Przewodnik Ubuntu 14.0

Zesp Ubuntu.
pl
Przewodnik po Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

wersja 1.0
16 maja 2014
Spis treci Spis treci
Spis treci
1 Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 4.15 LibreOffice pakiet biurowy . . . . . 77

1.1 O Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . 2 4.16 Rhythmbox odtwarzacz muzyki . . 77
1.2 Dlaczego warto zmieni system na 4.17 Totem odtwarzacz filmw . . . . . 79
Ubuntu? . . . . . . . . . . . . . . . . 3 5 Sztuczki z systemem Ubuntu . . . . . . 81
2 Instalacja Ubuntu . . . . . . . . . . . . . 6 5.1 Wybr szybszych repozytoriw . . . . 81
2.1 Pobieranie obrazu instalatora . . . . . 6 5.2 Wyczenie Global Menu . . . . . . . 82
2.2 Nagrywanie pobranego obrazu . . . . 6 5.3 Minimalizacja aplikacji poprzez
2.3 Przygotowanie do instalacji . . . . . . 9 kliknicie na jej ikon w Launcherze . 82
2.4 Uruchomienie instalatora . . . . . . . 11 5.4 Normalny wygld paskw przewijania 83
2.5 Graficzny instalator Ubuntu . . . . . 14 5.5 Prywatno . . . . . . . . . . . . . . . 83
2.6 Partycjonowanie dysku twardego . . . 23 5.6 Unity Tweak Tool . . . . . . . . . . . 84
2.7 Zaawansowane partycjonowanie . . . . 29 5.7 Ubuntu Tweak . . . . . . . . . . . . . 84
2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej . . 34 5.8 Instalacja nowych motyww graficznych 84
2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania 37 5.9 Instalacja zestawu ikon . . . . . . . . 85
2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 37 5.10 Folder domowy na pulpicie . . . . . . 86
3 Pierwsze uruchomienie systemu . . . . 40 5.11 Steam . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
3.1 Uruchomienie systemu Ubuntu . . . . 40 5.12 Wyczenie raportowania bdw . . . 87
3.2 Ekran logowania . . . . . . . . . . . . 41 5.13 Odtwarzanie szyfrowanych pyt DVD 87
3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu . . . . . . 42 5.14 Przyspieszanie systemu poprzez
3.4 Instalacja oprogramowania . . . . . . 42 lepsze wykorzystanie pamici . . . . . 87
3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji 5.15 Oczyszczanie systemu . . . . . . . . . 88
Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 5.16 Konfiguracja menu rozruchowego . . . 89
4 Pulpit Ubuntu Unity . . . . . . . . . . . 53 6 Rozwizywanie problemw z Ubuntu . 91

4.1 Pulpit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 7 Tematy zaawansowane . . . . . . . . . . 93
4.2 Panel menu . . . . . . . . . . . . . . . 54 7.1 Sterowniki do kart graficznych . . . . 93
4.3 Launcher . . . . . . . . . . . . . . . . 55 7.2 Firewall . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
4.4 Dash . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 7.3 Antywirus . . . . . . . . . . . . . . . . 97
4.5 Obszary robocze . . . . . . . . . . . . 60 7.4 Uytkownicy . . . . . . . . . . . . . . 98
4.6 Zarzdzanie oknami . . . . . . . . . . 61
8 O Przewodniku . . . . . . . . . . . . . . . 100
4.7 HUD Heads-Up Display . . . . . . 63
8.1 Autorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
4.8 Nautilus menader plikw . . . . . 64
8.2 Linki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
4.9 Konta sieciowe . . . . . . . . . . . . . 67
8.3 Wykorzystane materiay . . . . . . . . 100
4.10 Empathy komunikator internetowy 68
8.4 Licencja . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
4.11 Shotwell organizer zdj . . . . . . 69
4.12 Firefox przegldarka internetowa . 70 9 Dodatek 1: Skrty klawiszowe Unity . 102
4.13 Thunderbird klient pocztowy . . . 74 10 Dodatek 2: Informator polece

4.14 Dej`
a Dup kopie zapasowe . . . . . 75 systemu Unix/Linux . . . . . . . . . . . 104
1
1 WSTP
1 Wstp
Witaj w Przewodniku po Ubuntu Linux 14.04 Trusty Tahr!
Niniejszy dokument pomoe ci zainstalowa oraz skonfigurowa system operacyjny Ubuntu. Prze-
wodnik obejmuje kady etap procesu zmiany systemu, od przygotowania twoich plikw i ustawie, po
instalowanie oraz uywanie wieo zainstalowanej kopii Ubuntu.
Przewodnik ten zosta napisany z myl o osobach nieposiadajcych wiedzy technicznej, a wikszo
terminw technicznych opatrzono stosownymi objanieniami. Przewodnik zadaje take kam mitowi, e
uywanie Linuksa wie si z koniecznoci wpisywania niezrozumiaych komend w konsoli. Cay tekst
zosta przygotowany z myl o wykorzystaniu graficznych narzdzi dostarczanych wraz z systemem.
Mamy nadziej, e dziki lekturze tego przewodnika bezproblemowo zainstalujesz Ubuntu na swoim
komputerze i bdziesz zadowolony mogc korzysta z darmowego oraz otwartego systemu operacyj-
nego.
Wersja Ubuntu, ktra zostaa opisana w tym poradniku, nosi nazw Ubuntu GNU/Linux 14.04
LTS Trusty Tahr, co oznacza:
Ubuntu nazwa caej serii systemw operacyjnych wydawanych przez firm Canonical;
GNU/Linux system bazuje na jdrze Linux i wykorzystuje oprogramowanie GNU;
14.04 jest to wersja z kwietnia (04) 2014 roku;
LTS jest to wersja o przeduonym wsparciu technicznym, a poprawki bd wydawane do 2019
roku;
Trusty Tahr nazwa kodowa tego wydania.
1.1 O Ubuntu
Ubuntu jest kompletnym systemem operacyjnym utrzymywanym i rozwijanym przez firm Cano-
nical. Pierwsza jego wersja ukazaa si w 2004 roku, a w cigu 10 lat system ten zdoby rzesze fanw.
Ubuntu wraz ze swoimi odmianami jest najpopularniejsz na wiecie dystrybucj Linuksa. Samo sowo
Ubuntu w jzyku afrykaskiego plemienia Zulusw oznacza czowieczestwo wobec innych, w kon-
tekcie systemu operacyjnego tumaczone jest jednak jako Linux dla ludzi.
Ide systemu Ubuntu jest dostarczenie uytkownikowi kompletnego systemu operacyjnego, zawie-
rajcego wszystkie elementy niezbdne do codziennej pracy, a jednoczenie umoliwiajcego posiada-
czowi komputera swobodne korzystanie z systemu i modyfikowanie poszczeglnych jego elementw.
Wybierajc Ubuntu nie musisz si zastanawia nad tym, czy twj procesor nie ma przypadkiem zbyt
duej liczby rdzeni, co w przypadku korzystania z systemu komercyjnego mogoby wymaga zakupu
innej licencji. Nie musisz si rwnie przejmowa tym, e w firmie masz dziesi komputerw, a twoja
licencja na pakiet biurowy pozwala na instalacj jedynie na szeciu stanowiskach. Jeli chodzi o to,
jak i do czego wykorzystasz system i oprogramowanie, wszystko zaley wycznie od ciebie.
Ubuntu pozwala take na daleko idce modyfikacje systemu, gdy jego kod rdowy jest otwarty.
Cho powysze zdanie moe brzmie gronie, nie ma powodw do obaw Ubuntu nie jest przezna-
czone tylko dla dowiadczonych komputerowych ,magikw. Kady moe dowolnie dostosowa swj
system do wasnych potrzeb i upodoba, czy to metod zrb to sam, czy te poprzez odwoanie si
do zasobw oferowanych przez spoeczno.
Skoro poruszylimy ju ten temat spoeczno skupiona wok Ubuntu jest najwaniejsz si
napdzajc rozwj tej dystrybucji. Dodatki zmieniajce wygld systemu, nowe ikony i grafiki, dwiki
2
1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu? 1 WSTP
systemowe, tumaczenia, cae zestawy oprogramowania wszystkie te elementy (oraz wiele innych
rzeczy) czekaj, a zdecydujesz si z nich skorzysta.
1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu?
1.2.1 Jest stabilny
Ubuntu bazuje na syncym ze stabilnoci systemie Debian GNU/Linux. Zapomnij o bdach

krytycznych i zawieszaniu si komputera, przyzwyczaj si natomiast do niezawodnego systemu, ktry
po prostu dziaa. Standardy jakoci Debiana s bardzo wysokie i do ostatecznej wersji tego systemu
nie trafi nic, co mogoby nagle si popsu. Jeli instalujesz w Ubuntu jak aplikacj, moesz mie
pewno, e zostaa ju ona przetestowana przez tysice ludzi rozsianych po caym wiecie.
Debian GNU/Linux jest tak stabilny, e pod jego kontrol pracuj najwaniejsze systemy kompu-
terowe wiata, wliczajc w to superkomputery oraz serwery wielkich portali internetowych.
Poprawki eliminujce znalezione bdy trafiaj do systemu na bieco i nie trzeba na nie czeka
miesicami.
Kady moe zgasza znalezione bdy i ledzi proces ich naprawiania.
1.2.2 Jest bezpieczny
Ubuntu prezentuje odmienne podejcie do zagadnienia bezpieczestwa, ni inne systemy opera-

cyjne. Tutaj bezpieczestwo wynika z samej konstrukcji systemu, nie jest natomiast rezultatem naka-
dania na niego kolejnych atek i dodatkowych warstw ochronnych. System jest bezpieczny, poniewa
likwiduje si przyczyn ewentualnych problemw, a nie leczy objawy. Co wicej, bdy, ktre mogyby
mie negatywny wpyw na bezpieczestwo uytkownika, naprawiane s niemal natychmiast. Nierzadko
zdarza si, e od momentu wykrycia luki do chwili instalacji stosownej poprawki na milionach kom-
puterw mija mniej ni doba.
Poniewa rne dystrybucje Linuksa cechuj si wysokim poziomem bezpieczestwa, to wanie te
systemy operacyjne mona znale na bardzo wielu serwerach sieciowych.
Wprowadzanie powaniejszych zmian w systemie pociga za sob konieczno podania hasa ad-
ministratora. Ubuntu jest dziki temu zabezpieczone zarwno przed potencjalnymi intruzami, jak
i przed przypadkowym naruszeniem zasad bezpieczestwa przez samego uytkownika.
1.2.3 Jest atwy w uyciu
Sowo Ubuntu tumaczy si jako czowieczestwo wobec innych, take Linux dla ludzi. Programy,
ktrych uywasz, zostay zaprojektowane w taki sposb, by nie byy bardziej skomplikowane, ni to
konieczne. To wcale nie znaczy, e Ubuntu ma ograniczone moliwoci, czy brakuje mu mocy wrcz
przeciwnie, pulpit Ubuntu jest peen innowacyjnych funkcji.
Komunikaty s sformuowane w jednoznaczny sposb, wic by je zrozumie, nie bdziesz musia
czyta ich wielokrotnie.
Aplikacje s uoone tak, aby byo je atwo znale.
Programy maj schludny i nowoczesny interfejs, dziki ktremu atwiej bdzie ci skupi si na
czekajcych ci zadaniach.
3
1.2.4 Jest midzynarodowy
Niewane gdzie mieszkasz i w jakim jzyku mwisz moesz by pewien, e Ubuntu bdzie si
komunikowao z kadym uytkownikiem w najbardziej zrozumiay dla niego sposb. Dostp do rnych
wersji jzykowych jest bardzo prosty, a zmiana jzyka systemu ogranicza si do kilku klikni. Oprcz
tumacze obejmujcych midzy innymi komunikaty systemowe, interfejs uytkownika, czy menu po-
szczeglnych aplikacji, Ubuntu oferuje rwnie peny wybr zestaww znakw i metod wprowadzania
tekstu, moesz wic porozumiewa si ze swoim komputerem w dowolnie wybranym jzyku.
Tumaczenia s tworzone przez ochotnikw z caego wiata.
Moesz samemu zaangaowa si w tumaczenia, korzystajc z internetowej usugi Launchpad.
Aplikacja Jzyki pozwala szybko i wygodnie instalowa nowe paczki jzykowe.
1.2.5 Jest dostpny
wieo zainstalowane Ubuntu wyposaone jest w szereg narzdzi poprawiajcych atwo do-
stpu lup, program czytajcy informacje pojawiajce si na ekranie oraz klawiatur ekranow.
Projekt Ubuntu posiada Zesp Dostpnoci, ktry zajmuje si wycznie tym, aby Ubuntu stawao
si coraz bardziej dostpne dla kadego.
Uytkownik moe korzysta z uatwie dostpu przez cay czas od procesu instalacji poczwszy,
na codziennym uytkowaniu skoczywszy.
1.2.6 Jest wolny
Ubuntu jest wolne i otwarte. Za instalacj i uywanie tego systemu operacyjnego nigdy nie bdziesz
musia zapaci ani grosza. Nikt nie zabroni ci rwnie modyfikowania, uywania i rozprowadzania apli-
kacji wchodzcych w skad Ubuntu. Nie musisz si zastanawia nad tym, jak moesz wykorzystywa
dany program, bo moe jego licencja pozwala na przykad jedynie na cile okrelone zastosowania.
W przypadku korzystania z Ubuntu nie ma takich ogranicze dysponujesz cakowit wolnoci
w kwestii wykorzystywania i modyfikowania systemu oraz zawartego w nim oprogramowania. Co wi-
cej, zachcamy ci do takiego postpowania! To oznacza, e zaoszczdzisz na oprogramowaniu, ale to
nie wszystko pamitaj take, e jest ono cakowicie transparentne i otwarte na analiz. To pozwala
szybciej wykrywa problemy zwizane z bezpieczestwem, uniemoliwia ukrywanie przed niczego nie-
wiadomym uytkownikiem przykrych niespodzianek, a na dodatek masz moliwo samodzielnego
dokonywania zmian w Ubuntu.
Jeli tylko posiadasz odpowiedni wiedz techniczn, moesz samemu modyfikowa swoje ulubione
aplikacje.
Ubuntu moe uywa absolutnie kady.
1.2.7 Jest spoecznociowy
Spoeczno to opoka, na ktrej opiera si Ubuntu. Bez niej Ubuntu nie byoby wiatowej klasy
systemem operacyjnym, jakim jest w 2014 roku. Spoeczno jest nierozcznie zwizana z sukcesem
Ubuntu i to wanie ona zajmuje si wieloma rzeczami, od dostarczania tumacze, testowania nowych
wyda i zapewniania wsparcia, a po pisanie nowego oprogramowania i rozwizywanie problemw.
4
Kady moe pomc w takim zakresie, w jakim potrafi i ma ochot. Rwnie i ty moesz pomc
ksztatowa kierunek rozwoju Ubuntu i ulepsza oprogramowanie dla ludzi z caego wiata.
Kady moe wnie swj wkad w rozwj Ubuntu.
Ubuntu skupia ludzi posiadajcych bardzo rne zainteresowania. Programici nie s jedynymi
wybracami, ktrzy maj szans zobaczy efekty swojej pracy na milionach komputerw. Takie
same moliwoci maj graficy tworzcy tapety, muzycy komponujcy dwiki systemowe, designe-
rzy projektujcy ikony i zajmujcy si wygldem aplikacji, tumacze dbajcy o to, by Ubuntu byo
dostpne w tylu jzykach, a take wiele, wiele innych osb.
Kodeks Postpowania Ubuntu i Rada Spoecznoci pomagaj przewodzi spoecznoci i zapewniaj
kademu moliwo przedstawienia swoich racji.
5
2 INSTALACJA UBUNTU
2 Instalacja Ubuntu
2.1 Pobieranie obrazu instalatora
Pierwszym etapem instalacji systemu jest pobranie instalatora. W tym celu otwrz stron
ubuntu.com i z grnego paska wybierz Download, a nastpnie Desktop.
1 To pole pozwoli ci wybra pomidzy 32- lub 64-bitow wersj systemu. Domylnie wybrana jest
wersja 64-bitowa.
2 Kliknij ten przycisk, aby przej dalej.
Nastpnie bdziesz mie moliwo przekazania dotacji na rzecz Ubuntu. Nie bdziemy si tym teraz
zajmowa. Przewi stron w d i kliknij Not now, take me to the download. Zostaniesz przeniesiony
na kolejn stron, a po kilku sekundach rozpocznie si pobieranie obrazu systemu.
Jeeli twj komputer zosta wyprodukowany nie dawnej ni 5 lat temu, wersja 64-bitowa bdzie na
pewno odpowiednia. Jeeli masz mniej ni 2 gigabajty RAM-u, wybierz wariant 32-bitowy. Niezalenie
od tego, jak wersj wybierzesz, i tak bdziesz mie dostp do takiego samego zestawu oprogramowania.
Wariant 64-bitowy jest lepiej dopasowany do nowoczesnych komputerw, jeeli jednak masz jakiekol-
wiek wtpliwoci, wybierz wersj 32-bitow. Bdzie ona dziaa take na 64-bitowym komputerze,
cho nie bdzie wykorzystywa wszystkich jego moliwoci. Jeeli twoja pyta gwna kontrolowana
jest przez UEFI, musisz wybra system 64-bitowy.
Linki do pobierania bezporedniego:
wersja 64-bitowa (964 megabajty);
wersja 32-bitowa (970 megabajtw);
wersja 64-bitowa dla komputerw MAC (962 megabajty).
2.2 Nagrywanie pobranego obrazu
Po zakoczeniu pobierania obrazu instalatora naley nagra go na zewntrzny nonik i uruchomi

komputer z tego nonika. Najlepszym rozwizaniem jest uycie klucza USB (pendrivea), gdy obrazy
instalacyjne Ubuntu s zbyt due, aby zmieciy si na typowych krkach CD o pojemnoci 700
MB. We jednak pod uwag, e nie wszystkie komputery potrafi startowa z klucza USB. Jeeli
6
2.2 Nagrywanie pobranego obrazu 2 INSTALACJA UBUNTU
twj komputer nie pozwala na wykonanie takiej operacji, bdziesz musia uy pyty DVD lub karty
(micro)SD.
2.2.1 System Windows 7/8, nagrywanie na pyt DVD
Systemy operacyjne Windows 7 i 8 maj

wbudowane narzdzie do wypalania plikw
.iso na pytach. Kliknij prawym przyciskiem
myszy na pobrany obraz instalatora Ubuntu i 1
wybierz opcj Nagraj obraz dysku, a nastp-
nie:
1 z tej listy wybierz swoj nagrywark;
2 w do wybranego napdu czyst pyt
DVD; 3
3 upewnij si, e zaznaczone jest pole
4
Sprawd dysk po nagraniu;
4 kliknij przycisk Nagraj.
2.2.2 System Windows XP i inne wersje, nagrywanie na pyt DVD
Starsze wersje systemu Windows nie

maj wbudowanej moliwoci nagrywania
pyt DVD. Potrzebne bdzie do tego osobne
narzdzie. Obsuga tych programw jest bar-
dzo podobna: naley wybra opcj Nagry-
wanie obrazu na pyt. Koniecznie nagrywaj
z wykorzystaniem tej opcji, gdy inne (np.
Nagrywanie pyty z danymi lub Tworze-
nie kopii zapasowej) utworz dysk, ktrego
nie bdzie mona uy do uruchomienia kom-
4
putera. Dla przykadu posuymy si progra-
mem Infra Recorder.
1 Pobierz i zainstaluj program Infra Recorder.
2 Uruchom zainstalowany przed momentem program.
3 W czyst pyt DVD do nagrywarki.
4 W programie Infra Recorder wybierz opcj Write Image.
5 Wybierz pobrany wczeniej obraz instalatora systemu Ubuntu.
6 Kliknij przycisk OK.
7
2.2 Nagrywanie pobranego obrazu 2 INSTALACJA UBUNTU
2.2.3 System Windows (kada wersja), nagrywanie na pendrive
Jeeli chcesz uy pendrivea jako nonika

instalacyjnego, upewnij si, e ma on przynaj-
mniej 1 GB pojemnoci (w przeciwnym wy-
padku instalator si tam po prostu nie zmie-
ci). Jeeli masz ju przygotowany pendrive, 5
wykonaj po kolei nastpujce kroki: 6
1 pobierz program Universal USB Installer;
7
2 podcz pendrive do komputera;
3 uruchom pobrany program;
4 zaakceptuj umow licencyjn;
5 z tej listy wybierz Ubuntu;
8
6 kliknij przycisk Browse i wska pobrany wczeniej obraz instalatora Ubuntu;
7 z tej listy wybierz podczony wczeniej pendrive;
UWAGA: Wszystkie dane na nim zostan skasowane!
8 kliknij przycisk Create;
9 Poczekaj na zakoczenie operacji.
2.2.4 System Linux, nagrywanie na pendrive
W systemach operacyjnych Linux do na-

grywania obrazu na pendrive najlepiej posu-
y si programem UNetbootin, dostpnym w
wikszoci popularnych dystrybucji. UNetbo-
otin rozpakuje pobrany obraz instalatora (plik
.iso) bezporednio na pendrive, a nastpnie
3 4 5
zainstaluje na nim program rozruchowy.
Sposb uruchomienia instalatora (opisy-
wany w dalszej czci tego przewodnika) nieco
si rni, jeeli uye programu UNetbootin.
6 7
Po uruchomieniu komputera z tak przygoto-
wanego pendrivea wywietlony zostanie nie-
bieski ekran z opcjami instalacji, ale bez moliwoci wyboru jzyka. Nazwy opcji s identyczne z tymi
opisanymi w rozdziale 2.4.3: Uruchomienie instalatora UEFI. Rni si one tylko szat graficzn.
1 Zainstaluj UNetBootIn korzystajc ze swojego menadera pakietw.
2 Uruchom zainstalowany przed momentem program.
3 Zaznacz pole Obraz dysku.
4 Z menu wybierz Plik ISO.
5 W tym polu podaj ciek do pobranego wczeniej obrazu instalatora Ubuntu. Wcinij przycisk
oznaczony trzema kropkami (. . . ) i wska plik.
6 W tym menu wybierz Napd USB.
8
2.3 Przygotowanie do instalacji 2 INSTALACJA UBUNTU
7 Z tego menu wybierz podczony wczeniej pendrive.

UWAGA: Wszystkie dane znajdujce si na tym noniku zostan skasowane!
8 Kliknij przycisk OK, aby rozpocz nagrywanie.
2.2.5 System Linux, nagrywanie na DVD
Aby nagra obraz na pyt DVD, po-

trzebujesz odpowiedniego programu. W tym
przykadzie posuymy si dostpn w wik-
szoci dystrybucji nagrywark Brasero. Klik-
nij prawym przyciskiem myszy na pobrany
wczeniej obraz instalatora Ubuntu i wybierz
Otwrz w . . . Brasero . W otwartym oknie zo-
staniesz poproszony o woenie czystej pyty
DVD. Zrb to, a nastpnie kliknij przycisk
Nagraj.
2.3 Przygotowanie do instalacji
Powiniene mie wiadomo, e instalacja innego systemu operacyjnego na dysku twardym twojego
komputera zawsze wie si z ryzykiem utraty danych. Niestety, czasem zdarzaj si nieprzewidziane
sytuacje. Zanik zasilania w czasie partycjonowania dysku twardego najczciej prowadzi do utraty
jego zawartoci. Do rzadkoci nie naley rwnie sytuacja, w ktrej kto przez zwyk nieuwag nad-
pisze jeden system drugim i w ten sposb utraci dane. Zanim przystpisz wic do instalacji systemu
Ubuntu, upewnij si, e wszystkie wane dane zostay zabezpieczone na zewntrznych nonikach.
Innymi sowy zrb kopi zapasow.
2.3.1 Przygotowanie do instalacji Windows wskazwki oglne
Warto te wyeksportowa dane z programw takich jak przegldarka internetowa (zakadki), klient
pocztowy(konta, kalendarze i kontakty), czy te komunikator internetowy (konta, historia rozmw,
znajomi). Nie zapomnij zrobi kopii zapasowej dokumentw oraz swojej kolekcji muzyki. Jeeli zain-
stalujesz Ubuntu obok Windowsa, bdziesz mie dostp do swoich plikw. Niestety, w drug stron
to ju nie dziaa na systemach Windows nie ma moliwoci podgldu plikw znajdujcych na
partycjach Ubuntu1 . Wanym krokiem jest ustalenie, czy twoja pyta gwna zarzdzana jest przez
UEFI (a jeeli tak, to jakie opcje s wczone).
W konsoli systemu Windows2 wpisz Confirm-SecureBootUEFI. System moe zwrci jedn z trzech
informacji:
Cmdlet not supported on this platform Ten komputer nie korzysta z SecureBoot. Nie potrze-
bujesz podejmowa adnych dodatkowych krokw, wystarczy woy przygotowany nonik insta-
lacyjny i zainstalowa Ubuntu.
Nazwa Confirm-SecureBootUEFI nie jest rozpoznawana jako polecenie wewntrzne lub
zewntrzne, plik wykonywalny lub plik wsadowy Ten komputer nie korzysta z SecureBoot. Nie
1
To jest moliwe, ale dosy skomplikowane i wykracza poza zakres tego przewodnika.
2
Start Uruchom wpisz cmd i wcinij .
9
2.3 Przygotowanie do instalacji 2 INSTALACJA UBUNTU
potrzebujesz podejmowa adnych dodatkowych krokw, wystarczy woy przygotowany nonik

