You are on page 1of 123

AutoCAD -- kurs podstawowy

I. Podstawy podstaw.
1. Lekcja 1 -- Podstawy podstaw
Filozofia pracy z programem AutoCAD
Wygld gwnego okna aplikacji
Dopasowanie programu do wasnych potrzeb
zmiana wygldu gwnego okna aplikacji,
dostosowanie paskw narzdzi,
tworzenie wasnych paskw narzdzi,
2. Lekcja 2 -- Otwieramy pierwszy rysunek
Tworzenie rysunkw
uywanie standardu,
szablony,
kreatory,
Otwieranie rysunkw istniejcych w formacie DWG
Zapisywanie rysunkw w dowolnych formatach
II. Podstawowe narzdzia rysunkowe.
1. Lekcja 3 -- Pierwsze kreski
Rysowanie linii
Rysowanie prostej
Rysowanie multilinii
Rysowanie pollylinii
Par sw na temat ogldania rysunku
2. Lekcja 4 -- Troch oboci
Rysowanie okrgu
Rysowanie uku
Rysowanie elipsy
3. Lekcja 5 -- Kanciaste figury
Rysowanie wieloboku
Rysowanie prostokta
Rysowanie splajnu
III. Narzdzia modyfikacyjne
1. Lekcja 6 -- Modyfikowa kady moe
wyma
kopiuj
przesu
obrt
2. Lekcja 7 -- Modyfikowa kady moe -- kolejny krok
lustro
odsu
szyk
3. Lekcja 8 -- Modyfikacja -- krok dalej
utnij
wydu
przedu
rozcignij
przerwij
omwienie uchwytw
4. Lekcja 9 -- Modyfikacja -- ostatnie szlify
skala
fazuj
zaokrgl
IV. Lekcja 10 -- Narzdzia rysowania precyzyjnego
V. Lekcja 11 -- Narzdzia suce do ogldania rysunku (ZOOM, PAN)
VI. Lekcja 12 -- Warstwy
VII. Lekcja 13 -- Bloki rysunkowe
o Omwienie rodzajw blokw rysunkowych stosowanych w AutoCADzie
o Tworzenie blokw wewntrznych
o Tworzenie blokw zewntrznych
o Wstawianie blokw do rysunku
o Wstawianie plikw do rysunku jako blok
o Edycja blokw
VIII. Lekcja 14 -- Wymiarowanie
IX. Lekcja 15 -- Tworzenie wyrwa, przekrojw
X. Lekcja 16 -- Wprawki, testy, bardziej zaawansowane przykady
XI. Lekcja 17 -- Wydruki
Lekcja 1 -- Podstawy podstaw
Lekcja ta zapocztkuje seri szkole dla pocztkujcych uytkownikw AutoCAD-a. W
kolejnych artykuach tego cyklu postaram si przybliy narzdzia i techniki
projektowania w tym programie poprzez odpowiednio przygotowane lekcje. Kada bdzie
zaczynaa si dwu-, trzyzdaniowym streszczeniem poprzedniej oraz krtkim
wprowadzeniem w temat nowej lekcji. Wszystkie bd zawieray wiczenia praktyczne
oraz pliki udostpniane wraz z artykuem. Pora przej do meritum sprawy, czyli do
AutoCAD-a. Wszystkie wiczenia, jakie bdziemy prezentowa, bd wykonywane w
wersji 2000.

Bardzo czsto zdarza si, e projektanci pracujcy z programem AutoCAD popeniaj


elementarne bdy z uwagi na nieznajomo filozofii pracy z programem i bdzie to
zagadnienie, ktre postaram si przybliy w tej lekcji. Ponadto omwi wygld
gwnego okna aplikacji, aby pokaza, w jak przejrzysty sposb s rozmieszczone
poszczeglne opcje programu. Poka, jak dostosowa go do wasnych potrzeb -- na tym
etapie jeszcze nie wiemy, jakie s nasze potrzeby, ale jest to najodpowiedniejsza chwila,
aby pozna podstawy. Uznaem, e nie bd opisywa instalacji oprogramowania,
poniewa tego ucz podrczniki. Po tym przydugim wstpie zacznijmy nauk.

Filozofia pracy z programem AutoCAD

Zakadam, e wielu z projektantw podczas pracy zetkno si z desk krelarsk --


horror. Gdy przesiadaj si z deski na AutoCAD-a, staraj si wprowadzi w ycie
wszystko to, czego si nauczyli, wic rozpoczynajc rysunek, zadaj nastpujce
pytania:

jaki format strony;


jaka skala.

I tu moja odpowied -- nie jestemy ograniczani formatem strony, mamy nieograniczon


przestrze, a skala -- standardowo 1:1. Nastpuje chwila ciszy i zaczyna si tyrada: jak
zmieszcz na ekranie 150-metrow hal, jak narysuj detale. Chc, aby mj rysunek na
kartce by w skali 1:50, a nie 1:1, bo 1:1 nie zmieci si nawet na 100 kartkach... Po
wygoszeniu tych i wielu innych wtpliwoci przez projektantw pada moja riposta: za
chwil wszystko stanie si jasne, prosz pamita jedynie dwie zasady:

format strony -- obszar niczym nie ograniczony;


skala -- pracujemy zawsze w skali 1:1.

Tyle, jeli chodzi o filozofi pracy z programem. Zasady s, jak sdz, jasne i
nieskomplikowane. Bardziej zaawansowani uytkownicy programu mog powiedzie, e
to herezje. Mona zmieni skal oraz wprowadzi arkusz o okrelonych rozmiarach.
Owszem, mona. O ile jednak wprowadzenie arkusza o okrelonych rozmiarach moe
spowodowa po prostu to, e nasz rysunek nie bdzie si na nim mieci (chocia arkusz
moemy w kadej chwili zmieni na inny), o tyle kiedy sporzdzimy nasz rysunek w skali
np. 1:2 i sprbujemy go zwymiarowa, okae si, e kady wymiar jest 2 razy wikszy i
bdziemy musieli powici kolejne 2 dni na rczne ich zmienianie. Gorsza bdzie prba
edycji rysunku po upywie 2-3 miesicy, kiedy nie bdziemy ju pamitali, jakich sztuk
dokonalimy podczas rysowania. Wtedy nie obdzie si bez rzucania w monitor cikimi
przedmiotami.

Wygld gwnego okna aplikacji

Firma Autodesk, producent programu AutoCAD, cile wsppracuje z biurami


projektowymi, czego wynikiem jest starannie przemylany i bardzo uyteczny interfejs
uytkownika. Wszystkie ikony s bardzo czytelne i intuicyjne, zebrane s w bardzo
dobrze, moim zdaniem, zorganizowane grupy. Rysunek 1 przedstawia interfejs programu
wraz z opisem poszczeglnych grup. W kolejnych czciach cyklu stopniowo przybli
kolejne paski narzdzi oraz poszczeglne narzdzia w nich zebrane.

Rys. 1.

Dostosowanie programu do wasnych potrzeb

Bardzo czsto zdarza si, e nie odpowiadaj nam fabryczne ustawienia programu, mimo
e s nieze. Jednak kady z przekory musi doda co swojego, co bdzie wprawiao
szefa w zakopotanie, koledzy z biura bd mu zazdrocili nowego menu czy wikszego
"crossa". Jako e zmiana wszystkich ustawie nie ma sensu, poka te, ktre maj
kluczowy wpyw na wydajno pracy z programem.

Zaczniemy od kliknicia prawym klawiszem myszki w obszarze dialogowym okna i w


wywietlonym okienku wybieramy ostatni z pozycji Opcje. Spowoduje to otwarcie
duego okna dialogowego przedstawionego na rysunku 2.

Rys. 2.

W okienku jest wiele zakadek, ktre jak na razie nic nam nie mwi. Na tym etapie
nauki waciwie niewiele bdziemy w nich zmienia. Podstawowe zmiany, jakie bd nas
interesoway, znajduj si w zakadce Ekran; s to:

zmiana koloru ta;


zmiana kroju czcionki w obszarze dialogowym;
zmiana wielkoci krzya nitkowego.

Reszty parametrw nie powinno si na tym etapie zmienia, poniewa w miar


poznawania programu omwi, jak mona zmienia poszczeglne parametry, aby
uatwi sobie ycie.

Zacznijmy od zmienienia kolorw naszego programu -- klikamy na przycisku Kolory i


naszym oczom pokazuje si okienko dialogowe pokazane na rysunku 3.

Rys. 3.

W okienku tym moemy zmieni kolor ta, np. na zielony, kolor tekstu w obszarze
dialogowym, kolor obszaru dialogowego itd. Jak tego dokona? Musimy klika w
kolejnych obszarach, ktrym chcemy zmieni kolor, lub wybiera je z rozwijanego menu
i nadawa im kolor z rwnie rozwijanego menu Kolor (rys. 4).
Rys. 4.

Zmiana czcionek to mniejszy problem, poniewa wykonuje si j w sposb intuicyjny


(rys. 5).
Rys. 5.

Rozmiar krzya nitkowego zmienia si poprzez przesunicie suwaka (rys. 6). atwy ten
AutoCAD, banalne operacje -- nauka idzie jak po male.

Rys. 6.

Kolejn rzecz, jak zrobimy, bdzie ustawienie automatycznego zapisu efektw naszej
pracy co, powiedzmy, 20 minut. Standardowo opcja ta jest nastawiona na 120 minut, co
doprowadza do szewskiej pasji, jeli tracimy efekt 100-minutowej operacji w wyniku np.
przypadkowego wyczenia UPS-a. Przechodzimy na zakadk Otwrz i zapisz i
zmieniamy liczb minut na 20, klikamy OK. Wanie dokonalimy pierwszych ustawie
programu.

Podstawowe parametry ju mamy ustawione, wic przyszed czas na pokazanie, jak


wyciga ukryte paski narzdzi. Sprawa rwnie jest mao skomplikowana, a jej
przedstawienie pozwoli mi na pomijanie tej operacji podczas kolejnych lekcji. Aby
wycign ukryty pasek narzdzi, klikamy polecenie Widok w grnym menu, nastpnie
wybieramy opcje Paski narzdzi. Powinno wywietli si ponisze okienko dialogowe
(rys. 7).

Rys. 7.

Z okienka tego wybieramy poszczeglne paski narzdzi poprzez klikanie na krzyykach


obok nazw paskw. Bd one kolejno si pokazyway na ekranie.

Jak wida, nauka AutoCAD-a przebiega bez wikszych problemw -- eksperymentujcie,


ile si da, to pozwoli wyzby si lku podczas pracy z programem. Pierwotne paski
narzdzi mona odzyska poprzez wpisanie polecenia menu i wczytanie pliku ACAD.MNU.

Na tym zakocz t lekcj. Myl, e nauczylimy si solidnych podstaw, ktre bdziemy


sukcesywnie pogbia.
Lekcja 2 -- Otwieramy pierwszy rysunek
W poprzedniej lekcji przedstawiem podstawy filozofii pracy z programem AutoCAD oraz
pokazaem podstawowe moliwoci konfiguracji programu, ktre pozwalaj na
dopasowanie jego wygldu do indywidualnych potrzeb uytkownika systemu.

Tworzenie rysunkw

Dzi zapoznamy si z podstawami otwierania rysunkw oraz z moliwociami ich


zapisywania w innych formatach. Na pocztek zajmiemy si otwieraniem nowych
rysunkw. Mimo e bdziemy korzystali ze standardu, omwimy teraz wszystkie opcje.
Zaoszczdzi nam to czas w pniejszych lekcjach.

Uywanie standardu

Opcja ta pozwala na praktycznie natychmiastowe przejcie do rysowania w programie;


jedyn rzecz, ktr musimy zrobi, jest wybranie jednostek rysunkowych (rys.1a, 1b):

metryczne (milimetry, centymetry, metry);


angielskie (stopy, cale).

Rys. 1a. Okno dla AutoCAD-a 2000


Rys. 1b. Okno dla AutoCAD-a 2000i

Przykad -- tworzenie nowego rysunku z uyciem opcji Uyj standardu

1. Otwieramy AutoCAD-a poprzez kliknicie na jego ikonie umieszczonej na pulpicie.


2. Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000i, wybieramy zakadk Utwrz rysunki i z
rozwijanego menu wybieramy opcj Uyj standardu, nastpnie odpowiedni ukad
jednostek (rys. 2a).
Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000, wciskamy klawisz symbolizujcy kartk i nastpnie
wybieramy odpowiedni ukad jednostek (rys. 2b).

Rys. 2a.
Rys. 2b.

Szablon

Przy uruchamianiu nowego rysunku moemy korzysta z szablonw posiadajcych


ustawienia dla okrelonych zada projektowych (rys. 3a, 3b). Moemy rwnie bez
przeszkd tworzy wasne szablony, zawierajce midzy innymi:

rodzaj i dokadno jednostek;


granice rysunkowe;
ustawienia warstw;
style wymiarowania i tekstu;
bloki ramek tytuowych wraz z tabelkami i znakami firmowymi itd.

Rys. 3a. Okno dla AutoCAD-a 2000


Rys. 3b. Okno dla AutoCAD-a 2000i

Przykad -- tworzenie nowego rysunku z uyciem opcji Szablon

1. Otwieramy AutoCAD-a poprze kliknicie na jego ikonie umieszczon na pulpicie.


2. Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000i, wybieramy zakadk Utwrz rysunki i z
rozwijanego menu wybieramy opcj Szablon, nastpnie odpowiedni szablon rysunkowy
(rys. 4a).
Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000, wciskamy klawisz symbolizujcy kartk z umieszczon
ramk i tabliczk rysunkow, nastpnie wybieramy odpowiedni szablon rysunkowy (rys.
4b).

Rys. 4a.
Rys. 4b.

Kreatory

Korzystanie z kreatorw pozwala zdefiniowa niektre parametry rysunku przed


przystpieniem do jego krelenia. Kreator podnosi funkcjonalno opcji Uyj
standardu, pozwalajc uytkownikowi na dostrojenie pewnych funkcji praktycznie bez
znajomoci AutoCAD-a (rys. 5a, 5b).

Rys. 5a. Okno dla AutoCAD-a 2000

Rys. 5b. Okno dla AutoCAD-a 2000i


Przykad -- tworzenie nowego rysunku z uyciem opcji Kreatory

1. Otwieramy AutoCAD-a poprze kliknicie na jego ikonie umieszczonej na pulpicie.


2. Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000i, wybieramy zakadk Utwrz rysunki i z
rozwijanego menu wybieramy opcj Kreatory, nastpnie odpowiedni opcj
umoliwiajc szybkie ustawienia z zastosowaniem kreatora, albo opcj Ustawienia
zaawansowane (rys. 6a).
Jeli korzystamy z AutoCAD-a 2000, wciskamy klawisz symbolizujcy kartk i nastpnie
wybieramy odpowiedni opcj umoliwiajc szybkie ustawienia z zastosowaniem kreatora
(rys. 6b).

