Fotogr afowaniepor adnik

WARSZTATCz1Kr eatywnetr ybypr acyapar atu

Postanowiemprzygotowakilkaoddzielnychczcizawierajcychpodstawoweinformacjedotyczcesprztui
jegomoliwoci.

Wikszowspczesnychaparatwzwyjtkiemmapekposiadamoliwodecydowaniaoustawieniach
przysonyiczasu.Jednakproducenciwyposayliswojeaparatywmasrnychtrybwpracynajprostszy
zielonydlaosb,ktrechcmiepoprawnetechniczniezdjcieibezwysiku,tematycznepejza(prioryte
temjestjaknajwikszagbiaostroci),sport(jaknajkrtszyczasniemniejszyniodwrotnoogniskowej
),portret(jaknajmniejszagbiaostroci),zdjcianocne(duszyczasnawietlaniazbyskiemdopeniaj
cym),dep(tylkocanon regulowanagbiaostroci).Programytepozwalajnamwpyntylkonakadra
aparatwykonujewszystkieustawieniazaprogramowaneprzezproducentazgodniezokrelonliniprogramo
w.Wpierwszychaparatachjakrwnieaktualniewprostszychmodelachproducencistosujprymitywnelinie
programoweniekorzystajceztakichdanychjakogniskowa,ruchobiektu,rnicakontrastuorazrozoenie
danychowiatachi cieniachwkadrze.Minoltajakopierwszawprowadziaprogramkorzystajcyzdanycho
ogniskowejobiektywu,poczympozostaefirmyrozwinyautomatykdozaawansowanychalgorytmwpo
miaruchociabyNikonowskiMultiCamrozpoznajcywprzeciwiestwiedoinnychaparatwnawetkolorprzy
wykonywaniupomiaru.Zaawansowanealgorytmyelastyczniedopasowujaustawieniaaparatudajcprzyjem
nozfotografowania.Jestemyzadowoleniwidzcnaszefotografieostreiprawidowonawietlone.

Jednakogldajcfotografiewtakichmagazynachjaknp.NationalGeographicmoemyokrelijejakonie
zwyke,inneodnaszych,zawierajceelementyktrychbrakujewnaszejfotografii.Zastanawiamysi,jaki
sprztmusiamietenreporter,abyuzyskatakiefekt.Sprztoczywiciewwersjipro,bomawytrzymaci
kiewarunkipracy.Jakprzyjrzymysitymaparatomzauwaymyzapewnie,ezostayonepozbawionetych
fajnychprogramwamajtajemniczyzestawliterekPASMczyPTvAvMktretoswykorzystywanew
pracytegofotografa.Wsercuaparatuznajdujesimatrycapomiarowamniejlubbardziejzaawansowanai
procesorprzetwarzajcydaneoowietleniu.Niezalenieodmarkiiklasyaparatumatrycawyskalowanajest
18%szartablicktraodwzorowujerednieodbiciewiataprzezwikszoscenzwanyrednimwalorem.
Uywajcmatrycynigdyniewiemycoaparatwidziszczeglniekomplikujesytuacjebrakjakichkolwiek
informacjiodproducentaaparatuosposobieanalizyczyprzykadaniawikszejwagidopolaustawieniaostro
ci,czywykryciakontrastuwkadrze.Pozostajenamtylkouczycsipracyaparatu.Zawodowcyjelimaj
moliwokorzystajzjaknajmniejszejingerencjiaparatuwpomiarowietleniapoprzezograniczanieiloci
plbiorcychudziawoceniekadruczywykorzystaniepomiarucentralniewaonego,ktrywostatnimokresie
zyskamoliwoodstpstwaodrodkakadruiprzesuniciasidopolawktrymzostaaustawionaostro.

Wyejwymienioneustawieniaaparatudajwikszswobodwkontrolowaniupracyaparatuacozatymidzie
wrazzdowiadczeniemstajemysiosobami,ktrewiadomiepodchodzdofotografii.Monapowiedzie,
eprzejmujemywadznadaparatem,ktrysistajedodatkowymzmysemmagazynujcymto,cowidzimy
takjakmytegochcemy.Jestemyodpowiedzialnizawyniknaszejpracy.

Zaczynamy

SshutterpriorityTvtimedvalueczylitrybzpriorytetemczasu
pozwalanaustawieniewymaganegoprzeznasczasuipozostawieniedoboruprzysonyprzezaparat,trybten
pozwalanadecydowanieoodwzorowaniuruchumoemyzamroziakcjestosujcbardzokrtkiczasnawie
tlania,czyteukazadynamikruchupoprzezduszyczaspozwalajcynarozmycieczypanoramowaniepo
ruszajcejsiosobyczyobiektu,przypracyzwczonlampdecydujemyodowietleniudrugiegoplanulub
uzyskaniaefektwspecjalnychwfotografiinp.odwzorowanieruchujakoduszkiczylipprzezroczyste
postacielubprzedmiotyporuszajcesinastatycznymtle
znajcnaszemoliwociprzyfotografiizrkijestemyrwniewstaniezapobiecporuszeniuczstopojawia
jcymsiprzyduszychogniskowychkierujcsizasadodwrotnoogniskowej=czasotwarciamigawki
ZASTOSOWANIEakcja,fotografiaprzydugiejogniskowej,zdjcianocne,fajerwerki,fotografiaowicie

AaperturepriorityAvaperturevalueczylitrybzpriorytetempr zysony
pozwalanaustawieniewartociotwarciaotworuprzysonyipozostawieniedoboruczasuprzezaparat,decydu
jemywtensposbogbiostrociimwikszawartotymwikszagbiaczystopniurozmyciataimmniej
szawartotymmocniejrozmyte
pokazaniescenywcaociostrejstosowanejestwfotografiikrajobrazowejczywntrzcelemukazaniadetali,
maagbiaostrocipozwalanauwypuklenieczypodkrelenietematuzdjcia
czstowykorzystywany jesttentrybdopoprawieniaodwzorowaniaobiektywuprzymknieciemaxotworu
przysonyo2czy3dziakipozwalanapodwyszenieostroci(zdolnocirysowaniaokrelanejwliniachna
milimetr)orazzlikwidowaniewinietowania(ciemnieniafragmentwkadruoddalonychodcentrum)cowa
niewykorzystujzawodowifotografowieatakiejmoliwociniedajeimadenprogramtematyczny
ZASTOSOWANIEportret,krajobraz,makro

P program
aparatdobieraprzysoniczasautomatycznie(wniektrychaparatachdodatkowoistniejefleksjaprogramu,
czylizmianaparprzysonaczasdajcychrwnowanekspozycj)
ZASTOSOWANIEzdjciareporterskie,bracketingekspozycji(trzyzdjcia1prawidowe,2nieowie
tlone,3przewietlone,stosowanebardziejprzezfotografujcychnaslajdach)

M manual
tryb,wktrymdecydujemyoobuparametrachaaparatnasjedynieinformujeoprawidowociekspozycji,lub
wpisujemyparametryuzyskanezzewntrznegowiatomierza,tutajwiadomieingerujemywpoprawno
technicznfotografiiotrzymujcczasamiefekty,ktrychproducentnieprzewidziaprojektujcoprogramowa
nieaparatu
ZASTOSOWANIEzdjciastudyjne,moda,reklama,efektLowKeyekspozycjanajasnetony,HighKey
ekspozycjanaciemnetony

Noctyleteoriiterazpozostajewampraktykagdziebdzieciemogliwypracowaswjstylpracy,pozosta
wiajcamatorszczyznisztamp.Cyfrwkadajetamoliwo,ebardzoszybkosiuczymy praktyczniena
biecoiwycigamyztegownioskinabierajcpewnychnawykw.Zczasemstwierdzicie,efotografia,ktr
sibawiciestajesiodwzorowaniemwaszegopunktuwidzenia,pamitajcie,eniezawszefotografiamusiby
ostraczyidealnienawietlona,abystasitnajlepszliczysitematisposbukazaniagoinnymzpunktu,
wktrymnigdybysinieznaleli,celemwaszejfotografiimabyprzymocowaniewidzadoobrazu,ktry
przekazujecie,jelitakniejesttooznacza,efotkajeszczejestzasaba.
 WARSZTATcz2OstatniesokizfleszaTeor ia

PostanowiempodzielitentematnadwieczciTeoriaiPraktyka,zaczniemyoczywicieodteoriiabyprzy
praktycewszyscywiedzieliocobiegatemugociowi.

Niektrzytwierdzeflesztorzeczwaparaciektrejniepowinnosinigdywaczaboniszczy naturalno
fotki.Czynapewno?

czfotografwwolifociprzywietlezastanymalezatomusznosistatyw,uywawikszejczuociale
przyumiejtnymwykorzystaniuwiatasztucznegojakimjestlampabyskowamoemyuzyskaujciaprzy
ktrychniewidauyciadodatkowegowiata

notakalekadypowieelampawmoimaparaciejestzasabadorobieniasuperzdjc,mamtylkowbudowana
lampktramamaliczbprzewodni,noctenniedocenionydodatekwnaszymaparaciemoebyna
szymsprzymierzecemwuwiecznianiurzeczywistocitakjaktowidzinaszeoko

aparatfotograficznyrejestrujcobrazrobifotkprzydanejekspozycjiEVprzyktrejmoesiokazacema
myzamaoszczegwwcieniachczyjestzamocnowypalonafotka matrycanieposiadakorektyekspozycji
dlaposzczeglnychpartiiobrazuitraktujeujciejakocao,przyodrobiniewprawyitreningumoemy
wspomcautomatykenawietlaniaprzypomocywanieminiaturowegododatkudoaparatudowietlajccie
nieprzyekspozycjinawiataiwyrwnujckontrastnacaymkadrze

nacostanaszlampnawszystkodoczegojzmusimy,aleabytegodokonacnaleypoznazasadydziaa
nialampy

prawiewszystkieobecnieprodukowaneaparatyposiadajpomiarprzezobiektywzwanyTTL,kadazfirmw
okresiewycigutechnologicznegoopracowujeipromujeswojetechnologie(ADI,ATTL,ETTL,iTTLitp.)
alerznicapolegatylkonastopniuzaawansowaniasystemugdziewtymprzodujtakiefirmyjakCanon, Ni
kon iMinoltaaleniezawszesnajlepsze

Canon opieraswjsystemnaprzywizaniuwagipomiarudomiejscaustawieniaostroci,orazdokonaniapo
miarubyskuprzedwykonaniemekspozycji systemjestbardzodokadnyalewymagaumiejtnociposugi
waniasinim(jelichcemyprzekadrowywacfotkewczasiewykonywaniazdjciamusimyuyrcznego
pomiarubyskuzewzgldunazmianpoziomuowietleniawmiejscuustawieniaostrocialboprzestawipunk
AF),potnazaletasystemujestbrakbraniapoduwagodlegociodobiektucodajenampenaswobodmo
dyfikowaniabyskuwCanonieporzeznakadkijakrwnieodchylaniegowicy(ADIniedziaaprzypodnie
sieniupalnikatylkonawprost),doskonaajestpracafleszyprzysterowaniubezprzewodowym,system nawet
samdokonujekorektynaminusprzydowietlaniucieni

Nikondoniedawnajeszczekorzystazsystemu3DMultiSensorBalancedFillFlashgdziepomiarbierzepod
uwagodlegocodobiektu(tylkoobiektywytypuDposiadajceprocesorpodajcydaneoodlegociod
czytanejzustawieniaAF),lampawpozycjinawprostjakwMinolcie,przyczasachduszychadoczasu
synchronizacji(brakpomiaruprzyszybkichczasach), Nikonprzykadabardziejwagedorwnomiernego
owietleniaizbalansowaniacaejfotki czstomwisiejestbardziejprzyjaznyprzyfoceniuzfleszem,albo
atwiejszydoopanowania,jednakNikonposzeddalejiwnowychlampachstosujenowysystemzblionydo
ETTL(czerpicywszelkienajlepszetechnologieprzypomiarzewiata)

MinoltazeswoimADIwykorzystaawszystkocosidazETTLi3DMultialerwnieprzejawadesystemu
NikonaprzestawieniefleszazpozycjinawprostczybrakobiektywupodajcegoodlegotobrakADI

pomimozaawansowaniaw/wfirmyniesmocnymikonkurentamidlatakiegoaparatujakContaxN1ktryko
rzystaznajprostszegoTTLmierzonegojednkomrkdajcyw99%dokadnypomiarprzypprofesional
nymwykorzystaniuaparatu

Olympusstosujewasneopracowanemetodypomiarubysku,ktreniesdokadnieznane,prawdopodobnie
siabyskujestdobierananapodstawiepomiaruwiatazastanego,czuoci,odlegocidoobiektuorazDig
ESP (brakjakiegokolwiekopisu)codajetewysokaprecyzjewnawietlaniubyskiem

Lampymogpracowawkilkutrybach

najczciejuywanymjesttrybpracyautomatycznejniewymagajcejingerencjiuytkownikadopoprawnego
nawietleniaalezatodajcywyranyefektowietleniafleszem,ukadegoproducentawygldaoninaczej
najczciejaparatdobieraczasgwarantujcyefotkawyjdzienieporuszonabiorcpoduwaguytognisko
widelikatnieprzymykaprzysonlubpozostawiacakowicieotwart,winnychczasniejestzalenyodogni
skowejiaparatkorzystazpenejgamyczasw,czyuzaleniaprzysonododlegocidofotografowanego
obiektu

trybFillin,Fillflashczylidopaleniecienigdzieautomatykastarasiwyrwnakontrastpomidzyposzcze
glnymipartiamiobrazuijestrwnierealizowanaukadegoproducentainaczej,inaczejniektrychaparat
dzydodowietleniapierwszegoplanuniezwaajcnajegopoziomowietlenia,innebyskajazautomatyczna
korektnaminus,czykorygujustawieniaprzysona/czasprzywczeniejzmierzonymbysku

trybSlowSyncsynchronizacjaprzydugichczasachdajcanajbardziejnaturalneefektydowietleniaiwy
rwnaniakontrastwalewymagajcastabilnejpodporyaparatu,dziaapodobniejakFill,jednaznajlepszych
automatykfleszadofotografiwewntrzach

synchronizacjanazamknieciemigawkisuydorozmazaniakonturuzaporuszajcymsiobiektemdajcasu
perefektukazujcydynamike

redukcjaczerwonychoczurealizowanaprzypomocyprzebyskwlubdodatkowejlampki jakdlamnieba
jerniewartywykorzystywania,PSjestlepszym eliminatorem

TERAZRADYNAPRZYSZO

siafleszajestoceniananapodstawieliczbyprzewodniejiniezawszejestwyznacznikiemodlegocidziaania
wpywmarwnieprzysonawobiektywie,ogniskowaiczasnawietlenia

zasigdziaaniafleszamalejedokwadratuodlegociodobiektu,zwikszamyodlegodwarazy,siamaleje
do1/4,trzyrazydo1/9cakowitejmocyitd.

fleszniezawszewiecochcemydowietliwicniewymagajmyodniegowiele,nauczmysijegomoliwoci

wymuszajpracefleszanawolnympowietrzu,wewntrzachstarajsiniewykorzystywapenejmocybysku
(korektanaminus),panujnadczasemnawietlania

jelimaszmoliwopodczenialampyzewntrznejtopostarajsijakupiabywykorzystawpenimoli
wociaparatu

ZACZYNAMY

napierwszyogieidzieplener,czylimiejscegdzieniechtniekorzystamyzfleszabopoco,przeciejest
pieknasonecznapogodaijestsuperjasno,obejrzyjciewaszefotografieizwrcieuwagewzalenociod
porydnianasyceniekolorwi kontrastjestinny,rankiemipopoudniemniemamyostrychcieniimwimye
fotografiajestsupernawietlona,wpoudniezrobilimyfotkgdziejestduojasnychiciemnychobszarwa
nawetwypalonychczynieowietlonych,negatywimatrycawaparacieniepotrafizapisatakiejrozpitoci
tonalnejimusimywtymprzypadkuzczegorezygnowaitutajratujenaslampawaparacie,przyodrobinie
wprawygdypoeksperymentujemyzustawieniemekspozycjinawiataidopalimylampcienieuzyskamyna
pewnolepszerezultaty,sprbujcieprzyportrecienaweto12wupalnysonecznydziepostawimodelaw
lekkimcieniuidowietligolamp(niektreaparatyzasygnalizujnawetpotrzebuyciafleszagdyniejest
wczony),takapracafleszatodelikatnewypenieniealezarazkadypowieeaparatposiadaFillczySlow
czylipocosigimnastykowa,noctakjakwspomniaemwczeniejniezawszeaparatwiecochcemyuzy
skatomyrobimyfotkaniesprztiniepowinnosioddawadecyzjiwrceautomatykiktrymoe
spaszczyzdjcie,najlepszymsposobemnauzyskaniesuperefektwjestuzycietrybwA,S,Mikorekty
ustawieflesza

A priorytetprzysonywtymprzypadkubdziedecydowaogbiostroci,izasigudziaaniaflesza(aby
poznanaszemoliwocimusimyodczytazinstrukcjilubwyliczynajakodlegojestemywstanieuy
fleszamonawyliczypotrzebnaprzysonedlaodlegociobiektukorzystajczewzoruprzyISO100liczba
przewodnia/odlego,przyliczbie12iodlegoci3mlampajestwstanieowietliobiektprzyprzysonie4,
znajctazasadejestemywstaniewyliczyzasigpracyfleszawzalenociodprzesonyliczbaprzewod
nia/najmniejszwartprzysonydoliczbaprzewodnia/najwiekszawartoprzesony,czylidysponujcaparatem
oobiektywief216lampajestwstanieowietliobiektywodlegociod6=12/2do0,75m=12/16)wie
dzctewartocistaramysiustawinaszobiektwtychgranicach
praktykaustawiamytrybA,wybieramypotrzebnprzyson,ustawiamykorektelampynanp.1,automaty
kasamadobierzeczas,zmierzybyskizredukujesiopoow

Spriorytetczasu,tutajdecydujemyostopniudowietleniata,imduszytymjaniejsze,imkrtszytym
ciemniejsze,czyodwzorowaniuruchugdzieuzyskujemy polczeniefotkizewiatemzastanym(poruszonym)
orazfleszowym(ostrymidowietlonym)gdzienajlepszyrezultatuzyskamyprzyustawieniusynchronizacjina
zamknieciemigawki

Mmanualchybanajbardziejkreatywnytrybpracywpoczeniuzlampmoedacwrczfascynujceefekty
wfotografinp.zdjeciemakrowpieknysonecznydziezczarnymtem najkrtszyczasinajmniejszyotwr
przysonypluspunktowypomiarekspozycji

wntrzajakoesobiektamiograniczajcymiprzestrzepowodujaprzyfotografizfleszempowstawanie
strasznychcieni,jednakprzyzwykejpracydokumentalnoreporterskiejnicwiecejniemusimywymaga,
niektrzyodradzajauzywaniefleszawpomieszczeniachprzezcoskazujasinakorzystaniezdugichczaswi
wysokichczuociorazmocnootwartychobiektyww,ktreprzycakowitymotwarciuniedajezsiebiemax
rozdzielczoci,noccianamoeokazasinaszymsprzymierzecemjelidysponujemyzewnetrznalampa
tojestemywstanieskierowajwbokczywgrirozproszy(zmikczy)wiatoacozatymidzieimode
lunekobiektu,przywyduonymczasienawietlaniawpomieszczeniujestemyzapomocmaejlampyza
mroziruch(pamitajmyokorekcielampynaminus),wpomieszczeniachpamitajmyowyliczonymzasigu
naszejlampyboinaczejbdziemymielifotkidokosza(jeliprzekroczymyteodlegocitonawettrybPiAuto
namniepomoe)

UwaganiektreaparatyszczeglnieCanonsamdokonujekorektyekspozycjilampybyskowej,wicuywa
niew/wtechnikwymagapoznaniapracyaparatuzlamp

Nocpozostao tylkoadowaakumulatorkiifocizlamp,jakopanujemyjejmoliwocitozpewnoci
bdziemychtniejjauywa.

Gdy dopisujtenfragmenttojestempowycieczceposklepachzaparatamigdziedzikiuprzejmociconiekt
rychsprzedawcwmogpowiedzieewikszomodeliaparatwkierujesitsamzasadpracyprzyro
bieniuzdjzfleszemjakprzyprogramachsportowychamianowicieczasjestodwrotnociogniskowejlub
wicejaprzysonajestotwartanamax wprzypadkukorzystaniazautomatykinaleyprzyjzasadrobienia
zdjzjaknajszerszymobiektywemabywykorzystamaxwiatazastanego.
 TechnikaPushISOminipor adnik

Noc.Piknieowietlonemiasto,wrkuaparati..........niestetybrakstatywu.
NaszczciemamywnaszymaparaciewysokieISOustawiamywartonp.1600ipstryk.Niestety.........czas
1/20sekundy.........dotarodonas,eniemamywnaszymaparaciestabilizacji........)Zdjcieporuszone..........
Prbujemyponownie,alewyniktakisam fotografowanascenajestzaciemna.

Zapewnewieluznasspotkaosiztaksytuacj.Naszczciessposobyjaksobiewtedyporadzi.
ZpomocprzychodzinamtechnikaPushedISO.
Naczympolegafotografowaniezwykorzystaniemtejtechniki?
Todziecinnieproste:)
Zapomocodpowiedniegoustawieniaparametrwekspozycjiwymuszamyuycieekwiwalentuwikszych
czuoci.
JelimaksymalnymparametremISOwnaszymaparaciejestwarto1600toabyuzyskaekwiwalentczuoci
3200musimyustawikompensacjekspozycjinapoziomie1.Analogiczniedlaekwiwalentu6400,kompen
sacjaekspozycjipowinnabyustawionana2.
Dzikiczemuwopisanymprzezemnienapocztkuprzypadkuskrcimyczasdo1/40lubnawet1/80.
Oczywicieniemarybezkolcwuzyskanewtensposbzdjciebdziewznacznymstopniuniedowietlo
ne.
Dlategonaleyjepoddadomozolnejobrbce.
Napocztkunaleyjerozjaniorazpodbikontrastdoodpowiedniegopoziomu(czylidotegocowidzimyna
poruszonymzdjciuprzyISO1600).Dzikitemuwycigniemyzagubionewcieniuszczegy.Wtymmomen
ciebardzoprzydasipracanaRAWach.
Nastpniemusimypopracowanadkolorem zdjcieprzyekwiwalencieISO3200maznaczniemniejszsatu
racj,jednakprzy6400jestjuistnyhorror.Jednakdlachccegonictrudnegopokilkuminutowejzabawiew
programiedoobrbkigrafiki,mamybardzozblionedopoprawnegozdjciepodwzgldemjasnoci,kolorui
nasyceniabarw.

Oczywicienaszezdjciapomimo,ebyyrobioneprzyISO1600,sduobardziejzaszumione.Dlaczego?
Niestetywciemniejszychpartiachobrazu(aprzecieustawilimyEVnaminus1lub2cospowodowaoniedo
wietlenie)mocnouwydatniajsiszumy.
Dotegodochodzijeszczespadekostrociobrazu...........
Terazdoakcjiwkraczaprogramdoodszumianiazdjnp.NeatImage.
Mamyjuodpowiednioodszumionezdjcie(tojuinnabajkajakjeodpowiednioodszumimoektonapi
szeadnytutorial?:)).Abyjeszczebardziejzredukowaszumwartozeskalowaobrazwd npdowartoci
1600x1064(danedlaformatu3:2imatrycyNikona).Pozeskalowaniuwyostrzamylekkozdjcie.Takaroz
dzielczogwarantujedobrjakowydrukudorozdzielczoci10x15.

Noidobrnlimydokocaczcipisanej...........:)

Poniejzrobionenaszybkoprzykadowezdjciaobrazujceopisywanprzezemnietechnik.Zachcam
wszystkichdowasnycheksperymentw.
 ISO1600czas1/60

ISO3200(ekwiwalent)czas1/160

ISO6400(ekwiwalent)czas1/320
Wycinki1:1nieodszumiane

ISO1600

ISO3200(ekwiwalent)
ISO6400(ekwiwalent)

Wycinki1:1odszumiane
ISO3200(ekwiwalent)

ISO6400(ekwiwalent)
 Wersje1600x1064:

ISO1600

ISO3200(ekwiwalent)
ISO6400(ekwiwalent)
 AutoISOwpr aktyce(napr zykadzieNikonaD70)minipor adnik

Pewnegopiknegodnia(nodobraniebypikny,alejaktakzaczntobdzieprzyjemniej)postanowiempo
grzebatroszkwmenuNikonaD70.PokilkudosynudnychchwilachnatrafiemnaopcjAutoISO,ktra
wczeniejwydawaamisicakowiciebezsensownanoboprzeciejasamwiemlepiejniaparatjakieISO
ustawiprawda?
Mimotopostanowiemwczytopcjitroszkpoeksperymentowa.
OpcjmonawczywtrzecimMenu(ikonkaowka),podpozycjnr5,czyliISOauto

Mamytamdwieopcje:Off ktrejchybanietrzebatumaczyorazOn kiedywybierzemytopcjpojawiasi

kolejnepodmenu.Mamywnimmoliwoustawieniaproguszybkocimigawki,poprzekroczeniuktrego
parametrISOzostanieautomatyczniezwikszony.
Mamymoliwoustawienianastpujcychczasw:

1/125s
1/60s
1/30s
1/15s
1/8s
1/4s
1/2s
1s
2s
4s
8s
15s
30s

Oilewartoci1/125s,1/60si1/30ssdlamnielogiczne,toresztawartocijestjucakiemniepotrzebna.Dla
czego?Toproste poconamautomatycznazmianaustawieniaparametruISOnawikszyprzyprzekroczeniu
czasunp.2sekund,skorowtakichwarunkachitaknieodzownyjeststatyw?
Owielelepiejbybyogdybyprojektanciaparatu(awaciwietwrcyfirmware)dalimoliwoustawienia
czasw:1/500s,1/400si1/250swtedynietrzebabysimartwioustawieniekolejnegoparametru(aleotym
pniej)podczasuywaniawikszychogniskowych.

Nodobra,cotamjuwiemy napiszterazjaktowpraktycedziaa.

Wychodzimywplener,AutoISOwczonezaczynamyrobizdjcia.Terazwzalenociodwarunkwowie
tleniowychaparatsamdobieraodpowiednieISO,takabyzminimalizowamoliwowykonaniazdjciaporu
szonego.Czyli,ejeliustawimyprgzmianyISOprzyprzekroczeniuwartoci1/125s(czyliczasnawietlania
miabybyduszynp.1/100s)toaparatautomatyczniezmieninamczuoznp.ISO200naISO400.

Kiedyzabraemsizatestowanietejopcji,bardzoszybkodoszedemdowniosku,efunkcjataspisujesina
wyrazdobrze.AparatdobieraodpowiednieISOwzalenociodwarunkwowietleniowych.Gdybymzdecy
dowasisamemuzmieniaustawieniaISOtoustawiabymdokadnietakiejakiewybieraautomat.
Takwicmamyfajnopcj,wznacznymstopniuuatwiajcnamycieczylifotografowanie.
Sielankatrwawnajlepsze.............domomentuazachcesinampodczepiobiektywzznaczniewiksz
ogniskow.
DotejporypodczasuywaniaAutoISOkorzystaemzstandardowegoKITaczyliobiektywuoogniskowych
1870mm.Cosistaniejeliuyjemyobiektywuowikszejogniskowej(odokoo150mm)np.popularnego
Nikkora70300G?
Nicdobrego........zdjciawwikszociwypadkwbdporuszone.Dlaczegotaksidzieje?Zbardzoprostej
przyczyny jakjuwczeniejwspomniaemtwrcyfirmwareNikonaD70uraczylinasmoliwociustawienia
proguzmianyISOprzymaksymalnejszybkocimigawki1/125s.
Jakwiadomotakiczasabsolutnieniejestwystarczajcokrtkiabywykonanieporuszonezdjcieprzyogni
skowejwynoszcejnp.200mm.Przy300mmbezpiecznyjestprawdmwicdopieroczaswokolicy1/500s.
Comoemyzrobiskoroniemamymoliwociustawieniatakiegoprogu?
Naszczciejestwyjcieztejsytuacji dodatkowyparametr(oktrymjuwspominaem)okrelajcydziaanie
AutoISO.
OkrelaonminimalnyprgczuociodktrejbdziedziaaAutoISO.
UstawiamygopoprostuokrelajcISOczylinaciskamyklawiszISOi obracamykkonastawnaodpowied
nipozycj.Jakwidajesttoczciowewyrczenieautomatykiaparatuwkocutomyokrelamyminimaln
czuoielektronikaniemusisijuotomartwi.
Takwicjeliprzy300mmiwczonymAutoISOzustawionymprogiem1/125s,aparatustawianamnp.
ISO400iwykonujezdjciezczasem1/125stopowinnimysamiokreliprgminimalnyczuoci
bezpieczniebdziewtedyustawiconajmniejISO640dzikiczemuwyczymymoliwoustawieniaprzez
automatykISOponiej tejwartoci.

Fajniejestprawda?Noaletoniekoniecradochy bouycieAutoISOdajenamjeszczejednniezaprzeczaln
zalet.
WartociISOpodczasuywaniaautomatykisustawianewowieleszerszymzakresienigdysamijokre
lamy.
NiejednokrotnieaparatdobieraISOniedostpnezklawiszaczylinp.ISO560,ISO900 dajetowikszela
styczno,dzikiczemuAutoISOumoliwiauycieodpowiedniejszejczuocinisamibylibymywstaniew
danejchwiliustawi.

KilkaprzykadwuyciaAutoISO(zdjciapowstaynapotrzebytestu):

ISO280
 ISO560

ISO900

Kompozycjaobr azuikadr owanie(minipor adnik)

Kompozycja(fot.)jesttoinaczejrozplanowaniepr zestr zenneobiektwwkadr zezuwzgldnieniemro
dzajuplanu,sposobuustawieniaaparatuiinnychelementwodktrychzaleyoddziaywanieestetyczne
idramaturgicznewarstwywizualnej[WiemOnet].

