Badanie palpacyjne

ukadw miniowego
ikostnego
zuwzgldnieniem punktw spustowych,
stref odruchowych istretchingu

DEDYKACJA
Ksik t dedykuj wszystkim moim studentom byym,
obecnym iprzyszym. Zawsze uwaaem, e uczymy si
idojrzewamy wtakim samym stopniu na sali wykadowej,
jak iw yciu. To ogromny przywilej by czci Waszego
ycia podczas naszych wsplnych wypraw przez meandry
anatomii, fizjologii, kinezjologii, palpacji iterapii.
Ogromna cz mojego procesu zdobywania wiedzy miaa
miejsce wpracowni, razem zWami.
Dzikuj.

DEDYKACJA SPECJALNA
Ten podrcznik zogromnymi wyrazami mioci dedykuj
Diane C. Schwarz. Jej odwaga, duch ipasja ycia,
zdobywania wiedzy iobdarzania mioci zawsze byy
ibd wielk inspiracj dla mnie iwszystkich,
ktrzy j spotkali na swojej drodze.
Joseph E. Muscolino
ii  iii

Badanie palpacyjne
ukadw miniowego
ikostnego
zuwzgldnieniem punktw spustowych,
stref odruchowych istretchingu

JOSEPH E. MUSCOLINO, DC JOSEPH E. MUSCOLINO

Instructor, Connecticut Center for Massage Therapy
Westport, Connecticut Redakcja wydania I polskiego
Owner, The Art and Science of Kinesiology
Redding, Connecticut URBAN&PARTNER
Zbigniew liwiski
iv