instalacyjny i zainstalowa Ubuntu.
False Ten komputer ma UEFI, ale nie korzysta z SecureBoot. Przejd do sekcji 2.3.2 Przygoto-
wanie do instalacji Windows 8.
True Ten komputer ma UEFI i korzysta z SecureBoot. Przejd do sekcji 2.3.2 Przygotowanie
do instalacji Windows 8.
2.3.2 Przygotowanie do instalacji Windows 8
Windows 8 wymusi na producentach sprztu stosowanie technologi UEFI (zamiast BIOS-u) oraz
SecureBoot (zabezpieczenie komputera przed zmianami systemu operacyjnego), co znacznie utrudnio
instalacj innych systemw operacyjnych. Ubuntu jest przygotowane do wsppracy z Windows 8,
ale Windows nie jest przygotowany do wspdzielenia komputera z innymi systemami operacyjnymi.
Pamitaj, e jeeli posiadasz UEFI (a uywanie Windows 8 na to wskazuje), to potrzebujesz Ubuntu
w wersji 64-bitowej. Systemy 32-bitowe nie s obsugiwane przez technologi UEFI3 .
W tym momencie warto przygotowa woln przestrze na dysku dla systemu Ubuntu. Ten punkt
mona wykona zarwno teraz, jak i podczas instalacji Ubuntu jeeli jednak uywasz Windows 8,
lepiej zrobi to teraz. Wcinij kombinacj klawiszy Super + r i uruchom program compmgmt.msc.
W uruchomionym programie utwrz partycj dla Ubuntu. Absolutne minimum w przypadku tej par-
tycji to 6,2 gigabajta. Ubuntu potrzebuje okoo 4 GB na podstawow instalacj, pozostae miejsce
bdzie mona przeznaczy na instalacj oprogramowania oraz pliki uytkownika. Jak wspomniano
powyej, 6,2 gigabajta to naprawd minimum tak naprawd zalecamy stworzenie partycji liczcej
sobie przynajmniej 20 GB.
Windows 8 korzysta z opcji Szybkiego uruchamiania (Fast Boot), ktra uniemoliwia Ubuntu
dostp do plikw znajdujcych si na partycji Windows. Jedynym sposobem na obejcie tego problemu
jest wyczenie Szybkiego uruchamiania. Otwrz Panel Sterowania Opcje Zasilania , a nastpnie odznacz
Wcz szybkie uruchamianie.
2.3.3 Przygotowanie do instalacji Linux
Instalacja kilku systemw Linux obok siebie nie powoduje adnych problemw, powiniene jednak
wiedzie o paru sprawach. W systemach operacyjnych nalecych do tej rodziny pliki uytkownika
przechowywane s w katalogu /home. Dobr praktyk jest wydzielenie osobnej partycji na ten katalog,
aby przy reinstalacji systemu nie traci swoich ustawie.
Jeeli instalujesz jednego Linuksa obok drugiego, pomys wykorzystania jednej partycji domowej
dla obu systemw moe wyglda naprawd kuszco. To jest moliwe, ale we pod uwag, e kady
z tych systemw moe korzysta z innych plikw moe si wic okaza, e nie wszystkie ustawienia
bd prawidowo odczytywane w obu dystrybucjach (szczeglnie jeeli uywasz rnych rodowisk
graficznych). Przy takiej konfiguracji wane jest te, aby nazwa uytkownika oraz jego grupy byy
takie same na obu systemach. Jeeli instalowane obok siebie dystrybucje Linuksa dzieli wiele rnic,
lepiej nie korzysta ze wsplnego katalogu domowego, a zamiast tego umieci dokumenty, filmy, czy
muzyk w miejscu dostpnym dla obydwu systemw.
3
A przynajmniej nie bez duej iloci kombinowania.
10
2.4 Uruchomienie instalatora 2 INSTALACJA UBUNTU
Jeszcze jedna uwaga niezalenie od tego, ile dystrybucji Linuksa planujesz zainstalowa, wy-
starczy im jedna, wsplna partycja wymiany (swap).
2.4 Uruchomienie instalatora
2.4.1 Ponowne uruchomienie komputera
Jeeli dysponujesz ju nonikiem instalacyjnym, nie pozostaje nic innego, jak uruchomi instalator
i zainstalowa system na dysku twardym komputera. Jeli korzystasz z tego przewodnika w trybie
online, dobrym pomysem bdzie wydrukowanie kilku kolejnych stron. Moe si zdarzy, e w czasie
instalacji stracisz dostp do internetu i zostaniesz tym samym odcity od zawartych tutaj informacji.
Przed przystpieniem do instalacji koniecznie zapoznaj si take z nastpujcymi sekcjami:
2.3 Przygotowanie do instalacji Windows wskazwki oglne: ta sekcja zawiera przydatne
informacje dla osb migrujcych z systemw Windows;
2.3.2 Przygotowanie do instalacji Windows 8: specyficzne porady dla systemu Windows 8. Prze-
czytaj koniecznie ten fragment przewodnika, jeeli instalujesz Ubuntu obok lub zamiast Windows
8;
2.3.3 Przygotowanie do instalacji Linux: oglne wskazwki dla osb instalujcych Ubuntu obok
innych dystrybucji Linuksa.
Zrestartuj swj komputer i uruchom go z przygotowanego nonika instalacyjnego. W wikszoci
przypadkw wie si to z rcznym wskazaniem odpowiedniego napdu podczas uruchamiania kompu-
tera. Jeli twj komputer wyposaony jest w system UEFI, caa ta procedura bdzie znacznie bardziej
skomplikowana.
2.4.2 Zmiana kolejnoci bootowania
Kiedy rozpocznie si rozruch komputera, jeszcze przed zaadowaniem si systemu operacyjnego

musisz poinformowa maszyn, e tym razem zamiast systemu zainstalowanego na twardym dysku
ma ona wykorzysta przygotowany przez nas instalator. Kady producent pyt gwnych podchodzi
do tej kwestii w nieco odmienny sposb, jednak najczciej procedura bdzie si pokrywa z jednym
z opisanych poniej scenariuszy.
Niektre komputery podczas rozruchu pokazuj napis Press F12 to select boot device. Kluczowymi
sowami s tutaj Boot Device, Boot order lub podobne. Wcinij wskazany klawisz (w tym konkret-
nym przypadku F12 , ale nie jest to regu) i z wywietlonego menu wybierz nonik instalacyjny.
Niektre komputery wykrywaj pendrivey jako dyski twarde i musisz wskaza wanie taki dysk
twardy, a nie port USB. Jeeli na licie nie ma twojego nonika instalacyjnego, zresetuj komputer
i sprbuj ponownie.
Jeeli zobaczysz napis Press ESC to enter setup lub co podobnego, twoim sowem kluczowym
bdzie Setup. Wcinicie odpowiedniego klawisza ( Esc , Del. lub ktry z klawiszy funkcyjnych)
spowoduje uruchomienie programu konfiguracyjnego pyty gwnej. W tym programie przejd do
sekcji Advanced BIOS Features First Boot Device . Wska napd CD-ROM lub napd USB (wzgldnie
drugi dysk twardy, jeeli pendrive jest rozpoznawany jako dysk twardy). Wr do menu gwnego
(klawisz Esc cofa o jedno menu) i zapisz zmiany (najczciej F10 , czasem Esc i potwierdzenie przy
pomocy klawisza y ). W tym momencie komputer samoczynnie si zrestartuje.
11
2.4.3 Uruchomienie instalatora UEFI
Po wybraniu urzdzenia z nonikiem instalacyjnym komputer rozpocznie proces jego uruchamiania.

Moe to potrwa od kilku do kilkunastu sekund. W tym czasie ekran komputera bdzie czarny bd
bd si przez niego przewijay napisy. Jeeli twoja maszyna pracuje pod kontrol UEFI, to pierwszy
ekran instalatora bdzie wyglda jak na poniszym rysunku:
Do wyboru masz nastpujce opcje:

Try Ubuntu without installing (Wyprbuj Ubuntu bez instalowania) uruchomi system Ubuntu
bez instalowania go na dysku twardym. W ten sposb moesz przetestowa Ubuntu i zobaczy
jak dziaa w praktyce. Wszystkie zmiany, jakie wprowadzisz w systemie, zostan odrzucone po
wyczeniu komputera. Naley pamita, e w tym trybie Ubuntu dziaa bardzo wolno, gdy musi
korzysta z powolnego nonika (pyta DVD lub pendrive). Po normalnej instalacji Ubuntu bdzie
dziaa z pen wydajnoci. Skrt do instalatora systemu znajduje si na pulpicie.
Install Ubuntu (Zainstaluj Ubuntu) ta opcja bezporednio uruchomi instalator Ubuntu bez
wczytywania caego systemu.
OEM Install (Instalacja dla producentw sprztu) ta opcja pozwala zainstalowa podstawowy
system bez tworzenia uytkownika. Podczas pierwszego uruchomienia zostaniesz poproszony o stwo-
rzenie nowego uytkownika.
Check disk for defects (Sprawd pyt pod ktem bdw odczytu) ta opcja sprawdzi, czy
uywany nonik zosta prawidowo utworzony.
Przed przystpieniem do instalacji systemu warto wykona sprawdzenie nonika instalacyjnego.
Potrwa to gra kilka minut, a pozwoli zaoszczdzi czas w przyszoci. Podczas przeprowadza-
nia testw komputer moe wywietla tylko czarny ekran. Jeeli nie znajdzie adnych bdw,
otrzymasz komunikat Check Finished: No errors found. Press any key to reboot your system (Za-
koczono sprawdzanie: nie znaleziono bdw. Wcinij dowolny klawisz, aby zresetowa komputer).
Po ponownym uruchomieniu komputera moesz przystpi do instalacji. Jeeli znaleziono jakie-
kolwiek bdy, to naley ponownie przygotowa nonik instalacyjny. Uycie wadliwego instalatora
doprowadzi do uszkodzenia systemu.
12
2.4.4 Uruchomienie instalatora BIOS
Po wybraniu urzdzenia z nonikiem in-

stalacyjnym komputer rozpocznie proces jego
uruchamiania. Moe to potrwa od kilku do
kilkunastu sekund. W tym czasie ekran kom-
putera bdzie czarny bd bd si przez
niego przewijay napisy. Kiedy ekran kompu-
tera zmieni kolor z czarnego na fioletowy, wci-
nij dowolny klawisz, aby przej do ustawie
instalatora. Jeeli tego nie zrobisz, instalator
usruchomi si w trybie Wyprbuj Ubuntu bez
instalacji.
Na pocztek wybierz jzyk, w jakim sys-
tem bdzie si z tob komunikowa. Przy pomocy klawiszy kursora przejd do trzeciej kolumny. Jzyk
polski znajduje si mniej wicej w poowie tej kolumny. Wcinij , aby zatwierdzi.
Wyprbuj Ubuntu bez instalacji uruchomi system Ubuntu w trybie Live, bez rozpoczynania
procesu instalacji na dysku twardym. W ten sposb moesz przetestowa Ubuntu i zobaczy jak
dziaa w praktyce. Wszystkie zmiany, jakie wprowadzisz w systemie, zostan odrzucone po wy-
czeniu komputera. Naley pamita, e w tym trybie Ubuntu dziaa bardzo wolno, gdy musi
korzysta z powolnego nonika (pyta DVD lub pendrive). Po normalnej instalacji Ubuntu bdzie
dziaa z pen wydajnoci. Skrt do instalatora systemu znajduje si na pulpicie.
Zainstaluj Ubuntu ta opcja bezporednio uruchomi instalator Ubuntu bez wczytywania caego
systemu.
Sprawd pyt pod ktem bdw odczytu ta opcja sprawdzi, czy uywany nonik zosta pra-
widowo utworzony.
Przed przystpieniem do instalacji systemu warto wykona sprawdzenie nonika instalacyjnego.
Potrwa to gra kilka minut, a pozwoli zaoszczdzi czas w przyszoci. Podczas przeprowadza-
nia testw komputer moe wywietla tylko czarny ekran. Jeeli nie znajdzie adnych bdw,
otrzymasz komunikat Check Finished: No errors found. Press any key to reboot your system (Za-
koczono sprawdzanie: nie znaleziono bdw. Wcinij dowolny klawisz, aby zresetowa komputer).
Po ponownym uruchomieniu komputera moesz przystpi do instalacji. Jeeli znaleziono jakie-
kolwiek bdy, to naley ponownie przygotowa nonik instalacyjny. Uycie wadliwego instalatora
doprowadzi do uszkodzenia systemu.
Sprawd pami ta opcja uruchomi program Memtest, ktry wykona test pamici operacyj-
nej komputera (RAM). Uszkodzona pami jest jedn z czstszych przyczyn bdw instalatora,
wpywa rwnie negatywnie na prac zainstalowanego systemu.
Uruchom system z pierwszego dysku twardego ta opcja koczy prac instalatora i uruchamia
podstawowy system operacyjny komputera.
Dodatkowe opcje widoczne na dolnym pasku uruchamia si wciskajc odpowiedni klawisz funk-
cyjny:
F1 wywietla pomoc, wraz ze szczegowym opisem poszczeglnych opcji konfiguracyjnych;
F2 zmiana jzyka instalatora;
13
2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU
F3 zmiana ukadu klawiatury;

F4 zmiana trybu pracy instalatora:
Zwyky tryb podstawowy, ktrego wanie uywasz.
Uycie nonika aktualizujcego sterowniki w czasie takiej instalacji zostaniesz poproszony
o woenie dysku CD z aktualnymi sterownikami. Tej opcji uywa si, jeeli aktualnie uywany
instalator nie obsuguje naszego sprztu. W praktyce lepiej jest nagra nowsz wersj instala-
tora.
Instalacja OEM (dla producentw sprztu) pozwala zainstalowa podstawowy system
bez tworzenia uytkownika. Podczas pierwszego uruchomienia zostaniesz poproszony o stwo-
rzenie nowego uytkownika.
F5 pozwala wczy/wyczy dodatkowe opcje, uatwiajce instalacj osobom niepenospraw-
nym (klawiatura ekranowa, lupa, wysoki kontrast, czytnik ekranu, klawiatura Braillea);
F6 dodatkowe parametry rozruchu, pomocne w przypadku napotkania problemw ze sprztem.
2.5 Graficzny instalator Ubuntu
Niezalenie od tego, czy posiadasz pyt gwn z BIOS-em, czy z UEFI, w poprzednim punkcie
powiniene wybra Zainstaluj Ubuntu. Ta metoda jest szybsza od Wyprbuj Ubuntu bez instalowania,
gdy nie wymaga zaadowania caego systemu. Jeeli mimo wszystko uruchomie cay system w trybie
Live, to na pulpicie znajdziesz ikon Zainstaluj Ubuntu (lub Install Ubuntu, jeeli nie zmieniae
jzyka). Od tego momentu instalacja przebiega w identyczny sposb dla kadego wybranego sposobu
instalacji.
W czasie instalacji w prawej czci paska u gry ekranu znajduje si szereg ikon:
Dostpno uruchomienie lupy, czytnika ekranowego lub klawiatury ekranowej;
czno konfiguracja poczenia z internetem na czas instalacji systemu;
Jzyk zmiana jzyka oraz ukadu klawiatury na czas instalacji systemu;
Ustawienia gonoci i dwiku;
Zasilanie wyczenie lub ponowne uruchomienie komputera.
14
2.5.1 Wybr jzyka
Pierwszy ekran instalatora pozwala wybra jzyk. Jeeli wczeniej nie zmienie jzyka na polski,
to teraz masz ku temu okazj. Jzyk wybrany podczas instalacji bdzie take domylnym jzykiem
zainstalowanym w systemie.
Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.
15
2.5.2 Konfiguracja Wi-Fi
Drugi ekran instalatora pozwala skonfigurowa poczenie bezprzewodowe Wi-Fi. Jeeli instalator
nie wykryje adnej karty Wi-Fi, to nie pokae tego ekranu. Ten etap instalacji zostanie pominity
rwnie wtedy, gdy uda si nawiza poczenie przewodowe.
Z listy na ekranie wybierz sie bezprzewodow, z ktr chcesz si poczy. Wpisz haso do sieci
bezprzewodowej w pole Haso.
16
2.5.3 Sprawdzenie kompatybilnoci sprztu, wybr dodatkowych komponentw
Na tym etapie instalator sprawdzi, czy na dysku twardym jest wystarczajco duo miejsca, aby za-
instalowa Ubuntu. Poczenie z internetem nie jest wymagane do zainstalowania systemu, jest jednak
niezbdne, by zainstalowa spolszczenie, aktualizacje oraz dodatkowe wtyczki. Jeeli w tym momencie
nie masz poczenia z internetem, to pobranie paczek lokalizacyjnych bdzie moliwe pniej. Zostao
to opisane w rozdziale 3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji Ubuntu.
Pobieranie aktualizacji podczas instalacji instalator pobierze i zainstaluje wszystkie aktualizacje,
ktre zostay wydane od dnia premiery systemu.
Instalacja licencjonowanego oprogramowania w skad pakietu wchodz wasnociowe sterowniki
do kart graficznych AMD lub Nvidii, sterowniki do kart Wi-Fi, kodeki audio-wideo (po instalacji
Ubuntu bdzie w stanie odtworzy prawie kady rodzaj plikw muzycznych i filmowych) oraz
wtyczka Flash do przegldarki internetowej.
17
2.5.4 Partycjonowanie dysku twardego
Jest to najwaniejszy etap instalacji. W tym miejscu mona dokona cudw, jak i zniszczy cay
dysk twardy. Jako e prawidowe partycjonowanie dysku twardego to bardzo szeroki temat, powici-
limy mu cay osobny rozdzia. Na powyszym obrazie wida najprostsz wersj tego etapu instalacji.
Na dysku twardym nie ma zainstalowanego adnego systemu operacyjnego i instalator proponuje
wykorzystanie caej przestrzeni dla Ubuntu. Jeeli masz inne systemy operacyjne, to instalator za-
proponuje wydzielenie miejsca i instalacj Ubuntu obok danego systemu operacyjnego. Jeeli miae
wczeniej zainstalowane Ubuntu, instalator zaproponuje aktualizacj do najnowszego wydania lub
usunicie i zainstalowanie Ubuntu ponownie. Partycjonowanie zostao szeroko opisane w rozdziale 2.6
Zaawansowane partycjonowanie. Wr tutaj, gdy go przeczytasz.
18
2.5.5 Wybr strefy czasowej
Na tym etapie naley wybra lokalizacj tego komputera, aby system mg wywietla prawidowy
czas i automatycznie dostosowywa si do zmian pomidzy czasem letnim i zimowym. Jeeli w trakcie
instalacji masz poczenie z internetem, to odpowiednia lokalizacja zostanie wybrana automatycznie.
Jeeli nie masz dostpu do internetu, w pole wpisz Warsaw. Stolica naszego kraju okrela te nasz
stref czasow.
19
2.5.6 Wybr ukadu klawiatury
Ten ekran pozwala wybra ukad klawiatury. Jeeli wybrae wczeniej jzyk polski, to standar-
dowa polska klawiatura zostanie wybrana automatycznie. W polu moesz wpisa kilka znakw, aby
sprawdzi, czy zaznaczony ukad odpowiada rzeczywistoci. Pierwsza opcja (Polski) to standardowa
klawiatura mieszczca 101 klawiszy, zwana potocznie ukadem programisty. Nie zalecamy korzysta-
nia z funkcji Wykryj ukad klawiatury. Korzystajc ze wskazwek instalatora otrzymamy klawiatur
amerykask, nieobsugujc polskich znakw diakrytycznych.
20
2.5.7 Tosamo uytkownika
To ju ostatni etap instalacji. Te pola naley uzupeni, aby system mg ci prawidowo zidenty-
fikowa.
Imi i nazwisko uytkownika pole nieobowizkowe, ale jeeli uzupenisz te dane, to system bdzie
si do ciebie zwraca imieniem i nazwiskiem, zamiast uywa loginu (np. Jan Kowalski).
Nazwa komputera okrela, jak bdzie si nazywa twj komputer (np. laptop).
Nazwa uytkownika twj login do systemu (np. jan kowalski, albo twj pseudonim). Login nie
moe zawiera wielkich liter, spacji, ani znakw specjalnych.
Haso haso do komputera. Haso zabezpiecza system przed nieuprawnionym dostpem.
Uwaga: Ustawienie hasa uniemoliwia innym zalogowanie si do twojego konta, jednak nie zabez-
piecza przed podejrzeniem przez inne osoby twoich danych, o ile ich nie zaszyfrujesz.
Potwierdzenie hasa wpisz ponownie to samo haso, co w polu powyej.
Automatyczne logowanie jeeli zaznaczysz to pole, system automatycznie zaloguje tego uytkow-
nika po uruchomieniu. Nie bdzie potrzebne podawanie hasa, aby uzyska dostp do komputera.
Wymaganie hasa do zalogowania po uruchomieniu komputera bdziesz musia poda haso,
aby uzyska dostp do swojego konta.
Zaszyfrowanie katalogu uytkownika jeeli zaznaczysz to pole, twoje prywatne dane zostan
zaszyfrowane. Nikt nieznajcy hasa nie bdzie mg uzyska dostpu do twoich plikw. Jeeli
zapomnisz haso, to bezpowrotnie utracisz dostp do swoich plikw.
21
2.5.8 Instalacja
Teraz system dokona instalacji na dysku twardym oraz ewentualnie pobierze i zainstaluje paczki
jzykowe, aktualizacje i dodatkowe oprogramowanie. Proces ten moe potrwa od kilku do kilkunastu
minut, w zalenoci od klasy komputera, iloci zada do wykonania oraz szybkoci cza internetowego.
Po zakoczeniu instalacji zostaniesz poproszony o usunicie nonika instalacyjnego i ponowne urucho-
mienie komputera. Jeeli wszystko poszo pomylnie, to za minut zostaniesz przywitany pulpitem
Ubuntu.
Gratulacje! Wanie zainstalowae Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr.

Komputer zostanie zresetowany.
Przejd do sekcji 3.1:Pierwsze uruchomienie Ubuntu.
22
2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU
2.6 Partycjonowanie dysku twardego
Partycjonowanie to proces zmiany ukadu partycji na dysku twardym. Jest to najwaniejszy etap
instalacji systemu, gdy od niego w duej mierze zaley to, jak system bdzie dziaa. Pamitaj, e na
tym etapie pracujesz na danych zapisanych na dysku twardym. Chwila nieuwagi moe spowodowa
ich utrat.
2.6.1 Ile miejsca przeznaczy na Ubuntu
Wirtualny dysk twardy uyty w tym przewodniku ma tylko 26,8 gigabajta pojemnoci. Twj dysk
twardy zapewne bdzie mia kilkaset gigabajtw (jeeli nie kilka terabajtw) pojemnoci. Dlatego te
liczby, jakimi si tu posugujemy, bd miay niewielkie przeoenie na sytuacj na twoim komputerze.
W tym miejscu powiniene si jednak zastanowi, ile miejsca chcesz przeznaczy na Ubuntu. Oglnie
rzecz ujmujc, sprawa wyglda nastpujco:
Partycja gwna, root, / 6,2 gigabajta to absolutne minimum. 10 gigabajtw da pewn ela-
styczno i pozwoli zainstalowa wicej programw. Nie ma potrzeby przesadza w drug stron
i tworzy zbyt du partycj gwn, gdy wolna przestrze bdzie niewykorzystana. 15 20
gigabajtw w zupenoci wystarczy.
Partycja wymiany, swap na tej partycji zapisywane s dane, ktre nie mieszcz si w pamici
operacyjnej. Tutaj te przechowywany jest obraz RAM-u, kiedy poddajesz komputer hibernacji.
Jeeli korzystasz z hibernacji, to wielko partycji swap powinna by co najmniej taka, jak ilo
pamici operacyjnej twojego komputera. Jeeli nie planujesz korzysta z hibernacji, to moesz
nie tworzy partycji wymiany. Jednak zaleca si jej stworzenie, jeeli masz mniej ni 2 gigabajty
RAM-u. W takim wypadku, nawet jeeli nie korzystasz z hibernacji, to dobrze jest stworzy nie-
wielk (300 400 megabajtw) partycj swap.
Partycja domowa, /home W katalogu /home przechowywane s prywatne pliki uytkownika:
zawarto pulpitu, dokumenty, filmy, muzyka i ustawienia programw. Katalog domowy moe znaj-
dowa si na gwnej partycji (/, root) lub mona go wydzieli. Dobr praktyk jest wydzielenie
takiej partycji, gdy w razie reinstalacji systemu nie trzeba bdzie jej kasowa. Nadpisana zostanie
tylko partycja gwna, za wszystkie prywatne dane pozostan niezmienione. Wielko tej partycji
zaley tylko i wycznie od tego, jak wiele miejsca chcesz na ni przeznaczy i jak wiele rzeczy
zamierzasz na niej trzyma.
23
2.6.2 Czysty dysk wykorzystanie caego dostpnego miejsca
Jeeli na dysku twardym nie ma adnego innego systemu operacyjnego, instalator Ubuntu zapro-
ponuje wykorzystanie caej dostpnej przestrzeni. Instalator sam dobierze odpowiedni rozmiar partycji
systemowej, partycji wymiany oraz partycji uytkownika.
Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

Zostaniesz poproszony o potwierdzenie.
Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd.
W tym momencie wybrane zmiany zostan zapisane na dysku twardym.
24
2.6.3 Instalacja obok zainstalowanego Ubuntu
Jeeli instalator wykryje obecno wczeniej zainstalowanej innej wersji Ubuntu, to zaproponuje
kilka innych rozwiza. Pierwszym z nich jest aktualizacja zainstalowanego systemu do najnowszego
wydania. Wszystkie dane w katalogu domowym uytkownika zostan zachowane: muzyka, filmy, do-
kumenty, pliki na pulpicie, osobiste ustawienia programw, zakadki i historia przegldarki, itp.
Skasowane zostan zainstalowane w systemie programy oraz ustawienia systemowe. Instalator zak-
tualizuje istniejce na dysku oprogramowanie i ewentualnie pobierze aktualizacje z internetu (jeeli
wybrae wczeniej t opcj). Drug z moliwoci jest usunicie zainstalowanego Ubuntu i ponowna
instalacja systemu. Wszystkie dane zostan wymazane.

25
2.6.4 Instalacja obok Windowsa
Jeeli instalator wykryje obecno wczeniej zainstalowanego systemu Windows, to zaproponuje

inne rozwizanie. Zamiana Windows na Ubuntu wymae ca zawarto partycji Windows (wraz ze
wszystkimi danymi) i w to miejsce zainstaluje Ubuntu. Zostao to opisane dwie strony wczeniej.
2 3
Drug moliwoci jest instalacja Ubuntu obok ju zainstalowanego systemu Windows. Jeeli wy-
bierzesz t opcj, to nastpny ekran pozwoli wybra o ile instalator ma zmniejszy partycj, na ktrej
zainstalowany jest system Windows. Menu 1 pozwala wybra dysk twardy, na ktrym maj zosta
dokonane operacje. Uyj myszy, aby przesun pomaraczow podziak w lewo (wicej miejsca dla
Ubuntu) lub w prawo (wicej miejsca dla Windows). Oryginalna partycja systemu Windows jest ozna-
czona na tym obrazie jako Pliki 2 . Partycja dla Ubuntu na powyszym obrazku to 3 . Pamitaj,
26
e Ubuntu potrzebuje minimum 6,2 gigabajta przestrzeni, ale tak maa partycja zostanie prawie w
caoci wypeniona przez system i na twoje pliki pozostanie niewiele miejsca.

2.6.5 Szyfrowanie dysku twardego
Przy wyborze jednego z automatycznych rozwiza partycjonowania miae moliwo zastosowa-

nia szyfrowania dysku twardego. Jeli wybierzesz t opcj, zostanie wywietlone okno jak na powy-
szym obrazku. Zaszyfrowanie dysku twardego sprawi, e nikt nie uzyska dostpu do twoich danych,
ani nie zmodyfikuje zainstalowanego systemu. Wad tego rozwizania jest pewne zwikszenie obci-
enia procesora i zwizane z tym zmniejszenie pynnoci dziaania komputera. Nowoczesne procesory
zapewniaj akceleracj sprztow dla oblicze kryptograficznych, w zwizku z czym utrata wydajnoci
bdzie si mieci w granicach 5% przy intensywnych operacjach dyskowych.
27
W tym miejscu podaj haso klucz do dysku twardego. To nie jest to samo haso, ktre ustawisz
do swojego systemowego konta, a haso umoliwiajce dostp do danych zapisanych na dysku twardym.
Pamitaj, e jeeli zapomnisz wprowadzone tu haso, nie bdzie moliwoci odzyskania zaszyfrowanych
danych. Postaraj si te, aby haso byo trudne do odgadnicia, ale atwe do zapamitania przez ciebie.
Opcja Zamazanie pustej przestrzeni dysku powoduje, e niewykorzystywana, wolna przestrze
dysku zostanie nadpisana losowymi danymi. Taka operacja znacznie utrudnia potencjalnym wamy-
waczom odczytanie twoich danych. Miej na uwadze, e zamazywanie pustej przestrzeni moe trwa
bardzo dugo, w zalenoci od tego, ile miejsca przeznaczysz na Ubuntu.

Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd. W tym momencie wybrane zmiany
zostan zapisane na dysku twardym.
28
2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU
2.7 Zaawansowane partycjonowanie
Uycie innego rozwizania uruchamia program GParted, ktry umoliwia nieograniczone modyfi-
kowanie partycji na dysku twardym. Jest to opcja dla bardziej zaawansowanych uytkownikw, ktrzy
maj wiadomo tego, jak dziaa partycjonowanie i jak powinien zosta podzielony ich dysk twardy.
Jeeli na swoim komputerze masz zainstalowany wicej ni jeden system operacyjny lub z jakiego
innego powodu przedstawione wczeniej opcje nie speniaj twoich wymaga, to konieczne bdzie
zastosowanie zaawansowanego partycjonowania.
Do GParted warto zajrze z jeszcze jednego powodu. Podzia partycji stosowany przez automa-
tyczn instalacj nie jest idealny. Rczne ustawienie partycji da wiksz kontrol i pozwoli znacznie
lepiej dopasowa ukad partycji.
29
2.7.1 Gwne okno programu GParted
Na powyszym obrazku widzisz gwne okno programu GParted. Wykryty zosta ukad party-
cji na dysku twardym. Poziomy pasek 1 , rozcigajcy si na ca szeroko okna, jest graficzn
reprezentacj ukadu partycji. Poniej paska znajduje si legenda objaniajca uyte kolory. Tabela
2 , znajdujca si w centralnej czci okna, przedstawia szczegowe informacje na temat partycji
na dysku twardym. Zestaw przyciskw 3 suy do dodawania (+), usuwania (-) lub modyfikacji
partycji(Change). W tej chwili inne rzeczy nas nie interesuj.
Powyszy ukad dyskw twardych oraz partycji jest tylko przykadem skonstruowanym na maszynie
wirtualnej. Na twoim komputerze liczby bd inne.
Tabela umieszczona w centrum tego okna przedstawia informacje o poszczeglnych partycjach
obecnych na dysku twardym. Oto objanienie poszczeglnych kolumn:
Urzdzenie cieka do poszczeglnych partycji na dysku twardym. S to oznaczenia stosowane
w systemach uniksowych (do ktrych naley Linux, a wic i Ubuntu)), opisujce jak rozpoznawane
s poszczeglne partycje. W tym wypadku:
/dev/ skrt od Device, urzdzenie;
sda oznaczenie pierwszego dysku twardego;
sd dysk na zczu SATA (sata disk);
a pierwszy dysk; drugi dysk twardy miaby liter b, trzeci c, i tak dalej;
sda1 pierwsza partycja na pierwszym dysku twardym;
sda2 druga partycja na pierwszym dysku twardym.
Typ rodzaj systemu plikw. Sposb, w jaki partycja zostaa sformatowana. System Windows
korzysta z NTFS, Ubuntu moe korzysta z rnych.
Punkt montowania miejsce, w ktrym dana partycja zostanie zamontowana, katalog, w ktrym
bdzie widoczna zawarto tej partycji.
Formatowanie zaznaczajc to pole informujesz instalator, e dana partycja ma zosta sforma-
towana. Oznacza to utrat wszystkich danych na niej zapisanych.
30
Rozmiar pojemno partycji w megabajtach.

Zajte ilo zajtego miejsca na partycji.
System system operacyjny zainstalowany na danej partycji. Nie zawsze da si rozpozna zain-
stalowany system. Nie kada partycja musi mie zainstalowany system operacyjny.
2.7.2 Zaawansowane partycjonowanie instalacja obok systemu Windows
Na powyszym obrazku wida dwie partycje utworzone przez instalator systemu Windows 7. Party-
cja zielona o rozmiarze 104 megabajtw suy jako partycja programu rozruchowego systemu Windows.
Dua, pomaraczowa partycja (26736 megabajtw) to gwna partycja systemu Windows 7. Bardzo
podobny ukad partycji stosowany jest przez kady z systemw z rodziny Windows.
Pierwszym krokiem jest wydzielenie miejsca dla systemu Ubuntu. Kliknij na partycji /dev/sda2. Na-
stpnie kliknij przycisk Change, znajdujcy si pod tabel. W otwartym oknie moesz zmniejszy
rozmiar wybranej partycji.
W polu Rozmiar podaj nowy rozmiar
partycji. O tym ile miejsca potrzebujesz na
Ubuntu przeczytasz w rozdziale 2.6.1 Ile
miejsca przeznaczy na Ubuntu. W polu po-
dajesz rozmiar partycji w megabajtach. Jeden
gigabajt to 1024 megabajty.
Upewnij si, e wybrano opcj nie uywaj
tej partycji. Teraz kliknij przycisk OK, a na-
stpnie Naprzd, aby dokona zmiany na par-
tycji. Wykonanie danej zmiany moe trwa dusz chwil.
31
Na schemacie pojawia si pusta, ozna-

czona kolorem szarym dostpna przestrze.
Zaznacz j, a nastpnie kliknij przycisk (+),
aby stworzy now partycj.
Na pocztku musimy stworzy partycj
podstawow dla Ubuntu. O iloci miejsca po-
trzebnego na poszczeglne partycje przeczy-
tasz w sekcji 2.6.1 Ile miejsca przeznaczy
na Ubuntu. Pozostae opcje ustaw, jak na
rysunku. Ustawienia dla partycji gwnej (/).
Rozmiar rozmiar partycji w megabajtach.
Rodzaj nowej partycji system Windows korzysta z tablicy partycji MS-DOS, wic jestemy
ograniczeni do 4 partycji podstawowych. Aby unikn kopotw, dla Ubuntu utworzymy partycje
logiczne.
Lokalizacja dla nowej partycji w tym miejscu okrelamy, czy partycja zostanie wyrwnana do
pocztku wolnej przestrzeni, czy do jej koca. Nie ma to znaczenia dla dziaania systemu.
Uyj jako wybr rodzaju systemu plikw, jaki ma by uyty do sformatowania tej partycji.
Mona wybra wiele rnych, ale w ramach tego przewodnika korzystamy z systemu ext4 z ksi-
gowaniem4
Punkt montowania to nasza gwna partycja, wic musi si znale na pocztku5 .
Kliknij przycisk OK, aby utworzy now partycj.
4
Tematyka rnych systemw plikw jest bardzo rozlega i z atwoci wypeniaby kolejny przewodnik.
5
W systemach Windows drzewo katalogw zaczyna si C:\\, w systemach linuksowych /.
32
Teraz utwrz partycj wymiany. Wicej o

tej partycji przeczytasz w w sekcji 2.6.1 Ile
miejsca przeznaczy na Ubuntu. Pozostae
opcje ustaw jak na rysunku. Kliknij przycisk
OK, aby utworzy now partycj.
Na koniec pozostao utworzenie partycji
domowej. Wicej o tej partycji przeczytasz
w sekcji 2.6.1 Ile miejsca przeznaczy na
Ubuntu. Pozostae opcje ustaw jak na ry- Ustawienia dla partycji wymiany (swap).
sunku. Kliknij przycisk OK, aby utworzy
now partycj.
Ekran programu GParted wyglda te-

raz mniej wicej tak, jak na rysunku po-
wyej. Masz dwie partycje systemu Win-
dows (NTFS), partycj wymiany systemu Li-
nux (swap) oraz dwie partycje dla systemu
Ubuntu (ext4). Upewnij si, e partycje NTFS
nie s zaznaczone do sformatowania, za par-
tycje ext4 tak.
Kliknij przycisk Naprzd, aby wprowadzi
zmiany na partycjach. Ustawienia dla partycji domowej (/home).
Teraz moesz powrci do lektury procesu in-
stalacji w miejscu, gdzie go przerwae.
Powrt do 2.5.5: Wybr strefy czasowej.
33
2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej 2 INSTALACJA UBUNTU
2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej
Alternatywnym sposobem wyprbowania

Ubuntu bez instalowania go bezporednio na
komputerze jest wykorzystanie maszyny wir-
tualnej. Specjalne oprogramowanie umoliwia
uruchomienie systemu operacyjnego, zwanego
gociem, jako programu dziaajcego wewntrz drugiego systemu, zwanego gospodarzem. Wie
si to oczywicie z duym zapotrzebowaniem na moc obliczeniow procesora oraz pami operacyjn.
Jeeli masz przynajmniej 2 gigabajty RAM-u, a twj procesor jest nie starszy ni 5 lat (wtedy jest
szansa, e bdzie zapewnia akceleracj sprztow dla wirtualizacji), to moesz w ten sposb wypr-
bowa Ubuntu.
Jedn z najpopularniejszych maszyn wir-
tualnych jest VirtualBox. Otwrz stron vir-
tualbox.org/download i pobierz instalator
VirtualBoksa dla swojego systemu. Zainsta-
luj, a nastpnie uruchom program Virtual-
Box. Podczas pierwszego uruchomienia pro-
gram zapyta ci, czy pobra i zainstalowa
dodatkowe rozszerzenia od Oracle. Zgd si
na to.
W oknie gwnym programu VirtualBox
kliknij przycisk New, aby uruchomi kreator
maszyny wirtualnej.
Name nazwa maszyny wirtualnej. Moe to by cokolwiek.
Type typ systemu. Ustaw na Linux.
Version wersja systemu. Ustaw na Ubuntu (64 bit).
Uwaga: Architektura wybranego systemu (32/64 bit) musi odpowiada pobranemu obrazowi insta-
latora Ubuntu. Dodatkowo naley pamita, e w komputerze z 64-bitowym procesorem (najpraw-
dopodobniej taki posiadasz, jeeli twj komputer nie jest starszy ni 6 lat) mona zainstalowa
zarwno 64-, jak i 32-bitowy system-gocia, natomiast w komputerze z procesorem 32-bitowym
jedynie 32-bitowy.
Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.
34
W tym miejscu ustaw ilo pamici opera-

cyjnej twojego komputera, jak chcesz prze-
znaczy dla systemu-gocia. We pod uwag,
e ta pami zostanie zajta w momencie uru-
chomienia maszyny wirtualnej i nie bdzie do-
stpna dla systemu-gospodarza. Nie powinno
si przydziela gociowi wicej ni 50% zaso-
bw gospodarza. Ubuntu wymaga minimum
512 megabajtw (system plus oprogramowa-
nie), a zdecydowanie lepiej jest przydzieli
1024 megabajty. Jeeli twj komputer posiada
tylko 2 gigabajty RAM-u, to przydzielajc
1 gigabajt gociowi pozostanie tylko 1 gigabajt dla gospodarza. Nie jest to dobre rozwizanie, gdy
prawdopodobnie bdziesz musia wyczy wikszo programw w systemie-gospodarzu, aby nie do-
szo do przepenienia pamici operacyjnej. Na pewno bdziesz musia wyczy przegldark interne-
tow.
W kolejnym oknie mona wybra ju istniejcy wirtualny dysk twardy lub stworzy nowy. Poniewa
nie masz jeszcze adnego takiego urzdzenia, wybierz rodkow opcj Create a virtual hard drive now.
W kolejnym oknie wybierz typ dysku twardego. Zaznacz opcj VDI (Virtual Disk Image).
W kolejnym oknie wybierz pomidzy dyskiem tworzonym dynamicznie, a dyskiem o staym roz-
miarze.
Dynamically allocated taki wirtualny dysk twardy nie zajmuje caego przydzielonego miejsca,
a jedynie tyle, ile wynosi suma rozmiaru plikw na nim zapisanych. Nawet jeeli stworzysz dysk
o pojemnoci 100 gigabajtw, to po instalacji Ubuntu bdzie on zajmowa tylko troch ponad 6
gigabajtw w systemie-gospodarzu. Wybierz t opcj.
Fixed size taki dysk twardy zawsze zajmuje tyle miejsca w systemie-gospodarzu, ile zostao
zadeklarowane. Jeeli stworzysz 100-gigabajtowy dysk wirtualny, to na twoim komputerze pojawi
si 100-gigabajtowy plik z maszyn wirtualn. Tworzenie takiego dysku te trwa dusz chwil,
gdy duo danych musi zosta zapisanych na dysk.
35
Tu moesz wybra pojemno dysku twar-

dego. Korzystajc z suwaka ustaw dany roz-
miar. Ubuntu 14.04 LTS wymaga przynaj-
mniej 6,2 gigabajta, grn granic s tylko
moliwoci VirtualBoksa (2 terabajty). W ce-
lach testowych stwrz dysk o rozmiarze przy-
najmniej 25 gigabajtw.
Kliknij przycisk Create, aby stworzy dysk
i zakoczy dziaanie kreatora.
Twoja maszyna wirtualna dla Ubuntu jest
gotowa i mona j wybra w gwnym oknie
programu VirtualBox. Kliknij na jej nazwie i
z paska narzdziowego wybierz Start. Alternatywnym sposobem uruchomienia maszyny wirtualnej jest
dwukrotne kliknicie na jej ikonie. Zobaczysz okno, jak na rysunku powyej. Kliknij t ikon folderu
i wska pobrany wczeniej obraz instalatora systemu Ubuntu (plik .iso). Kliknij Start, aby urucho-
mi maszyn wirtualn. Instalacja na maszynie wirtualnej przebiega tak samo, jak w rzeczywistoci.
Przejd do sekcji 2.4.4: Uruchomienie instalatora BIOS.
Kiedy po zakoczeniu instalacji zostaniesz poproszony o wyjcie pyty instalatora z napdu, z

paska menu maszyny wirtualnej wybierz Devices Cd/DVD Devices Remove disk from virtual drive .
36
2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania 2 INSTALACJA UBUNTU
eby mc si cieszy penosprawn maszyn wirtualn, naley doinstalowa w systemie-gociu Uy-

wanie x86 virtualization solution guest addition module source for dkms z virtualbox-guest-dkms
(wasnociowy), zgodnie z instrukcj zawart w 3.5.3: Instalacja dodatkowych sterownikw.
2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania
Jeeli masz zainstalowan wczeniejsz wersj Ubuntu, to nie musisz na nowo instalowa caego
systemu. W Ubuntu zosta wbudowany mechanizm aktualizacji dystrybucji, jednak ma on pewne ogra-
niczenia. Zaktualizowa mona tylko bezporednio z poprzedniego wydania (13.10) lub poprzedniego
LTS-a (12.04). Zwr uwag, e jeeli instalowae dodatkowe repozytoria PPA, to mogy one jeszcze
nie zosta zaktualizowane. Na czas aktualizacji wydania najlepiej jest wyczy te PPA.
Przed przystpieniem do aktualizacji wydania zainstaluj wszystkie zwyczajne aktualizacje i po-
nownie uruchom komputer. Zrb te kopi zapasow wanych danych.
Uruchom Menader Aktualizacji w trybie aktualizacji wydania:

update-manager -d

Jeeli program znajdzie moliwo aktualizacji do nowszego wydania Ubuntu, to zaproponuje in-
stalacj. Jeeli nie ma takiej moliwoci, kliknij Ustawienia. . . , przejd do zakadki Aktualizacje i
zaznacz Wstpne wydania aktualizacji (proposed). Zapisz zmiany i sprbuj ponownie.
Aktualizacja wydania jest bardzo czasochonna. Konieczne jest pobranie wszystkich nowych paczek
(okoo 900 megabajtw) i ich zainstalowanie. Na starszym sprzcie moe to trwa od p do ptorej
godziny. Czysta instalacja jest znacznie szybsza.
2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj
2.10.1 Po wybraniu opcji Wyprbuj Ubuntu bez instalacji lub Instaluj Ubuntu
mam tylko czarny ekran
Po pierwsze, nie spiesz si, wczytanie wszystkich danych z nonika instalacyjnego trwa dusz
chwil. Jeeli nic si nie dzieje duej, ni 2 3 minuty, to zrestartuj komputer i uruchom instalator
Ubuntu jeszcze raz. W przypadku instalatora BIOS (fioletowe to) po wybraniu jzyka wcinij F6
(inne opcje), zaznacz opcj nomodeset klawiszem , wyjd z menu klawiszem Esc i uruchom
instalator. Opcja acpi=off te moe by pomocna.
2.10.2 Instalacja zostaa przerwana
Jeeli instalacja zostaa przerwana w trakcie kopiowania danych na dysk, to uruchom ponownie
instalator i zainstaluj system od nowa.
Jeeli instalacja zostaa przerwana w trakcie partycjonowania (zapisywania zmian na dysku), to
prawdopodobnie doszo do nieodwracalnego uszkodzenia tablicy partycji. Uruchom nonik instala-
cyjny, wybierz Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing) i uruchom program
GParted.
37
2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 2 INSTALACJA UBUNTU
2.10.3 Po instalacji Ubuntu uruchamia si tylko Windows
Prawdopodobnie w Windows masz wczone Szybkie uruchamianie (Fast-boot). Wycz t funk-

cj i ponownie zainstaluj Ubuntu. Przeczytaj rozdzia 2.3: Przygotowanie do instalacji.
2.10.4 Po instalacji Ubuntu nie mona uruchomi systemu Windows
Przyczyny mog by dwie. Albo usune system Windows z dysku twardego, albo nie zosta on
prawidowo rozpoznany. W pierwszym przypadku pozostaje tylko ponownie go zainstalowa. Koniecz-
nie przeczytaj rozdzia 2.3: Przygotowanie do instalacji.
W drugim przypadku przejd do sekcji Przywracanie GRUB-a.
2.10.5 Przywracanie GRUB-a
Problemy z programem rozruchowym wystpuj najczciej:

po instalacji systemu Windows obok Ubuntu Windows nadpisuje MBR (Master Boot Record)
dysku twardego i uniemoliwia dostp do systemw linuksowych;
po instalacji Ubuntu obok Windowsa, jeeli ten by zahibernowany, mia wczon opcj
Fast-Boot lub podobne;
po zmianie ukadu partycji;
po nieumiejtnych prbach edytowania GRUB-a lub zastpienia go innym menaderem rozrucho-
wym.
Najprostszym sposobem naprawienia menadera rozruchu GRUB jest skorzystanie z Boot Repair
Disk. Jest to dystrybucja Linuksa typu Live (dziaa tylko z zewntrznego nonika, nie zainstalujesz jej
na dysku twardym). Otwrz stron pobierania, wybierz zgodny z architektur twojego procesora plik
z obrazem i zapisz go na dysku. Proces przygotowywania nonika z Boot Repair Disk jest analogiczny
do przedstawionego w rozdziale 2.2: Nagrywanie pobranego obrazu.
Po uruchomieniu tak przygotowanego systemu poczekaj, a si zaaduje i wybierz opcj Recomended
repair, a nastepnie sprbuj ponownie uruchomi komputer.
Jeeli nie moesz uruchomi adnego systemu operacyjnego, to program Boot Repair moesz zain-
stalowa bezporednio na noniku instalacyjnym Ubuntu. Podczas uruchamiania instalatora wybierz
Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing), nastpnie otwrz terminal CTRL
+ Alt + t i wydaj nastpujce polecenia:

sudo add-apt-repository ppa:yannubuntu/boot-repair
sudo sed s/trusty/saucy/g\ -i /etc/apt/sources.list.d/yannubuntu-boot-repair-trusty.list
sudo apt-get update
sudo apt-get install -y boot-repair && (boot-repair &)

2.10.6 Rczne przywracanie GRUB-a
Ta metoda jest nieprzydatna, jeeli masz zainstalowany tylko system Windows.

Jeeli nie masz moliwoci zainstalowania paczek na noniku instalacyjnym (np. ze wzgldu na
brak poczenia z internetem), to moesz sprbowa przywrci GRUB-a rcznie. Uruchom instalator
38
2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 2 INSTALACJA UBUNTU
Ubuntu w trybie Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing), a nastpnie
otwrz terminal CTRL + Alt + t .
Zidentyfikuj partycj, na ktrej ju jest zainstalowane Ubuntu (lub inny Linux). Wykonaj:

ls /dev |grep sd

Otrzymasz list dyskw twardych wraz z partycjami. sda to najprawdopodobniej twj gwny dysk
twardy, sdb to pendrive. Moesz si upewni wydajc polecenie:

sudo fdisk -l

Wyszukaj oznaczenie gwnej partycji zainstalowanego Linuksa. W wielu przypadkach bdzie to

/dev/sda1, ale jeeli masz zainstalowany obok inny system (np. Windows), to moe by inaczej. W
dalszej czsci tego tekstu zakadamy, e jest to /dev/sda1.
Zamontuj partycj zainstalowanego systemu oraz inne niezbdne rzeczy:

sudo mount /dev/sda1 /mnt
sudo mount --bind /dev /mnt/dev
sudo mount --bind /dev/pts /mnt/dev/pts
sudo mount --bind /proc /mnt/proc
sudo mount --bind /sys /mnt/sys

Przecz si na nowy system plikw:

sudo chroot /mnt

Zainstaluj GRUB-a. Zwr uwag, e instalujemy go na dysku (sda), a nie partycji (sda1).

grub-install /dev/sda
update-grub

Wyjd i posprztaj po sobie:

exit
sudo umount /mnt/sys
sudo umount /mnt/proc
sudo umount /mnt/dev/pts
sudo umount /mnt/dev
sudo umount /mnt

Teraz ponownie uruchom komputer.
39
3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU
3 Pierwsze uruchomienie systemu
3.1 Uruchomienie systemu Ubuntu
Po zainstalowaniu systemu Ubuntu twj

komputer zosta zresetowany, zostae te
poproszony o usunicie nonika instalacyj-
nego (pendrive, pyta DVD) z napdu. Je-
eli to wykonae, przy ponownym urucho-
mieniu komputera powiniene zobaczy ekran
bardzo podobny do tego obok. Jest to GRUB
(Grand Unified Bootloader), program rozru-
chowy, zajmujcy si uruchomieniem systemu
operacyjnego. Korzystajc z GRUB-a moesz
wybra system operacyjny, ktry ma zosta
uruchomiony. Za pomoc klawiszy kursora podwietl odpowiedni opcj i wcinij .
Jeeli Ubuntu jest jedynym systemem operacyjnym na twoim komputerze, to menu GRUB-a nie
wywietli si. Zamiast tego przez okoo sekund ekran bdzie ciemnofioletowy, a nastpnie zostanie
uruchomiony system Ubuntu. Aby w takiej sytuacji wej do menu GRUB-a, wcinij klawisz Shift ,
gdy ekran stanie si fioletowy.
Opcje zaawansowane dla systemu Ubuntu: zestaw dodatkowych programw naprawczych i dia-
gnostycznych systemu Ubuntu (zostay one szerzej opisane w rozdziale 6 Rozwizywanie proble-
mw);
Memory Test: program sucy do testowania pamici operacyjnej (RAM) komputera;
Windows 7 Loader: uruchamia system operacyjny Windows 7.
Ilo pozycji w menu bdzie si rni w zalenoci od tego, ile i jakie systemy operacyjne masz
zainstalowane na swoim komputerze.
Wybierz Ubuntu i wcinij klawisz , aby uruchomi Ubuntu.
40
3.2 Ekran logowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU
3.2 Ekran logowania
4 5
2
3
W czasie adowania systemu operacyjnego bdzie widoczne logo Ubuntu ze stopniowo wypeniaj-
cymi si kwadratami. Po wciniciu dowolnego klawisza logo zostanie zastpione szczegowym opisem
tego, co jest aktualnie wykonywane. Kiedy proces uruchamiania systemu dobiegnie koca, zobaczysz
ekran logowania Ubuntu (jeeli w czasie instalacji wybrae Automatyczne logowanie, to ten krok
zostanie pominity i od razu wczy si Pulpit).
1 Lista uytkownikw systemu. Jeeli w systemie jest wicej ni jeden uytkownik, to z tej listy
bdzie mona wybra kto ma zosta zalogowany.

2 W to pole wpisz haso aktualnie wybranego uytkownika.
3 Konto Go umoliwia zalogowanie si do systemu bez podawania hasa. Wszystkie zmiany
wprowadzone przez gocia (np. utworzone pliki) zostan utracone po zakoczeniu sesji.
4 Nazwa systemu wybrana podczas instalacji.
5 Przyciski sterujce:
Dostpno uruchomienie lupy, czytnika ekranowego lub klawiatury ekranowej;
Jzyk pozwala zmieni ukad klawiatury i metod wprowadzania tekstu;
Ustawienia gonoci i dwiku;

11:46 Zegar i kalendarz;
Zasilanie wyczenie lub ponowne uruchomienie komputera.
41
3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU
3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu
Po zalogowaniu do systemu zostanie wywietlony pulpit systemu Ubuntu. Szczeg-

owy opis pulpitu znajduje si w rozdziale 4 Pulpit Unity.
Zajmiemy si w nim najwaniejszymi kwestiami zwizanymi z przygotowaniem
systemu do codziennej pracy. Ju teraz system jest gotowy, ale mona wykona kilka
rzeczy, ktre uprzyjemni obcowanie z Ubuntu. Aby sprawnie porusza si po tej sekcji Przewodnika,
zapamitaj t ikon.
3.4 Instalacja oprogramowania
Wraz z systemem Ubuntu na twoim dysku twardym znalaza si caa gama oprogramowania
pakiet biurowy, przegldarka internetowa, odtwarzacze multimediw, itd. Jednak zapewne chciaby
zainstalowa wicej programw, bardziej odpowiadajcych twoim potrzebom. W tym rozdziale przed-
stawione zostan sposoby instalacji programw w systemie Ubuntu.
W systemach linuksowych (Ubuntu do nich naley) instalacja programw przebiega nieco inaczej,
ni gdzie indziej, a jednoczenie bardzo podobnie. Jak to moliwe? Bardzo prosto. Zapewne znasz
pojcie sklepu z oprogramowaniem. Apple ma swj App Store, Google ma swoje Play. S to
stosunkowo nowe metody instalacji oprogramowania, ktre upowszechniy si w przecigu ostatnich
lat. Nawet Microsoft w najnowszych wydaniach swojego systemu Windows promuje instalacj softu
przez wbudowany sklep, zamiast rcznego przeszukiwania sieci, cigania instalatorw, skanowania ich
antywirusem i instalowania w systemie.
Takie sklepy z oprogramowaniem istniej w systemach linuksowych od dawna, przy czym w tym
przypadku nazywaj si repozytoriami. Repozytorium to serwer, na ktrym opiekunowie danej dys-
trybucji Linuksa (np. firma Canonical jest opiekunem Ubuntu) przechowuj paczki z programami.
Uytkownik, chcc co zainstalowa (np. przegldark internetow Firefox), uruchamia program zwany
menaderem pakietw, wyszukuje w nim to, czego potrzebuje i instaluje. Nic wicej go nie interesuje
menader pakietw sam cignie paczk z programem, pobierze wszystkie zalenoci (programy i bi-
blioteki niezbdne do funkcjonowania instalowanego programu) i zainstaluje soft w systemie. Kiedy w
repozytoriach program zostanie zaktualizowany, uytkownik zostanie o tym powiadomiony, a menader
pakietw dokona aktualizacji.
W przeciwiestwie do sklepw z oprogramowaniem system repozytoriw przechowuje nie tylko
programy uytkowe, ale te skadniki systemu operacyjnego, sterowniki, dokumentacj, pliki pomocy,
paczki z tematami graficznymi i ikonami oraz wiele innych. Uytkownik nie jest te ograniczony wycz-
nie do repozytoriw oferowanych przez opiekunw dystrybucji swobodnie moe czy si z innymi
serwerami w celu poszerzenia oferty oprogramowania. W Ubuntu istnieje cay ekosystem repozytoriw
PPA (Personal Package Archive), ktre kilkoma klikniciami mona doda do systemu. Dewelope-
rzy rnych aplikacji za porednictwem PPA dostarczaj uytkownikom oprogramowanie, ktre nie
znalazo si w repozytoriach oferowanych przez Canonical.
Podstawow jednostk w repozytorium jest paczka. Jest to skompresowane archiwum, zawierajce
wszystkie pliki programu (czyli soft oraz dodatki: dokumentacja, ikony, grafiki, dwiki i inne), a take
informacje co i gdzie ma zosta wypakowane.
42
3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU
3.4.1 Centrum Oprogramowania Ubuntu
Centrum Oprogramowania Ubuntu jest programem sucym do zarzdzania zainstalowanymi

aplikacjami. W przeciwiestwie do bardziej rozbudowanej klasy programw, zwanych menaderami
pakietw, Centrum Oprogramowania jest swego rodzaju sklepem z aplikacjami. Znajdziesz tu gotowe
instalatory programw dostpnych w podstawowych repozytoriach, a take programy patne. Z drugiej
strony, nie ma tutaj pakietw z podstawowymi skadnikami systemu.
W prawym grnym rogu znajduje si pole 1 , w ktrym mona wpisa nazw szukanego pro-
gramu (lub jej cz), a Centrum Oprogramowania Ubuntu wywietli wyniki wyszukiwania. rodkowa
cz ekranu zawiera polecane i najwyej oceniane aplikacje. Z lewej strony 2 jest lista kategorii
oprogramowania:
Akcesoria: niewielkie programy, pomocne w codziennym uywaniu komputera;
Biuro: programy biurowe, bardziej rozbudowane edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, organizery
i inne;
Czcionki: dodatkowe zestawy fontw;
Dwik i wideo: zawiera oprogramowanie do tworzenia i odtwarzania multimediw;
Edukacja: programy wspomagajce nauczanie i rnego rodzaju bazy wiedzy;
Grafika: programy do grafiki wektorowej i rastowej, a take przegldarki grafiki, programy do
wywoywania i korekcji zdj;
Gry: oprogramowanie rozrywkowe;
43
Internet: rnego rodzaju oprogramowanie do wymiany danych z internetem (przegldarki inter-

