
c. Towary produkty innych jednostek nabyte w celu dalszej odsprzeday,
d. Nalenoci kwoty nalene od odbiorcw, ktrzy jeszcze nie zapacili
za dostaw,
e. Rachunek bankowy pienidze na rachunku (w banku),
f. Kasa pienidze w kasie (w firmie).

Pasywa rda finansowania majtku:

1. Kapita wasny - fundusze wewntrzne, czyli wniesione przez wspwacicieli do

przedsibiorstwa
a. Kapita wspwacicieli fundusze (wkady ) nalece do wspwacicieli
przedsibiorstwa,
b. Zysk - zysk wypracowany w trakcie dziaalnoci.
2. Kapita obcy - kapita zewntrzny, czyli nie nalecy do przedsibiorstwa, wniesiony
przez obce jednostki lub osoby,
a. Zobowizania:
dug wobec dostawcw (niezapacone dostawy),
dug wobec pracownikw (niewypacone wynagrodzenia),
dug wobec urzdu skarbowego ( podatek do zapacenia).
b. Kredyty i poyczki - kredyty i poyczki zacignite w banku oraz w innych jed-
nostkach.

Narodowy Bank Polski 7

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zacznik nr 2

Tabela do uzupenienia 1. Bilans przedsibiorstwa X na dzie ...

Aktywa Warto Pasywa Warto

1. Aktywa trwae
1. Kapita wasny
a. rodki trwae ...
a. Kapita wacicieli
b. Dugoterminowe
udziay wsplnikw
aktywa finansowe
b. Wypracowany zysk
/ 3 -letnie obligacje/
2. Kapita obcy
2. Aktywa obrotowe
a. Kredyty
a. Materiay
b. Zobowizania
b. Produkty
i. Wobec
c. Towary
dostawcw
d. Nalenoci
ii. Wobec
e. Gotwka w kasie
pracownikw
f. Rachunek bankowy

Suma bilansowa Suma bilansowa

................................................
sporzdzi (podpis)

Narodowy Bank Polski 8

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Tabela do uzupenienia 2. Bilans przedsibiorstwa X na dzie ...

Aktywa Warto Pasywa Warto

3. Aktywa trwae
3. Kapita wasny
c. rodki trwae ...
a. Kapita wacicieli
d. Dugoterminowe
udziay wsplnikw
aktywa finansowe
b. Wypracowany zysk
/ 3 -letnie obligacje/
4. Kapita obcy
4. Aktywa obrotowe
a. Kredyty
a. Materiay
b. Zobowizania
b. Produkty
i. Wobec
c. Towary
dostawcw
d. Nalenoci
ii. Wobec
e. Gotwka w kasie
pracownikw
f. Rachunek bankowy

Suma bilansowa Suma bilansowa

................................................
sporzdzi (podpis)

Narodowy Bank Polski 9

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zacznik nr 3

Zadanie do wykonania na lekcji

Sporzd poprawnie bilans P.H.U. "Dona" Sp. z o.o. posiada na dzie 31.12.02 nastpujce skad-
niki majtku oraz rda finansowania:

meble sklepowe 10.000 z,

wkady wsplnikw 50.000 z,
kasa fiskalna 2.000 z,
komputer 2.000 z,
kredyt bankowy 30.000 z,
program komputerowy 4.000 z,
naleno od odbiorcy 3.000 z,
zobowizania od odbiorcw 2.000 z,
pienidze w kasie 5.000 z,
towary na sklepie 16.000 z,
samochd dostawczy 40.000 z.

Zadanie do wykonania na lekcji

Sporzd poprawnie bilans P.H.U. Dona Sp. z o.o. posiada na dzie 31.12.02 nastpujce
skadniki majtku oraz rda finansowania:

meble sklepowe 10.000 z,

wkady wsplnikw 50.000 z,
kasa fiskalna 2.000 z,
komputer 2.000 z,
kredyt bankowy 30.000 z,
program komputerowy 4.000 z,
naleno od odbiorcy 3.000 z,
zobowizania od odbiorcw 2.000 z,
pienidze w kasie 5.000 z,
towary na sklepie 16.000 z,
samochd dostawczy 40.000 z.

Narodowy Bank Polski 10

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zacznik nr 4

Zadanie domowe do lekcji: Bilans przedsibiorstwa - co to takiego?

Zadanie domowe

Sporzd na podstawie przykadu z lekcji bilans pocztkowy Przedsibiorstwa Handlowego

Gama, ktry posiada na dzie 1.01.2002 nastpujcy majtek oraz rda jego finansowania
(odpowiednio pogrupuj i nazwij wymienione skadniki):

pawilon handlowy 40.000 z,

kasy fiskalne 3.000 z,
meble sklepowe 3.500 z,
kapita wspwacicieli 50.000 z,
artykuy chemiczne 6.000 z,
oprogramowanie komputera 4.000 z,
niezapacone faktury dostawcw 10.000 z,
samochd dostawczy 18.000 z,
pienidze w banku 16.800 z,
zysk z ubiegego okresu 7.000 z,
pienidze w kasie 4.000 z,
wynagrodzenia do wypacenia pracownikom 5.000 z.

kredyt zacignity w banku ................... (obliczy brakujc warto).

Narodowy Bank Polski 11

Bilans przedsibiorstwa co to takiego?

Zadanie domowe

Sporzd na podstawie przykadu z lekcji bilans Przedsibiorstwa Handlowego Gama ,ktry

posiada na dzie 1.01.2002 nastpujcy majtek oraz rda jego finansowania (odpowiednio
pogrupuj i nazwij wymienione skadniki ):

pawilon handlowy 40.000 z,

kasy fiskalne 3.000 z,
meble sklepowe 3.500 z,
kapita wspwacicieli 50.000 z,
artykuy chemiczne 6.000 z,
oprogramowanie komputera 4.000 z,
niezapacone faktury od dostawcw 10.000 z,
samochd dostawczy 18.000 z,
pienidze w banku 16.800 z,
zysk z ubiegego okresu 7.000 z,
pienidze w kasie 4.000 z,
wynagrodzenia do wypacenia pracownikom 5.000 z.

kredyt zacignity w banku ................... (obliczy brakujc warto).

Narodowy Bank Polski 12

www.nbp.pl