Rys. 6a.

Rys. 6b.

3. Kolejne kroki s zalene od wybranej opcji i rni si liczb danych moliwych do


ustawienia:
o wybranie opcji zwizanej z szybkimi ustawieniami pozwala na ustawienie
jednostek oraz obszaru rysunkowego (rys. 7a);
o wybranie opcji zwizanej z ustawieniami zaawansowanymi pozwala na ustawienie
jednostek, zmian miary ktw i ich dokadnoci, kierunku kta, zwrotu miary
kta oraz wielkoci obszaru rysunkowego (rys. 7b).
Rys. 7a.
Rys. 7b.

Otwieranie rysunkw

Teraz ju dokadnie wiemy, w jaki sposb tworzy nowe rysunki z zastosowaniem


szablonw oraz kreatorw. Co jednak zrobi, jeli wykonalimy rysunek za pomoc
kreatora czy z zastosowaniem standardu i przypomniao nam si, e jednak chcemy
zmodyfikowa lub obejrze jeden z rysunkw, ktre udao si nam np. pobra z sieci.
Moemy zamkn program i po ponownym jego uruchomieniu klikn na zakadce
Otwrz rysunki (AutoCAD 2000i -- rys. 8a).
Rys. 8a.

lub klikn na ikonie otwierania nowego rysunku (AutoCAD 2000 -- rys. 8b).

Rys. 8b.

Moemy jednak rwnie, nie zamykajc aplikacji, otworzy istniejcy rysunek. Klikamy
Plik->Otwrz. Pokae si okienko dialogowe pozwalajce na otwarcie interesujcego
nas pliku (rys. 8c).

Rys. 8c.

Pamitajmy, e AutoCAD standardowo pozwala na otwieranie plikw z rozszerzeniem


DWG. Istnieje jednak rwnie moliwo otwarcia plikw w formacie DXF oraz szablonw
posiadajcych rozszerzenie DWT. Oczywicie AutoCAD posiada wiele moliwoci
zwizanych z importowaniem rysunkw w innych formatach ni DWG -- ten problem
przedstawi pniej. Omwi take bardziej zaawansowane funkcje, takie jak np.
czciowe otwieranie rysunkw.
Zapisywanie rysunkw

Skoro potrafimy ju otworzy rysunek oraz stworzy nowy projekt, nadszed czas na
zapisanie efektw naszej pracy. Zapisywanie rysunkw do pliku jest stosunkowo prostym
dziaaniem. Podczas pierwszego zapisywania rysunku klikamy Plik->Zapisz, co
spowoduje otwarcie okna dialogowego pozwalajcego na zapis rysunku (okna te rni
si nieznacznie w programach AutoCAD 2000 i 2000i -- rys. 9a, 9b).

Rys. 9a. Okno dla AutoCAD-a 2000

Rys. 9b. Okno dla AutoCAD-a 2000i

Na tym zakoczymy dzisiejsz lekcj. W nastpnej nauczymy si rysowa z


zastosowaniem narzdzi rysunkowych AutoCAD-a.
Lekcja 3 -- Pierwsze kreski
Ostatnie dwie lekcje pozwoliy nam przebrn przez zawioci zwizane z konfiguracj
systemu oraz dostosowaniem go do wasnych potrzeb. Poznalimy rwnie moliwoci
otwierania i zapisywania rysunkw w AutoCAD-zie. Dzisiaj zaczniemy poznawa
narzdzia rysunkowe oraz dowiemy si nieco na temat moliwoci ogldania rysunku.
Wszystkie zrzuty ekranu bd wykonywane z AutoCAD-a 2000i -- trzeba i z duchem
czasu. Pracy przed nami sporo, wic wczmy program, otwrzmy nowy rysunek z
uyciem standardu i zabierzmy si do nauki.

Rysowanie linii

Rozpoczniemy nasz nauk od rysowania linii -- jest to najprostszy obiekt AutoCAD-a


posiadajcy szereg waciwoci, o ktrych trzeba w tej chwili powiedzie. Postaram si
zebra wszystkie cechy linii w postaci podpunktw, pokazujc je podczas wicze w
sposb praktyczny.
Cechy linii:

kada linia ma pocztek i koniec;


rysowanie linii zaczynamy od podania jej punktu pocztkowego, nastpnie wstawiamy
kolejne punkty kocowe do czasu nacinicia klawisza Esc lub Enter;
kada narysowana linia jest samodzielnym obiektem, ktry moemy oddzielnie edytowa.

Jako e wyznaj zasad ikonologii, proponuj klikn na ikonie przedstawionej na


rysunku 1,

Rys. 1.

nastpnie przeczyta tekst, ktry pojawi si na pasku stanu (rys. 2).

Rys. 2.

Nastpnie trzeba klikn raz w dowolnym miejscu ekranu i znw zobaczy, co jest
napisane na pasku stanu (rys. 3).

Rys. 3.

Wstawiajc kolejne punkty, widzimy, e rysujemy kolejne linie w taki sposb, e kada
nastpna ma pocztek w miejscu zakoczenia poprzedniej (rys. 4).
Rys 4.

Aby zakoczy rysowanie linii, naley nacisn klawisz Esc lub Enter.

Rysowanie prostej

Kolejn umiejtnoci, jak posidziemy, bdzie rysowanie prostej. Z matematyki


wiemy, e prosta przechodzi przez dwa punkty i ma nieograniczon dugo. Tak samo
wyglda prosta w AutoCAD-zie -- rwnie przechodzi przez dwa punkty, jej dugo
take jest nieograniczona.
Po krtkim przedstawieniu cech prostej czas na narysowanie tego obiektu. Zacznijmy
rysowanie. Klikamy ikon prostej (rys. 5.).

Rys. 5.

Nastpnie czytamy, co komputer ma nam do powiedzenia na pasku stanu (rys. 6.).

Rys. 6.

Pierwsz z opcji jest moliwo wstawienia pierwszego punktu, przez ktry prosta bdzie
przechodzia -- kliknijmy na ekranie i przeczytajmy, co program napisa nam w
odpowiedzi (rys. 7).

Rys. 7.
Wynika z tego, e komputer czeka na wstawienie kolejnego punktu w celu
przeprowadzenia przez niego prostej. Po wskazaniu punktu, przez ktry powinna
przechodzi prosta, bdzie czeka na wskazanie kolejnego punktu, co pozwoli na
stworzenie kilku prostych zaczepionych w jednym punkcie.

Jakie jest zastosowanie tego obiektu -- czytelnikom rysujcym na desce nieobce jest
pewnie pojcie linii konstrukcyjnej czy linii pomocniczej -- to znaczy prostej
przechodzcej przez cay rysunek w celu umoliwienia pozycjonowania elementw. Do
takich te celw moemy wykorzysta prost.

Rysowanie multilinii

Multilinia to jedno z bardziej przydatnych narzdzi dla np. instalatorw. Za jej pomoc
moemy rysowa od 1 do 16 linii rwnolegych. Odlegoci pomidzy kolejnymi liniami
moemy sterowa, moemy rwnie ustawia zakoczenia multilinii. Standardowe
ustawienia pozwalaj na rysowanie dwch rwnolegych linii. Wane jest to, e po
narysowaniu multilinii kliknicie na pojedynczym jej segmencie spowoduje zaznaczenie
caego narysowanego obiektu.
Ale do teorii, pora praktycznie pozna multilini. Klikamy na ikonie symbolizujcej
multilini (rys. 8).

Rys. 8.

Nastpnie okrelamy rwnie punkt pocztkowy oraz kolejne punkty kocowe.


Jak ju wspomniaem, istnieje moliwo sterowania ustawieniami multilinii. Dokonuje
si tego poprzez zmian stylu multilinii. W tej chwili poka, jak dopasowa multilini do
wasnych potrzeb. Aby zmieni styl multilinii, klikamy kolejno Format- > Styl
multilinii (rys. 9).

Rys. 9.

Pokae si okno dialogowe zatytuowane Style multilinii (rys. 10).


Rys. 10.

Okienko to zawiera wane dla nas opcje

cechy elementu;
cechy multilinii.

Naciniciem kadego z nich moemy przej do kolejnych okien dialogowych,


pozwalajcych na ustawienie indywidualnych parametrw multilinii. Zobaczmy najpierw,
jakie ustawienia s dostpne po naciniciu paska Cechy elementu (rys. 11).

Rys. 11.

Okno to pozwala zmieni takie parametry, jak kolor i rodzaj linii, odstp pomidzy
liniami, umoliwia rwnie dodanie kolejnych linii do istniejcego zestawu. Wybranie
klawisza Cechy multilinii otwiera ponisze okienko dialogowe, udostpniajce
zmian zakocze multilinii i jej wypenienia (rys. 12).

Rys. 12.

Aby zakoczy temat multilinii i ugruntowa zdobyt wiedz, sprbujemy zmieni styl
multilinii i narysowa pewien jej odcinek w nowym stylu.
Zaczynamy Format -> Style multilinii -> Cechy elementu, klikamy na
przycisku Dodaj (jeli klawisz jest nieaktywny, musimy klikn w
okienku pokazujcym, ile mamy linii). Program doda kolejn lini.
Zatwierdzamy cao i przechodzimy znw do okienka Style
multilinii. Zmieniamy nazw stylu Standard na np. Nowy i klikamy
Dodaj -- zatwierdzamy, wybieramy ikon multilinii i rysujemy w
nowym stylu (rys. 13).
Rys. 13.

Rysowanie polilinii

Ostatnim narzdziem rysunkowym, jakie zostanie omwione w tej lekcji, bdzie polilinia.
Kto mgby zapyta, po co AutoCAD posiada tak wiele narzdzi sucych do rysowania
kreski -- dla kadego co miego.
Polilinia posiada szereg waciwoci stawiajcych j na czele grupy narzdzi rysunkowych
stosowanych do rysowania kresek. Waciwoci te wyrniaj j z grona pozostaych:

po narysowaniu wielu segmentw zaznaczenie jednego powoduje zaznaczenie wszystkich;


polilinia moe tworzy powierzchnie zamknite -- czsto stosowane podczas wykonywania
kreskowa;
polilini moemy rysowa uki (przeomowa cecha).

Do tej teorii zacznijmy rysowa. Klikamy zatem na ikonie


polilinii (rys. 14).

Rys. 14.
Nastpnie okrelamy punkt pocztkowy i czytamy, co AutoCAD chce nam przekaza (rys.
15).

Rys. 15.
Jak wida, na tym etapie rysowania moemy wstawi kolejny punkt lub zamieni nasz
standardow prost w uk; moemy rwnie nada polilinii szeroko itd. Reasumujc,
rysowanie polilinii nie nastrcza wikszych kopotw ni rysowanie linii czy multilinii. W
kilku zdaniach przybli narzdzia suce do ogldania rysunku.
Zdarzy si i tak, e bdziemy musieli zobaczy co, co wychodzi poza ekran czy te jest
zbyt mae, aby si dokadnie temu przyjrze. Mona wtedy zastosowa dwa narzdzia:

szybki nfragm -- PAN


szybki ZOOM

Oba narzdzia dziaaj podobnie, wystarczy trzyma wcinity lewy klawisz myszy i
przesuwa kursor po ekranie.
Na tym zakoczymy, wic przewiczcie raz jeszcze poznany materia. A kolejny odcinek
bdzie traktowa o elementach owalnych: okrgu, elipsie.
Lekcja 4 -- Troch oboci
W ostatniej lekcji zaczlimy poznawanie paska narzdzi rysunkowych, omwilimy te
moliwoci ogldania rysunkw. Dzisiejsza lekcja bdzie kontynuacj poprzedniej --
czytelnik zapozna si w niej z takimi narzdziami rysunkowymi jak Okrg, uk i
Elipsa. atwo zauway, e kolejno, w jakiej wystpuj te narzdzia na pasku,
zostaa troszk zakcona. Jest to celowy zabieg, poniewa omawiane w tej lekcji
narzdzia bd na pewno czciej wykorzystywane w projektach ni np. Splajn.
To tyle uwag wstpnych, przejdmy teraz do nauki.

Okrg

Okrg jest specyficznym obiektem w AutoCAD-zie, poniewa jego reprezentacja na


pasku menu rysunkowego jest przysowiowy wierzchokiem gry lodowej -- po klikniciu
ikony symbolizujc okrg

Rys. 1.

moemy wskaza jedynie jego rodek i dugo promienia. A co zrobi, jeli chcemy
wstawi okrg pomidzy dwie istniejce proste czy zamiast promienia chcemy wstawi
rednic? W takich przypadkach najprociej skorzysta z menu gwnego i sprawdzi,
czy wymienione przez nas przypadki s tam umieszczone. atwo znajdziemy tam opcj
Rysuj -> Okrg i ju mamy szereg moliwoci wykrelenia okrgu z zastosowaniem
punktw charakterystycznych.

Rys. 2.

Poniewa bezsensowne byoby mudne klikanie wszystkich kolejnych opcji, proponuj


wykona wiczenie pozwalajce na narysowanie czterech niezalenych okrgw i
przewiczy przy okazji kilka opcji ich rysowania.

Pierwszym wiczeniem bdzie narysowanie okrgu poprzez wskazanie punktu


rodkowego oraz dugoci promienia. Kliknijmy wic ikon na pasku menu rysunkowego,
a nastpnie kliknijmy w dowolnym miejscu obszaru roboczego. Skoro mamy ju rodek,
czas okreli promie okrgu -- kliknijmy wic w pewnej odlegoci od rodka lub
wpiszmy dugo promienia rcznie i zatwierdmy j, naciskajc klawisz Enter.

Po wykonaniu tych czynnoci powinnimy uzyska okrg podobny do przedstawionego


na poniszym rysunku.

Rys. 3.

Nastpnie narysujemy jeszcze jeden okrg, lecz tym razem skorzystamy z menu
rozwijanego; wybieramy wic kolejno Rysuj -> Okrg -> 2 punkty. Aby narysowa
okrg przechodzcy przez dwa niezalene punkty, po wybraniu tej opcji klikamy w
dwch miejscach na ekranie i otrzymujemy dany okrg.
Rys. 4.

Mamy ju narysowane dwa okrgi, ale docelowo ma ich by cztery, czas wic na
przedostatni -- narysujemy go poprzez wskazanie rodka i rednicy. Z gwnego menu
wybieramy Rysuj -> Okrg -> rodek, rednica i podobnie jak podczas wybrania
opcji na pasku narzdzi wskazujemy rodek okrgu oraz wpisujemy rcznie dugo
rednicy.
Rys. 5.

Ostatni, czwarty okrg narysujemy, wykorzystujc opcj rysowania przez trzy punkty.
Po wybraniu opcji z grnego paska wystarczy klikn w trzech miejscach na ekranie i
mamy wykrelony okrg.