Kadafotografiapowinnabyefektemnaszejwczeniejprzemylanejkoncepcji.Wszystkieelementyzdjciai
jegowygldpowinienpowstanajpierwwnaszejwyobrani.Niestetynasamympocztkumyjakoamatorzy
dziwimysipozrobieniuzdjcia,eniewygldatakjakchcielimy.Dlategofotografujcypowinienwiedzie
jakicelchceosignicoprzedstawi,lubjakieprzesaniemaniedanafotografia.
Doprawidekompozycyjnychzaliczajsizasady:zotegopodziauimocnychpunktwwobrazie.Teorizo
tegopodziauodcinkawprowadziEuklidesodcinekjestwwczaspodzielonynadwamniejszeodcinkizza
chowaniemzotejproporcji,gdymniejszyodcinekmasitakdowikszego,jakwikszydocaoci.Topod
stawyznalezieniaproporcjimidzywysokociiszerokociprostokta,jakrwnieklasycznychproporcji
miedzybryamikompozycjiplastycznychiichrozmieszczeniemnapaszczynielubprzestrzeni.
Namwystarczypodziapolaobrazuna9lub25plrwnychsobiewielkoci.Dzikitakiemupodziaowipola
znajdziemynanimtzw.mocnepunkty.
Kadyznassyszachybaomocnychpunktachobrazu.Istniejtrzytakiepodziay.Jednaznichzakadaprze
cicieobrazuczteremaliniami,dwiemapionowymiidwiemapoziomymi.Zdjciemamypodzielonenatrzy
rwneczcizarwnowpioniejakiwpoziomie(Rys.1.)

Rys.1

Podziazotyprzewidujepodobniejakpoprzedniorwnieczterylinie,ztym,eodcinkipodziauniesrwne
(Rys.2).

Rys.2

Trzecisposbpoleganapodzialeprostoktnegokadruprzektnipoprowadzeniuodniejdwchprostychpro
stopadychdopozostaychwierzchokw(rys.3).
 Rys.3

Umieszczenieobiektuwjednymztychpunktwprezentowanychnarysunkachgwarantujenamrozpoznanie
przezobserwatoragwnegomotywunaszegoobrazu.Trzebajednakpamita,ewykorzystujemytylkojeden
punktponiewajeliwykorzystamywicejpunktwogldajcybdziebdziwzrokiemodjednegopunktudo
drugiegoniewiedzccowybra.
SposbwjakiprzedstawimyfotografowanytematzaleyodwieluczynnikwPierwszymznichjestmotyw.
Inaczejbdziemytraktowakadrmartwejnatury,portretuainaczejzdjciazwycieczki.Poprawnainterpretacja
kompozycyjnaposzczeglnychmotywwzaleyodumiejtnociispostrzegawczociautora.Musionznale
motywoddzieligoniejakoodobojtnegootoczeniainaleyciegoskomponowa,czylitakrozoyjegocz
ciwramachobrazu,abyzespliniiiplambymiydlaoka,adobraneowietleniestapiaoposzczeglnecz
cimotywuwjedn,penplastykiiekspresjicao

Kierunekkadruistniejtrzyrodzajekadru:poziomyprostoktny,pionowyprostoktny,kwadratowy.Oglnie
rzeczbiorcjeelifotografujemypodunypionowyobiektlepiejjestwykorzystakadrpionowy,jeeliobiekt
jestrozcignitywpoziomiekadrpoziomy.Kierunekkadruwpywatenadynamikzdjcia.Ukazujejakby
kierunekruchu.

Podzianaplanypatrzcprzewizjermonawyodrbnitrzyplany.Planpierwszydrugiito.Pierwszyplan
tworzwszystkieobiektyznajdujcesibliskoaparatu tuskupiasinajpierwuwagafotografujcego.Zanim
jestplandrugi,ktryrozcigasiadota.Jesttopierwotnyukad,ktrymoebymodyfikowanyzalenie
odtematunp.przyportreciewyrniamyplanpierwszyito.Przypejzaunatomiaststosujeprzedplan jestto
przedmiotznajdujcysinajbliejaparatu,nieistotnywporwnaniuzinnymielementamifotografiileczwany
dlaoglnegowraeniaponiewaprzycigawzrok,ktrynastpniewdrujenagwnymotyw.Specyficznym
rodzajemprzedplanujestobramowaniezdjcia,tworzoneprzezwszelkiegorodzajuokna,bramy,drzwiiinne
elementy.Obramowaniejestrzadkimzabiegiemleczzmieniajeiwzbogadzazdjciekompozycyjne.Jednaknie
zawszepasujeiniemonastosowagonasi.Wykorzystujesijeczstowfotografowaniuarchitekturynp.
jakabudowlaotoczonaramklicidrzew.
Bardzowanymplanemjestto.Toniepowinnoodwracauwagiodgwnegoobiektupowinnopodkrela,to
cochcemypokazaCzstobywatak,efotografujemyjakiobiektiniezwracamyuwagi,enaszymtemjest
jakinapisnamurze,lubconieestetycznego.Sposobemnatomoebyumiejtneuyciegbiostroci.Wa
ciwydobrtajestpodstawowymwarunkiemudanegozdjcia

Wzr,rytmfotografujcprzyrod,czyarchitekturzdarzasi,eobiektyuooneswpewnewzory,lubich
budowaskadasizpewnychpowtarzalnychwzorw.Jesttojakbyrytm,ktregoistnieniemonawykorzysta
doukadukompozycji,ktryjestwtedyoprcztematufotografowanegoobiektutematemsamymwsobie.

CiarFotografiamoebytenietrafnieskomponowanaprzezzezrwnowaenieciaruktrejzestron
wtedyogldajcymawraenie,eobrazleciwktrstron.Obrazjestjakbyprzedzielonynapiwidznie
wienaktrejczcisiskupi.
Kierunekruchubiorcpoduwag,ewnaszejkulturzeczytamyipiszemyodlewejdoprawejwynikawany
dlafotografaszczeg.Uwaasi,eobiektprzedstawionywtakisposb,ejegoprzdskierowanyjestw
prawstron,gdziewyrusza,dokdzmierza.Ajeliruch ukierunkowanyjestwlewo,towraca.Szczeglnie
wanejesttofotografujcobiektywruchu.Majcumieszczonenazdjciunp.las,ciekidomgdzielasb
dziepolewejadompoprawej,towikszopowie,eciekaprowadzizlasudodomu.Ajelidom bdziepo
lewejalaspoprawej,tociekabdzieprowadzizdomudolasu.JJelizatemchcemypodkreliwagja
kiegoelementuumiemygowktrymzmocnychpunktwpolewejstronie.

RywalizacjaZdjcietakpowinnimyskomponowa,abynicnieodwracaouwagiodgwnegomotywu,kt
rychcemypokaza.Tematpowinienbyczytelnyijednoznacznyainneelementypowinnytylkopodkrela
temat,charakteriuwypuklagoanieodcigawzrokuogldajcego.
Inakoniec:
Dynaleydotego,abynaszefotografiepodlegayzasadkompozycjiuksztatowanymiwsztuceprzezwie
ki.Gdyjejednakpoznamyazacznnamprzeszkadzawwyraziemonajezawszezama,alenajpierwtrzeba
dojdoperfekcjiwichstosowaniu.
WilliamAlbertAllardwielokrotnywsppracownikNationalGeographictaksiwyrazi:

Zasadykompozycjiswane,chodzijednakoto,ebyjepoznaanastpnieobala.Niemonadzielikadru
nap?Wszystkomonajelisitosprawdza.
 Minisownikpodstawowychpojzwizanychzfotogr afi.

Aber racja
Znieksztacenieksztatu(aberracjasferyczna),koloru(aberracjachromatyczna)spowodowaneprzezwad
optyki.
Aberracjchromatycznnazdjciachnajatwiejzaobserwowawmiejscustykukontrastowychpowierzchni.
Jestonawtedywidocznajakofioletowa,bdniebieskawapowiata.
Tegotypuwadymonawyeliminowadzikiodpowiedniejbudowieobiektywu(zastosowaniespecjalnych
soczewek).

Aperturepriority,Av,A
Priorytetprzysony,preselekcjaprzysony
Pmanualnytrybpracywktrymelektronikaaparatusamaustawiaczasotwarciamigawkipotrzebnydopra
widowegonawietleniasceny,natomiastfotografrczniedobieraprzyson.

Autofocus,AF
Automatycznenastawianieostroci.
Elektronikaaparatuwsposbautomatycznystarasidobramaksymalnostrofotografowanejprzeznas
sceny.Moemywskaza,wktrychmiejscachscenymabymierzonaostro(punktautofocusa)lubzdasi
cakowicienaelektronikaparatu.
Istniejdwatypyautofocusa:pasywnyiaktywny.
AFpasywnyanalizujeobraznazasadziebadaniakontrastui wodpowiednisposbprzesuwasoczewkiwobiek
tywie

CzasB,Bulb
Uycietejfunkcjipozwalanadugieotwarciemigawki.
Migawkajestotwieranaponaciniciuspustu,azamykanapojegozwolnieniu(lubpoosigniciumaksymal
negoczasuotwarcia,ktrypozwalaaparat).
CzasBstosujesiwprzypadkuuyciastatywu(abyzdjcianiewyszyporuszone).Przydatnyjesttakewyk
spustowylubpilot(jeliaparatmamoliwouywaniategotypudodatkw).

Dystor sja
Znieksztacenieoptyczneobrazu(ksztat,proporcje)powstajcenajczciejwskutekwadyobiektywu.Wpew
nychtypachobiektywwjestszczeglniewidoczna(np.szerokoktnych).Istniejtakeobiektywyzefektem
dystorsji,wprzypadkuktrychniemoemymwiowadzieoptyki(np.rybieoko)
Wystpujrnerodzajedystorsjinp.beczkowata,poduszkowata.
Gbiaostroci,GO
Jesttozakresodlegociodobiektywu,wktrymobiektynazdjciubdostre(np.od2mdo5m).
WielkoGOmoemyregulowazapomocotworuprzysony,imwikszyotwr(mniejszaliczbaprzysony)
tymmniejszagbiaostroci.
Gbiaostrocizaleytakeodobiektywunp.mniejszgbiezapewniajobiektywytyputele.
ISO
Skalaczuocimatrycy(filmu).ImwikszawartoISOtymwikszaczuomatrycy,dzikiczemudowy
starczajcegonawietleniascenypotrzebakrtszegoczasuotwarciamigawki.Niestetywrazzwzrostemczuo
ciwzrastaziarnistozdjcia,powstajtzw.szumy.Wielkoszumwnazdjciachprzyduychwartociach
ISOuzalenionajestodmatrycyaparatuorazalgorytmwodszumiajcychzawartychwoprogramowaniuapa
ratu(NosieReduction).

Makrofotografia
Jesttofotografowaniebardzomaychobiektwtakabynazdjciuukazajewikszyminiswrzeczywisto
ci.
Wmakrofotografiistosujesi:soczewkimacro(CloseUp),makrokonwertery,odwrconeobiektywy,oraz
obiektywymacro.

ManualFocus,MF
Ostrorczna.Trybwktrymtomydecydujemyoodlegociwktrejobrazbdzieostry.
Ustawieniaostroci dokonujemyzapomocpiercieniaumieszczonegonaobiektywie,lubzapomocodpo
wiednichprzecznikwznajdujcychsinaaparacie.

Migawka
Jesttourzdzeniewobiektywie,dzikiktremuregulujesiczasnawietlaniamatrycy.
Pr zysona
Jesttourzdzeniewaparaciezapomoc,ktregoregulujesiilowiatadocierajcegodomatrycy.Ustawie
dokonujesizapomocpiercieniaznajdujcegosinaobiektywielubzapomocprzyciskwumieszczonych
naaparacie.Zapomocprzysonymonaregulowagbiostroci.

Punktautofocusa
Miejscekadru,dlaktregoaparatdokonujeautomatycznegopomiaruostroci.Zazwyczajmamydodyspozycji
kilkapunktwAF,ktremoemysamiwybra.

Shutterpriority,S,Tv
Priorytetmigawki,preselekcjaczasunawietlania
Pmanualnytrybpracywktrymelektronikaaparatusamaustawiawielkootworuprzysony,natomiast
czasotwarciamigawkiustalafotograf.

SoczewkiCloseUp
Soczewkiuywanewmakrofotografii.Zaichpomocmonazwikszypowikszeniefotografowanegoobiek
tuatakezwikszydystanspomidzyaparatemafotografowanymobiektem.
Wystpujwkilkurodzajachzalenieodmocypowikszenia:+1,+2,+4.MocniejszesoczewkiCloseUp
(+10D)nazywanessoczewkamiMacro.

Tulejka
Umoliwiazwikszeniemoliwocioptycznychaparatwtypukompaktlubhybryda,dzikimoliwociza
montowaniananiedodatkowychfiltrwlubkonwerterw.
Tulejkdokrcasidokorpusuaparatudzikiistnieniuodpowiedniegogwintu.Dowikszociaparatwstosuje
siodpowiednie(dedykowane)tulejki.
Wykspustowy
Urzdzeniezapomoc,ktregowciskamyspustniedotykajckorpusuaparatu.Matozazadanieuchroniapa
ratoddelikatnegowstrzsu,ktrymoewystpipodczasnaciskaniaspustumigawki,wwynikuczegowyko
nanezdjciemogobybyporuszone.Wpodobnysposbmonawykorzystapilotzdalnegosterowania.

Whitebalance,WB
Balansbieli.
Opcjaodpowiedzialnazapoprawnkalibracjkolorubiaego.Umoliwiaodpowiednieustawieniewzorcabieli
wstosunkudopanujcegoowietlenia.
Balansbielimonaustawiwkilkurnychtrybach:wiatoarowe,bysklampy,wiatosoneczne,po
chmurnapogoda,wiatojarzeniowe,automatyczny.
Ustawieniabalansubielimoemytakedokonazapomocwskazanegoprzeznaswzorca(fotografujemywte
dynp.biakartkpapieru).
 Por tr etminipor adnikv1.2

Chciabymrozpoczmaycykl,wktrympodzielsizwamimoimispostrzeeniamizwizanymizfotogra
fowaniemludzi,czyligwnieportretw.
Mamnadzieje,eznajdsinaladowcyitakenapiszcociekawegowtymtrudnymtemacie.

To
Jednymznajwaniejszychelementw,ktremajzazadanieodpowiedniozwrciuwagnafotografowan
osobiwyeksponowajejwaloryjestto.Tozawszetowarzyszyfotografii,jelifotografujemyrnegorodza
juobiekty,jednaknajwaniejszeprzyportretachjestto,bydanetomonabyokontrolowa.
Wiem,cosobieterazpomylicie"jakmonakontrolowato,jelifotografujemynp.wlesie,naplayitp.?".
Uwierzciemiekontrolowanietaniezawszeodbywasiwstudyjnychwarunkach.Wieleosbbezzastano
wieniaustawiamodelailiczynato,ejelitenadniesiumiechnieipstrykniesizdjcie,ktremaciekawy
kadrtowszystkobdziedobrze.
Tomabardzodueznaczenie.Dzikikontrolowaniutego,cosidziejewtle,moemypanowanadwieloma
innymiczynnikamitakimijaknp.ekspozycja.

przykad
Wybieramymodelk,ktramaciemnewosyiciemneubranie,adotegoustawiamyjnaczarnymtle.
Zdjcie,ktrenamwyjdzieniestetyniebdziedobre.Aparatbyporadzisobiezciemnymiodcieniamibdzie
prbowawyduyczasnawietlaniabybyyoneczytelne,jednoczenietwarzmodelkiiinneelementyja
niejszejgarderobyzostanprzepalone.Innmoliwocijesttoewosymodelkijakitozlejsirazemi
niestetyefektniebdziezbytpodany.

Totrzebadobratakbyharmonijniegraozemodelem.Niezawszemamykutemumoliwo(np.wplene
rze),dlategojestteistotnebyzastanowisinadtemniecowczeniej.

Nazdjciumodelkaubranawczarnkurtke.Wprzypadkuzastosowaniaciemnegota,ekspozycjaniepozwoliabynawykonanie
dobregozdjcia,takby zachowanezostaywszystkiedetale.Zdecydowaemsinazastosowaniejaniejszegota,ktrezagodzii
zrwnowayniecoekspozycje.Pozostawieniewkadrzedodatkowegoelementumieszczcegosiwgbiostrocipowoduje,emo
delkanieodcinasiodta(niewygldaprzeztojakwklejona)Wtymprzypadkudrzewospisaosiidealnie.
Cojednakzrobiwprzypadku,gdyniemamymoliwocikontrolowata?Bdnestwierdzenie,tozawsze
monakontrolowa.
Zdarzajsiprzypadkigdziewybranieodpowiedniegotajestkopotliwe(niezawszemamymoliwojecha
gdzieiszukaadnegolasu,playnadmorzemczykipenejkwiatw))Tak,wicjeliniemamywpywu
nato,cobdziewtlezaplecaminaszegomodelarezygnujemyzniego.Zrezygnowazta?Owszem,mona.
Najwaniejszewportretachjesttobytopodnosiowaloryestetyczneipomagaowyeksponowamodela,to
niemoezamiecakadruiprzeszkadzawukazaniudanejosoby.Cikobybyozrobiportretkomu,jeliw
tlejeststrasznybaagan.Dlategotedoskonaymsposobemnaporadzeniesobieztniedogodnocijestkon
trolowaniegbiostroci.

Gbiaostroci
Cotojestgbiaostroci?Jesttoparametr/elementfotografii,ktryodpowiadazato,coznajdziesiwzasigu
ostrzeniaobiektywu.WikszaGOpowoduje,etobdcezamodelemjestostretaksamojakon,mniejszaGO
powodujeutratostrocita,dzikiczemurozmywasionopozostawiajcwpoluostrzeniatylkofotografowa
nosob.

Gbiaostrocijestjednymznajwaniejszychczynnikwpodczaswykonywaniaportretw.Dzikiodpowied
niejkontroliGOtofotografdecyduje,wjakisposbpokazafotografowanosob.

przykad

Dzikizastosowaniumaejgbiostroci,tostajesirozmyteadzikitemunieprzeszkadzawwieluprzypadkachwskupieniusina
gwnymtemacietejfotografii,czylinamodelce.Jednoczenietoneutralizujeciemnebarwyicienie,copoprawianiecowarunki
ekspozycji.

Odpowiedniekontrolowaniegbiostrocipozwalanauzyskaniebardzociekawychefektw.Dzikitemuje
stemywstaniepokazanadanejfotografiitylkodwaelementy fotografowanosoboraztojakojednolity
element(nawet,jeliwtlejestduowicejelementw).

Czyzatempowinienemuywamoliwiejaknajmniejszejgbiostroci?Nie.Wszystkozaleyodotocze
nia/taiodtegojakmoemytootoczeniewykorzysta.
 przykad

Dzikizastosowaniumniejszejgbiostroci,gwnyelementfotografii(modelka)zostaodpowiedniowyeksponowany.Jednak
uytaGOniejestnatylemaabytozostaocakowiciepozbawionedetali.Dzikitemumodelkaniewygldajakbybyawklejona,a
delikatne elementykiadniekomponujsicaoci.Mimoitojestjednoliteinieposiadaodrniajcychsielementwjestono
wystarczajcoczytelnebyopisywaotoczenie.

wiato
wiato,ktretowarzyszyportretomrnisiodtego,ktrewidzimy,nacodzie.
Jakoefotografiajestpaszczyzndwuwymiarow,znaczniebardziejodwzorowujewszelkiegorodzajucienie.
Tak,wicfotografujcdanosobmusimybacznuwagzwracanato,wktrymkierunkufotografujemy
wzgldemsoca.
Jelifotografujemywplenerzedanosobzesocemzanaszymiplecami,modelzostanieowietlonyfrontal
nie,cospowodujebrakrysowaniaprzezwiatojakichkolwiekcieninatwarzy.Twarzbdziesiwydawaa
bardziejpaskanijestwrzeczywistoci(pamitaj,efotografiamatylkodwawymiary).
Jeliustawiszsiprzodemdosoca,wiatobdziezaplecamimodelaaprzeztobdzieonniedowietlony,co
takejestniepodane.
Ustawieniesidosocabokiemnatomiast,spowoduje,inatwarzybdrysowaysidugiecienie(np.od
nosa,kocipoliczkowych,ust)ajednoczenietylkojednapoowatwarzybdziedobrzeowietlona.
Zmojegodowiadczeniawynika,idobrymsposobemnaowietlenie,jestustawieniesidosocanietyem,
niebokiem,aletakporodku.Czylisocepowinnopadazzaplecwfotografa,aleprzezramie.Czylitak
podktem135stopniodosifotografowania.Dzikitakiemuusytuowaniusoca,modelzostajedobrzeowie
tlona,rwnomiernieipojawiajsipiknerysytwarzy.
Innymsposobemnaowietleniemodelawplenerzejestwykorzystanieblendy.Blendasuynamdoowietle
niaosobyfotografowanejzapomocodbitegoirozproszonegowiata.Rozproszoneodbitewiatonierysuje
takostrychcieni,jakietorobisilnewiatosoneczne.Dzikizastosowaniublendycieniesmikkie,coagod
nieuwydatniaieksponujerysytwarzy.
Istotnajesttakeporadnia.Najlepszewiatouzyskujemyfotografujc,gdysocejestdonisko,(czylirano
lubwieczorem).Dzikiduszympromieniomwietlnymirefrakcjiwatmosferze,wiatojestbardzomikkiei
posiadaznaczniecieplejszbarw.

Owietleniestudyjnetojuinnaparakaloszy.Tutajkontrolaowietleniajestowieleskuteczniejsza,alenie
rnisizbytnioodkontroliwiatawplenerze.
Podstawowezasadystakiesame.
Owietleniestudyjnemusibyodpowiedniorozproszone.Lampywstudiuznajdujsiznaczniebliejfotogra
fowanejosobynisocewplenerze,tak,wicrysujbardzoostrecienie.Najlepszewtychwarunkachwiato
towiatoodbite,czyli rozproszone.
Wrdfotografwszwolennicyzarwnowiatahalogenowegojakiuywanialampbyskowych.Wzaleno
ciodpreferowanejmetodyistniejrnesposobynarozproszeniedanegorodzajuwiata.
Monauywablendywceluodbiciawiata,monatakeuydyfuzora(wiatoprzechodzceprzezdyfuzor
stajesiwiatemrozproszonym).
Dobrymsposobemjesttakewykorzystaniewiatadziennegopadajcegodopomieszczenianp.przezokno.
Dzikitemumamywikszkontrolenadkierunkiemwiataajednoczeniejestonoadnierozproszone.

obiektyw
Kolejnaistotnrzecz,naktrmusiszzwrciuwagjestto,jakiegoobiektywuuywasz.
Kadyobiektywcharakteryzujeogniskowa,czylikt,jakipokazujedanyobiektywnazdjciu.
Obiektywyomaejogniskowej (szerokoktne)majznaczniewikszepolewidzenianiobiektywyoduej
ogniskowej(teleobiektywy).
Ogniskowaludzkiegookatook.49mm,tak,wicjestprzyjte,iogniskowa50mmtoskala1:1.
Przywykonywaniuportretuistotnejestbyuywaodpowiedniejogniskowej.Jeliuyjemyszerokiegokta
(maejogniskowej)twarzosobyfotografowanejbdzieznieksztacona.Przymaejogniskowejmusimyznacz
niezbliysidoosobyfotografowanej,cosprawizejejnosbdziebardzobliskoobiektywu,cosprawi,e
bdzienienaturalnieduy,natomiastuszybdznaczniemniejszeicofnitedotyu.
Dlategoteprzyjmujesiwfotografiiklasycznej,inajlepszymiogniskowymidoportretusogniskowezza
kresu90135mmdlastandardowejklatki.
Uycieogniskowejztegoprzedziausprawia,iznieksztaceniaobrazusniemalniewidoczne.Oczywicie
zdarzajsifotografowie,ktrzyuywajznaczniewikszychogniskowych200500mm(dzikitemumodelki
majmaenoski:P)

Innymplusemwykorzystaniaduejogniskowejjestznaczniemniejszagbiaostroci,copozwalanaadne
kontrolowanierozmyciata.
Standardowosamuywamobiektywustaoogniskowego50mm,copozwalanadobreodwzorowanie,jelifo
tografujesipopiersiedanejosoby,jednaksamatwarztakenieposiadazbytwieluznieksztace.
Innazaletduejogniskowejjestto,eniebiegamyzaparatemtuprzednosemosobyfotografowanej,copo
zwalanazachowaniedystansu,przezcotakfotografowanaosobaczujesimniejskrpowana.Trzebapoprostu
dajejniecoluzu:)

Kadr/perspektywa
Dobranieodpowiedniegokadruzaleyprzedewszystkimodtegowjakisposbchcemypokazafotografowan
osob.Najczciejportretkojarzysinamzfrontalnymprzedstawieniemfotografowanejosoby.Kadrtenjest
nadalbardzopopularnyiwwieluklasycznychportretachprezentowanyzdoskonaymrezultatem.Jednakpa
mitajotymezastosowanieodpowiedniegokadrumoepokazadanosobwzupenieinnysposb.

Zdobraniemodpowiedniegokadruwfotografiijestdokadnietaksamojakzkrceniemfilmw.Zapewnenie
razzauwaylicieejeliwjakimfilmietwrcychcpokazajakiegobohaterajakopostasilna,tward,z
czytechcsprawiwraenieeosobatajestwiksza(wysza)nijestwrzeczywistoci,filmujesitakby
pokazatosobniecooddou.Dzikitakiejperspektywiepostatanabierazupenieinnegowymiar.
Podobniejestjelichcpokazabohaterajakosabego,bezbronnego,delikatnegoipoprostumalutkiego po
kazujesitakapostaniecozgry.
Zastosowaniewielutakichtrikwwfotografiipozwoliwamnaukazanietejsamejosobynawielernychspo
sobw.

wybranieodpowiedniegoktazjakiegofotografujemyosobjestbardzowane.Osobafotografowanaodgryzdajesibyznacznie
skromniejsza,ibardziejbezbronna.Wpoczeniuzniewinnymumiechemimagbiostrociuzyskujemybardzociekawyrezul
tat.

Takwicwybranieodpowiedniejperspektywy,pozwolinamnauzyskaniewieluniezwykychujtejsamej
osobyorazpodkrelenietematuktrystaramysiwydobyztakiejfotografii.

Braksymetrii.
Pamitajcieezdjcieportretowetoniezdjciedopaszportu.Tutajliczysipomysnaukazaniedanejosoby,
takby fotografiamoganp.oddajejcharakter.
Zrezygnujciezsymetrii,bokadrwcaleniemusibysymetryczny.Wartozrobieksperymentisprbowa
umiejscowitsamosobwrnychrejonachkadru.Samizobaczyciejakzaskakujceefektymonauzyska.

Oczy szerokozamknite.
Wikszoznasjestprzyzwyczajonadotegoiosobanazdjciuportretowympatrzyprostowobiektyw.Pa
mitacieproszpatrzetutaj..ptaszekleci..iinnezabiegifotografabytylkozwrcinamodelauwag.No
skorojutakbardzochcemypokazatowspaniaespojrzeniemodelatozrbmytojaknaley.
Pewnymciekawymtrikiemktrystosujamaonnaceluwyeksponowaniemojejwspaniaejmodelkijestspo
sbwjakipokazujeoczy.
Oczysbardzowanymelementemponiewazapewniajkontaktzosobnazdjciu.Totakjakwrozmowie
mimoigdyzesobrozmawiamyiuywamydotegoceluust,patrzymydrugiejosobieprostowoczy.Jestto
sposbnanawizaniekontaktu.
Podobniejestzportretami.Jelidecydujemysipokazateoczytoniechonebdwidoczne.Dlategojastosu
jepewientrikktryczasemdajefajnerezultaty:
Tuprzedzrobieniemzdjcia,proszmojkochanmodelkotobyotworzyanachwilszerzejoczy.Moeto
zabrzmidziwniealejelimodelkapozuje,awiatowiecijejwoczy,tonaturalnymodruchembezwarunko
wymjestprzymykaniepowiek.Niestetynazdjciuwydajesipniejeosobatamapoprostumaewskie
oczka.
Dzikichwilowemuotwarciuszerzejoczu,rozluniajsiniecopowiekicosprawiaenazdjciuoczy wydaj
siznaczniepeniejszeaprzeztoadniejsze.
Wystarczypoprosibyosobafotografowanadelikatnieszerzejotworzyaoczy,copozwolinawydobycieadnegospojrzenia.Oczy
stajsipeniejsze,abardziejwidocznarenicadodatkowouwydatniaowaloka.

Jednakspojrzenienaportrecieniekonieczniemusinawizywadokontaktuwzrokowego.Spojrzeniemoeby
skierowanewzupenieinnstron.Wanejesttobyzaintrygowanatakimportrecieczym.Niemoetoby
sztucznespojrzeniewlewoczyprawo.Jeliosobafotografowanazdecydowaasijuniepatrzenanas,to
oznakaemusiaaznalecorwnieinteresujcego.

Framing
Frmingtonicinnegojakobramowaniedanegozdjcia.
Skororobimyjuciekaweportretytowartobyjewsadziwjakramk.Oczywiciesdwarodzajeramek:
obramowaniezdjciawpostaciramkigraficznej
obramowaniezdjciawywoanegonapapierze

Ramkawpostacigraficznej(obramowaniezdjcia)jestbardzoczstospotykanawprezentowanychzdjciach
wobrbieinternetu.
Tradycyjneramkiczyramydozdjsupoprostujakowalorestetyczny.Gdychcemywyeksponowazdj
ciekogodlanaswanego,wkadamyjewadnzdobionramkiwystawiamynawidoku.Ramkamazaza
daniepodkrelenieiwyeksponowaniesamegozdjcia.
Obecniezewzgldunamod,panujgwnieramyprostebezdodatkowychzdobie,czstozamiastklasycznej
ramkiuywamyantyramyktrajestpozbawionaelementuktrytakjakbypodtrzymujecaykadr.

Przygotowanieodpowiedniegoobramowaniagraficznegodlazdjciatowbrewpozoromniejesttakieproste
jakbysiwydawao.
Doczegotaknaprawdsuytoobramowaniedookoazdjcia?
Napewnoniejesttojakipaseczekktryozdabianamzdjcie.
Zapomocobramowaniatworzymytakjakbyelementkadru.Osobaktraogldazdjciemawraenieejestto
wycinekczegowikszego,alewietedoskonaleezapomoctejramkiwaniewybralimydlatejosoby
najciekawszjegocz.
Dobrzedobranaramkapozwolinamnadiametralnzmiannapozrprostegoibanalnegokadru,np.zastoso
wanieszerokiegoobramowania,dajenamwraeniejakobyramkataciskaakadr.
Bardzoistotnyjesttakekolorobramowania,dzikiktremumoemyczstozrwnowaytocosidziejew
kadrze(zagodzidominujcewnimkolory).