netowe, klienty poczty email, programy do transmisji danych, klienty Bittorrent);
Ksiki i czasopisma: publikacje (najczciej patne) powicone Linuksowi i otwartemu oprogra-
mowaniu;
Narzdzia dla programistw: kompilatory, IDE, biblioteki programistyczne i dokumentacja;
Nauka i inynieria: programy dotyczce rnych dziedzin nauki (matematyki, chemii, fizyki, astro-
nomii, itd), a take do komputerowego wspomagania projektowania (CAD);
Style i usprawienia: zestawy ikon oraz stylw graficznych dla Ubuntu;
System: narzdzia systemowe, rnego rodzaju konfiguratory;
Uatwienia dostpu: programy dla niepenosprawnych.
3.4.2 Menader pakietw Synaptic
Bardziej rozbudowan aplikacj do zarzdzania paczkami z oprogramowaniem jest menader pa-

kietw Synaptic. Nie jest on standardowo instalowany w systemie, ale bez problemu mona go znale
w Centrum Oprogramowania Ubuntu.
Synaptic wywietla pen list pakietw aktualnie dostpnych w repozytoriach Ubuntu oraz wszyst-
kich repozytoriach dodanych w trakcie uywania systemu. W przeciwiestwie do Centrum Oprogra-
mowania, Synaptic pokazuje nazw pakietu z programem, a nie jego nazw.
Aby zainstalowa program z uyciem Synaptica, kliknij kwadrat obok nazwy pakietu i z rozwi-
nitego menu wybierz Zaznacz do instalacji. Synaptic sprawdzi jakie inne pakiety s niezbdne do
dziaania danego programu i zaproponuje ich instalacj. Moesz zaznaczy wiele programw do insta-
lacji za jednym zamachem. Zmiany s wprowadzane dopiero po klikniciu Zastosuj na grnej belce
narzdziowej.
Synaptic, poza przegldaniem i instalowaniem oprogramowania, umoliwia take reinstalacj pro-
gramu, aktualizacj (tak samo jak aktualizacje systemowe), usunicie oraz cakowite usunicie (wraz
z plikami konfiguracyjnymi i innymi pozostaociami) paczki z systemu.
44
3.4.3 Instalacja programw w konsoli
Graficzne narzdzia s wygodne, ale czasem trzeba sign po konsol. Czsto na forach pomocy
technicznej wanie ten sposb jest przedstawiany w opisach metod rozwizywania problemw. atwiej
wpisa jedno polecenie w konsoli, ni opisywa, jak przedosta si przez gszcz menu i przyciskw.
Wynika to z zaoenia, e nie kady musi mie zainstalowany menader pakietw. Nawet Centrum
Oprogramowania moe by nieobecne w systemie to program jak kady inny i moe zosta usunity.
W dalszych czciach tego Przewodnika kilkukrotnie przedstawiamy instalacj paczek wanie w ten
sposb.
Konsolowym menaderem pakietw w systemie Ubuntu jest apt-get. Ma on takie same moliwo-
ci jak opisywany wczeniej Synaptic, z tym, e polecenia wydaje si klawiatur, a nie mysz. Aby
zainstalowa pakiet z oprogramowaniem przy pomocy apt-get:
1. Uruchom konsol, wpisujc w Dashu Terminal lub wciskajc kombinacj klawiszy CTRL + Alt +
t .
2. Wpisz:

sudo apt-get install vlc

3. Wcinij
4. Wpisz swoje haso i wcinij . Nie przejmuj si, e haso si nie pojawia. Jest to zabezpieczenie
przed podgldaczami.
VLC jest znanym na caym wiecie kombajnem do odtwarzania wszelkiego rodzaju multimediw.
Nie ma go w standardowej instalacji Ubuntu, ale dostpny jest za porednictwem repozytoriw. Co
oznaczaj poszczeglne czci tego polecenia?
sudo instalacja pakietw (a take ich usuwanie) wymaga uwierzytelnienia i tylko administrator
systemu moe to zrobi. Sudo jest programem umoliwiajcym wykonanie kolejnego polecenia
przez innego uytkownika (w tym wypadku roota, administratora). Sprbuj wpisa to polecenie
bez sudo na pocztku i zobacz, co si stanie.
apt-get to konsolowy program do zarzdzania pakietami.
install install to jedno z polece programu apt-get. W tym wypadku nakazuje mu zainstalowa
program.
vlc nazwa programu, ktry chcesz zainstalowa. Zwr uwag, e nazwy programw pisane s
zawsze maymi literami, a take podawane s bez rozszerzenia.
Po podaniu hasa apt-get przetworzy danie (zainstaluj pakiet vlc) i wywietli informacj podobn
do poniszej:

Czytanie list pakietw... Gotowe
Budowanie drzewa zalenoci
Odczyt informacji o stanie... Gotowe
Zostan zainstalowane nastpujce dodatkowe pakiety:
libbasicusageenvironment0 libcddb2 libcrystalhd3 libdvbpsi8 libebml4 libgnutls28 libgroupsock1
libhogweed2 libiso9660-8 liblivemedia23 libmatroska6 libproxy-tools libresid-builder0c2a
libsdl-image1.2 libsidplay2 libssh2-1 libtar0 libupnp6 libusageenvironment1 libva-x11-1
libvcdinfo0 libvlc5 libvlccore7 libxcb-composite0 libxcb-keysyms1 libxcb-xv0 vlc-data vlc-nox
vlc-plugin-notify vlc-plugin-pulse
45
Sugerowane pakiety:
firmware-crystalhd gnutls-bin videolan-doc
Polecane pakiety:
libdvdcss2
Zostan zainstalowane nastpujce NOWE pakiety:
libbasicusageenvironment0 libcddb2 libcrystalhd3 libdvbpsi8 libebml4 libgnutls28 libgroupsock1
libhogweed2 libiso9660-8 liblivemedia23 libmatroska6 libproxy-tools libresid-builder0c2a
libsdl-image1.2 libsidplay2 libssh2-1 libtar0 libupnp6 libusageenvironment1 libva-x11-1
libvcdinfo0 libvlc5 libvlccore7 libxcb-composite0 libxcb-keysyms1 libxcb-xv0 vlc vlc-data
vlc-nox vlc-plugin-notify vlc-plugin-pulse
0 aktualizowanych, 31 nowo instalowanych, 0 usuwanych i 0 nieaktualizowanych.
Konieczne pobranie 10,4 MB archiww.
Po tej operacji zostanie dodatkowo uyte 51,3 MB miejsca na dysku.
Kontynuowa? [T/n]

To duo tekstu, ale bardzo atwo go zinterpretowa:

Czytanie list pakietw... Gotowe apt-get przetworzy baz danych pakietw i znalaz na licie
program VLC.
Budowanie drzewa zalenoci apt-get sprawdzi jakich innych pakietw potrzebuje VLC do
dziaania.
Zostan zainstalowane nastpujce dodatkowe pakiety: lista pakietw, ktre musz by zainsta-
lowane razem z programem VLC, aby mg on dziaa.
Sugerowane pakiety: lista przydatnych pakietw, ktre nie zostan teraz zainstalowane, ale
mog si kiedy przyda.
Polecane pakiety: podobnie jak sugerowane pakiety, ale z wikszym naciskiem na przydatno.
W tym wypadku apt-get zaproponowa instalacj biblioteki umoliwiajcej odtwarzanie zaszyfro-
wanych pyt DVD. Ta paczka zostaa omwiona w rozdziale 3.5.4.
Zostan zainstalowane nastpujce NOWE pakiety: lista wszystkich pakietw, ktre zostan
zainstalowane. Automatyczna instalacja sugerowanych i polecanych pakietw domylnie jest wy-
czona.
0 aktualizowanych, 31 nowo instalowanych, 0 usuwanych i 0 nieaktualizowanych. podsumowanie.
Niektre paczki s w konflikcie ze sob (np. rne wersje tego samego programu) i instalacja jednej
wymusza odinstalowanie innej.
Konieczne pobranie 10,4 MB archiww. ilo danych, jaka zostanie pobrana z internetu.
Po tej operacji zostanie dodatkowo uyte 51,3 MB miejsca na dysku. ilo miejsca, jaka zostanie
zajta po tej operacji.
Kontynuowa? [T/n] wcinij t , aby rozpocz pobieranie i instalacj, lub n , aby przerwa
procedur.
Apt-get pobierze teraz wszystkie paczki, sprawdzi ich spjno (sumy kontrole oraz podpisy cy-
frowe), rozpakuje je w systemie plikw zgodnie z instrukcjami zawartymi w paczce i skonfiguruje
zainstalowane programy (np. poinformuje menader plikw, e teraz filmy ma odtwarza w VLC, a nie
w domylnie zainstalowanym Totemie).
46
Inne opcje programu apt-get to:

update pobiera z serwerw repozytoriw aktualn list pakietw;
upgrade aktualizuje wszystkie zainstalowane pakiety;
dist-upgrade aktualizuje wszystkie zainstalowane pakiety, a take dokonuje instalacji nowych
pakietw wskazanych przez aktualizacje (lub usuwa ju niepotrzebne);
check sprawdza stan zainstalowanych pakietw; wywietli informacj, jeeli czego brakuje lub
jakie paczki s niepotrzebne;
remove usuwa z systemu wskazan paczk;
purge usuwa z systemu wskazan paczk wraz z pozostaociami (pliki konfiguracyjne, doku-
mentacja, logi itp.).
3.4.4 Instalacja dodatkowych repozytoriw
W standardowych repozytoriach Ubuntu znajduje si okoo 45 tysicy paczek. Liczba ta wydaje

si ogromna, ale jest to jedynie uamek dostpnego oprogramowania. Te 45 tysicy pakietw jest
zarzdzane i sprawdzane przez Canonical, lecz nie ma moliwoci, aby dba on o kady inny, choby
najmniejszy program. Dlatego w rce deweloperw aplikacji zosta oddany mechanizm PPA. Najcz-
ciej zarejestrowanie takiego PPA w systemie opisywane jest jako szereg trzech komend, ktre trzeba
wyda w terminalu. W tym przykadzie zarejestrujemy PPA zawierajce pakiet biurowy LibreOffice
(a cilej aktualizacje tego zestawu programw, ktre nie trafiy na serwery Canonicalu).
1. Dodaj repozytorium:

sudo apt-add-repository ppa:libreoffice/ppa

Przy kadym dodawanym PPA program wywietli skrcone informacje. Zapoznaj si z nimi i wcinij
, aby doda to repozytorium do systemu, lub ctrl + c , aby przerwa operacj.
2. Zaktualizuj list pakietw:

sudo apt-get update

3. Zainstaluj LibreOffice:

sudo apt-get install libreoffice

Aby doda repozytorium w sposb graficzny, wykonaj nastpujce czynnoci:

1. Wyszukaj w Dashu, a nastpnie uruchom Oprogramowanie i aktualizacje.
2. Przejd do zakadki Inne oprogramowanie.
3. Kliknij przycisk Dodaj.
4. W pole Wiersz APT wpisz adres repozytorium, tutaj: ppa:libreoffice/ppa.
5. Kliknij Dodaj zasb, a nastepnie Zamknij.
6. Zostaniesz poproszony o zaktualizowanie listy pakietw. Wykonaj t czynno.
3.4.5 Instalacja pakietw .deb
Niektrzy twrcy programw nie opiekuj si wasnymi repozytoriami, ale zamiast tego przygoto-
wuj paczki z oprogramowaniem do rcznej instalacji. Takie paczki maj rozszerzenie .deb. Identyczne
paczki s pobierane z repozytoriw za pomoc Centrum Oprogramowania, Synaptica albo apt-get,
47
z tym, e proces rozwizywania zalenoci jest przez te programy prowadzony automatycznie, za

podczas rcznej instalacji paczek .deb nie.
Aby zainstalowa pobran paczk .deb, masz dwie moliwoci. W konsoli:

sudo dpkg -i nazwa paczki.deb

sudo instalacja pakietw (a take ich usuwanie) wymaga uwierzytelnienia i tylko administrator
systemu moe to zrobi;
dpkg to konsolowy program do zarzdzania paczkami .deb;
-i polecenie programu dpkg, nakazujce mu zainstalowa wskazan paczk;
nazwa paczki.deb nazwa (ewentualnie poprzedzona ciek dostpu) wczeniej pobranej paczki.
Po takiej operacji raczej na pewno otrzymasz komunikat o niespenionych zalenociach. Dpkg
nie pobierze i nie zainstaluje brakujcych pakietw. Na szczcie apt-get potrafi to naprawi. Wykonaj:

sudo apt-get install -f

Polecenie install z opcj -f informuje apt-get, e ma sprawdzi stan paczek oraz zreperowa (f,
czyli fix ) stan pakietw. Po tej operacji program zostanie prawidowo zainstalowany i skonfigurowany,
a paczk .deb mona skasowa.
Aby graficznie zainstalowa pobran paczk .deb, potrzebujesz odpowiedniego programu. Nazywa
si on GDebi. Znajdziesz go w Centrum Oprogramowania, Synapticu lub zainstalujesz z konsoli pole-
ceniem:

sudo apt-get install gdebi

Kiedy GDebi jest gotowe do uycia, kliknij prawym przyciskiem myszy paczk .deb, a nastpnie
wybierz Otwrz za pomoc GDebi Package Installer . Teraz wystarczy klikn Install, aby GDebi sprawdzio
zalenoci i zainstalowao wszystko, co potrzebne.
3.4.6 Instalacja programw .bin
Niektrzy dostawcy oprogramowania (na szczcie nieliczni) udostpniaj wasne instalatory pro-
gramw, na sposb znany z systemu Windows (pliki .exe i .msi). Na szczcie s to coraz rzadsze
przypadki. Jednak gdyby przypadkiem trafi na tak przestarzay sposb dystrybucji programu, to klik-
nij prawym przyciskiem myszy na pobranym programie, wybierz Waciwoci Uprawienia Wykonywanie
i zaznacz pole Zezwolenie na wykonywanie pliku jako programu. Teraz kliknij dwukrotnie lewym
przyciskiem myszy na pliku, aby go uruchomi.
3.4.7 Instalacja programw przez przegldark internetow
Przegldarka internetowa Firefox, wchodzca w skad standardowej instalacji Ubuntu, wyposaona

jest w dodatek umoliwiajcy instalacj oprogramowania bezporednio ze strony internetowej poprzez
protok apt. Kliknicie odpowiedniego linku otworzy okno Centrum Oprogramowania Ubuntu na
stronie danego programu.
Jeeli Firefox nie rozpoznaje protokou apt, to wywietli okno z prob o wybr aplikacji. Klik-
nij przycisk Wybierz. . . , a nastpnie wska plik System plikw usr bin software-center . Pamitaj, aby
zaznaczy pole Zapamitaj wybr dla odnonikw apt.
48
3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji Ubuntu 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU
3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji Ubuntu
3.5.1 Aktualizacja systemu
Kliknij ikon Dasha i wpisz Aktualizacje. W trakcie wpisywania na

ekranie wynikw bd si pojawiay propozycje. Wybierz kolejno Programy
Aktualizacje oprogramowania . System sprawdzi, czy dostpne s aktualizacje dla twojego
Ubuntu i wywietli podsumowanie.
Kliknij przycisk Zainstaluj, aby zainstalowa aktualizacje. Zostaniesz poproszony o podanie ha-
sa w celu uwierzytelnienia. Kada operacja majca wpyw na cay system wymaga potwierdzenia.
Zapobiega to przypadkowemu uszkodzeniu systemu.
Wpisz swoje haso i potwierd klawiszem Enter lub kliknij przycisk Uwierzytelnij. Teraz rozpocznie
si proces pobierania i instalacji aktualizacji. To moe potrwa od kilkunastu sekund do kilku minut,
w zalenoci od tego, jak dugo system nie by aktualizowany.
Kiedy aktualizacja si zakoczy, moesz zosta poproszony o ponowne uruchomienie komputera.
Restart jest potrzebny tylko wtedy, gdy aktualizowane byo jdro systemu lub sterowniki. Inne aktu-
alizacje nie wymagaj restartu komputera, a jedynie zaktualizowanego programu.
Pniej system bdzie automatycznie sprawdza czy dostpne s aktualizacje i powiadomi ci o tym.
49
3.5.2 Instalacja spolszczenia
Jeeli w trakcie instalacji systemu nie wybrae jzyka polskiego lub nie miae
poczenia z internetem, to tutaj dowiesz si, jak cign potrzebne paczki jzykowe
i zainstalowa odpowiednie oprogramowanie. Kliknij ikon Dasha i wpisz Jzyki.

System sprawdzi stan spolszczenia systemu i zaproponuje instalacj dodatkowych pa-
czek. Kliknij Zainstaluj, a nastpnie potwierd operacj. Wpisz swoje haso i potwierd klawiszem
Enter lub kliknij przycisk Uwierzytelnij.
Po instalacji niezbdnych paczek moesz jeszcze dla pewnoci klikn Zastosuj dla caego systemu.
W ten sposb bdziesz pewny, e cay system zostanie spolszczony. Jeli zechcesz, aplikacja Jzyki
pozwoli ci pniej w atwy sposb zainstalowa i zmieni jzyk systemu na kady ze wspieranych
przez spoeczno Ubuntu.
50
3.5.3 Instalacja dodatkowych sterownikw
Prawdopodobnie nie wszystkie sterowniki zostay wczone podczas instalacji

Ubuntu. Aby si upewni, e sprzt jest prawidowo obsugiwany, kliknij ikon Dasha
i wpisz Sterowniki. Z wywietlonych wynikw wybierz Aktualizacje i sterowniki.

W otwartym oknie przejd do zakadki Dodatkowe sterowniki. Poczekaj chwil, a
system zbierze dane o twoim komputerze i porwna je z baz danych sterownikw. Nastpnie bdziesz
mg wybra, ktry sterownik z wywietlonej listy powinien zosta uyty.
Zmiana sterownika wymaga potwierdzenia. Wpisz swoje haso i potwierd klawiszem Enter lub
kliknij przycisk Uwierzytelnij. Wicej o wyborze sterownika przeczytasz w rozdziale 7.1Sterowniki.
3.5.4 Instalacja dodatkw
Na koniec warto zainstalowa kilka dodatkowych pakietw oprogramowania. Klik-
nij ikon Dasha i wpisz Centrum Oprogramowania. Z wiersza Programy wybierz

Centrum Oprogramowania Ubuntu. W prawym grnym rogu nowo otwartego okna
znajduje si pole wyszukiwania. Wpisz w nim Ograniczone dodatki Ubuntu i wcinij
Enter. Poczekaj, a odnaleziona zostanie ta paczka. Z listy wybierz Ubuntu restricted extras i klik-
nij Zainstaluj. Instalacja oprogramowania wymaga uwierzytelnienia. Wpisz swoje haso i potwierd
klawiszem Enter lub kliknij przycisk Uwierzytelnij.
51
Paczka ubuntu-restricted-extras zawiera:

wszystkie moliwe kodeki audio/wideo;
odtwarzacz Flash;
fonty True Type (np. Times New Roman).
W podobny sposb wyszukaj i zainstaluj programy openjdk-7-jre (Java, potrzebna do wielu popular-
nych programw), unzip (obsuga archiww zip), unace (windowsowe archiwa ace) i p7zip-full (obsuga
archiww w formacie 7z/lzma).
52
4 PULPIT UBUNTU UNITY
4 Pulpit Ubuntu Unity
W momencie pierwszego uruchomienia, zaraz po instalacji systemu, mona zauway, e wygld

Ubuntu wcale a tak bardzo nie rni si od wygldu systemw Microsoft Windows, czy Mac OS X.
Wszystkie systemy czy ta sama idea graficznego interfejsu (GUI: Graphical User Interface), w ktrym
uytkownik systemu za pomoc myszy kontroluje wikszo zada, poczwszy od zwykego poruszania
si po systemie, przez otwieranie dostpnych aplikacji, a po tworzenie, usuwanie oraz przenoszenie
plikw i katalogw.
W Ubuntu domylnym rodowiskiem graficznym jest Unity.
4.1 Pulpit
Po zalogowaniu si do systemu ujrzysz Pulpit. Wida na nim trzy elementy przestrze robocz,
wypeniajc wiksz cz ekranu, oraz dwa panele. Panel poziomy, zwany panelem menu, umiesz-
czony jest u gry ekranu. Panel pionowy to Launcher lub inaczej panel uruchamiania, zlokalizowany
z lewej strony ekranu.
4.1.1 Zmiana ta pulpitu
Aby zmieni to pulpitu (inaczej: tapet), kliknij prawym przyciskiem myszy woln przestrze
robocz i z menu kontekstowego wybierz Zmie to pulpitu.
53
4.2 Panel menu 4 PULPIT UBUNTU UNITY
Z listy zaznaczonej jako 1 moesz wy-

bra ktr z dostpnych tapet. Kliknij przy-
1
cisk plus 2 , aby otworzy menader plikw
i wskaza inny plik graficzny na dysku twar-
dym. Zostanie on uyty jako tapeta.
W tym oknie moesz te dokona pewnych 2
modyfikacji rodowiska graficznego Unity. Za-
chcamy do eksperymentw. Wszelkie zmiany
s wprowadzane na ywo.
4.2 Panel menu
Panel menu czy w sobie kilka funkcji i to, co od razu rzuca si w oczy, to umieszczony po prawej
stronie obszar powiadamiania, zwany inaczej obszarem wskanikw.
Cz wskanikw widoczna jest zaraz po zainstalowaniu systemu, inne mona wczy dodatkowo.
Niektre aplikacje po zainstalowaniu dodaj lub umoliwiaj dodanie wasnych wskanikw do obszaru
powiadamiania. Najczciej stosowane i domylnie dostpne w Unity wskaniki, to:
Wskanik pocze sieciowych informuje o stanie poczenia z sieci. Kliknicie wywouje

opcje modyfikacji poczenia z internetem.
Wskanik klawiatury informuje o aktualnie uywanym ukadzie klawiatury. Klikajc go

moesz zmieni ukad klawiatury.
Wskanik wiadomoci informuje o przychodzcych wiadomociach. Ten wskanik integruje si
z komunikatorami internetowymi i zmienia kolor, gdy otrzymasz now wiadomo. Pozwala take
sterowa komunikatorem, np. zmieni status lub wywoa okno gwne.
Wskanik zasilania i poziomu akumulatora informuje o stanie stanie naadowania aku-
mulatora oraz o dostpnym zasilaniu (akumulator/sie). Ten wskanik nie jest wywietlany, jesli
komputer nie ma baterii. Kliknicie wskanika otwiera menu zasilania.
Wskanik ustawie dwiku informuje o gonoci wyjcia audio. Jeeli kursor myszy znajduje
si nad tym wskanikiem, to poruszajc kkiem myszy moesz zmienia gono. Kliknicie wska-
nika otwiera menu ustawie dwiku oraz menu sterownia odtwarzaczem muzyki (pozwala np. go
uruchomi lub zatrzyma, zmieni utwr, wywietli okadk i informacje o aktualnie odtwarzanym
pliku,a take wczy list odtwarzania).
Zegar wywietla aktualn dat i czas. Kliknicie otwiera kalendarz.
Wskanik sesji po klikniciu wywietla menu systemowe, pozwalajce wyczy/zrestartowa
komputer, wywietli informacje o systemie, przeczy uytkownika lub otworzy narzdzie kon-
figuracji systemu.
54
4.3 Launcher 4 PULPIT UBUNTU UNITY
W Unity pasek menu aplikacji ( Plik , Edycja , Narzdzia , itd) nie jest umieszczony na belce okna, lecz
domylnie wywietlany jest w lewej czci panelu menu. Po uruchomieniu dowolnego programu pasek
menu zawiera jedynie nazw aktualnie aktywnego okna:
Pasek menu jest wywietlany, gdy kursor myszy znajdzie si nad panelem menu:
Umieszczenie paska menu na panelu ma swoje plusy w przypadku urzdze z ekranem ograni-
czonym nisk rozdzielczoci. Tak zwane Global Menu pozwala lepiej wykorzysta miejsce dostpne
w pionie.
4.3 Launcher
Pasek umieszczony po lewej stronie ekranu nosi nazw Launchera (ang: Wyzwalacz). Launcher
umoliwia przechowywanie skrtw do ulubionych i najczciej uywanych aplikacji, dostp do urucho-
mionych programw, zamontowanych urzdze (pami USB/SD, zewntrzne dyski twarde, CD/DVD)
oraz kosza. Uruchomiona aplikacja na czas pracy umieszcza w Launcherze swoj ikon.
4.3.1 Uruchamianie programw z Launchera
Aby uruchomi program bezporednio z Launchera, wystarczy pojedyncze klik-

nicie ikony wybranego programu lewym przyciskiem myszy. Uruchomione programy
maj podwietlone ikony oraz niewielki trjkcik po lewej stronie. Aby uruchomi ko-
lejn kopi programu, kliknij jego ikon lewym przyciskiem myszy, trzymajc wcinity
klawisz Shift .
Liczba trjktw po lewej stronie programu oznacza ilo otwartych kopii danego
programu. Jak atwo si domyli, gdy ikona nie ma adnego trjkcika, to program
jest wyczony. Program, ktrego aktualnie uywamy (aktywne okno), jest oznaczony
trjkcikiem po prawej stronie ikony.
Na rysunku obok widzimy ikon programu Pliki (menader plikw Nautilus), ktry jest urucho-
miony jeden raz. To ikony jest podwietlone.
Ikona przegldarki internetowej Firefox ma trzy trjkty po lewej. Oznacza to, e zostaa urucho-
miona w trzech osobnych instancjach. Jedna z kopii Firefoksa jest akurat w uyciu, co sygnalizuje
trjkcik po prawej. To ikony jest podwietlone. Trzecia ikona na rysunku (skrt do procesora tekstu
LibreOffice Writer) jest nieaktywna. Ten program nie jest aktualnie uruchomiony.
55
4.3 Launcher 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.3.2 Zarzdzanie otwartymi oknami
Kliknicie ikony uruchomionego programu lewym przyciskiem myszy przenosi do otwartego okna.
Jeeli dany program ma wicej ni jedn instancj, to pokazane zostan miniatury wszystkich jego
okien. Klikajc lewym przyciskiem myszy moesz wybra, o ktre okno ci chodzi.
Kkiem myszy moesz przecza pomidzy instancjami programu. Umie kursor myszy nad
ikon aplikacji i poruszaj kkiem myszy w gr lub w d, aby przej do nastpnej/poprzedniej
instancji programu.
4.3.3 Zmiana pooenia ikon
Zawarto Launchera, poza ikon Dasha oraz kosza, moe by do-

