1.

Rola ukadu oddechowego:

zaopatrywanie organizmu w tlen i uwalnianie go od dwutlenku wgla
w ukadzie oddechowym zachodzi wymiana gazowa
tlen pobierany jest z powietrza wypenia on puca
wypenianie puc powietrzem i oprnianie puc powietrzem ubogim w tlen jest
nazywane wentylacj puc
ruch powietrza do puc podczas wdechu, oraz z puc podczas wydechu, jest
spowodowany zmienn rnic cinie midzy powietrzem atmosferycznym a
pucami
2. Pcherzyki pucne:
s oplecione sprystymi wknami biakowymi (kolagenowymi), ktre nadaj tkance
pucnej odpowiednie waciwoci spryste
siy spryste usiuj zmniejszy objto puc, dlatego w otwartej klatce piersiowej
puca s skurczone i zapadnite
w zamknitej klatce piersiowej puca wypeniaj j cakowicie
dzieje si tak dziki cinieniu midzy pucami a przestrzeni opucnow
3. Cinienie rdpcherzykowe i cinienie wewntrzopucnowe:
a) cinienie rdpcherzykowe jest wiksze od cinienia wewntrzopucnego -
ta rnica cinie rozciga puca, dziaa przeciw napreniom sprystym tkanki pucnej
b) rnica cinie midzy balonem a powietrzem atmosferycznym rozciga balon przeciw
jego siom sprystoci - wynikiem dziaania siy sprystoci tkanki pucnej jest cinienie
sprysto-tkankowe, w stanie rwnowagi jest ono rwne rnicy cinie
rdpcherzykowych, w stanie spoczynku cinienie rdpcherzykowe jest rwne cinieniu
atmosferycznemu
c) przyjmujc cinienie atmosferyczne jako cinienie odniesienia za zero otrzymujemy, e
Pa=Pp=0
d) cinienie wewntrzopucnowe, ktre musi by mniejsze od cinienia rdpcherzykowego
jest ujemne, cinienie wewntrzopucnowe wynosi w stanie spoczynku od 2 do 4 mm Hg,
rozcignite puca wypeniaj wtedy ca klatk piersiow, take opucna przylega do
opucnej ciennej
e) podczas wdechu minie oddechowe powoduj wzrost objtoci klatki piersiowej,
cinienie wewntrzopucnowe zmienia si wtedy, przy spokojnym wdechu puca rozcigaj
si jeszcze bardziej, wzrost objtoci puc powoduje wzrost objtoci pcherzykw pucnych,
ze wzrostem objtoci gazu zmienia si jego cinienie
f) cinienie w pcherzykach pucnych staje si nieco mniejsze od cinienia atmosferycznego,
w ten sposb dochodzi do spadku cinienia w drogach oddechowych, ktry chowa strumie
powietrza do pcherzykw pucnych, w miar zwikszania si spadku cinienia ronie
strumie powietrza, staje si on maksymalny gdy cinienie w pcherzykach pucnych osignie
1,5 mm Hg, od tej chwili toczce si do pcherzykw powietrze zacznie zwiksza panujce
w nich cinienie, niwelujc stopniowo spadek cinienia w drogach oddechowych, a do jego
zaniku, kiedy cinienie rdpcherzykowe zrwna si z cinieniem atmosferycznym
g) podczas spokojnego wydechu minie oddechowe rozluniaj si, klatka piersiowa
zmniejsza swoj objto, siy spryste zmniejszaj objto pcherzykw, cinienie
wewntrzopucnowe ronie do wartoci ok. 2,5 mm Hg, a cinienie rdpcherzykowe staje
si nieco dodatnie
h) wzrost cinienia w pcherzykach pucnych wypiera z nich powietrze, jego strumie staje
si najwyszy, gdy cinienie rdpcherzykowe wzronie do ok. 1,5 mm Hg; po czym maleje,
ustajc kiedy cinienie w pcherzykach pucnych zrwna si z cinieniem atmosferycznym
i) cinienie wewntrzopucnowe zmienia si w rytmie oddychania w granicach od 2,5 do 6
mm Hg; pociga to za sob zmian cinienia rdpcherzykowego w granicach od 1,5 do 1,5
mm Hg
j) podczas wdechu zostaje wprowadzona do puc okrelona objto powietrza zwana
objtoci oddechow, przy spokojnym wdechu wynosi ona 0,5 litra
k) objto powietrza wdychanego i wydychanego w cigu minuty zwana jest wentylacj
minutow, wentylacja minutowa przy spokojnym oddychaniu wynosi ok. 15 oddechw na
minut czyli 8 litrw na minut, podczas duej trwajcego wysiku fizycznego wentylacja
