Materiaoznawstwo

Dr in. Marzena Podrez-Radziszewska

I-19, pok. 201 B1, tel. 071-320-27-64

e-mail: marzena.podrez-radziszewska@pwr.wroc.pl
Ostrzeenie

Zgodnie z ustaw z dnia 4 lutego 1994 roku

o prawie autorskim i prawach pokrewnych
niniejsze opracowanie jako cao stanowi wasno osoby,
ktra je wykonaa.
Przeznaczone jest jedynie dla studentw
uczestniczcych w kursie Materiaoznawstwo
studiw niestacjonarnych kierunku ZIP na Politechnice Wrocawskiej

Rozpowszechnianie poza osoby bdce suchaczami kursu,

w tym umieszczanie na portalach internetowych
bez zgody prowadzcego zajcia
jest naruszeniem prawa jego wasnoci
i zgodnie z w/w ustaw podlega odpowiedzialnoci karnej.

Opracowanie powstao z wykorzystaniem ilustracji udostpnionych w sieci,

materiaw udostpnionych przez pracownikw Zakadu Materiaoznawstwa IMiMT PWr
oraz dostpnych podrcznikw akademickich z zakresu inynierii materiaowej.
Materiaoznawstwo

III semestr:
Materiaoznawstwo 20W + 10L (E)
Wykady:
2.03.2008 (4h)
9.03.2008 (4h)
30.03.2008 (4h)
13.04.2008 (4h)
20.04.2008 (4h)

IV semestr Wytrzymao materiaw (20W+20C)

V semestr:
Metaloznawstwo 20W + 10L
Program wykadw
Wykad 1 Wykad 4
Wprowadzenie Wykresy rwnowagi fazowej
Waciwoci materiaw Metody umacniania materiaw
Technologie wytwarzania materiaw
Wykad 5
Wykad 2
Struktura monokrysztaw i polikrysztaw Charakterystyka kompozytw
Wybrane elementy krystalografii Charakterystyka polimerw
Defekty materiaw krystalicznych Charakterystyka ceramiki
Struktura materiaw amorficznych
Egzamin
Wykad 3
Krystalizacja
Rodzaje faz wystpujcych w stopach
Regua faz Gibbsa
Przemiany fazowe
Zasady zalicze

Egzamin:
20.04.2008
Egzamin pisemny w formie testu pytanie odpowied
Prawidowych odpowiedzi moe by wicej ni 1
Kada prawidowa odpowied to (+2 pkt)
Kada nieprawidowa odpowied to (-1 pkt)

ocena pozytywna: min 40% wymaganych punktw

Literatura
[1] Haimann R., Metaloznawstwo. Cz I, OW PWr., Wrocaw 2000, 1980
(konieczna dobrze tumaczy wiele wanych fragmentw naszego kursu)

[2] Blicharski M., Wstp do Inynierii Materiaowej, WNT, 2001, 1998,

(wystarczajcy w tym semestrze oglny wstp o wszystkich materiaach i problemach IM)

[3] Dobrzaski L.A., Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiaach,

WNT, 1996 (wydania pniejsze s b. drogie),
(pozycja encyklopedyczna dobra ale dla nas w tym semestrze mao przydatna)

[4] Przybyowicz K. i J., Materiaoznawstwo w pytaniach i odpowiedziach,

WNT, 2000,
(pozycja przydatna jako poradnik w trakcie przygotowania do egzaminu),

[5] Grabski , Istota inynierii materiaowej,

Politechnika Warszawska,
(pozycja popularno-naukowa dla osb zainteresowanych)

Do Laboratorium:

Dudziski W., Widanka K.: wiczenia laboratoryjne z materiaoznawstwa, Wrocaw 2005, skrypt PWr
UWAGA

Ze wzgldu na liczb godzin o wielu rzeczach

bdzie mwione jedynie skrtowo.
Cz materiau bdzie do samodzielnego
opracowania!

* Slajd dodatkowy (do pominicia przy nauce do

egzaminu)
 Jaki zwizek ma puszka po Coca-Coli
z naszym wykadem? (*)

Wymagania:

Szczelno

Recykling

Plastyczno

Odporno na korozj

Lekko

Przystpna cena

Waciwym do tego materiaem s stopy aluminium.