SPIS TRECI

Tytu oryginau: The Muscle and Bone Palpation Manual with Trigger Points, Referral Patterns, and Stretching Sowo wstpne ix
First Edition Przedmowa x Rozdzia 5: Anatomia, fizjologia
Autor: Joseph E. Muscolino, DC Przedmowa do wydania polskiego xi iterapia punktw spustowych 49
Podzikowania xii
MOSBY ELSEVIER Cechy wyrniajce niniejszy podrcznik xiii Definicja punktu spustowego 50
Wspautorzy i prezenterzy DVD xiv Struktura sarkomeru 51
Copyright 2009 by Mosby, Inc., an affiliate of Elsevier Inc. All rights reserved. Sowo o autorze xviii Teoria lizgowa skurczu 51
Geneza TrP hipoteza kryzysu energetycznego komrki 53
This edition of The Muscle and Bone Palpation Manual with Trigger Points, Referral Patterns, and Stretching, 1 e by Joseph E. Muscolino is Centralne TrP poczenie hipotezy kryzysu energetycznego
published by arrangement with Elsevier Inc. ihipotezy pytki kocowej;zintegrowana hipoteza punktw
Ksika The Muscle and Bone Palpation Manual with Trigger Points, Referral Patterns, and Stretching, wyd. 1, autor Joseph E. Muscolino, Cz I spustowych 55
Centralne TrP, napite pasma miniowe i TrP przyczepw 55
zostaa opublikowana przez Elsevier Inc.
Badanie i techniki lecznicze Oglne czynniki powodujce powstawanie TrP 55
ISBN 978-0-323-05171-2 Objawy TrP 56
Kluczowy TrP apowstawanie TrP towarzyszcych 57
Wszelkie prawa zastrzeone, szczeglnie prawo do przedruku i tumaczenia na inne jzyki. adna z czci tej ksiki nie moe by Strefy odruchowe TrP 57
Rozdzia 1: Wprowadzenie do palpacji 1 Lokalizacja iterapia TrP 59
w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawnictwa. Dotyczy to rwnie sporzdzania fotokopii
i mikrofilmw oraz przenoszenia danych do systemw komputerowych.
Czym jest palpacja? 2
Cele palpacji: lokalizacja iocena 2 Rozdzia 6: Stretching 63
Ze wzgldu na stay postp w naukach medycznych oraz odmienne nieraz opinie na temat leczenia, jak rwnie moliwo
Jak przeprowadzi badanie palpacyjne 3
wystpienia bdu, prosimy, aby w trakcie podejmowania decyzji uwanie ocenia zamieszczone w ksice informacje, zwaszcza
Kiedy przeprowadza badanie palpacyjne 4 Wprowadzenie 64
dotyczce podawania lekw nowych lub rzadko stosowanych. Radzimy rwnie zapozna si z informacjami producenta leku.
Jak nauczy si palpacji 5 1. Czym jest stretching? 64
Pomoe to zmniejszy ryzyko wystpienia bdu lekarskiego.
2. Dlaczego stosujemy stretching? 64
Copyright for the Polish edition by Elsevier Urban & Partner, Wrocaw 2011 3. W jaki sposb okreli misie docelowy stretchingu? 65
Rozdzia 2: Sztuka inauka palpacji mini 7 4. Jak du si naley stosowa? 67
Redakcja naukowa wydania I polskiego: 5. Kiedy wykonujemy stretching? 67
Wstp 8 Podstawowe techniki stretchingu: stretching statyczny
prof. dr hab. n. med. i dr n. o kult. fiz. Zbigniew liwiski Nauka palpacji mini 8 astretching dynamiczny 68
Wprowadzenie do sztuki palpacji mini 9 Zaawansowane techniki stretchingu: technika stretchingu
Tumaczenie z jzyka angielskiego: Opanowanie sztuki palpacji mini 10
dr n. o kult. fiz. Jacek uniewski celowanego 69
Podsumowanie wskazwek 18 Zaawansowane techniki stretchingu: technika napnij-rozlunij
Wnioski 19 itechnika napnij agonistw 72
Dyrektor Wydawnictwa: dr n. med. Andrzej Broniek
Redaktor naczelny: lek. med. Edyta Baejewska Podsumowanie 75
Redaktor tekstu: Karolina Kolbuszewska
Rozdzia 3: Techniki okrywania
Redaktor prowadzcy: Dorota Lis-Olszewska
Producent: Beata Poniak
i podstawowe techniki masau 21 Cz II
Opracowanie skorowidza: lek. med. Anna widerska
Adaptacja okadki: Beata Poniak Okrywanie 22 Palpacja koci i wizade
Metody okrywania 22
ISBN 978-83-7609-235-5 Kompendium technik okrywania 22
Techniki masau 22
Elsevier Urban & Partner Cechy chwytu 25 Rozdzia 7: Palpacja koci koczyny grnej
ul. Kociuszki 29, 50-011 Wrocaw Kompendium technik masau 26 i jej wizada 77
tel.: 71 330 61 61, faks: 71 330 61 60
biuro@elsevier.com Cz 1. Obrcz barkowa 78
Rozdzia 4: Mechanika ciaa Cz 2. Rami iprzedrami 84
www.elsevier.pl terapeuty manualnego 31 Cz 3. Strona promieniowa nadgarstka (ko deczkowata
iko czworoboczna wiksza) 88
Przygotowanie do druku: Pracownia Skadu Komputerowego TYPO-GRAF Wprowadzenie 32 Cz 4. rodkowe koci nadgarstka (ko gwkowata, ko
Druk i oprawa: Drukarnia Narodowa S.A., Krakw Kategoria 1. Warsztat pracy 32 ksiycowata iko czworoboczna mniejsza) 91
Kategoria 2. Uoenie ciaa terapeuty 36 Cz 5. Strona okciowa nadgarstka (ko trjgraniasta, ko
Kategoria 3. Wykonywanie technik terapeutycznych 44 haczykowata iko grochowata) 92
Podsumowanie 47 Cz 6. Przednia strona nadgarstka 93
Cz 7. Rka 95
Cz 8. Wizada koczyny grnej 97
v
vi Spis treci
Rozdzia 8: Palpacja koci szkieletu osiowego
oraz ich wizade 101
Cz 1. Twarz 102
Cz 2. Czaszka 104
Cz 3. Szyja cz przednia 107
Cz 4. Szyja cz tylna 110
Cz 5. Tuw cz przednia 111
Cz 6. Tuw cz tylna 114
