MGE

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione

do momentu rozpoczcia egzaminu. 2015
WPISUJE ZDAJCY
KOD PESEL miejsce
na naklejk

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII

POZIOM ROZSZERZONY

PRZYKADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY

DATA: 18 grudnia 2014 r.

CZAS PRACY: 180 minut
LICZBA PUNKTW DO UZYSKANIA: 60

Instrukcja dla zdajcego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 24 strony (zadania 145)

oraz barwny materia rdowy (strony IIV). Ewentualny brak zgo
przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu albo pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Podczas egzaminu moesz korzysta z linijki, lupy i kalkulatora prostego.
7. Barwny materia rdowy moesz oderwa, ale po zakoczeniu pracy
w go do arkusza egzaminacyjnego.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swj numer PESEL i przyklej naklejk
z kodem.
9. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej dla egzaminatora.

MGE
Ukad graficzny
CKE 2015 2015
Zadania od 1. do 8. rozwi, korzystajc z barwnej mapy nienickiego Parku
Krajobrazowego, pooonego w Sudetach.

Zadanie 1. (01)
Na fotografii przedstawiono stok Czarnej Gry (E2) z narciarskimi trasami zjazdowymi.

Na podstawie: www.czarnagora.info

Zaznacz nazw szczytu, z ktrego wykonano powysze zdjcie.

A. Smrekowiec (E4)
B. Przednia (C2)
C. Stroma (G4)
D. Rudka (G2)

Zadanie 2. (01)
Podaj:
cech rodowiska przyrodniczego, ktra sprzyja lokalizacji narciarskich tras
zjazdowych na stokach Czarnej Gry
skutek dla rodowiska przyrodniczego, ktry moe wynika z tworzenia tras
narciarskich na stokach Czarnej Gry.

Cecha rodowiska przyrodniczego

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Skutek dla rodowiska przyrodniczego

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 2 z 24
Zadanie 3. (02)
Oblicz redni spadek wycigu krzesekowego na stoku Czarnej Gry, jeeli grna stacja
wycigu znajduje si na wysokoci 1170 m n.p.m., a dolna na wysokoci 810 m n.p.m.
Zapisz obliczenia. Wynik podaj w promilach.
Obliczenia

Odpowied ..............................

Zadanie 4. (02)
Przedstaw trzy przykady wpywu rodowiska przyrodniczego na dziaalno czowieka
na obszarze objtym map.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (01)
Zaznacz poprawne dokoczenie zda 1. i 2.

1. Wejcie do Jaskini Niedwiedziej (G3/4) znajduje si na wysokoci okoo

A. 800 m n.p.m.
B. 1200 m n.p.m.

2. Dzia wodny midzy zlewniami Klenicy i Morawki przebiega

A. wzdu grzbietu wzniesie Zawada i Stromy (J3).
B. wzdu grzbietu masywu Mysko (H3).

Nr zadania 1. 2. 3. 4. 5.
Wypenia Maks. liczba pkt 1 1 2 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 3 z 24
Materia rdowy do zada 6.7.
Na rysunku przedstawiono profil topograficzny wykonany wzdu rwnolenika
przechodzcego przez niszy szczyt masywu Mysko (H3), na odcinku od 1650E
do 1655E. Profil wymaga uzupenienia.

Zadanie 6. (01)
Wpisz w puste pola na rysunku numery, ktrymi oznaczono trzy obiekty wybrane
z podanych poniej.
1. Sztolnia
2. Muzeum Ziemi
3. Przystanek autobusowy w Kletnie
4. Szlak rowerowo-narciarski na wschodnim stoku Myska

Zadanie 7. (01)
Zaznacz liter (AD), ktr oznaczono rysunek przedstawiajcy brakujcy fragment
profilu.

Zadanie 8. (01)
Wska i uzasadnij, ktra z dwch miejscowoci: Sienna czy Kletno, jest bardziej
atrakcyjna pod wzgldem turystycznym. W uzasadnieniu podaj dwa argumenty.

Miejscowo .............................................

Uzasadnienie:

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 4 z 24
Zadanie 9. (02)
W obserwatorium astronomicznym zmierzono wysoko growania Soca w pierwszym
dniu jednej z astronomicznych pr roku. Wynik przeprowadzonego pomiaru przedstawiono
na rysunku.

Oblicz szeroko geograficzn obserwatorium, w ktrym zmierzono wysoko growania

Soca. Zapisz obliczenia.
Obliczenia

Szeroko geograficzna .............................................

Zadania 10.11. rozwi na podstawie barwnej mapy, na ktrej przedstawiono redni roczn
amplitud temperatury powietrza na Ziemi (strona II barwnego materiau rdowego).

Zadanie 10. (01)

Sformuuj dwie prawidowoci dotyczce rozkadu redniej rocznej amplitudy
temperatury powietrza na Ziemi.

1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (02)

Wyjanij, uwzgldniajc zwizek przyczynowo-skutkowy, dlaczego na obszarze
oznaczonym na mapie liter X rednia roczna amplituda temperatury powietrza jest
mniejsza ni na obszarze Y, cho oba obszary pooone s w tych samych szerokociach
geograficznych.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Nr zadania 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Wypenia Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 5 z 24
Zadanie 12. (02)
Na mapie Ameryki Pnocnej numerami od 1. do 5. oznaczono wybrane stacje
meteorologiczne.

Na podstawie: Atlas geograficzny wiata, Warszawa 2003.

W tabeli podano dane klimatyczne dla czterech stacji meteorologicznych wybranych spord
oznaczonych numerami na mapie Ameryki Pnocnej.
Numer
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok
stacji
t 21,3 22,8 23,1 24,5 26,2 27,4 27,7 27,2 26,3 25,2 23,7 22,3 24,8
o 75 40 45 45 130 145 110 110 130 180 80 60 1150
t 12,3 12,9 14,0 15,1 16,6 18,9 20,9 21,4 20,3 18,2 15,7 13,4 16,7
o 78 84 70 26 11 2 0 0 4 17 30 66 388
t -0,4 -0,7 4,4 9,7 15,6 20,3 23,4 22,3 19,3 13,5 7,1 1,3 11,3
o 79 89 85 89 78 89 106 110 81 93 61 90 1050
t -13,6 -10,5 -4,3 4,6 10,4 14,1 16,7 11,4 10,1 6,1 -3,5 -10,1 2,6
o 25 17 19 21 48 84 89 65 34 18 20 20 460
t temperatura powietrza w C o opady atmosferyczne w mm
Na podstawie: B. Pydziski, S. Zajc, Klimatologia w szkole, Warszawa 1990.

Przyporzdkuj do danych klimatycznych przedstawionych w tabeli stacje

meteorologiczne, dobierajc je spord zaznaczonych na mapie. Wpisz do tabeli
numery, ktrymi oznaczono stacje na mapie.

Strona 6 z 24
Zadanie 13. (01)
Poniszy klimatogram zosta sporzdzony dla miejscowoci Quibdo (541N; 7639W),
pooonej niedaleko wybrzea Pacyfiku w zachodniej czci Kolumbii.

Na podstawie: J. Staszewski, F. Uhorczak, Geografia fizyczna w liczbach, Warszawa 1966.

Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.

Najwikszy wpyw na rozkad i sum rocznych opadw atmosferycznych na stacji
meteorologicznej w Quibdo ma
A. napyw zwrotnikowych mas powietrza znad poudniowego Pacyfiku.
B. utrzymywanie si wyu zwrotnikowego z centrum nad poudniowym Pacyfikiem.
C. czste wystpowanie cyklonw tropikalnych na wybrzeu pacyficznym Kolumbii.
D. dziaanie midzyzwrotnikowej strefy zbienoci, wzdu ktrej zachodzi wstpujcy ruch
mas powietrza.

Zadania 14.16. rozwi na podstawie barwnej mapy, na ktrej przedstawiono ujcie Gangesu
i Brahmaputry (strona II barwnego materiau rdowego).

Zadanie 14. (01)

Oce prawdziwo poniszych informacji dotyczcych Bangladeszu. Wpisz znak X
w odpowiednie komrki tabeli.
Informacja Prawda Fasz
W Bangladeszu s dogodne warunki do rozwoju energetyki
1.
wodnej ze wzgldu na duy spadek wielkich rzek.
Wikszo obszaru poudniowej czci Bangladeszu zajmuj
2.
gleby astrefowe.
3. W pnocnej czci Bangladeszu wystpuj lasy namorzynowe.

Nr zadania 12. 13. 14.

Wypenia Maks. liczba pkt 2 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 7 z 24
Zadanie 15. (02)
Podaj po dwie cechy rodowiska przyrodniczego Bangladeszu, ktre w tym kraju:
sprzyjaj rozwojowi rolnictwa

1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
utrudniaj rozwj rolnictwa

1. ..................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................

Zadanie 16. (02)

Na wykresach przedstawiono rozkad opadw atmosferycznych w cigu roku
w miejscowociach Czerrapundi i Guwahati.
Czerrapundi Guwahati

opady atmosferyczne w mm
Na podstawie: www.klimadiagramme.de

Wyjanij, dlaczego Czerrapundi i Guwahati rni si wielkoci rocznej sumy opadw

atmosferycznych. Przedstaw dwa argumenty.
1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 8 z 24
Zadanie 17. (01)
Na mapie przedstawiono redni roczny bilans wodny w wybranych regionach
hydrograficznych Polski.

Na podstawie: L. Starkel, Geografia Polski. rodowisko przyrodnicze, Warszawa 1999.

Przyporzdkuj do kadego z opisw bilansu wodnego region, do ktrego dany opis si

odnosi. Wpisz do tabeli obok kadego opisu liter, ktr oznaczono region na mapie.

Opis bilansu wodnego Region

Odpyw, ktry jest mniejszy od parowania, ograniczany jest

1. wystpowaniem licznych szczelin wyksztaconych w skaach
wglanowych i uatwiajcych migracj wody opadowej w gb podoa.

Due nachylenie terenu decyduje o wysokim odpywie wody, ktry

2.
w tym regionie przewaa nad parowaniem.

Bardzo mae iloci parujcej i odpywajcej wody maj zwizek

3.
z pooeniem tego regionu w cieniu opadowym wzgrz morenowych.

Nr zadania 15. 16. 17.

Wypenia Maks. liczba pkt 2 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 9 z 24
Zadanie 18. (02)
Na wykresach przedstawiono zmienno przepyww wody trzech rzek: Gangesu, Kongo
i Wogi.

1 2 3
Na podstawie: E. Czaya, Rzeki kuli ziemskiej, Warszawa 1987.

Podaj numer wykresu, na ktrym przedstawiono przepywy Wogi. Wyjanij

wystpowanie wezbra i niwek w tej rzece w cigu roku.
Numer wykresu
Wyjanienie
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadania 19.20. wykonaj na podstawie barwnej mapy, na ktrej przedstawiono budow

geologiczn Europy (strona III barwnego materiau rdowego).

Zadanie 19. (01)

Oce prawdziwo poniszych informacji. Wstaw znak X w odpowiednie komrki
tabeli.

Informacja Prawda Fasz

Struktury fadowe poudniowej Europy powstay wczeniej ni
1.
struktury geologiczne pnocnej czci kontynentu.
Skay masywu prekambryjskiego, tworzcego znaczn cz
2. Skandynawii, wystpuj take pod skaami osadowymi platformy
wschodnioeuropejskiej.
Wikszo obszaru Polski przykryta jest pokryw ska osadowych,
3. zalegajcych we wschodniej czci kraju na prekambryjskim trzonie
krystalicznym.

Strona 10 z 24
Zadanie 20. (01)
Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.
W czci Europy objtej najmodszym fadowaniem nie wystpuj

A. rowy tektoniczne.
B. strefy ryftowe.
C. obszary sejsmiczne.
D. zapadliska rdgrskie.

Zadanie 21. (01)

Na wykresie przedstawiono rozkad gbokoci ognisk trzsie ziemi na jednym
z kontynentw.

Na podstawie: www.scielo.org.mx

Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.

Przedstawione na wykresie zrnicowanie gbokoci ognisk trzsie ziemi jest
konsekwencj

A. kolizji dwch pyt kontynentalnych.

B. odsuwania si pyty oceanicznej od kontynentalnej.
C. podsuwania si pyty oceanicznej pod kontynentaln.
D. poziomego przesuwania si pyt kontynentalnych wzgldem siebie.

Nr zadania 18. 19. 20. 21.

Wypenia Maks. liczba pkt 2 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 11 z 24
Materia rdowy do zada 22.23.

Na rysunku przedstawiono przebieg Pradoliny Warszawsko-Berliskiej na tle wspczesnej

sieci rzecznej oraz zasig jednego z ldolodw w okresie plejstocenu.

Na podstawie: www.zycieaklimat.edu.pl

Zadanie 22. (01)

Wyka zwizek midzy wspczesnym ukadem sieci rzecznej regionu przedstawionego
na rysunku a przebiegiem Pradoliny Warszawsko-Berliskiej.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 23. (02)

Wyjanij, w jaki sposb na obszarze nizin Polski w plejstocenie powstaway pradoliny.
Uwzgldnij dwie przyczyny.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 12 z 24
Zadania 24.25. rozwi na podstawie poniszej mapy oraz barwnych fotografii, na ktrych
przedstawiono wybrane zbiorowiska rolinne wystpujce w Polsce (strona III barwnego
materiau rdowego).

Na mapie zaznaczono granic zasigu jednego z gatunkw drzew rosncych w Polsce.

Literami (AD) oznaczono charakterystyczne obszary wystpowania wybranych zbiorowisk
rolinnych.

Na podstawie: Geograficzny atlas Polski, Warszawa 2000.

Zadanie 24. (01)

Uzupenij ponisze zdanie.
Na mapie przedstawiono zasig wystpowania ............. drzewa, ktre dominuje
w zbiorowisku rolinnym przedstawionym na fotografii oznaczonej numerem ............. .

Zadanie 25. (01)

Przyporzdkuj do kadego z przedstawionych na fotografiach (1.3.) zbiorowisk
rolinnych charakterystyczne dla niego obszary wystpowania, ktre oznaczono
na mapie literami AD. Wpisz przy numerze fotografii waciw liter dobran z mapy.

Fotografia 1. ............. Fotografia 2. ............. Fotografia 3. .............

Nr zadania 22. 23. 24. 25.

Wypenia Maks. liczba pkt 1 2 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 13 z 24
Zadania 26.29. rozwi na podstawie barwnej mapy, na ktrej przedstawiono gsto
zaludnienia na Ziemi (strona IV barwnego materiau rdowego).

Zadanie 26. (01)

Wyjanij, dlaczego na obszarach oznaczonych na mapie liter A dua wysoko nad
poziomem morza jest czynnikiem sprzyjajcym zaludnieniu tych obszarw.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (01)

Zaznacz czynnik, ktry ma najwikszy wpyw na gsto zaludnienia obszarw
wskazanych na mapie liter B.

A. yzne gleby.
B. Zasoby surowcw.
C. Maa odlego od oceanu.
D. Gorcy klimat o cechach morskich.

Zadanie 28. (01)

Uzupenij zdania (1.2.). Wpisz w kadym z nich nazw jednego z obszarw, na ktrym
podany czynnik decyduje o gstoci zaludnienia. Nazwy obszarw dobierz z podanych
poniej.

Jawa Tybet poudniowo-zachodnie wybrzee Morza rdziemnego

Wielki Basen Artezyjski delta Nigru

1. Wysoko nad poziomem morza decyduje o maej gstoci zaludnienia (poniej 10 osb/1 km2)
na obszarze

......................................................................................................................................................
2. Warunki klimatyczne s najwaniejszym czynnikiem decydujcym o duej gstoci
zaludnienia (powyej 100 osb/1 km2 ) na obszarze

......................................................................................................................................................

Strona 14 z 24
Zadanie 29. (02)
Na podstawie mapy sformuuj trzy wnioski dotyczce zrnicowania gstoci
zaludnienia na obszarze Azji.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Materia rdowy do zada 30.32.

Na wykresach przedstawiono struktur wieku i pci ludnoci Polski oraz Nigru w 2012 roku.
Polska Niger

Na podstawie: www.census.gov

Zadanie 30. (01)

Dokocz zdanie wybierz i zaznacz odpowied A albo B oraz jej uzasadnienie spord
odpowiedzi 13.
Spoeczestwo Nigru znajduje si
wysokim wspczynnikiem urodze
w I fazie rozwoju 1. i rwnoczesnym wysokim
A. wspczynnikiem zgonw.
demograficznego,
spadkiem wspczynnika zgonw
ktra
2. przy utrzymujcym si wysokim
charakteryzuje si
wspczynniku urodze.
w II fazie rozwoju spadkiem wspczynnika urodze
B.
demograficznego, 3. przy utrzymujcym si wysokim
wspczynniku zgonw.
Nr zadania 26. 27. 28. 29. 30.
Wypenia Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 15 z 24
Zadanie 31. (01)
Na podstawie wykresw podaj trzy demograficzne rnice pomidzy Polsk i Nigrem.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 32. (02)

Podaj po dwa przykady dziaa w zakresie polityki demograficznej Polski i Nigru,
ktre powinny by podejmowane w celu uzyskania znaczcej zmiany udziau ludnoci
w wieku przedprodukcyjnym w oglnej liczbie ludnoci tych krajw.

Polska

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Niger

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 16 z 24
Zadanie 33. (02)
Na mapie oznaczono literami A, B, C wybrane regiony wiata.

Na podstawie: Atlas geograficzny wiata, Warszawa 2010.

Uszereguj oznaczone regiony wedug podanych kryteriw. Wpisz w puste pola litery
odpowiadajce regionom na mapie.
Kryteria:
intensywno wietrzenia chemicznego

najwiksza najmniejsza

yzno gleb

najwiksza najmniejsza

wielko plonw uprawianych zb

najwiksza najmniejsza

Nr zadania 31. 32. 33.

Wypenia Maks. liczba pkt 1 2 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 17 z 24
Materia rdowy do zada 34.35.

W tabeli przedstawiono liczb pracujcych oraz ich udzia w cakowitej liczbie ludnoci
Polski w latach 19502011.

Rok 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2011

Pracujcy
10 186 12 401 15 175 17 334 16 484 15 489 14 233
(w tys.)
Udzia
40,7 41,6 46,4 48,6 43,3 40,1 37,0
(w %)
Na podstawie: J. Kdzioka, K. Kocimowski, E. Woonciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Zadanie 34. (01)

Podane poniej informacje dotyczce udziau pracujcych w caej populacji Polski
przyporzdkuj do lat, do ktrych si one odnosz. Wstaw znak X w odpowiednie
komrki tabeli.

Informacje 1950 1960 1980 2011

Udzia osb pracujcych by wynikiem bezrobocia oraz
1. starzenia si populacji, co skutkowao przejciem
w wiek poprodukcyjny duej grupy ludnoci.
Udzia osb pracujcych by wynikiem duej liczby
2. osb w wieku produkcyjnym na skutek wysokiego
przyrostu naturalnego, ktry zaznaczy si ponad
20 lat wczeniej.

Zadanie 35. (01)

Podaj rok, w ktrym udzia pracujcych w cakowitej liczbie ludnoci Polski by
najbardziej korzystny dla gospodarki. Uzasadnij odpowied.

Rok ..............................

Uzasadnienie ...............................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Strona 18 z 24
Zadanie 36. (01)
W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia wedug dziaw gospodarki w Polsce
w 1992 roku.
W prawej kolumnie tabeli przy kadym sektorze gospodarki wpisz znak +, jeli
lata 19922013 r. charakteryzuj si tendencj wzrostow udziau danego sektora
w zatrudnieniu, albo znak , jeli charakteryzuj si tendencj spadkow.

Udzia zatrudnionych (w %)
Wyszczeglnienie
1992 r. 2013 r.
Rolnictwo, lenictwo, rybowstwo 26,8
Przemys i budownictwo 32,0
Usugi 41,2
Na podstawie: J. Kdzioka, K. Kocimowski, E. Woonciej, wiat w liczbach 2004/2005, Warszawa 2005.

Zadanie 37. (02)

Podaj trzy przyczyny zmian w strukturze zatrudnienia ludnoci Polski, ktre zachodz
od 1992 roku.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 38. (02)

W tabeli, w kadym wierszu, podano cechy rolnictwa wsplne dla trzech krajw spord
wymienionych.
Podkrel w kadym zestawieniu kraj, do ktrego dana cecha rolnictwa si nie odnosi.

Cechy rolnictwa Kraje

Intensywna i pracochonna uprawa zb. Chiny Mongolia Wietnam Filipiny

Chw zwierzt w formie okresowej

wdrwki ze stadami w poszukiwaniu Sudan Kongo Mali Niger
pastwisk.
Wysoki udzia duych gospodarstw
w strukturze wielkociowej,
Kanada Australia Japonia Brazylia
prowadzcych ekstensywn upraw zb
i ekstensywny chw zwierzt.

Nr zadania 34. 35. 36. 37. 38.

Wypenia Maks. liczba pkt 1 1 1 2 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 19 z 24
Materia rdowy do zada 39.40.
W tabeli przedstawiono udzia powierzchni upraw wybranych rolin w cakowitej
powierzchni upraw w Polsce w latach 19602011.
1960 1970 1980 1990 2000 2011
Roliny uprawne
% cakowitej powierzchni upraw
A. yto 33,4 22,8 20,9 16,3 17,2 10,3
B. Owies 10,7 10,2 6,9 5,2 4,6 5,2
C. Ziemniaki 18,8 18,5 17,0 12,9 10,4 3,7
D. Rzepak 0,7 2,0 2,2 3,5 3,5 7,8
Na podstawie: J. Kdzioka, K. Kocimowski, E. Woonciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Zadanie 39. (01)

Poniej przedstawiono przyczyny zmian udziau trzech z wymienionych w tabeli rolin
uprawnych w cakowitej powierzchni upraw w Polsce.
Przyporzdkuj do kadej z podanych przyczyn rolin uprawn. Dobierz j
z wymienionych w tabeli. Wpisz liter (AD), ktr oznaczono dan rolin.

Przyczyny Rolina uprawna

Zmiana udziau powierzchni upraw tej roliny w duym stopniu

1.
uzaleniona jest od pogowia koni w Polsce.
Na zmian udziau powierzchni upraw tej roliny w ostatnich
2. latach ma wpyw zastosowanie otrzymywanego z niej produktu
w przemyle paliwowym.
Zmiana udziau powierzchni upraw tej roliny wie si m.in.
3. ze zmianami pogowia trzody chlewnej oraz kondycj przemysu
gorzelniczego w Polsce.

Zadanie 40. (02)

Poniej zawarto informacje odnoszce si do trzech rolin uprawianych w Polsce,
wymienionych w tabeli.
Rozpoznaj, do ktrych rolin uprawnych odnosz si podane w tabeli informacje. Wpisz
znak X w odpowiednie komrki tabeli.
Informacja yto Owies Ziemniaki Rzepak
Spord wymienionych jest to rolina
o najwikszych wymaganiach glebowych
oraz najwikszej koncentracji upraw
na Dolnym lsku i Kujawach.
Dua cz upraw tej roliny koncentruje si
w rejonach grskich oraz na Podlasiu.
Jest to rolina przemysowo-pastewno-
-ywieniowa, ktrej znaczenie spoywcze
w ostatnim czasie zmalao.

Strona 20 z 24
Zadanie 41. (01)
Na fotografii przedstawiono centrum magazynowo-produkcyjne, ktre powstao na terenach
wiejskich w okolicach Poznania.

Na podstawie: www.swarzedz.pl

Gwn funkcj wsi jest wytwarzanie ywnoci i surowcw rolniczych. Obecnie w Polsce
na wsi obok rolnictwa czsto rozwija si pozarolnicza dziaalno gospodarcza, czego
ilustracj jest powysza fotografia.
Podaj dwie korzyci, ktre mieszkacy terenw wiejskich mog odnosi z rozwoju
nowych funkcji wsi.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 42. (01)

W 2007 roku Polska podpisaa pakiet 3x20, ktry zakada, e do 2020 r. w Polsce 20%
energii bdzie pochodzi ze rde odnawialnych, o 20% zredukowana zostanie emisja CO2
i o 20% zostanie podniesiona efektywno energetyczna kraju. Obecnie polska energetyka
zuywa rocznie okoo 50 mln ton wgla kamiennego i 65 mln ton wgla brunatnego, dla
ktrego cigle nie ma alternatywy, zwaszcza e cz opartych na wglu blokw
energetycznych bya lub jest modernizowana.
Na podstawie: K. Rycki, Popi czy diament, Angora nr 48/2013.

Podaj przykad korzyci ekologicznej i gospodarczej, ktre Polska mogaby odnie,

gdyby zrealizowaa zaoenia zawarte w pakiecie 3x20.

Korzy ekologiczna ...................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Korzy gospodarcza ...................................................................................................................

......................................................................................................................................................
Nr zadania 39. 40. 41. 42.
Wypenia Maks. liczba pkt 1 2 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 21 z 24
Zadanie 43. (01)
W tabeli przedstawiono przykadowe wskaniki rozwoju spoeczno-gospodarczego w 2012 r.
dla wybranych pastw.
Oczekiwane lata
Oczekiwana
PKB na nauki
dugo ycia
Nazwa pastwa HDI 1 mieszkaca dla dzieci
w chwili
w tys. dol. USA zaczynajcych
urodzenia
edukacj
Nowa Zelandia 0,92 24,4 80,8 19,7
Irlandia 0,92 28,7 80,7 18,3
Zjednoczone
0,82 42,7 76,7 12,0
Emiraty Arabskie
Katar 0,83 87,5 78,5 12,2
Na podstawie: www.hdr.undp.org

Na podstawie analizy danych zawartych w tabeli podaj, ktry z dwch wskanikw:

HDI czy PKB na 1 mieszkaca, jest bardziej miarodajny w ocenie rozwoju spoeczno-
-gospodarczego pastw. Uzasadnij odpowied, posugujc si przykadami pastw
wymienionych w tabeli.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 44. (01)

Uszereguj chronologicznie wydarzenia dotyczce przyczyn i przebiegu konfliktu
w rejonie Zatoki Perskiej w latach 19901991. Wpisz na osi czasu odpowiednie litery.

A. Rada Bezpieczestwa ONZ przyja rezolucje: potpiajc agresj i nakadajc embargo

gospodarcze oraz wzywajc wojska irackie do wycofania si z Kuwejtu.
B. Wojska irackie wkroczyy na terytorium Kuwejtu, ogoszono aneksj Kuwejtu.
C. Powstaa koalicja antyiracka, upowaniona przez Rad Bezpieczestwa do uycia
wszelkich dostpnych rodkw w celu zmuszenia Iraku do przestrzegania rezolucji ONZ.
D. Wadze Iraku oskaryy Kuwejt o bezprawn eksploatacj pola naftowego lecego
na granicy iracko-kuwejckiej.
E. Rozpocza si operacja Pustynna Burza.

VII 1990 I 1991

Strona 22 z 24
Zadanie 45. rozwi na podstawie barwnych zdj satelitarnych, na ktrych przedstawiono
terytorium Kuwejtu (strona IV barwnego materiau rdowego).

Zadanie 45. (01)

Dokocz zdanie wybierz i zaznacz odpowied A albo B oraz jej uzasadnienie spord
odpowiedzi 13.

Po ugaszeniu poarw szybw naftowych, w porwnaniu z sytuacj sprzed konfliktu, warto

albedo powierzchni pustyni

1. zmiany temperatury piaskw podczas poarw.

A. spada
na skutek 2. wycieku poncej ropy naftowej do Zatoki Perskiej.
B. wzrosa
3. osadzenia si pyu podczas poarw.

Nr zadania 43. 44. 45.

Wypenia Maks. liczba pkt 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

Strona 23 z 24
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

Strona 24 z 24