wolnie modyfikowana. Aby zmieni pooenie ikony na panelu, umie
kursor myszy nad ikon, wcinij i przytrzymaj lewy przycisk myszy.
Kiedy ikona zostanie odczepiona od Launchera, przesu j na wybrane
przez siebie miejsce i pu przycisk myszy.
4.3.4 Dodawanie ikon do Launchera
Skrt programu mona doda do Launchera na dwa sposoby. Pierwszy wykorzystuje okno Dasha
(o ktrym bdzie pniej). Aby doda ikon do paska bezporednio z Dasha, naley odszuka program
i przecign jego ikon w dowolne miejsce Launchera.
Druga metoda polega na uruchomieniu programu. Nastpnie naley klikn prawym przyciskiem
myszy ikon uruchomionego programu i z menu kontekstowego, ktre si pojawi, wybra Dodaj do
panelu uruchamiania.
4.3.5 Usuwanie ikon z Launchera
Ikon z paska mona usun na dwa sposoby. Chwy ikon kursorem myszy i przenie j do kosza
lub, po naciniciu ikony prawym przyciskiem myszy, z menu kontekstowego wybierz Usu z panelu
uruchamiania.
4.3.6 Szybka Lista menu kontekstowego (QuickList)
QuickList (Szybka Lista) to jedna z ciekawszych funkcji Launchera. Po klikniciu prawym przyci-
skiem myszy ikony programu w Launcherze pojawia si menu kontekstowe, w ktrym mona umieci
rne polecenia. Na poniszej ilustracji wida dwa przykady. Po lewej mamy menu kontekstowe Dasha,
zawierajce skrty do zainstalowanych soczewek (omwionych w kolejnym rozdziale). Po prawej wida
menu kontekstowe menadera plikw, zawierajce skrty do najwaniejszych katalogw uytkownika.
Przegldarka internetowa Firefox pozwoli dodatkowo uruchomi okno anonimowego przegldania.
56
4.4 Dash 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.4 Dash
Dash jest potnym narzdziem Unity, pozwalajcym na szybkie wyszukiwanie i atwy dostp do
programw, plikw oraz dodatkowych informacji przechowywanych nie tylko w naszym komputerze
(zainstalowane programy, ostatnio uywane dokumenty, zakadki, ostatnio odwiedzone strony i inne),
ale rwnie dostpnych w sieci (Twitter, Facebook, Google Docs, Youtube, Wikipedia, Amazon i inne).
Wyniki wyszukiwania w zewntrznych serwisach dopasowane s do wyszukiwanej frazy i zwracane
w oknie Dasha. Jeeli niepokoi ci, e szukana fraza przesyana jest do internetu, to moesz t funkcj
wyczy w Ustawieniach systemowych, w oknie Prywatno i bezpieczestwo.
Dash mona porwna do Menu Start z systemu Microsoft Windows XP/Vista/7 lub do ekranu
startowego w Windows 8. Odpowiednikiem Dasha w systemie Mac OS X jest Launchpad.
57
Ikona Dasha umieszczona jest na pierwszej pozycji na pasku Launchera jest

ona do charakterystyczna i zawiera logo Ubuntu. Po naciniciu ikony Dasha pojawi
si jego przezroczyste okno, ktre w rodkowej czci wywietla dwie grupy: ostatnio
uruchomionych programw, ostatnio przegldanych oraz pobranych plikw i katalogw,
a take wyszukiwanych informacji. W grnej czci Dasha znajduje si pasek wyszukiwania, ktry
pozwala przeszukiwa nie tylko zasoby komputera, ale rwnie wyszukiwa i przeglda informacje
z popularnych serwisw w sieci.
Dash po uruchomieniu zajmuje pewien obszar ekranu. Jego okno mona
powikszy na cay ekran suy do tego przycisk maksymalizacji w lewym
grnym rogu, widoczny, gdy Dash jest aktywny. Wyszukiwanie w pasku jest
dynamiczne i rezultaty zmieniaj si podczas wpisywania tekstu, a wyniki
mona filtrowa. Suy do tego nie tylko przycisk filtrowania wynikw, ale
rwnie domylnie wczone soczewki (Lenses).
4.4.1 Soczewki (Lenses)
Domylnie w systemie dostpnych jest siedem soczewek, ktrych ikony widoczne s na dole okna
Dasha. Aktualnie wybrana soczewka jest janiejsza od pozostaych, a nad ni wida niewielki trjkcik.
Soczewki su do ograniczania wynikw wyszukiwania do konkretnych kategorii.
Soczewka domowa zawiera wszystkie wyniki wyszukiwania.
Soczewka programw zawiera wyniki wyszukiwania programw.
Soczewka plikw zawiera wyniki wyszukiwania plikw i katalogw.
Soczewka filmw zawiera wyniki wyszukiwania filmw.
Soczewka muzyki zawiera wyniki wyszukiwania muzyki.
Soczewka zdj zawiera wyniki wyszukiwania fotografii.
Soczewka spoecznociowa zawiera wyniki wyszukiwania w serwisach spoecznociowych, do

ktrych jeste zalogowany.
Soczewka domowa ma wiele zastosowa oprcz wczeniej wspomnianych moliwoci, moemy

j wykorzysta do wyszukania informacji na przykad w Wikipedii, Google lub moemy wyszuka
informacje na temat pogody w naszym regionie.
58
Aby uzyska wicej informacji, nie trzeba od razu otwiera wyniku. Nacinicie prawym przyciskiem
myszy ktrego z wynikw wyszukiwania spowoduje wywietlenie wikszej iloci informacji.
Wyniki wyszukiwania mona zawzi do konkretnych rde, wykorzystujc do tego przycisk filtro-
wania wynikw. Podobnie jest w przypadku wyszukiwania informacji z wykorzystaniem pozostaych
soczewek.
59
4.5 Obszary robocze 4 PULPIT UBUNTU UNITY
W Ubuntu nie jestemy ograniczeni do domylnego zestawu soczewek. Wiele serwisw interneto-
wych udostpnia swoje wasne soczewki, ktre mona w atwy sposb doinstalowa i korzysta z nich
w ten sam sposb, jak z domylnych.
4.5 Obszary robocze
Obszary robocze, powszechnie zwane wirtualnymi pulpitami, pozwalaj w atwy sposb zarzdza
i grupowa programy. Dziki temu, przy duej liczbie otwartych okien, w atwy sposb moemy zre-
dukowa zatoczenie i usprawni nawigacj po pulpicie. Dla przykadu, w jednym obszarze roboczym
moemy przeglda zasoby Internetu, a w drugim lub trzecim moemy mie uruchomiony program do
przegldania multimediw oraz tworzy dokument w programie biurowym.
Domylnie Ubuntu daje dostp do czterech obszarw roboczych, ale zaraz po instalacji ta opcja nie
jest wczona. Aby mc korzysta z dodatkowych obszarw roboczych, kliknij ikon systemow
na panelu menu (w prawym grnym rogu) i wybierz Ustawienia Systemu Osobiste Wygld Zachowanie
Uaktywnij obszary robocze .
Po zaznaczeniu dodatkowych obszarw roboczych na pasku Launchera pojawi si dodat-

kowa ikona, suca do przeczania pomidzy obszarami roboczymi: Przecznik obszarw
roboczych.
Domylnie w Ubuntu masz do dyspozycji cztery wirtualne pulpity, uoone w siatk 2x2. Po naci-
niciu ikony obszarw roboczych na ekranie pojawia si siatka czterech pulpitw. Pomidzy obszarami
roboczymi moesz si te przemieszcza za pomoc nastpujcych skrtw klawiszowych:
CTRL + ALT + przenosi do obszaru roboczego po prawej;
CTRL + ALT + przenosi do obszaru roboczego po lewej;
CTRL + ALT + przenosi do obszaru roboczego na grze;
CTRL + ALT + przenosi do obszaru roboczego na dole.
60
4.6 Zarzdzanie oknami 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.6 Zarzdzanie oknami
W Ubuntu elementy sterujce okna (przyciski zamykania, minimalizacji i maksymalizacji) znajduj

si po lewej stronie. Rwnie tytu okna znajduje si nie na rodku, a jest przesunity ku lewej.
4.6.1 Elementy sterujce oknami
Zamknij okno.
Minimalizuj okno do paska Launchera.
Maksymalizuj okno do rozmiaru pulpitu. Belka okna, zawierajca opisywane przyciski oraz
tytu, zostanie zintegrowana z panelem menu.
4.6.2 Przenoszenie i zmiana rozmiaru okna
Po klikniciu lewym przyciskiem myszy belki tytuowej okna i przytrzymaniu, moemy je przenie
w dowolne miejsce na pulpicie. Okno mona rwnie przenie przytrzymujc przycisk Alt wwczas
wystarczy klikn lewym przyciskiem myszy i przytrzyma w dowolnym miejscu okna, ktre chcemy
przenie.
Aby zmieni rozmiar okna, kursor myszy naley umieci nad wybran krawdzi lub rogiem
okna. Domylny kursor zmieni si wwczas w dwustronn strzak, zwan kursorem rozszerzania.
Przytrzymanie przycisku myszy, gdy aktywny jest kursor rozszerzania, pozwoli na zmian rozmiaru
i ksztatu okna.
4.6.3 Przeczanie pomidzy otwartymi oknami
W Ubuntu jest wiele sposobw na przeczanie pomidzy otwartymi programami. Mona wykorzy-
sta mysz i klikn w dowolnym miejscu otwartych okien. Mona wykorzysta ikony otwartych okien
na pasku Launchera. Mona rwnie wykorzysta kombinacj klawiszy Alt + Tab .
Gdy mamy otwarte wiele okien, przytrzymanie przycisku Alt i wielokrotne naciskanie przycisku
Tab pozwala wybra, ktre okno chcemy aktywowa. Domylnie przeczane w ten sposb s tylko okna
z aktywnego obszaru roboczego. Korzystajc z kombinacji Super + Tab moemy przecza pomidzy
kolejnymi ikonami na pasku Launchera.
4.6.4 Ukrywanie wszystkich okien poka pulpit
Aby ukry wszystkie okna, nie trzeba ich, jedno po drugim, minimalizowa. Mona
skorzysta ze skrtu Ctrl + Super + d . Jego uycie spowoduje ukrycie wszystkich otwartych
okien. Ponowne zastosowanie tego skrtu przywrci otwarte okna.
61
4.6 Zarzdzanie oknami 4 PULPIT UBUNTU UNITY
W Ubuntu mona rwnie aktywowa ikon Poka pulpit. Aby to zrobi, kliknij ikon syste-
mow na panelu menu (w prawym grnym rogu) i wybierz Ustawienia systemu Osobiste Wygld
Zachowanie Umie ikon Poka pulpit na pasku Launchera .
4.6.5 Przenoszenie otwartych okien pomidzy obszarami roboczymi
Przenoszenie otwartych okien pomidzy obszarami roboczymi jest rwnie do proste i intuicyjne.
Wystarczy uruchomi podgld obszarw roboczych i przecign otwarte okno z jednego do drugiego.
62
4.7 HUD Heads-Up Display 4 PULPIT UBUNTU UNITY
Aby przenie okno do innego obszaru roboczego, mona rwnie klikn belk tytuow otwartego
okna prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra ktr z opcji:
Przenie do lewego obszaru, gdy chcemy przenie okno do lewego obszaru.
Przenie do prawego obszaru, gdy chcemy przenie okno do prawego obszaru.
Przenie do dolnego obszaru, gdy chcemy przenie okno do dolnego obszaru.
Przenie do grnego obszaru, gdy chcemy przenie okno do grnego obszaru.
Przenie do innego obszaru, gdy chcemy wybra do ktrego konkretnie obszaru ma zosta przenie-
sione okno.
4.6.6 Zawsze na wierzchu
Niekiedy okno jakie aplikacji chcemy mie zawsze widoczne na pierwszym planie, pomimo tego,
e aktualnie pracujemy w innym oknie. Aby utrzyma okno zawsze widoczne na pierwszym planie,
naley klikn belk tytuow okna prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra opcj
Zawsze na wierzchu.
4.6.7 Zawsze na widocznym obszarze roboczym
W Ubuntu dostpna jest jeszcze jedna bardzo przydatna funkcja, zwizana z zachowaniem okien.
Gdy wykorzystujemy obszary robocze, czasem chcemy, by okno aplikacji zawsze pojawiao si na tym
obszarze roboczym, ktry jest uywany. W tym celu naley klikn belk tytuow okna prawym
przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra opcj Zawsze na widocznym obszarze roboczym.
4.7 HUD Heads-Up Display
Spamitanie wszystkich skrtw klawiaturowych moe by trudne, zwaszcza gdy mamy do czy-
nienia z programami, ktre maj ich wiele do dyspozycji. Czsto te niektre programy nie posiadaj
przyciskw w oknie programu lub skrtw do pewnych funkcji, ukrytych gdzie gboko za ktrym
z przyciskw na pasku menu. Czsto jest tak, e pamitamy nazw funkcji, ale ju nie bardzo miejsce,
w ktrym si ona znajduje. Tu z pomoc przychodzi HUD (Heads-up Display).
HUD jest silnie zintegrowanym narzdziem, ktre przy wykorzystaniu klawiatury pozwala dotrze
nie tylko do najczciej wykorzystywanych funkcji programu, ale rwnie tych, o ktrych czsto zapo-
minamy, gdy s zaszyte gdzie gboko. Przykadowe wykorzystanie HUD-a do skopiowania pliku:
Inny przykad: powiedzmy, e tworzymy dokument w programie OpenOffice Writer i potrzebujemy

wstawi obiekt, czy formu. Osobie, ktra z programu korzysta rzadko, znalezienie tej funkcji moe
63
4.8 Nautilus menader plikw 4 PULPIT UBUNTU UNITY
zaj dusz chwil. Z wykorzystaniem HUD-a jest to kwestia wpisania sowa formua i wybrania
odpowiedniej opcji w oknie wynikw wyszukiwania.
4.8 Nautilus menader plikw
Menader plikw jest programem sucym do przegldania zawartoci katalogw.

W Ubuntu menaderem plikw jest program Pliki (wczeniejsza, ale nadal uywana
nazwa, to Nautilus), ktry jest odpowiednikiem programu Eksplorator Windows z sys-
temw Windows oraz Finder z MacOS X. Na pasku Launchera domylnie drug ikon
jest ikona Nautilusa.
Program Pliki po uruchomieniu wywietla zawarto katalogu domowego, w ktrym uytkownik
przechowuje swoje osobiste pliki. Kady uytkownik ma swj oddzielny katalog domowy, ktrego nazwa
odpowiada nazwie uytkownika. Po utworzeniu konta, w katalogu domowym automatycznie tworzone
s katalogi Dokumenty, Muzyka, Obrazy, Pobrane, Publiczny, Pulpit, Szablony, Wideo. Uytkownik nie
jest ograniczony jedynie do nich i bez problemu w katalogu domowym moe stworzy wicej katalogw
i plikw.
Menader plikw w lewym panelu bdzie te wywietla podczone urzdzenia (pendrivey, karty
SD, pyty woone do napdw optycznych) oraz udziay sieciowe (inne podczone komputery). Po-
zycja Komputer przenosi do pocztku systemu plikw (katalog /).
1
2
W oknie menadera plikw widzimy:

1 przyciski Do tyu i Do przodu;
2 aktualne pooenie;
3 zawartoc aktualnego katalogu;
4 pasek ze skrtami do najwaniejszych miejsc.
64
Do nawigacji w pasku narzdzi oraz lewym panelu wykorzystywane jest pojedyncze kliknicie
lewym przyciskiem myszy. W prawym panelu pliki oraz katalogi domylnie otwieramy dwukrotnym
szybkim przyciniciem lewego przycisku myszy. W przypadku otwarcia pliku, Ubuntu rozpozna jego
typ i automatycznie sprbuje przypisa odpowiedni dla danego pliku aplikacj. Czasami system moe
nie rozpozna typu lub moe zaj potrzeba otwarcia pliku w innym programie. W takich wypadkach,
po dwukrotnym klikniciu pliku system zapyta ktry program z zainstalowanych w systemie chcemy
wykorzysta. Moemy rwnie klikn plik prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybra
Otwrz za pomoc, a nastpnie wybra z listy dostpnych programw lub samemu wskaza inny.
Najwaniejsze katalogi w folderze uytkownika:
Pulpit wszystkie pliki i foldery umieszczone w tym katalogu zostan wywietlone na pulpicie.
Dokumenty katalog na dokumenty, pliki tekstowe, arkusze kalkulacyjne, itp.
Muzyka katalog z plikami muzycznymi. Odtwarzacze muzyki bd szuka plikw do odtwarzania
najpierw w tym folderze.
Wideo katalog z plikami wideo.
Obrazy katalog z fotografiami.
Pobrane katalog na pliki pobrane z internetu. Przegldarki internetowe domylnie bd zapisy-
wa pobrane pliki w tym katalogu.
4.8.1 Tworzenie nowych katalogw
Tworzenie nowych katalogw przebiega identycznie, jak w innych systemach. Wystarczy po prostu
klikn prawym przyciskiem myszy woln przestrze w oknie programu (ta metoda rwnie zadziaa
na pulpicie) i z menu kontekstowego wybra opcj Nowy katalog. Mona rwnie wykorzysta w tym
celu panel menu i wybra Plik Nowy katalog , albo wcisn kombinacj klawiszy Shift + CTRL + n .
4.8.2 Ukryte pliki i katalogi
Ubuntu, jak kady inny Linux, umoliwia tworzenie ukrytych plikw i katalogw. Aby ukry plik lub
katalog, wystarczy w jego nazwie na samym pocztku wstawi kropk (.). Gdy chcemy uzyska dostp
do ukrytych plikw lub katalogw, naley z panelu menu wybra Widok Wywietlanie ukrytych plikw lub
wcisn kombinacj klawiszy CTRL + h .
UWAGA: Wywietlenie ukrytych plikw w katalogu domowym uytkownika pokae wiele dodat-
kowych plikw i katalogw, ktre w wikszoci przypadkw przechowuj ustawienia wielu programw,
wygldu oraz zachowa konta uytkownika. Niewaciwe obchodzenie si z tymi plikami moe mie
negatywne skutki. Zaleca si zatem dodatkow ostrono.
4.8.3 Kopiowanie i przenoszenie plikw oraz katalogw
Ubuntu, jak kady inny system, umoliwia kopiowanie i przenoszenie plikw oraz katalogw z jed-
nego miejsca w inne. Aby plik lub katalog skopiowa albo przenie z jednego miejsca w inne, trzeba go
najpierw zaznaczy, a nastpnie klikn prawym przyciskiem myszy i wybra z menu kontekstowego
Skopiuj (w przypadku, gdy chcemy utworzy kopi) lub Wytnij (w przypadku, gdy plik chcemy
przenie), a nastpnie przechodzimy do katalogu, w ktrym plik chcemy umieci i w wolnym miejscu
klikamy prawym przyciskiem myszy i wybieramy Wklej. Te same opcje dostpne s z panelu menu
i znajduj si one w zakadce Edycja.
65
W menu kontekstowym pod prawym przyciskiem myszy mamy rwnie opcj Skopiuj do . . . oraz
Przenie do . . . . Po ich wybraniu bdziemy mieli moliwo wskazania folderu, w ktrym chcemy
umieci nasz plik lub katalog. Do powyszych czynnoci moemy rwnie wykorzysta skrty klawia-
turowe. Aby skopiowa zaznaczony obiekt, naley uy skrtu CTRL + c , aby go przenie CTRL
+ x , aby wklei obiekt w nowym miejscu CTRL + v .
Aby zaznaczy wiele obiektw naraz, naley klikn wolne miejsce w oknie, przytrzyma lewy
przycisk myszy i zaznaczy wybrane elementy. Gdy pliki znajduj si obok siebie, mona wykorzysta
przycisk Shift przytrzymujc go, naley najpierw pojedynczym klikniciem lewym przyciskiem
myszy zaznaczy pierwszy obiekt, a nastpnie cigle przytrzymujc przycisk Shift klikn nastpny
obiekt. Gdy obiekty, ktre chcemy zaznaczy, przedzielone s innymi obiektami, wwczas pomocny
moe si okaza przycisk CTRL przytrzymanie go rwnie umoliwia zaznaczenie wielu elementw,
tyle e niekoniecznie musz one znajdowa si obok siebie.
4.8.4 Wyszukiwanie plikw
To, e Dash jest potnym narzdziem i e pozwala wyszukiwa pliki, ju wiemy. Ale pliki i katalogi
moemy rwnie wyszukiwa wykorzystujc okno programu Pliki. Jak ju wczeniej wspomnielimy,
na pasku narzdzi okna programu znajduje si przycisk wyszukiwania (ikona szka powikszajcego).
Po naciniciu przycisku wyszukiwania pojawi si pasek, w ktrym podajemy fraz (nazw pliku
lub katalogu) do wyszukania. Rezultaty wyszukiwania, podobnie jak w Dashu, moemy filtrowa.
Moemy okreli, czy wyszukiwanie ma si odbywa w obrbie naszego katalogu domowego, czy w
caym systemie. Moemy rwnie poda dodatkowe kryteria wyszukiwania, okrelajc jakiego typu
plikw szukamy.
66
4.9 Konta sieciowe 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.8.5 Uywanie wielu okien lub wielu kart
W przypadku kopiowania lub przenoszenia plikw pomocne moe by otwarcie wielu okien lub
kart. Nowe okno programu Pliki mona otworzy na wiele sposb:
wykorzystujc panel menu i przycisk Plik Nowe okno ;
klikajc prawym przyciskiem myszy ikon programu Pliki na pasku Launchera i wybierajc z menu
kontekstowego Otwrz nowe okno;
wykorzystujc skrt klawiaturowy CTRL + n .
Program Pliki umoliwia rwnie prac z kartami, ktre take mona otwiera na wiele sposobw:
wykorzystujc panel menu i przycisk Plik Nowa karta ;
klikajc prawym przyciskiem myszy dowolny folder w oknie programu i wybierajc z menu kon-
tekstowego Otwrz w nowej karcie;
podwjne klikajc rodkowym przyciskiem myszy ikon folderu, ktry ma zosta otwarty w nowej
karcie;
wykorzystujc skrt klawiaturowy CTRL + t .
4.9 Konta sieciowe
Konta sieciowe to specjalny program w Ubuntu, pozwalajcy sprzc system bez-

porednio z rnymi dostawcami usug sieciowych. Przykadowo, po dodaniu konta
Google mona czy si z czatem Google za pomoc wbudowanego programu Empa-
thy, czy synchronizowa zdjcia z usug Picasa za porednictwem programu Shotwell.
Na podobnej zasadzie dziaa poczenie z kontem Facebooka, Flickr czy Twittera. Uycie Kont sie-
ciowych pozwala skorzysta z dwustopniowego uwierzytelnienia, nawet w programach, ktre w innych
warunkach tego nie potrafi.
67
4.10 Empathy komunikator internetowy 4 PULPIT UBUNTU UNITY
Aby doda konto do systemu, wyszukaj w Dashu Konta sieciowe i uruchom program. W otwartym
oknie kliknij + Dodaj konto 1 w lewym panelu, a nastpnie z prawego wybierz interesujcego ci
dostawc. Zostaniesz teraz poproszony o uwierzytelnienie usugi w systemie.
Moesz zsynchronizowa wicej ni jedn usug. Program Konta sieciowe pozwala ponadto zarz-
dza tym, jakie programy do jakich usug maj dostp.
4.10 Empathy komunikator internetowy
Empathy jest wbudowanym w Ubuntu komunikatorem internetowym, obsuguj-

cym rne protokoy sieciowe. Do nawizywania rozmw Empathy domylnie korzysta
z systemowej usugi Konta sieciowe.
Poza usugami, z ktrymi moesz si poczy przez Konta sieciowe, Empathy ob-
suguje protokoy Jabbera, AIM, Gadu-Gadu, GroupWize, ICQ, IRC, MSN (Windows Live) i inne.
4.10.1 Sterowanie Empathy
Empathy mona sterowa za pomoc ikony , umieszczonej na pasku menu. Wskanik zmienia
kolor na niebieski, jeeli s jakie nieprzeczytane wiadomoci. Kliknicie tego wskanika otwiera menu
pozwalajce zmieni status (np. dostpny, niewidoczny, zajty, rozczony), a take wywietla ewen-
tualne rozpoczte, ale nieprzeczytane rozmowy. Pozycja Empathy uruchamia gwne okno programu,
zawierajce list kontaktw.
4.10.2 Przykadowa konfiguracja konta Gadu-Gadu
1. W Dashu wyszukaj i uruchom empathy-accounts.