Cz 7. Wizada szkieletu osiowego 116
Rozdzia 9: Palpacja koci koczyny dolnej
oraz jej wizada 121
Cz 1. Miednica 122
Cz 2. Udo ipodudzie 126
Cz 3. Stopa strona przyrodkowa 131
Cz 4. Stopa strona boczna 134
Cz 5. Grzbietowa cz stopy 136
Cz 6. Podeszwowa cz stopy 138
Cz 7. Wizada koczyny dolnej 140
Cz III
Palpacja mini
Rozdzia 10: Podr 1. Palpacja mini
obrczy barkowej 145
Misie czworoboczny pozycja lec przodem 150
Minie rwnolegoboczne pozycja lec przodem 154
Misie dwigacz opatki pozycja lec przodem 157
Tylna cz minia naramiennego pozycja lec przodem 160
Misie podgrzebieniowy oraz misie oby mniejszy pozycja
lec przodem 162
Misie oby wikszy pozycja lec przodem 166
Misie nadgrzebieniowy pozycja lec przodem 168
Przednia cz minia naramiennego pozycja lec tyem 171
Misie podopatkowy pozycja lec tyem 173
Misie zbaty przedni pozycja lec tyem 177
Misie piersiowy wikszy pozycja lec tyem 180
Misie piersiowy mniejszy pozycja lec tyem 184
Misie podobojczykowy pozycja lec tyem 186
Podsumowanie. Minie obrczy barkowej 188
Rozdzia 11: Podr 2. Palpacja mini szyi 191
Misie mostkowo-obojczykowo-sutkowy (scm) pozycja
lec tyem 197
Grupa mini pochyych pozycja lec tyem 200
Misie dugi szyi imisie dugi gowy pozycja lec tyem
204
Grupa mini gnykowych pozycja lec tyem 207
Grna cz minia czworobocznego pozycja siedzca 211
Misie dwigacz opatki pozycja siedzca 214
Misie patowaty gowy pozycja siedzca 217
Misie pkolcowy gowy pozycja lec tyem 220
Grupa mini podpotylicznych pozycja lec tyem 223
Podsumowanie. Minie szyi 227
Rozdzia 12: Podr 3. Palpacja mini gowy 229
Misie potyliczno-czoowy pozycja lec tyem 233
Misie skroniowy pozycja lec tyem 236
Misie wacz pozycja lec tyem 238
Misie skrzydowy boczny pozycja lec tyem 241
Misie skrzydowy przyrodkowy pozycja lec tyem 244
Minie mimiczne pozycja siedzca 247
Podsumowanie. Minie gowy 265
Rozdzia 13: Podr 4. Palpacja mini ramienia 267
Misie naramienny pozycja siedzca 272
Misie dwugowy ramienia pozycja siedzca 275
Misie ramienny pozycja siedzca 278
Misie kruczo-ramienny pozycja siedzca 281
Misie trjgowy ramienia pozycja siedzca 284
Podsumowanie. Minie ramienia 288
Rozdzia 14: Podr 5.
Palpacja mini przedramienia 291
Misie ramienno-promieniowy pozycja siedzca 298
Misie nawrotny oby pozycja siedzca 301
Grupa zginaczy nadgarstka pozycja siedzca 304
Zginacze palcw powierzchowny igboki pozycja siedzca
308
Misie zginacz dugi kciuka pozycja siedzca 311
Grupa boczna mini przedramienia pozycja siedzca 314
Misie prostownik palcw imisie prostownik palca maego
pozycja siedzca 317
Misie prostownik okciowy nadgarstka pozycja siedzca 320
Misie odwracacz pozycja siedzca 322
Grupa dystalnych czterech mini gbokich przedramienia
pozycja siedzca 325
Podsumowanie. Minie przedramienia 328
Rozdzia 15: Podr 6. Palpacja mini
wobrbie rki 331
Minie kbu pozycja siedzca 338
Minie kbika pozycja siedzca 342
Przywodziciel kciuka pozycja siedzca 347
Minie glistowate pozycja siedzca 349
Minie midzykostne (PI) doniowe pozycja siedzca 352
Minie midzykostne grzbietowe rki (DIM) pozycja siedzca
355
Podsumowanie. Minie rki 358
Rozdzia 16: Podr 7. Palpacja mini tuowia 361
Misie najszerszy grzbietu pozycja lec przodem 367
Grupa mini prostownika grzbietu pozycja lec przodem
373
Spis treci vii
Grupa mini poprzeczno-kolcowych pozycja lec przodem Rozdzia 19: Podr 10. Palpacja mini podudzia 469
376
Misie czworoboczny ldwi (QL) pozycja lec przodem 379
Misie piszczelowy przedni pozycja lec tyem 474
Minie midzykolcowe pozycja siedzca 383
Misie prostownik dugi palcw (edl) pozycja lec tyem
Minie midzyebrowe zewntrzne iwewntrzne pozycja
477
leca na boku 385
Misie prostownik dugi palucha (ehl) pozycja lec tyem
Misie prosty brzucha pozycja lec tyem 389
481
Misie skony brzucha zewntrzny iwewntrzny pozycja
Misie strzakowy dugi imisie strzakowy krtki pozycja
lec tyem 392
leca na boku 484
Przepona pozycja lec tyem 396
Misie brzuchaty ydki pozycja lec przodem 487
Misie biodrowo-ldwiowy pozycja siedzca 399
Misie paszczkowaty pozycja lec przodem 491
Podsumowanie. Minie tuowia 403
Misie podkolanowy pozycja lec przodem 494
Misie piszczelowy tylny, misie zginacz dugi palcw stopy
Rozdzia 17: Podr 8. Palpacja mini miednicy 407 oraz misie zginacz palucha dugi pozycja lec przodem
497
Podsumowanie. Minie podudzia 503
Misie poladkowy wielki pozycja lec przodem 416
Misie poladkowy redni pozycja leca na boku 419
Misie gruszkowaty pozycja lec przodem 423 Rozdzia 20: Podr 11. Palpacja mini stopy 505
Misie czworoboczny uda pozycja lec przodem 425
Podsumowanie. Minie miednicy 428
Misie prostownik krtki palcw stopy (edb) imisie
prostownik krtki palucha (ehb) pozycja lec tyem 510
Rozdzia 18: Podr 9. Palpacja mini uda 429 Minie midzykostne grzbietowe stopy (dip) pozycja lec
tyem 513
Misie odwodziciel palucha (abh) imisie zginacz palucha