Rys. 6.

Zostawmy na razie pozostae funkcje, omwimy je dokadnie po zapoznaniu si z


zasadami rysowania precyzyjnego. Omwimy te wtedy szerzej elementy pominite w
poprzednich lekcjach.

Przejdmy teraz do rysowania uku.

uk

Z rysowaniem uku jest podobna historia jak w przypadku okrgu -- na pasku mamy
najczciej uywan opcj w postaci ikony

Rys. 7.

grne menu zawiera natomiast ca skarbnic moliwoci wstawiania ukw. Jako e


podczas rysowania obiektw takich jak okrgi czy uki dobrze jest korzysta z zasad
rysowania precyzyjnego, proponuj przewiczenie rysowania uku na jednym
przykadzie, zwizanym z rysowaniem uku przez trzy niezalene punkty. Przewiczenie
pozostaych funkcji zostawmy sobie na dugie zimowe wieczory, podczas ktrych
bdziemy wiczy moliwoci programu, uzupeniajc swoj wiedz o coraz to nowe
funkcje. Kliknijmy zatem ikonk rysowania uku i wskamy kolejne trzy punkty na
ekranie w nastpujcej kolejnoci -- pocztek, rodek, koniec.
Rys. 8.

Stale namawiam do zaczekania na lekcj zwizan z rysowaniem precyzyjnym, a to z


prostej przyczyny -- nawet najbardziej pocztkujcy adept AutoCAD-a znudzi si
strasznie szybko, klikajc bez celu na ekranie i "cieszc si", e kolejne narysowane uki
rni si nieznacznie od poprzednich, a kolejne okrgi s do siebie udzco podobne
(koszmar!). Mam wic nadziej, e czytelnicy nie bd mi mieli za ze tak skrtowego
potraktowania tego tematu i przedstawienia jedynie podstawowych zasad dotyczcych
tych funkcji.

Ale wrmy do tematu naszej lekcji, czas narysowa elips.

Elipsa

Narzdzie Elipsa, podobnie jak Okrg i uk, znakomit wikszo swoich funkcji
skrywa w grnym menu programu.
Rys. 9.

Ikona znajdujca si na pasku rysunkowym

Rys. 10.

pozwala na uruchomienie funkcji rysowania elipsy poprzez wskazanie rodka oraz


promieni elipsy.
Rys. 11.

Po dzisiejszej lekcji niewtpliwie potrafimy ju duo, moemy mie natomiast problemy z


wykorzystaniem tych umiejtnoci np. w celu utworzenia dobrze wygldajcego
projektu. W trakcie nastpnej lekcji przedstawi reszt narzdzi rysunkowych, ktre
mog by przydatne na tym etapie uczenia si programu, nastpnie poznamy
modyfikacje rysunkowe oraz rysowanie precyzyjne. Dopiero po tych kilku lekcjach
narysujemy pierwszy zaawansowany projekt z zastosowaniem poznanych narzdzi. Na
razie nie bdziemy korzystali z warstw, poniewa wprowadzenie ich na pocztku
spowodowaoby wielkie zamieszanie. Mam nadziej, e wprowadzenie warstw w
pniejszych lekcjach uatwi szybkie przekonanie si do nich.
Lekcja 5 -- Kanciaste figury
W poprzedniej lekcji poznalimy narzdzia rysunkowe pozwalajce na tworzenie
okrgw, ukw i elips. Dzisiejsza lekcja przybliy nam narzdzia rysunkowe pozwalajce
na tworzenie wieloboku, prostokta i splajnu.

Wielobok

Narzdzie Wielobok pozwala na szybkie narysowanie zamknitej figury geometrycznej


o rwnych bokach. Wieloktem moe by zarwno trjkt rwnoboczny, jak i omiokt -
- limitem jest 1024 rwnych bokw. Ale zamiast teoretyzowa, narysujmy sobie may
wielokcik, aby zapozna si z zasad wstawiania wieloktw do rysunkw. Klikamy
zatem ikonk Wielobok:

Rys. 1

i jak zwykle czytamy, co program ma nam do zakomunikowania.

Rys. 2

Jako bardzo pojtni uczniowie wiemy, e aby narysowa trjkcik, naley wpisa cyfr 3,
aby utworzy szeciobok, naley wpisa liczb 6 itd. Wybierzmy zatem jedn cyferk --
tak, ktr najbardziej lubimy, wpiszmy j w linie komend i potwierdmy klawiszem
Enter -- ja wybraem 3. Oczywicie jeszcze nic nie narysowalimy, a tymczasem
program wywietla kolejne polecenia.

Rys. 3

Teraz mamy do wyboru: czy chcemy poda punkt wstawienia rodka naszego wieloboku,
czy te dugo jego boku. Ja zdecyduj si na podanie rodka, poniewa jest to opcja
wymagajca wykonania jeszcze paru polece -- wybranie wskazania dugoci boku przez
nacinicie klawisza B i wcinicie klawisza Enter pozwala na podanie dwch punktw
oznaczajcych dugo boku i mamy narysowany wielobok.

Klikam zatem w dowolnym miejscu obszaru roboczego w celu wskazania rodka


wieloboku i czytam wywietlony komunikat.

Rys. 4

Tym razem chodzi o bardzo istotn rzecz: mianowicie o to, czy rysowany przez nas
wielobok ma by wpisany w okrg, czy opisany na okrgu. Wybierzmy opcj domyln --
Wpisany w okrg (W+Enter). W tej chwili wystarczy ju tylko poda dugo
promienia okrgu, w ktry jest wpisany nasz wielobok. Proste, prawda?
Przejdmy wic do tworzenia prostokta.

Prostokt

Rysowanie prostokta jest rwnie proste jak rysowanie linii -- wybieramy ikonk
rysowania prostokta:

Rys. 5

wskazujemy pierwszy naronik, nastpnie drugi i otrzymujemy dany prostokt.


Istnieje te moliwo narysowania prostokta z zaokrglonymi lub sfazowanymi
naronikami. Aby uzyska dostp do jednej z tych funkcji -- powiedzmy, e zdecydujemy
si na zaokrglenie naronikw -- przed wstawieniem prostokta na ekran czytamy
wywietlajce si polecenia programu.

Rys. 6

Jak widzimy, w wierszu polece znajduje si opcja umoliwiajca wybranie zaokrglania,


ktra staje si dostpna po wciniciu klawiszy Z+Enter. W tej chwili program wywietli
komunikat, abymy okrelili promie zaokrglenia naronikw -- powiedzmy, e podamy
cyfr 2 i zwyczajowo wciniemy Enter.

Rys. 7

Po tym zabiegu wystarczy ju tylko klikn w miejscu wstawienia pierwszego naronika,


nastpnie w miejscu wstawienia drugiego i naszym oczom ukae si piknie zaokrglony
prostokt.

Rys. 8

W podobny sposb tworzymy fazy na naronikach prostokta. Trzeba jednak pamita,


e jeli po uruchomieniu rysowania prostoktw z fazami czy zaokrgleniami chcemy
wrci do rysowania standardowych prostoktw, musimy nada wartociom faz i
promieni wartoci zerowe!

Splajn

Splajn jest moim skromnym zdaniem najmniej wykorzystywanym narzdziem AutoCAD-


a. Ja uywam go tylko wtedy, kiedy konieczne jest wyrwanie czy przerwanie elementu.
Skd si bierze niech do tego narzdzia, skoro np. w MAX-ie 90% "kresek" to splajny?
Splajn jest, niestety, stosunkowo mao przewidywalnym obiektem -- jest to krzywa
tworzona na bazie wsprzdnych okrelonych punktw. Moliwe, e ktry z czytelnikw
zapaa mioci do tego narzdzia, ja jednak sdz, e jest ono mao przydatne. Jednak
bez wzgldu na to, dobrze chocia wiedzie, jak ma by uywane. Kliknijmy wic ikonk
Splajn:

Rys. 9

Najpierw okrelamy pierwszy punkt wstawienia, a nastpnie kolejne punkty, przez ktre
powinien przechodzi rysowany splajn. Pozostaje nam jeszcze okrelenie kierunku
stycznej dla pocztku i koca splajnu i mamy ju wszystkie dane. Po wstawieniu dwch
kolejnych punktw wchodzcych w skad rysowanego splajnu moemy poda tolerancje
rysowania obiektu -- jeli tolerancja jest rwna zero, wtedy splajn bdzie przechodzi
przez kolejne wstawiane punkty.

Rys. 10

Ufff, szczliwie przebrnlimy przez narzdzia rysunkowe. Kolejna lekcja bdzie


traktowaa o narzdziach modyfikacyjnych. Po zapoznaniu si z tymi kilkoma lekcjami
bdziemy w stanie narysowa kade powierzone nam zadanie -- jeszcze nie w peni
profesjonalnie, to znaczy bez uycia warstw czy blokw, ale i na to przyjdzie czas.
Lekcja 6 -- Modyfikowa kady moe
Pi ostatnich lekcji powicilimy na omwienie podstawowych parametrw narzdzi
rysunkowych. Jak zapewne zauwaye, zostay opisane najczciej uywane opcje
narzdzi rysunkowych -- nie rozpisywaem si zbytnio, aby nikogo nie zniechci do
dalszej nauki AutoCAD-a. Celem tych lekcji jest nauka obsugi programu na tyle, aby
mona byo wykona kady projekt -- eby jednak pogbi swoj wiedz, bdziesz mg
sign po jedn z wielu ksiek dotyczcych AutoCAD-a lub poczeka na dalsze
artykuy z naszej serii. Dzi zajmiemy si narzdziami modyfikacyjnymi. Jako e
potrafimy ju narysowa takie czy inne obiekty w postaci linii, prostych czy okrgw,
musimy nauczy si kasowania niepotrzebnych rzeczy z ekranu, kopiowania
odpowiednich elementw rysunku, obracania czy po prostu przesuwania ich w inne
miejsce. Tymi narzdziami modyfikacyjnymi zajmiemy si na tej lekcji.

wyma

Zacznijmy od narzdzia pozwalajcego na pozbycie si elementw zbdnych z naszego


rysunku. Metod usuwania elementw z rysunku jest wiele -- zapewne bdziesz korzysta
ze wszystkich, dlatego te postaram si je wszystkie omwi. Zanim jednak do tego
przystpi, narysujmy kilka okrgw w taki sposb, jak pokazuje to poniszy rysunek.

Rys. 1

Zapewne zapytasz po co narysowalimy tyle okrgw? Odpowied jest prosta -- zanim


nauczymy si dokonywa modyfikacji na obiektach, musimy nauczy si ich prawidowej
selekcji. Selekcja pojedynczego elementu nie nastrcza wikszych problemw, poniewa
wystarczy klikn krawd interesujcego nas elementu i AutoCAD zmienia jego wygld
tak, aby odrni go od pozostaych. Element zaznaczony jest pokazywany w taki
sposb, e jego krawdzie oraz wypenienie s rysowane lini przerywan oraz na
zaznaczonym elemencie automatycznie s umieszczane niebieskie kwadraciki, zwane
uchwytami. Uchwyty s umieszczane w miejscach charakterystycznych dla danego
obiektu -- dla okrgu bd to kwadranty, dla prostokta naroniki, dla linii jej koce oraz
rodek itd.
Rys. 2

Klikajc kolejno narysowane obiekty moemy wyselekcjonowa cay rysunek, lecz biorc
pod uwag zoono niektrych projektw nie jest to najszczliwsza metoda. Dlatego
te poka inne sposoby selekcjonowania obiektw na rysunku. Pierwsz z
zaawansowanych metod selekcji bdzie selekcja z "prawa na lewo", czyli koczymy
dziaanie aktualnej funkcji i umieszczajc kursor z prawej strony ekranu wciskamy lewy
klawisz myszy. Trzymajc go stale wcinity przecigamy w kierunku lewego brzegu
ekranu -- po przejechaniu w interesujce nas miejsce puszczamy lewy klawisz myszy i
obserwujemy, co si stao.

Rys. 3

Wybralimy wszystkie obiekty, ktre zostay przecite przez nasz prostokt wyboru oraz
wchodziy w jego skad.
Rys. 4

Jeli wykonamy odwrotne dziaanie, czyli przecigniemy mysz z "lewa na prawo",


zostan wyselekcjonowane wycznie obiekty zawierajce si w rozciganym przez nas
prostokcie.

Rys. 5

Jako e wiemy jak dokonywa selekcji interesujcych nas czci rysunku, moemy
zabra si za wykasowywanie zbdnych jego elementw. Pierwszym sposobem
kasowania -- i chyba najbardziej intuicyjnym -- jest wyselekcjonowanie elementw
przeznaczonych do usunicia i nacinicie klawisza Delete -- wielu projektantw
preferuje ten sposb. Kolejnym sposobem pozbycia si zbdnego balastu z rysunku jest
skorzystanie z narzdzia gumki, oferowanego przez AutoCAD.

Rys. 6

Sposobw uycia tego narzdzia jest rwnie kilka; moemy na przykad nacisn
powysz ikonk i nastpnie wybra interesujce nas elementy, klikajc kady z nich
lewym klawiszem myszy, a na zakoczenie nacisn Enter na klawiaturze lub klikn
prawym klawiszem myszy. Moemy najpierw wybra obiekty, a nastpnie klikn ikonk
-- wybr naley do Ciebie.

kopiuj

Skoro potrafimy ju kasowa poszczeglne elementy rysunku, nadszed czas na


powielanie narysowanych przez nas obiektw. Aby skopiowa interesujcy nas fragment
rysunku, klikamy ponisz ikonk:

Rys. 7

i starym zwyczajem czytamy, co program ma nam do powiedzenia.

Rys. 8

Zgodnie z yczeniem programu dokonujemy selekcji interesujcych nas obiektw na


rysunku -- po wybraniu przyciskamy Enter lub prawy klawisz myszy. Program pokazuje
nastpne polecenie.

Rys. 9

Innymi sowy uytkownik ma wskaza punkt charakterystyczny -- zwany bazowym --


ktry bdzie punktem odniesienia dla kopiowania czy pniej przesuwania lub obracania
rysunku. Jak wida, program pyta rwnie o to, czy chcemy wykona wicej ni jedn
kopi danego elementu. Jeli wciniemy W i nastpnie Enter, program poprosi o
wskazanie punktu bazowego i bdziemy mogli wykona wiele kopii wskazanego
elementu. Po wskazaniu punktu bazowego AutoCAD poprosi o przesunicie wskazanych
obiektw oraz w miejscu kliknicia wstawi jedn lub wiele kopii wybranego elementu
rysunkowego.

przesu

Dokadnie te same pytania co poprzednio zobaczymy na ekranie po klikniciu ikony


Przesu.