S one lekkie, odporne na korozj i nietoksyczne.
Zajo jednak wiele lat zanim opracowano proces ksztatowania puszek
i waciwy stop do ich produkcji.
Materials Science and Engineering (*)

Ang. termin nie daje si elegancko przeoy na j. polski, z tego wzgldu stosujemy zwykle
zamiennie Inynieria materiaowa lub Nauka o materiaach

- pierwsze czasopismo z takim tytuem w 1966 (Pergamon Press),

- obszar wiedzy potrzebnej dla postpu w materiaach, a szczeglnie dla

rozwizywania zoonych problemw technicznych czsto niezgodnych
z tradycyjnymi dyscyplinami (USA, raport COSMAT 1975)

- dyscyplina ostatecznie zdefiniowana w 1986 (encyklopedia Pergamon Press),

integracja wielu dziedzin nauki wczeniej rozwijajcych si osobno:

metaloznawstwo, ceramika, fizyka ciaa staego, krystalografia, chemia
fizyczna, fizykochemia polimerw, mechanika orodkw cigych oraz
wielu elementw dyscyplin inynierskich (konstrukcyjnych i technologicznych)

W Polsce obecnie uywamy terminw:

Materiaoznawstwo, dawniej Metaloznawstwo (od 1924)

Zadania inynierii materiaowej (*)
1. dostosowywanie materiaw do ekonomicznego zapotrzebowania
poprzez opracowywanie nowych lub udoskonalanie istniejcych
tworzyw;
2. charakteryzowanie materiaw pod wzgldem budowy fazowej,
mikrostruktury i waciwoci;
3. przewidywanie i wykorzystywanie wpywu jaki wywiera na materia
technologia wytwarzania;
4. przewidywanie zachowania si materiau w czasie jego eksploatacji;
5. badanie przydatnoci materiaw do speniania stawianych
wymaga
6. rozwizywanie problemw materiaowych w zaawansowanych
systemach technicznych
Kamienie milowe w inynierii materiaowej (*)
I okres epoka kamienia

Zwizany z uytkowaniem na wasne potrzeby atwo dostpnych naturalnych surowcw

takich jak: kamienie, koci, skra, drewno, glina, ktre mona byo stosowa jako materiay
bez koniecznoci poddawania zbyt gbokiej przerbce.
Ich uzyskiwanie i przeksztacanie w przedmioty uyteczne wymagao prostych umiejtnoci
posiadanych przez kadego czowieka i nie wymagao gbokiej specjalizacji.
Jerycho, ok 4000 p.n.e.
ogrzewajc w ogniu mikk, atwo formowaln glin przeksztaci j w tward, trwa ceramik
krystaliczn
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
II okres - epoka brzu i wczesna epoka elaza

Zauwaono, e stop miedzi z cyn czyli brz jest

znacznie twardszy od miedzi, dziki czemu mona
byo wykonywa z niego miecze, a pniej, e
jeszcze lepsz bro mona wyku z elaza
(najstarszy znaleziony przedmiot z brzu to
lichtarz summeryjski z 3500 p.n.e., natomiast
najstarszy znany wyrb elazny to sztylet
pochodzcy z grobowca Tutanchamona, 1350
p.n.e.).

Pojawiy si emalie, szko, papier

Technologia przetwrstwa materiaw bya jednak

niedokadna i trudno byo uzyskiwa powtarzalne
jej rezultaty, dlatego te niektre rednowieczne
miecze, ktre przypadkiem udao si we waciwy
sposb obrobi cieplnie stay si przedmiotem
legendy, sigajcej dzisiejszych czasw.
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
II okres - epoka brzu i wczesna epoka elaza

Decydujcym zdarzeniem dla tej fazy stao si

opanowanie umiejtnoci redukowania rud za pomoc Dymarka przygotowana do
wgla drzewnego w celu otrzymania metali oraz sztuki rozpoczcia wytopu -kotlina
ich ksztatowania przez odlewanie i kucie. wypeniona wglem drzewnym

Wytop - powietrze do kotliny dociera

kanaem ziemnym, podtrzymujc
spalanie wgla drzewnego.
Wsad - mieszanina rudy i wgla
drzewnego - jest napowietrzany
dodatkowo miechem. Na dnie kotliny
zaczyna sie zbiera szlaka - odpad z
przepiatanej rudy