Grupa mini kulszowo-goleniowych pozycja lec przodem
436
krtki (fhb) pozycja lec przodem 516
Misie odwodziciel palca maego stopy (admp) imisie
Misie napracz powizi szerokiej (TFL) pozycja lec tyem
440
zginacz palca maego stopy (fdmp) pozycja lec przodem
521
Misie krawiecki pozycja lec tyem 443
Misie zginacz krtki palcw stopy pozycja lec przodem
Misie czworogowy uda pozycja lec tyem 447
526
Misie grzebieniowy pozycja lec tyem 452
Podsumowanie. Minie stopy 529
Misie przywodziciel dugi pozycja lec tyem 455
Misie smuky pozycja lec tyem 459
Misie przywodziciel wielki pozycja lec tyem 463
Skorowidz 531
Podsumowanie. Minie uda 466
viii Spis treci
SOWO WSTPNE
Jako wykadowca masau i autorka publikacji, pod ko-
niec trzeciej dekady pracy zawodowej w tej dziedzinie,
mam wiedz na temat komunikowania si ze studentami
ipraktykujcymi terapeutami. Wiem, e studenci iprak-
tykujcy terapeuci stanowi grup bardzo zrnicowan
wiekowo ietnicznie oraz charakteryzuj si bardzo r-
nym poziomem wiedzy podstawowej. Zadaniem wyka-
dowcy jest dotarcie do kadej z tych osb, niezalenie
od istniejcych rnic. Sucha, abstrakcyjna wiedza nie
jest atwa do przyswojenia dla ludzi zajmujcych si t
dziedzin. Dlatego te niezwykle istotne jest, aby wy-
kadowca potrafi przekazywa j wtaki sposb, by po-
zostaa ona wpamici studentw. Terapeuci najbardziej
doceniaj zalety kursu, jeli widz moliwo bezpo-
redniego zastosowania nowych informacji w praktyce.
Celem nauczycieli zawsze jest wic szukanie powiza
midzy tematem zaj arealnymi wyborami dokonywa-
nymi przez uczcych si wich praktyce zawodowej.
Wielu studentw zobaw podchodzi do kwestii nauki
anatomii mini. Czuj si przytoczeni dugimi listami
mini zich przyczepami ifunkcjami. Temat ten wydaje
im si abstrakcyjny, a dodatkowo trudny jzyk opisw
sprawia, e uwaaj, i opanowanie wiedzy z tej dzie-
dziny wykracza poza ich moliwoci. Dobry wykadowca
potrafi znale sposb uatwiajcy skuteczne przyswoje-
nie wiedzy, cho sam proces moe powodowa zniech-
cenie. Idealnym rozwizaniem jest podrcznik ilustrujcy
wszystkie pojcia wdokadny iprzejrzysty sposb.
Przyswojenie wiedzy z zakresu mini jest przeo-
mowym krokiem wedukacji kadego terapeuty, jednak
dowiadczeni praktycy wiedz doskonale, e jest to zale-
dwie pierwszy krok. Niezalenie od tego, czy pomagamy
pacjentowi w problemach z zasypianiem, odzyskaniem
sprawnoci po urazie, czy te w przygotowaniu do mara-
tonu, zastosowanie zdobytej wiedzy wpraktyce wymaga
zawsze umiejtnoci wykorzystania teoretycznej znajo-
moci mini w konkretnej, trudnej do przewidzenia
sytuacji. Nieodzowne jest wic jednoczesne posiadanie
ugruntowanej, podstawowej wiedzy, atake wyobrani
oraz umiejtnoci wnikliwej, analitycznej oceny. Jest to
jednak moliwe do osignicia jedynie dziki zdobytemu
dowiadczeniu zawodowemu. Mimo wszystko, podrcz-
nik zwracajcy uwag na zalety takiego podejcia zpew-
noci moe by pomocny wpracy.
Jedn z cech wyrniajcych Badanie palpacyjne uka-
dw miniowego ikostnego spord innych podrcznikw
jest zwrcenie uwagi na fakt, e minie nie pracuj
niezalenie, lecz ich funkcje stanowi integraln cao.
wiadomo tego zjawiska pomaga uytkownikowi tego
podrcznika zrozumie, e osabienie lub ograniczenie
funkcji jednego obszaru moe skutkowa pojawieniem
si blu lub dysfunkcji innego obszaru. Poczenie tej
wiedzy z umiejtnoci krytycznego mylenia to nie-
odzowne elementy w pracy kadego doskonaego tera-
peuty.
Badanie palpacyjne ukadw miniowego ikostnego rozpo-
znaje potrzeby praktykujcych terapeutw ikonsekwent-
nie stara si sprosta ich wymaganiom, posugujc si
przystpnym jzykiem, wykorzystujc elementy sztuki
w postaci modeli pozujcych do zdj na potrzeby tego
podrcznika oraz wyranie akcentujc zalety zdobywa-
nia wiedzy w celu przekazania pacjentowi niezbdnych
informacji w trakcie kadego kontaktu. Ksik cechuje
niezwyka dbao onajdrobniejsze szczegy oraz oczy-
wista troska o precyzj przekazu. Podrcznik dostarcza
terapeutom i studentom narzdzi, dziki ktrym mog
zosta ekspertami w zakresie mikkich struktur tkan-
kowych oraz profesjonalnie komunikowa si z innymi
specjalistami ochrony zdrowia dla osignicia maksy-
malnych korzyci wtrosce ozdrowie pacjenta.
Zawsze staraam si podnosi poprzeczk wzakresie
nauczania masau. Piszc, uczc, prowadzc warsztaty
w ramach studiw podyplomowych i dla Fundacji Ma-
sau, stale szukaam moliwoci podkrelenia, e masa
moe mie zdecydowanie wikszy wpyw na nasze ycie
ni mona to sobie wyobrazi. Badanie palpacyjne ukadw
miniowego ikostnego jest narzdziem, ktre moe pomc
w kierowaniu nowego pokolenia masaystw w t am-
bitn stron idlatego niezmiernie si ciesz zpojawienia
si na rynku tej ksiki. Dziki takim podrcznikom mo-
liwe jest wyznaczanie najwyszych standardw naucza-
nia masau. Jest to jednoczenie cel, ktry pomaga nam
wszystkim wcodziennej pracy.
Ruth Werner, LMP, NCTMB
Layton, Utah
sierpie 2008
ix