Dziekizastosowaniuobramowaniaoczarnymkolorzeorazoodpowiedniejszerokoci,ogldajcyzdjciemawraenieeramka
trzymaelementyzdjciawcaoci.Dodatkowodopasowanietytuuzdjcianaramcesprawiaiosobaogldajcamawraeniei
odnosisiondocaegokadru.

Niebdtupolemizowanadtymjakieobramowaniazdjpowinnosistosowaikiedypowinnosiznich
zrezygnowa.
Jedynecomognapisatoto,byciepamitalieramkaniemoestasigwnymelementemobramowanej
fotografii.Ramkasuywyeksponowaniukadruiniechniebdzieodwrotnie:).

Zaszko
Jelinatomiastdecydujemysiwywoanaszewspaniaeportrety,wartpomyleoichodpowiednimzarwno
wyeksponowaniujakizabezpieczeniu.
Obecniejednymznajmodniejszychtypwramjestantyrama.Skadasionapoprostuzkawakaszkaktre
jestdocinitedotakiegosamegowymiarupytytekturowej(lubdrewnianej).
Nibywywoujemyzdjcie,wkadamyzaszybigotowe.
Niestety,nietakdokoca.
Jelidecydujemysinawywoaniefotografiiwlabiezzamiaremumieszczeniajejzaszkem,musimyupewni
siizdjcietoniebdzietracioswoichwalorwprzezdugiczas.
Zdjciewywoujemynapapierzematowym.Jesttobardzoistotne.Papiermatowyznacznielepiejnadajesido
umieszczaniagozaszkem.Kadyzwasktoprbowaumieszczazaszkemzdjciawykonanenapapierze
byszczcym,pewniezauwaypopewnymczasieezdjciedostajedziwnychplam,takjakbyprzyklejaosi
doszyby.Zpapieremmatowymniematakichsensacji
Innawansprawjestwybranieodpowiedniegoszka.Japroponujeszkozantyrefleksem.
Jesttoszybapokrytachropowatfakturktraskutecznierozpraszaodbitewiatoodswojejpowierzchni.
Dzikitemuzdjciejestbardzodobrzewidoczne.Szkozantyreflesemjestminimalniedroszenizwyka
szyba.

Przedumieszczeniemzdjciazaszybapamitajciebydobrzejaodtuciiodpyli.Najlepiejjestjumy,jed
nakniepolecamstosowaniawtymcelurodkwdoczyszczeniaokienaniinnychdetergentw.Powyschniciu
takiegorodkaczstonapowierzchniszybypozostajsubstancjektremogwchodziwreakcjewemulsjna
zdjciu.
Najlepiejjestumyszkopoprostuczystwodidobrzeosuszy.
Zdjcianiedasiumy,wiecmoemyuypdzlabyzmiezjegopowierzchnipyy.

Moedlaniektrychtakierzeczymogwydasinadwyrost,alewierzciemi dobrzeprzygotowanaramai
szkopozwolizachowakoloryzdjcianadugielataizapewnimueleganckiwygld..
PORTRETSTUDYJ NYMAYIZWIZYPORADNIKDLAPOCZTKUJ CYCH,
SPISANYRKPOCZTKUJ CEGO

WSTP

Zdjcialudzizawszebyydlamniefascynujce.Wieluuznanychfotografwbudowaoswojsawportretu
jc.Najkrtszaklasyfikacjajakstworzyemwoparciuoprzeczytanepublikacjewygldamniejwicejtak:
Portretydzielimyna:
Studyjne(wykonywanewstudio)
rodowiskowe(wykonywanewnaturalnymrodowiskuportretowanego,woparciuostudyjnewyposaeniei
osprzt,owietlenieetc.)
Dokumentalne(portretywykonywanenagorco,wwarunkachzastanych)
Wmoichambitnychplanachstworzeniamaegoizwizegoporadnikadlapocztkujcych,spisanegork
pocztkujcegochciabymrozwinszerzejtematykportretustudyjnego,azpewnocinabyteumiejtnoci
wykorzystamyzpowodzeniemwinnychrodzajachfotografiiportretowej.

Portretstudyjnydajepenkontrolnadwarunkami,wktrychwykonujemyfotografi.
Jednoczeniewykonywaniefotografiiportretowejmaduogbszepodoeemocjonalnenifoceniekrajo
brazw,budynkw,drzewek,szka,kropelwody,czynawetzwierztek(nochyba,efotografujemyszaruj
cegonanasnosoroca)).Tworzymywiemocjonalnzosobportretowanimoimzdaniemjedyniewtaki
sposbmamyszansnaukazanienaturyiosobowocimodela,ktrepowinnocharakteryzowadobrzewyko
nanyportret.
Wfotografiiportretowejmoemytewyrazinaszstosunekdomodela:pozytywny,negatywny...przyodpo
wiednimmanipulowaniuujciamiczywiatempozwolitorwnienaukazanienaszychemocji.Takiepodej
ciewymagaodnasznajomociosoby,ktrportretujemy,pozwolitonaatwiejszesterowaniezachowaniem
osbsiedzcychprzednaszymobiektywem.Jeliprzednaciniciemspustumigawkipowieszmodelowi:
umiechnijsinafotografiiotrzymasznierzadkoszczerzcsigroteskowogb,jelizacznieszopowiada
dowcipyotrzymaszszczery,penyumiech(nieprzesadzajzdowcipami miaemprzypadek,emodelkapo
pakaasizemiechuimakijadiabliwzili).
Oczywiciezreguywystarczastworzeniesympatycznejatmosfery,odprajcejdlamodela.Jastaramsicay
czasrozmawia,pyta.Niepatrzbezprzerwywcelownik,czyekranwywietlaczatylkowikszouwagii
kontaktuwzrokowegomamzportretowanym.Nawetzwalniajcspustrobitowykiemspustowym(na
szczciedoS7000monatakibezproblemudokrcichwaaCioFUJI!)stojc,patrzcnamodelalubkie
rujcjegowzroknaswojdo.
Bdmyuwanymiobserwatoramiistarajmysiwydobytecechyosobowoci,ktremajdominowanafo
tografii.Bywate,etrafiasinamkreatywnymodeliwtedyniemasensutumijegozapau.Oilerobi to
naturalnie,zpewnocipomoenamwobnaeniuswojegoja.Tutakamaauwagaskierowanadopcibrzyd
kiej:myfacecisyniemyztego,echtniesichwalimy,zawszelkcenchcemyebynaszauwaono(towi
dananaszymFORUM),azkoleiwkobietachtkwinaturalnyekshibicjonizm,ktrywielokrotnieujawniasi
podczassesjizdjciowych bdmynatoprzygotowani,tosizpewnocikiedyprzydaodportretudoaktu
tylkoniewielkikrok:P

Wprzeciwiestwiedozawodowegofotografarobicegofotkipaszportowemydysponujemyczasem,ado
tegonaszeportretowaniezpewnocisprawianamwicejprzyjemnoci,jelinastowcigniesukcesmuro
wany.

SPRZTFOTOGRAFICZNY

Oczywiciedoportretowanianadajesikadyaparat,jednakdowykonywaniaportretwwstudioprzydasi
sprztoniecowikszychmoliwociachnitradycyjnykompakt.
Takjakpisaemwczeniejwymaganiadotyczceoptykiprzyportretowaniuzawierajsi
wprzedzialeogniskowych75(85)135mm.
Oczywiciedofotografowaniacaychpostacimonazastosowaobiektywyoogniskowej50mm.
Naleytakepamitaodostpnymzakresiegbiostroci,ktrymalejerwniewrazzewzrostemognisko
wej.
Dobrze,jeliuywanyprzezWasaparatposiadamoliwo
zasilaniazsieci.
Toznacznieuatwiaycieitonietylkozewzgldunaenergoernonaszychaparatwidugotrwaychproce
swadowania.Moenamsiprzeciezdarzysesjawktrejdwakompletybateriiniewystarcz.Doczasu
gdynieposiadaemzasilaczauywaem3kompletw(po4sztuki)akumulatorkw2doaparatuijedendo
zewntrznejlampybyskowej.

DobrzejeliWaszaparatpozwalana
regulacjczuocimatrycy
Przyczuociachrzdu100ISOfotografiabdziemiaawikszyzakrestonalnyimniejszeszumy.Oczywicie
podwarunkiem,eniekolidujetozkoniecznocikrtkiegoczasunawietlaniainiedoprowadzidoporuszo
nychzdjmodela.Zproblememmonasobieatwoporadzistosujcoczywiciewiatolampbyskowych,
chociate,ktrymidysponujeaparatdajjakdlamniezbytwieleograniczebymwiowygodzieichoby
cieniuprofesjonalizmu.

Niewyobraamsobieaparatudoportretwbez
gniazdazewntr znejlampybyskowej
Dobrze,ebylampamiaamoliworegulacji(najlepiejwdwchpaszczyznach)kierunkuwieceniapalnika.
Bdziejmonawtedywykorzystajakordowiata(np.:wypeniajcego)odbitegoodblendy,cianyczy
sufitu.FujiS7000jakpewniewiecienieposiadamoliwocipodczenialampTTL(osilebyskuregulowanej
dzikipomiarowiprzezobiektyw)jednakprzypewnejwprawieiparuprbachrwniezwyka'gorcastopka'
pozwalanapewnedobraniesiyicharakteruwiatalampy,odpowiedniegodoportretowania.Rwnieuy
wamkostkipodczanejdo'gorcejstopki',pozwalajcejnaodsunicielampybyskowejokilkadziesitcen
tymetrwodosiobiektywu.Kostkatakedajemoliwopodczeniawyzwalanejprzewodowo,studyjnej
lampybyskowej.

Aparatoczywiciemusiposiada
moliwomocowanianastatywie
Statyw,takjaknapisaemwewstpie,umoliwiawpoczeniuz
gniazdemwykaspustowegoaparatu
bardzokomfortowe dlamodelaifotografaportretowaniebezutratykontaktuwzrokowegozportretowanym.
Oczywiciebrakmoliwociobsugispustumigawkiwykiemmonaatwozastpisamowyzwalaczem
ustawionymnakrtki,np.:2sekundowyczas.Jednakproducenciaparatwwrnysposbrozwizujmoli
wokorzystaniaztejfunkcji.Niektrzystawiajnaswkoniecznocicigegogrzebaniawmenuprzykado
razowejchciuyciasamowyzwalacza.
ebybyuczciwymmuszzaznaczy,esdwieszkoyjelichodziouywaniestatywu.
Pierwsza,eniejestonkoniecznyoilekorzystamyzlampybyskowej,poniewadajetoswobodporuszania
sidookoamodelawceluwykonaniarnychuj.
Drugamwi,estatywjestniezbdny,zewzgldunamoliwouyciaduszychczasworazzpowodwo
ktrychwspomniaempowyej(kontaktzmodelem).Podzielamtenpunktwidzenia.Gdychcwykonarne
ujciamammoliwoporuszaniasamymmodelemiregulacji,ktrzapewniamigowicainogistatywu.
Jesttozwaszczaistotne,gdydysponujemyograniczonpowierzchnitaimusimymiepewno,ekadrnie
obejmieobszarupozanim.
Gowicastatywupowinnabysolidna,najlepiejumoliwiajcaszybkimontaidemontaaparatu przypomocy
stopki(pytki)szybkomocujacej.JauywamstatywuFirstC3530,ktryprzyswojejkonstrukcjiwykonanejz
kiepskiegoplastiku(zwrcieuwagzwaszczanapoczeniaprzegubowe)niebardzonadajesidomocowa
niaiutrzymaniaprzechylonegodopionu(wikszozdjportretowychwykonujemywkadrzepionowym)
mojegoS7000,wacegozlampprawie0,9kg.

Zuwaginastosowaneowietleniedobrzegdybyaparatposiadanietylkomoliwo
automatycznejinastawnejkorekcjibalansubieli
alerwniemoliwonastawwwasnych(custom)tejfunkcji,czylidobraniabalansu(nabiaejpaszczynie
przedobiektywem)dowarunkwowietleniadostpnegowstudio,np.:mieszanegoarowego,jarzeniowegoi
byskowego.
Korzystnymbyobyuycieaparatuzfunkcj
preselekcjiczasuipreselekcjipr zesony
dladoboruodpowiednichparametrwgdyprzyskpymwietletrafianamsiruchliwymodel,gdyzaleynam
naefektachgbiostrocietc.OczywicieideaembybypenyManualwaparacie.

Fotografmoezpowodzeniemkorzystaz
funkcjizdjseryjnych
Pewniezapytacie:Pocotokomuwstudio?anopoto,edlawielumodelikomenda:Uwaga,nieruszajsi,
pstrykam!,czyinnawtymstyluspowoduje,eportretowanyusztywnisiizastygniewbezruchu,wnienatu
ralnejpozieimimice.Gdyrobimyzdjciaseryjne,kolejnezdjciawseriibdduobardziejnaturalneza
pewniam.

WIATO

Tematemtejczcijestwiatoczynniknajwaniejszyiniezbdny,dzikiktremupowstajefotografia.
Tocoodrniafotografaodamatoratoumiejtnopracyzewiatemimoliwoodnalezieniasatysfakcjonu
jcychrozwizazarwnoprzyjegoniedoborzejakinadmiarze.
PoniewatumaczeniesowaFOTOGRAFIAwzite(bodaje)zacinyoznaczanicinnegojak:rysowaniewia
tem,gwnerdowiatafotografowiezwyklibylinazywawiatemrysujcym.
Dobrewiatojestwarunkiemkoniecznymzrobieniadobrejfotografii.
Wwikszociprzypadkwstaramysiuzyskawraenie,edoujciauywalimyowietlenianaturalnego.
Wanajestnietylkointensywnowiataalerwniejegocharakter(ostre,kontrastowe,twardeczymikkie,
rozproszone,paskie),kierunek,rdoibarwa.
Przyjmujesi,eklasyczneowietleniefotografiiportretowejskadasiztrzechrdewiata:
gwne
boczne(wypeniajce)
pomocnicze,owietlajceto(ewentualniekolejnepomocnicze,dodatkowoowietlajcewosy)
Przyjmujesi,edlauzyskaniawaciwegokontrastuwiatorysujcepowinnobydwukrotniesilniejszeod
wypeniajcego
Oczywicieniemaprzeszkd,ebywykonywaportretywoparciuojednordowiata(wieluzWaspewnie
takrobiuzyskujczadowalajcerezultaty)alenawetwtedydobrzejesttakiewiatozmikczy,chyba,echo
dzinamowydobycieumodelaostrocirysw(np.:przyportretowaniumczyzn,muskulaturyetc.).Portreto
wafotografiastudyjnawpenympojciutegosowapowinnadamoliwotworzeniadowolnychwarunkw
owietlenia,operowaniawielomapunktamiwietlnymiwceluzwikszenianaszychmoliwocifotografowa
nia.
Wniektrychprzypadkachrdemwiatagwnegomoebynp.:zastanewiatosoneczne,awypeniaj
cymodbitelubrozproszonewiatobyskowe.
Dobreowietleniewstudiodajeogromnemoliwociaranacjiplanuzdjciowegoipenkontrolnadmode
lowaniemwiatem.

SPRZTOWIETLENIOWY.

Lampy
NajprostszymizawszedostpnymrdemwiatajestlampabyskowazabudowanawWaszychaparatach.
Zazwyczajposiadamymoliwomodyfikowaniabyskulampyidobieraniasiywiatawzalenociodwa
runkwwktrychfotografujemy.Usytuowanielampywpobliuobiektywuniejestszczliwymrozwizaniem
nietylkozewzgldunaczerwoneoczyalerwniesposbpadaniapromieniwietlnych.Nawetgdyposia
damymoliwowysuwaniawbudowanejlampyipewnegooddaleniajejodosiobiektywuaparatuniemamy
moliwocizmianykierunkuwieceniaflesza.
wiatopochodzcebezporedniozlampybyskowej(arowejczyhalogenowej)jestostre,kontrastoweitwar
de.Takieowietleniemonaoczywiciezastosowawfotografiiekspresyjnejgdzienawetewentualneprzepa
leniaobrazumogstasiefektemzamierzonymaledlamnieosobicieniemanicgorszegonimodelowie
tlonyostrymwiatemidotegowkontrastowejobwdcewasnegocienia.
Ostrecienieniesmilewidzianewfotografiiportretowej!
Wczasachgdypstrykaemjeszczemoimipierwszymikompaktami(ToshibaPDRM60iMinoltaE223)uzy
skiwaemzmikczeniebyskwfleszastosujcekranikizkalkitechnicznejlubpapieruniadaniowego:)

Bardzodobrymrozwizaniem,amoimzdaniemniezbdnymjestzastosowaniezewntr znejlampybyskowej.
Przymoliwoci(dwupaszczyznowej)regulacjikierunkupalnikamamymoliwozastosowaniajejwroli
wiatawypeniajcegoalbogwnego(np.:przyprzewodowymsterowaniufleszemdzikikostcelubbez
przewodowym fotocel),zmikczajcodbiciemoekran,parasolkczycian(oilejestdostatecznieblisko
lampy)lubpprzepuszczalnzasonknp.:zkalki.Jeelikorzystamyzewiataodbitegomoemypotrzebo
walampybyskowejoniecowikszejliczbieprzewodniejalezpewnocitakaoLP25poradzisobiewna
szymdomowymstudio.
Osobicieczstouywamlampyzewntrznej,uzyskujcwiatowypeniajcefleszemskierowanymnasufit.

Wmoimdomowymstudioowietleniemgwnymjestarwkabyskowapracujcawtrybieslave.Jestto
nicinnegojakspecjalnieprzygotowanalampabyskowazasilanaprdemsieciowym(gwintEdison27,liczba
przewodnia26)iuruchamianafleszeminnejlampybyskowejpoprzezzainstalowanfotocel (fotoelement).
Dozmikczeniajejbyskuuywamodbiciawiatafleszaodparasolkifotograficznej.

Innymirdamiwiatamogbyzwykelampyarowe(zawodowifotografowiestosujwstudiomocerz
du500W,wdomowymstudiowystarczy100200W)lublampyhalogenowe,ktrychwiatozmikczamy
poprzezodbicieekranem,blendlubparasolkalbostosujemybezporedniodoowietlaniata,woswmodela
etc.

Pomocniczysprztowietleniowy.

Ekranyodbijajce(blendy)sucedoodbijaniawiataemitowanegozlampbyskowych,arowych,halo
genowychetc.Monajewykonawewasnymzakresiezbiaychpytkartonowych,papierulubptnanapi
tegonaram(jamamtakie),foliialuminiowejetc.Ustawione,powieszoneczyodpowiedniopodpartebd
dodatkowymrdemwiataskierowanegonaWaszegomodela.
Ekranypochaniajce(gobo) wykonanenp.:zczarnegoarkuszapapieru,umieszczonemidzymodelema
rdemwiata,bdmiayzazadaniepochaniaczewiatapadajcegonamodela.
Parasolkifotograficznepozwalajnafantastycznezmikczenie(rozproszenie)wiatazlampylubarwki
byskowej.Biaychuywamjakorozpraszajcychiodbijajcych,steodbijajcesrebrneizote(tychpkico
nieuywaem),dajceostrzejszeisilniejszeodbicia.JauywamspecjalnegoUmbrella&LampHolder czyli
oprawki(zgwintemE27)doarwkibyskowej,bdcejjednoczenieuchwytemmocujcymdoparasolki.
Pierwszparasolkkupiemwsklepiefotograficznym,dwienastpnewkioskuzapceny.Gorcopolecam
takierozwizanie,ktreoprczniesamowitejfunkcjonalnoci,jednoczenienadajenaszemudomowemustudio
profesjonalnegocharakteru(widzjakzakadymrazemrobiwraenienamoichmodelach).
Statywydoowietlenia(iewentualniezawieszaniate)bdWamzpewnocibardzoprzydatne.Jadotego
celuwykorzystaemstatywpouszkodzonymekranierozwijalnym.
Istniejewielepomocniczegoosprztuowietleniowego:lampiony,nasadkistokowe,motylkiiinne,ktrych
obecnowdomowymstudioportretowymniewydajemisiniezbdna.
Jawswoimstudiouywamjeszczesporego(1,4x0,6m)ekranuzkalkitechnicznejnapitejnadrewnianram,
ktrysuyjakoduyelementrozpraszajcywiatosilnejlampyarowejwiatowypeniajce).

Ta

Wfotografiiportretowejwstudiotapeniniepolednirol.
Kadyznasmiasposobnoogldaniazdjlubnych.Zawodowcyzazwyczajfotografujparynarnych
tachabywytworzyodrbneklimatynakadymzuj.
Starajmysidobierakolortadokolorwmodela(oczu,wosw,ubraniaetc.)alerwniedojegonastroju,
osobowoci,wiekuetc.Fotografiedzieciwykonujmynatachywych,kolorowych(bylenieczarnych).Uni
kajmypstrokatychteodwracajcychuwagnazdjciach.
Wzasadzienajbardziejpowszechnestawykonaneztkaninyi chtnieuywaneprzezzawodowcwtazpa
pierujednolitego.Zmoichdowiadczewynika,eminimalnadopracyszerokotapowinnabyniemniej
szani1,5m.Dugo(biorcpoduwagmoliwowykorzystaniawportretowaniustojcejsylwetki)nie
mniejszani3m.Tapowinnybynawinitenarolkiwtedyatwojerozwija,mocowa(inwencjmocowania
zostawiamWam)iniemazagroeniazagnieceibrudzenia.OczywiciezachcamWasdowykonaniatewe
wasnymzakresie(janiebyemtakiambitny:)

TECHNIKIOWIETLANIA.

Napisanodotejporywielefachowychpublikacjinatematowietleniaportretowego.
Ogromnagamamoliwoci,biorcpoduwagilordewiataichrodzaj,sposbustawieniaczybarw,
dajpraktycznienieograniczonemoliwociaranacji owietlaniawfotografiiportretowej.Oczywiciepiszc
ordachwiataoczywiciemamnamylinietylkowyczniebezporedniewiatolampaletakestrumie
odbityodblend,ekranw,sufituician,czynawetwiatozastanepadajceprzezokno,drzwi,wietliketc.

Abynieskomplikowazbytniosprawywtymporadnikuposusiprzykadempodstawowychtypwowie
tlenia.Wmiarzaawansowaniapraczaparatemcyfrowym,nadrodzeeksperymentwopanujeciezpewnoci
wasneulubioneustawieniaiichdobrwzalenociodobiektuportretowanego,awkocuzdobdzieciepe
nkontrolenadefektamiuzyskanyminaportrecie.

Wpoprzedniejczciprzedstawiempodstawowerdawiatawfotografiiportretowej.Terazkoncentrujc
sinatechnikachowietlaniaomwipodstawoweprzykady,ktrepodwzgldemzastosowanegoowietlenia
niewyjdpozatenzakres,pozwalajcskomponowaowietleniewoparciuomaksymalnie4rdawiata
(gwne,wypeniajceipomocnicze).
ebymiepenyobrazmojegolaboratoriumpoinformujjeszcze,edoeksperymentwiprbuyemjako:
wiatagwnegoarwkibyskowejodbitejodbiaegoparasolarozpraszajcego
wypeniajcegozamiennie:lampyzewiatemarowym100W,wietlwk21W(odp.100W),wiataod
bitegoobiayekran,cianlubsufit
owietleniataigowy(wosw) wiatoarowezlampkinabiurkowejzzastosowaniemwasnorczniezro
bionegodyfuzora(karton+foliaaluminiowa)
ijakota...biaejciany(zfakturniestety).

Przejddosednaczyli,

TYPYOWIETLENIAPORTRETOWEGO

1) typoweowietlenieportretowenajprostszy,najbardziejpowszechnytypustawieniawiatedajcymoli
wouzyskaniatypowychefektwnaportrecie.

...aotoefekt:
2) owietlenieniepene(wskie)wiatogwneowietlacztwarzyodwrconodaparatu.Takieowietle
niewydobywarysytwarzyipozostawiajcznacznyobszarzacienionydajeefektwyszczuplenia.Stosowany
chtniewwarunkachgdykoniecznejestodchudzeniemodela.
...aotoefekt:

3)Owietlenieszerokiejestwzasadzieprzeciwiestwemwarunkwpodanychpowyej.Cztwarzyowie
tlanaprzezwiatogwnejestzwrconawkierunkuaparatu.Rwnieefektnaportreciejestodwrotny po
szerzonatwarzmodela.
...aotoefekt:

4)OwietlenietypuButterfly (czylilatajcemaso))zcharakterystycznymcieniemponiejnosazewzgldu
naowietleniegwneumieszczonewosiobiektywu,powyejoczuportretowanegomodela.Tentypowietle
niapodkrelauszy(szczeglnieodkryte,bylenieodstajce)dlategobdziemiazastosowanieprzyportretowa
niukobiet.
...aotoefekt:

...anawetdrugi(mamsabodoodkrytych,kobiecychuszu:P)

5)Owietlenierembrandtowskie(zwanete:owietleniemtypuRembrandt)jaksizapewnedomylaciema
podoewhistoriisztukiirzeczywicieefektyowietlaniatwarzyprzypominajte,ktreuzyskiwatezznany
malarznaswoichobrazach(pomijam,ebyotozpewnociwiatonaturalneiniemusiawtedypolowana
Allegronalampytakjakja)
...aotoefekt
6)Owietleniebocznenadajesidoportretowaniaciekawychprofili,wydobywaidelanieksztatyizarysy
twarzy.

...aotoefekt
7)Owietlenietylnetenciekawyefektuzyskujemystosujcowietleniegwnepadajcespozamodela.Pod
krelajckontury.

...aotoefekt

Proszniegaciemniezakiepskiekadrowanieiinnewarunki,gwniechodziomioefektowietlenia,adzia
aemwwielkimpopiechumojamodelka(dzikiMadziu:))byadyspozycyjnatylkoprzezkilkadziesitmi
nut.

1.Madzia

Nakoniectakauwaga:zachcamdoeksperymentowaniazintensywnociwieceniawiatepomocniczych
(czniezwygaszeniemdozera).Zachowanietypowychproporcjidwukrotnejintensywnociwiatagwnego
ipomocniczegoniejestkonieczne.Przydasitezasada,emocwiatamalejewfunkcjiodwrotnocikwadra
tuodlegociodowietlanegoobiektu(modela).
KILKAPORADPRAKTYCZNYCH

Wanezanimposadziciemodelapr zedobiektywemwyprbujcieustawieniaaparatuiwiate.
Cierpliwoczowiekatemaswojegranice,adodatkowabieganinastresujeobiestrony,psujeklimat(wane
przyfoceniuaktw)iwygldanieprofesjonalnie.
Jajakzmieniamustawienialampczytadajmodelcewolneczyli:robikaw(lepiejdrinka:P),dajdopo
czytaniababskgazetistaramsizabawiarozmow.
Starajmysi,ebymodelczusijaknajbardziejswobodniewtedypracaznimbdzieprawdziwprzyjemno
ci.

Najwaniejszymelementemportretujesttwarz.
Najbardziejekspr esyjnesoczy.Nafotografiipowinnybyzawszeostre,nawetwtedygdyinnepartietwa
rzyniesostre.Naszobiektywpowinienbywanienawysokocioczu,chyba,emodelujemywiatemi
staramysizatuszowalubuwypuklielementyurody(np.:starajmysiniefotografowaosobyzdwomapod
brdkamizdou,aysiejcychzgry).
Ujcieenfacejestnajbardziejbezporednipoz.Jednoczeniejestnajbardziejnienaturalnaistresujca,bo
trudnobysobpatrzcprostowobiektywaparatu.Wielufotografomudajesinaportretachuzyskawraenie
intymnocikontaktuzmodelem(Panowieuwaga...Onetopotrafi!:D).Niestosujciewprzypadkuodstajcych
uszumodelmoeniebyzadowolony
Ujcia3/4sstosowanenajczciej,dajmoimzdaniem,najwicejszansnakorzystneukazanietwarzy tzw.
bezpiecznapoza...
Portretyprofiloweodznaczaszczeglnywyrazplastyczny(uwaganaduenosyimultipodbrdki)

Totyleozmianachustawieniaobiektywuwpoziomiewzgldemmodela.Naleaobywspomnie,erwnie
zmianawidzeniaobiektywuwpionieniepozostajebezwpywunaodbirfotografii ujmowaniekogozdou
dajenafotografiiwraeniewyniosociidostojnoci.Jelizrobimyujciezgryosobawydanamsisaba,
lkliwa,ulegaitd.Wartojestjunapocztkuportretowaniazastanowisiwjakimwietlechcemypokaza
modelatakapsychologiaportretowaniaprzyjdziezczasemidowiadczeniem.Pamitajmy,ezawsze,mi
mowolnietowarzysznamemocjezwizanezportretowanym.Wielutwierdzi,efotografieonprzewanies
mniejudanenifotografiekochanek:D

Pamitajmyotym,esymetriajestjednymzkanonwpiknaale...przyjrzyjmysi,nawettwarzenajpikniej
szychmodelekniessymetryczne.Zreguyfotografowanaosobamawiadomotego,ktrastronajejoblicza
wygldalepiej.Jelinie,tomymusimy tstronznaleiwybierzmydoujcialepszstron,wybierzmydla
modelaujciaitechnikiowietlania,zktregoobiestronybdzadowolone.Najczciejpokilkuzdjciach,
np.:przyokazjizmianypozy,czyowietleniapadapytanie:jakwyszam?.JelinieudaWamsizbymo
delatekstem:jakzwyklepiknie,bdzieszzadowolonatoniebjciesipokazaujnawywietlaczu.Opi
niamodelajesttewana!

Najpikniejszeujciatoniete,ktrepokazujidealnepodobiestwoalete,ktrepokazujpodobiestwo
robicepr zyjemnewraenie.

Totylezmojejstrony.Nieuwaamtegoporadnikazazakoczony,tematzpewnocitrudnowyczerpa,dla
tegobdwdzicznyzadopisanieWaszychuwag,spostrzeeidowiadcze...dopisaniedalszegocigu.
Mamnadziej,edzikiWAM,naprzestrzeniczasutremaegoizwizegoporadnikadlapocztkujcych,
spisanegorkpocztkujcegorozroniesiznacznieiposuywszystkimpocztkujcymizaawansowanym
portrecistom.