Wytop zakoczony - kotlina i kana ziemny

zostay cakowicie zalane szlak - powsta
kloc ula. Na ulu spoczywa wytopiona
z rudy upa zelaza gbczastego
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
III okres do koca XVIII wieku

XV wiek
1452 - wynalezienie druku przez Gutenberga
w celu wydrukowania 42-wierszowej Biblii
skonstruowa specjalny aparat, w ktrym odlewa
pojedyncze metaliczne czcionki i zestawia je w
kolumny
powtarzalno odleww

Lata 80 XV wieku- Leonardo da Vinci stworzy

znaczn ilo projektw, ktrych wdroenie byo
niemoliwe ze wzgldu na wspczesne moliwoci
technologiczne

Projekt maszyny latajcej

i sztucznego skrzyda

Leonardo da Vinci,
1488 rok
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
III okres do koca XVIII wieku

Pierwsi inynierowie wiedzieli, e

kady materia ma swoje odrbne
waciwoci, nauczyli si te
obrabia go w do powtarzalny
sposb.

Powstaway coraz bardziej zoone

konstrukcje mechaniczne
wymagajce stosowania tanich i
powtarzalnych w swoim
zachowaniu materiaw:
1690 - opracowano jeden z pierwszych
silnikw tokowych zosta (Denis Papin) Dwucylindrowy, tokowy silnik na gaz koksowniczy
1698 - maszyna parowa - Savery 1698 r. 160 KM, 180 obr/min, 1912r.
i Newcomen 1705 r.
1876 - niemiecki inynier mechanik -
Nikolaus August Otto zbudowa pierwszy
silnik czterosuwowy
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
III okres do koca XVIII wieku

W 1779 roku w Coalbrookdale (Anglia) zbudowano pierwszy most metalowy (eliwny

ukowy) przez rzek Severn, o rozpitoci 30 m, istniejcy do dzi.
Most elazny (Iron Bridge) jest pierwsz tego rodzaju konstrukcj na wiecie
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
IV okres IX wiek i pocztek XX
Rozwj w poowie XIX stulecia, gdy opanowano skuteczne metody analizy chemicznej
oraz zrozumiano znaczenie procesu utleniania w przeksztacaniu kruchego produktu
redukcji rud elaza w plastyczn i wytrzyma stal.

Szybko doprowadzio to do wynalezienia metod masowego jej wytwarzania (Bessemer 1856 r. , Siemens
1863 r. i bracia Martinowie 1865 r. ), wywoujc a dziesiciokrotny spadek ceny i niesychany wzrost
produkcji: w roku 1850 wytworzono na caym wiecie zaledwie ok. 60 tys. ton stali a pidziesit lat
pniej, w roku 1900 ju 28 mln ton (obecnie nieco ponad 700 mln ton).

Niewielka rnorodno i niski stopie wyspecjalizowania materiaw.

Zasada metody prb i bdw

1871 rok pierwsza stopowa stal narzdziowa (Mushet )

1900 rok - wynalezienie stopowych stali szybkotncych (Taylor i White)
udostpnio narzdzia, ktre mogy skrawa nawet po rozarzeniu
do czerwonoci i przyczynio si to do ogromnego zwikszenia
wydajnoci produkcji
1912 rok - naukowcy w hucie stali lanej Krupp w Niemczech przypadkowo
odkryli sposb wytwarzania stali nierdzewnej.

Opanowanie technologii wytwarzania drutu wolframowego

(Coolidge 1909 r. ) upowszechnio
wynalezion prze Edisona arwk elektryczn.
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
Czasy wspczesne

Rozwj pprzewodnikw, ktre umoliwiajc powstanie

mikroelektroniki i informatyki

1958 pierwszy mikrochip (Jack Kilby) wykonany z krzemu

Rozwj materiaw polimerowych, ktre w latach 60-tych

bardzo wolno toroway sobie drog do zastosowa
konstrukcyjnych, aby na pocztku lat 80-tych w wielu krajach,
np we Francji, przekroczy objtoci produkcji czn
objto wytapianej stali i aluminium. atwo widocznym
spoecznym skutkiem masowego zastosowania polimerw w
budowie sprztu mechanicznego byo jego potanienie i
upowszechnienie, czego skutki widzimy w np w naszych
gospodarstwach domowych.