PRZEDMOWA
CO ZAWIERA PODRCZNIK
Badanie palpacyjne ukadw miniowego ikostnego dzieli si
na trzy czci izawiera zestaw dwch pyt DVD.
Cz I zajmuje si ocen strukturaln oraz technikami iich stref odruchowych.
terapii. Dwa rozdziay w tej czci powicone s om-
wieniu zagadnie sztuki inauki palpacji oraz wyjaniaj,
jak naley przeprowadza badanie palpacyjne. Zawie-
raj one proste i zrozumiae wskazwki, dziki ktrym
mona pewnie i skutecznie stosowa techniki palpa-
cyjne. Kolejny rozdzia tej czci zawiera atlas technik
terapeutycznych itechnik okrywania podsumowujcych
warsztat pracy terapeuty. Poniewa znajomo zasad
mechaniki ciaa jest kluczowym aspektem wprzypadku
studentw iterapeutw, wrozdziale4 podrcznika znaj-
duj si wskazwki, ktre wznacznym stopniu pomog
poprawi efektywno pracy terapeuty. W rozdziale 5
wyjaniono pojcie punkty spustowe czynniki powo-
dujce ich powstawanie oraz metod terapii, ktra moe
dawa korzystniejsze efekty ni ucisk ischemiczny. Win-
nym rozdziale wyjaniono, jak na podstawie posiadanej
wiedzy zrozumie mechanizm rozcigania mini oraz
jak stosowa zaawansowane techniki stretchingu, takie
jak technika napnij-rozlunij (CR, contract relax), znana
take jako jedna ztechnik proprioceptywnego torowania
nerwowo-miniowego [PNF, proprioceptive neuromuscu-
lar facilitation]), i technika napnij agonistw (AC, ago-
nist contract).
Cz II skada si z trzech rozdziaw dotyczcych
palpacji koci, punktw kostnych i staww oraz oma-
wiajcych wizada. Skuteczna palpacja koci, punktw
kostnych istaww jest kluczowym etapem poprzedzaj-
cym badanie palpacyjne mini. Dodatkowo, skuteczna
palpacja staww jest niezbdna dla dokonania prawido-
wej oceny struktur tkankowych pacjenta. Kady rozdzia
w czci II zawiera take szczegowy zestaw ilustracji
przedstawiajcych widok wizade ciaa zprzodu, ztyu
iz boku.
Cz III stanowi o wartoci tego podrcznika. Za-
wiera 11 rozdziaw dotyczcych palpacji mini szkie-
letowych ciaa. Kady z rozdziaw jest podr po
miniach okrelonego obszaru ciaa. Badanie palpacyjne
kadego minia jest przedstawione etapowo, wsposb
zrozumiay, tak aby uytkownik mg zrozumie za-
sady przeprowadzania palpacji zamiast uczy si mecha-
nicznego wykonywania okrelonych technik. Doskonale
przygotowane ilustracje zawieraj kontury koci imini
naoone na rzeczywiste fotografie czci ciaa pacjenta,
x
Przedmowa do wydania polskiego xi
PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
co zapewnia moliwie najdokadniejsze przedstawienie Wydana w2009 roku ksika Josepha E. Muscolino, wy- Pozwala to czytelnikowi zrozumie wiele mechanizmw,
uoenia mini oraz ich palpacji. Dodatkowo, kademu kadowcy anatomii miniowo-szkieletowej ianatomii na- azwaszcza fakt, e zaburzenia czynnociowe lub struk-
omawianemu miniowi towarzysz ilustracje stretchu rzdw wewntrznych, fizjologii, kinezjologii, neurologii turalne funkcji w jednym afektowanym obszarze mog
mini oraz informacje na temat punktw spustowych ipatologii na kursach wConnecticut Center for Massage by przyczyn blu czy dyskomfortu wokolicy zupenie
Therapy, autora wielu podrcznikw kursowych, a take odlegej, jak ma to miejsce w tzw. blu przeniesionym
licznych publikacji w indeksowanych czasopismach na- czy rzutowanym.
ukowych, przedstawia meandry anatomii, fizjologii, ki- Cech wyrniajc ksik Josepha E. Muscolino jest
MATERIAY DODATKOWE nezjologii, badania palpacyjnego oraz terapii. S to dzie- take klarowne wyjanienie etapw badania palpacyjnego
dziny, ktrych wiedza jest podstaw oceny funkcjonalnej oraz sugerowanie miejsca rozpoczcia takiego badania,
WWERSJI ELEKTRONICZNEJ iprzygotowania odpowiedniego programu leczenia. Jest zopisem punktw spustowych, wzorcw odruchowych
to jeden zniewielu podrcznikw, ktre wsposb usys- i stretchingu, ktre to elementy umoliwiaj precyzyjn
Aby podkreli istotne elementy palpacji mini przed-
tematyzowany prezentuj badanie narzdu ruchu, nie- ewaluacj stanu struktur tkankowych pacjenta. Omwie-
stawione na ilustracjach w czci III podrcznika, do-
zbdne do postawienia diagnozy czynnociowej. Umie- nie technik wykonywania badania palpacyjnego, stret-
czono take zestaw dwch pyt DVD zawierajcy
jtno takiego badania iwiedza dotyczca rnicowania chingu, wyjanienie mechanizmw dziaania punktw
czterogodzinn prezentacj technik palpacji mini wy-
symptomw wisceralnych isomatycznych zawarta wtej spustowych, szczegowe opisanie funkcji wizade, ana-
konywanych przez najbardziej cenionych fachowcw
ksice wskazuje na holistyczne ujcie problemu diagno- tomii topograficznej, zbioru technik masau leczniczego,
wdziedzinie nauczania masau, takich jak: Tom Myers,
styki funkcjonalnej czowieka. mechaniki ciaa terapeuty podczas zabiegw przyczyniaj
Leon Chaitow, Whitney Lowe, Bob King, Gil Hedley
Nauka anatomii mini, obejmujca ich przyczepy si do uznania tej ksiki za jedn znajwartociowszych
i wielu innych. Towarzyszca podrcznikowi strona in-
oraz funkcje, dla wielu studentw kierunkw medycz- w bibliotece kadego studenta kierunkw medycznych,
ternetowa Evolve zawiera dodatkowe, bezpatne ma-
nych jest absolutn abstrakcj, ktra zniechca ich do fizjoterapeuty lub lekarza zajmujcego si rehabilitacj,
teriay on-line, midzy innymi wideo technik palpacji
przyswajania tej jake wanej i podstawowej w me- medycyn manualn, ortopedi czy neurologi.
wewntrznych mini rk istp, interaktywne wiczenia
dycynie wiedzy. Podrcznik doktora Josepha E. Mu- Naley pogratulowa autorowi tego opracowania
powtrkowe, prezentacj Power Point na temat bada
scolino jest doskona propozycj rozwizania tego pro- przedstawienia w ksice jasnej, prostej i wnikliwej
naukowych w dziedzinie masau oraz informacje doty-
blemu iuatwienia przyswajania sobie tej wiedzy. Pojcia analizy doprowadzajcej do sformuowania diagnozy
czce funkcji staww.
omwione w ksice zostay bowiem zaprezentowane funkcjonalnej, koniecznej do rozpoczcia usprawniania.
wsposb przejrzysty iprzyjemny dla oka, dziki wspa- Moim natomiast yczeniem, jako wykadowcy przed-
niaej szacie graficznej kadego zrozdziaw, jak rwnie miotu medycyna manualna na kierunku fizjoterapia, jest
NOTA KOCOWA dziki czterogodzinnej prezentacji elektronicznej stano- spowodowanie, aby ksika ta staa si podstawowym
wicej zacznik do podrcznika na nonikach DVD. podrcznikiem dla studentw kierunkw medycznych,
Podrcznik Badanie palpacyjne ukadw miniowego ikost- Niezwykle wartociowym elementem tego opraco- azwaszcza studentw fizjoterapii.
nego to najlepsza obecnie propozycja na rynku w dzie- wania jest rwnie zaznaczenie przez autorw poszcze-
dzinie nauczania palpacji. Zawiera bowiem najbardziej glnych rozdziaw faktu, e minie nie pracuj nie- Prof. UJK dr hab. n. med. idr n. kf.
wnikliwe, ajednoczenie przejrzyste omwienie technik zalenie, lecz ich funkcje stanowi integraln cao. Zbigniew liwiski
palpacji uzupenione wysokiej jakoci ilustracjami oraz
dwupytowym zestawem DVD demonstrujcym wyko-
nywanie tych technik wpraktyce. Dodatkowo prezentuje
peny zestaw technik rozcigania i ilustracji punktw
spustowych mini szkieletowych ciaa. Omwienie tech-
nik wykonywania badania palpacyjnego, technik stret-
chingu, mechanizmw dziaania punktw spustowych,
kompleksowa prezentacja wizade, kompendium tech-
nik wykonywania masau iokrywania oraz szczegowa
prezentacja zasad mechaniki ciaa zpewnoci sprawi,
e podrcznik ten zostanie uznany za jedn znajbardziej
wartociowych pozycji w bibliotece kadego studenta
ipraktykujcego terapeuty.
Joseph E. Muscolino
sierpie 2008
xii Podzikowania Cechy wyrniajce niniejszy podrcznik xiii