UZUPENIENIE:

...PowiedziaosiAczasnaB.
NapisaemjuwPoradniku...jak,aterazporanauzupenienieinformacjiczymwieciwstudio.
Podobniejakpoprzednicz,takitchciabymzadedykowaosobomtakimjakja,ktrezaczynajprzygod
zfotografowaniemwstudioimajctonauwadzepostaramsiopisarozwizaniapodstawowe,najprostszei
najbardziejodpowiedniezewzglduzarwnonarozmiarydomowegostudiojaki...zasobnoportfela.
1.OWIETLENIEAROWE
Najprostszymrozwizaniem,zktregozapewnenierazkorzystalicieprzyfotografowaniuwdomubyozasto
sowanielamparowych.
Opcjedobieraniabalansubieli(WB)zarwnoteautomatyczne,tematycznejakiwasne(custom),okrelanena
podstawiedoboruuytkownika(biaalubszarakartka)zpowodzeniemradzsobieztemperaturbarwow
wiataarowego,niezalenieodtego,czypochodzionoodarwekklasycznychEdison,halogenowychczy
jarzeniowych.
Stosowaniewiataarowegomajednaksporoogranicze.
Popierwszestworzenieuniwersalnychwarunkwowietleniowychwymagazastosowaniaodpowiednichmocy.
100Wtoniejednokrotniezbytmao,abyzapewnidobreowietleniesceny,biorcpoduwagchobytumienie
przezelementyzmikczajcewiato(parasolkirozpraszajce,SoftBoxy,dyfuzory)jakiodbijajce(parasolki
odbijajcebiaeimetalizowane,blendyetc.).
WtakichwarunkachczstonawetlustrzankicyfrowezwysokimISOniedajpoczuciakomfortufotografowa
nia,acodopieromajpowiedzieambitniuytkownicykompaktw,(doktrychsamsizaliczam)?Warto
wtedypomyleomocachrzdu200,500,anawet1000Wiwtedypojawiasi...kolejnyproblemzlampami
arowymioduejmocy,amianowiciepotnezuycieenergiiizwizaneznimwydzielaniesporychiloci
ciepa.Prowadzitonietylkodonagrzewaniapomieszczenia,wktrymfotografujemy,alegrozizniszczeniem
lubuszkodzeniemsprztuowietleniowegotj.:SoftBoxy,parasolki,blendy,dyfuzoryczyspecjalneoprawki
owietleniowe.
Niestetyenergooszczdne,niskotemperaturowearwkijarzeniowepowszechnegouytku,ktrerozwizayby
problemniedysponujtakduymimocamiiichzastosowanieniewchodzituwgr.

2.OWIETLENIEBYSKOWE
WieluzWaszapewnezarzucimi,epomimowadomwionychpowyejrozwizapowstajedzikinimwiele
udanychfotografii,alewdalszejczcipostaramsiudowodni,enietylkoekonomia,aleprzedewszystkim
uniwersalnorozwizaopartychnabyskowychrdachwiataprzemawianaichkorzy.

Niemawrdnasosoby,ktrniefotografowanobywceluwykonaniazdjcialegitymacyjnego,paszportowe
go,dodyplomuetc.Pamitamysporeiporaajcestudyjnelampybyskowe...czyichbyskniedodawaw
naszychoczachprofesjonalizmupoczynaniomfotografa?
Takiesamorozwizanietechniczne,opartenapodobnychzasadachjestdostpnejudzi...dlakadego...za
cakiemniewielkiepienidze.

wiatobyskowetoprzedewszystkimtemperaturabarwowarzdu55006000K,czylizblionadowiata
dziennego.
Owietlenietakimwiatemdajenammoliwowykonaniafotografii,naktrychuzyskamyefektnaturalnego
owietleniaipozbdziemysiproblemwzwizanychzprzekamaniembarw.
wiatobyskowetorwniemoliwozamroeniaruchuprzyczasach1/250ikrtszych...moemyapa
naszychmodeliimodelkiwdowolnychpozach,bezzbdnegoisztucznego:...aterazsinieruszaj,eofo
tografowaniumilusiskichniewspomn.
wiatobyskowetoodpowiednieowietlenieserwowanewmomencie,wktrymjestpotrzebne,bezzbdnego
zuyciaenergii,stresujcegoolepianiamodelacigymwiatem...toduobliszykontaktzosobfotografo
wan.
Wreszciejesttorozwizanieniskotemperaturoweniepowodujcezbdnegonagrzewaniapomieszczei
sprztupomocniczego.

Poniejprzedstawinacozwrciuwagwprzypadkuwiatabyskowego:
liczbaprzewodnia(GN)wprzyblieniuokrelanamsibysku,czylizasigwiatabyskowego,abysido
czegoodnieprzyjtoumownwartoISO=100,czyliGN=20oznaczazasiglampy moliwopopraw
negoowietleniascenyzodlegoci20mprzy ISO=100.JeeliposugujemysiwiekszczuociISO,mno
ymyGNprzezpierwiastekkwadratowyzmnonikaliczby100,ktradajenamaktualanczuo,np.:jeeli
lampamaGN=20todlaISO=400tawarobdziewynosiaGN400=GN*pierwiastekkwadratowyzliczby
4=20*2=40
czasbyskulampywynosinajczciej1/10001/2000s,tylkoprzeztakkrtkiczasnaszamatrycajestnawie
tlana,itylkowtymczasieowietlamynaszegomodela.Jakwidadziejesiinaczejniprzyfotografowaniuw
wietlecigym...mamymoliwozamraaniaruchu.Jednakkijmadwakoce,booilewkompaktachmamy
doczunieniazpenymodsoniciemmatrycywczasienawietlaniaotylewlustrzankachmamydoczynieniaz
migawkszczelinow,czylinawietlaniemjejpoprzezszczelin.Wiesitozograniczeniamiczasusynchro
nizacji,czylinawietlaniawynikajcymizczasuodsanianiamatrycypoprzezszczelin.Dzisiejszelustrzanki
posiadajczassynchronizacjinapoziomie1/250s,czas1/500wystpujcynp.:wD70tobardzoporzdany
rezultat.
DodatkowowprzypadkustosowanialampbyskowychmocowanychdoHotShoe:
ktwieceniapalnikaszczeglniewanyzewzgldunazastoswoanieoptykiornychogniskowych.Dobre
lampybyskowepozwalajnaautomatycznedostosowaniektadowybranej ogniskowej,wprostszychodbywa
sitomanulanie,poprzezwysuwaniereflektoragowicylampy,najczciejskokowowzakresachogniskowych
35/50/85mm.
moliwozmianyktagowicyzarwnowpioniejakipoziomie...zaletytegorozwizaniaopisaemw
pierwszejczciPoradnika...
rozwizaniegorcejstopki,czylidwapodstawoweprzypadki:pierwszy zaawansowany,automatycznyTTL
(rnejmaci)systemwsppracylampybyskowejzaparatemdzikipomiaromdokonywanympoprzezobiek
tywaparatudrugi prostysystemdwustykowybezwsppracyzautomatykaparatu,zprostregulacjsiy
bysku,majcygwniezaletwpostacitanichlamp.
...noioczywiciedlaprzypomnieniaprobaosprawdzeniuczyWaszalampadajenapicienastopkpoprzez
indukcjwniskonapiciowymobwodziewtrnym,inaczejnapiciesetek,anawettysicyVoltmoespowo
dowazawiecenie...caegoWaszegoaparatu...porazostatni.

A.LAMPABYSKOWA ZASTOSOWANIE.
Oniedostatkachrozwizaowietlenialampzabudowanwaparacienapisaemjuwczeniejalechciabym
pozostaprzyrozwizaniuopartymnawykorzystaniulampyzewntrznej...itoniekonieczniewpitejwsanki
stopkiHotShoewaparacie.
Wieleztychlampumoliwiawyzwoleniezapomoctzw.przewoduPC,czyfotoelementu(trybSLAVE).
Kadamamoliwozamocowaniadostatywuowietleniowego.wiatotakzamocowanejlampypozmik
czeniunp.:przesonkzkalkijestcakiemmobilnymrdemwiata.Dzikizamocowaniupoprzezspecjalny
uchwytUmbrella&LampHolderumoliwiatakewpicieparasolkifotograficznej(Fot.1.).
(Fot.1.uchwytdolampybyskowej)

Jakpoczytaklampzaparatem?
JeliTwjaparatposiadastopk HotShoetopodczeniezlampzapewnikostkazgniazdem(gniazdami)PC
montowananasanki(Fot.2.).

Fot.2.kostkazgniazdemPCipodczonymprzewodemPC

JeliTwjaparatposiadagniazdoPCtopodczenielampyniewymaganawetkostki.
DobrzezaopatrzysiwprzewdPCosporejdugoci(min.5m)...przydasionzpewnoci.

B.ARWKABYSKOWAZASTOSOWANIE
Kolejnapozycjanamojejliciewiecideek toarwkabyskowa.
Tniezbytstosownimylcnazw,wziazapewnestd,ejestzasilanaprdemsieciowympoprzezzwyky
gwintE27(Fot.3.).
Fot.3.arwkabyskowaGN=26(mniejsza,wyzwalanawtrybieSLAVE)iGN=36(wiksza,wyzwalana
przewodemPClubSLAVE).

Taknaprawdjesttolampabyskowa,wyzwalanaprzewodemPClubwtrybieSLAVE,asposbjejzasilania
doskonalepredysponujejdozastosowawstudio.

Wodrnieniuoddrogich,zaawansowanychstudyjnychlampbyskowychmajednakwady:
WtrybieSLAVEuruchamianajestnapierwszybysk
Niemamoliwociregulacjisiywiecenia
Nieposiadawiatapilotujcego
Niemamoliwocibyskwseryjnychtypustroboskopowego

Dlamnienajwaniejszzwadarwkibyskowejjest,araczejby,brakwiatapilotujcego,czylimoliwoci
ocenyprzyblionychwarunkwowietleniamodela(intensywnociirozoeniacieni)przednaciniciemspu
stumigawki.
Dotejporydopierouywaemzwykegouchwytumocujcego(Fot.4.)idopieropoobejrzeniufotkinaLCD
dokonywaemniezbdnychkorektowietlenia,

Fot.4.Uchwytdoarwkibyskowej

...aleterazznalazemprosteiwmiartanierozwizaniesprztoweuchwytzdwomagwintamiE27imoco
waniemparasolki.
Pocowuchwyciedwieoprawkidoarwek?Prostasprawa,wjednwkrcamarwkbyskow,wdrug
arwkjarzeniow27W(odpowiednik100W).Zapalonanastaejarzeniwkadajemimoliwoocenypo
prawnociowietleniascenyirozkaducieni,ajednoczeniejejmocwystarczadopomiaruprzezukadAF.
Jednoczeniezewzgldunastosunkowoniskmocwietlwkaniepowodujezakcetemperaturybarwowej
wiatawmomenciebyskuarwkibyskowej.
Fot.5.Podwjnyuchwytdomocowaniaarwek.

TakskompletowaneowietleniemoemytakeumieciwSoftBoxie.
MoemyterazstosujcarwkiwyzwalaneprzewodowoiwtrybieSLAVEdowolniemodyfikowawarunki
owietleniazarwnoscenyjakita.
DodatkowomniejszaarwkapokazananaFot.3.umoliwiadokrceniekolorowych,wymiennychfiltrw,co
pozwalatakenaurozmaiceniebarwyowietleniainp.:zastosowaniernychkolorwowietleniadlaobu
powekfotografowanejsceny(moesiprzydawfotografiireklamowej).

EPILOG.

Sprbujmyterazdokonamaekkalkulacjikosztwdomowegostudio(napodstawiecensklepwogaszaj
cychsinaAllegro danezsierpnia05),zakadajcdwardawiatadoportretw.
1.arwkabyskowa(GN36) 100z.
2.arwkabyskowaSLAVE(GN26)65z.
3.statywowietleniowy225mm 65z.x2szt. 130z.
4.oprawkaowietleniowapodwjna32z.x2szt 64z.
5.parasolkabiaa30z.x260z.
6.przewdsynchro5m.dowyzwalanialampbyskowychprzezHotShoe 45z.
7.wietlwka27W 20z.:x2szt. 40z.
RAZEMca:500z.
...jelimaciejuzewntrznlampbyskowtoodpowiedniotaniej.

SprzttakijestdotrwayibdzieWamdzielniesuylatami.

Wmiarpotrzebipomyswmonastudiodoposaa...celowopomijamtuwszelkieinwestycjezwizanez
zakupemte,rekwizytw,blend,SoftBoxwetc.,bowikszoznichmoeciewykonasami,niewielkim
koszteminiejednokrotniebyototematemporuszanymnanaszymFORUM.
Niebdterozszerzatematuowydajnelampystudyjneiinnewspomagacze,bo(pkico)pewnieWasto
niezainteresujei...wykraczapozarealianaszegostudyjnego,domowegofocenia.

Mamnadziej,etedrobneporadyprzydadzasiWamipomogzaskompletowasprztdodomowegostu
dio...miegoportretowania.
PanoramyMiniporadnikbyFatman&Westu
ZdjciatypuPanoramazawszeprzycigajwzrok.Zaichpomocmoemyprzedstawidueprzestrzenie,
piknekrajobrazy,ktrychniedaobysiukazatakpiknychzapomocjednegozdjcia.Kiedypocztkujcy
fotoamatorzyogldajtegotypuzdjcia,zastanawiajsijakonepowstaj,jakajesttechnikafotografowania
abyosigntakieefekty.
Wtymporadnikupostaramysiwyjaniwsposbwmiarprzystpnywjakisposbtworzypanoramy.

Zapraszamy.

1.Sprzt
Oczywicieniezbdnybdzieaparatfotograficzny.Czzaparatwmawbudowanwsoftwareopcjrobienia
panoram,jednakmyskupimysinauyciuprogramuPhotoVistaPanorama3.0.Zapewnezapytaciedlaczego
skoromoemyobysibezdodatkowychprogramw?Odpowiedjestbardzoprosta dlatego,eefektypra
cydodatkowychspecjalizowanychprogramwdotworzeniazdjpanoram,sduolepszenitocooferuje
oprogramowanieaparatu.
Kolejnbardzoprzydatnrzeczprzyfotografowaniupanoramjeststatyw.Przydasionzwaszczabardzo
niedowiadczonymfotografom,ktrzymajproblemzzrobieniemkilkuzdjiutrzymaniemaparatunatym
samympoziomie.Jednakjelinieposiadamystatywutotedamysobierad trzebasibdziepoprostubar
dziejpostara.
Jeliposiadamydodatkowefiltrynp.powkowetotewartozabrajezesob.Przydadzsi,jelitrzebab
dziezrwnowayjasnoniebawstosunkudoziemi.

2.Czasipogoda
Najodpowiedniejszymczasemnarobieniezdjpanoramicznychbdzieokolicapoudnia,zewzgldunatoe
socejestwtedynajwyejnadhoryzonteminiebdziezabardzowchodzionamwkadr.Idealniebybyo
gdybydzie,wktrymbdziemyrobipanoramybylekkopochmurny.Istniejewtedyszansa,echmuraza
sonisoce,dzikiczemuotrzymamywiatobardziejrozproszoneniebdzieonotworzyostrychimoc
nychcieni.Alenaleyunikaniskozawieszonychcumuluswprzywietrznejpogodzie...ruchchmurmoe
skutecznieuniemoliwizrobieniedobrejpanoramy.
Bardzociekawpordniajesttakewieczrmoemywtedyzrobizdjciapanoramicznezachodusoca.

3.Miejsce
Powinnimywybramiejscezmoliwieduiwolnprzestrzeniznajdujcsiprzednami.Jako,ezdjcia
powstajpodczasobrotuaparatudookoawasnejosipowinnimywystrzegasifotografowaniaduychobiek
twznajdujcychsidobliskonastakieobiektybdzabardzoznieksztaconeiprogramdotworzenia
panorammoesobienieporadzizpoprawnymumieszczeniemichwpanoramie.

4.Technika
Zdjciapanoramicznepowstajpoprzezsklejeniekilku(nastu)zdj.Dlategobardzoistotnejest,ebyzdjcia,
ktrebdwchodziwskadpanoramymiaypodobneparametryekspozycji.
Szybkowytumaczymyocochodzi.Przypumy,erobimydwazdjcia,ktrebdziemychcieli skleiwpa
noram.Jednobdziebardzojasne,bopomiarwiatazapiemynaciemnympodou,adrugieciemnebopo
miaruwiatadokonamynajasnejchmurce.Cowtedysistanie?Programdotworzeniapanoramniedasobie
radyzkompensacjrnicjasnoci nazdjciuipowstannanimnieprzyjemnepasyornejjasnoci.
Nastpnistotnsprawjestutrzymanieaparatunatejsamejwysokociwstosunkudoliniihoryzontupodczas
robieniakolejnychzdj.Pamitajmytakeoutrzymaniutegosamegoktawstosunkudopodoa.Kolejnym
elementem,naktrytrzebazwrciuwagjestogniskowaniemoemyjejzmieniapodczasrobieniakolej
nych zdj.
Robicposzczeglnezdjciapamitajmyotym,ekadekolejnezdjciepowinnozawierawsobiefragment
kadrupoprzedniego(dokadniejopiszemytozachwil).
Dobrzebdziejelinaszezdjciabdziemyrobinamanualnychustawieniach,dzikiczemuuzyskamywmia
rpodobnezdjciajelichodzioostroiinneparametry.Stosujcrczneustawienieostroci(MF Manual
Fokus)unikniemynp.tegoeaparatzapienamostronaobiektach,ktrenaposzczeglnychzdjciachsw
rnejodlegoci.
Jeli zastosujemysidopodanychwczeniejradnaszapanoramabdziedokadniejszaprogram,ktryjsklei
zrobimniejbdw,dzikiczemunaszapanoramabdzieadniejsza.

Terazosamejtechnicewykonywaniazdj.

Wnaszymprzykadziebdziemywykonywakolejnezdjciaodlewejdoprawej.Wybieramypunktpocztko
wynaszejpanoramy.
Kiedymamyjuustawioneparametrytakiejakostro,kompensacjaekspozycji,ogniskowarobimypierwsze
zdjcie.Nastpniepamitajcoutrzymaniuaparatunatejsamejwysokociitymsamymkciewstosunkudo
podoaobracamysilekkowprawotakabykadrnastpnegozdjciapokrywasipolewejstronie(wpew
nymstopniunp.w1/8alemonatewicej)zpoprzednimustawieniem.Ponownierobimyzdjcieipowtarza
myoperacj,adouzyskaniaodpowiedniejliczbyzdj(odpowiednioduejpanoramy)
Przydaobysizablokowaparametryekspozycjidlawszystkichzdj(chodziornepoziomyjasnocipo
szczeglnychzdj),jednakobecneprogramydotworzeniapanorampotrafisobieporadzizdoduymi
rnicamipomidzyposzczeglnymizdjciami(alebezprzesady).

Kiedymamyjuwykonancaserizdjpozostajenamjutylkoskleijewpanoramzapomocodpo
wiedniegoprogramu.
5.SklejaniePanoramy
Naszefotkilejunadyskutwardymisgotowedopoczenia.PokaemytonaprzykadzieprogramuPho
tovistaPanorama3.0(docigniciatutaj,wersjademo).Niebdziemyopisywaprocesuinstalacji.
OKwczamyprogramiukazujenamsioknogwne:

Terazdodajemyzdjcia.KlikamynaFile> GetimageslubwciskamykombinacjeklawiszeCTRL+ O

Ukazujenamsiokno,wktrymwybieramyplikizezdjciami.Zaznaczamyte,ktrenasinteresujiprzeno
simymetod"przecignijiupu"plikidopolaSourcefiles.Dalejustawiamy Panoramatypena2DPanorama
robimypanoram2D(o3Dnapiszemywinnymczasie),awpoluStitchingwybieramy,czynaszapanorama
mabypoziomaczypionowa(Horizontal pozioma,Verticalpionowa).Oprcztegomoemyposortowa
obrazkiklikajcnaSortizmienikolejnoklikajcnaReverse(Jelirobiepanoramodlewejdopraweji
niezmieniaenazwplikwtoprawdopodobniebdzieszmusiazmienikolejno).Jeliwszystkojuustawi
limy,klikamyOK.
Terazmamydwawyjcia.JelinaszapanoramamamaoszczegwmoemyodrazukliknnaStitchimages
irozpoczniesiczenienaszychzdj.Jelijednakmamyduoszczegw,zktrymiprogram moesobie
nieporadziklikamynaPreview.Ukazujenamsipodgldpanoramy.Chodzioto,eterazmoemydowolnie
poprzestawiaobrazki,wczeniejbyotoniemoliwe.Ustawiamyobrazkitak,abystanowiycaoiklikamy
Stitchimage.
Nastpujeczeniezdj.Najpierwprzygotowanie(preparing),pniejnakadanie(aligning)anakocuren
dering.

czenieskoczone.Pojawiosinoweokienkozgotowpanoram.Terazmoemyzapisanaszprac.Kli
kamynaSave,wybieramyfolderiklikwZapisz.Programsijeszczespyta,wjakiejjakocizapisazdjcie.Tu
juwybrzostawiamTobie.JazawszedajenaHigh.
6.Nazakoczenie

Oczywiciejestkilkatypwpanoram.Dlaczegoniezrobipanoramypionowej?Oczywiciesamatechnika
jestbardzopodobnadotej,jakuylimywprzypadkupanoramypoziomej musimyjedyniepamitaoisto
cieutrzymaniaaparatuwtymsamympooeniuwzgldemosipoziomej podczasgdyzwikszamyktprzy
nastpnychzdjciachwserii.
Innymrodzajempanoramyjestpanorama3D360stopniorazpanoramaQVTR.Onichjednaknapiszemyin
nymrazem.
 Fotogr afujemykr opelkiMinipor adnik

Fotografiamakrozawszerobiduewraenie.Jestwspaniawycieczkwwiatmaychyjtek,detaluktry
niejestwidocznygoymokiem.
Zazwyczajfotografujemywanieowady,poniewamakrowiatywychistotjestchybanajbardziejfascynuj
cy.Niestetypowolizbliasizima..owadwjestcorazmniejibardzocikojestjeznale.
Naszczciewwieciemakrofotografiijestbardzoduoinnychciekawychobiektw,ktremoemypokaza
zapomocnaszychfotografii.
Tymrazemzajmiemysidotrudnsztuksfotografowaniaspadajcychkropelwody.

I.Sprzt.

Jakzwyklezaczynamyodaparatu.Waciwiemodeljestdowolny,polecamjednakabymiaonodpowiednio
dobrytrybmacroorazmoliwoustawieniarcznejostroci(MF).Przydatnybdzietakestatyw,dzikikt
remunaszaparatbdziemonaprecyzyjnieustawiwodpowiedniejodlegociodfotografowanejsceny.Ko
lejnymdoistotnymelementemnaszegowyposaeniabddodatkowelampyowietlajcenaszscen.Mo
emytakeprzygotowafolialuminiow,lubjakielusterkoprzydasijelibdziemychcielispowodowa
odbiciewiataznp.lampybyskowej.
Dobrzebybyogdybyobiektywnaszegoaparatuuzbroiwodpowiedniochronnajczciejjesttofiltr
UV,jakoejesttojedenznajtaszychfiltrw.Dzikitemuuchronimyoptyknaszegoaparatuprzedzachlapa
niem,ktrenapewnopodczasfotografiitegotypusizdarzy.
Jeliniemamytegotypuochronytomoemypostarasionp.maszybk,ktrbdziemyustawiapomi
dzyaparatemakapicwod.Trzebajednaknadmieni,etakaopcjanegatywniewpynienajakonaszych
prac(niestetyjakotakiejszybkizapewneniebdziezbytdobra)

II.Miejsceakcji.

Najczciejbdzietokuchnialubazienka.Oczywicienicniestoinaprzeszkodzieabyodpowiednieministu
diokropelkowejfotografiizorganizowawpokoju.Wymagatojednakwikszegonakadupracyorazutrudnia
troszksamotworzeniekropelek(samimusimysipostaraotoabykropelkispadaywodpowiedniejodlego
ciodobiektywu).Dlategozajmiemysirobieniemtegotypufotografiiwazience.
Czasprzygotowanaszeazienkoweministudio.
Dobrzebybyogdybybateriakranuznajdowaasidosywysokonadumywalkuatwitonamodpowiednie
kadrowanieisamoustawienieaparatunastatywie.
Staramysistworzyodpowiednietodlanaszychzdjzapomocnp.biaejplastikowejdeseczkilubkoloro
wejkartkipapieruwoonejwfoliowkoszulk.Dozrobieniatamonauytakekolorowegorcznika.
Dzikitemuuzyskamyadnetoizasonimyniezbytatrakcyjneelementybateriikranuorazsamejumywalki.
Jelipotrzebujemydodatkowegoowietleniaustawiamyzbokudodatkowlampstaramysizrobitotak
abywiatonierzucaonieprzyjemnychcieninanaszscen(choczasemdajetozaskakujcociekaweefekty).
Dobrzebdzieustawioboknaszejsceneriielementodbijajcywiato,czylinp.folialuminiow.Moemyj
ustawipoprzeciwnejstronieumywalkiwstosunkudododatkowejlampy.Zalecamyjednakuyciewbudowa
negoflesza,wrazzjakimodbijaczemwiatnp.folialuminiowlublusterkiem.
Mamyjuustawionysprzt,dobranetoorazprzygotowanedodatkoweowietleniemoemyprzystpido
ustawianieodpowiednichparametrwwsamymaparacie.

III.Parametryekspozycji.

Jakpisaemnasamym pocztkufotografowaniespadajcychkropelekniejestnajatwiejszymzadaniem.
Oczywicieatwosidomyledlaczegokropelkispadajzdosyduszybkociibardzocikobdzie
namzsynchronizowaotwarciemigawkizpojawiajcsiprzedobiektywemnauameksekundykropl.
Naszczcieodpowiednieustawieniaaparatuipardodatkowychsztuczekwznacznymstopniunamtouatwi.

1.Przysona.

Jakwiemywfotografiimakromamydoczynieniazbardzomagbiostroci(GO).Dlategopowinnimy
starasiuywamaksymalnieduejliczbyprzysony(jaknajmniejszyotwr)np..F8lubF11jelinaszaparat
dajenamtakmoliwo.

2.Czasotwarciamigawki.

Jakwiemykropelkispadajbardzoszybko.Abyuchwycitenmoment,zamrozikroplenanaszymzdjciu
powinnimyuyjaknajkrtszegoczasunawietlania.Czyli,ewartoci1/1000lubkrtszebdnajodpo
wiedniejszedlanas.Wikszopopularnychaparatwcyfrowychposiadatakieczasyotwarciamigawki.

3.Ostro.

Najlepszymrozwizaniembdzieostrzenierczne(MF).Ustawiamytrybmakrotakabypowikszeniebyo
moliwienajwiksze,jednakwtrybietele.Dlaczegonienapisaempoprostu wczcietrybSuperMacroi
ustawcieaparatnp.2cmodkapicejwody?Zprostegopowodu tegotyputrybniesiezasobwieleniedogod
noci.Jednznichjestpraktycznieniemoliwoustawieniaaparatunastatywie,poniewabdziesionznaj
dowaowieleodrdakapicejwodniniwanie2cm.Kolejnniedogodnocijestto,eniebdziemymo
gliuywbudowanejwaparatlampybyskowej,zewzgldunaefektwinietowania(obiektywaparaturzuci
cienafotografowanprzeznasscen).Noizachlapalibymysobieaparat
Dlategoustawiamytrybmakroaleuywajctrybuteledzikiczemuaparatmoebyustawionywwikszej
odlegociodrdakapicejwodyapowikszeniemamyodpowiedniodue.
Terazosamejtechnicercznegoostrzenia.Aparatmamyjuustawionynastatywie,makrowczone(tele)w
odlegocitakiejsamejjakznajdujcasibateriakranu(czylitam gdziebdkapakrople)umieszczamy(na
wysokociobiektywuoczywicie)np.zadrukowankartkpapieru.Dzikiniejatwiejustawimyostroni
mielibymytorobinakapicejwodzie.Kiedyjuustawimyostronanaszejkartcepapierumoemyjza
bra.
JeliniedysponujemytrybemMFimamydodyspozycjijedynietrybAFtoniestetyjestemywgorszejsytu
acji.Aleoczywicienieoznaczato,eniedamyradyzrobipoprawnegozdjcia.Bdziemymusielipoprostu
bardziejsipostaraizrobiwicejprbabyuzyskaodpowiedniodobrezdjcia.

IV.Gwnabohaterka

Jakwiadomokropelkispadajbardzoszybko.Jakwtakimraziezapaodpowiednimomentnazrobieniefoto
grafii?Zwaszcza,ezawszenastpujepewneopnieniepomidzywciniciemspustumigawkiazrobieniem
zdjcia.Rozwizaniejestnaprawdprosteiznacznieuatwinamzrobienieodpowiedniejfotografii.
Musimyodkrcikurekbateriitakabywodapopynaodpowiedniosilnieczylijesttonastpnystopiepo
tymjakkropledosyszybkospadajjednazadrug.Wydajesinam,estrumiewodyjestjednolityipo
czony jednakwynikatozbezwadnocinaszegooka.Poprostuniepotrafimyzarejestrowaobrazunatyle
szybkoebyzobaczy,ewrzeczywistocinadallecniepoczonezesobkropelki.
Takieustawienieczstotliwocispadaniakropelwodyznacznieuatwinamzadanie.

V.Robimyzdjcie

Przednamiwielkifina.Mamyjuwszystkiepotrzebnedodatkipoustawianetamgdzieichmiejsce(aparat,
lampa,foliaodblaskowa).AparatwtrybieManualmapoustawianeparametrywsposboptymalny(dualiczba
przysony,krtkamigawka).Ostroustawionanaodpowiedniejodlegoci(trybMFjelinaszaparatgopo
siada).Zdjciakropelekwodymoemypodzielinatrzytypy:
a)Kropelkiwiszce
b)Rozbryzgi
c)Kropelkileccewpowietrzu(Prysznic)

Przejdmydoszczegw:

a)Kropelkiwiszce

Tenrodzajzdjprzedstawiakroplewodynajczciejleccezkranu.Jakwykadrujemyzdjcietojunaszwy
br.Fotkamoezawieraczkranu,aleniemusi.Miosobiciebardziejpodobajsisamekrople,kocwki
kranu.Strumiewodywyregulowany kropelkispadajtak,edlanaszegookawygldajnapoczonystru
mie.
Dlauzyskaniaciekawegoefektuodblaskwnaspadajcejkropliwartouywbudowanejlampybyskowej.
Przyokazjizapewnimynaszejscenieodpowiedniejilociwiatazwaszcza,emamyduliczbprzysonyi
krtkmigawk.
Terazpozostajejutylko.wcisnspustmigawki

Miejsceakcjiiwykonanietakichkropelek:
Efekty:

b)Rozbryzgi

Tenrodzajpozwalanauchwyceniekropelkibdcejwrozbryzgu:)Ustawieniaaparatutakjakwpoprzednim
rodzajuzdjcia.Pamitajmyoduejprzysonieikrtkiejmigawce.Ustawiamydoduczstotliwokapa
nia.Izaczynamystrzeladokropelek.Napewnoktrezdjciebdziedobre.Tenrodzajfotografiimoemy
podzielinadwiegrupy.Kropelkiktrespadajdowody,orazktrespadajnacotwardego.Wnaszymprzy
padkujesttometalowamiska.

