You are on page 1of 22

Eletrnica Eletrnica bsica - Teoria

Circuito RC paralelo em
CA
Circuito RC paralelo em CA

Circuito RC paralelo em CA

SENAI-SP, 2003

Trabalho editorado pela Gerncia de Educao da Diretoria Tcnica do SENAI-SP, a partir dos contedos
extrados da apostila homnima Circuito RC paralelo em CA - Teoria. SENAI - DN, RJ, 1985.

Capa Gilvan Lima da Silva


Digitalizao UNICOM - Terceirizao de Servios Ltda

SENAI Servio Nacional de Aprendizagem Industrial


Departamento Regional de So Paulo - SP
Av. Paulista, 1313 Cerqueira Cesar
So Paulo SP
CEP 01311-923

Telefone (0XX11) 3146-7000


Telefax (0XX11) 3146-7230
SENAI on-line 0800-55-1000

E-mail Senai@sp.senai.br
Home page http://www.sp.senai.br

SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Sumrio

Introduo 5
Circuito RC paralelo em CA 7
As correntes no circuito RC paralelo em CA 9
Impedncia do circuito RC paralelo 13
Defasagem entre as correntes 15
Referncias bibliogrficas 19

SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Introduo

Esta unidade, que tratar do circuito RC paralelo em CA, d seqncia a srie de


estudos sobre o comportamento de pequenas associaes ligadas a fontes de corrente
alternada.

Os circuitos paralelos envolvendo resistores e capacitores se comportam de forma


diferente dos circuitos srie.

Leia atentamente as informaes apresentadas e realize todas as atividades


programadas e certamente voc ter sucesso no seu aprendizado.

Pr-requisitos

Para ter sucesso no desenvolvimento dos contedos e atividades desta unidade voc
j dever ter conhecimentos relativos a:
Resistores em CA
Capacitores em CA
Representao vetorial de parmetros CA

SENAI-SP - INTRANET 5
Circuito RC paralelo em CA

6 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Circuito RC paralelo em CA

A caracterstica fundamental dos circuitos paralelos consiste no fato de que a tenso


aplicada a todos os componentes a mesma.

Por esta razo a tenso tomada como referncia para uma anlise grfica dos
circuitos paralelos

A aplicao de tenso alternada (V) ao circuito provoca o aparecimento de uma


corrente no resistor (IR). Esta corrente no resistor, est em face com a tenso aplicada.

SENAI-SP - INTRANET 7
Circuito RC paralelo em CA

A mesma tenso aplicada ao resistor aplicada sobre o capacitor, dando origem uma
corrente IC.

Considerando que a corrente no capacitor est sempre adiantada 90, em relao a


tenso, pode-se desenhar o grfico senoidal completo do circuito RC paralelo.

Se observa atravs do grfico senoidal que o circuito RC paralelo provoca uma


defasagem entre as correntes no resistor e no capacitor.

O grfico senoidal pode ser representado sob a forma de vetores conforme mostra a
figura.

O grfico vetorial mostra a tenso aplicada, a corrente no resistor em fase com a


tenso aplicada e a corrente no capacitor adiantada 90.

8 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

As correntes no circuito RC
paralelo em CA

No circuito RC paralelo existem trs correntes envolvidas:


A corrente no resistor IR
A corrente no capacitor IC
A corrente total IT

A figura a seguir mostra um circuito RC paralelo em CA com os instrumentos


destinados medida destas trs correntes.

A corrente eficaz no resistor IR dada pela Lei de Ohm:

V
IR =
R

A corrente eficaz no capacitor tambm dada pela Lei de Ohm, usando a reatncia
capacitiva:

V
IC =
XC

SENAI-SP - INTRANET 9
Circuito RC paralelo em CA

A corrente total resultante da soma vetorial entre IC e IR porque estas correntes esto
defasadas.

Os vetores IR, IC e IT formam um tringulo retngulo.


Desta forma, a corrente total IT encontrada pelo Teorema de Pitgoras.

2 2 2
I T = IR + I C

2 2
I T = IR + I C

A seguir esto apresentados dois exemplos de aplicao da equao da corrente total.

10 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Exemplo 1

Determinar os valores de IR, IC e IT.


V 100 V
IR = IR = IR = 122mA
R 820

V
IC = necessita-se determinar XC
Xc

10 6 1000000
XC = XC =
2.f .C 753,6

XC = 1327

100v
IC = IC = 75,4mA
1327

IT = 2
IR + I C
2 I T = 0,122 2 + 0,0754 2

I T = 0,020569 IT = 0,1434A ou IT = 143,4mA

SENAI-SP - INTRANET 11
Circuito RC paralelo em CA

Exemplo 2

Determinar os valores de IC, R e C.