PODZIKOWANIA CECHY WYRNIAJCE NINIEJSZY PODRCZNIK

Zawiera podstawowe
informacje dotyczce Zawiera alternatywne pozycje uoenia wtrakcie wykony-
przyczepw ifunkcji wania badania palpacyjnego, czsto przedstawione rwnie
Im duej zajmuj si pisaniem, tym czciej uwiada- modeli zamieszczone w czci III. Ich niezwyka szata poszczeglnych mi- na ilustracjach.
miam sobie, e podrcznik otak szerokim zakresie mate- graficzna jest ogromnym walorem tej ksiki. Wielkie po- ni, atake ilustracje Punkty spustowe,
riau nie moe by zrealizowany bez ogromnego wsparcia dzikowania nale si take Jodie Bernard zLaserWords pojedynczych mini. wzorce odruchowe
ze strony wielu ludzi. Ta strona powicona podzikowa- wsppraca z ni bya du przyjemnoci. Jest osob istretch, ktre towa-
Kolorowe ilustracje
niom jest dla mnie szans publicznego wyraenia ogrom- niezwykle kompetentn, zawsze dostpn pod telefonem rzysz omwieniu
struktur miniowo-
nej wdzicznoci tym wszystkim, ktrzy przyczynili si i fantastycznym wsppracownikiem doskonae po- kadego minia,
-szkieletowych przed-
do powstania tego podrcznika. czenie zalet! Ioczywicie czue podzikowania dla mojego zapewniaj wygodny
stawiaj minie ikoci
Przede wszystkim mam ogromny dug wdzicznoci syna, JC, za ilustracj na stronie z dedykacjami. dostp do wskazwek
wich rzeczywistym
wobec wszystkich moich studentw, zarwno wConnec- Zaczam ponowne podzikowania dla Yanika Chau- umoliwiajcych pre-
uoeniu wczasie
ticut Center for Massage Therapy (CCMT), jak istuden- vina, kolejnego fantastycznego Kanadyjczyka, za pikne cyzyjn ocen stanu
wykonywania bada-
tw studiw podyplomowych na terenie caego kraju. fotografie stanowice baz znakomitej czci szaty gra- struktur tkankowych
nia palpacyjnego, co
Niewielu ludzi zdaje sobie spraw z tego, e nauczanie ficznej rozdziau III iinne fotografie zamieszczone wpod- pacjenta iodpowied-
uatwia precyzyjn
grupy byskotliwych, zmotywowanych studentw jest rczniku. Yanik jest znakomitym fotografem iwietnym ni terapi.
lokalizacj struktur
dla wykadowcy najlepszym sposobem nauczenia si wsppracownikiem.
tkankowych ipunktw
przedmiotu, ktry wykada! Za kadym razem, kiedy Dzikuj rwnie pracownikom firmy Elsevier, redak-
orientacyjnych. Szcze-
student kwestionuje treci zawarte w prezentacji, po- torom, projektantom, producentom. Szczeglne podzi- Rozdziay zawieraj
gowo wyjanione
maga mi jednoczenie udoskonali sposb jej przekazania kowania dla Laury Loveall, Ellen Kunkelmann i Lindy skrty do mini,
etapy palpacji s uzu-
wprzyszoci. Jest to nieoceniona pomoc wmojej pracy, McKinley zdziau produkcji, Julii Dummitt zdziau pro- ktre nie s opisane
penione fotografiami
zarwno wroli nauczyciela, jak iautora podrcznikw! jektw, April Falast iLindy Duncan zdziau redakcyjnego. oddzielnie. Zawieraj
prezentujcymi sugero-
Wielu studentw pomogo mi wbardzo praktyczny spo- Ogromne sowa podzikowania dla Kellie White, mojej re- one omwienie tech-
wane miejsca rozpocz-
sb pozujc do zdj umieszczonych w poszczeglnychroz- daktor prowadzcej, ktra zapewnia rodki do tak wspa- nik palpacji iaspekty
cia badania.
dziaach. Wszystkim bardzo serdecznie dzikuj. Jak zwykle niaej realizacji tego projektu, atake Jennifer Watrous, re- dotyczce punktw
chciabym wyrazi szczeglne podzikowania dla Williama daktor nadzorujcej, ktra bya nieocenionym partnerem Wskazwki palpacji iklucz do palpacji zawieraj
szczegowe informacje pogbiajce wiedz na temat spustowych tych
Courtlanda, studenta, ktry jako pierwszy zainspirowa w trakcie pracy nad tym podrcznikiem. To najbardziej mini.
mnie do napisania podrcznika. Jego sowa wypowiedziane profesjonalny zesp, jaki mona sobie wyobrazi! palpacji idostarczaj materia stymulujcy proces za-
9lat temu: Powinien Pan napisa ksik sprawiy, e zna- Specjalne sowa podzikowania dla Sandy Fritz iSusan pamitywania informacji. Rozdziay 7, 8i 9
lazem si na obecnej drodze wmoim yciu jako autor. Salvo za przygotowanie tekstu bazowego dla rozdziau zawieraj wyczer-
Chciabym take podzikowa wszystkim pracowni- o technikach masau i okrywania. Na pytach DVD do- pujce omwienie
kom administracji imojemu wydziaowi wCCMT. Zawsze czonych do podrcznika oraz na stronie Evolve znajduje koci, orientacyjnych
doceniaem rol, jak mi przydzielono, nie tylko wproce- si wiele prezentacji ekspertw. Serdecznie dzikuj wyjt- punktw kostnych
sie edukacyjnym, ale take w ksztatowaniu i realizowa- kowej grupie nauczycieli masau, ktrzy powicili swj Kady rozdzia oraz technik bada-
niu programu nauczania. Spdzone przeze mnie 22 lata czas, aby wspomc prac nad tym projektem. Czuj si za- rozpoczyna si od nia palpacyjnego.
wCCMT to dla mnie prawdziwa przyjemno. Szczeglne szczycony faktem, e moja dobra przyjacika Ruth Werner wstpu, zarysu Wrozdziaach tych
podzikowania nale si Kathy Watt, dziekanowi ds. zgodzia si napisa sowo wstpne do podrcznika. rozdziau, celw zamieszczone s
studenckich kampusu uniwersyteckiego Westport, za jej Bardzo dzikuj take wszystkim modelom, dziki kt- rozdziau ilisty czterokolorowe ry-
niezwyke wsparcie izacht do kontynuowania pracy. rym powstaa szata graficzna podrcznika ipyt DVD mu kluczowych sw sunki palpacji koci
Wiele lat temu jeden z moich profesorw powiedzia, towarzyszcych. Szczeglne podzikowania nale si Bet- iterminw. przedstawiajce
e wszyscy opieramy si na dokonaniach tych, ktrzy byli syann Baron za jej bezcenn pomoc w znalezieniu wielu terapeut wykonuj-
przed nami. W zupenoci zgadzam si z tym stwierdze- modeli biorcych udzia w pracy nad ksik. Dzikuj cego badanie palpa-
niem. Dlatego te chciabym podzikowa autorom ksiek rwnie Chuckowi i jego zespoowi z Visionary Produc- cyjne koci pacjenta
na temat anatomii miniowo-szkieletowej, fizjologii, kine- tion za to, e sprawili, i praca nad materiaem wideo bya widocznej pod po-
zjologii, palpacji, oceny stanu zdrowia iterapii, napisanych wietn, a jednoczenie bardzo efektywn zabaw. Ska- wierzchni skry.
wprzeszoci iobecnie. Uczymy si od siebie nawzajem iw dam te podzikowania dla Stevea iLois zTop Graphics
efekcie moemy przekaza zdobyt wiedz naszym studen- za niezwyke tempo idoskona jako ich pracy. Wielkie
tom iterapeutom kupujcym nasze ksiki. ukony dla wszystkich ludzi, ktrzy pracowali nad powsta-
Jedn z najwikszych zalet tego podrcznika jest jego niem tego podrcznika, aktrych nie miaem przyjemnoci
szata graficzna. W rzeczywistoci czsto moje uwagi s pozna osobicie. Wszyscy jestecie autorami jego sukcesu.
jedynie dodatkiem do szaty graficznej, a nie odwrotnie. I wreszcie ogromne wyrazy wdzicznoci dla caej mo-
Jestem wdziczny Jeanne Robertson za jej precyzyjne, przej- jej rodziny, szczeglnie mojej ony ianioa Simony Ci- Doczone do ksiki dwie pyty DVD prezentuj iutrwalaj
rzyste ilustracje w czci I i II tej ksiki. Mam rwnie priani. Dzikuj za cierpliwo, wyrozumiao iwspar- prawidowe zastosowanie technik palpacji mini. Udzia
dug wdzicznoci wobec Kena Vanderstoepa zfirmy La- cie wczasie godzin spdzonych zdala od Was, wtrakcie uznanych ekspertw wtej dziedzinie zapewnia wyjtkow
serWords z Kanady, ktry wykona przepikne ilustracje pracy nad tym podrcznikiem. Kocham Was ibardzo si jako prezentacji poszczeglnych mini. Wrd prezenterw
punktw spustowych istretchingu do czci III. Ogromne ciesz, e teraz, po zakoczeniu prac nad tym projektem, DVD znajduj si midzy innymi takie sawy, jak: Tom Myers,
wyrazy wdzicznoci nale si te Frankowi Forneyowi bd mg spdza zWami wicej czasu. Leon Chaitow, Whitney Lowe, Bob King, Gil Hedley. Ikonki
iDaveowi Carlsonowi zKolorado oraz Giovanniemu Ri- Dzikuj te Diane za mio i wsparcie, ktre otrzy- DVD umieszczone wpodrczniku informuj oodnonikach
mastiemu z LaserWords za grafik naoon na zdjcia maem, iinspiracj, ktr mi daje kadego dnia! do materiau zawartego na pytach DVD1 lub DVD2.
 xiv Rozdzia 1Wprowadzenie do palpacji Wspautorzy i prezenterzy DVD xv