Rys. 10

Jedyna rnica pomidzy poprzednim narzdziem rysunkowym Kopiuj a narzdziem


Przesu jest taka, e nie da si wykona wielokrotnego przesuwania; natomiast po
wybraniu elementw i wskazaniu punktu bazowego wybrane elementy przesun si z
punktu A do punktu B bez zostawienia kopii w punkcie A.

obrt

Troch wicej pracy bdziemy mieli podczas obracania elementu rysunkowego. Po


klikniciu ikonki obracania:

Rys. 11

AutoCAD znw prosi o wybranie obiektw. Po dokonaniu selekcji zwyczajowo okrelamy


punkt bazowy, nastpnie program prosi o podanie kta obrotu wzgldem zaznaczonego
punktu bazowego -- kt ten podajemy w stopniach. Sdz, e nie naley rozwodzi si
tu nad drug opcj przy obracaniu, poniewa zakadamy, e na pocztku rysujemy
precyzyjnie, zatem podanie kta obrotu z klawiatury jako wartoci liczbowej powinno by
wystarczajce. Obrotu moemy rwnie dokona klikajc "na oko" w dowolnym miejscu
obszaru roboczego.

Rys. 12

Tym optymistycznym akcentem zakocz t lekcj. Podczas kilku kolejnych postaram si


w podobny sposb przybliy prac rwnie z pozostaymi narzdziami modyfikacyjnymi,
tak aby praca z AutoCAD-em bya jeszcze atwiejsza i przyjemniejsza.
Lekcja 7 -- Modyfikowa kady moe -- kolejny krok
Podczas ostatniej lekcji pokazaem w jaki sposb wymazywa niepotrzebne elementy z
rysunku oraz jak kopiowa, przesuwa i obraca poszczeglne obiekty czy grupy
obiektw. Na dzisiejszej lekcji zapoznamy si z kolejnymi narzdziami modyfikacyjnymi,
a mianowicie z lustrem, odsuniciem (to nie to samo co przesunicie) oraz z szykiem
elementw. Jak zapewne zauwaye, nie omawiam kolejnych narzdzi modyfikacyjnych
lecych na pasku, lecz staram si je czy w swego rodzaju grupy posegregowane pod
ktem przydatnoci danych narzdzi w rysunku. Sdz, e taki podzia uatwi utrwalenie
poszczeglnych narzdzi. Ale do rozwodzenia si na tematy oczywiste -- przejdmy do
konkretw.

lustro

Pierwszym narzdziem, jakie omwi, bdzie narzdzie lustra ukrywajce si pod


ponisz ikon.

Rys. 1

Narzdzie to ma wiele zastosowa. Jednym z nich jest np. wykonanie zarysu jednej
poowy bryy obrotowej i odbicie jej wzgldem rodka.

Rys. 2

Wiemy ju do czego moemy wykorzystywa narzdzie lustra, pora dowiedzie si, jak z
niego korzysta. Najpierw musimy mie ksztat do odbicia -- przyjmuj, e ksztat taki
zosta narysowany. Nastpnie klikamy pokazan wyej ikon i zwyczajowo czytamy
komunikat w pasku polece. Tam -- jak przystao na narzdzie modyfikacyjne --
komputer prosi o wyselekcjonowanie interesujcych nas obiektw.

Rys. 3

Wybieramy przygotowany wczeniej ksztat i naciskamy Enter. W tej chwili program


pyta o podanie pierwszego punktu linii odbicia, czyli linii, wzgldem ktrej bdzie
wykonane polecenie lustra -- linia odbicia nie musi fizycznie by lini przez nas
narysowan, komputer aproksymuje lini pomidzy wskazanymi przez nas punktami. Po
wskazaniu pierwszego punktu padnie pytanie o drugi punkt linii odbicia, ktry
wskazujemy na rysunku. Ostatnie pytanie zadane nam przez program dotyczy
zostawienia na rysunku pierwotnego ksztatu lub usunicia go z rysunku. Po wybraniu
odpowiedniej opcji narzdzie przestaje dziaa, ukazujc naszym oczom odpowiedni
ksztat.

Rys. 4

odsu

Kolejnym poznanym przez nas narzdziem rysunkowym bdzie jedno z waniejszych


chyba narzdzi, a mianowicie modyfikator Odsu. Pocztkujcy uytkownicy AutoCAD-a
czsto myl go z modyfikatorem Przesu i nie korzystaj z niego "rzebic" swoje
rysunki. A jak dziaa modyfikator Odsu? Jego zadaniem jest odsunicie obiektu, np. linii
(moe to by np. okrg), o zadan odlego we wskazanym kierunku i narysowanie w
nowym miejscu linii rwnolegej z zachowaniem oryginau (w przypadku np. okrgu
zostanie narysowany drugi koncentryczny). Wiem, wiem, namotaem, ale przykad
wszystko rozjani.

Aby zacz korzysta z narzdzia Odsu, musimy mie obiekt, ktry chcemy odsun o
zadan odlego -- proponuj na pierwszy ogie narysowanie linii. Jeli mamy obiekt do
odsunicia, klikamy ikon narzdzia Odsu:

Rys. 5

i czytamy jakie wieci niesie program.


Rys. 6

Jak wida, nie musimy wybiera obiektw do odsunicia, lecz mamy poda odlego, o
jak chcemy przesun obiekt X. Moemy te wskaza dowolne dwa punkty na ekranie i
odlego midzy nimi wyznaczy odlego odsunicia. Proponuj wpisanie odlegoci z
klawiatury -- zapobiega to bdom. Po wpisaniu odpowiedniej wartoci odlegoci
naciskamy Enter i znw czytamy, co program ma nam do powiedzenia.

Rys. 6

Jak wida, teraz wystarczy wskaza obiekt, ktry chcemy przesun,

Rys. 7

i kierunek przesunicia. W wyniku naszych dziaa powinnimy otrzyma dwie linie


rwnolege odlege od siebie o 10 mm.

Rys. 8

szyk

Ostatnim narzdziem, jakie omwi na dzisiejszej lekcji, bdzie narzdzie szyku.


Modyfikator ten posiada dwie opcje:

Pierwsza pozwala na wykonanie szyku prostoktnego przypominajcego macierz


prostoktn,
Rys. 9

a druga opcja na umieszczenie na przykad otworw na okrgym konierzu.

Rys. 10

Omwienie tego narzdzia zaczniemy od szyku prostoktnego.

Pierwszym krokiem podczas tworzenia szyku jest narysowanie obiektu z ktrego chcemy
wykona szyk prostoktny -- proponuj narysowa okrg o promieniu 10 mm. Po
narysowaniu okrgu wciskamy ikon symbolizujc szyk

Rys. 11

Po klikniciu ikony program zwyczajowo prosi o wybr obiektw -- wskazujemy zatem


narysowany wczeniej okrg. Nastpnym pytaniem jest pytanie o wybr odpowiedniego
rodzaju szyku -- tu mamy do wyboru Prostoktny/Koowy -- wybieramy oczywicie
prostoktny wciskajc P i Enter. Program nie daje nam jednak za wygran i zadaje
kolejne pytania i tak kolejno:

Rys. 12

Proponuj wpisa 5 nastpne pytanie brzmi:


Rys. 13

Tu rwnie proponuj wstawi warto 5 co zapewni, e powstay szyk bdzie tworzy


macierz prostoktn. Kolejne pytanie dotycz kolejno odlegoci pomidzy wierszami i
kolumnami macierzy.

Rys. 14

W obu przypadkach proponuj wstawi warto 20. Po wprowadzeniu ostatniej wartoci i


naciniciu klawisza Enter naszym oczom ukae si szyk prostoktny zoony z
okrgw o promieniu 10 mm.

Rys. 15

Jako e szyk prostoktny mamy za sob omwi teraz wykonanie szyku koowego. Jak
zwykle zaczynamy od narysowania obiektu z ktrego ma powsta szyk koowy --
proponuj narysowanie obiektu podobnego do tego przedstawionego na poniszym
rysunku.

Rys. 16

Majc obiekt wciskamy znan ju ikon szyku i wedug polece wybieramy obiekty ktre
maj zosta powielone w szyku -- proponuj wybra may okrg symbolizujcy otwr w
piercieniu.
Rys. 17

Po wybraniu obiektu program daje nam moliwo wybrania rodzaju szyku -- teraz
wciskamy K aby wybra szyk koowy. Nastpnie pada pytanie o rodek szyku koowego -
- proponuj teraz wcisn klawisz OBIEKT znajdujcy si w dolnym pasku stanu.

Rys. 18

Teraz po najechaniu na krawd okrgu tworzcego piercie w jego rodku pojawi si


may ty okrg symbolizujcy rodek.

Rys. 19

Kolejne pytania s ju bardzo intuicyjne i tak program pyta o liczb elementw szyku --
proponuj wstawi 3 -- nastpnie o kt na jakim maj zosta rozoone wskazane
elementy -- proponuj zacz od 360 - oraz o to czy obraca kopiowane ksztaty
wzgldem rodka obrotu.

Rys. 20

Po wykonaniu wszystkich czynnoci powinnimy dosta konierz taki jak ten pokazany
poniej:

Rys. 21

I na tym zakocz dzisiejsz lekcj -- nastpna pomoe w poznaniu kolejnych


modyfikatorw.
Lekcja 8 -- Modyfikacja -- krok dalej
Ostatnia lekcja obejmowaa kolejne modyfikatory rysunkowe, takie jak lustro, odsu i
szyk. S one niezmiernie potrzebne podczas codziennej pracy z AutoCAD-em i ich
uywanie pozwala na zaoszczdzenie kilku dobrych godzin rysowania. Zostaa nam
jednak do omwienia jeszcze jedna porcja modyfikatorw, bez ktrych narysowanie
profesjonalnego rysunku jest praktycznie niemoliwe. Mam tu na myli takie narzdzia,
jak na przykad utnij czy wydu. Jest to tak zwana biblia AutoCAD-owca -- bez tych
modyfikatorw nie sposb narysowa czegokolwiek. Podczas tej lekcji zostan rwnie
omwione mniej przydatne narzdzia, takie jak przedu, rozcignij czy przerwij.
Omwimy sobie te zastosowanie uchwytw.

utnij

Tak wic do pracy -- zaczniemy od omwienia modyfikatora utnij. Aby pozna zasad
dziaania tego narzdzia, proponuj narysowa kilka przecinajcych si linii w sposb
pokazany na poniszym rysunku.

Rys. 1

Chcemy z narysowanych linii otrzyma trjkt prostoktny, czyli wystajce poza niego
kawaki linii s zbdne -- trzeba je obci! W tym celu naciskamy ikon modyfikatora
utnij

Rys. 2

i czytamy co program ma nam do powiedzenia:

Rys. 3

Jak widzimy, mamy wybra krawdzie, do ktrych maj zosta docite niepotrzebne
kawaki linii -- wybierzmy na pocztek lini pionow i kliknijmy prawym klawiszem
myszy w celu zakoczenia wybierania.
Rys. 4

Jak wida, linia bdca teraz krawdzi cicia zmienia si w lini przerywan, natomiast
program informuje nas, e moemy wskaza odcinki, ktre chcemy obci za pomoc
wskazanej krawdzi cicia.

Rys. 5

Po wskazaniu linii przecinajcych krawd cicia linie te znikaj -- przedstawia to


poniszy rysunek:
Rys. 6

Teraz moesz powtrzy opisan operacj dla pozostaych krawdzi i na zakoczenie


wiczenia powiniene otrzyma trjkt pokazany na poniszym rysunku.

Rys. 7

Aby przerwa dziaanie funkcji, naciskamy klawisz ESC.

wydu

Kolejnym rwnie niezbdnym modyfikatorem dziaajcym w sposb przeciwny do


poprzedniego jest modyfikator wydu. Pozwala on nacign zbyt krtkie linie do
wskazanej krawdzi. Aby zademonstrowa jego dziaanie, zrbmy prociutki przykadzik.
Narysujmy sobie dwie linie w pokazany poniej sposb:
Rys. 8

Jak widzimy, nie dochodz one do siebie, a my chcemy, aby stykay si w jednym
punkcie -- eby tego dokona, klikamy ikonk narzdzia wydu

Rys. 9

i postpujemy zgodnie z zaleceniami programu -- najpierw wybieramy krawd, do


ktrej bdziemy nacigali -- enigmatycznie nazwan obwiedni.

Rys. 10

Po klikniciu prawym klawiszem myszy lub naciniciu klawisza Enter wskazujemy


obiekt do wyduenia i ju -- powinnimy otrzyma obiekt podobny do tego, ktry
przedstawia poniszy rysunek.

Rys. 11
przedu

Jak widzimy, pokazane modyfikatory s bardzo przydatne i niejednokrotnie pozwol


zaoszczdzi jake cenny czas. Aby przerwa dziaanie funkcji naciskamy klawisz ESC.
Kolejnym modyfikatorem, ktry omwi, bdzie modyfikator Przedu -- jest on przeze
mnie rzadko stosowany, poniewa -- jak mwiem na jednej z pierwszych lekcji -- kady
rysunek mona narysowa na minimum 100 sposobw. Dlatego te ja zastpuj ten
modyfikator narzdziem wydu. Lecz to, e ja rzadko stosuj modyfikator Przedu nie
wiadczy o jego nieprzydatnoci. Modyfikator ten moe by stosowany podczas
rysowania na przykad osi wau -- niejednokrotnie zdarza si, e projektant zaczyna
tworzy swj projekt wanie od osi i po narysowaniu caego obiektu musi wyduy lub
skrci lini rodkow. Wtedy klikamy ikon narzdzia przedu,

Rys. 12

przyciskamy klawisz Y, aby powiedzie AutoCAD-owi, e chcemy aby nasza linia


wyduaa si w sposb dynamiczny, wskazujemy lini, ktr chcemy przeduy, i
okrelamy nowy koniec linii. Aby przerwa dziaanie funkcji, naciskamy klawisz ESC.

rozcignij

Kolejnym mao uywanym modyfikatorem jest narzdzie Rozcignij. Modyfikator ten


pozwala na nacignicie wielokta. Aby zobaczy dziaanie tego narzdzia, narysujmy
sobie np. prostokt i sprbujmy nacign go w jedn stron. Klikamy zatem ikon:

Rys. 13

wskazujemy obiekt do nacignicia, nastpnie wskazujemy punkt bazowy -- znany ju z


innych modyfikatorw, np. Przesu. Nastpnie przemieszczamy wybrany punkt w nowe
miejsce. Uwaam, e narzdzie to bdzie rzadko stosowane, poniewa jest ono mao
precyzyjne i niestabilne -- nie kada prba jego uycia daje zamierzony efekt. Ponadto
mona jego dziaanie, podobnie jak dziaanie narzdzia Przedu, zastpi np.
uchwytami, o ktrych za chwil.

przerwij

Kolejnym modyfikatorem, jaki oferuje AutoCAD, jest narzdzie Przerwij, stosowane do


rozrywania figur. Narzdzie to jest przeze mnie stosowane gwnie do rozrywania
okrgw, jeli chc otrzyma obiekt podobny do tego zaprezentowanego na poniszym
rysunku.