2 2 2
2
I T = IR + I C
2
I T = IR + I C 2
I C = I T IR
2

I C = 1,2 2 0,8 2 IC = 1,44 0,64 I C = 0,8

IC = 0,89A

V V 180v
IR = R= R=
R IR 0,89 A R = 225

Para determinar o valor de C determina-se primeiramente o XC.

V V 180 V
IC = XC = XC = XC = 202
XC IC 0,89 A

Dispondo de Xc calcula-se C

10 6 10 6
XC = C=
2fC 2f Xc

10 6
C= C = 15,76f
6,28 . 50 . 202

12 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Impedncia do circuito RC
paralelo

A impedncia Z a oposio total que o circuito apresenta a circulao da corrente.

Em circuitos reativos (que tem reatncias envolvidas) do tipo paralelo a impedncia


somente pode ser calculada se a corrente total for conhecida. A frmula a da Lei de
Ohm.

V V
IT = de onde, isolando Z, tm-se: Z =
Z IT

Nesta equao os valores de Z esto em , V em volts e IT em ampres. A seguir


esto apresentados dois exemplos de clculo utilizando a equao apresentada.

Exemplo 1

Determinar IT e Z.

2 2
IT = IR + I C IT = 0,07 2 + 0,115 2

IT 0,018125 IT = 0,135A

V 60 V
Z= Z=
IT 0,135 A Z = 444

SENAI-SP - INTRANET 13
Circuito RC paralelo em CA

Exemplo 2

Determinar IR, IC, IT e Z.

V 90 V
I R= I R= IR = 16,1mA
R 5600

10 6 1000000
XC = = = 9952
2.f .C 100,48

V 90 V
IC = IC = = IC = 9,04mA
XC 9952

2
IT = IR + I C 2 IT = 0,00034093 = 18,5mA

V 90 V
Z= Z= Z = 4864
IT 0,0185

14 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Defasagem entre as
correntes

Como resultado da aplicao de um circuito RC paralelo a uma rede de CA se obtm


trs correntes defasadas entre si.

Os ngulos de defasagem entre IR e IT podem ser determinados com base no tringulo


retngulo formado pelos trs vetores.

O ngulo (fi) entre IR e IT pode ser definido a partir da relao cosseno:

IR IR
= cos Logo = arc cos
IT IT

Que se l:
IR
fi o arco cujo cosseno dado por .
IT

SENAI-SP - INTRANET 15
Circuito RC paralelo em CA

O valor numrico do ngulo encontrado consultando uma tabela de cossenos ou


usando uma calculadora cientfica.

Dispondo-se do ngulo entre IR e IT pode-se facilmente determinar o ngulo entre IC e


IT .

- = 90

- 90 =

Quando o ngulo menor que 45 significa que IR maior que IC e diz-se que o
circuito predominantemente resistivo.

Observao

IR > IC < 45 Circuito predominantemente resistivo

Quando o ngulo maior que 45, significa que IC maior que IR e o circuito
predominantemente capacitivo.

IC > IR > 45 Circuito predominantemente capacitivo

16 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

A seguir so apresentados dois exemplos de determinao dos ngulos de defasagem


entre as correntes.

Exemplo 1

Determinar o ngulo entre IR e IT ( ) e entre IC e IT ( ).

IT = 0,35 2 + 0,52 2 IT = 0,3929 IT = 0,627A

IR 0,35
= arc cos = arc cos
IT 0,627

= arc cos 0,5582

Consultando uma tabela encontra-se que o arco cujo cosseno 0,5582 56.
O ngulo entre IC e IT ( ) pode ento ser determinado:

= 90 - = 90 - 56 = 34

A figura a seguir mostra o grfico vetorial do circuito. O circuito predominantemente


capacitivo.

SENAI-SP - INTRANET 17
Circuito RC paralelo em CA

Exemplo 2

Determinar o ngulo entre IR e IT ( ) e entre IC e IT ( ).