1 WSPAUTORZY I PREZENTERZY DVD Jego ostatnim osigniciem jest wydanie nowego pod-
rcznika Joint Play the Right Way for the Axial Skeleton
Gil Hedley, PhD
Od 1995 roku Gil Hedley prowa-
(2006), ktry stanowi wielowymiarowe podejcie do le- dzi intensywne, szeciodniowe,
czenia krgosupa imiednicy. praktyczne warsztaty dysekcji
2 Od 1993 roku wykada na WCCMT, gdzie zajmowa ciaa ludzkiego dla specjalistw
si nauczaniem na wikszoci kursw na wydziale zaj w zakresie wikszoci technik
3 praktycznych. Specjalizuje si wdziedzinie oceny stanu poprawy zdrowia ikondycji fi-
Sandra K. Anderson, BA, NCTMB narodowych seminariw terapii nerwowo-miniowej i leczeniu pacjentw ortopedycznych. Mike prowadzi zycznej. Jego seria pyt DVD na
Sandra uzyskaa tytu licencjata pracuje jako dyrektor Centrum NMT (Neuromuscular take zajcia wBoucher Institute of Naturopathic Medi- temat anatomii kompleksowej
w dziedzinie biologii w Ithaca Therapy Training) wPetersburgu na Florydzie.
4 Przez ponad dziesi lat penia funkcj zastpcy re-
cine. dokumentujca unikalne podej-
College w Itace w stanie Nowy Mike przeszkoli ponad 2000 terapeutw masau ile- cie do anatomii czowieka jest
Jork. Od 1992 r. pracuje jako te- daktora naczelnego Journal of Bodywork and Movement karzy specjalizujcych si wnaturopatii. sprzedawana w27 krajach. Pre-
5 rapeutka odnowy biologicznej Therapies (czasopismo Elsevier zajmujce si wieloma zenter na pierwszym midzy-
(bodyworker). Posiada certyfikaty dziedzinami medycyny) i aktualnie kontynuuje wsp- Sandy Fritz, MS, NCTMB narodowym kongresie terapii miniowo-powiziowej
uprawniajce do wykonywania prac z tym czasopismem na stanowisku doradcy. Jest Sandy jest wacicielk, dy- w2007 roku, autor wielu obszernych artykuw dla Spi-
6 masau leczniczego, shiatsu oraz wspautork trzech podrcznikw NMT oraz autork rektorem i opiekunem wycho- rituality & Health Magazine. W2009 roku zostaa wydana
tajskiego. Przez 12 lat wykadaa licznych artykuw na temat leczenia przewlekego blu wawcw w Health Enrichment jego druga ksika.
wCortiva-Desert Institute of the upacjentw cierpicych na ostry ichroniczny bl. Center, ktre oferuje ksztace-
7 Healing Arts w Tucson w Ari- nie ponad 75 studentom masau Glenn M. Hymel, EdD, LMT
zonie. Prowadzia tam zajcia Neal Delaporta, NCTMB, przewodniczcy rocznie. Cz jej prywatnej dzia- Glenn M. Hymel jest profeso-
8 z bardzo szerokiego zakresu tematw od anatomii i fi- elekt Krajowej Rady alnoci dotyczy zdrowia psy- rem i przewodniczcym Insty-
zjologii po shiatsu. Przez rok penia funkcj dyrektora Certyfikacyjnej Terapeutw chicznego. Wsppracuje w tym tutu Psychologii na Loyola Uni-
do spraw nauczania. Sandra jest wspwacicielk Tuc- Masau Leczniczego zakresie z psychologiem, ktry versity w Nowym Orleanie.
9 son Touch Therapies centrum masau i bodyworkingu iBodyworkingu zapewnia wsparcie i szkolenia Gwne obszary jego specjaliza-
wTucson. Pracuje zpacjentami wswojej klinice, jak rw- Neal ukoczy z wyrnieniem dotyczce zespou nadpobudli- cji obejmuj psychologi, bada-
nie prowadzi warsztaty azjatyckich technik masau. Jest studia wNational Holistic Insti- woci ruchowej (ADHD), l- nia naukowe istatystyczne oraz
10 take autork The Practice of Shiatsu (Mosby, 2008). tute wKalifornii. W2000 r. zda kw, depresji, zmczenia i le- psychologi przystosowania
egzamin NCE (National Coun- czenia blu. Zajmuje si rwnie masaem pacjentw spoecznego jednostki. Dr Hy-
Leon Chaitow, ND, DO celor Examination for Licensure
11 Leon Chaitow jest absolwentem & Certification) i otworzy pry-
cierpicych na powikania wynikajce ze stresu, atake mel jest absolwentem Blue Cliff
opiek rehabilitacyjn na zlecenie lekarza specjalisty. School of Therapeutic Massage
British College of Osteopathic watn klinik zajmujc si re- Dodatkowo Sandy rozwina inadzoruje klinik masau wMetairie wLuizjanie iobecnie
12 Medicine. Od 1983 r. jest wizy- habilitacj, odnow biologiczn dla studentw, wsppracujc zzawodow druyn fo- prowadzi gabinet w dzielnicy
tujcym wykadowc wlicznych (obejmujc take sportowcw) otballu amerykaskiego Detroit Lions. Oferuje take pro- Greater New Orleans. Jest autorem podrcznika Research
szkoach zajmujcych si chiro- oraz tradycyjnymi metodami leczenia, takimi jak aroma- fesjonalny masa sportowy oraz indywidualne programy Methods for Massage and Holistic Therapies (Mosby, 2008).
13 praktyk, fizjoterapi, osteopati terapia czy wiecowanie uszu. rehabilitacyjne dla zawodowych pikarzy i koszykarzy.
inaturopati wEuropie, Stanach Peni funkcj czonka Rady Wydziau w Centrum Jako renomowany midzynarodowy autorytet i wyka- Bob King, LMT, NCTMB
Zjednoczonych, Kanadzie i Au- Masau Leczniczego wConnecticut, aobecnie jest czon- dowca w dziedzinie technik kontroli stresu, Sandy ofe- Bob King jest autorem podrcz-
14 stralii. By pierwszym specjalist kiem American Massage Therapy Association-Connecti- ruje rwnie szeroko dostpne programy terapeutyczne nikw, ksiek, wideo, progra-
wdziedzinie naturopatii/osteopatii mianowanym na stano- cut Chapter. do zastosowania korporacyjnego. mw nauczania oraz licznych ar-
wisko konsultanta rzdu Wielkiej Brytanii. Jest autorem/re- Neal jest cenionym mwc, autorem, organizatorem
15 warsztatw iseminariw. Jest take twrc techniki masau
tykuw klinicznych wydanych
daktorem ponad 70 ksiek oraz zaoycielem/redaktorem Beverly Giroud, LMT, NCTMB w trakcie trwajcej od ponad
naczelnym recenzowanego czasopisma Journal of Bodywork Top (Therapeutic Optimal Performance optymalne dziaanie Beverly Giroud jest terapeutk trzech dekad kariery zawodo-
16 and Movement Therapies (Elsevier). W2004 r., po jedenastu terapeutyczne) oznaczajcego protok oparty na wicze- masau i trenerk w prywatnej wego masaysty. Jest doradc
latach pracy jako starszy wykadowca/koordynator przed- niach iprzeznaczony dla ludzi aktywnych ruchowo. klinice w Tucson w Arizonie. dydaktycznym instytutu Cor-
miotu Bodyworking Terapeutyczny i Naturopatia, Leon Jest absolwentk Desert Institute tiva oraz prowadzi zaawanso-
17 zakoczy wspprac zUniversity of Westminster iprze- Mike Dixon, RMT of the Healing Arts oraz certyfi- wane kursy z zakresu terapii
szed na emerytur. W listopadzie 2005 r. zosta odzna- Mike, aktywny zawodowo od kowan terapeutk masau or- miniowo-powiziowej w ca-
czony orderem ,,Honorary Fellowship w uznaniu zasug 22 lat, jest weteranem masau topedycznego instytutu OMERI ym kraju. Jest zaoycielem
18 dla medycyny komplementarnej iosteopatii. Leon mieszka terapeutycznego. Jest wyka- (Orthopedic Massage Education ibyym przewodniczcym Chi-
ipracuje wLondynie iKorfu wGrecji. Od 1972 r. pozostaje dowc, autorem publikacji, mi- & Research Institute) iinstytutu cago School of Massage The-
19 wszczliwym zwizku maeskim zAlkmini. dzynarodowym prezenterem coachingu Chek. Od omiu lat rapy, przez dwie kadencje peni funkcj krajowego prze-
wsystemie ksztacenia podyplo- zajmuje si szkoleniem terapeu- wodniczcego American Massage Therapy Association.
Judith DeLany, LMT mowego wzakresie masau (te- tw wzakresie masau, atake Jest cenionym innowatorem, dziaaczem i wychowawc
20 Judith DeLany powicia po- rapia kinetyczna staww Arth- szkoleniami zdziedziny biznesu wswojej profesji. Aktualnie Bob jest czonkiem rady do-
nad dwie dekady pracy nad rokinetic Therapy). Peni funkcj i etyki. W praktyce prywatnej radczej redaktorw czasopisma Journal of Bodywork and
rozwojem technik terapii ner- starszego doradcy zawodowego specjalizuje si wocenie stanu pacjentw po urazach oraz Movement Therapies. W 2004 roku otrzyma nagrod dla
A wowo-miniowej w systemie West Coast College of Massage prowadzi ich rehabilitacj. Zajmuje si te korekcj wad wizjonerskich liderw (Distinguished Service Award for
ksztacenia podyplomowego le- Therapy (WCCMT). postawy i wiczeniami usprawniajcymi po urazach. the Massage Therapy Foundation).
karzy terapii manualnej oraz Rozwin system kursw specjalizacyjnych ksztace-
B nad opracowaniem programu nia podyplomowego terapeutw masau i naturopatii
Przed rozpoczciem kariery zawodowej w dziedzinie
masau leczniczego Sandy uzyskaa tytu BSC (licencjat
nauczania dla szk masau. w zakresie ortopedii i rehabilitacji, okrelany terminem w zakresie nauk cisych) inynierii wodno-ldowej na
0 Oprcz prowadzenia midzy- Arthrokinetic Therapy. uniwersytecie wDelaware.