Rys. 14
Aby uzyska tak figur, proponuj zacz od narysowania okrgu -- po tej operacji
klikamy ikon narzdzia przerwij:

Rys. 15

nastpnie wybieramy narysowany uprzednio okrg i czytamy co program ma nam do


powiedzenia:

Rys. 16

Jak widzimy, AutoCAD traktuje wskazany przez nas punkt na okrgu, ktry kliknlimy w
celu jego wybrania, jako pierwszy punkt do przecicia i prosi o podanie kolejnego punktu
lub daje moliwo ponownego, ju zupenie wiadomego wskazania pierwszego punktu
przerwania. Skorzystamy z drugiej opcji i nacinijmy klawisz P -- teraz kolejno
wskazujemy pierwszy i drugi punkt przerwania i w rezultacie otrzymamy pokazany
powyej obiekt.

Rys. 17

omwienie uchwytw

Na koniec chciabym pokrtce omwi tak zwane uchwyty. Co to s uchwyty kady ju


pewnie wie -- obrazowo mwic mae niebieskie kwadraciki pokazujce si w
charakterystycznych punktach wskazanych obiektw.

Rys. 18

Jak widzimy, za pomoc uchwytw moemy dokona podstawowych modyfikacji


elementu, takich jak jego przesunicie, nacignicie czy przeduenie. Wystarczy klikn
wybrany uchwyt i przemieci go w inne miejsce, aby powikszy okrg:
Rys. 19

czy przeduy lini:

Rys. 20

Jak wic wida, uchwyty maj wiele zastosowa i potrafi znacznie uatwi prac
projektanta. Nastpna lekcja bdzie zawieraa ostatnie narzdzia modyfikacyjne i
praktycznie bdzie mona zabra si do pracy.
Lekcja 9 -- Modyfikacja -- ostatnie szlify
Poprzednia lekcja obejmowaa wiele zagadnie niezbdnych do prawidowego
narysowania profesjonalnie wygldajcego rysunku. Poznalimy takie narzdzia
modyfikacyjne, jak utnij, wydu, przedu, rozcignij, przerwij oraz zostay omwione
uchwyty. Do penego szczcia brakuje nam jeszcze wiedzy na temat takich
modyfikatorw, jak skala, fazuj i zaokrgl. Modyfikatory te przydaj si podczas
tworzenia -- jak to mona okreli -- ostatnich szlifw rysunkowych. Ale dosy
teoretyzowania, przejdmy jak zwykle do konkretw.

skala

Pierwszym z omawianych dzi narzdzi bdzie modyfikator skali. Narzdzie to suy do


powikszania lub zmniejszania wybranych obiektw z zastosowaniem odpowiedniego
wspczynnika skali. Aby wykorzysta modyfikator w dziaaniu, proponuj przygotowa
sobie jaki prosty obiekt, na ktrym zastosujemy skalowanie. Powiedzmy, e
narysujemy sobie obiekt podobny do tego pokazanego na poniszym rysunku:

Rys. 1

Majc przygotowany obiekt naciskamy ikonk skali

Rys. 2

i czytamy co program ma nam do zakomunikowania. AutoCAD starym zwyczajem prosi o


wybranie obiektw, ktre chcemy skalowa -- my wybieramy przygotowany wczeniej
element i klikamy prawym klawiszem myszy. Nastpnie program zapyta o punkt bazowy
(punkt ten zosta omwiony przy okazji poprzednich modyfikatorw jako punkt
odniesienia). Powiedzmy, e wskaemy dolny "roek" naszego elementu.

Jak wida, po wskazaniu tego punktu moemy automatycznie -- poprzez ruchy myszy --
powikszy bd pomniejszy wskazany obiekt wzgldem wskazanego punktu bazowego.
Dokonanie takiego skalowania jest bardzo niedokadne, a co za tym idzie nie powinno
by stosowane przez szanujcego si konstruktora. Jedynym dokadnym skalowaniem,
jakie moemy przeprowadzi, jest skalowanie z zastosowaniem wspczynnika skali
(AutoCAD podaje t opcj jako domyln). Wspczynnik skali okrela, czy wybrane
elementy maj zosta powikszone -- gdy jest on wikszy od 1 -- czy zmniejszone --
gdy jest on mniejszy od 1.

Wracajc do naszego przykadu, proponuj powikszy nasz obiekt dwukrotnie


wprowadzajc cyfr 2 jako wspczynnik skali -- program natychmiast reaguje na nasze
polecenie, powikszajc obiekt dwukrotnie. Poniszy rysunek obrazuje kolejne etapy
dialogu z programem i jego efekty.
Rys. 3

fazuj

Kolejnym modyfikatorem, jaki postaram si omwi podczas tej lekcji, bdzie


modyfikator Fazuj. Modyfikacja ta jest czsto uywana przez mechanikw
projektujcych np. way przekadni zbatych. Aby zapozna si z tym modyfikatorem,
proponuj narysowanie sobie kawaka takiego wanie wau.

Rys. 4

Teraz okrelimy sobie ktre stopnie wau chcemy fazowa -- powiedzmy, e chcemy
fazowa skrajne elementy wau.
Rys. 5

Pozostae stopnie zaokrglimy. Zaczniemy jednak mimo wszystko od fazowania i


kolejnym krokiem podczas projektowania faz jest okrelenie wymiarw fazy. Powiedzmy,
e ustalimy, i faza ma mie nastpujce wymiary:

Rys. 6

Po dokonaniu takich ustale wstpnych pora na rozpoczcie fazowania. Zaczynamy od


zmiany domylnych ustawie fazowania na nasze wasne zgodne z ustaleniami. Klikamy
wic ikon fazowania

Rys. 7

i czytamy co AutoCAD ma nam do powiedzenia.


Rys. 8

Program informuje nas o aktualnym ustawieniu fazowania -- jak widzimy, jest ono
ustawione na faz "po 10 mm" -- my zaoylimy, e nasze fazowanie bdzie miao po 2
mm, wic naciskamy liter F. Potwierdzamy jak zwykle klawiszem Enter, aby przej
do trybu ustalania faz. Program prosi o podanie pierwszego wymiaru -- 2, nastpnie
pada pytanie o drugi wymiar -- 2 i AutoCAD koczy dziaanie funkcji. Nie jest to niczym
nieprawidowym; przy nastpnym wywoaniu funkcji program poinformuje nas, e
ustawienia skalowania s takie, jakie wprowadzilimy, i przystpimy do fazowania
wskazujc kolejno linie, ktre chcemy fazowa.

Rys. 9

Proponuj przewiczy pozostae funkcje tego narzdzia -- ich wykorzystanie jest rwnie
proste jak dziaanie omwionej opcji.

zaokrgl

Kolejnym narzdziem, jakie postaram si pokrtce omwi, bdzie modyfikator


Zaokrgl. Zasada jego wykorzystania jest podobna do fazowania, wic poka jedynie
kolejne kroki, jakie musimy wykona podczas zaokrglania krawdzi. Mamy
przygotowany nasz waek, wic zaokrglijmy jego krawdzie. Klikamy ikon Zaokrgl.

Rys. 10

i widzimy, e program znw informuje nas o aktualnych ustawieniach promienia


zaokrglenia.

Rys. 11

Powiedzmy, e chcemy zmieni domylny promie zaokrglenia na np. 5. Wciskamy


zatem liter R, potwierdzamy jak zwykle klawiszem Enter i wprowadzamy nasz
warto 5. Polecenie -- jak poprzednie -- koczy swoje dziaanie. Aby wykona
zaokrglenie interesujcego nas elementu, musimy klikn ikonk zaokrglania
ponownie i nastpnie, jak przy fazowaniu, wskaza kolejno dwie linie w celu wykonania
midzy nimi zaokrglenia.
Rys. 12

Jako e obie z wymienionych funkcji dziaaj podobnie, nie ma sensu duej si


rozwodzi nad ich zastosowaniem czy sposobem rysowania. Jest jednak par spraw, na
ktre chciabym zwrci szczegln uwag. A mianowicie dosy czsto podczas
rysowania zaokrglenia czy fazowania znika bezpowrotnie jedna z linii, ktre
wybieralimy.

Rys. 13

Jest to sprawa bardzo czsta i normalna -- naley w takim przypadku przeduy obcit
lini. Nie wiadczy to o uomnoci oprogramowania, poniewa jego reakcja jest suszna -
- nastpio zaokrglenie i mona przyj, e obcita linia wanie jest tym
zaokrgleniem.

Na tym chciabym zakoczy wycieczk po modyfikatorach programu AutoCAD. Po tej


lekcji potrafimy ju korzysta z podstawowych funkcji kadego narzdzia rysunkowego i
modyfikacyjnego i jestemy w stanie narysowa kady projekt -- jeszcze mao
dokadnie, ale przy odrobinie samozaparcia...

Kolejna lekcja bdzie traktowaa o narzdziach rysowania precyzyjnego (OSNAP).


Dowiemy si jak dokadnie poczy ze sob dwie linie, jak znale rodek odcinka czy
okrgu. Zapraszam zatem do dalszego studiowania AutoCAD-a razem z nami.
Lekcja 10 -- Narzdzia rysowania precyzyjnego
Poprzednia lekcja omawiaa ostatni "pakiet" narzdzi modyfikacyjnych odpowiedzialnych
za skalowanie obiektw, zaokrglanie i fazowanie ich krawdzi. Dzi dowiemy si, w jaki
sposb precyzyjnie narysowa obiekt z zachowaniem danych wymiarw i odlegoci.
Aby lekcja dotyczca narzdzi do rysowania precyzyjnego nie bya nudna, proponuj,
aby po kilku sowach wstpu na temat tego, co to s narzdzia powszechnie nazywane
OSNAP-em i do czego mona je wykorzystywa, przej do wykonywania konkretnego
przykadu.

Tak wic co to s narzdzia rysowania precyzyjnego? Bardzo czsto podczas tworzenia


modelu zaistniaa potrzeba poczenia kocw dwch linii czy narysowania linii dokadnie
w rodku pewnego odcinka i tu z pomoc przychodzi OSNAP. AutoCAD poprzez szereg
symboli graficznych podpowiada konstruktorowi jakiego narzdzia mona uy w danej
chwili do rysowania precyzyjnego (AutoCAD nazywa je trybami lokalizacji
wzgldem obiektu). AutoCAD oferuje ich cakiem sporo:

Rys. 1

Jak wida na powyszym rysunku, niektre tryby lokalizacji moemy wczy na stae, a
inne mog by wybierane np. bezporednio z paska narzdzi.

Rys. 2

Aby uruchomi tryby lokalizacji na obrabianym rysunku, moemy wcisn klawisz F3 na


klawiaturze lub nacisn ikonk znajdujc si w dolnym pasku AutoCAD-a.
Rys. 3

Wywoania poszczeglnych narzdzi rysowania precyzyjnego moemy rwnie dokona


naciskajc Shift+prawy klawisz myszy. Pojawi si wtedy ponisze okno. Bdziemy mogli
wybra dowolny tryb lokalizacji oraz bdziemy w stanie zmieni Nastawy obiektu w celu
wczenia staych punktw lokalizacji.

Rys. 4

To moe tyle na temat uruchamiania narzdzi rysowania precyzyjnego. Przeanalizujmy


teraz przykad, ktry pomoe nam pozna szczegy uywania trybw lokalizacji oraz
innych narzdzi, np. ledzenia biegunowego. Proponuj narysowanie elementu
podobnego do poniszego:
Rys. 5

Nie bdziemy go jeszcze wymiarowali -- wymiary podaem jedynie orientacyjnie --


chodzi wycznie o zasad krelenia obiektu.

Proponuj zabra si do pracy i nasz obiekt rozpocz od narysowania okrgu o rednicy


40 mm.

Rys. 6

Kolejnym krokiem bdzie narysowanie duego okrgu o rednicy 400 mm, majcego
rodek dokadnie w rodku maego okrgu (okrgi koncentryczne). Aby tego dokona,
klikamy na ikon okrgu, uruchamiamy tryb ledzenia (najlepiej klikajc ikon Znajd
centrum na pasku narzdzi -- Lokalizacja).
Rys. 7

Nastpnie zbliamy si do narysowanego wczeniej okrgu i czekamy, a pojawi si


znacznik rodka okrgu (ty okrg w rodku).

Rys. 8

Kiedy go zobaczymy, klikamy lewym klawiszem myszy i podajemy promie duego


okrgu rwny 200 mm (mm nie wpisujemy).

Teraz nasz rysunek powinien wyglda nastpujco:

Rys. 9

Kolejny punkt to narysowanie elementw umieszczonych w rodku -- proponuj zrobi to


w pokazany powyej sposb, czyli wstawmy kolejno dwa okrgi o nastpujcych
rednicach:

60 mm
180 mm

Otrzymamy co podobnego do przedstawionego poniej rysunku:

Rys. 10

Nastpnie narysujemy lini zaczynajc si w rodku najmniejszego okrgu i biegnc


do tak zwanego kwadrantu okrgu najwikszego.
Rys. 11

Po tym dokonamy obrotu narysowanej linii wzgldem rodka najmniejszego okrgu o


30 Otrzymamy element podobny do poniszego rysunku:
Rys. 12

Jako e chcemy aby element by ograniczony prostymi z dwch stron, proponuj


narysowanie kolejnej linii tak, aby zaczynaa si ona znw w rodku maego okrgu i
koczya si w kwadrancie najmniejszego, po czym proponuj obrcenie jej ponownie,
lecz tym razem o -30. Po naszych zabiegach powinno powsta co podobnego do
poniszego rysunku:
Rys. 13

Teraz pozostaje tylko powycinanie niepotrzebnych linii za pomoc polecenia Utnij i


powinnimy otrzyma podobny twr.
Rys. 14

Lecz to jeszcze nie koniec -- musimy jeszcze zaokrgli krawdzie naszego otworu --
wykorzystamy do tego zadania poznany na poprzedniej lekcji modyfikator Zaokrgl.
Klikamy wic jego ikon i sprawdzamy, jakie ma ustawienia -- jeli s inne od
zaplanowanych -- uki po 10 mm -- musimy je zmieni i nastpnie zaokrgli krawdzie
otworu. Po wykonaniu powyszego zadania nasz rysunek powinien wyglda
nastpujco:
Rys. 15

Jednake nasz projekt ma zawiera trzy takie otwory, a my mamy tylko jeden -- aby nie
rysowa kadego z otworw z osobna, zastosujmy szyk. Klikamy wic ikon Szyku,
nastpnie zaznaczamy obiekty, decydujemy, e chcemy wykona szyk koowy K,
nastpnie okrelamy za pomoc trybu lokalizacji rodek szyku koowego jako rodek
maego okrgu, podajemy, e chcemy wygenerowa trzy obiekty w penym okrgu
(3600) -- oczywicie maj si one obraca -- i po naszym zabiegu rysunek powinien
wyglda nastpujco:
Rys. 16

Teraz wystarczy obrci wygenerowane elementy o 60 i nasz obiekt jest gotowy.