1.Kropelkifotografowanewchwilizetkniciasizwod

Napeniamymiskwod,poczymrobimywszystkotakjakwprzypadkupoprzednichzdj.Ciekawymefek
tembdziezabarwieniewodynajakikolor.Dotegocelumonauysokuzczarnychporzeczek,wina(tanie
go:)),cocacoliitp.
Tymrazemmiejsceakcjiwygldatroszkinaczej:

Efekty:

Ciekaweefektymonauzyskapuszczajcwdcieniutkimstrumyczkiem:
2.Kropelkifotografowanewchwilizetkniciasizczytwardym

Dotegorodzajuzdjtrzebabdzieodwrcimiskdogrydnem.Ustawieniawiadomo.

Miejsceakcji:

Efekt:

c)Kropelkileccewpowietrzu(Prysznic)

Tenrodzajtakejestbardzociekawy.Tymrazemnaszymcelemstysicekropelekzamroonychwpowietrzu.
Dostworzeniatakiegoefektupotrzebnybdzienamprysznic.Jeliniemamygdziepooysuchawkiod
prysznica,tomoemytrzymajwrce.Wartosiwtedybdzieocooprze,poniewajedenruchrkiju
mamyleustawionostro.Wgmniejesttonajtrudniejszyrodzajfotografowaniakropelek.Wystarczypuci
zimnwd(bociepwicejkosztuje)istrzelikilkafotek.

Takwygldamiejsceakcji:
Efekty:
Dlauzyskaniaciekawegoefektuodblaskwnaspadajcejkropliwartouywbudowanejlampybyskowej.
Przyokazjizapewnimynaszejscenieodpowiedniejilociwiatazwaszcza,emamyduliczbprzysonyi
krtkmigawk.
Zawszerobimyserikilkunastu/kilkudziesiciuzdjdlatego,ezwikszamywtensposbprawdopodobie
stwozrobieniadobregozdjcia
Jeliwiatonawetbezlampyjestwystarczajceijegoustawieniepowodujepowstawanieciekawychodbla
skwtomoemyustawiaparatwtrybzdjseryjnych.Totakezwikszynamtoprawdopodobiestwozapa
niakropliwodpowiednimmomencie.
PowykonaniusporejilocizdjpozostanienamprzejrzejenawbudowanymwywietlaczyLCDnapewno
znajdziesikilkaidealnychuj.

Apotemtojutylkoprzegraniezdjnadysktwardy,obrbkawprogramiegraficznymialetoju
zupenieinnabajka:)
 Fotogr afiaNocnaminipor adnikdlapocztkujcychbySlovikiFatman

1. Poradnia.

Fotografianocnamamiejscenajczciejjaksamanazwawskazujewnocy:)Dofocenianocnegoczsto
zmuszanaszaistniaasytuacja.Wracamypnoodkolegi,imprezasitroszkprzeduya.Gdywra
camydodomuzwykleowietlonymmiastemwartowycignstatyworazaparatistrzelikilkazdj.
Lepiejoczywiciegdyjestktoznami.Wiadomozjakiegowzgldu.
Latemfotografowanienocnezaczynamydopno,bojakwiemysocezachodzizahoryzontpniej
niwzim.Natomiastgdywybieramysinarobieniezdjpnjesienilubwzim,moemywyjz
domujuo19.Ciekawezdjciazrobimy teozmierzchu.

FotografowanieNocmoebybardzoekscytujce.MinoltaZ1,Fot Fatman

2.Sprzt.

Napewnobdzienampotrzebnystatyw.Bezniegoniestetynaszewysikibddomarne.Monaoczywi
cieuynp.dachusamochodujakooparciadlaaparatu,jednakniejesttonajwygodniejszerozwizaniei
niestetyniezapewniaodpowiedniejmoliwocimanewru(ustawienia)aparatu.
Dlaczegopotrzebnynambdziestatyw?
Zdjcianocnewymagajduszegoczasunawietlania,dlategotrzymajcaparatwrkachnieustrzegniemy
siefektuporuszeniazdjcia.Naszezdjciebdziewygldaonanieostre.Jednakfajneefektymoemy
uzyskaprzylekkimporuszeniuaparatu.Takieabstrakcyjnezdjcietejestnaswjsposbciekawe.
 4sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik

15sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik

Jeliktoposiadadoswojegoaparatuwykspustowylubpilotzdalnegosterowania,powiniengozabra
nanocnefotografowaniezprostegowzgldu.Kiedynaciskamyspustmigawkimonaporuszyaparatem,a
wtedyzdjciedowyrzucenia.Wprzypadkugdyniemasztakiegosprztu,skorzystajzsamowyzwalacza.
Najlepiejustawgonajaknajkrtszyczas.Np.2sek.Chodziotoebynietraciczasu.UchroniCitoprzed
przypadkowymporuszeniemaparatu
2. Ustawienia.

Zdjcianocnetocowicejnitylkoustawienieodpowiedniegokadru.Tutajtrzebamyleowszyst
kim,czyliowartociprzysony,szybkocimigawki,czuociISOitp.Przejdmyzatemdoszczegw:

a.Czuo(ISO)

UywajcaparatutypuMinoltaZ1lubF200powinnimysiwystrzegauywaniaduychwartociISO
podczasnocnegofotografowania.Niestetyparametrytychaparatwpowoduj,eprzyuyciuwik
szych(np.ISO200,400)czuociotrzymujemybardzozaszumianezdjcia.
DlategonaleyuywawartociISOnapoziomie50lub100.
Wwikszociaparatwcyfrowychdostpnajestfunkcjaredukcjiszumw(NosieReduction).Najcz
ciejjejdziaaniejestuaktywnianeprzyczasachnawietlaniapowyej1sekundy.JeliTwjaparatpo
siadatfunkcjtokonieczniejwcz.

b.Przysona

NapocztkunajwygodniejbdzieustawiaparatwtrymPriorytetuPrzysony(A),dzikiczemuaparat
samdobierzeodpowiedniczasnawietlania.
Dlazmniejszeniaefektuaberracjichromatycznejprzyson(F)wartoustawinaokoo6.3lub7.1.

PrzysonaF2.9widoczneaberracje
 PrzysonaF8praktyczniebrakaberracji

DzikitemuuzyskamytakewikszGbiOstroci(GO).Ustawieniemaksymalnejwartociprzysony
niejestwskazane,boniestetymoemyzaobserwowawtedylekkiezmniejszenieostrocizdjcia.
Przyduejliczbieprzysonyuzyskujemytakebardzociekawyefekt.Chodzituotoeprzyprzysoniew
okolicyf8.0odjasnychobiektw(np.odlampy)odchodztakjakbypromienie.

Fotkazrobionaprzyustawieniuf8.0:

15sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik
 Fotkazrobionaprzyustawieniuf4.7:

6sek.f4.7MinoltaF200,Fot Slovik

c.Migawka

Toustawieniejesttaksamowanejakprzysona.UstawieniemigawkimoemyregulowawtrybieManual
orazPriorytetuMigawki.Dzikiodpowiedniemuustawieniudugociotwarciamigawkimoemyzrobi
poprawnienawietlonezdjcie.
Owietloneobiektyktresiporuszajswietnymtematemzdjnocnych.Jadcesamochody,leccesa
molotyitp.ebyuchwyciteefektownesmuginaleyustawidodugiczasnawietlania.Ju34sek.
dajwietnerezultaty.

1/3sek,F2.8,MinoltaZ1,Fot Fatman
Bardzociekawefotkiwychodzprzyduszychczasachnawietlanianp.15sek.Przykady:

15sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik

4sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik
 2sek.f8.0MinoltaF200,Fot Slovik

6sek.f7.1wiatoarowe,MinoltaZ1,Fot Fatman
Moebytetakezdjcienocnemoemyzrobibezstatywu.Przykad:

1/60sek.f2.8MinoltaF200,Fot Slovik

d.Ostro(Focus)

Kolejnymparametrem,ktrypowinnimybrapoduwagtoustawienieostroci.JakwiadomoMinoltase
riiZkiepskoradzisobiewsaboowietlonejsceneriiiniedobieraautomatycznejostrocijaknaley.
DlategowartoprzestawisiztrybuAutoFokus(AF)naManualFokus(MF)czylircznegoostrzenia(za
pomocklawiszykursoragra/d).
WtrybieWide(szerokikt)dlafotografiiobiektwoddalonychodnasokoo5mustawiamyostronanie
skoczono.TosamodotyczytrybuTele(wikszaogniskowa)jednakustawienieostrocibdziewtedy
bardziejprecyzyjne(napodziacewskanikporuszasiwolniej,zmniejszymskokiem).Dlategowtrybie
TelemoemytroszkpomcsobiepodczasustawianiaostrocinaLCDzapomocuyciaopcjikompensa
cjiekspozycjinaplus(np.+2)dzikiczemuobraznaLCDbdziejaniejszyibardziejszczegowy.

e.BalansBieli

Todosyistotnyparametrwfotografiinocnej.Najczciejuywanymwiatemdoowietlaniaulicjest
wiatolampsodowych.Dajonemocnozaconykoloridlategowikszozdjwychodzizto
pomaraczowdominantbarwn.Powinnonamwtymmomenciepomcustawieniebalansubielinatryb
wiataarowego.
Wartopoeksperymentowaztymparametremtakabykolorbyjaknajbardziejnaturalny.Dlategopami
tajmyoBalansieBielipodczasnocnychfotografii!!!
 BalansBieliustawionynawiatoarowe

BalansBieliustawionynawiatosoneczne

f.Lampabyskowa

Jeliposiadaszwaparaciefunkcjebyskuwypeniajcego,ktraumoliwiapoczeniedugiegoczasuna
wietlaniazbyskiemlampy.Pozwalatonauzyskanieniesamowitychefektw.Przykadowozamroona
postanapierwszymplanie,awtlerozmazanasmugapozostaapoprzejedajcymsamochodzie.
Dzikiwbudowanejlampiemoemytakedowietlipierwszyplanfotografowanejsceny(czyliokoo10m
przedaparatem)jelichcemyeby nanaszymzdjciubyonbardziejwidoczny.
 2sek.f8.0 CanonA60,Fot Slodam(KuzynSlovika)

4.Bezpieczestwo.

Jesttobardzowanypunktnaszegoporadnika.Gdychcemyinanocnefotografowaniewemyzesob
koleg.Bdzieraniejiconajwaniejszebezpieczniej.Szczeglnietyczysitoosobktrefotografujw
ciemnychzaukachiwskichuliczkach.Pamitajcie,euwagzodzieiiinnychchuliganwmogprzyku
torbyznapisemCanon,Minolta, Nikon.
Pamitajmytakeebynosiaparatynaszyialbozawizanenanadgarstku.Toznacznieutrudnizodziejo
wikradzie.Nienomyaparatwlunowdoni.Wmychocianarkpasekodaparatu.
Jelimamyjakiekolwiekwtpliwocicodonaszegobezpieczestwawmiejscu,wktrymbdziemyfoto
grafowatolepiejbdziezrezygnowazfotografowanianiryzykowautratsprztulubcogorszapobi
cie.
Jednojestpewne:Trzebabyostronyminiepakowasiwniebezpiecznemiejsca.
Ipamitaj:

ebyrobidobrefotywnocy,musiszpr zejnaciemnstronmocy
CytatbyFlapjack
 Fotogr afiakoncer towaMinipor adnik

Otopareraddlapocztkujcych.

1.Koncerty,szczeglnietych zespowlub wykonawcw,ktrych znamybudzsieemocje.Zjednejstronyto

dobrze,azdrugiezle.Dobrze,bobdcpodwpywem emocji czowiekmatendencjedoeksperymentowania.
Stad(oilewarsztatfotograficznymaszdodobry)atwiej Ci bdziezaszalenp.zkadramiczyperspektywa
mi.Lepiejoddaszwten sposb atmosferwydarzenia,tymbardziej,zeczasreakcji bdziekrtszy i atwiej
bdziewyuskarnegorodzajusmaczki.Zle,boniemajcdowiadczeniawszystkobdzieCisiewydawao
godneuwiecznienia,cowwikszoci przypdkownieprzynosidobrych efektw.

2.Czekajnachwilepenedynamiki,aniefotografujwtedy,gdywokalistastoijakslup(chybazewiatojest
dobre,amaszdobremiejscenaciekaweujecienp.portret).
Podczasnagych zryww"akcji"niebojsiestrzelawciemnoniekadrujczbytdokadnie.

3.Ostrolampnajasnychprzedmiotach(lubichelementach)bliskichobiektowi/osobie,ktrchceszsfoto
grafowanp.nastrunachczy byszczcym mikrofonie.Ostromonatezustawianaprzedmiotach odlegych
mniej wicej taksamojakobiekt, ktry chceszsfotografowa(lubprzewidywanajegoodlegowchwili naci
niciamigawki)aleuywaj wtedy wyszejliczby przesony zwikszajctymsamymglebieostroci.

4.Starajsienieuywalampy.atwo"zabi"niaowietleniesceniczne.Nakoncertachwmniejszychklubach
nawetlustrzankamoemieproblemyzubogim owietleniemwtedy uycielampyjestkonieczne.

5.Kadrujalbobardzoszerokoapickilkaosob(np.zboku uwydatniajcperspektywi odlegocimiedzy

nimi)lub cay zespol(najlepiejodprzodurzadka moliwo),albowskoskupiajcsienaparuelementach
np.twarzrekagryfgitaryczymikrofonszerokootwarteusta.Wszerokimkadrzestarajsienie"ciac"instru
mentow,wwskim czstodajetointeresujceefekty.

6.Najlepiej uywalampybyskowejzewntr znej(jeli wiatonamiejscujestniewystarczajce)odbijajc

wiatoodsufitulubodciany.

7.Wprzypadkuuycialampynajlepiej stosowaduszeczasy,aby zdjciepodbarwiwiatem scenicznym.

Lampazamraaobraz,adugi czaswyapujebarwy.Jeli artyci saruchliwitojestspore niebezpieczestwo,ze
wyjdzkolorowymi"obwdkami".Jednakzazwyczaj1/20swystarcza,eby iwilkby sytyiowcacala.Robi
em zdjciaprzyczasachnawet1/2spowstajdugiesmugi porusze przy jednoczenieostrejpostaci(lubjej
czci).Zdjciejestdynamiczniejsze.aleefektjesttrudnydoprzewidzenia.
Podobniedolampywpoczeniuzdugimi czasami dziaa"bysknadrugakurtyn".

8.Interesujceefekty monauzyskawczajctryblampyz2byskami.Podobnyefektdajebysklampydru
giegofotografauwiecznionynamatrycy,cocakiem czstosiezdarza.Obrazwydajesiewtedybardziej prze
strzenny.Razwidziaem gocia,ktry drugalampe(dziaajcjakofotocela)kadnagonikuzdrugiejstrony
scenynizta,wktrej siesam znajdowa.

9.Jeli nieuywaszlampypolujnamomentylepszegoowietlenia.Niecay czasmusi byciemno.Operator

wiate tezlubi zaszale.Artyci tezporuszajsieposceniebiorcpoduwagwiata.Wprzypadkuefektw
wietlnych typu"dyskoteka"przydadzsiezdjciaseryjne.

10.Niemasensuuywaniestatywu.Chyba,zeartyci sazmczeni i ciglestojwmiejscu(wtpliwe),albo

jesttowystpchoru.AparatnastatywieznaczniewyduaTwojareakcjei prdkokadrowania,aitakniema
wpywunaporuszeniawywoaneruchem wykonawcwczy publicznoci.

11.Zwr tezuwagnapubliczno.Wprzypadkuenergiczniejszychkoncertowbardziejszalejeniartyci.Z
racji zamroeniachwiliniemasensurobizdjfalujcegotumuzjeciewyjdziejakbystalonznudzonyw
miejscu.Lepiejskupicsienagestach(podniesionerece),mimice,noszeniusienarekachczy tacupogo(dua
dynamikapoz),machaniuwosami itditp.
Uwazajnaosobypchajacerozcapierzonepalcewobiektywmozenieporysuja,alenapewnoprzepalazdjecie.
Wprzypadkukoncertownp.hardcore,naktorymwystepujetzw.mosh(ostrzejszepogo)wartozarejestrowac
obijaniesieludziosiebie,stagediving("nurkowanie"zescenywtlum),kajakarstwo(grupaludzisiadajeden
zadrugimpoczymudajazesawioslarskaosada),circlepit(mlynzaczynabiegacwkolkoobijajacsiewmie
dzyczasie)ipareinnych"atrakcji".

12.Bardzociekawezdjeciapowstajapodczasinterakcjiwykonawcowzpublicznoscia.Donichnalezawcho
dzeniewtlum,noszenieartystownarekach,wtargniecienascenefanow,przybijanie"piatek".

13.Chybanajlepszym miejscem dorobieniazdjecsabokiscenymoznawtedyzlapacwjedenkadrkilkuarty

stow.Takzezrobieniewspolnegozdjeciamuzykomipublicznoscinierodziproblemow.Ponadtomiejsceto
minimalizujeproblemy,jakiemozeszsprawic.
Niezawszemiejscezabarierkamijestnajlepsze.Czasami,gdytlumzabardzonienaciera,wartoprzejscna
jegostrone,anawetwmieszacsiewniego(jeslijesteswysoki/wysoka).

14.Uwazaj,zebynieprzeszkadzacinnymfotografom,ochronie,muzykomanipublicznosci.Niestojjaktycz
kacentralnieprzedscenalubnaniej.Starajsiebycjaknajmniejwidoczny.Ustepujmiejsca(pokilkuzdje
ciach)innymfotografujacymlubwymieniajsienim(zobopolnakorzyscianiebedzieciemiecwkolkotejsa
mejperspektywy).Oslaniajciesiewzajemnieprzednapierajacymnawastlumem.
Starajstosowacsiedouwagochronyi organizatorow.

15.Uwaajnasprztinasiebie,szczegolniejeslipublicznoscmadoCiebiebezposrednidostepniekazdy
zdarzylubbedziechcialwyhamowacmajacprzedsobafotografa.Nalezyuwazacnabutyinogiosobnoszo
nychnarekach(stracilemtakokulary)czyskaczacychzesceny(razdostalemkopawtwarz naszczescienie
groznego).Przemieszczajacsiewsrodtlumutrzymajaparatwysokonadsobaniemalostentacyjnie,lubchowaj
doplacaka/torby.
Uwazajtakzenaplucieogniemczypolewaniewoda.
 Fotogr afiapr zyr odniczaMakr o

(krtkiporadnikstworzonyprzezamatorazniewielkimdowiadczeniem,dlaamatorwbezdowiadczenia:))

ZdjciaMakrozawszebardzomnieciekawiy.Ukazujtocogoymokiemczasemtrudnodostrzec.
NajbardziejjednakfascynujemnieMakrofotografiaprzyrodnicza.
Postaramsiopisawmiarprzystpnysposbjaktakiezdjciarobi,orazjakiegosprztuuywa.

I.Miejscepracy

Owadyswszdzie.Praktyczniezawszejakiznajdujesiwnaszympobliu.Strychyipiwnicemieszkas
zazwyczajpenernejmacipajkw,motyliorazinnychowadw.
Jednaknasnajbardziejbdzieinteresowazwykaka.
Dlaczego?Adlatego,enaniejbdziemymielipodrknajwikszliczbnaszychmodeli(czyliowadw)
orazbdziemymieliodpowiedniewiato.

II.Odpowiedniczas(wiato)

Dostatecznailowiatajestwmakrofotografiibardzowana.Uywajcduejliczbyprzysony(np.8)oraz
stosujcsoczewkiCloseUppowodujemy,edomatrycydocieramaowiata.Zmuszenijestemywtedydo
stosowaniawikszejczuociISO,cozazwyczajpowodujezwikszenieziarnistocifotografii.
Dlategostaramysiwybraodpowiednipordnia,wtedykiedysocedobrzeowietlanaszk.
Najbardziejinteresujcpordniabdziedlanaswczesnyporanekorazprzedziapomidzygodzin11:00a
16:00(oczywiciemamnamylipnwiosnilato).
Zapewnezastanawiaciesidlaczegowczesnyporanek?Jutumacz.Dlatego,ebardzoczstojestwtedy
zimno.Ijeliudanamsiodnalenacejakiegoowadatowaniedzikiniskiejtemperaturzebdzieon
maoruchliwy.Doskonalewtedypozujeiwrczdajesiprzeznasodpowiednioustawi.Owadwotejporze
szukamypodliciami,podpatkamikorynadrzewachorazwwszystkichtegotypumiejscach(zapewniajcych
owadomochron)
Natomiastpomidzygodzin11:00a16:00mamylatemzazwyczajnajlepszewiato,atodzikimocnowie
ccemusocu.
Owadyswtedyniestetyowielebardziejruchliwenizsamegorana.Jestichjednakznaczniewicejidlatego
powinnimymiewikszywybrtegocochcemysfotografowa.
Czasemzdjciawykonanenabardzonasonecznionejceszbytjasne.Pomoenamwtedyzmniejszeniepa
rametrukompensacjiekspozycji.Wartowykonadwalubtrzyzdjciazrnieustawionliczbtegoparametru
(np.0, 1, 2)

III.Sprzt

Oprczsamegoaparatuprzydadzsinamdodatkizwikszajcemoliwocipowikszenia.
Abyuywadodatkowegosprztuzakadanegoprzedobiektywemwprzypadkuwikszociaparatwmusimy
zaopatrzysiwodpowiednitulejk.
TulejkadoMinoltyZ1

NajtaszymrozwizaniembdsoczewkiCloseUPzwanesoczewkamiMacro.
SoczewkiMacroprodukujekilkafirm,monawicwybierapomidzyproduktaminp.
Hama,HoyalubMatin.Soczewkitychfirmrnisijednakjakociorazcen(np.Matinposiadajspecjaln
warstwzmniejszajcaberracj).
Najczciejspotykanesoczewkitegotypumajdioptrawzakresie+1,+2,+4oraz+10.

SoczewkiCloseUpfirmyHama

Oczywicienajwikszepowikszeniedanamsoczewka+10Djednakpowodujeonabardzodueznieksztace
niatakiejakrozmycianabrzegachzdjcia,aberracje,znieksztaceniabeczkowate.Oglniemoemyprzyj
zasad,zeimwikszepowikszeniesoczewkitymwikszeotrzymujemyznieksztaceniaobrazuoraztymtrud
niejuzyskaodpowiedniostro.
Dlategopolecamstosowaniemaksymalniesoczewek+4.Dajoneodpowiednioduepowikszeniejednocze
nienieznieksztacajczbytnioobrazu.
UywaniesoczewekMacrodajenamjeszczejednzalet.NiejestemyzmuszenidostosowaniatrybwSuper
Macroifotografowaniaowadwnp.zodlegoci14cmcojezazwyczajposzy.Zsoczewk+4Dmonawy
konazdjciemakrownajwikszympowikszeniuzodlegociokoo16cmodfotografowanegoobiektu(dane
zMinoltyZ1).
ZdjciewykonanebezuyciasoczewkiCloseUpwtrybieSuperMacrozodlegociokoo4cm(MinoltaDimageZ1)

ZdjciewykonanezuyciemsoczewkiCloseUp+4DwtrybiemaxTelezodlegociokoo16cm(MinoltaDimageZ1)

Nastpnymdodatkiem,ktregomoemyuyzamiastsoczewekCloseUpjestMakrokonwerter.Dajeonza
zwyczajobrazmniejznieksztaconynitenuzyskanyzapomocsoczewekMakro,jednakjestodnichznacznie
droszy.ZdostpnychnarynkumodelimonawymieniMakrokonwerterfirmyRaynoxDCR250.Posiadaon
wygodnysposbmontaunaobiektywie(tulejce)zapomoczczatypuSnapOn.Dzikitemujegozaoenie
lubzdjcietrwadosowniesekund.
MakrokonwerterfirmyRaynoxDCR250(zdjciepochodzizstronyfirmyRaynox)

Ostatnimdodatkiem,ktrymoenamzastpisoczewkiMakrolubMakrokonwerterjesttzw.Odwrcony
obiektyw.Dzikitemuwynalazkowiotrzymujemyzazwyczajzdjciaonajwyszejjakoci,pozbawioneprawie
w100%znieksztace.Uzyskujemytakebardzoduepowikszeniefotografowanegoobiektu.
JakoOdwrconegoobiektywuzazwyczajuywamystaregonieuywanegojuobiektywuzzwykejlustrzanki
analogowejnp.Zenita.Przymocowujemygoprzedobiektywemnaszegoobiektywuzapomocpiercieniaod
wrotnegomocowania.

IV.Gbiaostroci(GO)

Wbardzoduympowikszeniuwidawszystkiemaedetalefotografowanegoobiektu.Czasemstodrobne
woskipokrywajceowadaaczasemdrobnastrukturalicia.
KolejnymproblememwfotografiiMakrojesttrudnouzyskaniadobrejostrocinajaknajwikszejpo
wierzchnifotografowanegoobiektu.
Zwizanejesttozmagbiostroci(GO)wystpujcpodczasrobieniazdjMakro.
Bardzoczstowynosionanawet1mm.
AbymaksymalniezwikszyGOpowinnimy stosowamoliwieduliczbprzysony(czylimayotwr
przezktrypadawiatonamatryc)np.7lub8.

ZbytmaaGO.Ostrozapanazbytblisko,gwnyobiektzdjcianieostry
MaaGOjednakostrozapanapoprawnienagowieosy

Starajmysijednaknieuywamaksymalnejliczbyprzysony,zewzgldunato,esporaliczbaobiektyww
nieradzisobiewtedynajlepiejzostroci.Obrazjestprzeztolekkorozmyty(niejesttojednakregua)
Pamitajmyjednak,ewrazzzwikszeniemliczbyprzysonyzwikszysiczasnawietlaniasceny.Moesi
wtedyokaza,ewarunkiowietleniowesniedostateczneiaparatustawinamczasotwarciamigawkina1/8s
(oczywiciejelifotografujemywtrybiepriorytetuprzysony,lubpenejautomatyki toostatniejednaksta
nowczoodradzambonp.niebdziemymogliustawiaostrocircznieorazinnychistotnychparametrw)co
zazwyczajkoczysiwykonaniemzdjciaporuszonego.
PomcnammoewtedyzmniejszenieliczbyprzysonylubzwikszeniewartociISOcozwikszaczuoma
trycy(toostatnieniestetyzazwyczajzwikszaziarnistozdjcia).
DlategojakjuwczeniejpisaemwfotografiiMakrodobrewarunkiowietleniowesniezbdne.
KiedyjednakbardzochcemyzrobizdjcieMakrowniesprzyjajcychwarunkachowietleniowych,moemy
skorzystazdowietleniascenyzapomoclampybyskowej.

Zdjciedowietlonezapomocwbudowanejwaparatlampy(kompensacjabysku)

IdealnewtakimwypadkusspecjalnelampybyskowedofotografiiMakro,sonejednakdodrogie,dlatego
skupimysinauyciulampywbudowanejwaparat.
Jesttoniewtpliwienajtaszerozwizanie,niestetyniesiezasobkolejneproblemy.
JelinieuywamydodatkowychsoczewekCloseUp,dzikiktrymmoemyfotografowazwikszejodlego
cimoedojdotego,enieudanamsiowietlifotografowanegoobiektu,gdywiatolampyzostanie
zasoniteprzezobiektyw,ktryznajdujesizbytbliskofotografowanegoobiektu.
DlategopolecamjednakuywaniesoczewekCloseUpifotografowaniezwikszejodlegoci(pomijajcju
fakt,eatwiejnambdzieniewystraszysamegoowada,wkocuniebdziemymachaobiektywemnp.1cm
odniego,jakjuwczeniejpisaem).
Kolejnymproblememmoebyzbytmocnybysklampyiprzepalenienazdjciuobiektwznajdujcychsi
bliskoprzedobiektywem.
Dlategowartouywaopcjikompensacjimocybyskulampy(ustawiamynp.na1).Jeliniemamymoliwo
ciustawieniategoparametruwaparaciemoemyuynp.chusteczkihigienicznejwceluzasonicialampy
(dzikiczemuosabimybysk).

V.Ostro

Fotografiapowinnabyostra.Zapaniedobrejostrocizazwyczajniejesttrudnenp.fotografujcdobrzeowie
tlonosobnatlejakiegopiknegokrajobrazumoemyzdasinaautomatycznydobrostroci(caprac
zaatwizanaselektronikaaparatu)lubspokojniewyostrzyobrazrcznie,zwaszczaeGOmamycakiem
spor(niejesttoju1mmjakwopisywanymwczeniejprzypadkutylkonp.10m)
NiestetywprzypadkuMakrofotografiizazwyczajmamydoczynieniazbardzomaGOcopowoduje,emu
simybardzoprecyzyjnieustawiostro.Wtakekstremalnychpowikszeniachbardzoczstozawodziautoma
tyka(automatycznaostroczyliAF)dlategoatwiejbdzieprzestawi(oczywicieoileaparatmatakfunk
cj)aparatwfunkcjercznegoustawianiaostroci(MF).UywajcsoczewekCloseUpwtrybieTele(czyli
przymaksymalnymzoomie)ustawiamyMFnaminimalndostpnodlegojaktylkomoemy.Pozwoli to
namnamaksymalnepowikszeniefotografowanejsceny(oileoczywiciepotrzebujemymaksymalnegopo
wikszenia).Podobniepostpujemywprzypadkufotografowaniabezsoczeweknp.wtrybieSuperMacrow
MinolcieZ1ustawiamyostronaodlego4cm.
Samoustawianieostrocinafotografowanymobiekcieuzyskujemyprzezdelikatneruchydoprzodulubdotyu
samymaparatem.Niestetyjesttobardzotrudneboprecyzjaruchuczstomusibynapoziomie1mm(pami
tamyprzecieobardzomaejGO!!!).Takewtymwypadkuwartowykonakilkazdj,dzikiczemuzwik
szamyprawdopodobiestwo,ejednoznichwyjdziewakceptowalnejostroci.

