Bijlage 2 Format Toelichting Lesontwerp
Student: Marissa Lambrechts
Vakgebied: Taal - Stellen
Kennis over (kinderen in) de groep is
nadrukkelijk verwerkt in de
omschrijving van de beginsituatie
van de groep, zowel in pedagogische
zin (gedrag, groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in didactische
zin (vakspecifieke beginsituatie).
De lesdoelen zijn afgestemd op de
beginsituatie. In de formulering
ervan wordt zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen op een
logische manier is verwerkt.
Klas: PEH16VB
Stagegroep: 7B
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(denk hierbij met name aan
kernbegrippen uit (vak-) specifieke
theorie)
In de beginsituatie heb ik de
pedagogische kant en de vakdidactische
kant belicht. Voor de pedagogische kant
heb ik met behulp van informatie uit mijn
typering en overdenking een beschrijving
gegeven van de klas. Hierbij heb ik gelet
op de verdeling van jongens en meisjes,
de indeling van de tafelgroepjes,
leerlingen die opvallen in de klas en
afspraken en regels die belangrijk zijn
voor de leerlingen. Voor de vakdidactische
kant heb ik gekeken naar de cognitieve
verschillen binnen de groep. Er zijn
zwakke en sterke leerlingen in de groep.
De zwakke leerlingen worden vaak in een
instructiegroep begeleid. In de
beginsituatie heb ik ook beschreven of de
leerlingen al eerder een soortgelijke les
hebben gehad en hoe deze les verloopt.
Daarnaast heb ik beschreven wat voor een
les het is; een methodeles of een les die ik
zelf gemaakt heb.
Voor de lesdoelen heb ik gekeken naar
proces- en productdoelen. Procesdoelen
zijn doelen die niet in n les te behalen
zijn. Voorbeelden van procesdoelen zijn
doelen die gericht zijn op samenwerking
en bepaalde werkvormen, maar ook de
kerndoelen van Tule.
Procesdoelen worden ook wel
ontwikkelingsdoelen genoemd.
Ontwikkelingsdoelen zijn per definitie
doelen voor de langere termijn. Aandacht
hebben voor ontwikkelingsdoelen houdt
ook in dat we ons niet alleen bezighouden
met wat er geleerd moet worden, maar
ook met de onderliggende processen die
verantwoordelijk zijn voor het al of niet
beklijven het geleerde. (Brouwers, 2010).
Bij ontwikkelingsdoelen gaat het om
fundamentele inzichten. Voor het
ontwikkelen van die inzichten hebben
kinderen meer tijd nodig dan n les of
n activiteit. (Brouwers, 2010).

Werk- en groeperingsvormen zijn
afgestemd op specifieke kenmerken
van de groep n op specifieke
kenmerken van vakdidactiek.
Productdoelen zijn doelen die je in n les
wil behalen. Vaak zijn deze doelen gericht
op wat het kind aan het einde van de les
heeft geleerd/kan. Voorbeelden van
productdoelen zijn de doelen die in de
methodes worden weergegeven bij de
lessen.
Het procesdoel van deze les is een
kerndoel van Tule. Ik heb gekozen voor
kerndoel 5 van Tule: De leerlingen leren
naar inhoud en vorm teksten te schrijven
met verschillende functies, zoals:
informeren, instrueren, overtuigen of
plezier verschaffen. (Tule, 2017).
Daarnaast heb ik een procesdoel
opgesteld gericht op de samenwerking:
- het samenwerken binnen de
tafelgroepjes en feedback geven op werk
van andere kinderen.
Het productdoel komt uit de methode Taal
actief van Malmberg. Bij elke les staat in
deze methode een lesdoel. Dit lesdoel
geeft weer wat de leerlingen aan het
einde van de les hebben geleerd en
moeten kunnen.
De les begint klassikaal. Hier heb ik voor
gekozen, omdat op deze manier elk kind
de uitleg krijgt die nodig is om de
opdracht goed uit te voeren. Samen met
de leerlingen bespreek ik opdracht 1
klassikaal. Zo krijgen de leerlingen een
beeld van wat ze deze les gaan leren.
Vervolgens laat ik de leerlingen
zelfstandig aan het werk gaan met de
opdracht. Als de leerlingen de opdracht
afhebben, mogen ze in tweetallen de
opdracht gaan nakijken. Deze keuze heb
ik bewust gemaakt, zodat de leerlingen
feedback leren geven op elkaars werk.
Daarna mogen de leerlingen binnen hun
tafelgroepje hun werk bespreken en een
volgende opdracht uitvoeren. De les
eindig ik weer klassikaal. Zo heb ik
gebruik gemaakt van verschillende werk-
en groeperingsvormen binnen n les.
Werk- en groeperingsvormen zijn
functioneel ondersteunend bij het
behalen van de lesdoelen.
Een aanzet tot samenwerkend leren
krijgt op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*
Een aanzet tot ontdekkend leren
krijgt op een logische wijze plek in
het lesontwerp.**
De proces- en productdoelen worden
expliciet gevalueerd met de
leerlingen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie zijn
passend bij vakdidactiek en sluiten
aan op specifieke kenmerken van de
groep.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp
Literatuurlijst:
- Brouwers, H. (2010). Kiezen voor het jonge kind, (pp. 35-36). Bussum: Uitgeverij
Coutinho
- Brouwers, H. (2010). Kiezen voor het jonge kind, (pp. 131-133). Bussum:
Uitgeverij Coutinho
- Tule. (2017.) Tule inhouden & activiteiten: Nederlands Kerndoel 5.
Binnengehaald 10 maart 2017 van http://tule.slo.nl/Nederlands/F-L05.html
Door gebruik te maken van verschillende
werk- en groeperingsvormen merk ik dat
de betrokkenheid van de leerlingen hoog
is. Hierdoor is het makkelijker om de
lesdoelen te behalen. De leerlingen vinden
het fijn om samen te werken met
klasgenoten. Hier heb ik op ingespeeld
door ze samen naar hun werk te laten
kijken. Zo leren ze om feedback te geven
op elkaars werk en deze feedback ook toe
te passen. Door de samenwerking binnen
de tafelgroepjes kunnen sterke leerlingen
de leerlingen helpen die nog moeite
hebben met de opdrachten. Op deze
manier worden de lesdoelen toch bij
iedere leerling behaald.
In deze les is gebruik gemaakt van
samenwerkend leren. De kinderen werken
eerst in tweetallen, om vervolgens met
hun tafelgroepje te werken. De
tafelgroepjes zijn verschillend van grootte
tussen de vier en zes leerlingen.
Niet van toepassing op deze les.
Voor de evaluatie heb ik gekozen om de
les klassikaal te bespreken. De leerlingen
mogen een poll (die ik zelf gemaakt heb)
beantwoorden. Deze poll gaat over de les.
Enkele leerlingen mogen vertellen waarom
ze voor dit antwoord kiezen. Vervolgens
mogen de kinderen enkele
evaluatievragen over de les
beantwoorden. Daarnaast observeer ik
tijdens de les en begeleid ik leerlingen die
hulp nodig hebben. Hierdoor kan ik zien of
de leerlingen het productdoel behaald
hebben.