Rys. 17

Myl, e pokazany przykad przekona Ci do korzystania z narzdzi rysowania


precyzyjnego. Jak wida, przerobienie poprzednich lekcji jest konieczne do wykonania
tego przykadu -- celowo nie opisywaem ju dokadnie co klikn np. przy obrotach czy
szyku, poniewa lekcja miaaby wtedy rozmiary sporej ksiki. Podczas nastpnej lekcji
poka jak uywa narzdzi sucych do ogldania rysunku.
Lekcja 11 -- Narzdzia suce do ogldania rysunku (ZOOM, PAN)
Poprzednia lekcja wprowadzia nas w arkana rysowania precyzyjnego oraz jego zastosowania w
poczeniu z dotychczas poznanymi narzdziami. Na dzisiejszej lekcji poka narzdzia suce do
ogldania efektw naszej pracy oraz powiem jak ich uywa, aby praca staa si bardziej
efektywna. Podstawy stosowania tych narzdzi podaem w lekcji trzeciej -- teraz je rozwin.

Aby rozpocz nauk trzeba mie co oglda. Proponuj wykona jaki prosty model -- w miar
duy -- ktry bdziemy sukcesywnie "zoomowa" i ulepsza.

Rys. 1

Jako e mamy wykonany model, zaczniemy od powikszenia go na cay ekran -- aby tego dokona
wciskamy ikon zoom zakres pozwalajc na pokazanie wszystkiego, co zostao narysowane na
aktualnie edytowanym rysunku w najwikszym powikszeniu.

Rys. 2

Czyli jeli chcemy zobaczy cao naszej pracy na caym ekranie, wciskamy powyszy przycisk i
ju.
Rys. 3

Kolejnym rodzajem zoomu globalnego jest zoom wszystko,

Rys. 4

pozwalajcy na zobaczenie caoci rysunku na podstawie wprowadzonego zakresu strony. I tak na


przykad dla wprowadzonej strony A4 narzdzie to pokae wszystko to, co mieci w sobie strona
A4 oraz pozostae obiekty bdce na rysunku, wychodzce poza zdefiniowane granice.
Rys. 4

Nastpne narzdzie, jakie omwi, pozwala powiksza i pomniejsza cay obszar rysunkowy.
Polecenie powiksza lub pomniejsza obszar rysunkowy o zadan warto.

Rys. 5

Co do tego narzdzia zapewne nie ma wtpliwoci, tak wic teraz zajmiemy si narzdziami
bardziej zaawansowanymi. Zaczn od zoomu pozwalajcego na zblienie si do wybranego
fragmentu rysunku, czyli polecenia zoom okno.

Rys. 6

Wszechstronno tego polecenia spowoduje, e bdzie ono wykorzystywane przez nas w


praktycznie kadym projekcie -- za jego pomoc moemy zobaczy z bliska dowolny element
rysunku i np. dorysowa tam nowy jego fragment.

Rys. 7

Kolejnym sposobem na obejrzenie rysunku jest tak zwany zoom dynamiczny, pozwalajcy na
odpowiednie dopasowanie pola widokowego do potrzeb, jakie wynikaj w danej chwili. Po
naciniciu ikony zoomu dynamicznego:

Rys. 8

AutoCAD przechodzi do pokazania caoci rysunku wraz z zaznaczeniem zielonym obramowaniem


miejsca aktualnie ogldanego

Rys. 9

oraz z zaznaczeniem szarym obramowaniem miejsca, a raczej obszaru, ktry moe zosta
obejrzany.

Rys. 10

Nazwa tego narzdzia powstaa od tego, e rozmiar podgldanego obszaru moemy dowolnie
zmienia oraz przesuwa go w dowolne miejsce.

Nastpne narzdzie to zoom skala.


Rys. 11

Pozwala ono na powikszenie bd pomniejszenie edytowanego rysunku o zadany wspczynnik


skali.

Ostatnim omawianym narzdziem w tej grupie bdzie zoom centrum.

Rys. 12

Narzdzie to pozwala na pokazanie fragmentu rysunku z zadanym wspczynnikiem powikszenia,


przy zaoeniu, e wskazany prdzej punkt jest w centrum powikszonego obszaru.

Jak wida, przedstawienie narzdzi do ogldania rysunku nie jest atw rzecz, poniewa trudno
powiza je z konkretn akcj, lecz nie chodzi tu o to, aby demonstrowa wszystkie ich opcje, ale
nadmieni sowo na temat zasadnoci ich stosowania.

Postaram si przybliy teraz jeszcze jedno bardzo przydatne narzdzie, bdce po trosze
kompilacj zoomu dynamicznego i narzdzia apki (omwione na lekcji 3.). Mam tu na myli
narzdzie o nazwie podgld. Pozwala ono na podejrzenie niejako z lotu ptaka caego
edytowanego rysunku oraz zblianie si do jego poszczeglnych czci. Po klikniciu na ikon
narzdzia podgld,

Rys. 13

mamy do dyspozycji okno zawierajce cay edytowany rysunek,

Rys. 14

wraz z zaznaczonym obszarem, ktry jest aktualnie obrabiany.

Przedstawione powyej narzdzia s najczciej stosowanymi podczas pracy z AutoCAD-em, z


tego te wzgldu bdziemy mieli z nimi stay kontakt. Ponadto nastpna lekcja zwizana
bezporednio z warstwami pozwoli na "pobawienie si" rwnie zoomem, poniewa zakadaniu
warstw bdzie towarzyszy konkretny projekt, jaki wykonamy wsplnymi siami.
Lekcja 12 -- Warstwy
Poprzednia lekcja podejmowaa dosy trudny temat zwizany z ogldaniem efektw
naszej pracy. Lekcja, ktr w tej chwili zaczynasz czyta Drogi Czytelniku, bdzie
traktowaa o warstwach. Brzmi gronie, lecz zaraz je poskromimy. Co to s warstwy?
Zapewne niejednokrotnie ogldae przezroczyste kartki papieru -- warstwy to wanie
takie przezroczyste kartki. Jeli narysujesz co na jednej z nich, bdzie to wida
praktycznie na wszystkich.

Oczywicie, wprowadzenie warstw w AutoCAD-zie ma wiele zalet. Jedn z nich jest


moliwo grupowania tych samych elementw na jednej warstwie (kreskowanie, linie
konturowe itd.). W zamierzchych czasach kolory przypisywane do warstw byy
odpowiednio interpretowane przez plotery pisakowe (odpowiedni kolor zawiera
informacje o odpowiednim rodzaju linii) -- ten sposb jest wykorzystywany do dzi.

OK, zacznijmy zatem, zgodnie z obietnic, wsplnie tworzy projekt. Pozwoli nam to na
jednoczesne zaznajomienie si z warstwami i utrwalenie zdobytych dotychczas
wiadomoci. Proponuj narysowa blaszk z czterema otworami, podobn do tej, jak
wida na poniszym rysunku.

Rys. 1

Jak wida, rysunek nie jest trudny. Nie chodzi jednak o stworzenie projektu Pentagonu,
lecz o pokazanie drogi, ktr bdziemy poda, wykonujc kolejne projekty.

W pocztkowej fazie tworzenia nowego rysunku powinnimy zaoy warstwy. Zaoenie


ich na tym etapie od razu umoliwia grupowanie pewnych elementw rysunku. Podczas
dalszej pracy moemy zakada kolejne, potrzebne w dane chwili warstwy oraz usuwa
niepotrzebne. Wane jest, aby podstawowa pula warstw, ktre s zakadane w kadym
projekcie bya niezmienna. Z wasnego dowiadczenia wiem, e niezbdne bd
warstwy, na ktrych bdziemy tworzyli linie osiowe, kreskowanie, wymiarowanie,
gwinty, itd. Proponuj dobrze przemyle, jakie warstwy zostan zaoone w pierwszej
kolejnoci.

Po dokonaniu wyboru, jakie warstwy chcemy zaoy i ile ich ma by, powinnimy
przemyle, jakich kolorw uyjemy w celu odrnienia kolejnych warstw od siebie oraz
jakie rodzaje linii zostan przydzielone kadej warstwie. Na zakoczenie tych
teoretycznych rozwaa proponuj jeszcze jedn, ma rzecz. Prosz nie zastanawia si
nad warstw, na ktrej bdziemy rysowa kontury naszego elementu -- narysujemy je
na warstwie oznaczonej jako "0" -- warstwa zerowa. Powd jest bardzo prosty --
wszystkie warstwy z rysunku moemy usun -- warstwy zerowej nie (jest to warstwa,
ktra zawsze musi zosta na rysunku).

Po tych wszystkich przemyleniach zacznijmy zakadanie warstw oraz ich nazywanie --


proponuj nazywa je w sposb czytelny, np. kreskowanie, a nie K01, poniewa po
powrocie do rysunku za 2-3 tygodnie skrt K01 nie powie nam nic -- to pewne!

Aby dokona dziaa zwizanych z dodawaniem odpowiednich warstw, klikamy ponisz


ikon:

Rys. 2

Naszym oczom ukazuje si okienko Menader cech warstw.

Rys. 3

Jak wida, okienko otwiera si z zaoon warstw zerow. Jak zapewne zauwaye,
warstwa zerowa ma z gry przypisany kolor, rodzaj i grubo linii. Parametry te mona
zmienia, lecz sdz, e dla warstwy zerowej nie warto.

Zacznijmy wic od dodawania wasnych warstw. Proponuj dla potrzeb naszego projektu
zaoenie dwch dodatkowych warstw: pierwszej o nazwie Linie Osiowe i drugiej o
nazwie Wymiarowanie. Jak tego dokona? Klikamy przycisk Nowa i w uzyskanym wpisie
odpowiednio nazywamy warstw.

Rys. 4

Wspomnian czynno powtarzamy w celu zaoenia kolejnej warstwy Wymiarowanie.

Majc zaoone interesujce nas warstwy, moemy spokojnie zaj si przypisywaniem


im kolorw. Aby tego dokona, klikamy biay "kwadracik" i naszym oczom ukazuje si
okienko zawierajce palet aktualnie dostpnych kolorw.
Rys. 5

Proponuj, aby podstawowe warstwy, zawsze znajdujce si na rysunku, miay kolory


zaczerpnite z tabeli kolorw standardowych.

Rys. 6

Warstwie Linie Osiowe przypisujemy kolor bkitny -- , a dla wymiarowania kolor


ty -- . Po wstawieniu kolorw nasz Meneder powinien wyglda nastpujco:
Rys. 7

Kolejnym, bardzo wanym krokiem na drodze do profesjonalnie wykonanego rysunku


bdzie przypisanie kolejnym warstwom odpowiedniego rodzaju linii. Jak wiemy, linie
osiowe skadaj si z naprzemianlegych kropek i kresek (linia kropkowo-kreskowa),
wic powinnimy tak lini przypisa do tej warstwy. Aby tego dokona, na warstwie
Linie Osiowe klikamy napis Continous. Po tym zabiegu otwiera si okienko
pozwalajce wybra rodzaj linii.
Rys. 8

I tu spotyka nas pierwsza niespodzianka -- w otwartym okienku nie ma naszej linii


kropkowo-kreskowej. Ale jest tam przycisk Wczytaj pozwalajcy uzupeni cay pakiet
potrzebnych nam linii. Nacinijmy zatem ten przycisk. Naszym oczom ukae si kolejne
okno zawierajce wszystkie rodzaje linii. S one zgromadzone w pliku acadiso.lin.
Proponuj zaznaczy pierwsz lini, a nastpnie poprzez kombinacj klawiszy Ctrl+a
zaznaczy wszystkie linie. Potwierdzenie wyboru przyciskiem OK przypiecztuje wybr.
Teraz pozostaje wybranie odpowiedniej linii ze zbioru.
Rys. 9

Na tak przygotowanym rysunku moemy narysowa zaplanowany element -- oczywicie


kady z Was narysuje element inaczej. Wane jest, aby kolejne kroki rysowania
poprzedza przeczaniem si na kolejne warstwy. Zaczniemy od narysowania
prostokta o podanych wymiarach, nastpnie zaokrglimy jego krawdzie -- wszystkie te
operacje przeprowadzimy na warstwie zerowej. Nastpnie narysujemy linie osiowe dla
otworw -- te z kolei narysujemy na warstwie o nazwie Linie Osiowe -- poniszy
rysunek pokazuje, w jaki sposb najszybciej przechodzi pomidzy kolejnymi
warstwami.
Rys. 10

Wskazanie odpowiedniej warstwy pozwala na natychmiastowe przejcie do niej. W


kolejnym kroku przeczamy si na warstw zerow i rysujemy otwory. I waciwie
sprawa projektu oraz warstw zostaje zakoczona.

Jak wida, przy edycji warstw (obok jej nazwy) istniej dziwne piktogramy --
opowiadanie o nich "na sucho" nie ma sensu -- postaram si przybliy je podczas
omawiania blokw rysunkowych. Bdzie to ju jednak kolejna lekcja...
Lekcja 13 -- Bloki rysunkowe
Poprzednia lekcja omawiaa warstwy. Stosowalimy je w celu nadania tworzonym
projektom profesjonalnego wygldu oraz w celu umoliwienia grupowania
poszczeglnych, kluczowych elementw rysunku. W tej lekcji postaram si przybliy
zagadnienie blokw.

Jake czsto, rysujc kolejny raz jaki bardzo skomplikowany element, mylae o tym,
aby skorzysta z rysunku, ktry ju kiedy robie. Dokonywae przy tym sztuk
magicznych. Aby element ten odzyska z narysowanego wczeniej rysunku, kasowae
pozostae elementy, przenosie. To wszystko przynosio zamierzony efekt, jednak
nakad pracy by bardzo duy.

Omwienie rodzajw blokw rysunkowych stosowanych w


AutoCADzie

Jak si pewnie domylasz, jest na to sposb. Mona utworzy sobie bibliotek


standardowych, powtarzalnych elementw i korzysta z niej podczas wykonywania
codziennych projektw. Biblioteka taka moe by uzupeniana w miar moliwoci i w
miar potrzeb -- nie musisz spdza czterech nocy na jej tworzeniu. Moesz j
uzupenia podczas wykonywania codziennych zada. Jak tego dokona? Ano, z
zastosowaniem blokw rysunkowych. Bloki rysunkowe, udostpniane przez program
AutoCAD, moemy podzieli na dwa rodzaje:

bloki wewntrzne,
bloki zewntrzne.