minutowa moe wzrosn dziesicio, a nawet dwudziestokrotnie, wzrost ten jest wynikiem
zwikszonej objtoci oddychania jak i zwikszonej czstoci oddychania
4. Rola waciwoci sprystych tkanki pucnej i napicia powierzchniowego warstwy
pcherzykw pucnych:
a) waciwoci mechaniczne tkanki pucnej bada si na pucu wyizolowanym, puca
nadmuchuje si powietrzem (inflacja) mierzc cinienie i odpowiadajacom im objto to
samo czyni si przy oprnianiu puc (deflacja), mona zauway, e inaczej zmienia si
objto puc przy podwyszeniu cinienia ni przy jego obnieniu, zjawisko to nosi nazw
histrezji objtociowo-cinieniowej
b) odpowiadajce za to zjawisko s wkna spryste tkanki pucnej oraz napicie
powierzchowne warstwy pcherzykw pucnych
c) zapewnienie cigej (bez zmian odskokowych) zmiany objtoci puc wymaga dziaania
dodatkowych mechanizmw, mechanizmy te zwizane s ze zmian (zmniejszeniem si)
napicia powierzchownego warstw pcherzykw pucnych
d) ciany pcherzykw pucnych pokryte s substancjami czynnymi, s nimi zwizki
lipoproteinowe, ktrych napicie powierzchniowe zaley od gruboci warstwy, grubsze
warstwy tzw. surfaktantw maj mae napicie powierzchniowe od 0,510 2 N/m do 110 2
N/m; cienkie warstwy, zblione do monomolekularnych, maj zmniejszony wzrost napicia
powierzchniowego w przyblieniu o 510 - 2 N/m co odpowiada napiciu powierzchniowemu
osocza
e) przy wdechu zmniejsza si grubo surfaktantw, tym samym zwiksza si napicie
pcherzykowe, zwikszenie napicia powierzchniowego daje wiksze cinienie, ktre
wsplnie z cinieniem w tkance pucnej pozwala na utrzymanie rwnowagi
f) wzrost objtoci odbywa si w sposb cigy bez obawy zmian skokowych, podczas
wydechu zwiksza si ilo surfaktantw, zmienia si napicie powierzchniowe, tym samym
zmienia si cinienie - wobec tego zmiana objtoci w sposb cigy moe odbywa si w
staej rwnowadze z cinieniem rdpcherzykowym
5. Zaleno objtociowo-cinieniowa puc:
a) w pierwszej fazie inflacji puca s mao podatne na odksztacenia, potrzebne jest pewne
wstpne cinienie tzw. cinienie otwarcia, cinienie to jest dla puc odgazowane mniej ni
jeden kilopaskal
b) w nastpstwie wzrostu objtoci dochodzi do wzrostu cinienia, najpierw nieznacznie,
potem coraz gwatowniej, wie si to z tzw. rekrutacj pcherzykw pucnych, najpierw
napeniaj si pcherzyki mniej oporne, dopiero gdy napeni si one w caoci, wzrasta
gwatownie objto tych pcherzykw, nie dochodzi jednak do zapadnicia si puc, gdy
zmniejszajce si napicie powierzchniowe zapewnia cig zmian objtoci
c) wczenie si do ostatniej fazy si sprystych ograniczy dalszy wzrost objtoci
d) w pierwszej fazie deflacji cinienie spada gwatownie przy nieznacznym zmniejszeniu si
objtoci, puca s nadal mao podatne na spadek objtoci, oprnianie pcherzykw odbywa
si powoli
e) w drugiej fazie deflacji objto maleje ze zmniejszonym cinieniem, zmniejszajce si w
miar zmniejszania pcherzykw napicie powierzchniowe zapewnia cig zmian objtoci,
przy cigej zmianie cinienia.
f) dwa zjawiska przemawiaj za susznoci wyej podanych koncepcji funkcjonowania puc -
jeeli inflacj puc przeprowadzi si zamiast powietrzem - ciecz np. roztworem
fizjologicznym chlorku sodowego dziaanie napicia powierzchniowego zostaje
wyeliminowane, pozostaje dziaanie wycznie si sprystych puc, podczas deflacji histereza
jest nieznaczna; drugie zjawisko ma miejsce przy braku surfaktantw, co spotyka si u
noworodkw, zwaszcza u wczeniakw (puca hialinowe), wdech wymaga wtedy duego
wysiku na otwarcie zapadnitych pcherzykw, przy wydechu nastpuje zapadanie
pcherzykw, ponowne ich otwarcie wymaga ponownego wysiku, powtarzanie si tych
procesw jest dla noworodka nie do pokonania
.