1862 - Alexander Parkes wyprodukowa twardy materia, ktry mona byo

ksztatowa przy uyciu form. Parkesin by pierwszym tworzywem sztucznym.
1906 - Pierwszy w peni syntetyczny materia w roku 1906 (Leo Hendrik
Baekeland). tzw bakelit. Istotn cech tego materiau by fakt, e w miar jego
podgrzewania nie topi si, lecz twardnia.
1935 po raz pierwszy zsyntetyzowano nylon znany pod nazw handlow
poliamid 6.6
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
Czasy wspczesne

Wprowadzenie nowego materiau, ktrym s wytrzymae

i lekkie kompozyty o osnowie polimerowej zbrojone
pocztkowo wknem szklanym, lub organicznym (Kevlar),
a pniej rwnie wknem wglowym i borowym, miao na
celu przede wszystkim obnienie masy samolotw
i samochodw, a przy sposobnoci dziki polepszeniu
jakoci sprztu, obnieniu jego ceny i zwikszeniu skali
produkcji, spopularyzowao i zdemokratyzowao wiele
gazi sportu i rekreacji (narciarstwo, eglarstwo,
wdkarstwo) a nawet spowodowao powstanie nowych ich
rodzajw (windsurfing, lotniarstwo).
Umoliwio rozwj medycyny (protetyka i implantologia)

Projekt lotni,
Leonardo da Vinci
Projekt odzi,
Leonardo da Vinci,
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
Czasy wspczesne

Wyrany wpyw materiaw rwnie na wyniki sportowe: zastpienie bambusu

metalem, a nastpnie kompozytami znajduje swoje odzwierciedlenie w
kilkumetrowym wzrocie rekordu wiata w skoku o tyczce.
W 1957 roku Bob Gutowski uy aluminowej tyczki przy ustanawianiu rekordu wiata (4.78m),
ktry zosta poprawiony ponownie tego samego roku przez Dona Bragg'a (USA),
ktry uy stalowej tyczki by przekroczy 4.80m.

Tyczki wykonane z kompozytu zbrojonego wknem szklanym ujrzay wiato dzienne

w 1956 roku w USA.
Pierwszy rekord wiata (przy uyciu tzw. tyczki elastycznej) zosta ustanowiony w 1961 roku.
Rekord wiata w skoku o tyczce przy uyciu tyczki nowej generacji wynosi 6,14m (Siergiej Bubka)

Optoelektronika (fotonika) - dziki opracowaniu wkien ze specjalnych szkie

wiatowodowych o przezroczystoci o cztery rzdy wielkoci wikszej ni najlepszych
szkie optycznych mona byo tradycyjny nonik informacji ktrym s impulsy
elektryczne, zastpi fotonami emitowanymi przez pprzewodnikowy laser, co
zrewolucjonizowao telekomunikacj nie tylko dziki zwikszeniu jakoci, gstoci i
niezawodno transmisji (pierwszy transatlantycki kabel wiatowodowy uruchomiono
w 1992 r - pozwala on na rwnoczesne prowadzenie 40 000 rozmw) ale rwnie
przez umoliwienie cznoci multimedialnej.

Materiay z pamici ksztatu

Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
Czasy wspczesne
Muzeum Guggenheim w Bilbao (Hiszpania)

Zaprojektowane przez Franka

Gerhyego.
Otwarte w 1997 roku.
Pokrycie wykonane z tytanu.

Most Akashi Kaikyo (Japonia)

Most Akashi Kaikyo jest potrjnym
rekordzist: to najduszy, najwyszy
i najdroszy most wiszcy, jaki
kiedykolwiek zbudowano.
Dugo: 3925 m.
Most oddano do uytku w 1998 roku.
Kamienie milowe w inynierii materiaowej(*)
Czasy wspczesne
Klasyfikacja materiaw inynierskich
oparta na uytkowych funkcjach materiaw

Materiay

konstrukcyjne funkcjonalne biomedyczne budowlane

Klasyfikacja materiaw inynierskich
oparta na naturze wiza midzyatomowych

Z punktu widzenia rodzaju wiza wyrnia si materiay:

metaliczne o wizaniu metalicznym,
ceramiczne o wizaniu kowalencyjnym albo jonowym,
polimerowe w ktrych dziaa wizanie kowalencyjne
i siy van der Waalsa
Klasyfikacja materiaw inynierskich
oparta na naturze wiza midzyatomowych