2. Zostaniesz poproszony o wpisanie swoich danych do komunikacji wewntrz sieci lokalnej. Moesz
pomin ten krok.
3. Pod lewym panelem znajduje si przycisk +. Kliknij go.
4. Z rozwijanej listy wybierz Gadu-Gadu. W polu Konto wpisz swj numer w sieci GG, a nastpnie
kliknij Zastosuj.
5. Konto zostao dodane. Wybierz Modyfikuj parametry poczenia Zaawansowane i wpisz swoje haso. Klik-
nij Zastosuj, aby zapisa haso.
6. Poczenie z Gadu-Gadu jest gotowe.
68
4.11 Shotwell organizer zdj 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.11 Shotwell organizer zdj
Shotwell jest domylnym menaderem zdj w systemie Ubuntu. Jego zadaniem jest
dbanie o organizacj twojej kolekcji fotografii i plikw graficznych. W chwili pierwszego
uruchomienia Shotwell zaproponuje zaimportowanie wszystkich zdj z katalogu Ob-
razy, znajdujcego si w twoim katalogu domowym. Fotografie, ktre pniej umiecisz
w tym katalogu, bd automatycznie dodawane do kolekcji w programie Shotwell.
Gwne okno programu Shotwell skada si z trzech czci:

1 Lewy panel zawiera skrty do zaimportowanych katalogw i gwnej kolekcji.
2 Gwny obszar prezentuje obrazy z aktualnie wybranej kolekcji.
3 Pasek narzdziowy zawiera narzdzia umoliwiajce korekcj zdj.
4.11.1 Podstawy obsugi programu Shotwell
Dodawanie zdj do kolekcji

Umie zdjcia w katalogu Obrazy, by automatycznie doda je do kolekcji programu Shotwell.
Wybierz Plik Zaimportuj z katalogu. . . , aby wskaza nowy katalog. Bdziesz mie wybr pomidzy
zwykym importem ze wskazanego katalogu (zdjcia zostan dopisane do twojej kolekcji i pozostan
w oryginalnym katalogu) lub skopiowaniem ich do katalogu Obrazy.
69
4.12 Firefox przegldarka internetowa 4 PULPIT UBUNTU UNITY
Wybierz Plik Zaimportuj z programu. . . , aby zaimportowa baz zdj z innego programu zainstalo-
wanego w twoim komputerze.
Zaznaczanie zdj:
Kliknij zdjcie lewym przyciskiem myszy, aby je zaznaczy.
Kliknij dwa razy lewym przyciskiem myszy, aby przej do widoku pojedynczego zdjcia.
Wcinij Shift i kliknij lewym przyciskiem myszy, aby zaznaczy wiele kolejnych zdj.
Wcinij CTRL i klikaj lewym przyciskiem myszy, aby zaznaczy konkretne zdjcia.
Kliknij prawym przyciskiem myszy, aby wywietli menu kontekstowe zdjcia.
Eksport zdj:
Zaznacz zdjcia, ktre chesz wyeksportowa.
Wybierz Plik Wyeksportuj , aby wskaza katalog, do ktrego zdjcia maj by skopiowane.
Wybierz Plik Opublikuj , aby opublikowa zdjcia w serwisie internetowym. Obsug dodatkowych
serwisw moesz doda w programie Konta sieciowe.
Wybierz Plik Wylij do. . . , aby mc wyeksportowa zdjcia do nastpujcych lokalizacji:
Dyski wymienne i zasoby sieciowe pozwala wybra miejsce docelowe w sieci lokalnej lub na
lokalnie podczonych urzdzeniach (np. dysk USB);
Asystent CD/DVD uruchamia program do wypalania pyt Brasero i umoliwia nagranie
wybranych zdj na pyt;
Wiadomo umoliwia wysanie zdj poprzez komunikator internetowy (np. Empathy);
Bluetooth wysya zdjcia bezprzewodowo do urzdze Bluetooth;
E-mail otwiera program pocztowy i dodaje zdjcia jako zaczniki.
4.12 Firefox przegldarka internetowa
Domyln przegldark internetow w systemie Ubuntu jest Firefox. Pracuje i za-

chowuje si ona tak samo, jak wersje na Mac OS, czy Windows. Dostpne s te same
rozszerzenia, motywy i ustawienia.
4.12.1 Przenoszenie ustawie
Firefox przechowuje ustawienia w katalogu .mozilla, znajdujcym si w katalogu domowym6 . Wy-

konanie kopii zapasowej tego katalogu umoliwi przeniesienie ustawie pomidzy rnymi systemami
operacyjnymi. W innych systemach ten katalog znajduje si w podanych niej miejscach:
Windows 95, 98, ME
C / Windows / Application Data / Mozilla
C / Windows/ Profiles / Nazwa uytkownika / Application Data / Mozilla
Windows 2000, XP7
C / Documents and Settings / Nazwa uytkownika / Application Data / Mozilla
Windows Vista, 78
C / Users / Nazwa uytkownika / AppData / Roaming / Mozilla
6
Ukryte pliki i katalogi (ich nazwa zaczyna si kropk) wywietlisz wciskajc CTRL + h .
7
Aby wywietli ukryte pliki, kliknij Narzdzia Opcje folderw Widok Pokazuj ukryte pliki i foldery .
8
Patrz wyej.
70
Mac
~/ Library / Application Support / Firefox
~/ Library / Mozilla / Firefox
4.12.2 Flash
Wtyczka Flash zostaa zainstalowana wraz z pakietem ubuntu-restricted-extras. Jeeli chcesz zain-
stalowa sam wtyczk Flash bez innych dodatkw, potrzebujesz pakietu flashplugin-installer. Niestety,
Adobe przestao rozwija wtyczk Flash dla Linuksa i wersja instalowana w ten sposb jest stara.
Do wikszoci zada wystarczy, ale wiele internetowych gier wymaga nowszej wersji. Rozwizania s
dwa. Albo instalacja przegldarki Google Chrome (wbudowana w ni jest najnowsza wersja Flasha),
albo instalacja windowsowego pluginu za porednictwem aplikacji Pipelight, co zostao omwione w
nastpnej sekcji.
4.12.3 Instalacja Pipelight
Aby mc odtwarza materiay przy pomocy wtyczek takich jak Silverlight, Widevine, ViewRi-
ght Caiway, czy najnowszy Flash, potrzebujesz aplikacji PipeLight. Aby j zainstalowa, wykonaj w
konsoli9 poniej podane polecenia.
1. Dodanie repozytorium z programem PipeLight:

sudo apt-add-repository ppa:pipelight/stable

2. Aktualizacja informacji o pakietach:

sudo apt-get update

3. Instalacja programu:

sudo apt-get install pipelight-multi

Nie instaluj wszystkich dostpnych pluginw, gdy znacznie spowolni to przegldark. Instaluj tylko
te, ktrych potrzebujesz.
Wiele stron internetowych sprawdza zgodno przegldarki z ich wymaganiami. Domylnie odrzu-
caj one nawet zgodne przegldarki z odpowiednimi pluginami, jeeli wykryj, e pracuj na Linuksie.
Aby oszuka takie strony, potrzebujesz rozszerzenia zmieniajcego warto UserAgent wysyan do
strony internetowej. Do Firefoksa polecany jest dodatek User Agent Overrider. Po jego zainstalowaniu
otwrz Narzdzia Dodatki Rozszerzenia User Agent Overrider Preferencje i wklej na kocu otwartego okna
ponisze dwie linijki:
Firefox 15/Windows: Mozilla/5.0 (Windows NT 6.1; WOW64; rv:15.0) Gecko/20120427 Fire-
fox/15.0a1
Safari/OSX: Mozilla/5.0 (Macintosh; Intel Mac OS X 10 7 3) AppleWebKit/534.55.3 (KHTML,
like Gecko) Version/5.1.3 Safari/534.53.10
Kiedy natrafisz na problematyczn stron, zmie UserAgent i przeaduj j. Przycisk pozwalajcy
zmieni ustawienia znajduje si na prawo od paska adresu w oknie przegldarki.
9
konsol otworzysz kombinacj klawiszy CTRL + ALT + t .
71
4.12.4 Instalacja wtyczki Silverlight
Po zainstalowaniu programu PipeLight wykonaj nastpujce dziaania:

1. Zainstaluj wtyczk Silverlight:

sudo pipelight-plugin --enable silverlight

2. Zostaniesz poproszony o zaakceptowanie warunkw licencji. Wcinij y .

3. Zresetuj przegldark Firefox.
4. Po ponownym uruchomieniu przegldarki pobrane i zainstalowane zostan potrzebne pliki. Moe
to potrwa kilkanacie sekund. W tym czasie przegldarka bdzie niedostpna.
5. Otwrz stron testow. Jeeli wszystko zostao zainstalowane poprawnie, to wtyczka Silverlight
wywietli zielone, skaczce kulki.
4.12.5 Instalacja wtyczki Flash

1. Usu star wtyczk Flash:

sudo apt-get remove --purge flashplugin-installer

2. Zainstaluj now wersj Flasha za pomoc PipeLight:

sudo pipelight-plugin --enable flash


6. Otwrz stron testow. Jeeli wszystko zostao zainstalowane poprawnie, to zobaczysz animowane
logo Adobe Flash.
4.12.6 Instalacja wtyczki Shockwave Player

1. Zainstaluj wtyczk:

sudo pipelight-plugin --unlock shockwave
sudo pipelight-plugin --enable shockwave


5. Jeeli na stronach wykorzystujcych Shockwave Player widzisz puste prostokty, kliknij jeden z
nich prawym przyciskiem myszy i wybierz OpenGL jako silnik renderujcy.
72
4.12.7 Instalacja wtyczki Unity Webplayer


sudo pipelight-plugin --enable unity3d


to potrwa nawet kilka minut. W tym czasie przegldarka bdzie niedostpna.
5. Otwrz stron testow, aby przetestowa dziaanie wtyczki.
4.12.8 Instalacja wtyczki Widevine do obsugi materiaw DRM

1. Upewnij si, e masz zainstalowan wtyczk Flash. Wtyczka Widevine dziaa zarwno z wtyczk
linuksow, jak i wtyczk instalowan przez PipeLight.

sudo pipelight-plugin --enable widevine


to potrwa nawet kilka minut. W tym czasie przegldarka bdzie niedostpna.
6. Otwrz stron testow, aby przetestowa dziaanie wtyczki.
4.12.9 Instalacja innych pluginw
Pipelight umoliwia instalacj kilku dodatkowych pluginw. Ich aktywowanie przebiega zawsze w iden-
tyczny sposb.

sudo pipelight-plugin --enable nazwa wtyczki


Lista dostpnych pluginw:
adobereader zastpuje wbudowan w Firefoksa przegldark PDF pluginem Adobe Acrobat
Reader;
foxitpdf zastpuje wbudowan w Firefoksa przegldark PDF pluginem Foxit Reader;
grandstream plugin do podczania kamer IP;
hikvision plugin do podczania kamer IP;
roblox plugin do gier napisanych na silniku roblox.
73
4.13 Thunderbird klient pocztowy 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.12.10 Rozwizywanie problemw
Jeeli z jakiegokolwiek powodu przegldarka zaczyna le dziaa, to pierwszym etapem jest przy-
wrcenie ustawie domylnych. W ten sposb upewnisz si, czy nieprawidowe dziaanie przegldarki
spowodowane jest zymi ustawieniami uytkownika (np. wadliwy dodatek), a nie kwesti systemow.
1. Wycz przegldark Firefox.
2. Przenie katalog .mozilla w bezpieczne miejsce (wcinij CTRL + h , aby wywietli ukryte pliki)
lub wykonaj polecenie:

mv /.mozilla /.mozilla bak

mv polecenie przenoszenia plikw move;

/.mozilla okrelenie, co ma zosta przeniesione;
/ tylda i slash oznaczaj katalog domowy uytkownika;
.mozilla katalog do skopiowania;
/ .mozilla.bak miejsce docelowe.
3. Wcz ponownie przegldark i sprawd, czy problem nadal wystpuje.
4.13 Thunderbird klient pocztowy
Domylnym klientem poczty elektronicznej w systemie Ubuntu jest Thunderbird.

Jego obsuga jest identyczna w kadym systemie operacyjnym (Windows, Mac, Li-
nux). Podczas pierwszego uruchomienia program bdzie chcia skonfigurowa skrzynk
pocztow. Aby doda istniejc, wybierz Pomi i uyj istniejcego adresu e-mail. Teraz
wypenij formularz:
Imi i nazwisko bdzie wysyane w nagwku wiadomoci e-mail jako autor listu.
Adres e-mail adres twojej skrzynki pocztowej.
Haso haso do twojej skrzynki pocztowej.
Zapamitaj haso jeeli zaznaczysz to pole, haso zostanie zapisane na dysku twardym. Jeeli
pozostawisz je puste, bdziesz musia podawa swoje haso podczas kadego logowania do skrzynki
pocztowej za porednictwem programu Thunderbird.
Teraz kliknij przycisk Kontynuuj. Thunderbird sprbuje odnale twojego dostawc usug poczto-
wych w swojej bazie danych i na tej podstawie skonfigurowa poczenie. Dane konfiguracyjne wik-
szoci popularnych skrzynek pocztowych (gmail.com, o2.pl, wp.pl, onet.pl) ju si w niej znajduj i nie
trzeba si o nic martwi. Jeeli twojej skrzynki nie ma w bazie danych Thunderbirda, musisz odwo-
a si do dokumentacji dostarczanej przez usugodawc. Szukaj adresu serwera POP3/IMAP/SMTP
w rozdziaach zatytuowanych np. Konfiguracja klienta pocztowego.
Kliknij Gotowe, aby zakoczy konfiguracj skrzynki pocztowej.
4.13.1 Dwuskadnikowe uwierzytelnienie gMail
Thunderbird nie obsuguje bezporednio dwuskadnikowego uwierzytelnienia. Aby mc korzysta

z poczty za pomoc tego programu, musisz wygenerowa specjalne haso, tylko dla Thunderbirda. Aby
to zrobi, wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Otwrz stron Edycji profilu.
2. Wybierz Bezpieczestwo Hasa aplikacji Ustawienia .
74
4.14 Dejà Dup kopie zapasowe 4 PULPIT UBUNTU UNITY
3. Powtrnie zaloguj si do swojego konta Google.

4. W pole Nazwa wpisz nazw dla danego hasa. Moe to by cokolwiek, wystarczy aby w przyszoci
wiedzia do czego odnosi si dane haso. Wpisz np. Thunderbird.
5. Kliknij Generuj haso.
6. Otrzymasz 16-znakowy cig liter.
7. W oknie konfiguracji Thunderbirda podaj to haso jako haso dostpu do skrzynki pocztowej.
4.13.2 Rnica pomidzy protokoem POP3, a IMAP
Gdy kto napisze do ciebie e-maila, ta wiadomo jest przechowywana na serwerach firmy ob-
sugujcej twoj skrzynk pocztow. Korzystajc z poczty przez przegldark internetow (webmail)
operujesz bezporednio na serwerach usugodawcy. Klien pocztowy, taki jak Thunderbird, czy si co
jaki czas z serwerami poczty i pobiera informacje o stanie skrzynki. Ta komunikacja moe odbywa
si za porednictwem dwch protokow.
POP3 jest prostym protokoem, umoliwia cignicie zawartoci skrzynki pocztowej na dysk
twardy twojego komputera. Zazwyczaj po tej operacji wiadomoci s kasowane z serwerw. POP3
powsta w czasach, kiedy pojemno skrzynek pocztowych liczona bya w megabajtach, a nie gigabaj-
tach, i std takie zachowanie. Mona to wyczy w konfiguracji skrzynki pocztowej (przez webmail).
Protok POP3 jest starszy i ma mao funkcji, ale jest obsugiwany przez wszystkie skrzynki pocztowe.
IMAP jest protokoem nowoczeniejszym. Pozwala na operowanie zawartoci skrzynki pocztowej
z poziomu klienta pocztowego. Obsuguje te podzia skrzynki na foldery/etykiety. Zmiany w kliencie
pocztowym korzystajcym z IMAP s wprowadzane take na serwerach, tak wic lokalne przeniesienie
wiadomoci ze skrzynki odbiorczej do innego katalogu powoduje wykonanie identycznej operacji na
serwerze.
4.14 D
ej`
a Dup kopie zapasowe
Program Dej`
a Dup jest prostym narzdziem do robienia kopii zapasowej danych.
Nie suy on do kompleksowego zarzdzania kopiami caego systemu (np. zainstalo-
wanymi programami). Dejà Dup najbardziej si przydaje do tworzenia kopii bezpie-
czestwa plikw z katalogu domowego uytkownika. Na poniszym przykadzie pokazane zostanie jak
stworzy i zarzdza kopi zapasow caego katalogu domowego.
75
4.14 Dejà Dup kopie zapasowe 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.14.1 Konfigurowanie kopii zapasowych
Po pierwsze, naley uruchomi program Dejà Dup. Aby to zrobi, wpisz w Dashu Kopie zapasowe
lub w menu systemowym wybierz Ustawienia systemu. . . Kopie zapasowe .
W uruchomionym programie masz do wyboru 5 zakadek. Pierwsza z nich, Podsumowanie, na

razie nie jest pomocna, gdy jeszcze nie skonfigurowae programu. Przejd do Katalogw do zapisania.
Tutaj moesz wskaza, ktre katalogi maj by zachowywane. Domylnie program skanuje cay katalog
domowy uytkownika. Masz teraz dwie moliwoci: skasowa ten wpis (przycisk - na dolnej belce),
a nastpnie rcznie wskaza tylko te katalogi, ktre chcesz zachowywa, albo pozostawi skanowanie
caego katalogu domowego i wykluczy tylko te katalogi, ktrych na pewno nie chcesz zachowywa.
Drugie rozwizanie jest lepsze, gdy nie pominiesz niczego istotnego. atwiej jest wykluczy kilka
katalogw, ni pamita o wczeniu kilkuset.
Jeeli chcesz doda jaki katalog, nacinij przycisk + i wska katalog spoza swojego katalogu
domowego.
Zakadka Ignorowane katalogi suy do okrelenia, ktre katalogi nie bd zapisywane. Domylnie
pomijane s katalogi kosza oraz z plikami pobranymi z internetu Pobrane). Warto wykluczy te, ktre
zajmowayby bardzo duo miejsca. Filmy, czy gry, bardzo le si kompresuj i s bardzo due. Nie
warto ich przechowywa, chyba e cierpisz na nadmiar miejsca i mocy obliczeniowej.
/Filmy gwny katalog z filmami.
/.wine* wszystkie katalogi programu Wine.
/.local/share/Steam katalog programu Steam.
Miejsce przechowywania wskazuje, gdzie maj by zapisywane pliki z kopiami zapasowymi. Do-
mylnie w katalogu domowym zostanie utworzony katalog deja-dup, w ktrym bd przechowywane
te pliki. Nie jest to najlepsze rozwizanie. Podstawowa zasada tworzenia kopii zapasowych brzmi:
Nie naley przechowywa kopii zapasowej na tym samym noniku co oryginalne pliki. Alternatywne
rozwizania to:
wkazanie zamontowanego pendrivea lub innego, zewntrznego dysku;
wskazanie katalogu, z ktrego dane s wysyane do chmury (np. DropBox, Copy);
wskazanie udziau sieciowego, aby dane byy przenoszone na inny komputer.
Planowanie pozwala ustali kiedy i z jak czstotliwoci maj by wykonywane kopie zapasowe.
Teraz moesz wrci do zakadki Podsumowanie. Kliknij Utwrz kopi zapasow. W otwartym
oknie moesz wybra, czy archiwum zostanie zaszyfrowane, czy nie. Jeeli przechowujesz kopie zapa-
sowe na innym komputerze (np. w chmurze), to warto je zaszyfrowa. Utwrz haso i kliknij Kontynuuj.
Aby wczy automatyczne tworzenie kopii zapasowych, upewnij si, e przecznik w prawym
grnym rogu okna jest ustawiony na pozycji Wczony.
4.14.2 Przywracanie z backupu
Aby przywrci pojedyczy plik do jego poprzedniego stanu, wystarczy klikn go prawym przyci-
skiem myszy i wybra Przywr do poprzedniej wersji. . . . W otwartym oknie bdziesz mie moliwo
wskazania, ktra wersja pliku ma zosta przywrcona.
Istnieje te moliwo przywrcenia caej utworzonej kopii zapasowej. Uruchom program Kopie
zapasowe i wybierz Przywr. Bdziesz mg wybra, czy wypakowa pliki do pojedynczego katalogu,
76
4.15 LibreOffice pakiet biurowy 4 PULPIT UBUNTU UNITY
czy nadpisa aktualny stan twojego katalogu domowego. W drugim przypadku wikszo zmian wejdzie
w ycie dopiero po ponownym zalogowaniu do systemu.
4.15 LibreOffice pakiet biurowy
LibreOffice to pakiet biurowy, dostpny po zainstalowaniu systemu Ubuntu. W

skad pakietu wchodzi nastpujce oprogramowanie:
Writer procesor tekstu;
Calc arkusz kalkulacyjny;
Impress program do przygotowywania prezentacji;
Draw program do grafiki wektorowej, przygotowywania schematw, itp.;
Math kreator rwna matematycznych;
Base graficzny system zarzdzania bazami danych.
4.16 Rhythmbox odtwarzacz muzyki
Rhythmbox jest podstawowym odtwarzaczem muzyki w systemie Ubuntu. Dwu-

krotne kliknicie pliku dwikowego otwiera program i rozpoczyna odtwarzanie wybra-
nego pliku audio. Prba otwarcia w menaderze plikw wielu plikw dwikowych na
raz uruchamia Rhythmboksa i ustawia wszystkie wybrane pliki w kolejce odtwarzania.
Rhythmbox korzysta z zainstalowanych w systemie kodekw. Jeeli postpujc zgodnie z tym prze-
wodnikiem zainstalowae pakiet ubuntu-restricted-extras, to Rhythmbox bdzie w stanie odtworzy
kady popularny format audio.
77
4.16 Rhythmbox odtwarzacz muzyki 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.16.1 Podstawy obsugi programu Rhythmbox
Za pomoc systemowego menu Dwik
moesz Rhythmboksa uruchomi, a na-

stpnie nim sterowa (take innymi odtwarza-
czami muzyki, jeeli masz je zainstalowane).
W tym menu wywietlane s informacje o ak-
tualnie odtwarzanym utworze oraz przyciski
pozwalajce kontrolowa odtwarzacz muzyki,
wcza listy odtwarzania, itp.
Kolekcja:
Wszystkie pliki audio z katalogu Muzyka
(ktry znajduje si w katalogu domowym)
s automatycznie dodawane do kolekcji.
Aby wskaza inny katalog, wybierz Modyfikuj
Preferencje Muzyka Pliki muzyczne znajduj si w:
i wska ktry katalog program ma obser-

wowa.
Wybierz Zaimportuj w gwnym oknie pro-
gramu i wska katalog.
Odsuchiwanie muzyki:
Odtwarzanie rozpoczyna si po dwukrotnym klikniciu pliku w gwnym oknie programu. Po za-
koczeniu odtwarzania tego pliku Rhythmbox rozpocznie odtwarzanie kolejnego utworu z listy.
Zamknicie okna programu nie powoduje przerwania odtwarzania. Rhythmbox moe dziaa w tle
wwczas mona nim sterowa za porednictwem ikony dwiku na pasku menu.

Tworzenie kolejki odtwarzania:
1. Zaznacz jeden lub wicej utworw. Trzymajc wcinity klawisz Shift moesz zaznaczy wiele kolej-
nych utworw. Trzymajc wcinity klawisz CTRL moesz kilkniciami myszy wybra poszczeglne
utwory.
2. Kliknij i przytrzymaj wcinity lewy klawisz myszy, a nastpnie przesu zaznaczone utwory na
pozycj Kolejka odtwarzania, znajdujc si w panelu po lewej.
3. Mona rwnie klikn prawym przyciskiem myszy i wybra z menu kontekstowego Dodaj do
kolejki.
Tworzenie listy odtwarzania:
1. Zaznacz jeden lub wicej utworw. Trzymajc wcinity klawisz Shift moesz zaznaczy wiele kolej-
nych utworw. Trzymajc wcinity klawisz CTRL moesz kilkniciami myszy wybra poszczeglne
utwory.
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy zaznaczone utwory i z menu kontekstowego wybierz Dodaj do
listy odtwarzania.
Dodaj no nowej listy odtwarzania utworzy now list odtwarzania. Pojawi si ona w panelu po lewej
stronie okna. Klikajc now list moesz zmieni jej nazw.
Jeeli masz ju wasne listy odtwarzania, to w tym menu moesz doda do nich nowe utwory.
78
4.17 Totem odtwarzacz filmw 4 PULPIT UBUNTU UNITY
4.17 Totem odtwarzacz filmw
Totem jest prostym odtwarzaczem filmw. Dwukrotne kliknicie pliku wideo w me-
naderze plikw uruchomi jego odtwarzanie w programie Totem. Zaznaczenie i prba
otwarcia wielu filmw w menaderze plikw spowoduje dodanie ich do kolejki odtwa-
rzania.
Totem korzysta z zainstalowanych w systemie kodekw. Jeeli postpujc zgodnie z tym prze-
wodnikiem zainstalowae pakiet ubuntu-restricted-extras, to Totem bdzie w stanie odtworzy kady
popularny format wideo.
4.17.1 Podstawy obsugi programu Totem
Otwieranie plikw:
Wybierz Film Otwrz. . . , aby wskaza plik na lokalnym dysku.
Wybierz Film Otwrz z pooenia. . . , aby wskaza w internecie plik, ktry ma zosta pobrany i odtwo-
rzony. Link do pliku musi by absolutny, tzn. wskazywa bezporednio film, a nie stron z filmem.
Ogldanie filmu:
Dwukrotne kliknicie w obszarze ogldanego filmu uruchomi tryb penoekranowy.
Klawisz wstrzymuje/wznawia odtwarzanie.
Klawisz przeskakuje jedn minut do przodu.
Klawisz przeskakuje 15 sekund do tyu.
79
4.17 Totem odtwarzacz filmw 4 PULPIT UBUNTU UNITY
Kko myszy take pozwala na przemieszczanie si po filmie, o ile kursor myszy znajduje si nad
obszarem odtwarzania.
Aby zaadowa napisy, wybierz Widok Napisy Wybierz plik z napisami .
4.17.2 Automatyczna obsuga napisw
Gdy program jest wczony, z panelu menu wybierz Edycja Preferencje Oglne i zaznacz Wczy-
tywanie pliku napisw po wczytaniu filmu, zmie domyln czcionk na FreeSans.ttf oraz ustaw
kodowanie na rodkowoeuropejskie (WINDOWS-1250). Jeli plik z napisami bdzie mia tak sam
nazw, jak nazwa pliku z filmem, napisy zostan zaadowane automatycznie.
80
5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
5 Sztuczki z systemem Ubuntu
Jeeli podae za instrukcjami zawartymi w tym Przewodniku, to masz ju dziaajcy i skonfi-

gurowany system Ubuntu. Nie oznacza to, e nie mona zrobi niczego wicej. Moliwoci konfiguracji
s bardzo due i opisanie ich wszystkich daleko wykracza poza zakres tego opracowania.
W tym dziale zebralimy kilkanacie porad dotyczcych Ubuntu. S to drobnostki, ktre bardzo
atwo wprowadzi do swojego systemu. Nie musisz od razu stosowa si do wszystkich instrukcji.
Przejrzyj list, przeczytaj opisy i zdecyduj, co ci zainteresuje. W tym rozdziale podnielimy nieco
poprzeczk i w wielu miejscach opisane zostay sposoby wykonania podanych instrukcji przy pomocy
konsoli. Przypuszczalnie dla wielu z was korzystanie z wiersza polece ma si do wygodnej pracy z sys-
temem tak, jak alchemia do nowoczesnej chemii. Jednak nic bardziej mylnego. Wiele czynnoci moe
by wykonanych za pomoc jednego polecenia, podczas gdy graficzna alternatywa wymaga wykonania
kilkunastu klikni i znalezienia tej jednej z wielu pozycji w menu, o ktr nam chodzi. Nie przejmuj
si, wszystko zostao bardzo dokadnie wytumaczone, zarwno w sposb graficzny, jak i tekstowy.
Aby uruchomi terminal w systemie Ubuntu, wykonaj jedn z nastpujcych czynnoci:
Wcinij kombinacj klawiszy CTRL + ALT + t .
Wcinij kombinacj klawiszy ALT + F2 i wpisz gnome-terminal.
Otwrz Dash klawiszem Super i wpisz terminal.
Kiedy w trakcie pracy z terminalem zostaniesz poproszony o podanie hasa w ten sposb:

[sudo] password for <nazwa uzytkownika>:

wpisz swoje haso i potwierd klawiszem . Nie przejmuj si, e hasa nie wida podczas wpisywania.
To normalne i zapobiega przypadkowemu podpatrzeniu, co wpisujesz.
Polecenia moesz skopiowa do terminala. Zaznacz tekst, wcinij CTRL + C , przejd do terminala
i wcinij CTRL + Shift + V .
Wskazwka: popularne polecenia kopiuj/wklej w terminalu wywoywane s z klawiszem Shift .
Moesz to zmieni w Edycja Skrty klawiszowe .
5.1 Wybr szybszych repozytoriw
Instalacja oprogramowania w Ubuntu odbywa si poprzez pobranie i zainstalowanie odpowied-

nich paczek. S one przechowywane na centralnych serwerach, z ktrych co jaki czas twj komputer
pobiera informacje o najnowszych wydaniach i informuje o ewentualnych aktualizacjach. Aby przy-
spieszy pobieranie danych, warto wskaza konkretny serwer, z ktrego system ma pobiera dane.
Na wiecie s setki tak zwanych serwerw lustrzanych, w tym kilka w Polsce. Aby automatycznie
wybra najlepszy serwer, kliknij: Ustawienia systemu Oprogramowanie i aktualizacje Serwer pobierania Inny
Wybierz najlepszy serwer .
System sprawdzi wszystkie dostpne serwery i wybierze ten, do ktrego uzyska najlepsze pocze-
nie. Operacja ta moe potrwa kilkanacie sekund, w zalenoci od szybkoci twojego cza interneto-
wego. Operacj zmiany serwera lustrzanego musisz uwierzytelni swoim hasem. W chwili zamykania
programu zostaniesz poproszony o zaktualizowanie listy pakietw. Wykonaj take t czynno.
81
5.2 Wyczenie Global Menu 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
5.2 Wyczenie Global Menu
Global Menu to funkcja pulpitu Ubuntu Unity, polegajc na przeniesieniu paska menu programu
( Plik , Edycja , czy Narzdzia ) z okna programu na gwny panel Unity (grny pasek menu). Po urucho-
mieniu dowolnej aplikacji pasek menu zawiera jedynie nazw aktualnie aktywnego okna:
Pasek menu jest aktywowany, gdy kursor myszy znajdzie si w jego obrbie:
Jeeli korzystasz jedynie ze zmaksymalizowanych aplikacji, to Global Menu nie przeszkadza. Na

ekranach panoramicznych lepiej jest wykorzystywane dostpne w pionie miejsce. Sprawa jednak si
komplikuje, gdy korzystamy z okien w ich normalnym rozmiarze, a nie zmaksymalizowanych. Aby
dosta si do menu, trzeba najpierw przesun kursor myszy na sam gr ekranu, a dopiero potem
wybra odpowiedni opcj. Na szczcie mona to zmieni i zintegrowa pasek narzdzi programu
z belk tytuow aktywnego okna.
Opcja ta jest dostpna poprzez:
Ustawienia systemu Wygld Zachowanie Pokazuj menu okna Na belce tytuowej okna .
5.3 Minimalizacja aplikacji poprzez kliknicie na jej ikon w Launcherze
Kliknicie ikony otwartego programu w Launcherze lewym przyciskiem myszy domylnie powoduje
wywietlenie podgldu wszystkich otwartych okien tego programu. Wikszo programw korzysta
jednak tylko z jednego okna i w takiej sytuacji kliknicie ikony nie powoduje adnej reakcji. Mona
zmieni zachowanie Launchera tak, aby po klikniciu ikony programu o jednym oknie byo ono mini-
malizowane.
Opcja ta jest nieco zaszyta w systemie. Zaczniemy od instalacji odpowiedniego narzdzia. Uruchom
Centrum Oprogramowania Ubuntu i zainstaluj program Meneder ustawie CompizConfig.
Alternatywnie, z wykorzystaniem konsoli:

sudo apt-get install compizconfig-settings-manager

Uruchom dopiero co zainstalowany program. W Dashu znajdziesz go bardzo szybko, wpisujc ccsm.
Wcz opcj Ubuntu Unity Plugin Zakadka Launcher Minimize Single Window Applications (Unsupported) .
Meneder ustawie CompizConfig to bardzo potne narzdzie, suce do konfiguracji rodowiska
graficznego. Potrafi zdziaa cuda, ale trzeba uwaa, co si robi, gdy wiele wtyczek jest ze sob nie-
kompatybilnych (przywracanie fabrycznych ustawie zostao opisane w rozdziale 6.0.7). Warto w nim
82
5.4 Normalny wygld paskw przewijania 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
pomyszkowa, ale zalecamy ostrono oraz dokadne czytanie komunikatw i podpowiedzi. Wikszo
wprowadzanych w nim zmian jest widoczna natychmiast i nie wymaga restartu komputera.
5.4 Normalny wygld paskw przewijania
W terminalu wykonaj:
Nowy wygld, domylny dla Ubuntu:

gsettings set com.canonical.desktop.interface scrollbar-mode overlay-auto

Tradycyjny wygld, znany z innych systemw operacyjnych:

gsettings set com.canonical.desktop.interface scrollbar-mode normal

5.5 Prywatno
Jednym z zastrzee wobec rodowiska Unity jest kwestia prywatnoci uytkownikw. Jeli wpisu-
jesz cokolwiek w Dashu, to twj tekst trafia take na serwery producenta Ubuntu firmy Canoni-
cal. W odpowiedzi dostajesz dodatkowe wyniki wyszukiwania, np. ze sklepu Amazon. Nie wszystkim
musi si podoba takie czciowe szpiegowanie poczyna uytkownika, chocia Canonical zapewnia, i
wszystkie dane przekazywane s anonimowo.
Wyszukiwanie w rdach sieciowych mona wyczy. Warto to zrobi nie tylko ze wzgldu na
ochron prywatnoci, ale take po to, by przyspieszy wyszukiwanie w Dashu i zwikszy czytelno
wynikw.
Ustawienia systemu Prywatno i bezpieczestwo Wyszukaj . Przestaw przecznik z pozycji wczony (pod-
wietlony), na wyczony (szary).
Wyczenie wynikw wyszukiwania online to nie wszystko co mona zrobi w kwestii prywatnoci
uytkownika. Istnieje specjalny skrypt powoki, ktry automatycznie wykona wyej opisan czynno
a take kilka innych10 . W terminalu wykonaj nastpujce polecenie:

wget -q -O -https://fixubuntu.com/fixubuntu.sh | bash

wget program do pobierania plikw z internetu;

-q opcja cicha praca (quiet), okrelajca, e wget ma nie wywietla adnych informacji na
ekranie;
-O opcja wyjcie (output), okrelajca gdzie wget ma zapisa pobrany plik;
- mylnik po opcji wyjcie okrela, e plik bdzie wywietlony na ekranie;
| rura, pipe; przekierowanie wyjcia z jednego programu na wejcie drugiego programu;
w tym wypadku wyjciem z wgeta jest pobrany z internetu skrypt, ktry zostanie przekazany do
programu bash;
bash interpreter polece; na swoim wejciu dosta pobrany plik i teraz wykona zawarte w nim
polecenia.
Pobrany i wykonany zostanie skrypt, ktry bardzo restrykcyjnie ustawi opcje prywatnoci w systemie:
wycza wyszukiwanie w rdach online (tak jak powysza metoda graficzna);
10
Autorem skryptu jest Micah Lee.
83
5.6 Unity Tweak Tool 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
wycza wtyczki wyszukiwania w Amazonie, PopularTracks, Skimlinks, eBay i sklepie z gadetami

Ubuntu;
blokuje poczenia z adresem productsearch.ubuntu.com we wszystkich programach zainstalowa-
nych w systemie.
5.6 Unity Tweak Tool
W Ustawieniach systemu moesz do pewnego stopnia skonfigurowa wygld i za-

chowanie Unity, jednake atwo dostpne opcje s bardzo ograniczone. Zwikszenie
moliwoci konfiguracji wymaga zainstalowania dodatkowych narzdzi. Wspomniany
wczeniej Menader Ustawie CompizConfig jest bardzo potnym narzdziem kon-
figuracyjnym, ale mnogo opcji moe przeraa. CCMS pozwala zmodyfikowa nie tylko Unity, ale
cao wygldu systemu.
Prostszym narzdziem, dedykowanym rodowisku Unity, jest Unity Tweak Tool. Program moesz
zainstalowa za pomoc Centrum Oprogramowania Ubuntu lub przy pomocy konsoli:

sudo apt-get install unity-tweak-tool

5.7 Ubuntu Tweak
Program Ubuntu Tweak jest zestawem narzdzi pozwalajcych usprawni system

Ubuntu. W przeciwiestwie do omawianego wczeniej Unity Tweak Tool, ten program
mniej koncentruje si na wygldzie systemu, a bardziej na jego zachowaniu. Cz opcji
Ubuntu Tweak pokrywa si z Unity Tweak Tool (gwnie tych dotyczcych wygldu
rodowiska), ale ma te kilka bardzo przydatnych narzdzi:
Usprawnienia Logowanie zmiana wygldu ekranu logowania (Greetera);
Zarzdzanie Polecenia aktywatorw edycja Szybkich List (QuickList) aktywatorw na pasku Launchera;
Zarzdzanie Menader typw plikw zarzdzanie powizaniami plikw z odpowiednimi programami;
Czyszczenie podstawowe sprztanie systemu i przestrzeni uytownika.
Ubuntu Tweak moesz pobra bezporednio ze strony autora lub doda odpowiednie repozytorium
i zainstalowa przy pomocy menadera pakietw:

sudo add-apt-repository ppa:tualatrix/ppa
sudo apt-get update
sudo apt-get install ubuntu-tweak

Wicej o instalacji oprogramowania w Ubuntu przeczytasz w rozdziale 3.4: Instalacja oprogramo-

wania.
5.8 Instalacja nowych motyww graficznych
Motyw graficzny systemu mona modyfikowa lub skorzysta z gotowcw. Domylnie w Ubuntu za-
instalowane s trzy motywy: Ambiance (ciemny), Radiance (jasny) i High Contrast (wysoki kontrast).
Zmiana motywu graficznego odbywa si poprzez Ustawienia systemu Wygld Motyw .
84
5.9 Instalacja zestawu ikon 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
Aby pobra i zainstalowa nowy motyw, otwrz stron Gnome-Look.org i z panelu po lewej stronie
wybierz dzia GTK 3.x. Wybierz interesujcy ci motyw i kliknij przycisk download. Otwrz pobrany
plik w menederze archiww File-Roller. Zobaczysz okno podobne do tego:
Wikszo motyww pakowana jest w paczki po kilka sztuk rnicych si kolorystyk. Wybierz
jeden (lub wszystkie) i kliknij przycisk Rozpakuj. W otwartym oknie musisz wskaza gdzie maj zosta
wypakowane pliki. Motywy graficzne przechowywane s w katalogu domowym, w podkatalogu .themes.
Nie masz jeszcze tego katalogu, wic upewnij si, e masz otwarty katalog domowy, a nastpnie kliknij
przycisk Utwrz katalog, znajdujcy si w prawym grnym rogu okna. Jako nazw katalogu podaj
.themes (z kropk na pocztku). Utworzysz w ten sposb ukryty katalog, przeznaczony na motywy
graficzne. Wypakuj zawarto pobranego z internetu pliku do nowo utworzonego katalogu.
Teraz naley poinformowa system, e ma uywa nowego motywu graficznego. Uruchom Unity
Tweak Tool, a nastpnie z wiersza Appearance wybierz Theme. Na wywietlonej licie wymienione
s wszystkie motywy zainstalowane w systemie. Kliknicie nazwy motywu automatycznie wprowadza
zmiany.
5.9 Instalacja zestawu ikon
Aby pobra i zainstalowa nowy zestaw, otwrz stron Gnome-Look.org i z panelu po lewej stronie
wybierz dzia Icons. Wybierz interesujcy ci zestaw i kliknij przycisk download.
Podobnie jak w przypadku instalacji motywu graficznego, najpierw musisz utworzy katalog, w
ktrym bd przechowywane ikony. W katalogu domowym utwrz podkatalog .icons (z kropk na
pocztku) i rozpakuj do niego pobrany zestaw ikon.
Uruchom teraz Unity Tweak Tool, a nastpnie z wiersza Appearance wybierz Icons. Na wywie-
tlonej licie wymienione s wszystkie dostpne zestawy ikon. Kliknicie nazwy zestawu automatycznie
wprowadza zmiany.
5.9.1 Autostart
W systemie Ubunu s dwie metody uruchamiania programw wraz ze startem systemu. Metoda
globalna powoduje wykonanie wskazanego polecenia tu po zakoczeniu rozruchu systemu, ale przed
wczeniem rodowiska graficznego i zalogowaniem uytkownika. Sam uytkownik ma dostp do swo-
jego wasnego autostartu wskazane programy zostan uruchomione w momencie zalogowania si
do systemu.
85
5.10 Folder domowy na pulpicie 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
5.9.2 Autostart uytkownika
Autostart uytkownika suy do uruchamiania programw w momencie rozpoczynania sesji graficz-

nej. Moe to by np. przegldarka internetowa, czytnik RSS, klient pocztowy, komunikator internetowy
co tylko chcesz. Aby ustawi opcj autostartu, wpisz w Dashu Programy startowe. Nowy wpis
tworzymy klikajc Dodaj:
Nazwa nazwa pod jak bdzie wywietlany dany wpis;
Polecenie polecenie, ktre uruchamia dany program, np. by uruchomi przegldark internetow
Firefox, wpisz firefox, komunikator internetowy empathy, itp;
Komentarz dodatkowe informacje, to pole moe pozosta puste.
Pamitaj, e im wicej programw startowych, tym duej bdzie trwao uruchamianie systemu.
5.9.3 Autostart systemowy
Z autostartu systemowego powinni korzysta tylko zaawansowani uytkownicy. Konfiguracja od-

bywa si poprzez edycj pliku /etc/rc.local. Pamitaj, e polecenia zawarte w tym pliku s wykonywane
przed uruchomieniem rodowiska graficznego i nie mona za jego pomoc wpywa na to, co zostanie
uruchomione w sesji danego uytkownika. Rc.local suy jedynie do przeprowadzania zmian niezbd-
nych do prawidowego dziaania systemu, np. do zaadowania dodatkowych sterownikw, jeeli inaczej
nie mona. Zwyky uytkownik nie powinien edytowa tego pliku.
5.10 Folder domowy na pulpicie
Jednym z przydatnych bajerw jest wywietlanie na pulpicie zawartoci katalogu domowego. W ten
sposb katalogi, takie jak Pobrane, Muzyka, Dokumenty, czy Wideo, bd pod rk na pulpicie. Aby
to zrobi, otwrz edytor tekstu Gedit. Wybierz Plik Otwrz i wcinij kombinacj klawiszy CTRL + h ,
aby wywietli ukryte pliki. Przejd do katalogu .config i otwrz plik user-dirs.dirs. Odszukaj lini:

XDG DESKTOP DIR=$HOME/Pulpit

i zmie j na:

XDG DESKTOP DIR=$HOME

Zmiany bd widoczne po ponownym zalogowaniu do systemu.
5.11 Steam
Steam jest platform cyfrowej dystrybucji gier, zarzdzan przez firm Valve. Ani Steam, ani gry na
nim dostpne, nie nale do wolnego oprogramowania. Tytuy s dodatkowo zabezpieczone technologi
DRM, tak wic kupujc za porednictwem Steama na zawsze wiesz swj zakup z t platform. Jeeli
ci to nie przeszkadza i chcesz zainstalowa Steam, to wykonaj nastpujce kroki:
1. Uruchom konsol CTRL + ALT + t i wykonaj polecenie:

sudo apt-get install steam

2. Uruchom program Steam, aby dokoczy instalacj. Zostaniesz poproszony o zapoznanie si z wa-
runkami licencji i zalogowanie do swojego konta Steam (lub stworzenie nowego).
86
5.12 Wyczenie raportowania bdw 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
5.12 Wyczenie raportowania bdw
W Ubuntu domylnie wczony jest mechanizm raportowania bdw Apport. Aby wyczy t
usug i zarazem pozby si komunikatw o wystpieniu bdw, naley wykona nastpujce kroki:
1. Otwrz jako administrator plik konfiguracyjny Apporta:

sudo gedit /etc/default/apport

2. Zmie enabled=1 na enabled=0
3. Zapisz zmiany.
4. Wykonaj polecenie:

sudo service apport stop

5.13 Odtwarzanie szyfrowanych pyt DVD
Wiele pyt DVD z filmami zabezpieczone jest systemem CSS (Content Scramble System), ogra-
niczajcym moliwo ich odtwarzania na nieautoryzowanych urzdzeniach. W kilku krajach obcho-
dzenie takich zabezpiecze (nawet jeeli legalnie zakupie pyt z filmem) jest nielegalne i dlatego
w Ubuntu domylnie nie ma oprogramowania umoliwiajcego odtwarzanie takich multimediw.
Aby mie moliwo odtwarzania zabezpieczonych pyt DVD, zainstaluj pakiet libdvdread4 (jeeli
wczeniej zainstalowae ubuntu-restricted-extras, to moesz pomin ten krok):

sudo apt-get install libdvdread4

Nastpnie w Terminalu wykonaj nastpujce polecenie:

sudo /usr/share/doc/libdvdread4/install-css.sh

Uruchomiony w ten sposb program pobierze i zainstaluje brakujce oprogramowanie. Odtwarzanie za-
bezpieczonych pyt DVD powinno by teraz moliwe przy pomocy wikszoci dostpnych odtwarzaczy
(np. Totem, MPlayer, VLC).
5.14 Przyspieszanie systemu poprzez lepsze wykorzystanie pamici
Jeeli w komputerze masz du ilo pamici operacyjnej (RAM), to warto si zastanowi, czy nie
lepiej j spoytkowa zgodnie z zasad RAM niewykorzystywany to RAM zmarnowany. Ile to jest duo
RAM-u? Minimum to 2 gigabajty, ale nie zalecamy stosowania poniszych porad, jeeli masz mniej
ni 4 gigabajty.
5.14.1 Preload i prelink
Te dwa pakiety to daemony dziaajce w tle. Wystarczy je zainstalowa, aby rozpoczy swoj
prac. Preload i prelink obserwuj dziaania uytkownika i staraj si przewidzie jakich programw
moe potrzebowa. W praktyce sprowadza si to do wczeniejszego zaadowania do pamici opera-
cyjnej najczciej uywanego oprogramowania (preload) oraz potrzebnych tym programom bibliotek
(prelink). Aby zainstalowa te dwa programy, wykonaj w Terminalu polecenie:

sudo apt-get install preload prelink

87
5.15 Oczyszczanie systemu 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
Nie martw si, e zabraknie ci RAM-u. adowane w ten sposb programy lduj w pamici tym-
czasowej (cache) i zostan z niej usunite w pierwszej kolejnoci, jeeli aktualnie dziaajce oprogra-
mowanie bdzie potrzebowa wicej pamici.
5.14.2 Wykorzystanie partycji wymiany
Jeeli w trakcie instalacji, zgodnie z zaleceniami tego Przewodnika, utworzye partycj wymiany
(swap), to teraz dowiesz si paru istotnych rzeczy. Swap jest rozszerzeniem pamici operacyjnej, re-
zydujcym na dysku twardym komputera. Domylnie system bdzie zapisywa w swapie dane, ktre
musz znajdowa si pod rk, ale niekoniecznie w RAM-ie. Jednake dysk twardy (nawet typu SSD)
jest wielokrotnie mniej wydajny, ni nawet najwolniejsze koci pamici RAM. Kiedy dochodzi do ko-
niecznoci odczytywania danych ze swapu, widac wyrane spowolnienie pracy komputera. Na szczcie
mona temu zaradzi modyfikujc parametr systemowy vm.swappiness. Okrela on jak intensywnie
system ma korzysta z partycji wymiany i moe przyjmowa wartoci od 0 do 100.
0 oznacza, e swap bdzie wykorzystywany tylko i wycznie w sytuacji, kiedy zabraknie pamici
operacyjnej.
5 oznacza bardzo mae wykorzystanie partycji wymiany.
60 to warto domylna.
100 wcza bardzo agresywne wykorzystanie dysku twardego.
Aby wywietli aktualn warto, wykonaj w Terminalu polecenie:

cat /proc/sys/vm/swappiness

Aby zmieni t warto, wykonaj:

sudo sysctl vm.swappiness=5

Teraz moesz przystpi do testowania. Sprbuj mocniej obciy system, aby sprawdzi, jak si
zachowuje. Jeeli co poszo nie tak i dojdzie do zablokowania maszyny, to nie przejmuj si tym.
Wystarczy j zrestartowa, a vm.swappiness zostanie ponownie ustawiony na warto domyln 60.
Aby permamentnie wprowadzi zmiany, otwrz plik z ustawieniami systemowymi:

sudo gedit /etc/sysctl.conf

i na kocu, w nowej linii, dopisz:

vm.swappiness = 10

Zapisz zmiany i zrestartuj komputer, aby sprawdzi, czy si zachoway.
5.15 Oczyszczanie systemu
Okresowe czyszczenie systemu Ubuntu nie jest potrzebne. Pewne rzeczy pozostaj, ale nie maj
one wpywu na szybko dziaania systemu. Usuwanie oprogramowania moe pozostawi troch mieci
w systemie plikw, ale nie wpywa to na szybko dziaania. Jeeli zachodzi potrzeba uwolnienia
dodatkowego miejsca na dysku twardym, to ponisze porady mog by pomocne.
88
5.16 Konfiguracja menu rozruchowego 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
5.15.1 Czyszczenie katalogu domowego programem Bleachbit
Korzystajc z Centrum Oprogramowania Ubuntu znajd i zainstaluj program Bleachbit. Wyszuka

on niepotrzebne i zamiecajce katalog domowy pliki, np. miniatury albo zawarto pamici podrcznej
przegldarek internetowych. Nie zalecamy korzystania z Bleachbita do dokonywania zmian w systemie
(opcja APT). Takie rzeczy lepiej wykona rcznie.
5.15.2 Czyszczenie systemu zarzdzania pakietami
Instalacja i usuwanie oprogramowania moe pozostawi w komputerze duo zbdnych plikw. Po-
nisze polecenia usun je z dysku twardego.
Usunicie pobranych archiww z pakietami:

sudo apt-get clean

Usunicie starych archiww z pakietami:

sudo apt-get autoclean

Usunicie nieuywanych pakietw:

sudo apt-get autoremove

Dodatkowo mona si posuy programem deborphan, ktry pomoe usun nieuywane pakiety.
Najpierw go zainstauj:

sudo apt-get install deborphan

A nastpnie wykorzystaj w ten sposb:

sudo deborphan --guess-all | xargs sudo apt-get -y remove --purge

sudo nakazuje wykonanie polecenia jako administrator;
deborphan program wyszukujcy osierocone pakiety;
quess-all polecenie dla programu deborphan, nakazujce mu szuka we wszystkich pakietach;
| przekazanie wyniku dziaania (wyjcia) programu deborphan do drugiego programu (na jego
wejcie);
sudo nakazuje wykonanie polecenia jako administrator;
apt-get program zarzdzajcy pakietami;
-y opcja programu apt-get, okrelajca, e z gry zgadzamy si na wszystkie dziaania;
remove polecenie programu apt-get, nakazujce mu usun wskazane programy;
purge polecenie programu apt-get, nakazujce mu usun rwnie pozostaoci (pliki konfigura-
cyjne, histori, ikony, itp).
5.16 Konfiguracja menu rozruchowego
Menu rozruchowe (boot menu) suy do wskazywania ktry z zainstalowanych systemw operacyj-
nych ma zosta uruchomiony podczas rozruchu komputera. Jeeli zainstalowae Ubuntu jako jedyny
system operacyjny, to menu rozruchowego nie zobaczysz. Mona je wywietli poprzez wcinicie klawi-
sza Shift lub w chwili pojawienia si fioletowych pasw na krawdziach ekranu. Jeeli masz wicej
89
5.16 Konfiguracja menu rozruchowego 5 SZTUCZKI Z SYSTEMEM UBUNTU
ni jeden system operacyjny, ekran rozruchowy programu GRUB zostanie wywietlony i rozpocznie
si odliczanie, po upywie ktrego zostanie wybrana pierwsza pozycja z listy.
Konfiguracja wygldu i zachowania menu rozruchowego jest moliwa, ale wymaga bardzo dobrej
znajomoci dokumentacji programu GRUB i umiejtnego stosowania wiersza polece. To wykracza
daleko poza zakres tego Przewodnika. Zamiast tego, posuymy si programem Grub Customizer.
Aby go zainstalowa wykonaj:

sudo add-apt-repository ppa:danielrichter2007/grub-customizer
sudo apt-get update
sudo apt-get install grub-customizer

Teraz uruchom program Grub Customi-

zer. Zmiany w menu rozruchowym wyma-
gaj uprawnie administratora, wic zosta-
niesz poproszony o podanie hasa. Kiedy to
zrobisz, program przeskanuje aktualn konfi-
guracj i wywietli swoje okno. Dostpne s
w nim trzy zakadki:
Ustawienia listy suy do konfiguracji kolejnoci elementw na licie. Pierwszy element zostanie
domylnie wybrany podczas rozruchu systemu. Elementy usunite z tej listy nie pojawi si w
menu GRUB-a, widocznym podczas uruchamiania komputera (co moe skutkowa niemoliwoci
uruchomienia systemu w ogle).
Ustawienia oglne suy do zmiany podstawowych parametrw.
Ustawienia wygldu pozwala zmieni kolory i rozmiar menu rozruchowego, a take wgra tapet.
W programie dostpny jest jeszcze przycisk Zaawansowane. Wcza on menu ustawie przeznaczo-
nych dla dowiadczonych administratorw systemu.
Aby zapisa wprowadzone przez siebie zmiany, kliknij przycisk Zapisz, znajdujcy si na grnej
belce narzdziowej.
90
6 ROZWIZYWANIE PROBLEMW Z UBUNTU
6 Rozwizywanie problemw z Ubuntu
6.0.1 Brak moliwoci uruchomienia systemu Ubuntu lub Windows
Zajrzyj do 2.10.5: Przywracanie GRUB-a.
6.0.2 GRUB startuje, ale nie uruchamia systemu
W GRUB-ie wybierz Opcje zaawansowane dla systemu Ubuntu Recovery Mode . Odczekaj, a system si
zaaduje, i wybierz opcj grub. Nastpnie wybierz resume lub zrestartuj komputer.
6.0.3 System plikw zosta uszkodzony i wymaga naprawy
W GRUB-ie wybierz Opcje zaawansowane dla systemu Ubuntu Recovery Mode . Odczekaj, a system si
zaaduje, i wybierz opcj fsck. Nastpnie wybierz resume lub zrestartuj komputer.
6.0.4 Czarny ekran podczas uruchamiania systemu
Przyczyny tego mog by rne, jednak najczciej jest to problem ze sterownikami karty graficznej.
Po pierwsze, karta graficzna moga nie powiadomi monitora, e ma zacz wywietla obraz. Wcinij
CTRL + Alt + F1 , aby przej na wirtualn konsol, a nastpnie CTRL + Alt + F7 , aby powrci do
trybu graficznego.
Jeeli to nie pomaga, uruchom ponownie komputer, wejd w menu GRUB-a i wybierz
Opcje zaawansowane dla systemu Ubuntu Recovery Mode . Odczekaj, a system si zaaduje, i wybierz opcj
failsafex. System zostanie uruchomiony w bezpiecznym trybie graficznym. Wybierz Run in low-graphics
mode for just one session. Przejd do sekcji 7.1 Sterowniki do kart graficznych, aby dowiedzie si
wicej o sterownikach.
Trzeci moliwoci jest dopisanie opcji nomodeset do parametrw uruchamiania Ubuntu.
W menu GRUB-a zaznacz Ubuntu i wcinij e . Przejd do linijki zaczynajcej si od linux (to
bdzie przedostatnia linijka), skasuj $Vt handoff i na kocu dopisz nomodeset. Wcinij CTRL + x ,
aby uruchomi komputer z nowymi parametrami.
6.0.5 Problemy z instalacj pakietw
Przerwany proces instalacji pakietw oprogramowania skutkuje niemoliwoci dokonywania zmian

w systemie. Menader pakietw w takiej sytuacji wykrywa, e pakiety zostay uszkodzone i nie pozwoli
nic zrobi, pki nie zostan naprawione. Najprostszym remedium jest uruchomienie konsoli CTRL +
Alt + t i wpisanie nastpujcych polece:

sudo dpkg --configure -a
sudo apt-get clean
sudo apt-get autoclean
sudo apt-get install -f

91
6 ROZWIZYWANIE PROBLEMW Z UBUNTU
6.0.6 Przywracanie paska Launchera
Aby przywrci domylne ikony na pasku Launchera, wykonaj:

unity --reset-icons

Zmiany bd widoczne po ponownym zalogowaniu si do systemu.
6.0.7 Przywracanie wygldu systemu do ustawie domylnych
Aby przywrci domylny wygld interfejsu uytkownika, wykonaj w terminalu:

Samo Unity:

unity --reset

Przywracanie domylnych ustawie caego rodowiska graficznego:

sudo apt-get install dconf-tools
dconf reset -f /org/compiz/

Zmiany bd widoczne po ponownym zalogowaniu si do systemu.
92
7 TEMATY ZAAWANSOWANE
7 Tematy zaawansowane
7.1 Sterowniki do kart graficznych
W rozdziale 3.5.3 Instalacja dodatkowych sterownikw opisana zostaa metoda instalacji do-
datkowych sterownikw. Czsto w ten sposb instaluje si wanie sterowniki do kart graficznych.
Jednak skoro komputer wywietla obraz jeszcze przed instalacj tych moduw, to znaczy, e jakie
sterowniki musz ju wczeniej by obecne w systemie. Zgadza si. W Ubuntu domylnie zainstalowane
s sterowniki do niemale kadej karty graficznej, rozwijane zgodnie z zasadami wolnego i otwartego
oprogramowania. Spotykaj si one z rn reakcj producentw sprztu. Niektrzy ten sposb do-
starczania sterownikw w peni popieraj i wanie tak zapewniaj oficjalne wsparcie dla Ubuntu, inni
natomiast zupenie go ignoruj. Poza otwarto-rdowymi sterownikami niektrzy producenci sprztu
dostarczaj te dla Ubuntu sterowniki oparte na zamknitym (wasnociowym) kodzie rdowym.
S to na og swego rodzaju porty ich odpowiednikw z Windows, dziki czemu zapewniaj komple-
mentarn wydajno i funkcjonalno. To wanie takie sterowniki moesz doinstalowa na zasadach
opisanych w rozdziale powiconym dodatkowym sterownikom. W tym rozdziale dowiesz si wicej
o tym, z jakich sterownikw powiniene korzysta w swoim konkretnym przypadku.
7.1.1 Identyfikacja karty graficznej i sterownika
eby wiedzie z jakich sterownikw naley skorzysta, najpierw trzeba sprawdzi w jaki sprzt
wyposaony jest komputer. Cz osb zapewne i bez adnych dodatkowych procedur wie, jak ma
kart graficzn, jednak eby si upewni, naley w terminalu wpisa:

lspci | grep VGA

lspci program wywietlajcy urzdzenia obecne w komputerze;

| rura, pipe, przekierowanie wyjcia z jednego programu na wejcie drugiego;
grep program wyszukujcy wzorce;
VGA szukany wzorzec, w tym wypadku szukamy urzdze zgodnych ze standardem VGA (kart
graficznych).
Wynik powyszej komendy zwrci producenta i nazw karty graficznej, w jak wyposaony jest
komputer. Na przykad dla Nvidii:

03:00.0 VGA compatible controller: NVIDIA Corporation G94 [GeForce 9600 GT] (rev a1)

eby dowiedzie si z jakiego sterownika aktualnie korzysta twj komputer, naley wpisa komend:

glxinfo | grep OpenGL

glxinfo program wywietlajcy surowe informacje o aktualnie dziaajcym sterowniku do karty

graficznej;
I rura, pipe, przekierowanie wyjcia z jednego programu na wejcie drugiego;
grep program wyszukujcy wzorce;
OpenGL szukany wzorzec, w tym wypadku szukamy informacji o zgodnoci z bibliotekami
OpenGL.
93
7.1 Sterowniki do kart graficznych 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
Uwaga! Powysza komenda wymaga zainstalowania pakietu mesa-utils. Pakiet ten domylnie
doinstalowuje si wraz z ubuntu-restricted-extras, instalacja tej paczki jest opisana w rozdziale 3.5.4.
Jeeli postpowae zgodnie z tamtymi wytycznymi, to nie musisz robi nic wicej, w przeciwnym
przypadku odpowiedni pakiet naley zainstalowa komend:

sudo apt-get install mesa-utils

sudo wykonuje dalsze polecenia z uprawieniami administratora systemu;

apt-get program do zarzdzania zainstalowanym oprogramowaniem;
install informujesz apt, e chcesz zainstalowa paczk z oprogramowaniem;
mesa-utils nazwa paczki do zainstalowania.
7.1.2 Intel
Karty graficzne produkowane przez Intela to w Ubuntu najprostszy przypadek. Intel oficjalnie
rozwija jedynie otwarte sterowniki, ktre ju s obecne zaraz po instalacji systemu. adne dodatkowe
dziaanie uytkownika nie jest wymagane. Mona dodatkowo zainstalowa dwa pakiety, zapewniajce
akceleracj sprztow podczas dekodowania filmw:

sudo apt-get install i965-va-driver vainfo

7.1.3 nVidia
Na przeciwnym biegunie jest natomiast nVidia. Ten producent prawie zupenie ignoruje otwarte
sterowniki, ale za to dostarcza wysokiej jakoci zamknite moduy. Instaluje si je zgodnie z rozdziaem
3.5.3 Instalacja dodatkowych sterownikw.
94
7.1 Sterowniki do kart graficznych 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
Do odpowiednich kart graficznych naley zainstalowa sterowniki o wskazanych numerach:

Sterownik 331.x do kart GeForce 8000 i nowszych;
Sterownik 304.x do kart 6000 7000;
Sterownik 173.x do kart GeForce 5 (FX);
Sterownik 96.x do kart GeForce 4 i starszych.
Program instalujcy dodatkowe sterowniki powinien poprawnie zidentyfikowa kart graficzn i za-
proponowa odpowiedni wersj sterownika. Akceleracj wideo poprzez VDPAU mona doinstalowa
poleceniem:

sudo apt-get install libvdpau1 vdpauinfo

Jeli twj komputer to laptop z ukadem Nvidia Optimus, a system nie rozpozna tego ukadu, to
moe zaj potrzeba rcznej instalacji pakietu nvidia-prime.

sudo apt-get nvidia-prime

Przeczanie ukadu graficznego wykonuje si w panelu ustawie nvidia-settings.