Bloki wewntrzne s tworzone przez uytkownika na potrzeby danego rysunku i w nim


przechowywane. Natomiast bloki zewntrzne s zapisywane na dysku, dziki czemu
istnieje moliwo korzystania z nich podczas tworzenia kolejnego rysunku oraz przez
innych pracownikw w firmie.

Tworzenie blokw wewntrznych

Zacznijmy wic od wykonania jakiego prostego bloku wewntrznego, ktry bdziemy


mogli wykorzysta podczas tworzenia naszego aktualnego projektu. Zaoymy te, e nie
bdziemy korzystali z tego bloku w innych rysunkach. Powiedzmy, e mamy do
narysowania pytk, na ktrej powinno znale si 10 otworw o jednakowej rednicy.
Moemy, oczywicie, wykona kopi jednego otworu 10 razy, ale moemy rwnie
wykona blok wewntrzny bdcy potrzebnym nam otworem i wstawi ten blok 10 razy
do rysunku. W wielu sytuacjach prociej jest wykona blok ze wzgldu na dugotrwae
wybieranie poszczeglnych fragmentw do kopiowania. Jedn z wanych cech bloku jest
moliwo wybrania go jednym klikniciem. OK, dosy teoretyzowania, zacznijmy od
narysowania blaszki, na ktrej umiecimy nasze 10 otworkw. Proponuj narysowa
blaszk podobn do pokazanej na poniszym rysunku (jak wida, pamitamy o
warstwach).
Rys. 1

Teraz narysujmy otworek, ktry bdzie naszym blokiem rysunkowym i zostanie


wstawiony 10 razy do naszego "dziea".

Rys. 2

Majc tak przygotowany rysunek, moemy zabra si za tworzenie bloku wewntrznego


skadajcego si z okrgu oraz linii rodkowych. Klikamy ikonk pokazan poniej.
Rys. 3

Naszym oczom ukazuje si nastpujce okno dialogowe:

Rys. 4

Cay etap tworzenia bloku wewntrznego sprowadza si do umiejtnego posugiwania si


pokazanym powyej okienkiem dialogowym. Aby tworzone przez nas bloki byy
uyteczne, bdziemy je wykonywali wedug utartego schematu. I tak, w pierwszym
kroku nadamy naszemu blokowi nazw -- pole Nazwa znajduje si na samej grze
okienka dialogowego. Proponuj nazywa bloki w sposb jasny i przejrzysty, poniewa
nazwa XCV123g nikomu nic nie powie. Ja nazw swj blok Otworek. Kolejnym krokiem
jest wcinicie przycisku Wybierz obiekty na prezentowanym okienku dialogowym.
Ten ruch pozwoli na wybranie okrgu oraz linii rodkowych. Wybr potwierdzamy
klikajc prawym przyciskiem myszy. Nastpny krok to pokazanie punktu wstawienia --
jest to punkt bdcy miejscem, w ktrym nasz blok bdzie przechowywany (punkt
charakterystyczny -- porwnywalny z punktem bazowym). Jako punkt wstawienia
proponuj wybra punkt przecicia rodkowych okrgu (rodek okrgu). Ostatnim
krokiem podczas tworzenia bloku wewntrznego jest wykonanie opisu bloku. Po
naciniciu OK nasz blok jest gotowy.
Rys. 5

Wstawianie blokw do rysunku

Mamy wykonany blok wewntrzny. Najwyszy czas wstawi go do rysunku. Aby tego
dokona, wciskamy ikonk polecenia Wstaw blok.

Rys. 6

Po klikniciu powyszej ikonki naszym oczom ukae si nastpujce okienko dialogowe:


Rys. 7

Okienko to pozwala na dokonanie transformacji wstawianego bloku, lecz nas te opcje nie
bd w tej chwili interesoway (proponuj poeksperymentowa -- prosz rwnie
pamita, e zawsze rysujemy w skali 1:1). Wane jest, aby funkcja Okrel na
ekranie dotyczca Punktu wstawienia bya zaznaczona.

Rys. 8

Teraz w okienku Nazwa wystarczy znale nazw naszego bloku (w naszym przypadku
pojawia si ona automatycznie, poniewa mamy tylko jeden blok w rysunku) i nacisn
OK. Jak wida, mamy teraz moliwo wybrania miejsca wstawienia bloku. Ca operacj
powtarzamy 10 razy, a do uzyskania zamierzonego efektu.

Rys. 9

Majc tak przygotowany element montaowy, moemy wykona z niego blok


zewntrzny. Najprostsz metod utworzenia takiego bloku jest wpisanie polecenia
PISZBLOK. Po wpisaniu naszym strudzonym oczom ukae si ponisze okienko
dialogowe:
Rys. 10

Jak wida, jest ono podobne do okna tworzenia bloku wewntrznego, wic nie
powinnimy mie wikszych kopotw z jego opanowaniem. Zmianie ulegy jedynie dwie
grne czci okna pozwalajce na wybranie istniejcego bloku wewntrznego, wykonanie
bloku z caego rysunku oraz wybranie poszczeglnych obiektw, ktre maj tworzy blok
rysunkowy. Proponuj pozostanie przy opcji domylnej, czyli Obiekty.

Rys. 11

Zmianie ulega rwnie dolna cz okna zatytuowana Pooenie -- pozwala ona


nada nazw powstajcemu blokowi rysunkowemu, wskaza miejsce, gdzie chcemy go
przechowywa oraz ustawi jego jednostki.

Rys. 12
Tworzenie blokw zewntrznych

Jeli wiemy ju, co w okienku "piszczy", zacznijmy tworzy nasz blok zewntrzny -- tu
rwnie zastosujemy pewien algorytm. W pierwszym kroku nazwiemy wspomniany blok
(proponuj na kocu nazwy napisa _blok -- pozwoli to na jego atw identyfikacj) i
podamy miejsce jego zapisania (moe to by rwnie miejsce sieciowe). Nastpnie
wybierzemy obiekty. Kolejnym krokiem bdzie wskazanie punktu bazowego... i ju.

Rys. 13

I w tej chwili mamy wykonany blok zewntrzny, ktrym moemy si dzieli z kadym
projektantem. Wstawianie takiego bloku jest analogiczne do wstawiania bloku
wewntrznego -- jedyn rnic jest konieczno znalezienia go na dysku lub w sieci.

Wstawianie plikw do rysunku jako blok

Kady rysunek w formacie DWG mona wstawia do innego rysunku jako blok (bloki te
maj rozszerzenie DWG). To powinno wystarczy za cae wyjanienie -- sdz, e
rozpisywanie tego wtku bdzie strat czasu.

Edycja blokw

Powiedziaem, co to s bloki, jak je tworzy, Ale nie powiedziaem, jak je poprawia.


Ano, bardzo prosto. Jak zapewne zauwaye, po klikniciu wstawionego bloku zaznacza
si cao. Aby dokona edycji poszczeglnych fragmentw, musimy go rozbi za
pomoc narzdzia ukrytego pod ponisz ikonk.
Rys. 14

Po klikniciu tej ikonki wskazujemy obiekty do rozbicia, a nastpnie przechodzimy do ich


edycji, posugujc si poznanymi wczeniej narzdziami.

I to na razie wszystko. W nastpnej lekcji opisz, jak wymiarowa narysowany rysunek.


Lekcja 14 -- Wymiarowanie
Poprzednia lekcja zaznajomia nas ze stosowaniem blokw w rysunkach. Do tej pory
wszystko rysowalimy precyzyjnie, na warstwach, stosowalimy bloki. Wykonywalimy
praktycznie cay projekt. Teraz przysza pora, aby go zwymiarowa. Dzisiejsza lekcja
bdzie dotyczya wymiarowania. Omwi najczciej wykorzystywane opcje, tzn. te,
ktre pozwalaj zwymiarowa praktycznie 90% projektw.

OK, zatem do pracy. Na pocztek proponuj wycign pasek narzdzi zwizany z


wymiarowaniem.

Rys. 1

Mona pomyle: "jakie to proste, wszystko jest narysowane" -- i tak jest w


rzeczywistoci. Wymiarowanie jest jedn z najprostszych operacji podczas tworzenia
projektu i nie nastrcza kopotw, jeli cay rysunek jest wykonany zgodnie z zasadami.

Aby przewiczy interesujce nas opcje wymiarowania, proponuj narysowa element,


ktry "przewymiarujemy" z kadej moliwej strony. Bdzie to nasz poligon. Sdz, e
element podobny do przedstawionego poniej powinien zadowoli nasze zapdy,
przynajmniej na pocztek.

Rys. 2

Gdy mamy ju obiekt do zwymiarowania, moemy przeczy si na warstw wymiarw i


rozpocz wymiarowanie elementu. Zaczniemy od najprostszego narzdzia, czyli od
wymiarowania liniowego.

Rys. 3

Po klikniciu pokazanej powyej ikonki wystarczy wskaza punkt pocztkowy wymiaru


oraz jego punkt kocowy. Jeli rysunek jest narysowany zgodnie z wszelkimi prawidami,
otrzymany wymiar powinien przedstawia rzeczywisty wymiar na rysunku. Caa operacja
jest prosta, lecz powinna by wykonywana z zastosowaniem rysowania precyzyjnego --
wtedy zawsze bdziemy mie pewno, e klikamy waciwe punkty, w ktrych
zaczepiamy wymiar.
Rys. 4

Jeli zaczlimy od przerabiania wymiarw liniowych, postaram si przedstawi, w jaki


sposb, bezbolenie, wstawi wymiary szeregowe oraz wymiary do bazy wymiarowej.

Zaczniemy od tworzenia wymiarw szeregowych. Aby wykona szereg wymiarowy,


wstawiamy poznany ju wymiar liniowy (jest on wymiarem odniesienia), potem klikamy
ikonk wymiar szeregowy.

Rys. 5

Nastpnie wstawiamy kolejne punkty wymiarowe. Pierwszy wstawiony wymiar program


traktuje jako odniesienie dla kolejnych wymiarw. Po naszej akcji wymiarowej
zwymiarowany detal powinien wyglda nastpujco:

Rys. 6

Teraz wykonamy wymiarowanie do bazy wymiarowej. Rwnie zaczynamy od wykonania


wymiaru liniowego, a potem klikamy ikon wymiar do bazy.

Rys. 7

Nastpnie (jak poprzednio) wstawiamy kolejne punkty wymiarowe. Pierwszy wstawiony


wymiar program traktuje jako odniesienie dla kolejnych wymiarw (jako baz
wymiarow). Teraz nasz element powinien wyglda nastpujco:

Rys. 8

Kolejnym narzdziem do wymiarowania, ktre omwi bdzie narzdzie szybkiego


wymiarowania.

Rys. 9

Celem tego narzdzia jest uatwienie pracy projektanta. Wymiarowanie odbywa si


poprzez kliknicie obiektu, ktry chcemy wymiarowa, np. okrgu, linii, itd.

Jak wida, zosta jeszcze jeden wymiar, ktry moemy nazwa wymiarem
dopasowujcym -- w programie nosi on nazw wymiaru normalnego. Pozwala on na
dopasowanie wymiaru do linii narysowanej pod dowolnym ktem.

Rys. 10

Wstawianie tego wymiaru odbywa si dokadnie w taki sam sposb jak wstawianie
wymiaru liniowego.

Wymiary liniowe mamy ju opanowane. Teraz pora zaj si wymiarowaniem okrgw,


ukw i ktw. Aby nie rysowa nowego elementu, proponuj nieznacznie zmodyfikowa
element, ktry ju mamy. Postarajmy si wykona co podobnego do poniszego
rysunku.

Rys. 11

Teraz mamy pole do popisu. Zaczniemy od zwymiarowania promienia zaokrglenia oraz


promienia jednego z maych okrgw. Aby tego dokona, klikamy nastpujc ikonk:

Rys. 12

Nastpnie wybieramy uk lub okrg i klikamy miejsce, w ktrym ma widnie nasz


wymiar. Caa operacja trwa okoo kilku sekund i sdz, e dalsze rozpisywanie si na jej
temat to po prostu nieporozumienie przy naszym obecnym poziomie wiedzy.

Rys. 13

W nastpnej kolejnoci omwimy wymiarowanie rednicy. Procedura uycia tego


narzdzia jest analogiczna do wymiarowania promienia, z t rnic, e zwymiarowanie
rednicy wymaga kliknicia poniszej ikonki:

Rys. 14

Po klikniciu wybieramy okrg, miejsce wstawienia wymiaru i gotowe.

Wikszym problemem jest wymiarowanie ktw. Klikamy zatem ikonk:


Rys. 15

Nastpnie wybieramy dwie linie, ktre s tworzcymi kta. Po wybraniu tworzcych


moemy wybra cz kta, ktr chcemy zwymiarowa.

Rys. 16

Po wybraniu odpowiedniej wielkoci kt zostanie zwymiarowany.

Zostao jeszcze do powiedzenia kilka sw na temat oszukiwania AutoCAD-a podczas


wymiarowania. Dosy czsto zdarza si, e chcemy przesun postawiony wymiar --
stosujemy wtedy narzdzie edycja tekstu wymiarowego. Po klikniciu ikonki:

Rys. 17

moemy dowolnie przemieszcza wymiar i to zarwno same linie wymiarowe, jak i


napisy wymiarowe. Jeli z jakiego powodu chcemy zmieni opis wymiaru, klikamy
ikonk:

Rys. 18

W nastpnej kolejnoci klikamy interesujcy nas wymiar. Wprowadzamy N z klawiatury.


Wwczas otwiera si nam okno edycji wymiaru. Tu moemy doda znaki stopni, znaki
oznaczajce rednic itd. Moemy rwnie zmieni sam wymiar.
Rys. 19

Na tym zakocz dzisiejsz lekcj. Pokazane elementy s wystarczajce do wykonania


90% wymiarowa na rysunku. Celowo nie pokazaem pracy ze stylami wymiarowania,
poniewa jestem zdania, e na tym etapie jest to zbdne.
Lekcja 15 -- Tworzenie wyrwa, przekrojw
W czternastu poprzednich lekcjach przedstawiem podstawy AutoCAD-a. Moge si z
nich dowiedzie, w jaki sposb uywa poszczeglnych narzdzi. Teraz przyszed czas na
rysowanie konkretnych elementw projektu, z ktrymi na 100% spotkasz si w pracy
zawodowej. Gdy mwi o elementach projektu, mam na myli wyrwania, przekroje oraz
przerwania. W tej lekcji poka algorytmy pozwalajce zaoszczdzi mas pracy, a
zarazem zyska czas na przestudiowanie kolejnych lekcji.

Bardzo czsto podczas rysowania projektu zachodzi konieczno wykonania wyrwania w


celu dokadnego zademonstrowania detalu. Najlepszym przykadem przedstawienia
rnych sposobw prezentacji szczegw danego elementu jest poczenie rubowe.
Jest to podrcznikowy wrcz przykad, poniewa poczenia rubowe mona pokaza na
wiele rnych sposobw i kady z nich bdzie prawidowy. Poniszy rysunek przedstawia
cztery przykady prezentacji poczenia rubowego.

Rys. 1. Rysunek przedstawiajcy poczenie rubowe, bez zagbiania si w szczegy


montaowe
Rys. 2. Normalna prezentacja poczenia rubowego

Rys. 3. Poczenie rubowe z ukrytymi liniami tworzcymi zarys ruby


Rys. 4. Poczenie rubowe z wyrwaniem -- poka, w jaki sposb mona wykona takie
wyrwanie z zastosowaniem narzdzi AutoCAD-a

Jak wida, mamy wiele moliwoci zaprezentowania praktycznie jednego elementu w


taki sposb, aby ekipa warsztatowa potrafia bez problemu wykona zaprojektowane
urzdzenie. My jednak skupimy si w tej chwili na wyrwaniu, poniewa z t form
prezentacji elementw zawsze s problemy. Prezentowanie elementw na pozostae
sposoby jest bardzo atwe, wic ich omawianie nie ma sensu. OK, dosy teoretyzowania,
zabierzmy si do pracy

Pierwszym krokiem jest zaoenie warstw -- pamitajmy, e warstwy moemy zakada


w zalenoci od potrzeb, natomiast warto zaoy zestaw minimum pozwalajcy na
wykonanie obrysu, elementw rysowanych cienkimi liniami (zaznaczenie gwintu czy
bokw samego wyrwania), przypisanie im kolorw oraz rodzajw linii.

Drugim krokiem bdzie narysowanie dwch blach -- bd to elementy, ktre chcemy


poczy oraz pokaza ich wyrwanie.

Kolejnym krokiem jest narysowanie ruby wraz z podkadkami -- proponuj narysowanie


ruby wedug Polskiej Normy. Pozwoli to na dobranie podkadek oraz nakrtki wedug tej
samej normy oraz znacznie uproci proces samego projektowania. Normy takie mona
znale np. pod adresem http://infona.pol.lublin.pl.

Nastpnym krokiem bdzie narysowanie elementu wieczcego nasze poczenie


rubowe, a mianowicie podkadki.

Majc tak przygotowane poczenie, czas narysowa samo wyrwanie. Zaczniemy zatem
od narysowania linii o nieregularnym ksztacie po obu stronach trzpienia ruby --
proponuj narysowanie tych linii przy pomocy splajnu, co zapewni mikkie zafalowania
naszej linii. Postarajmy si, aby narysowane splajny wystaway ponad linie tworzce
poczenie rubowe.
Rys. 5

Teraz, za pomoc polecenia Utnij, moemy odci zbdne elementy. Kolejnym krokiem
bdzie zaznaczenie pl, ktre chcemy zakreskowa. Klikamy narzdzie Kreskowania i
wybieramy wskazanie obszarw do kreskowania.

Rys. 6

Nastpnie wskazujemy obszary, ktre chcemy zakreskowa -- w tym samym czasie


wybieramy rodzaj kreskowania:
Rys. 7

i zatwierdzamy ca operacj. Efektem naszej pracy powinno by co zblionego do


poniszego rysunku.
Rys. 8

Te same kroki powtarzamy dla dolnej czci wyrwania, pamitajc o przestawieniu kta
kreskowania o 45. Poniszy rysunek prezentuje cakowicie wykonane wyrwanie.
Rys. 9

Kolejnym, wanym elementem rysunku jest stworzenie przekroju. Przekroje s


stosowane przy wielu okazjach, np. jeli projektant chce pokaza jaki szczeglik na
rysunku, ktry trudno jest pokaza w rzucie lub jeli wykonanie przekroju jest atwiejsze
i szybsze.

Rys. 10

Czsto przekroje s stosowane rwnie w rzutach.


Rys. 11

Jak wida, wykonanie przekroju jest banalne -- po prostu dodajemy kreskowania w


odpowiednie miejsca, ktre normalnie s niewidoczne. Dlaczego pisz o tak banalnej
sprawie? Ano, dlatego, e kilka dni temu dostaem rysunek od jednego z projektantw i
przekroje zgodnie ze sztuk byy zakreskowane, lecz przy pomocy oplecenia Odsu, a
nastpnie Utnij, a nie przy pomocy polecenia Kreskuj.

Elementem czsto stosowanym podczas prac projektowych (np. na dugich profilach)


jest stosowanie przerwa profili.

Rys. 12

Jak wida, sprawa jest banalna. Warto jednak wiedzie, e takie przerwanie robimy na
osobnej warstwie i rysujemy je zwyk lini.

Jestem zdania, e te kilka sw podpowiedzi pozwoli zaoszczdzi Ci, Drogi Czytelniku,


kilka adnych chwil na odkrywanie wasnego sposobu rozwizania tego typu problemw.
Kolejna lekcja przeprowadzi nas przez projektowanie bardzo skomplikowanego ksztatu,
powiedzmy uszczelki. Pozwoli to uzyska wpraw w posugiwaniu si narzdziami
AutoCAD-a.
Lekcja 16 --Wprawki, testy, bardziej zaawansowane przykady
Dzisiejszej lekcji nie bd zaczyna od przypomnienia tego, co przerobilimy ostatnio.
Przewiczylimy ju zastosowanie znanych narzdzi i sposoby ich wykorzystania do
sprawnego projektowania. Ta lekcja bdzie, zgodnie z tytuem, uczya rysowania
skomplikowanych ksztatw. Bdzie to swego rodzaju tutorial pokazujcy, jak powinien
wyglda dobrze wykonany projekt, od A do Z. Aby nie trenowa na zbyt wielu
przykadach, postanowiem, e narysujemy uszczelk podobn do pokazanej na
poniszym rysunku.

Rys. 1

Jak wida, rysunek nie jest bardzo skomplikowany, ale i nie jest dziecinnie prosty. OK,
wstp mamy za sob, wic do pracy. Jak zwykle, podczas otwierania nowego projektu,
zaczynamy od ustawienia warstw. Poniszy rysunek pokazuje kolejne kroki potrzebne do
zaoenia warstw.

Wstawiamy kilka nowych warstw za pomoc przycisku Nowe (1).


Nazywamy warstwy (2).
Przypisujemy warstwom kolory (3,4,5).
Przypisujemy warstwom rodzaje linii (6,7,8,9).
Zaznaczamy te warstwy, ktre ostatecznie nie bd znajdoway si na wydruku -- u nas
jest to warstwa pomocnicza (10).
Rys. 2

Kolejnym krokiem po zaoeniu warstw i ich skonfigurowaniu bdzie nakrelenie linii


pomocniczych, dziki ktrym bdziemy rysowali nasz obiekt. Zaczniemy od narysowania
linii pionowej oraz przecinajcej j linii poziomej.
Rys. 3

W punkcie przecicia tych linii wstawimy okrg, ale zanim to nastpi wykrelimy jeszcze
jedn lini pomocnicz, rwnoleg do poziomej. Dokonamy tego kopiujc lini doln w
gr o 95 mm za pomoc polecenia Odsu.
Rys. 4

Nastpnym krokiem bdzie narysowanie duego okrgu o rodku w punkcie przecicia


narysowanych linii pomocniczych.
Rys. 5

< linii przecicia punkcie w rwnie si znajdujcym rodku o okrg may narysujemy
sposb, podobny>
Rys. 6

Majc wykrelone okrgi moemy narysowa uk czcy je -- wykorzystamy do tego


celu narzdzie uk, dajce moliwo wykrelenia uku poprzez wskazanie pocztku-
koca i promienia. Proponuj kreli uk z zachowaniem nastpujcych parametrw:

Pocztek uku -- styczny do dolnego okrgu.


Koniec -- w punkcie przecicia grnego okrgu z osi poziom.
Promie uku -- 145 mm.
Rys. 7

Po narysowaniu tego elementu dokonujemy jego odbicia wzgldem osi pionowej z


zastosowaniem Lustra. Teraz nasz szkic powinien wyglda nastpujco.

Rys. 8
Obcinamy zbdne krawdzie i otrzymujemy nastpujcy ksztat.

Rys. 9

Jak wida, ksztat ten cay czas jest na warstwie pomocniczej, warto wic przenie
obrys na warstw konturw -- warstwa 0. Wykonujemy to wedug nastpujcego
algorytmu:

Zaznaczamy elementy do przeniesienia (1).


Klikamy przycisk Cechy (2).
W otwartym oknie wybieramy warstw, na ktr chcemy przenie elementy (3,4).
Otrzymujemy element na nowej warstwie (5).
Rys. 10

Jeli mamy ju narysowany zarys oglny, czas narysowa grne wycicie. Zaczniemy od
odsunicia grnej linii pomocniczej w d o 45 mm.
Rys. 11

Nastpnie rysujemy mae okrgi o rodkach w miejscach wyznaczonych przez linie


pomocnicze.
Rys. 12

Kolejnym krokiem bdzie narysowanie linii pionowych czcych kwadranty okrgw.

Rys. 13

Po odpowiednim poodcinaniu zbdnych elementw otworek zostanie przygotowany.

Rys. 14

Teraz pozostao tylko przeniesienie go na warstw konturow.


Rys. 15

Zosta jeszcze rzdek otworw u dou uszczelki. Zrobimy to bardzo szybko. Narysujemy
okrg pomocniczy.

Rys. 16

Nastpnie przeczymy si na warstw 0 w celu narysowania pierwszego maego otworu.


Rys. 17

Narysujemy go.

Rys. 18

Nastpnie, za pomoc polecenia Szyk, wstawimy 5 elementw na kcie 180 stopni


wzgldem rodka okrgu pomocniczego. Zostao jeszcze przeniesienie linii osiowych z
warstwy pomocniczej na osiow.
Rys. 19

Ostatnia czynno to zwymiarowanie caoci. W ten sposb powstaje nasza tytuowa


uszczelka.

Na tym zakocz dzisiejsz lekcj. Na nastpnej nauczymy si podstaw drukowania w


programie AutoCAD.
Lekcja 17 --Wydruki

Dzisiejsza lekcja bdzie niejako podsumowaniem caego cyklu powiconego pocztkujcym


uytkownikom programu AutoCAD. Dotychczas, Drogi Czytelniku, dowiedziae si jak narysowa
projekt od podstaw. Teraz nadszed czas na pokazanie swojej pracy inwestorowi, czyli czas
drukowania efektw Twoich dziaa.

Zacznijmy zatem, dla podniesienia swoich umiejtnoci, od narysowania modelu, ktry bdziemy
pniej drukowali. Jak zwykle narysuj prosty model, pamitajc jednak o warstwach, kolorach i
typach linii.

Rys. 1

Jak wida, na modelu znajduje si kilka wymiarw i s zaoone warstwy -- nie zaley mi na
wykonaniu super dokadnego modelu, lecz na pokazaniu zasad efektywnego drukowania.

Kolejnym krokiem (po narysowaniu modelu) bdzie przejcie z obszaru modelu, w ktrym do tej
pory rysowalimy, w obszar papieru. Aby tego dokona, wciskamy zakadk zatytuowan Arkusz
1.

Rys. 2

Z chwil wejcia w obszar papieru pokae si okno dialogowe pozwalajce wybra rodzaj drukarki.
Rys. 3

Jedn z zalet tego okna dialogowego jest moliwo przejcia za pomoc odpowiedniej zakadki do
ustawie arkusza papieru, na ktrym dokonamy wydruku. Moemy ustawi tu orientacj papieru
oraz skal globaln dla naszego arkusza.

Rys. 4
Po zatwierdzeniu wszystkich opcji -- na pocztek proponuj wybra opcje domylne dla naszej
drukarki systemowej -- naszym oczom ukae si zdefiniowana kartka papieru z wstawionym w
centralnym punkcie przygotowanym przez nas rysunkiem.

Rys. 5

W taki sposb moemy wykona caociowy rysunek, ale co zrobi, jeli chcemy pokaza pewne
fragmenty z bliska? Ano, i na to jest sposb. Poka teraz, jak przygotowa wydruk zawierajcy
tak zwane rzutnie. Dziki nim bdziemy mogli pokaza detale rysunkowe w rnej skali oraz
rozmieci rzutnie w taki sposb, aby w peni wykorzysta nasz arkusz rysunkowy. Przejdmy
zatem do zakadki Arkusz 2, zatwierdmy ustawienia kartki i drukarki oraz usumy nasz
zdefiniowany obszar wydruku tak, aby otrzyma pust kartk. W tej chwili moemy zacz
definiowa wasne rzutnie, w ktrych umiecimy interesujce nas fragmenty rysunku w
odpowiedniej skali.

Aby uatwi sobie generowanie rzutni, proponuj wycign na pulpit pasek narzdzi Rzutnie.

Rys. 6

Pasek ten pozwala na zarzdzanie rzutniami, definiowanie nowych rzutni oraz ustalanie skali w ju
zdefiniowanych rzutniach.

Wyprbujmy zatem "now zabawk" -- narysujmy dowolny ksztat, np. prostokt, w dowolnym
miejscu na naszej biaej kartce. Nastpnie, za pomoc ikonki zatytuowanej przekszta
obiekt w rzutnie

Rys. 7

zamiemy narysowany ksztat w rzutni -- w nowej rzutni, praktycznie od razu, pojawi si


narysowany przez nas rysunek. Teraz moemy bez przeszkd ustawi jego skal za pomoc menu
rozwijanego, ktre znajduje si na naszym pasku.
Rys. 8

Kto moe powiedzie: OK, ale po ustawieniu skali rysunek znikn!

Tak, ale jeste w stanie go znale za pomoc narzdzia Pan (popularna apka). Jeli dwa razy
klikniesz wewntrz zdefiniowanej rzutni, jej obwdka zmieni si na pogrubion.

Rys. 9

Wtedy moesz dowolnie edytowa rysunek tak, jak w obszarze modelu -- wystarczy przesun
rysunek apk w odpowiednie miejsce i ju. Jak wida, rzutnie mog by prostoktne lub nie --
moemy je tworzy z zastosowaniem polilinii. Nasza inwencja twrcza oraz zmys artystyczny daje
tu szerokie pole do popisu. Arkuszy, na ktrych przedstawimy nasz rysunek, rwnie moemy
zdefiniowa kilka.

Jak wida, nie taki AutoCAD straszny jak go maluj. W tej chwili moesz, Drogi Czytelniku,
spokojnie narysowa kady projekt oraz dokona jego wydruku -- celowo nie wspomniaem tu o
ustawieniach pisakw i innych tego typu rzeczach, poniewa sdz, e dobrze jest czasem
samodzielnie pogrzeba w programie lub sign po kolejn cz tego kursu -- dla uytkownikw
redniozaawansowanych.

Zapraszam zatem na kolejne lekcje.

You might also like