1. Materiay metaliczne

Wystpuje wizanie metaliczne, ktre jest przyczyn wystpowania charakterystycznych
waciwoci duej przewodnoci cieplnej i elektrycznej, plastycznoci i wystrzymaoci

Podstawowe materiay konstrukcyjne stosowane w technice, przy czym gwne zastosowanie
znajduj stopy elaza (eliwa, stale niestopowe, stale stopowe)

2. Materiay ceramiczne

Materiay nieorganiczne (tzn. nie na bazie wgla) o wizaniu jonowym i kowalencyjnym

Stanowi szeroki asortyment materiaw tradycyjn ceramik na bazie gliny, cement, beton,
cermetale (spieki ceramiczno-metalowe), grafit oraz czyste zwizki jak tlenki i azotki

3. Materiay polimerowe

Wspln cech jest wystpowanie wizania kowalencyjnego pomidzy atomami, powodujce
powstanie dugich acuchw oraz oddziaywa van der Waalsa pomidzy acuchami

Olbrzymia ilo materiaw, wrd ktrych na jednym kocu szeregu znajduj si polimery
liniowe a na drugim polimery usieciowane

4. Szka

Tlenki oraz mieszaniny tlenkw, ktre s niekrystaliczne

Charakterystyczne cechy przeroczysto, sprysto w temperaturze pokojowej a do
pojawienia si pknicia kruchego oraz lepko w temperaturach podwyszonych
Waciwoci materiaw
Podstawowe zadanie, ktre speniaj tworzywa konstrukcyjne polega na przenoszeniu
obcie, a wic ich najistotniejszymi cechami s waciwoci mechaniczne

Waciwoci

Mechaniczne Fizykochemiczne Technologiczne Inne

Statyczne Dynamiczne Gsto Lejno

Wyznaczone w prbach: Przewodno

Skrawalno
rozcigania, ciskania, Udarno elektryczna
skrcania, zginania
Przewodno
Spawalno
cieplna
Twardo Odporno na pkanie
Hartowno

Odporno na pezanie Wytrzymao zmczeniowa

Zalenoci midzy technologi,
struktur i waciwociami

Materiaoznawstwo zajmuje si okrelaniem wzajemnych powiza

midzy struktur metali, procesem ich wytwarzania i przetwarzania
oraz ich waciwociami.
Poziomy struktury materiaw

If you want to understand functions, study structure

(Francis H. C. Crick, What Man Pursuit, 1988)

Waciwoci wszystkich materiaw wynikaj z ich budowy wewntrznej

Stany skupienia materii
Wystpowanie substancji w danym stanie skupienia zaley od warunkw
termodynamicznych

Czym rni si od siebie stany skupienia?

Uporzdkowaniem i odlegociami pomidzy czsteczkami
Ruchem czsteczek
Wielkoci siy pomidzy czsteczkami
Stany skupienia materii

W gazach
gazach nie istnieje jakiekolwiek uporzdkowanie
czsteczki poruszaj si swobodnie,
nie ma adnych oddziaywa pomidzy czsteczkami

W cieczach
cieczach istnieje uporzdkowanie w bliskim otoczeniu
powstaj strefy wzajemnego uporzdkowania
w ktrych czstki zachowuj stae odlegoci

Spjno cia staych jest efektem dziaania si przycigania pomidzy atomami

W przypadku niektrych amorficznych

amorficznych cia
cia staych
staych
istnieje uporzdkowanie bliskiego zasigu

Najbardziej uporzdkowane s krystaliczne

krystaliczne ciaa
ciaa stae
stae
(uporzdkowanie dalekiego zasigu)
Rodzaje wiza w ciaach staych
Rodzaj wiza wystpujcy pomidzy atomami zaley od iloci elektronw walencyjnych
znajdujcych si na ostatniej powoce elektronowej atomu!