Gdyby pakiet nvidia-prime nie dziaa poprawnie, mona zamiast niego zainstalowa Bumblebee.
Ten program wycza dyskretn kart Nvidii, jednoczenie umoliwiajc jej wczenie wtedy, gdy jest
potrzebna. Po wczeniejszym odinstalowaniu nvidia-prime, Bumblebee mona zainstalowa polece-
niem:

sudo apt-get install bumblebee bumblebee-nvidia

7.1.4 AMD
AMD w kwestii sterownikw wybrao podejcie porednie pomidzy sposobem Intela, a nVidii.
Z jednej strony ten producent dostarcza zamknite sterowniki (ale tylko do najnowszych kart graficz-
nych), z drugiej za rozwija sterowniki otwarte, obsugujce starsze modele. Jeeli jeste uytkownikiem
karty graficznej AMD Radeon HD 5000 lub nowszej, powiniene zainstalowa sterownik zamknity,
zgodnie z procedur opisan w rozdziale 3.5.3 Instalacja dodatkowych sterownikw. W przypadku
posiadania starszej karty graficznej pozostaje uycie otwartego sterownika.
95
7.2 Firewall 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
W tym drugim wypadku mona zapewni akceleracj wideo poprzez VDPAU instalujc pakiety
poleceniem:

sudo apt-get install libvdpau1 vdpauinfo mesa-vdpau-drivers

Posiadacze hybrydowych ukadw AMD powinni zainstalowa paczki fglrx oraz fglrx-pxpress:

sudo apt-get install fglrx fglrx-pxpress

7.2 Firewall
O tym, czy firewall w systemie Ubuntu jest potrzebny, czy nie, mona dugo dyskutowa. Jeeli
dla spokoju ducha potrzebujesz dziaajcej ciany ogniowej, to Ubuntu oferuje proste narzdzie do
zarzadzania wbudowanym w system programem iptables.
GUFW (GUI for Uncomplicated Fire-
Wall) znajduje si w repozytoriach Ubuntu.
Zainstaluj go z Centrum Oprogramowania
(Konfiguracja zapory Firewall) lub za po-
moc Terminala:

sudo apt-get install gufw

Uruchom program GUFW. Konfiguracja

zapory sieciowej wymaga uprawnie admini-
stratora, zostaniesz wic poproszony o uwie-
rzytelnienie. Kiedy to zrobisz, otwarte zostanie gwne okno programu.
Domylnie zapora jest wyczona. Kliknij przycisk przy pozycji Stan i ustaw go na wczony (tak
jak na rysunku). Od tego momentu firewall dziaa i bdzie automatycznie si uruchamia wraz ze
96
7.3 Antywirus 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
startem systemu. Warto jeszcze przestawi Przychodzce z pozycji Odmw na Odrzu11 . Teraz
firewall jest skonfigurowany wedug oglnie przyjtego na wiecie schematu dla komputerw osobistych:
odrzu wszystkie poczenia przychodzce, zezwl lokalnym programom na czenie si z internetem.
7.2.1 Dodawanie regu
Moe si zday, i bdziesz potrzebowa wprowadzi jaki wyjtek od wczeniej ustalonej polityki
dziaania firewalla. Zrobisz to w zakadce Reguy. Aby doda regu, kliknij przycisk +, znajdujcy
si pod tabel. S trzy sposoby na stworzenie reguy:
Predefiniowana pozwala stworzy regu w oparciu o szablon. Jeeli chcesz zablokowa lub
odblokowa konkretny program, wybierz go z listy Programy i ustaw odpowiedni metod.
Prosta pozwala w prosty sposb zarzdza poszczeglnymi protokoami. Na przykad, aby za-
blokowa poczenia przegldarek internetowych (i wielu innych programw), wpisz http w pole
Port i wybierz Odrzu z listy Metoda.
Prosta pozwala ograniczy dostp do specyficznych adresw IP, protokow, czy konkretnych
typw pocze z sieci (np. ethernet, WiFi).
7.3 Antywirus
Nie, nie potrzebujesz programu antywirusowego na Linuksie.

Tak, istniej wirusy na Linuksa.
Tak, istnieje bardzo duo programw antywirusowych dla Linuksa.
Nie, nie potrzebujesz ich, gdy i tak nic na wiecie nie zabezpieczy ci przed tob samym.
Z wirusami na Linuksa jest jak z Yeti s lady, ale nikt nie widzia wochacza. W praktyce
szkodliwe oprogramowanie na Linuksa istnieje, ale do zainfekowania komputera wykorzystuje dziury we
wtyczkach przegldarek (Flash, Java, PDF) i przed tym aden antywirus ci nie zabezpieczy (dotyczy
to kadego systemu operacyjnego). Wini naley producentw tych wtyczek, czyli kolejno Adobe,
Oracle i znw Adobe.
Drugim sposobem ataku jest wpynicie na uytkownika komputera, czyli na ciebie. Wykorzystuje
si socjotechnik, aby przekona uytkownika do uruchomienia zoliwego programu z uprawnieniami
administratora systemu. Na to aden program antywirusowy nie pomoe. aden program antywirusowy
nie zabezpieczy te przed wirusami, ktre nie zostay jeszcze odkryte (zasada ta dotyczy kadego
systemu operacyjnego).
Konstrukcja systemu Linux sprawia, e niebywale trudno jest programowi samodzielnie zdoby
kontrol nad systemem (fachowo si to nazywa rozszerzeniem uprawnie). Nawet jeeli pojawi si
program potraficy dokona takich rzeczy, atki uszczelniajce system trafiaj do komputerw domo-
wych w cigu doby od odkrycia zagroenia.
Kady liczcy si program antywirusowy ma swoj wersj dziaajc na Linuksie, jednake jest to
oprogramowanie przeznaczone gwnie do dziaania na serwerach pocztowych oraz w duych sieciach
korporacyjnych. Suy ono do wykrywania i unieszkodliwiania wirusw przeznaczonych na systemy
z rodziny Windows.
11
Kiedy kto bdzie prbowa si poczy z zewntrz, to zamiast otrzyma sygna zajty, dostanie guchy
telefon.
97
7.4 Uytkownicy 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
7.3.1 ClamAV
Jeeli korzystasz tylko i wycznie z sys-

temu Linux (jak np. Ubuntu), to nie potrzebu-
jesz programu antywirusowego. Jednake jeli
masz rwnie zainstalowany system Windows,
to czasem moesz chcie przeskanowa jego
partycj lub sprawdzi, czy bezpiecznie jest
uruchomi np. pendrive w systemie Windows.
Aby zainstalowa antywirus ClamAV wraz
z nakadk graficzn, wyszukaj w Centrum
Oprogramowania Ubuntu Clamtk lub zainstaluj ten pakiet z wiersza polece:

sudo apt-get install clamtk

Obsuga programu ClamTk jest bardzo prosta. Kliknij przycisk Katalog domowy, aby rozpocz
skanowanie swojego katalogu. Po paru minutach otrzymasz raport. Clam wyszukuje nie tylko wi-
rusy, ale te teoretycznie szkodliwe i niepodane pliki. Jak zawsze w przypadku pracy z programem
antywirusowym, naley uwaa na jego raporty i nie kasowa jak popadnie wszystkiego, co pokazuje.
Na obrazku wida, e po skanowaniu katalogu domowego autora tego Przewodnika antywirus wy-
kry 13 zagroe. Na t list zoyy si dwa pliki z wirusami celowo tam umieszczonymi oraz 11
wpisw w katalogu profilu przegldarki Firefox, rozpoznane jako elementy szpiegujce.
7.3.2 Dodatkowe opcje skanowania
W menu Skanuj mamy dostpne dodatkowe opcje skanowania:

Plik skanuje wskazany plik;
Katalog skanuje wszystkie pliki we wskazanym katalogu bez podkatalogw;
Skanowanie rekursywne skanuje wszystkie pliki we wskazanym katalogu wraz ze wszystkimi
podkatalogami;
Katalog domowy (szybko) skanuje katalog domowy, bez podkatalogw;
Katalog domowy (rekursywnie) skanuje katalog domowy wraz z podkatalogami;
Urzdzenie skanuje podczone do komputera urzdzenia wymienne (pendrivey, dyski ze-
wntrzne).
Aby przeskanowa cay komputer, wybierz Skanuj Skanowanie rekursywne i wska gwny System
plikw (/). Aby mie pewno, e wszystko zostao sprawdzone, uruchom ClamTk jako administrator:

sudo clamtk

7.4 Uytkownicy
7.4.1 Dodawanie nowego uytkownika
Aby doda nowego uytkownika systemu, uruchom w Dashu Konta uytkownikw. W prawym
grnym rogu ekranu kliknij Odblokuj i podaj haso administratora. Aby doda nowego uytkownika:
1. Kliknij przycisk +, znajdujcy si pod lewym panelem z list uytkownikw.
98
7.4 Uytkownicy 7 TEMATY ZAAWANSOWANE
2. Wypenij formularz:
Typ konta konto standardowe umoliwia korzystanie z komputera; konto administratora
pozwala dokonywa zmian w systemie (instalacja pakietw, zmiana ustawie, wszdzie tam,
gdzie do tej pory podawae haso, aby co odblokowa);
Imi i nazwisko aby system wiedzia, jak ma si zwraca do uytkownika;
Nazwa uytkownika nazwa systemowa, inaczej login do konta; tylko mae litery, bez polskich
i specjalnych znakw.
3. Kliknij Dodaj.
4. Aby aktywowa konto, ustaw dla niego haso. Kliknij Brak obok pola Haso w prawej czci okna.
Moesz tam te ustawi logowanie bez hasa.
7.4.2 Konto gocia
Ubuntu umoliwia korzystanie z systemu w sesji gocia. Wyboru naley dokona podczas logowania.
Wszystkie zmiany wprowadzone w trakcie takiej sesji zostan utracone po zakoczeniu pracy. Go nie
moe te dokonywa zmian w systemie, ma dostp tylko do aktualnie zainstalowanego oprogramowania
i nie moe instalowa nowego.
Aby wyczy konto gocia, uruchom edytor tekstu jako administrator:

sudo gedit

Wklej do niego:

[SeatDefaults]
allow-guest=false

Zapisz plik jako /usr/share/lightdm/lightdm.conf.d/50-no-guest.conf

Aby ponownie wczy konto gocia, skasuj ten plik:

sudo rm /usr/share/lightdm/lightdm.conf.d/50-no-guest.conf

99
8 O PRZEWODNIKU
8 O Przewodniku
Niniejszy przewodnik powsta wsplnym wysikiem uytkownikw forum.ubuntu.pl. Mamy na-
dziej, e bdzie on pomocny w stawianiu pierwszych krokw z systemem Ubuntu Linux. W razie
jakichkolwiek kopotw zawsze mona poprosi o pomoc na naszym forum.
8.1 Autorzy
Gwni autorzy przewodnika:

Piotr Dwimenor Vali Sochocki, dwimeron@gmail.com tekst, skad;
makson tekst, korekta;
bear7 tekst, korekta;
ionash. korekta;
K2Cl korekta;
perzan pomoc przy skadzie.
Dodatkowe podzikowania za korekt i wyapywanie literwek:
babel-89, enedil, kszyhus, qnebra, rob006, Tomfoc
8.2 Linki
Najnowsza wersja Przewodnika (ubuntu.pl)

rda (github.com)
8.3 Wykorzystane materiay
W Przewodniku wykorzystano dodatkowe, zewntrzne materiay:

Strona 69: Galeria zdj Beshefa (link);
Strona 79: kadr z filmu Big Buck Bunny;
Strona 104: Informator polece systemu Unix/Linux, oryginalnie napisany dla serwisu Fos-
swire.com, udostpniony na licencji CC-by-sa 3.0. Polskie tumaczenie dostpne jest pod tym
linkiem.
Ikony programw: domylny styl ikon Ubuntu (ubuntu-mono-dark);
Szata graficzna: design.ubuntu.com.
8.4 Licencja
Przewodnik po Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr jest objty licencj [Creative
Commons Uznanie autorstwa Uycie niekomercyjne Na tych samych warunkach
3.0 Polska.
Skrcone zapisy licencji:
Zezwala si na kopiowanie i rozpowszechnianie Przewodnika w dowolnym medium i formacie, a take na
jego adaptacj (remiksowanie, zmienianie i tworzenie utworw zalenych) na nastpujcych warunkach:
Uznanie autorstwa Naley odpowiednio oznaczy autorstwo utworu, poda odnonik do licencji
i wskaza zmiany, jeli takie zostay dokonane. Mona tego dokona w dowolny rozsdny spo-
sb, o ile nie sugeruje si udzielenia przez licencjodawc aprobaty dla siebie lub swojego sposobu
wykorzystania licencjonowanego utworu.
100
8.4 Licencja 8 O PRZEWODNIKU
Uycie niekomercyjne Nie naley wykorzystywa utworu do celw komercyjnych.

Na tych samych warunkach Remiksujc utwr, przetwarzajc go lub tworzc na jego podstawie,
naley swoje dzieo rozpowszechnia na tej samej licencji, co orygina.
101
9 DODATEK 1: SKRTY KLAWISZOWE UNITY
9 Dodatek 1: Skrty klawiszowe Unity
Panel uruchamiania (Launcher)

Super Przytrzymany wywietla panel uruchamiania i skrty klawiszowe
ALT + F1 Tryb nawigacji Launchera
Super + Tab Przeczanie pomidzy aktywatorami Launchera
Super + 1 do 9 Uruchamia aktywator 1 9 z Launchera
Super + Shift + 1 do 9 Otwiera nowe okno aktywatora 1 9
Super + T Otwiera kosz
Przeczanie
Alt + Tab Przecza pomidzy oknami programw
CTRL + Alt + Tab Przecza pomidzy oknami programw na wszystkich obszarach
roboczych
Alt + Przecza pomidzy oknami tego samego programu
Panel wyszukiwania (Dash)
Super Wywietla panel gwny
Super + A Wywietla panel programw
Super + F Wywietla panel plikw
Super + M Wywietla panel muzyki
Super + C Wywietla panel zdj
Super + V Wywietla panel wideo
CTRL + Tab Przeczanie pomidzy panelami
Uaktywnia wybrany element
Obszary robocze
Super + S Wywietla obszary robocze
Ctrl + Alt + Strzaki Zmiana obszaru roboczego
Shift + Ctrl + Alt + Strzaki Przemieszcza aktywne okno
Heads-Up Display(HUD)
Alt Nacinity wywietla HUD
Alt Przytrzymany wywietla menu okna
Alt + F10 Wywietla menu apletw
Okna
Super + W Wywietla okna na aktywnym obszarze roboczym
Shift + Super + W Wywietla okna ze wszystkich obszarw roboczych
CTRL + Super + Maksymalizuje okno
CTRL + Super + Minimalizuje okno
CTRL + Super + Dopasowywuje okno do lewej krawdzi
CTRL + Super + Dopasowywuje okno do prawej krawdzi
Alt + F4 Zamyka okno
Alt + Otwiera menu okna
102
9 DODATEK 1: SKRTY KLAWISZOWE UNITY
Inne, nie zwizane bezporednio z Unity

CTRL + C Kopiuj zaznaczony tekst do schowka
CTRL + X Wytnij zaznaczony tekst do schowka
CTRL + V Wklej ze schowka
rodkowy przycisk myszy Wklej ostatnio zaznaczony tekst
CTRL + F Wyszukaj
CTRL + Z Cofnij
CTRL + Y Ponw
CTRL + S Zapisz
CTRL + Shift + S Zapisz jako
Alt + F2 Otwiera menu Wykonaj polecenie
Ctrl + Alt + T Uruchamia terminal
Ctrl + Alt + L Blokada ekranu
Ctrl + Alt + SysEq + S Synchronizuj wszystkie dane
Ctrl + Alt + SysEq + U Przecz dysk w tryb Tylko do odczytu
Ctrl + Alt + SysEq + B Siowo zrestartuj komputer (niebezpieczne dla danych)
103
10 DODATEK 2: INFORMATOR POLECE SYSTEMU UNIX/LINUX
10 Dodatek 2: Informator polece systemu Unix/Linux

Operacje na plikach Informacje o systemie
ls wywietla zawarto katalogu date pokazuje aktualn dat i czas
ls -al wywietla katalog wraz z ukrytymi plikami cal pokazuje kalendarz na ten miesic
cd dir zmienia katalog na dir uptime pokazuje czas dziaania komputera
cd zmienia katalog na domowy (home) w wywietla list zalogowanych uytkownikw
pwd wywietla ciek do aktualnego katalogu whoami wywietla jako kto jeste zalogowany
mkdir dir tworzy katalog dir finger user informacje o uytkowniku user
rm file usuwa plik file uname -a wywietla informacje o kernelu
rm -r dir usuwa katalog dir cat /proc/cpuinfo informacje o procesorze
rm -f file siowo usuwa plik file cat /proc/meminfo informacje o pamici
rm -rf dir siowo usuwa katalog dir * man app wywietla podrcznik do app
cp file1 file2 kopiuje plik file1 do pliku file2 df wywietla zajto dysku
cp -r dir1 dir2 kopiuje katalog dir1 do katalogu dir2 ; tworzy katalog du wywietla zajto katalogu
dir2 jeeli ten nie istnieje
mv file1 file2 przenosi plik file1 do file2 (zmienia nazw z file1 na file2 ); free wywietla zajto pamici i swap
jeeli file2 to istniejcy katalog, przenosi do niego plik file1
ln -s file link tworzy cze link do pliku file whereis app wywietla lokalizacj aplikacji app
touch file tworzy lub uaktualnia plik file which app wywietla ktra aplikacja zostanie uruchomiona
cat file wypisuje do pliku file Kompresja
more file wywietla zawarto pliku file tar cf file.tar files tworzy plik file.tar zawierajcy pliki files
head file wywietla pierwsze 10 linijek pliku file tar xf file.tar wypakuje pliki z file.tar
tail file wywietla ostatnie 10 linijek pliku file tar czf file.tar.gz files tworzy archiwum z kompresj Gzip zawierajce
pliki files
tail -f file wypisuje nowe dane z pliku file kiedy ten ronie, zaczynajc tar xzf file.tar.gz wypakuje pliki z file.tar.gz
od 10 ostatnich linii
Zarzdzanie procesami tar cjf file.tar.bz2 tworzy archiwum file.tar.bz2 z kompresj Bzip2
ps wywietla list aktualnie dziaajcych procesw tar xjf file.tar.bz2 wypakuje pliki z file.tar.bz2
top wywietla list wszystkich dziaajcych procesw gzip file pakuje plik file do archiwum file.gz
kill pid zabija proces o numerze pid gzip -d file.gz wypakuje pliki z file.gz
killall proc zabija procesy o nazwie proc * Sie
bg wywietla list zatrzymanych lub dziaajcych w tle procesw ping host pinguje host i wywietla rezultaty
fg przywraca najnowszy proces whois domain informacje whois o domain
fg n przywraca proces n na pierwszy plan dig domain informacje DNS o domenie domain
Prawa dostpu do plikw dig -x host wywietla informacje zwrotne o host
chmod octal file zmienia prawa dostpu do pliku file na octal, kolejno wget file pobiera file z sieci
dla waciciela, grupy i innych
4 odczyt (read) wget -c file kontynuuje zatrzymane pobieranie
2 zapis (write) Instalacja
1 uruchamianie (execute) Instalacja ze rde:
Przykady: ./configure
chmod 777 rwx dla wszystkich make
chmod 755 rwx dla waciciela, rx grupy i innych sudo make install
Zajrzyj do man chmod po wicej opcji dpkg -i pkg.deb instaluje paczk (Debian)
SSH rpm -Uvh pkg.rpm instaluje paczk (RPM)
ssh user@host czy z host jako user Skrty
ssh -p port user@host czy z host na porcie port jako user CTRL + C koczy aktualne polecenie
ssh-copy-id user@host dodaje twj klucz do host dla user aby umo- CTRL + Z zatrzymuje aktualne polecenie, fg przywraca na pierwszy
liwi logowanie bez hasa plan, bg na to
Wyszukiwanie CTRL + D koczy aktualn sesj (jak exit)
grep pattern file szuka pattern w pliku file CTRL + W kasuje jedno sowo w aktualnej linii
command | grep pattern wyszukuje wzr pattern w wyjciu polecenia CTRL + U kasuje ca lini
command
locate file znajduje wszystkie pliki o nazwie file CTRL + R pisz aby przywoa najczciej uywane polecenie
!! - powtarza ostatnie polecenie
exit koczy aktualn sesj
* uywa z du ostronoci
104

Przewodnik Ubuntu 14.0

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przewodnik Ubuntu 14.0

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zesp Ubuntu.

Przewodnik po Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

1 Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 4.15 LibreOffice pakiet biurowy . . . . . 77

4 Pulpit Ubuntu Unity . . . . . . . . . . . 53 6 Rozwizywanie problemw z Ubuntu . 91

4.13 Thunderbird klient pocztowy . . . 74 10 Dodatek 2: Informator polece

1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu?

1.2.1 Jest stabilny

Ubuntu bazuje na syncym ze stabilnoci systemie Debian GNU/Linux. Zapomnij o bdach

1.2.2 Jest bezpieczny

Ubuntu prezentuje odmienne podejcie do zagadnienia bezpieczestwa, ni inne systemy opera-

1.2.3 Jest atwy w uyciu

1.2.4 Jest midzynarodowy

1.2.5 Jest dostpny

1.2.6 Jest wolny

1.2.7 Jest spoecznociowy

2.1 Pobieranie obrazu instalatora

2.2 Nagrywanie pobranego obrazu

Po zakoczeniu pobierania obrazu instalatora naley nagra go na zewntrzny nonik i uruchomi

2.2.1 System Windows 7/8, nagrywanie na pyt DVD

Systemy operacyjne Windows 7 i 8 maj

2.2.2 System Windows XP i inne wersje, nagrywanie na pyt DVD

Starsze wersje systemu Windows nie

2.2.3 System Windows (kada wersja), nagrywanie na pendrive

Jeeli chcesz uy pendrivea jako nonika

2.2.4 System Linux, nagrywanie na pendrive

W systemach operacyjnych Linux do na-

7 Z tego menu wybierz podczony wczeniej pendrive.

2.2.5 System Linux, nagrywanie na DVD

Aby nagra obraz na pyt DVD, po-

2.3 Przygotowanie do instalacji

2.3.1 Przygotowanie do instalacji Windows wskazwki oglne

potrzebujesz podejmowa adnych dodatkowych krokw, wystarczy woy przygotowany nonik

2.3.2 Przygotowanie do instalacji Windows 8

2.3.3 Przygotowanie do instalacji Linux

2.4 Uruchomienie instalatora

2.4.1 Ponowne uruchomienie komputera

2.4.2 Zmiana kolejnoci bootowania

Kiedy rozpocznie si rozruch komputera, jeszcze przed zaadowaniem si systemu operacyjnego

2.4.3 Uruchomienie instalatora UEFI

Po wybraniu urzdzenia z nonikiem instalacyjnym komputer rozpocznie proces jego uruchamiania.

Do wyboru masz nastpujce opcje:

2.4.4 Uruchomienie instalatora BIOS

Po wybraniu urzdzenia z nonikiem in-

F3 zmiana ukadu klawiatury;

2.5 Graficzny instalator Ubuntu

Dostpno uruchomienie lupy, czytnika ekranowego lub klawiatury ekranowej;

czno konfiguracja poczenia z internetem na czas instalacji systemu;

Jzyk zmiana jzyka oraz ukadu klawiatury na czas instalacji systemu;

Ustawienia gonoci i dwiku;

Zasilanie wyczenie lub ponowne uruchomienie komputera.

2.5.1 Wybr jzyka

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.2 Konfiguracja Wi-Fi

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.3 Sprawdzenie kompatybilnoci sprztu, wybr dodatkowych komponentw

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.4 Partycjonowanie dysku twardego

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.5 Wybr strefy czasowej

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.6 Wybr ukadu klawiatury

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

2.5.7 Tosamo uytkownika

Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.