VI.Pomiarwiata

KolejnadoistotnasprawawfotografiiMakrotoodpowiednieustawieniepomiaruwiata.Mamydowyboru
trzyopcje:wielosegmentowy,centralniewaonyorazpunktowy(Spot).
Waciwienajczciejpowinnimyuywapomiaruwiatapunktowego.Spowodowanejesttotym,ezazwy
czajfotografujemymapowierzchni,ktrajestwcentrumkadruijestnajlepiejowietlona.Dodatkowousta
wieniepomiaruwiatapunktowegopodczasfotografowaniadobrzeowietlonegoobiektuwcentrumsceny,
powodujeeotrzymujemyciutkrtszeczasynawietlanieniwprzypadkupomiaruwielosegmentowego.

VII.Kadr

Kadrcentralnyjestprzezwikszofotografwuwaanyzabdny.
Jednakjauwaam,zewprzypadkuekstremalnychpowikszezazwyczajspotykanychwMakrofotografiijest
onwrczpodany.Przedewszystkimskupiauwagnagwnymtemaciezdjcia.Najczstszymobiektemtego
typuzdjjestpojedynczyowad,ktregonajatwiejwyeksponowaumieszczajcwrodkukadru.
Oczywicienicniestoinaprzeszkodzie,ebynietrzymasitejmetody,zwaszczajeliudanamsizrobi
zdjcieowadawjakiejciekawejpozie(np.podczasspacerupodbletrawy takjakbyszedprzezmost).
Niezawszemusimystosowakadrcentralny.Czasemwartopokazadodatkowyfragmentzdjcia.

Centralnykadrmoenampomctakewsytuacjigdyfotografowanyowadznajdujesinanieciekawymtle.
Moemywtedytakwykadrowazdjcieabyowadzajmowajegowikszczcoskuteczniezniwelujenie
przyjemnydlaokaefektbrzydkiegota.
Wartoterobizdjciawkilkurnychujciach,ebypotemwybratonajlepszeinajciekawsze.
Istotnsprawdotyczckadrowaniajesttoabystarasi(oiletomoliwelubniekolidujeznaszymzamy
semnadaneujcie)nieucinanazdjciachfotografowanegoowada(np.skrzyde,ktreniezmieciysiw
kadrze)
Niewaciwykadr.Uciteskrzydomuchwkipsujewygldcaegozdjcia.

Tymrazemcayowadzmieszczonywkadrze.

VIII.Owad.

Troszeczkosamympolowaniu.Wikszoowadwjestbardzopochliwa.Dlategocikojestdonichpo
dejnaodpowiednidozrobieniazdjciamakroodlego(jakpamitamytumognampomcsoczewkiMa
kro,dzikiktrymzwikszymyodlegoodfotografowanegoobiektu).
Owadynajczciejreagujnaszybkiruch,orazzmianjasnoci.Dlategopowinnimyzbliasidonichbar
dzopowoli,unikajcgwatownychruchw.Staramysipodchodzidonichtakabynierzucinanienaszego
cienia,botoniestetywwikszociwypadkwjesposzy.

IX.Czowiek.

Nasamkonieczostawiemsobietoconajwaniejsze.Czylifotografa.WMakrofotografiichybanajbardziej
istotnajestCIERPLIWO.NieudasiWamzrobidobrychfotografiiMakrojeliniebdziecieodpowiednio
cierpliwi.Jelijednakudawamsispokojniewysiedzienp.godzinprzedjednymmaymrobaczkiem,toza
pewnepopowrociedodomuiprzegraniuzdjnadysktwardyWaszegokomputerazobaczyciepiknezdjcia.

Fotogr afowaniemaychpr zedmiotwzuyciemlampywewntr zne

Witam
DzisiajpodczaswykonywaniazdjenapotrzebyaukcjiAllegro'wskiejwpademnapomysjakwykorzysta
lampwbudowanwceluowietleniainteresujcegonasprzedmiotu.Teoretyczniemonabysnnawprost,
przysaniajcpalnikchusteczklubkalkwceluzmikczeniewiataiefektjestznonyaleniematojakwia
toodbite)
Conambdziepotrzebne:
aparatzwbudowanlamp)
srebrnafolia
szafka/pkazbiaymiciankamiwewntrz

Zastosowanietegopatentumasensjelichcemysfotografowaniewielkiprzedmiotinieposiadamylampy
zewntrznej.
Napocztkunaley umieciinteresujcynasprzedmiotwewntrzbiaej"klatki".Jakotomoemnamsuy
np:koszulkabaweniana)
Nastpniemocujemyfolieprzylampie:

Pozostajenamtylkoustawienieodpowiednichparametrw.Jelinaszaparatmatakmoliwonajlepiejusta
wisilampynamaksimum.
Wzalenocijakimsprztemfocimyustawiamyodpowiedniprzesonorazczas.
WszystkiezdjciawykonaemCanonem10DzobiektywemPentacon50mm|F8.0|ISO200|
przyzdjciachzodbitymwiatemkompensacjabyskuna+2

1.
wiatoodbite

2.
 wiatoodbite

Wiem,epatentmoewydawasidodziwnyalemamnadzieje,eprzydasikomuzwasizachcicyber
fotomaniakwdoeksperymentwzewiatem.
Fotogr afowanier uchu:panor amowanieminipor adnik

Fotografowanieruchu:panoramowanieMiniporadnikbyWestu&Slovik

1.Wstp
Ctowoglejestpanoramowanie?Otwtejtechnicechcemyuzyskaefektrozmytegota,przyostrym
obiekciegwnym,bezuyciajakiejkolwiekobrbki.Prowadzitodo"zdynamizowania"sceny,masiwrae
nie,eobiektrzeczywiciejestwruchu.Niejesttoprostasprawa,wicpostaramysitomniejwicejwytu
maczy.

2.Technika
Najpierwznajdmysobieodpowiedniemiejsce,abymymielidobrywidoknaobiekt,ktychcemyfotografo
wa.Chccuzyskaefekt,musimywiedzieokilkuwanychsprawach.Oglniechodzioto,abyaparatpod
azaobiektem,ktrynasinteresuje.Sprawdmyte,czywkadrze,przedobiektemnieznajdziesijaki
krzak,znakdrogowyitp.Jelirobimyzdjciapojazdomlubpocigom naleyzwrciuwagnabezpiecze
sto,nienaleysizliadoprzejedajcychobiektw,atwootymzapomnie.

3.Ustawienia
Pierwszarzecztoustawieniesceny.Trzebatozrobiprzedzrobieniemzdjciabopniejniebdzieczasu.
Zaczniemyodmigawki,ktrawpanoramowaniuodgrywawanrol.Przewanieustawiasijna1/30s.Jeli
obiektporuszasiwolniejmonauyduszejnp.1/10s,1/8s,natomiastjeliszybciej,udanamsizrobi
panoramowanienamigawce1/45s.Oprcz tego,dobrzejestustawiduwartoprzesony,abymiewiksz
gbiostroci.Przecieniezawszeaparatustawiostrocnarzecz,ktranasinteresuje(np.ktrabdzieprze
jeda)azwikszajcGO,mamywikszeszansenaostrezdjcie.
Pojawiasiproblem,cozrobiwsonecznydzie,kiedydugieczasymigawkiniesdobrympomysem.Jest
kilkasposobw.Wtymprzypadkujestemyzmuszeniustawijaknajmniejszyotwrwzgldny.Jelitonie
pomagamoemyustawiekspozycjna"".Jeliitoniepomorze,naratunekprzybedzienamfiltrszary(Pisa
onimFatmantutaj).Jestjeszczejedensposb:monazaoycnaobiektywpoczochtedajeefektprzy
ciemnienia.
Jelinatomiastmamymaowiata,wyjciem,oprczzmniejszeniawartociprzysony,jestpowikszenieczu
ociISO,lubustawienieekspozycjina"+".
Terazmusimyustawiostro,trzebatozrobiprzedzrobieniemzdjcia.
JelirobimynaAF,celujemyaparatemnarzecz,kooktrejbdzieprzejedanaszobiekt.Moetobyznak
drogowy,drzewolubinnyprzedmiot.
JelirobimynacontinousAF,postpujemypodobniejakwnormalnymAFztym,emamywikszpewno,
eaparatustawiostrotamgdziechcemy,poprostuustawiajcayczas
JelirobimyzdjcienaMF,postpujemypodobniejakwAF.Ustawiamyostronajakrzecziczekamyna
naszobiekt
DodatkowowniektrychaparatachMinoltajestopcja"TrackingAF".WtedymoemyustawiAFnaintere
sujcynasobiektwczeniej,aaparatsambedziedostosowywaostro,gdyobiektbdziesizblia.Itaknie
trzebakombinowazwczeniejszymustawianiemostroci:)

Ostromamyustawion.Cayczastrzymamy"dopoowy"spustmigawkiiczekamynarzecz,ktrchcemy
sfotografowa.Wczasie,gdyobiektjestjuwinteresujcymnaskadrze,wciskamyspustmigawki,cayczas
podajczanim.Pokaetonaprzykadzie:

Czyliwygldatotak:
14:Prowadzimyobiektwkadrze,trzymajcwcinitmigawkdopoowy.
56:Wciskamyspustmigawkidokocacayczasprowadzobiektwkadrze
7x:Jeszczechwilkprowadzimyaparatzaobiektem,ebybypewnym,ewszystkoposzopomylnie,po
tejoperacjimoemyjuopucikadr.
Popatrzmyteraznaprzykady

4.Pr zykady
Przykad1
Ustawienia:1/30s,f:3.1,ISO400
Zdjcierobionewlesie,wicsabewarunkiowietleniowe,jednakudaosiuzyskazadowalajcyefekt.Kole
jechaok.15km/h,wictrzebabyouymigawkiconajmniej1/30s.

Przykad2
Ustawienia:1/45s,f:8.0,ISO100
Autostrada,samochdmiaok.120km/h:)Jednaktakietesidafotografowa,uyemmigawki1/45s.

Przykad3
Ustawienia:1/60s,f:8.0,ISO100
Jakwidanawet1/60sniestraszne.
Terazzobaczmy,cosidzieje,jelileustawimyjakiparametr,lubniebdziemyodpowiedniopodaza
obiektem.

Przykad4
Ustawienia:1/500,f:4.7,ISO100
BD:Uyemzakrtkiejmigawki.Toniejestrozmyte,aobiektwygldajakbystawmiejscu.Aprzecie
jechaponad100km/h...
Przykad5
Ustawienia:1/45,f:8.0,ISO100
BD:lepodaemzaobiektem,araczejniepodaemwogleiuzyskaemefektodwrotnydopodane
go,toostreaobiektrozmyty...le,le,le:)
Fotogr afowanieszkawiatoodbite

Kilkadnitemueksperymentowaemzfotografiszka(kieliszki,szklanki),prbowaemwrnysposbusta
wiwiatoabywydobyjaknajwicejszczegwizniwelowarefleksyspowodowaneowietleniem.Wnio
skinasunysisamepogodzinieprb wiatoodbiteczyliustawienielampabynieowietlayobiektuaw
moimprzypadkukartkbiaegopapieruipoodbiciupadaynaobiektpowodujcowietleniegomikkimwia
tem.
Sprawdzasitodoskonalewprzypadkudetalizcienkiegoszka.

Prbyprzeprowadzaemwmoim"wieym"ministudiudofotografiidetali,makroitp.
Kosztstudiazezdjciaponiejtookoo85z(2lampykrelarskieCastorama29zzasztuk,2arwkitypu
reflektor,kilkarnejwielkociarkuszyczarnego,szaregoibiaegopapieru,2papierowesegregatoryoklejone
biaymiczarnymkartonemsucezaprzesony)

Ministudio:
Sposb:

Efekt:
 Fotogr afowanietaczcychpar byTomir ek

Poradnikmozezainteresujewszystkichchcacychfocicnakonkursachtanecznych,imprezachrodzinnychtypu
weselaczychocbywczasiebalowsylwestrowychitp.
PowstalonprzyduzejpomocyCyberfotomaniakow,ktorzyudzielilimiwieluporadprzedmoimpierwszym
powaznymzadaniem,jakimbylozrobieniefotoreportazuzturniejutanca.
Jeszczerazdziekujezarady:)

Aterazwrocmydoporadnika.Napoczatekdwiepodstawowezasady:

1.Lepiejniedoswietlicfotkeijapotempoprawicnizjaprzeswietlicczyuzyczbytdlugiegoczasuizrobiczdje
cieporuszone,zktorymniedasiejuzzrobicnic...
2.Niebojmysiepoprawiacfotekwprogramachgraficznych.Robiatowszyscyprofesjonalisciwiecdlaczego
mymamytegounikac.Pozatymdobryprogramdoobrobkigrafikipozwalanamnieconadrobicniedoskonalo
scitechnicznesprzetu.

SPECYFIKAZADANIA:
Fotografowanieludziwtancujestwbrewpozoromzadaniembardzotrudnym.
Popierwsze:zazwyczajodbywasiewpomieszczeniachztrudnymiwarunkamioswietleniowymi,
Podrugie:dotrudnychwarunkowoswietleniowychdochodziszybkiruchtanczacychpar
Potrzecie:niezawszemozemystanactamgdziechcemy czasamitrzebafociczpewnejodlegloscinpbynie
narazicsienastratowanie

ISO:
Tobardzowaznyparametr.Minodniegozalezydlugoscuzytychczasowijakosczdjecia.Bywybracoptymal
neustawienienalezyDOKLADNIEpoznacmozliwosciwlasnegoaparatu.Jakustawimyzawysokietowyjda
szumyiziarnistosc,jakzbytniskietobedziemymusieliuzywacdluzszychczasow,cojestniewskazane.Pamie
tajmy,zeniewielkiszumzawszemozemylikwidowacsoftwareowojednakzezbytzaszumionegozdjeciaitak
niewieladasiezrobic.Jawmoimaparaciewybralemwartoscposrednia,ktorapozwalalauzyckrotszychcza
sowidawalaminimalnezaszumieniezdjecia(aparatoferujeISO200,400i800).

CZAS:
Moimzdaniemabsolutneminimumto1/160s.Przydluzszychczasachobiektymogawyjscporuszoneiprzezto
nieostre(dluzszeczasypodkreslajaruchleczwydajemisie,zelepiejwowczasuzycfunkcjipanoramowania):
PRZESONA:
Bymocfocicnakrotkimczasiechcialobysiewybracjaknajwiekszyotworprzeslony npf2,8.Aletutajczai
siepodstep.Przyduzymotworzefitakichanieinnychwarunkachoswietleniowychtrudnoprzytakiejprzeslo
niezrobicostra,ladnafotografie.
Trzebawieczastosowacmniejszyotwor minimumf4f5awujeciachzbliskanawetf8czywyzszy.

OSTRO:
Zrobienieostrejfotkitanczacejparzetochybanajtrudniejszyelement.Polbiedyjakparatanczynaniewielkiej
przestrzeni wowczasjestczasnaodpowiednieustawienieaparatu.Jednakgdyparaprzemieszczasieszybko
nawiekszejpowierzchnitozaczynajasiestromeschody.
OAFmozemyzapomniec.Zazwyczajnimzlapieostroscparabedziejuz2metrydalej.PodobniezMF nim
goustawimy obiektzmienimiejsce.Efektembedabrzydkieinieostrezdjecia.
Polecamwiecinnametode:najlepiejobserwowacpare,patrzecwktorymkierunkusieporusza,przewidywac
jejruchy.Jakpoznamyjejruchytokieyjemyaparatwpunktnapodlodze,wktorymspodziewamysie,zepara
sieznajdzie,lekkonaciskamyspustbyAFzlapalostrosciczekamy.Przyodrobiniewprawypozwalatonana
prawdeszybkierobieniezdjec.

LAMPABYSKOWA:
Oczywiscieniezbednawtegotypuzadaniach.Immawiekszaliczbeprzewodniatymlepiej.Jauzywamtaniego
Unomataoliczbieprzewodniej24chocprzydalobysiecospowyzej30.Maksymalnaodlegloscodobiektu,
ktorapozwalalajeszczenazrobieniewmiaredobrejfotkiwynosilaokolo810m.Dalejjuzbylogorzej musia
lemszerzejotwieracprzeslonecoowocowalomniejostrymifotkami.

PODSUMOWANIE:
Nalezysobiezdawacsprawe,zetylkoczescfoteknamwyjdziewiecrobmyichjaknajwiecejiwjaknajwiek
szychrozdzielczosciach,zebybylozczegowybierac.Pamietajmy,zelepiejniedoswietlicfotkiijapotempo
prawicnizzrobiczdjeciezupelnienieudane.
NIEBOJMYSIEKADROWACILEKKORETUSZOWACZDJEC!!!Nawetprofesjonalistakorzystazpo
mocysoftuwiecdlaczegomymamytegonierobic:)

Ponizejkilkaprzykladowfotekprzedipomalejobrobce:

Przed:
Po:

Przed:
Po:

Przed:
Po:

Przed:

Po:
Fotogr afujemyKsiycminipor adnik

ZapewnenierazwidzieliciewtelewizjibdinterneciepiknezdjciaKsiyca.
Duezblieniepozwalaogldastrukturpowierzchninaszegosatelity kratery,wzniesienia.
Dysponujcaparatemfotograficznymmoemysamisprbowazrobipodobnezdjcia.Napocztkuwydaje
si,eniejesttoatwe,jednakwystarczytroszkteoriiiwicze,iotrzymamynaprawdniezerezultatyw
postaciciekawychfotografii.

I.Sprzt.

Oczywicieniezbdnybdzieaparatfotograficznywnaszymwypadkucyfrowy.Dobrzebybyogdybyposia
daonduepowikszenieoptyczne(ogniskowa35380mm,zoomx10)czylibytzw.UltraZoomem(np.
Olympus765UZ,CanonS1IS,PanasonicFZ10,MinoltaZ1,KodakDX6490).
Przydaobysitakeabyaparatposiadafunkcjrcznegoustawianiaostroci(MF).Dosyistotnymelemen
temnaszegowyposaeniabdzietakestatyw,ktrybardzouatwinamkadrowanie.Wprzypadkuuyciaapa
ratuzniewielkogniskow(np. CanonA60,80)bdziemypotrzebowaliwsparciawpostacinp.lornetkilub
lunetki.

II.Czas.

Wzasadziewikszozdjbdziemywykonywapozachodziesoca,czyliwnocy.Ksiycjestwtedynaj
bardziejwidocznymobiektemnaniebie.
OczywiciemoemytakerobizdjciaKsiycanawetwcigudnia,musibytylkospenionypewienwaru
nektarczanaszegosatelitypowinnadomocnokontrastowaztem.Bardzociekaweefektymoemyosi
gnfotografujcwieczorem toczyliniebobdzietworzyprzyjemnydlaokagradient.
Kolejnistotnsprawjestmiejscenaniebiewktrymznajdujesiksiyc.Jelichcemyabyjegopowierzch
niabyajaknajbardziejwidoczna,starajmysigofotografowakiedyjestwysokonadnaszymigowami nie
niskonadhoryzontem(adlaczegoopiswnastpnymrozdziale).Zdrugiejstronyksiyc,ktrywidatunad
horyzontemjestzazwyczajnajwikszy(tworzysiwtedyswoistasoczewkaatmosferyczna)imoebybardzo
ciekawymuzupenieniemzdjcianp.miasta.
Jeszczejednadosyistotnasprawaniepolecamfotografowaniaksiycapodczascakowitejpeni.Zapewne
zastanawiaciesidlaczego?Wyjanieniejestbardzoproste.Promieniesonecznepadajwtedynanaszego
satelitpodtakimktem,eniewidananimwyraniestrukturyjegopowierzchni.Niebdziemymoglizrobi
wtedyzdjukazujcychwyraniekratery,wzniesieniaitympodobneelementypowierzchninaszegosatelity.

Penia.Owietleniespowodowaoutratszczegwpowierzchninazdjciu.
III.Pogoda.

atwosidomyli,edotegotypufotografiipotrzebujemymoliwienajwikszejprzejrzystocipowietrza.
Odpadajwicpochmurnedniinoce.Najwikszprzejrzystopowietrzemapodczasniskiejtemperatury.Nie
dochodziwtedydoparowania,awicwpowietrzujestmaoczsteczekwody,ktrewznacznymstopniu
zmniejszajjegoprzejrzysto.
Jakpisaemwpoprzednimrozdziale,fotografowanieksiycaznajdujcegosiniskonadhoryzontembdzie
utrudnionewanieprzezmniejszprzejrzystopowietrza,spowodowanprzezparwodnizanieczyszczenia
atmosferyczne.

MaoprzejrzystepowietrzespowodowaopowstanieotoczkidookoaKsiyca.Dotegozbytdugiczasnawietlania powstayprze
palenia.

IV.Parametryzdjcia

Przejdziemyterazdopraktyki.Aparatmamynastatywiecoznacznieuatwinamkadrowanieorazwprowadza
niezmianwparametrachekspozycji.Oczywicieniemaproblemuwzrobieniuzdjciaksiycabezuycia
statywujako,ejesttobardzojasnyobiektprzezcomigawkamoebybardzoszybka(rzdu1/800,1/1000).
Istotnebddlanasnastpujceparametry:

1.Pomiarwiata

Powinnimyustawipunktowypomiarwiata.Naszsatelitabdziejedynymobiektemnanaszejfotografii,
ktryemitujewiato,dlategoniebdzienampotrzebnainformacjaowietleznajdujcymsipozasamtarcz
Ksiyca.

2.Przysona

Jakzwykle,abyuzyskamoliwienajwikszgbiostrociorazjaknajmniejszeaberracjechromatyczne,
powinnimyustawimoliwienajwikszwartoliczbyprzysony(czylinajmniejszyotwr).Wprzypadku
wikszocikompaktwihybrydbdzietowartoF8.

3.ISOczyliczuo

Dlauzyskaniajaknajmniejszejziarnistocizdjcia(jegozaszumienia)powinnimystosowamoliwienajni
szewartociISOczyli50,80,100.Naturalniewyduynamtoczasnawietlaniajednakitakotrzymamy
znaczniemniejzaszumianezdjcieniprzywysokimISO.NaszczcietarczaKsiycajestnatylejasna,e
niemusimysimartwiozbytdugiczasnawietlanianawetfotografujcbezuyciastatywu(nieporuszymy
zdjcia).

4.Kompensacjaekspozycji.

DuajasnopowierzchniKsiycapowoduje,etracimyszczegynajegopowierzchni.Pomoenamwtym
kompensacjaekspozycjiustawionanaminus.JeliKsiycodbijawiatosonecznewyjtkowomocnopowin
nimyustawitenparametrnawetnaminimalndostpnwnaszymaparaciewarto(czylinp.2)

5.Czasnawietlania

Proponujrobitegotypuzdjciawtrybiepriorytetuprzysony.Aparatsamdobierzeodpowiedniczasotwarcia
migawki.JakjuwspominaemtarczaKsiycajestbardzojasnadlategoczasyotwarciamigawkibdbardzo
krtkie(pamitajmyopunktowympomiarzewiata!!!)

Zbytdugiczasnawietlania.Przepalenia.Niewidaszczegwpowierzchni.

6.Ogniskowa(zoom)

Naturalnieustawiamytenparametrnamaksymalnmoliwwielko.Dzikiczemuuzyskamynajwiksze
powikszeniefotografowanegoobiektuczyliKsiyca.Wprzypadkuaparatwomaymzakresieogniskowych
bdziemymusieliwspomagasinp.lornetk.Fotografujcwtensposbumieszczamylornetkprzedobiek
tywem.Trzymamyjwrkachlubpodtrzymujemyjzapomocdrugiegostatywu.Niejesttoniestetyatwei
jedynecomogtudoradzitoduoprbiwicze.ZapewniamWas,zewarto.

7.Ostro

Najwygodniejinajprecyzyjniejbyobyuyostrzeniarcznego.Zapomocodpowiednichklawiszylubpier
cieniaustawiamypoprostuostrotakdokadniejaktylkomona(porazkolejnywidaprzewaguyciasta
tywudzikitemuKsiycnielatanamnawywietlaczuLCD(EVF)lubwizjerzeiatwiejnamostrzy).
Uwaga!!!!WprzypadkuuywaniaMinoltyserii Zpowinnimyzwrciuwagnapewnniedogodno,mia
nowicienato,epomimoiwskanikpooeniaostrociosignjunieskoczonoinieprzesuwasinawy
wietlaczutojednakrzeczywistypunktostrocinadalzmieniaswojodlego.Moetospowodowaustawie
nieostrocipozanaszegosatelitwrezultaciezdjciebdzienieostre.
Zalecamzrobieniekilkuzdjzrnymustawieniemparametruostroci.Wtedyzwikszamyprawdopodobie
stwowykonaniaostregozdjcia.
WprzypadkuaparatunieposiadajcegofunkcjiMFmusimysizdanaelektronikioprogramowanieaparatu
czylitrybAF(autofokusostrzenieautomatyczne).

8.WBczyliBalansBieli

Powiemszczerze,emoimzdaniemmoemytenparametrwaciwiezignorowa.PowierzchniaKsiycama
zazwyczajjednolitszarawbarwdlategowszelkienieprawidowociwdoborzetegoparametrumoemyw
bardzoatwysposbskorygowawprogramiedoobrbkigrafiki.

9.Samowyzwalacz,wykspustowy,pilot.

Jelimamywtpliwociczyjednaknieporuszymyzdjciapodczaswciskaniaspustumigawki(powierzchnia
Ksiycaniejestjasnanatyleabyczasnawietlaniabykrtki bofotografujemyzadnia)moemy,anawet
powinnimyskorzystazmoliwociustawieniasamowyzwalaczalubpowinnimyuywykaspustowego
(pilota).
Fot.Thunder(CanonA60+lornetka)
 Fotogr afujemywstudio(pr zedmioty)

Publikujwobecnejniedokoczonejformie,naprobkilkuuserw.Mamnadziejukoczytekstwrazz
przykadaminiebawem(jaktylkodostannowyaparat).

Przyokazjiproszosugestiewkomentarzach cododacozmieni,postaramsidonichdostosowa.

1.Conambdziepotr zebne?

Statyw

Statyw,todosyistotnyelementwyposaeniastudia.Dzikiniemuprecyzyjnieustawimykadr.Niezmieniajc
kadruanikompozycjiustawionejscenybdziemymoglidowolnierobieksperymentyzowietleniem.
Waneebystatywbysolidny,bezproblemuutrzymywawzadanejpozycjinaszaparat,zwaszczagowica
naszegostatywupowinnamiemoliwowprowadzaniaszybkichiprecyzyjnychustawie.Oszczdzinamto
problemwiczasuzustawianiemodpowiedniegokadru.

Owietlenie

Owietlenie...............tematrzeka:)
Podstawbdjuzwykelampkinocne.Jednakzalecamzakupconajmniejarwekbyskowychlublepiej
nawetnajprostszychinajsabszychlampstudyjnychnp.typuCY100MR.
Studyjnelampybyskowemajmoliworegulacjisiybysku,atwiejjestznimiuywawszelkiegorodzaju
akcesoriwjakmodyfikatorywiata(softboxy,parasolki).
Wzalenociodoczekiwanegoefektuwystarczynamjednordowiatalubwicej.
Osobicienajczciejfotografujprzedmiotywmoimstudiozuyciem2lubtrzechrdewiata.

Dozrobieniaprzykadw,ktreWamopiszuyemnastpujcychlampidodatkw:

2xlampaCY100MRzsoftboxami60x90cm
1xlampaQuantuumR300zsoftboxemoktagonalnym150cm
1xzestawtypuminiatelierskadajcysiz2statyww,belkipoprzecznejikilkutepolipropylenowych

Najpierwjednakszybkiopiscoijak:

arwkabyskowa

Najtaszeowietleniestudyjneomocyzazwyczaj68Ws80Ws.Wyzawlanazapomocfotoceli,przewodu
synchrolubzestawudowyzwalaniaradiowego.

Studyjnalampabyskowa

Lampabyskowawyposaonawwiatopilotujce(pokazujenamnp.rozkadcieni)orazmoliworegulacji
siybysku.Czstoposiadaodpowiedniemocowaniedodatkowychakcesoriw(np.softboxa).

Softbox.

Modyfikatorwiata,dzikiniemuwiatojestbardziejrozproszone,mniejostre.

Parasolka

Podobniejaksoftboxpowoduje,ewiatojestbardziejrozproszoneimikkie.Mniejefektywnazatoowiele
tasza.

Podoetoinne
1auzyskujemyefektkropelekwody
1buzyskujemyefektdymu
Zrobieniezdjciazefektemdymujestbardzoatwe.Potrzebnenambdziedotegojednomocnewiato,ciem
neto(np.czarne)orazkadzideka(wwersjidlapalaczydowolnepapierochy).
Ciemnetoustawiamywodlegociokoometraodnaszejsceny,pobokulekkowstronaparatu,takabynie
owietlitaustawiamylamp(odpowiedniosiln).
Aparatmoemyustawinastatywie(bdzienamatwiej)iustawiamyostronaodpowiedniodlegonp.
minimalnodlegoostrzeniaobiektywustandardowego.Przysonaniemusibydua(liczba)dlaefektuduej
gbi(wkocuostroustawiamynapewnzadanodlego)dlatego,efotografowanydymitakniebdzie
idealnieostrytylkolekkorozmyty.
Terazwykonujcodpowiednieruchykadzidekiemprzedobiektywem(np.Koliste)tworzymyodpowiednie
ksztatyzdymuioczywicierobimyzdjciawtymczasie.
Najistotniejszepodczasrobieniazdjtegotypujesttoabytobyonieowietloneorazodpowiedniomocne
podwietleniesamegodymu.
Odpowiednikolordymuuzyskujemyzapomocbalansubielilubnaetapieobrbkiwprogramiegraficznym.
2.Podoezlustr zanymodbiciem

Zapewnewielokrotniewidzieliciefotografieprzedmiotw,ktrewbardzociekawysposbodbijaysiwpod
ounaktrymleay.Oczywicieefekttakimonaszybkozasymulowawprogramiegraficznym,jednakbar
dziejrzeczywisteodbicieprzedmiotujestwtensposbdosytrudnouzyskaiwymagatoznacznegonakadu
pracy.
Monaprociej poprostuzrbmynaszfotografizuyciemodpowiedniegopodoa.
Dowyborumamykilkamateriaw.