(denie atomw do uzyskania trwaych konfiguracji elektronowych, osiganych poprzez

przyjmowanie, oddawanie lub uwsplnianie elektronw walencyjnych)

1. Wizanie jonowe
2. Wizanie kowalencyjne
3. Wizanie metaliczne
4. Wizania van der Waalsa

Siy oddziaywania pomidzy atomami w ciaach staych nie zawsze

mona jednoznacznie zakwalifikowa do tylko jednego z typw wiza
czsto wspistniej ze sob rne typy wiza.
Rodzaje wiza w ciaach staych
Jonowe (in. heteropolarne) powstaje, gdy reaguj ze sob pierwiastki
znacznie rnice si elektroujemnoci (nie moe powsta pomidzy
jednakowymi pierwiastkami). Zachodzi wskutek przeniesienia elektronw
walencyjnych z atomu metalu do atomu niemetalu. Atom metalu
przeksztaca si w kation, a atom niemetalu w anion.
Rodzaje wiza w ciaach staych

Kowalencyjne (in. atomowe, homopolarne) tworzy si midzy atomami

o redniej rnicy elektroujemnoci (niemetalami). Powstanie wizi
pomidzy jednakowymi atomami polega na utworzeniu z elektronw
walencyjnych pary elektronw stanowicej wasno obu atomw.

Kowalencyjne niespolaryzowane wystpuje midzy atomami o identycznej elektroujemnoci

(kady z nich tak samo oddziauje na wsplne elektrony)

Kowalencyjne spolaryzowane wystpuje midzy atomami

o innej elektroujemnoci. Tworzy si dipol wskutek tego, e
wsplna para elektronowa jest przycigana silnej przez atom
bardziej elektroujemny.
Rodzaje wiza w ciaach staych
Metaliczne powstaje, gdy reaguj ze sob pierwiastki nieznacznie rnice
si elektroujemnoci i oba s metalami. W przypadku gdy atom ma
niewiele elektronw walencyjnych ulegaj one stosunkowo atwo oderwaniu
od jego jdra. Efektem tego jest powstanie delokalizacji elektronw, czyli ich
oderwanie od atomw (utworzenie dodatnich jonw i gazu elektronw
swobodnych, niezwizanych z jonami). Jony dodatnie oraz poruszajce si
pomidzy nimi elektrony o ujemnym adunku wzajemnie si przycigaj
tworzc wizanie metaliczne.
Rodzaje wiza w ciaach staych
Midzyczsteczkowe (oddziaywania siami van der Walsa) nale do
najsabszych wiza atomowych s wizaniami wtrnymi, w ciaach staych
wystpuj zawsze obok wizania pierwotnego!
rdem przycigania w tego rodzaju wizaniach s dipole elektryczne (czstki
o pewnej biegunowoci). Ssiednie czsteczki indukuj w sobie wzajemnie dipole
elektryczne, co staje si rdem sabego przycigania pomidzy nimi. Dodatni biegun
dipola przycigany jest przez ujemny biegun dipola ssiedniego.
Sia oddziaywania wizania jest tym wiksza im wiksza jest zdolno atomu do
polaryzacji (czyli im atwiej rozmieszczenie elektronw wok jdra staje si
niesymetryczne)
Klasyfikacja materiaw (cia staych)
oparta na sposobie uoenia atomw
Struktura krystaliczna

Metale i ceramika

wykazuj uporzdkowanie dalekiego zasigu - atomy lub czsteczki uoone s

wzgldem siebie w sposb regularny zachowujc przestrzenn symetri wzgldem punktu,
prostej i paszczyzny

kady atom ma jednakow liczb najbliszych i rwnoodlegych ssiadw
(liczba koordynacji - lk )

atomy s uoone w okresowo w powtarzajcych si odstpach w trzech kierunkach
Struktura amorficzna

Szka i polimery

wykazuj uporzdkowanie bliskiego zasigu - atomy lub czsteczki s rozmieszczone
w sposb chaotyczny
Ciaa o strukturze amorficznej lub
krystalicznej

Schemat struktury przestrzennej

Krzemionka amorficzna SiO2 Krzemionka krystaliczna SiO2

Przestrzenna sie acuchw Si-O-Si-O- Krystobalit odmiana kwarcu
rozmieszczonych w sposb nieuporzdkowany

Stan wystpowania
moe zalee od
procesu wytwarzania
!
PET amorficzny PET krystaliczny
Mieszana struktura
(krystaliczno-amorficzna)
Materiay polimerowe i ceramiczne:

obszary krystaliczne (krystality) wykazujce

uporzdkowanie dalekiego zasigu, rozdzielone s
obszarami amorficznymi obszar

stopie krystalicznoci moe dochodzi do 90% amorficzny

obszar
krystaliczny
Mieszana struktura
(krystaliczno-amorficzna)
Ceramika: