Po co mi Koci?

To pytanie moe pada przy bardzo wielu okazjach. W chwilach

kryzysu wiary, zwtpienia, obraenia si na Pana Boga. Mog to by
sytuacje duo bardziej prozaiczne zwykego lenistwa czy spotkania si z
odmow zrobienia czego przez ksidza, ktry przecie nie jest
wacicielem Kocioa i moe dziaa tylko w granicach swego
upowanienia. Tytuowe pytanie moe by te prowokowane przez
najbliszych, powtpiewajcych o sensie istnienia Kocioa, albo i
najdalszych, ktrych gos dochodzi do nas choby przez mass media. Jeeli
do tego dodamy rne oskarenia, e Koci ze swoimi magicznymi,
sztywnymi obrzdami nic nie przekazuje, moralno chrzecijaska jest
niedzisiejsza, a ksia s tacy i owacy, to rzeczywicie, wyania si obraz
prowokujcy odpowied: Koci jest mi po nic. A kiedy udziel sobie
takiej odpowiedzi, to najprociej powiedzie, e nie ma si nic z Nim
wsplnego, do Kocioa si nie chodzi, a kontakt z Panem Bogiem najlepiej
odczuwa si wrd ptaszkw w lesie. No chyba, e chrzest, I Komunia w.,
lub, pogrzeb Wtedy Koci po co jest potrzebny, no bo tak lub bez
caej tej kocielnej otoczki albo pogrzeb wiecki? No nie, koniecznie w
Kociele, ale te wymagania Wszystko jak z innej epoki

I rzeczywicie, Koci jest po czci z innej epoki, nie da si zamkn

w kategoriach tego wiata. Przecie w odmawianym wyznaniu wiary
(Wierz w Jednego Boga) padaj z naszych ust te sowa: Wierz w
jeden, wity, powszechny i apostolski Koci. To nie jest opis
socjologiczny. To jest wyznanie wiary, dokonane od razu po uznaniu
istnienia Trzeciej Osoby Trjcy witej! Dlatego te, eby odpowiedzie
sobie na tytuowe pytanie, naley zacz od nastpujcego pytania: A co
to jest ten Koci?

A zatem: co to jest Koci? Sowo Koci (ekklesia, z greckiego ek-

kalein woa poza) oznacza zwoanie. Okrela ono zgromadzenie
ludu, na og o charakterze religijnym. Jest to pojcie czsto uywane w
Starym Testamencie w jzyku greckim w odniesieniu do zgromadzenia ludu
wybranego przed Bogiem. Pierwsza wsplnota tych, ktrzy uwierzyli w
Chrystusa, okrelajc si jako Koci, uznaje si za spadkobierczyni
tamtego zgromadzenia. W niej Bg zwouje swj lud ze wszystkich
kracw ziemi. Pojcie Kyriake, od ktrego pochodz Church, Kirche,
znaczy: ta, ktra naley do Pana (por. Katechizm Kocioa Katolickiego,
751). Pismo w. na rny sposb opisuje Koci. W Nowym Testamencie
wszystkie te obrazy nabieraj nowego znaczenia przez fakt, e Chrystus
staje si Gow tego Ludu, ktry jest wic Jego Ciaem (por. Katechizm
Kocioa Katolickiego, 753).
 Innymi sowy Bg zwouje swj lud, by da mu wsplnot (komuni)
z Sob samym. Zwouje wok Swojego Syna, Jezusa, a wic Koci jest
Wsplnot, ktrej Gow jest Jezus, a my Jego czonkami. Dlatego Pan Jezus
nada swojej wsplnocie struktur. Przede wszystkim dokona tego przez
wybr Dwunastu z Piotrem jako ich pierwszym z Nich. Dwunastu oraz inni
uczniowie uczestnicz w posaniu Chrystusa, w Jego wadzy, a take w Jego
losie. Przez wszystkie te dziaania Chrystus przygotowuje i buduje swj
Koci.

Najwaniejszym aktem narodzin Kocioa by cakowity dar Chrystusa

dla naszego zbawienia, ktry wyrazi si w ustanowieniu Eucharystii i
mierci na krzyu. w. Ambroy tak to porwnuje: Jak Ewa zostaa
utworzona z boku picego Adama, tak Koci narodzi si z przebitego
serca Chrystusa, ktry umar na krzyu (por. Katechizm Kocioa
Katolickiego, 766).

Innymi sowy Koci nie zosta wymylony przez ksiy, nie powsta z
ludzkiej inicjatywy. Zosta zaoony przez i wok Jezusa. To, co uczniowie
gosz (nauka), co sprawuj dla oddania chway Bogu i wasnego
uwicenia (przede wszystkim sakramenty), jak dziaaj (pod
kierownictwem Apostow i ich nastpcw biskupw) zostao wzite od
Niego Jezusa. Tak, jak On zostawi to dziedzictwo Apostoom, tak oni
swoim uczniom, a oni dalej i dalej, przez pokolenia a do nas. Na nas si
jednak nie skoczy. Sobr Watykaski II uczy w konstytucji Lumen
Gentium: Koci osignie swoje wypenienie tylko w chwale nieba, w
chwili chwalebnego powrotu Pana. Do tego dnia jak ujmuje to w.
Augustyn Koci kontynuuje swoj pielgrzymk wrd przeladowa
wiata i pociesze Boga (por. Katechizm Kocioa Katolickiego, 769).

Z racji na to swoje pochodzenie i swj charakter Koci jest zatem

rwnoczenie:
- zgromadzeniem widzialnym i wsplnot duchow;
- spoecznoci wyposaon w struktur hierarchiczn i Mistycznym
Ciaem Chrystusa;
- Kocioem ziemskim i Kocioem obdarowanym ju dobrami
niebieskimi.

Dlatego te w Kociele zawsze bdzie obecny Czynnik Boy i czynnik

ludzki (por. Katechizm Kocioa Katolickiego, 771).

Z tej przyczyny Kocioa nie mona zamkn do ram tego wiata,

dlatego zawsze bdzie wydawa si, e jest nie z tej epoki. Bo jego
wymiar duchowy zawsze bdzie si wymyka opisowi socjologa, szkieku i
oku empirysty. Ale bez tego wymiaru Koci byby tylko Zrzeszeniem
Wyznawcw sp. z o.o., bez adnej gwarancji, e to, co Koci, robi
pochodzi od Boga, e prowadzi do zbawienia i e w ogle ma sens. Tylko
patrzenie na Koci przez pryzmat tego, od Kogo si wzi i do Kogo si
odnosi, gwarantuje prawdziwo patrzenia.

Tym samym Koci powsta jako wsplnota, Lud Boga, z Jego

wasnego ustanowienia: W kadym czasie i w kadym narodzie miy jest
Bogu, ktokolwiek si Go lka i postpuje sprawiedliwie; podobao si
jednak Bogu uwica i zbawia ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem
wszelkiej wzajemnej midzy nimi wizi, lecz uczyni z nich lud, ktry by Go
poznawa w prawdzie i zbonie Mu suy. Przeto wybra sobie Bg na lud
nard izraelski, z ktrym zawar przymierze i ktry stopniowo poucza...
Wszystko to jednak wydarzyo si jako przygotowanie i jako typ owego
przymierza nowego i doskonaego, ktre miao by zawarte w Chrystusie...
Chrystus ustanowi to Nowe Przymierze, to znaczy Nowy Testament, w
swojej krwi, powoujc spord ydw i pogan lud, ktry nie wedle ciaa,
lecz dziki Duchowi zr si mia w jedno (Sobr Watykaski II,
konstytucja Lumen Gentium, 9).

Jak pokazuj to Ewangelie, od pocztku Jezus wczy swoich uczniw

do swojego ycia (por. Mk 1,16-20), objawi im tajemnic Krlestwa (Mt
13,10-17); da im udzia w swoim posaniu, w swojej radoci (k 10,17-20) i
w swoich cierpieniach (k 22,28-30). Jezus mwi o jeszcze gbszej
komunii midzy Nim i tymi, ktrzy pjd za Nim: Wytrwajcie we Mnie, a Ja
bd trwa w was... Ja jestem krzewem winnym, wy latorolami (J 15,4-
5). Zapowiada take tajemnicz i rzeczywist komuni midzy swoim i
naszym ciaem: Kto spoywa moje Ciao i Krew moj pije, trwa we Mnie, a
Ja w nim (J 6,56). Tym samym opisywana ju od duszego czasu w tym
artykule Wsplnota nie jest tylko grup sympatykw, koem przyjaci.
Wrcz przeciwnie: jest czym tak zintegrowanym, wewntrznie zczonym
ze swoim Mistrzem, a przez to rwnie midzy sob, e przypomina ciao
albo krzew, a wic organizm poczonych ze sob komrek.

Tak jak w krzewie gazki nie mog utrzyma si przy yciu bez
yjcego pnia, tak samo jest w nami w Kociele. Bez yjcego Pnia, Jezusa,
nasze ycie duchowe zamienioby si w mier. Dlatego wypada teraz
przyjrze si temu, co sprawia, e tkwimy w tym Pniu i jakie soki ten Pie
w nas toczy, bymy yli, a nie wyschli. Jest to te pytanie o wizi jednoci
Kocioa. Bo to samo, co daje ycie poszczeglnym gazkom, sprawia, e
trwaj one w jednym pniu.
 Jakie s zatem wizy jednoci Kocioa? Pismo wite powiada: Na to
wszystko przyobleczcie mio, ktra jest wizi doskonaoci (Kol 3,14).
To najprostsza odpowied, a wyraa si na ziemi take przez widzialne
wizy komunii (wsplnoty):
- wyznanie jednej wiary otrzymanej od Apostow;
- wsplne celebrowanie kultu Boego, przede wszystkim
sakramentw;
- sukcesj apostolsk za porednictwem sakramentu wice, ktra to
sukcesja strzee braterskiej zgody rodziny Boej (por. Katechizm Kocioa
Katolickiego, 815).

Przyjrzyjmy si tym trzem wizom.

Pierwszy to jedna wiara. Trudno jest oczekiwa jednoci od

podzielonej wsplnoty. Jeeli w rodzinie istniej rne pogldy na to, jak
naley wyposay dom, to albo bdzie spr, albo parali. Ale nigdy zgodna
wsppraca. Jeeli mamy razem, jako jeden lud, wyznawa Boga, to
musimy mie jedne pogldy. To nie my jestemy ich rdem, ale Bg,
ktry nam o sobie opowiedzia przez prorokw i witych, a w najpeniejszy
sposb przez Swojego Syna. Mona to te pokaza inaczej: skoro Bg ma
pewne cechy i czego od nas chce, to istnieje tylko jeden opis tych cech
(jedno wyznanie wiary), ktre jest prawdziwie. Jeeli ciana jest biaa, to
tylko opis, e jest biaa, ma sens. Wszystkie inne s kamstwem.

I to wanie mam dziki Kocioowi. Nie bdz po omacku, nie musz

odkrywa cho czci rzeczy i tak bym nie odkry, bo Bg sam musia o
sobie powiedzie. Ludzki umys jest za saby wobec Boga i jego Tajemnicy.
Po to mam Koci, by nie pochodzi po bezdroach niewiedzy, ale mie
prost, jasn informacj o Bogu, o mnie w Jego oczach i o moim szczciu
na wieki (zbawieniu).

Drugi to wizy. Wsplne oddawanie czci Bogu jednoczy. Troch tak

jak kade wsplne witowanie urodzin, wsplne pywanie kajakami czy
inne wsplne zainteresowanie. Ten przykad jest oczywicie bardzo
niedoskonay, ale skoro Bg ustanowi (zwoa) nas jako lud, to nigdy nie
bdziemy ludem, nie odpowiemy na Jego zaproszenie, jeeli kady z nas
czyniby to tylko na wasn rk, samodzielnie, gdzie w lesie. Jestemy
wezwani do tego, by robi to razem. Co wicej, On sam nam pokaza, jak
pragnie by czczony syszymy przecie w kadej Mszy w. sowa to
czycie na moj pamitk. Jeeli wymarzonym prezentem czyjej ony
jest naszyjnik, to ciko twierdzi, e m zrobi rwnie wspania
niespodziank, przynoszc jej re. Ma by naszyjnik i kropka. Jeeli Bg
sam okreli, co mu si podoba, to naszym zadaniem jest tak czyni. I
kropka. Co wicej, przez to, e to czynimy, On nas uwica. ycie
Chrystusowe rozlewa si na wierzcych przez sakramenty widzialne
znaki niewidzialnej aski. Innymi sowy, siedem sakramentw to znaki i
narzdzia, za porednictwem ktrych Duch wity rozlewa ask
Chrystusa-Gowy w Kociele, ktry jest Jego Ciaem. Koci posiada wic i
rozdziela ask niewidzialn.

I tu rwnie ukazuje si niesamowicie wane zadanie Kocioa. Bez tej

Wsplnoty nie oddabym Bogu czci tak, jak On lubi. Bez tej Wsplnoty nie
miabym sokw z Pnia, ktrym jest Jezus, a przez to nie miabym si do
walki z grzechem, szatanem. Generalnie rzecz ujmujc: klska, tragedia i
wieczne nieszczcie, czyli pieko. A gorzej by nie moe.

Trzecie wizy to sukcesja apostolska, czyli to prawo do

nauczania, uwicania (sprawowania kultu) i kierowania Wsplnot, ktre
otrzymali od Pana Jezusa Apostoowie. Oni przekazali swoim nastpcom, a
oni swoim i tak do naszych czasw. Tych nastpcw nazywamy
biskupami. Ciko byoby by w jednej wsplnocie bez jednego
przewodnika wycieczka grska z dziesicioma przewodnikami, z ktrych
kady ma inny pomys, prdzej czy pniej zamieni si w zadanie
ratunkowe dla Grskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Co
wicej, kto miaby sprawowa kult miy Bogu, kto rozstrzyga wtpliwoci
uczniw co do prawdy o Bogu? Bez sukcesji byaby anarchia. w. Ignacy
Antiocheski pisze: Wszyscy idcie za biskupem jak Jezus Chrystus za
Ojcem, a za waszymi kapanami jak za Apostoami; szanujcie diakonw jak
przykazania Boe. Niech nikt w sprawach dotyczcych Kocioa nie robi
niczego bez biskupa.

I to wanie mam dziki Kocioowi. Jedno. Kogo, kto jej strzee w

wymiarze caego Kocioa (papie) i Kocioa lokalnego, czyli diecezji. Jest
komu wyjani, rozstrzygn spr, sprawowa sakramenty. Dawa ycie
nadprzyrodzone. Oczywicie, czynnik ludzki zawsze jest zawodny. Nie brak
byo w historii Kocioa przypadkw, kiedy ten czynnik zawodzi zarwno
po stronie pasterzy, jak i owiec. Std braki w jednoci, ktnie, rozamy. Jak
to si jednak stao, e mimo wszystko Koci trwa nadal, a nawet wicej:
nie trzeba wycofywa si z wczeniej ogoszonych prawd o Bogu i
czowiekowi?

Wyjanienie jest proste. To wszystko nie dzieje si tylko z Boego

ustanowienia i naszego ludzkiego wykonania. Jest jeszcze Kto, kto za tym
wszystkim stoi, kto kieruje, wspiera, chroni przed bdami w doktrynie. To
Duch wity, ktrego obecno zostaa nam obiecana przez Jezusa.
 Pewno zbawienia

Koci uznaje, e inne religie poszukuj po omacku i wrd

cielesnych wyobrae Boga nieznanego, ale bliskiego, poniewa to On
daje wszystkim ycie, tchnienie i wszystkie rzeczy oraz pragnie, by
wszyscy ludzie zostali zbawieni (por. Katechizm Kocioa Katolickiego, 843),
ALE MY JU TO MAMY. Zamiast wtpliwoci pewno, zamiast bdzenia
prosta droga, zamiast odlegoci od Boga przytulenie w sakramentach.

Idc dalej tym tropem, naley sobie uwiadomi, e nie mogliby wic
zosta zbawieni ludzie, ktrzy wiedzc, e Koci zaoony zosta przez
Boga za porednictwem Chrystusa jako konieczny, mimo to nie chcieliby
bd przystpi do niego, bd te w nim wytrwa (por. Katechizm
Kocioa Katolickiego, 846). Bycie tylko ciaem w Kociele (formalna
przynaleno) bez bycia duchem (zaangaowanej obecnoci) zbawienia
da nie moe. W kocu jeeli wiara jest drog, to samo na ni wejcie nic
nie gwarantuje. Tylko przejcie drog moe doprowadzi do celu. Sdz, e
wielu zdaje si o tym zapomina. I tak samo jak w swoich postawach
religijnych ludzie ukazuj take ograniczenia i bdy, ktre deformuj w
nich obraz Boy, tak samo deformuj one rozumienie Kocioa
sprowadzanego czsto do ksiy i kilku uroczystoci w yciu (chrzest, I
Komunia w. i pogrzeb).

A zatem nie mona by milszym Bogu, ni trwa i dziaa we

Wsplnocie Kocioa. Bo jeeli w Niej jestem, to znaczy, e odpowiedziaem
na Jego gos. Nie obraziem si, nie poszedem do wspomnianego lasu, ale
jestem razem z innymi. Poniewa to bycie z innymi musi si jako wyrazi,
dlatego spotykam si w jakim miejscu (koci przez mae k), gdzie si
Boga chwali w sposb, jaki On sam wskaza. Ciko obroni twierdzenie, e
skoro Bg zwoa lud, to teraz ten lud rozejdzie si bez adnych
widzialnych znakw cznoci z Bogiem i samym sob. Tak samo ciko
jest obroni twierdzenie, e Boga lepiej chwal w lesie ni na Uczcie Jego
Syna, o ktrej sam Jezus mwi: to czycie na Moj pamitk. Oczywicie,
wymaga to zejcia z kanapy fizycznie (by pj na zgromadzenie) i
mentalnie (by zrezygnowa z wasnych wizji, co Bogu milsze, i wybra to,
co sam Bg przekaza). Ale ten, kto ruszy w drog, nigdy si nie zawiedzie.

X. BARTOSZ SKAWISKI