Najatwiejdostpnymjestzwykelustro,dostpnechybawkadymdomu.Niestetymaonopowanwad,
zbytdobrzeodbijaotaczajcjeprzestrzewrazzprzedmiotami.Nazdjciutakiefektniewygldazacieka
wie,dlategozazwyczajtrzebatakiezdjciedodatkowoobrabianp.przezprzyciemnienieodbicia.

Nastpnydosyatwodostpnymaterianatotoplexa.Dostpnychjestkilkarodzajw,zalenieodkolorysty
kiorazprzezroczystoci.Najbardziejpopularnajestplexamlecznabiaa.
Nieodbijaonaotoczeniatakmocnojaklustro,niestetywtymprzypadkujestwrczodwrotnie,odbiciejest
bardzosabe.
Siaodbiciazaleyodktapodktrymfotografujemyprzedmiotstojcynaplexiewstosunkudojejpaszczy
zny,imjestonwikszytymodbiciejestmniejsze.
Kolejnymproblememjestdelikatnyniebieskofioletowyzafarbodbicia.Ztegopowodututakeczasemtrzeba
poprawiazdjciewprogramiegraficznym.
Niestetyplexa(podobniejakpytkiakryloweczstosprzedawanenaallegro)majjeszczejednnieprzyjemn
waddosyszybkosirysuj.Waciwiejupokilkuintensywnychsesjachnadajsitylkodofotografowa
niawtakisposbabyodbicieprzedmiotubyojaknajmniejsze,dzikiczemuniewidatakrys.

Moimzdaniemnajciekawszymmateriaemnapodoedajcenamidealnyefektodbiciajestzwykaszyba.Ma
teriaatwodostpnywdodatkudosytani.Naturalniesamaszybanamniewystarczy,musimyjodpowiednio
przygotowa,bojakwiadomojestprzezroczystaibdziewidapodoenaktrymjpooymy.Dlategotrzeba
jbdziepomalowa.
Polecamdotegolakierwsprayu,typunitro(bardzoszybkowysycha).
Moemyzastosowarnekolorylakierudzikiczemuuzyskamyrnekolorynaszegopodoa,adokadnie
kolor,ktrybdzietopodoeodpowiedniocharakteryzowa(bojestemywstaniewpynnakolorodbijaj
cegopodoapoprzezodpowiednieto,aleotympniej).
Zanimprzystpimydolakierowaniawartozadbaobezpieczestwoiodpowiedniczystowpomieszczeniu,
wktrymbdziemytorobi.
Przedewszystkimtrzebadelikatniespiowaostrekrawdzieszyby,np.Pilnikiemdometaluodrobnymziarnie
(lubpapieremciernym).
Nastpniezapomocrozpuszczalnikadokadnieczycimyiodtuszczamypowierzchniszyby,ktrbdziemy
malowa.
Podczassamegomalowaniaszybyproponujzaoyodpowiednimaseczkzabezpieczajcnaszukadodde
chowy(nochyba,elubicietakieegzotycznezapachyanastpniesmarkaniewkolorzelakieru)).
Nakadamykilkawarstwlakieruwtakisposbabykadawarstwadokadniepokryanaszszyb.
UWAGA!!!Natymetapiemusimybardzodbaotoabynalakierowanejpowierzchninieznalazysirne
nieczystocitakiejakwosylubkurz,poniewabdonepotemwidoczneibdprzeszkadzapodczasrobie
niazdj.
Kiedynaoymyokoo34warstwmoemysprawdziczynaszaszybajestrwnomierniepomalowana,podno
szcjdogryiogldajcpodwiato.Nanosimyewentualnepoprawki.
Powyschniciulakieruwartopolakierowanpowierzchnipodkleinp.Cienkimstyropianemorazzabezpie
czydodatkowokrawdzietamizolacyjn,jednakniejesttokoniecznezatowygodnepodczasuytkowa
nia.
Naszapowierzchniaodbijajcajestgotowaoczywiciefotografujemypostronieniepolakierowanej)

Efektymoeciezobaczynazdjciachponiej:
 [2]

[3]

[4]

Wczeniejpisaem,emoemywpynwpewnymstopniunakolorpodoaniezalenieodtegonajakikolor
jestonopomalowane.Jesttobardzoproste,musimyodpowiednioustawitotakabybyoonowidocznew
odbiciuoczywicietomusimiekolortakijakichcemymiewidocznynaodbiciu(pamitajednaknaley,
etenkolorbdziezdelikatnnaleciaocikolorunaktrypomalowalimypodoe).
Widatonazdjciachnr3i 4wodbiciuwidaniebieskimateriaustawionyjakoto(pomgtakeodpowied
niozmodyfikowanybalansbieli).

3.Odpowiednieto

4.Kilkaprzykadwustawieniawiata

5.Namiotbezcieniowy
 Fotogr afowaniekompaktami
Poradnikdlazupeniepocztkujcych,cz1. zanimzrobiszpierwszezdjcieOgromnapopular nofoto
grafiicyfrowejsprawia,ewaciwiewkadymdomuznajdujesiaparatfotograficzny,awikszoz
nasmyli,emynaciniemytylkoguziczek,acyfrwkazr obiwszystkozanas.Niewieleosbzastanawia
sinadprocesemfotograficznymifunkcjamiaparatu,uwaajcgozamagiczneur zdzeniewiedzce
najlepiej,naczympolegafotografia.Czyjednaknapewnotakjest?Zapraszamydopr zeczytaniapierw
szejczcinowegocyklupr zeznaczonegodlazupeniepocztkujcychmionikwfotografii.Pr zedsta
wimywnimprostewskazwki,ktr epozwollepiejpoznamoliwocikompaktu,uniknbdwpod
czaswykonywaniazdjorazcieszysinowoczesnymifor mamiichprezentacji.

Kupujccyfrowyaparatfotograficzny,liczymynato,ebdzieonrobicudownezdjciabezwzgldunawa
runki,wjakichfotografujemy.Nieinteresujenasprzytym,jakieprocesyzachodzwjegowntrzu.Adzieje
sitamduo.Bezobaw,cykltenniebdzieichopisywa wyjanimyjedynie,jakkorzystazaparatu,aby
efektykocoweodpowiadaynaszymoczekiwaniom.Opowiemyte,czegoaparatniepotrafizrobi,couchro
ninasodpyta,dlaczegozdjcieniewyszo,chowszystkowskazywaonato,ebdzietakpiknie.

Zanimjednakwyjanimytezagadnienia,zastanwmysi,odczegozaczpr zygodznowymaparatem.

Jupodczaswyboruaparatunaleyzorientowasi,jaki typkartypamicidoniegopasuje.Towaniena
karciezapisywanebdwykonywanezdjcia.Wprawdzieaparatykompaktowewyposaasiwewbudowan
pami,alezreguymaonapojemnomieszczckilkadokilkunastuzdj.Dlategozakupkartynasnieomi
nie.Narynkuwystpujczterypopularnerodzaje:CompactFlash(wskrcieCF),ktrenajczciejstosujesi
wlustrzankachcyfrowych,SecureDigital(SD)najczciejspotykanewkompaktach,xDPictureCard(Fuji
filmiOlympus)orazMemoryStickPRODuo(stosowanewaparatachfirmySony).Drugkwestijestpo
jemnokarty.Teoretycznieimwicej,tymlepiej,aletedroej.Jelizasobnoportfelaniepozwalanaza
kupszybkiejibardzopojemnejkarty,nienaleysitymprzejmowa.Mniejszaiwolniejszakartanajczciejw
zupenociwystarczy,awraziepotrzebywkadejchwilimonadokupidrug.

Przedwykonaniempierwszegozdjciakoniecznienaley pr zeczytainstrukcjobsugi.Tozreguygruba
lektura,wicmonasitrochprzerazi,ejejczytaniezajmiekilkadni.Naszczcienietrzebaodrazuczyta
wszystkiego.Najwaniejszespierwszeczynnoci,ktrenaleywykonapokupnieaparatu.Wpudekuznaj
dujesizawszesporornychelementw,ktrychprzeznaczenienapocztkumoebyabsolutnieniewiado
me.ebynieuszkodzinowiutkiejcyfrwki,dobrzeznafunkcjkadegozakcesoriwdostarczonychrazem
zaparatem.
 akumulatorikartapamiciapartucyfrowego

Najwikszeobawymoebudzizaoeniedoaparatunowegoakumulatora.Przyzwyczajenijestemy,enie
jestonnaadowanyinaleygosformatowa,czyliwykonatrzycyklepenegoadowaniairozadowania.Na
szczcieobecniestosowaneakumulatorylitowojonoweniemajtakichwad.Sonewpoowiefabrycznie
naadowanei niewymagajformatowania.Dlategomonajebezobawwoyodrazudoaparatuikorzysta
znichnawetdomomenturozadowania.Jednakpolecamyprzeprowadzipenepierwszeadowanie,gdyten
typakumulatorwosigacakowitpojemnodopieropokilkucyklachadowania.

Niezapomnijmytezaoydoaparatupaskanarklubszyj,ktryproducencizawszedodajdozestawu.
Korzystaniezniegozabezpieczaprzedprzypadkowymupuszczeniemsprztu,ktrenajczciejkoczysijego
uszkodzeniem.Niewartokusilosu.

Powoeniubateriiikartypamici aparatgotowyjestdopracy.Wystarczygowczyidodziea.Poustawie
niudatyigodzinyorazjzykamenumonaprzystpidofotografowania.Dopieroterazzaczynasiprawdziwa
zabawa.Wystarczywycelowainacisnprzyciskspustumigawki.Jednakczy napewnouzyskamydobry
efektnazdjciu?Bezobaw.Jeliaparatustawimynapenautomatyknapocztekpowinnotowystarczy.W
nastpnychczciachnaszegocykluomwimyprogramy,wjakiewyposaoneskompaktyorazsytuacje,w
ktrychpowinnosiznichkorzysta.Adzizajmijmysinajwaniejszymibdami,jakiepopeniajpocztku
jcyfotoamatorzy.
Biorcdorkikompakt,szczeglniewwersjikieszonkowejzniewysuwanymobiektywem,czstozdarzasi,
eniechccyzasaniamyistotneelementyaparatu. Mowaprzedewszystkimoobiektywieilampiebysko
wej.

Poniejprezentujemypr zykadowezdjciafotografa,ktryzasaniapalcemobiektywilamp.

podczaspoprawnegotrzymaniaaparatupalceniezasaniajobiektywuanilampy

najczciejspotykanybdpaleczasaniajcyobiektyw,natymzdjciupokazanosytuacjskrajn,naktrej
zasonitazostaapoowapowierzchniprzedniejsoczewki
 zasonicielampybyskowejtakemoespowodowasporezamieszanienawykonywanymzdjciu

Atakwygldaj" efektyspecjalne" pozasoniciupalcemobiektywu:

paleczasaniajcyrgkadruniezawszezostaniezauwaonywtrakciewykonywaniazdjcia
 jelizdjciewykonywanebdziezlampbyskowwtedypalecnazdjciustworzyjasnplam

J elizasonimylampnaleyliczysiztakimirezultatami:

pozasoniciulampyczfotografowanejscenyniezostajeowietlona,anazdjciupowstajciemneplamy
 zdjciewykonaneprawidowotrzymanymaparatem

Oczywiciewikszoosbpodniesieodrazugos,eprzeciewcyfrwkachniemaproblemuzzasanianiem
obiektywu,gdywidatonatychmiastnamonitorzeifotografujcyskorygujeswjbd.Nicbardziejmylnego.
Apowdjestprosty.Niemwimytuocakowitymzasoniciuobiektywu,cozpewnocinieumknoby
uwadzeosobyfotografujcej,tylkoodelikatnymprzysoniciunaprzykadrogukadru.Niestetywtedybardzo
czstoniezauwaymytegonamonitorze,alenafotografiitenniezamierzonyelementkompozycjibdziesi
bardzorzucawoczy,psujczdjcie.

Wbrewpozoromproblemtenniedotyczytylkomaychaparatwkieszonkowych.Nawetbardziejzaawanso
wanekompakty,naprzykadsuperzoomy,takemonataktrzyma,ezasonimylamplubwoymypalecw
obiektyw.Proszspojrzenaprzykad.

prawidowotrzymanysuperzoom
 jeliaparatzapiemyodgry,niedo,emoemyzasonilampbyskow,tojeszczeniepozwalamyna
prawidowedziaanielampkiwspomagajcej autofocusa

Wtakichaparatachnaleytakeuwaa,abyniezasoniinnychwanychelementw,jakchobylampkado
wietlajcasystemuAF.Wtedywaciweustawienieostrocimoeokazasiniewykonalne.

Naleytakepamitaotym,abywczasieprzenoszeniaaparatuniedotykasoczewkiobiektywu.Brudna
optykaprowadzidoduychzmikczeobrazu.Nawetnajlepiejdziaajcyautofocusnicwtedynieporadzi,a
efektembdniewyranefotografie,ktrezpewnocinieozdobialbumu.

Drugimbardzopowanym bdemuytkownikwkompaktwcyfrowychjestniestabilnetrzymanieaparatu.
Kiedyfotografujemyaparatemwyposaonymwwizjer,przezktryustalamykadrwykonywanegozdjcia,
trzymamygonajczciejdwomarkomaijeliprzyciniemyokciedotuowia,dodobrzeustabilizujemy
casylwetk.Dzikitemumamydueszansenazrobienienieporuszonegozdjcia.

okcieprzyoonedotuowiadajdobrypunktpodparcia,costabilizujeaparat
 podczasposugiwaniasimonitorem,rcetracpunktpodparcia,coczstoprowadzidoporuszeniazdjcia

Podczaswyborukadrunamonitorzeaparatunaturalnejest,eodsuwamygoodsiebienadosyduodlego.
Wtedyrcetracpunktpodparciaizaczynajdrga.Wsabymowietleniuatwowtedyporuszyaparatem
podczasnaciskaniaspustumigawki,coskutkujerozmazanymobrazem.Problemjestjeszczewikszy,gdyapa
rattrzymamyjednrk.Nienamawiamyoczywiciedowyczeniamonitoraicelowaniajedynieprzezwizjer,
zwaszczaewikszocikompaktwniewyposaasijuwcelownikioptyczne.Namawiamynatomiastdo
zwrceniauwaginato,abycaasylwetkapodczasfotografowaniabyastabilnaiabypamitaprzynajmniejo
trzymaniuaparatuobydwomarkoma.Zachcamytedowyborukompaktuwyposaonegowsprztowysys
temstabilizacjiobrazu,ktrypozwalanawykonanienieporuszonegozdjcianawetprzystosunkowodugich
czasachotwarciamigawki.Wicejnaichtematopowiemywnastpnychczciachcyklu.Poniejprezentuje
myprzykadzdjwykonanychprzyuyciuzbytdugiegoczasunawietlaniaiprzeztoporuszonych,oraz
efektdziaaniastabilizacjioptycznejiprzyoeniaaparatudookapodczasfotografowania.
 dugiczasnawietlania(1/4s),aparattrzymanynawycignitychdoniach,efekt poruszonezdjcie

poprzyoeniuaparatudookaporuszeniewyraniesizmniejszyo,choitakefektniejestzadowalajcy
wczeniestabilizacjioptycznejiustabilizowaniecaejsylwetkipomimodugiegoczasunawietlaniadoprowa
dziodozadowalajcegoefektu

"Fotografowaniekompaktami"poradnikdlazupeniepocztkujcych,cz2. podstawoweustawieniamenu
aparatu Osoby,ktreniespotkaysiwczeniejzaparatamicyfrowymi,dziwisi,kiedysyszomenu
umoliwiajcymustawieniaaparatu.Wklasycznychkompaktachelementtenniewystpowa.Wdzisiej
szymodcinkuwyjanimy,jakieparametrymonaustawiwmenuorazopowiemy,jakdopasowaapa
ratdowasnychpotrzeb.

Wpoprzedniejczciwyjanilimy,enowykompaktcyfrowyjestgotowydofotografowaniapraktycznieod
razupowoeniudoniegobaterii.Pozostajetylkoustawidatigodzinorazjzykmenuidodziea.Tylkojak
tozrobi?Nacaeszczcieniejesttotrudnezadanienawetdlazupeniepocztkujcegofotoamatora.

Znakomitawikszokompaktwwyposaonazostaawnawigator umoliwiajcyporuszaniesipomenui
dokonywaniepotrzebnychustawie.Skadasionnajczciejzczterechprzyciskwpenicychfunkcjstrza
ekirodkowegoprzyciskusucegodoakceptacjiwyboru.Wniektrychaparatachstrzakipoczonesw
jedenduyokrgyprzycisk.Kiedyniekorzystamyzmenulubzprzegldaniazdj,aaparatustawionyjestw
trybiefotografowanianawigatorniejestwykorzystywany.Ztegopowodukonstruktorzyczstoumieszczajna
strzakachnawigatoraoznaczenia,ktrewadensposbniekojarzsizporuszaniemsipomenu.Suone
dobezporedniegodostpudoustawiefunkcji,ktreodpowiadajsymbolomumieszczonymnaprzyciskach.
Piszemyotymnapocztkuartykuu,poniewaniektreosobymogbyzaskoczonefaktem,ezamiaststrza
eknatylnejcianceaparatuznajdujsisymbolekwiatkaczybyskawicy.Pamitajmy wtrybiefotografowa
nia(kiedyaparatjestgotowydowykonaniazdjcia)przyciskinawigatoramogpeniinnrolniwtrybie
przegldaniazdjlubustawiemenu.
 nawigatoraparatuSonyCybershotDSCT100zwidocznymwrodkuprzyciskiempotwierdzeorazsymbo
lamifunkcjidostpnychwtrybiefotografowania

Potymwstpiejuwiadomo,eabydokonajakichkolwiekustawie,naleykorzystazestrzaeknawigatora.
Tosamodotyczypierwszegouruchomieniaaparatu,kiedynamonitorzewywietlisipropozycjaustawienia
datyiczasu.Naciskajcstrzakiwprowadzamyodpowiedniedane.Aparatmoenasjeszczezapytaowybr
jzyka,wjakimwywietlanebdinformacje.Wikszoaparatwmajupolskiemenu,couatwiaobsug.

Kiedypodstawoweustawieniazostanzakoczone,aparatprzechodziwtrybfotografowania,czylijestgoto
wydowykonaniazdjcia.Jeliterazzajdziepotrzebazmianyjakiegoparametruwystarczynacisnprzycisk
MENU,ktrytradycyjnieznajdujesiwwikszocikompaktw.Jednakwtymmiejscupowinnimywyjani
pewnrzecz.Niektreaparatyzostaywyposaonewdwaprzyciskidajcedostpdomenuustawie.Jedenz
nichumoliwiaustawieniaparametrwfotograficznych,drugipozwalaotworzymenuustawieaparatu,
odtwar zaniai drukubezporedniego.Wtensposbzostaotorozwizanemidzyinnymiwaparatachmarki
Sony,zktrychkorzystamyprzyokazjininiejszegocyklu.Wyjanijmy,jakiezakadkizostayumieszczonew
poszczeglnychczciachmenu.

tylnaciankaaparatuSonyCybershotDSCH9zzaznaczonymiprzyciskamiMENUiHOME tendrugi
otwieradostpdomenuustawieaparatu
Zpunktuwidzeniafotografanajwaniejszeparametryznajdujsiwzakadceustawiefotograficznych.Oto
przykadyfunkcji,ktremogsiwniejznale:

Rozmiarobrazupozwalaokreli,jakiejwielkocibdwykonywaneprzeznaszdjcia,informacje
tampodawaneswliczbiepikseli,naprzykad10Mlub 5M,cooznacza10lub5milionwpikseli,kt
rebdrejestrowayobraz.Polecaneprzeznasustawienie,tomaksymalneoferowaneprzezaparat.Na
wetjeliplanujemyogldazdjcianaekraniemonitoralubwpostacizdjpocztwkowych,dua
wielkowyjciowapozwalanawykonanieduychpowiksze,anigdyniewiadomo,kiedyzrobimy
zdjciewartepowieszenianacianie.

zakadkawyborurozmiaruzdjcia

ISO tookrelenieekwiwalentuczuocimatrycypozwalanawybrokrelonejczuocilubautomaty
kiczuoci.W trybieautomatycznymaparatsamokrelaczuowzalenociodwarunkwowietlenia
fotografowanejsceny.JelizdecydujemysinasamodzielneokreleniewartociISOpamitajmy,eim
wysza,tymwikszeszumyisabszajakozdj.Napocztekproponujemypozostaprzyustawieniu
AUTO.

zakadkawyboryczuocimatrycy

WB oznaczabalansbieli.Okrelaon,jakbarwmawiatopadajcenafotografowanscen.Fa
chowouywasiokreleniatemperaturabarwowawiata,ktrawyraonajestwKelvinach.Zpunktu
widzeniapocztkowegouytkownikaaparatucyfrowegonajwygodniejkorzystazautomatycznego
wyborubalansubieli.
 zakadkawyborubalansubieli

Trybpomiarupozwalanaokreleniesposobupomiaruwiata.Najczciejspotykamysiztrzema
metodami:pomiarem wielopunktowym,centralniewaonymi punktowym.Najbardziejzaawanso
wanyjestpierwszyznichiwanietendajenajlepszerezultaty.Wykorzystywanychjestwnimkilkana
ciedokilkudziesiciuplpomiarowych,aparametryekspozycjiokrelaprocesoraparatu.Wpomiarze
centralniewaonymnajwikszywpywnaekspozycjmacentrumkadru(okoo10%polakadru),apo
zostayobszarjestuwzgldnianyzmniejszwag.Pomiarpunktowystawianajwikszewymaganiafo
tografom,dlategoniepolecamygopocztkujcymfotoamatorom.Wykorzystywanyjestwnimobszar
odpowiadajcymniejwicej23%powierzchnikadru.

zakadkawyborutrybupomiaruwiata

Fokuspozwalawybratrybpracy autofokusa,czylisystemuautomatycznegoustawianiaostroci.
Zazwyczajokrelaliczbaktywnychpunktwpomiarulubobszar,najakimmierzonajestostro.Naj
czciejspotykamysizpomiaremwielopunktowym,wtedyaparatsamustalapunkty,wktrychusta
wianajestostro.Innemetodytopomiarwobszarzecentralnymorazmniejszypunktowy.Wielekom
paktwprzywyborzepomiarupunktowegopozwalaprzesuwaczujnikpomiarowywobszarzekadru.
Chonajwygodniejszyjestzpewnocipomiarwielopunktowy,tonaleypamita,epodczasfotogra
fowaniascenowieluplanachautomatmoeustawiostronaprzedmiotlubosobniebdcgw
nymbohateremfotografii.Wkocuaparatniewie,cofotografujemy.
 zakadkawyborusposobupracyautofokusa

Tryblampybyskowejwbudowanawaparatlampabyskowatakemoewykorzystywakilkar
nychsposobwpracy.Najwygodniejszymmoewydawasitrybautomatyczny,alepamitajmy,e
wtedytoaparatdecyduje,czylampamabysnczynie.Monasispotkatakezustawieniemauto
matycznymzredukcjczerwonychoczu(wicejnatemattegozjawiskaprzeczytamonawartykule
Teupiorneczerwoneoczy! zmorazdjwykonywanychaparatamikompaktowymi).Przykorzystaniu
znichpamitajmy,abyzmienimetodpracylampy(naprzykadwyczyj),kiedyfotografujemyw
miejscach,wktrychniewolnolubnienaleyuywaflesza.Dodyspozycjimamyjeszczebyskwy
muszony(lampabyskaprzykadymzdjciubezwzgldunailowiatazastanego), synchronizacj
zdugimiczasamioraz spr ztowredukcjczer wonychoczu.

zakadkisposoburedukcjiczerwonychoczu,mocylampybyskowejorazwygldekranupozmianie
ustawieprzyciskiemnawigatorazsymbolemlampybyskowej(byskawica)

Trybkoloru tozakadkamenupozwalajcanazmianintensywnocibarwnawykonywanychzdj
ciach.Najczciejspotykanesnastpujcetryby:
o nor malny oddajekolorywspokojnysposb
o vivid czyliintensywny,ktrywyostrzabarwy,dzikiczemuzdjciamajbardziejnasycone
kolory
o naturalnydelikatniezmniejszanasyceniekolorw
o sepiawtymustawieniuaparatrobizdjciaczarnobiaewtonacjisepii
o czarnobiaejaksamanazwawskazujeuzyskujemyzdjciaczarnobiae

Wybrtrybukoloruzaleyodgustwipotrzebuytkownikw.Przedpodjciemdecyzji,zktrego
ustawieniabdziemykorzysta,proponujemyprzeprowadzenieprby wykonanietakiegosamego
zdjciawewszystkichtrybachkoloru,copozwolinawychwyceniernicmidzynimiidopasowanie
aparatudowasnychupodoba.
 zakadkaustawietrybukoloru

" Napd" tanazwazaczerpnitajestzklasycznychaparatwnafilm,wktrychsystemprzewijania

kliszynazywanybynapdem.Oczywiciewcyfrwkachniemasilniczkanapdzajcegoprzesuwfil
mu,alepozostayfunkcjeznimzwizane.Dotyczytoprzedewszystkimwykonywaniazdjseryj
nych.Standardowoaparatyustawionesnawykonaniejednegozdjciaponaciniciuspustumigawki.
Seriapozwalanazrobieniewicejnijednegozdjciaponaciniciuiprzytrzymaniuspustumigawki.
Wniektrychaparatachwtejzakadceumieszczasitakewczaniesamowyzwalacza.

zakadkawyboru"napdu"orazwidokmonitoraponaciniciuprzyciskunawigatoraodpowiedzialnego
zapracsamowyzwalacza

Wymienilimytuwikszoustawie,alenienaleysidziwi,jeliwWaszymaparacieniewszystkiebd
dostpne.Albozostayoneukrytewinnymmiejscumenualbozostawybranyprogramwpeniautomatyczny,
ktryniepozwalanawybrniektrychparametrw.PoprzestawieniunaprogramoznaczonyliterkPzpew
nocipojawisiwszystkiewymienioneprzeznasfunkcje.

Uwaniczytelnicyzauwazapewne,ewikszozaproponowanychprzeznasustawiejesttakasama,jak
ustawieniafabrycznewybraneprzezproducentaaparatu.Jasnoztegowynika,ewwielusytuacjachmona
zaufaautomatyce.Myjednakzachcamydoprzeprowadzeniawasnychprb,ktrepozwolnadopasowanie
kompaktudowasnychpotrzebigustu.

Nakoniectegoodcinkaporadnikawytumaczymyjeszcze,jakieparametrymonaustawiwpozostaychza
kadkach,oktrychwspomnielimynapocztku.

Zakadkaustawieaparatupozwalazmieniparametryzwizanezaparatem,takiejakdwiki(mi
gawki,naciskanychprzyciskwczypotwierdzajceustawienieostroci),dataigodzina,ustawienia
zwizanezzapisemzdjnakarcie,wybrjzyka,jakimporozumiewasiznamiaparatczywreszcie
ustawieniazwizanezwyjciemumoliwiajcympoczenieaparatuztelewizoremlubkomputerem.W
 pierwszejczciporadnikazachcilimywszystkichnowychuytkownikwaparatwcyfrowychdoko
rzystaniazinstrukcjiobsugi.Tymrazemtemusimydoniejodesa,poniewawyjanionowniej
pewneniuanse,ktrerniaparatyrnychproducentw.

zakadkaustawieaparatu

Menuodtwarzaniamonawnimwybrasposobyodtwarzaniawykonanychzdjlubdokonaw
nichzmian,jeliaparatnatopozwala.Najwygodniejszformogldaniazrobionychzdjjesturucho
mieniepokazuslajdw,czyliautomatycznegowywietlaniazdj.Najczciejmonaokrelicojaki
czasmajsizmieniazdjcia,jakgraficzniemawygldamomentzmiany(animacja,przenikanie,
przesuwanielubinnyefekt),aniektreaparatypozwalajnawetnaodtwarzaniemuzykipodczaspoka
zu.Jeliaparatwyposaonowfunkcjeedycjizdj,rwnieonebddostpnewtejzakadce.Moeto
bynaprzykadkadrowaniezdjcia,dodawanieramek,zmianaustawiekolorystycznychlubprzekr
caniezdjcia.

menuodtwarzania

Menudrukubezporedniego tutajdokonujemyustawiezwizanychzzaznaczaniemzdj,zkt
rychplanujemywykonaodbitkiwlaboratoriumfotograficznymbezporedniozkartypamicilubpo
podczeniuaparatudodrukarki.Wicejofunkcjachzwizanychzdrukowaniemzdjopowiemyw
nastpnychodcinkachnaszegocyklu.
 menudrukowania

"Fotografowaniekompaktami"poradnikdlazupeniepocztkujcych,cz3. trybyfotograficzneiprogra
mytematyczneWnaszymporadnikunadszedczasnaopisanie,jakdziaajfotograficznetrybypracy.
Rnekompaktywyposaanesiwrneprogr amy,poczwszyodpenejautomatyki,askoczywszyna
trybiemanualnym.Kadyaparatwyposaonyzostajewprogramytematyczne,ktr edostosowujprac
aparatudofotografowanejsceny.Doczegotaknadobrsprawsuiczymsirniposzczeglne
programy?Zapraszamydolekturytr zeciejczciporadnika.

Kupujckompaktcyfrowy,wikszoosbzastanawiasi,doczegosutryby oznaczonetajemniczymiskr
tami P,S,A czy M. Wwieluaparatachwidniejonenatarczywyboruprogramu.Znalenaniejmonatake
symbolegraficzneprogr amwtematycznych.Znimijestmniejszyproblem,gdyintuicyjnieczujemy,e
ikonkatwarzyoznaczaprogramdowykonywaniaportretw,agrysymbolizujfotografowaniekrajobrazw.
Jednakjakdziaajteprogramyikiedynaleyznichkorzysta?W3.czciporadnikadlawieoupieczonych
posiadaczykompaktwwyjanimy,wjakichokolicznociachnaley korzystazposzczeglnychprogramw.
Zaczniemyjednakodwyjanienia,cotojestijakdziaaprogramaparatu.