V 50 V IR = 0,1515A
IR = IR =
R 330
10 6 XC =
1000000 XC = 468,3
XC =
2fC 6,28 . 500 . 0,068
V 50 V IC = 0,1067A
IC = IC =
XC 468,3
IT =
2
IR + I C 2 IT = 0,1515 2 + 0,1067 2 IT = 0,034337

IT = 0,1853A

= arc IR = arc 0,1515


cos cos
IT 0,1853

= arc cos 0,0817

Da tabela de cossenos = 35 Entre IR e IT

= 90 = 90 - 35 = 55 Entre IC e IT

O grfico vetorial ao lado mostra a situao das correntes.

18 SENAI-SP - INTRANET
Circuito RC paralelo em CA

Referncias bibliogrficas

DAWES, Chester L. Curso de Eletrotcnica; corrente alternada. A course im electrical


engineering Trad. De Joo Protsio da Costa. 18.ed. Porto Alegre, Globo, 1979. V.4

MARCUS, Abraham. Eletricidade bsica. Trad. De Ernst Muhr. So Paulo.


Importadora de livros, c1964. 194p. ilust.

VAN VALKENBURG, NOOGER & NEVILLE. Eletricidade bsica. 5.ed. Rio de Janeiro,
Freitas Bastos,1960. v.4 ilust.

SENAI/DN. Circuito RC paralelo em CA, teoria. Rio de Janeiro, Diviso de Ensino e


Treinamento, 1985. (Srie Eletrnica Bsica).

SENAI-SP - INTRANET 19
Circuito RC paralelo em CA

20 SENAI-SP - INTRANET
Eletrnica bsica

Teoria: 46.15.11.752-8 Teoria 46.15.12.760-4


Prtica: 46.15.11.736-4 Prtica: 46.15.12.744-1
1. Tenso eltrica 41. Diodo semi condutor
2. Corrente e resistncia eltrica 42. Retificao de meia onda
3. Circuitos eltricos 43. Retificao de onda completa
4. Resistores 44. Filtros em fontes de alimentao
5. Associao de resistores 45. Comparao entre circuitos retificadores
6. Fonte de CC 46. Diodo emissor de luz
7. Lei de Ohm 47. Circuito impresso - Processo manual
8. Potncia eltrica em CC 48. Instruo para montagem da fonte de CC
9. Lei de Kirchhoff 49. Multmetro digital
10. Transferncia de potncia 50. Diodo zener
11. Divisor de tenso 51. O diodo zener como regulador de tenso
12. Resistores ajustveis e potencimetros 52. Transistor bipolar - Estrutura bsica e testes
13. Circuitos ponte balanceada 53. Transistor bipolar - Princpio de funcionamento
14. Anlise de defeitos em malhas resistivas 54. Relao entre os parmetros IB, IC e VCE
15. Tenso eltrica alternada 55. Dissipao de potncia e correntes de fuga no transistor
16. Medida de corrente em CA 56. Transistor bipolar - Ponto de operao
17. Introduo ao osciloscpio 57. Polarizao de base por corrente constante
18. Medida de tenso CC com osciloscpio 58. Polarizao de base por divisor de tenso
19. Medida de tenso CA com osciloscpio 59. Regulador de tenso a transistor
20. Erros de medio 60. O transistor como comparador
21. Gerador de funes 61. Fonte regulada com comparador
22. Medida de freqncia com osciloscpio 62. Montagem da fonte de CC
23. Capacitores 63. Amplificador em emissor comum
24. Representao vetorial de parmetros eltricos CA 64. Amplificador em base comum
25. Capacitores em CA 65. Amplificador em coletor comum
26. Medida de ngulo de fase com osciloscpio 66. Amplificadores em cascata
27. Circuito RC srie em CA 67. Transistor de efeito de campo
28. Circuito RC paralelo em CA 68. Amplificao com FET
29. Introduo ao magnetismo e eletromagnetismo 69. Amplificador operacional
30. Indutores 70. Circuito lineares com amplificador operacional
31. Circuito RL srie em CA 71. Constante de tempo RC
32. Circuito RL paralelo em CA 72. Circuito integrador e diferenciador
33. Ponte balanceada em CA 73. Multivibrador biestvel
34. Circuito RLC srie em CA 74. Multivibrador monoestvel
35. Circuito RLC paralelo em CA 75. Multivibrador astvel
36. Comparao entre circuitos RLC srie e paralelo em CA 76. Disparador Schmitt
37. Malhas RLC como seletoras de freqncias 77. Sensores
38. Soldagem e dessoldagem de dispositivos eltricos
39. Montagem de filtro para caixa de som
40. Transformadores

Todos os ttulos so encontrados nas duas formas: Teoria e Prtica

You might also like