Abywykonazdjcienaleyspenijedenwaruneknamateriawiatoczuymusipaodpowiedniaporcja
wiata.Dotyczytozarwnotradycyjnejfotografii,jakifotografiicyfrowej.Wdrugimwypadkurolmateriau
wiatoczuegopenisensorobrazowy,czyli matr ycawiatoczua.Zadobraniewaciwejporcjiwiataod
powiedzialnesmigawkaipr zysona.Migawkaregulujeczas,przezjakiwiatopadanamateriawiatoczu
y,przysonaotwr,przezktrywpada,czylinateniewiata.Obateparametrymoemyustalisamodzielnie
napodstawiepomiaruwiatawiatomierzemlubnawasnewyczucie.Jednaknajatwiejzdasinapomiar
wykonanyprzezaparat.Ituwkraczamywdziaanietrybufotograficznego.Wbudowanywaparatwiatomierz
informujegooilociwiatapadajcegonafotografowanscen.Programustala,jakiepowinnybywarunki
ekspozycji,czylijakdugopowinnotrwanawietlanieijakintensywnepowinnobywiatowpadajceprzez
obiektyw.Odwyboruprogramuzaley,jakiuzyskamyefektnazdjciu.Wicejwiadomociozalenocimi
dzymigawkiprzysonznalemonawartykuleMigawkakontraprzysonadwaelementydzikiktrym
powstajeobraz.
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcytrybowiwpeniautomatycznemu

Dwapodstawoweprogramy,ktrespotkamywkadymkompakcietopenaautomatykaiprogramoznaczony
literP.Rnicewichdziaaniuniesdue.Automatyka(oznaczanaczstozielonymaparacikiem,awniekt
rychaparatachserduszkiemlubliterA)odpowiadazadobrwszystkichparametrw,takichjakczasotwarcia
migawki,otwrprzysony,czuomatrycy,balansbieli.Fotografniemawpywunaadenznich.Pozawybo
remkadruiustawieniemzoomaniczegoniemoezmieni.

symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcypodstawowemuprogramowiP

NiecoinaczejwygldasytuacjapowybraniuprogramuP.Wtedyuytkowniksamdecydujeowikszocipa
rametrw,a aparatodpowiedzialnyjestzawaciwedobranieczasunawietlaniaiprzysony.Bardziejzaawan
sowanemodelekompaktwpozwalajtakenazmiannawettychparametrw,alewtakisposb,eekspozy
cja(czyliporcjawiata)pozostajestaa.Odbywasitotak,ewyduajcczasnawietlaniaaparatautoma
tyczniedomykaprzysoniodwrotniekiedyskracamyczas,przysonajestotwierana.Takiprogramnazywa
nyjestprogramemzfleksj.
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcytrybowipreselekcjiczasu

Pozostaynamdowyjanieniajeszczetrzytryby,ktrespotykasiwkompaktachzbogatszymwyposaeniem.
PierwszyoznaczanyjestnajczciejliterSlub Tv,anazywasipreselekcjczasulub automatykpr zyso
ny.Poleganatym,efotografustalaczasotwarciamigawki,azadaniemaparatubdziedobraniedoniegota
kiejwielkociotworuprzysony,abyzdjciezostaoprawidowonawietlone.Stosujesigo,gdy zaleynam
naokrelonymczasieekspozycji,naprzykadpodczasfotografowaniazawodwsportowych,kiedykrtkiczas
uchroninasprzedporuszeniemzdjcia.

symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcytrybowipreselekcjiprzysony

Podobniedziaapreselekcjapr zysony(nazywanatake)oznaczonasymbolem Alub Av.Aparatdobieraczas

ekspozycjidowybranejprzezfotografawartociprzysony.Trybnajchtniejstosowany,kiedynazdjciupo
winnabyodpowiedniagbiaostroci,zaktrodpowiadawielkoprzysony.
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcytrybowimanualnemu

ProgramoznaczonyliterMpozwalanasamodzielnywybrczasunawietlaniaorazwielkociprzysony.Apa
ratniemaadnegowpywunaustawioneparametry,moejedyniepodpowiedzie,czyzdjciebdzienawie
tloneprawidowo,czyzostanieprzewietlonelubniedowietlone.Tenprogrampolecamyosobom,ktrekorzy
stajzzewntrznegowiatomierza.Jesttozdecydowanienajtrudniejszysposbnawykonanieprawidowo
nawietlonychzdj.

symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcytrybowifotografowaniazwykorzystaniemprogramwte
matycznychukrytychwmenuaparatu

Opisanepowyejprogramytopodstawowetrybyfotograficzne,ktrepozwalajnawykonaniekadegoujcia.
Jednakabyjakieszczeglnezdjcie(naprzykadnocnealbosportowe)wyszozgodnieznaszymioczekiwa
niami,posugiwaniesitymiprogramamiwymagapewnegodowiadczeniaiumiejtnoci.Dlaosb,ktrenie
chcsiwgryzawtajnikifotografii,alepragnrobidobrezdjcia,przygotowanoprogramytematycznedo
stosowanedonajczciejspotykanychsytuacji.Itakpodczasfotografowaniascennocnychwyczonazostaje
lampabyskowaiuruchomionedugieczasynawietlania.Wprogramiesportowymdobieranesmoliwienaj
krtszeczasynawietlania,aautofokusprzeczonyzostajenapraccig(przezcayczasledziporuszajcy
siprzedmiotinabiecoustawiaostro).Natomiastpowybraniuprogramudofotografowaniakrajobrazu
ostroustawionabdzienanieskoczonoiaparatzadbaoto,abybkitniebaizieledrzewmiayinten
sywnebarwy.Jakwida,fotografowaniezwykorzystaniempredefiniowanychprogramwtematycznychnie
wymagaduejwiedzy,botoaparatzrobiwikszopracyzanas.Mymusimytylkowybrakadrinacisn
spustmigawki.Jednakjeliuznamy,emimowybraniaprogramutematycznegonaleyzmieniwartoktre
goparametru,okaesitoniemoliwe.Trybpracyaparatujestwtedywpeniautomatycznyilistaparame
trw,ktremonazmienizostajebardzoograniczona.Producenciwinstrukcjiobsugizreguypodajtabelz
wymienionymiwszystkimiprogramamiiparametrami,ktremonawnichregulowa.Wartodoniejzajrze,
ebywczasiewakacyjnegowyjazdu(naktryzapewneniezabierzemyinstrukcji)niedasizaskoczy
"dziwn"prackompaktu.

Aotoopisnajczciejspotykanychprogramwtematycznych.

symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcyprogramowiPortret

Portetpozwalanafotografowanieludzi.Ostroustawianazostajenafotografowanejpostaci,aprzysona
dobieranajesttak,abygbiaostrocibyajaknajmniejsza.Dzikitemutoniemawyranychszczegwi
uwagaogldajcychzdjcieskupiasinasportretowanejosobie.Dodatkowozmniejszonezostajewyostrzanie
anasyceniebarwustawionetak,abynaturalnieoddakolorskry.Przytakichparametrachtwarzfotografowa
nejosobywygldawieoinaturalnie.

zdjciewykonanenaprogramiePortret,barwyzostaytakdobraneprzezaparat,abyskramodelkiwyszana
zdjciunaturalnie

Niektreaparatywyposaoneswsystem detekcjitwar zy,ktryustawiaostroiekspozycjnawykrytw

kadrzetwarz.Jestonbardzowygodnypodczaswykonywaniazdjpodwiato.
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcyprogramowiSport

Sportprogramsucydofotografowaniaprzedmiotwwruchu.Dobieranesmoliwienajkrtszeczasy
nawietlaniaipodnoszonazostajeczuo,dzikiczemuunikasirozmyciafotografowanegoprzedmiotu.Jeli
kompaktpozwalanawybranietrybucigegoautofokusa,zostanieonustawiony.

Nocsuydofotografowaniascenozmierzchulubwnocybezuycialampybyskowej.Aparatdobieraod
powiedniodugieczasynawietlania,abyoddaatmosfermiejsca.Naleypamita,abydobrzeunieruchomi
aparat,naprzykadumieszczajcgonastatywie.

symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcyprogramowiPortretozmierzchu

Portretozmier zchu tobardzoprzydatnenarzdzie.Czstowczasiewieczornychwycieczekpomiecieusi

ujemyzrobipamitkowyportretwtakisposb,abyto,czylibajecznieowietlonenocnemiasto,takezosta
ozarejestrowanenafotografii.JeliskorzystamyzautomatykilubprogramuP najczciejotrzymamyzdjcie
postacinaczarnymtle.Opisywanyprogrampozwalanawykonanietakiegozdjcia,jakiechcielibymyuzy
ska.Wczalampbyskow,ktraowietlapierwszyplan(czylifotografowanosob}orazwybieradugi
czasnawietlania,copowodujewaciweoddanienocnegokrajobrazu.Ustawianajesttakewyszaczuo,
abyczasynawietlanianiebyyekstremalniedugie.
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcyprogramowiKrajobraz

Krajobraz wtymtrybieaparatustawiaostronanajdalszeplany(czylinanieskoczono)orazpodnosi
nasycenieniebieskiegoibkitnego,dzikiczemuzdjciejestbardziejatrakcyjne.Dobieranestakemae
otworyprzysony(jeliowietleniefotografowanejscenynatopozwala),abyzwikszygbiostroci.

programkrajobraztakustawiautofokus,abyostrebyydalekieplany,podkrelitakebkitnieba
 symbolnatarczywyboruprogramuodpowiadajcyprogramowiWysokieISO

WysokieISO(czyliwysokaczuo) toprogrampozwalajcynakorzystanieznajwyszychwartociczuoci
ISO.Dzikinimmonawykonywanieporuszonezdjciaprzysabymwietlebezuycialampybyskowej,bo
czasotwarciamigawkijestkrtki.Naleysijednakliczyzesporstratjakociobrazuwynikajczzasto
sowaniawysokiejczuoci.

korzystajczprogramuWysokieISOmonabyowykonanieporuszonyportretwsabychwarunkachowie
tleniowych

Plaaprogramidealnydowykorzystanianadwodwsonecznydzie.Podnosinasyceniebkitu,abylepiej
oddakolorwodyinieba,orazzmniejszadelikatniekontrast,coagodzicienie,jakiepowstajnapenymso
cu.

nieg dzikitemuprogramowipodczasfotografowaniazimniegbdziebiayijasny.Podniesionezostaje
rwnienasyceniekolorw,dzikiczemuzdjciemaywszebarwy.

Fajerwer kiprogramprzeznaczonydofotografowaniasztucznychogni.Czasustawianyjestnaokoo2se
kundy,autofokuswyczonyprzyustawieniunanieskoczono,dzikiczemuaparatniezgubisipodczas
prbyzapaniaostrociwtrudnychwarunkach,azdjciabdostre.

Makrotoprogramdowykonywaniaduychzbliemaychprzedmiotw.Autofokusustawiaostrona
przedmiotyznajdujcesibliskoobiektywu,copowoduje,enazdjciusonebardzodue.Niektrekompak
typozwalajnawykonanieostregozdjcianawetzodlegoci1cm.

maamuszelka,ktranazdjciujestparokrotniewikszaniwrzeczywistocitozasugatrybuMakro

trybMakropozwalanafotografowaniezbardzomaychodlegoci
Dzieckotobardzoczstywfotografiiamatorskiejtemat,alewbrewpozoromnietakiprosty,jakmogobysi
wydawa.Rniproducencirealizujgowodmiennysposb.NaprzykadNikonustawiaparametryaparatu
podobniejakwwypadkuprogramuportret,alewyostrzanieniezostajezmniejszone,abywyranieodda
szczegyubranka.Barwydobranestak,abykolorskryoddanyzostanaturalnie.Uruchamianatakezostaje
lampabyskowa,cozmniejszyryzykowykonaniaporuszonejfotografiiioywikolory.Casiotakezdecydo
waosinazwikszenienasyceniaitakiedobraniekolorw,abyubrankaiskradzieckawyszyywonazdj
ciu.UPanasonicanapierwszyplanwychodziledzeniewiekudziecka.Wniektrychkompaktachtejfirmy
umoliwionwprowadzaniedatyurodzindziecka.Aparatautomatycznienanosinazdjciewiekdzieckaw
momenciewykonaniafotografii.

Pr zywiecachtenprogrampozwalanawykonanienastrojowegozdjcianaprzykadwczasieromantycznej
kolacji,kiedygwnymrdemwiataswiece.Aparatustawiawysokczuo,copozwalanaskrcenie
czasunawietlaniaizmniejszenieporuszenia,abalansbielidobieratak,abyzmniejszyzaceniezdjcia
spowodowanebardzonisktemperaturbarwowpomieniawiec.

Muzeum tobardzoprzydatnyprogrampodczaszwiedzaniamuzew.Wwieluznichmonawykonywa
zdjcia,alebezuycialampybyskowej.Programtenwyczaflesz,couchroninasodnieprzyjemnychuwag
zestrony pracownikwmuzeum.

Takdziaajnajpopularniejszeprogramytematyczne.Naleyjednakpodkreli,eniektreustawieniamog
sirniwwypadkuaparatwrnychproducentw.

Zestawprogramwwkompaktachjestinnywzalenociodmodeluimarki.Monanaprzykadspotkasiz
trybamisucymidofotografowaniapodwod(jelipozwalanatoaparatlubwofercieproducentaznajduje
siobudowadofotografiipodwodnej),fotografowaniaprzezszyb,robieniazdjdokumentw,imprezy,za
chodusocaitp.
"Fotografowaniekompaktami"poradnikdlazupeniepocztkujcych,cz4. balansbieli,czuo,autofo
kus,stabilizacjapocotowszystko? Wdzisiejszymodcinkuporadnikadlazupeniepocztkujcychfoto
amatorwwyjanimy,doczegosunajwaniejszeustawieniaaparatu.Zajmiemysibalansembieli,
czuoci,sposobemwykor zystaniatrybwpracyautofokusaorazdziaaniemsystemwstabilizacji.Za
praszamydolektury.

Wpoprzednichodcinkachnaszegoporadnikadlazupeniepocztkujcychzapoznalimysiznajczciejpo
penianymiprzezniezaawansowanychfotoamatorwbdami,opisalimymenuaparatu,wyjaniajc,doczego
suposzczeglnepozycje,orazdowiedzielimysi,ktryprogramwybra,abyzrobizdjciapoprawne
technicznie.Dzisiajzajmiemysiniecobardziejskomplikowanymizagadnieniami,ktrychzrozumieniejest
przydatne,jelichcemyuzyskaciekawszerezultaty.Najtrudniejszadozrozumieniajestrolabalansubieli,dla
tegowpierwszejkolejnociwyjanimy,ocotaknaprawdztymbalansemchodzi.
BALANSBIELI

zakadkawyborubalansubieli

Uytkownicyaparatwztradycyjnymmateriaemfotograficznym,ktrymnajczciejbynegatywkolorowy,
rzadkomieliokazjspotkasizproblememprawidowegobalansubieli.Ponawietleniufilmuoddawaligo
dolaboratoriumiichudziawprocesiepowstawaniazdjciapraktycznienatymsikoczy.Tolaboranttak
dobieraodpowiednieustawieniamaszynydowykonywaniaodbitek,abynazdjciukolorybyymoliwienaj
bardziejzblionedorzeczywistychbarwfotografowanejsceny.Wdobiefotografiicyfrowej,kiedynajczciej
zdjciaogldamynaekraniemonitorakomputera,samimusimyzostalaborantem,ktrytakpoustawiapara
metryaparatu,abyefektbydobry.Oczywiciemonazaufaautomatyceaparatu,ktranajczciejdoskonale
radzisobiewwikszocisytuacji,alewpewnychwarunkachlepiejskorzystazgotowychpredefiniowanych
ustawieaparatu.Zacznijmyjednakodpocztku.

Wszystkierdawiatamajcharakterystycznbarwwiata,ktranazywanajesttemperaturbarwow.
Wartocipodawaneswkelwinach(bdemjestmwienieo"stopniachkelwina").Zpunktuwidzeniafotogra
fiiinteresujcyzakresmiecisimidzywartociami1800kelwinwa12000kelwinw.Najczciejspotyka
mysizerdamiwiata,ktreemitujwiatootemperaturzebarwowejmieszczcejsiwpodanymprze
dziale.Otozestawienienajczciejspotykanychrodzajwwiata:

pomiewiecydajetemperaturbarwownapoziomie1800kelwinw,informacjatajestotyleistotna,
ezdjciaprzywiecachtoczstymotywfotograficzny
tradycyjnaarwkawiecitemperaturokoo2800kelwinw
arwkahalogenowa3200lub3400kelwinwwzalenociodrodzaju
lampabyskowaiwiatosoneczneokoo5500kelwinw
wiatowdziepochmurnymatemperaturokoo65007000kelwinw
wsonecznydziewgbokimcieniuspotkamysiztemperaturbarwownapoziomieokoo7000
8000kelwinw(wiatoodbiteodnieboskonumawanietaktemperatur)
czysteniebowgrachmatemperaturdochodzcnawetdo12000kelwinw

Zpowyszegoporwnaniawyraniewynika,enajcieplejszbarw(czylinajbardziejtwpadajcnawet
wpomaraczow)majrdawiataoniskiejtemperaturzebarwowej.Wrazzjejwzrostemwiatozaczyna
siochadza,czylinabierabardziejniebieskiegoodcienia.Oczywiciekolorwiatamadecydujcywpyw
nabarwy,jakiezostanutrwalonenazdjciu.Dlategotakwanejestpoinformowanieaparatu,zjakimrdem
wiatamadoczynienia.
Tasamascena,rneustawieniabalansubieli.Pierwszezdjciewykonanonaautomatycznychustawieniach,
barwyzostayprawidowooddane.Drugiezdjcietoustawienienasoneczko,pojawiasisporochodniejsza
tonacja,cowiadczyotym,etemperaturabarwowazostaaustawionanazbytniskiejwartoci.Ostatniezdj
ciewykonanezostaoprzyustawieniunawiatoarowe,duowyszatemperaturabarwowafotografowanej
scenyspowodowaabardzopowanezaniebieszczeniezdjcia.

Zpewnocikadyzauway,earwkahalogenowadajebielszewiatonitradycyjnaarwka.Jednakjeli
zapalimylamphalogenowwsonecznydzieokaesi,ejejwiatotewydajesite.Wynikatoztego,
eludzkieokoprawidowoodczytujebielprzyprawiekadymrdlewiata(oprczlampsodowych,wkt
rychwietlewszystkojestpomaraczowe).Monapowiedzie,e"automatycznybalansbieli",zaktryodpo
wiedzialnyjestmzg,dokonujeprawidowejrwnowagibieli,dzikiczemupostrzegamybarwytakimi,jakimi
swrzeczywistoci.Podobnfunkcjpeni automatycznybalansbieliaparatwcyfrowych.Jednaktutajpo
jawiasiproblem.Zakrespracyautomatykijestdosywski,wwikszociaparatwautomatykaprawidowo
dziaadopieroodokoo4000kelwinw.Jelizatemfotografujemybezlampybyskowejwpomieszczeniu
owietlonymarwkhalogenow,powinnimysiliczyzdoduymzaceniemzdjcia.Bdzieonojesz
czewikszeprzytradycyjnycharwkach.Podobniemasisprawazlampamienergooszczdnymiifluore
scencyjnymi(jarzeniwkami)automatykaaparatusabosobieznimiradzi.Wtakichsytuacjachdobrzejest
ustawibalansbielinapredefiniowanytryboznaczonyodpowiedniosymbolemarweczkilublampyfluore
scencyjnej.Poniewabarwatychostatnichmoebyrna,niektreaparatymajzdefiniowanewicejnijed
noustawienie.Jeliniewiemy,ktrewybra,zrbmyprbizdecydujmysinato,ktredajenajlepszerezul
taty.

Zpodobnymiproblemamimoemysispotka,gdyfotografujemyprzywietlemieszanym,kiedyaparattake
moesitrochpogubi.Jeliokrelimy,ktryrodzajwiatajestdlanaswaniejszyiwybierzemyodpowied
nieustawieniebalansubieli,towykonanezdjciaspeninaszeoczekiwania.

zdjcienocnewykonanenaulicyowietlonej lampamisodowymi(zlewej)pomaraczowejdominantynieda
siusun,ratunkiemmoesiokazawykonanietegozdjciawtonacjiczarnobiaej

Bardziejzaawansowanekompaktywyposaaneswjeszczejedenbardzoprzydatnytrybustalaniarwnowagi
bieli.Najczciejuywasiokreleniarcznybalansbielilub ustawieniewedugwzorca.Polegatonatym,
esamiokrelamy,cojestbiae,aaparattakrwnowayskadowekolory,abywskazanyprzeznasbiay
przedmiotnazdjciumiawanietakbarw.Poprzestawieniuaparatuwtentryb,naleywykonazdjcie
biaegoprzedmiotu(naprzykadkartkipapieru),ktrybdziewzorcembieli.Taknajczciejradzproducenci.
Jednakrwniedobrzemoetobyszaryprzedmiot,anajlepiejszarakarta(specjalnieprzygotowanakarta,kt
rama18%szaroci,czstostosowanawfotografii),ktraczstodajelepszeefektynibiayarkuszpapieru.
Naleytylkopamita,eszaromusibyneutralna,czylibezadnejdomieszkijakiegokolwiekkoloru.R
niproducenciinaczej rozwizaliproceswskazywaniawzorca,dlategozainteresowanychodsyamydoinstrukcji
obsugiwasnegokompaktu.

Jelizaczniemykorzystazrnychustawiebalansubielimusimypamitaotym,erazemzezmianwa
runkwowietleniapowinnimyzmieniustawieniawaparacie.Wprzeciwnymrazienazdjciachpojawisi
dziwacznekolory,ktrecikobdzieskorygowawprocesieedycjifotografii.

Poniejprzedstawiamykrtkieomwienie,jakieustawieniastosowaprzyrnymwietle:

Sonecznydziemoemybezobawzdasinaautomatykaparatu
Pochmurnydziewtakichwarunkachautomatycznybalansbielitakeradzisobiebardzodobrze
 Zachdsocajelinatlezachodzcegosocafotografujemyosob,dobrzewczywtedylamp
byskowipozostaprzyautomatycznymbalansiebieli.Wprzypadkufotografiiczystokrajobrazowej
automatykaspowodujedueocieplenietonacji,codaciekawyrezultat.Monatakeskorzystazpro
gramuzachdsoca
Zdjcianocne tuwszystkozaleyodowietleniafotografowanejsceny,jeligwnymrdemwia
taslampysodowe,waciwienicniepomoe,zdjciebdziemiaopomaraczowdominant.Jeli
jednakfotografujemykolorowoowietlonemiastozduliczbneonwireklam,wtedymonasi
zdecydowanaskorzystaniezustawieniaprzeznaczonegodlawiataarowego
Fotografowaniewpomieszczeniachbezlampybyskowejwtakichwarunkachnajlepiejuyprede
finiowanegoustawieniadostosowanegodordawiatastosowanegowpomieszczeniu.Dobrerezul
tatydatakeustawieniewedugwzorca
Mieszanerdawiatanajlepszeefektydaustawieniewedugwzorca

WicejobalansiebieliprzeczytamonawartykuleABCfotografiicyfrowejcz.1 balansbieli.

CZUO

zakadkawyboruczuocimatrycy

Drugimwanymelementem,ktrymoesprawiniecoproblemwnapocztkuprzygodyzfotograficyfrow,
jestczuoaparatu,awaciwieekwiwalentczuocimatrycy.Intuicyjniewszyscywyczuwaj,ocochodzi.Im
wyszwartoustawimy,tymwraliwszanawiatobdziematryca,wicbdziemymoglistosowakrtsze
czasynawietlanialubmniejszeotworyprzysony.Wfotografiitradycyjnejmielimydoczynieniazczuoci
filmu,ktrawdobezporednisposbprzekadasinaczuomatrycy.Jednakjestonaosiganainaczejni
wtradycyjnychmateriaach.Matrycamaniezmiennczuookrelonwprocesiejej produkcji.Abyuzyska
wyszewartociaparatodpowiedniowzmacniasygnaelektrycznyodczytywanyzfotoelementwsensora,std
mowaoekwiwalencieczuoci.Matodlanastakieznaczenie,ejakzkadymwzmocnieniemitupojawiasi
problemszumw.Wwypadkufotografiicyfrowejstonajczciejkolorowelubbiaeiszareplamkipojawia
jcesiwciemniejszychobszarachzdjcia.Imwikszewzmocnienie,tymwikszeszumy imwikszczu
oustawimy,tymwikszeszumypojawisinazdjciu.Naleyotym pamita,pochopnywybrnajwy
szejwartociczuocimoespowodowa,efotografiabdziebardzosabejjakoci.
przykadowezestawienietegosamegofragmentubanknotusfotografowanegozwykorzystaniemrnychczu
oci,odlewejISO80,ISO100,ISO200,ISO400,ISO800,ISO1600,ISO3200 widawyranyspadek
jakociobrazuwrazzewzrostemczuoci

Jeliskorzystamyzautomatycznegowyboruczuocipowinnimypamitaowanejrzeczy.Najczciejau
tomatycznywybrograniczonyjestdowartociISO400.Tylkoniektremodelekompaktwpozwalajna
okrelenie,jakanajwyszawartoczuocimoezostawybranaprzezautomatyk.Dlategokorzystaniez
trybuautomatycznegojestcakiembezpieczne.Jelijednakzaleynamnabardzodobrejjakocizdjcia
ustawmyczuonaniskwartoISO(ISO100powinnowystarczy).

WicejinformacjioczuociiszumachmonaznalewartykuleABCfotografiicyfrowejcz.10 Szumy

AUTOFOKUS
Kolejnymwanymelementemkadegokompaktujestautofokus.Chopojciewydajesipowszechniezro
zumiae,tojednakdlaporzdkuwyjanijmy,ejesttosystem,ktrywautomatycznysposbustawiawaciw
ostro.Niktjusobieniewyobraakompaktucyfrowegobeztegosystemu.Abywpeniwykorzystajego
moliwocinaleypoznadostpnetrybypracy.

Wdrugiejczciporadnikaomwilimymoliwociwyboruobszarudziaaniaautofokusa.Dzisiajzajmiemy
sitrybempojedynczymicigym.Pierwszyznichjestnajczciejstosowanyizdecydowanienajprostszyw
uyciu.Ponaciniciuspustumigawkidopoowy rozpoczynasipomiar.Poustaleniuostrociautofokuszo
stajezablokowanyinawetprzyzmianiekadruniezmienisiostro.Jelijednakzjakiegopowodu(naprzy
kadsabegowiata)ostroniezostanieustawiona,wtedyniedasiwykonazdjcia.Takitrybjestwygodny,
kiedybohaterfotografiisinieprzemieszcza.Jelijednakzechcemyzrobizdjciesportowe,naprzykadw
czasierajdusamochodowego,toustawienieautofokusaniezdaegzaminu.Wtedylepiejskorzystazpomiaru
cigego.Ponaciniciuspustumigawkidopoowysystemcayczassprawdzaodlegoprzedmiotwwka
drzeinabiecoreagujenazmiany.

Niektrefirmyuywajtaketzw.trybumonitorowania.Powczeniuaparatuodrazuuruchamianyjestsys
tempomiaruodlegoci,ktrycayczassprawdzaiustawiaostro,nawetwtedy,gdyniedotykamyspustu
migawki.Dzikitemuaparatniemusitraciczasunaustawienieostrociponaciniciuspustu,copozwalana
szybszewykonaniezdjcia.

STABILIZACJ AOBRAZU
Nakoniecniniejszegoodcinkapozostaonamwyjani,jakdziaastabilizacjaobrazu.Przydatnajestonapod
czasrobieniazdjnadugichczasachnawietlaniaipodczaskorzystaniazdugichogniskowych.Oczywicie
niewszystkiekompaktyswniwyposaane,aleproducencicorazczciejjstosuj.

ugryzdjciewykonanezestabilizacj,nadolebez,wobuwypadkachczasnawietlaniawynosi1/50s,a
ogniskowawprzeliczeniunamayobrazek432mm tonatyledugo,ebezstabilizacjilubstatywuwykona
nienieporuszonegozdjciabyobytrudne
Spotykasidwarodzajestabilizacjisprztowej:optyczn,ktrawykorzystujeruchygrupysoczewekobiekty
wudokompensacjiporuszeniaaparatu,istabilizacjmatrycy,wktrejelementemruchomymjestsensorapara
tu.Zpunktuwidzeniauytkownikaniemaadnychrnicwdziaaniuobusystemw.Waniejszenatomiast
jestto,jakietrybypracyzwizaneszestabilizacj.Podstawowyredukujedrganiawdwchpaszczyznach:
pionowejipoziomej.Spisujesiznakomiciewwikszociwypadkw.Jelijednakpostanowimysfotografo
wajadcysamochdrajdowyokaesi,eniepomoenamwwykonaniutegozadania.Wtedynaleyskorzy
stazdrugiegotrybu,wktrymredukcjadrgaodbywasitylkowpaszczyniepionowej.Panoramowanie
(czyliledzenieporuszajcegosiobiektu)dawtedyzamierzoneefekty.

Wwypadkuniektrychproducentwmonaspotkasizokreleniem cyfrowastabilizacja.Polegaonana
podniesieniuczuocidowysokiejwartoci,dzikiczemuskracasiczasnawietlania,aleniestetybardzospa
dajakozdjcia.O"prawdziwej"i"nieprawdziwej"stabilizacjipiszemywartykuleCojeststabilizacjobra
zu,aconiniejest.
"Fotografowaniekompaktami"poradnikdlazupeniepocztkujcych,cz5. cozrobizcyfrowymizdj
ciami?tworzeniealbumwiwydrukzdj.Nauczylimysijuwykonywadobrezdjciaaparatami
kompaktowymi.Alecoznimizrobi,pr zecieniemonaichogldatylkowaparacie.Wostatnimju
odcinkucykluzajmiemysimetodamitwor zeniacyfrowychalbumwfotograficznychorazsposobamina
papierowezdjciezplikucyfr owego.

Wdobiefotografiitradycyjnejniemielimywtpliwoci,conaleyzrobiznawietlonymfilmem.Zrozumiae
dlawszystkichbyo,etrzebagooddadolaboratoriumfotograficznegoiodebragotoweodbitki.Wywoanyi
pocitynakrtkiepaskinegatywchowalimywbezpiecznemiejsce,abysinieuszkodzi,adoalbumuwka
dalimyzdjcia,ktrymichwalilimysiznajomym.Fotografiacyfrowazmieniapodejciedoogldaniafoto
grafii.Dzimaoktochcewydawapienidzenaodbitkilubwydruki.Ogldajczdjcianamonitorzekompu
teralubnatelewizorzenieponosimyadnychkosztw.Jednakgdziepodziaasiatmosfera?Aco,jelizdjcia
zechcemypokazaurodziny,ktraniemakomputera?Wtedyratujnastylkopapierowewersjezdj.