xiv
xvi Wspautorzy i prezenterzy DVD
George Kousaleos, BA, LMT, NCTMB
George Peter Kousaleos jest za-
oycielem i przewodniczcym
CORE Institute School of Mas-
sage Therapy and Structural Bo-
dywork wTallahassee na Flory-
dzie. Jest absolwentem Harvard
University. Prowadzi warsztaty
z zakresu integracji struktural-
nej, terapii miniowo-powi-
ziowej, bodyworkingu sporto-
wego oraz certyfikowane kursy
na terenie Stanw Zjednoczo-
nych, Kanady iEuropy. Wcza-
sie zawodowej kariery peni
spoecznie funkcje w National Certification Board (Kra-
jowej Radzie Certyfikacyjnej), Florida Licensure Board
(Radzie Licencyjnej Florydy) oraz Massage Therapy Fo-
undation. Jego zainteresowanie dotyczce masau spor-
towego przejawio si midzy innymi penieniem funkcji
dyrektora generalnego zespou masaystw Brytyjskiego
Orodka Przygotowa Olimpijskich w 1996 roku i dy-
rektora midzynarodowego zespou masaystw sporto-
wych Igrzysk Olimpijskich wAtenach w2004 roku.
Whitney Lowe, LMT
Whitney Lowe jest cenionym
autorytetem wdziedzinie lecze-
nia blu i urazw z wykorzy-
staniem masau. Jest autorem
ksiki Orthopedic Assessment in
Massage Therapy (David Scott,
2006) oraz Orthopedic Massage:
Theory and Technique (Mosby,
2003). W 1994 roku zaoy Or-
thopedic Massage Education
& Research Institute (OMERI),
aby umoliwi masaystom zdobycie zaawansowanych
kwalifikacji niezbdnych wleczeniu ortopedycznych za-
burze tkanek mikkich. Obecnie jest czonkiem rady
doradczej wydawcw czasopisma Journal of Bodywork
& Movement Therapies, a w Massage Magazine, Massage
Today czy The Journal of Soft-Tissue Manipulation publiko-
wane s regularnie jego obszerne artykuy.
Bob McAtee, NCTMB, CSCS, CPT
Bob McAtee jest weteranem
masau sportowego, autorem
ksiek, wykadowc i wyna-
lazc. Prowadzi aktywn mi-
dzynarodow przychodni ma-
sau w Colorado Springs i re-
gularne warsztaty stretchingu,
masau oraz terapii wurazach
tkanek mikkich, zarwno
wkraju, jak ina arenie midzy-
narodowej.
W 1992 roku Bob uzyska
krajowy certyfikat masau ibodyworkingu, w1998 roku
uzyska dyplom specjalisty Certified Strength and Condi-
tioning Specialist (NSCA), aod 2006 roku jest licencjono-
wanym trenerem osobistym.
Jest rwnie autorem ksiki Facilitated Stretching (Hu-
man Kinetics Publisher, 2007), zktrej pochodzi prezen-
tacja technik rozcigania zamieszczona na DVD.
Thomas Myers, LMT, NCTMB, ARP
Thomas Myers jest autorem Ana-
tomy Trains: Myofascial Meridians
for Manual and Movement The-
rapists (Churchill Livingstone,
2001) oraz licznych artykuw.
Kieruje Kinesis, Inc. oferujc
na caym wiecie profesjonalne
kursy certyfikacyjne oraz pody-
plomowe. Razem zTomem stu-
diowali: dr Ida Rolf, dr Moshe
Feldenkrais i dr Buckminster
Fuller. Od ponad 30 lat prowa-
dzi zajcia zintegrowanego bodyworkingu wwielu klini-
kach wrnych krgach kulturowych.
Fiona Rattray, RMT
Od 1983 Fiona jest licencjono-
wan masaystk. Jest take
wspautork Clinical Massage
Therapy: Understanding, Assessing
and Treating Over 70 Conditions
(Talus, 2001). Ma jedenastoletnie
dowiadczenie wnauczaniu me-
tod leczenia urazw idysfunkcji
postawy ciaa na kursach w ra-
mach studiw licencjackich w Ontario w Kanadzie oraz
pitnastoletnie dowiadczenie w prowadzeniu wysoko
cenionych warsztatw wramach studiw magisterskich.
Monica J. Reno, LMT, NCTMB
Monica Reno jest licencjonowan
masaystk od 1984 r. Posiada li-
cencje na wykonywanie zawodu
wstanach Nowy Jork iFloryda.
Jest wspwacicielk salonu
Tuscany Day Spa & Salon wThe
Villages na Florydzie. Wczeniej
pracowaa wWinter Park na Flo-
rydzie ispecjalizowaa si wtera-
pii sportowcw. Monica penia
przez 8lat funkcj dyrektora ds.
nauczania wCentral Florida School of Massage Therapy.
Przez 12 lat pracowaa jako masaystka wNowym Jorku,
gdzie wchodzia w skad grupy trenerw odnowy biolo-
gicznej druyny New York Jets. Wsppracowaa wtedy
z Georgeem Rizos, DC (Doctor of Chiropractic). Obecnie
Monica jest czonkiem zarzdu NCBTMB (National Certi-
fication Board for Therapeutic Massage and Bodywork).
Susan G. Salvo, BEd, LMT, NCTMB
Susan Salvo w1982 r. ukoczya
New Mexico School of Natu-
ral Therapeutics. Jest dobrze
znan w kraju autork, midzy
innymi: Massage Therapy: Prin-
ciples and Practice (Saunders,
2007) oraz Mosbys Guide to Pa-
thology for the Massage Therapist
(Mosby, 2008). Jest rwnie
autork rozdziau Teaching to
Wspautorzy i prezenterzy DVD xvii
Students with Learning Challenges w podrczniku Te- nowy biologicznej (NSCA) oraz jest licencjonowanym
aching Massage (Lippincott Williams & Wilkins, 2008) oraz masayst w stanie Floryda. By czonkiem obsugi me-
Geriatric Massage w ksice Modalities for Massage and dycznej podczas Igrzysk Olimpijskich wUSA oraz lekko-
Bodywork (Mosby, 2008). Susan Salvo jest rwnie wgru- atletycznych mistrzostw wiata.
pie czoowych ekspertw, ktrzy udzielili wywiadu na
potrzeby filmu dokumentalnego ohistorii masau wSta- Tracy Walton, MS, LMT
nach Zjednoczonych (History of Massage Therapy in the Tracy Walton jest konsultantk,
United States), ktry ukaza si w2007 r. Posiada tytu li- pisark, badaczk i wyka-
cencjata wzakresie edukacji iaktualnie jest wtrakcie stu- dowc w dziedzinie masau.
diw magisterskich na kierunku zarzdzanie edukacj Od 1990 roku jest praktykujc
itechnologi instruktaow. Susan Salvo jest dyrektorem masaystk. Wramach studiw
Louisiana Institute of Massage Therapy. podyplomowych dla masay-
stw prowadzi na terenie caego
Diana L. Thompson, LMP kraju wykady na temat opieki
Diana L. Thompson, licencjo- nad chorymi na raka, aod 1998
nowana masaystka od 25 lat, kursy masau w onkologii.
prowadzi prywatn praktyk Tracy prowadzi badania na-
w Seattle w stanie Washington ukowe w zakresie masau u chorych na raka w kilku
i zajmuje si terapi ostrego, projektach, midzy innymi w badaniach prowadzonych
chronicznego blu w zaburze- przez Instytut Oshera przy Harvard Medical School. Ma
niach nerwowo-miniowego ogromny wkad w prac nad DVD instruktaowym na
ukadu szkieletowego i limfa- temat masau dla pielgniarek rodowiskowych i opie-
tycznego. Jest autork ksiki kunw pt. Touch, Caring and Cancer. W2003 zdobya tytu
Hands Heal: Communication, Do- Nauczyciela Roku American Massage Therapy Associa-
cumentation and Insurance Billing tion (AMTA). Tracy jest autork podrcznika masau dla
for Manual Therapists, wydanie studentw, zawodowych masaystw iklinicystw Me-
trzecie (Lippincott Williams & Wilkins, 2005). Diana na dical Conditions in Massage Therapy (Lippincott Williams
midzynarodowych konferencjach prezentowaa wy- & Wilkins, 2009).
kady z takich dziedzin, jak: masa, akupunktura, po-
onictwo, chiropraktyka, leczenie i fizykoterapia, peni Ruth Werner, LMP, NCTMB
te funkcj konsultanta ds. bada naukowych w dzie- Ruth Werner jest masaystk,
dzinie masau wThe Center for Health Studies wSeat- autork ksiek oraz nagradza-
tle. Jest przewodniczc Fundacji Masau, dobroczynnej nym wychowawc. Cechuje j
organizacji non-profit, ktrej misj jest rozwijanie wiedzy ogromne zainteresowanie ko-
i praktyki masau poprzez wspieranie bada nauko- rzyciami pyncymi z zastoso-
wych, edukacj iprac spoeczn. wania bodyworkingu w przy-
padku ludzi zmagajcych si
Benny Vaughn, LMT, ATC, CSCS, NCTMB zproblemami zdrowotnymi. Jej
Benny od 35 lat zajmuje si te- ksika A Massage Therapists
rapi sportowcw i aktywnych Guide to Pathology (Lippincott
ruchowo dorosych. Jest uzna- Williams & Wilkins, 2008) do-
nym fachowcem w dziedzinie czekaa si ju czwartego wy-
oceny stanu zdrowia, leczenia dania i jest wykorzystywana w wielu szkoach masau
i opieki w zakresie dysfunkcji na caym wiecie. Jest autork artykuw i prowadzi
tkanek mikkich zwizanych regularne rubryki w czasopismach Massage Today oraz
z uprawianiem sportu z wy- Massage and Bodywork. Prowadzi warsztaty w ramach
korzystaniem technik manual- studiw podyplomowych na terenie caego kraju. Peni
nych. Benny Vaughn jest absol- rwnie funkcj przewodniczcej ds. szkolnictwa wMas-
wentem University of Florida sage Therapy Foundation, ktrej celem jest poszerzanie
oraz College of Health and Hu- wiedzy i praktyki masau poprzez wspieranie bada
man Performance. Posiada certyfikat trenera sportowego naukowych, edukacj iprac spoeczn.
(NATA), certyfikat specjalisty wdziedzinie treningu iod-
xviii Wspautorzy i prezenterzy DVD

SOWO O AUTORZE

Dr Joe Muscolino od ponad pewniajcych kontynuacj edukacji masaystom, z od-

22 lat wykada anatomi mi- nawianiem licencji wcznie. W2002 roku dr Muscolino
niowo-szkieletow i anatomi by czonkiem grupy analitykw przeprowadzajcych
narzdw wewntrznych, fi- badanie rynku pracy na zlecenie NCBTMB oraz jako
zjologi, kinezjologi, neuro- ekspert zdziedziny anatomii, fizjologii ikinezjologii bra
logi i patologi na kursach udzia w spotkaniu dotyczcym specyfikacji wymaga
w Connecticut Center for Mas- egzaminacyjnych. Jest czonkiem komisji egzaminacyjnej
sage Therapy (CCMT). Odegra NCBTMB oraz zasiada w komisji NCBTMB zajmujcej
take zasadnicz rol wtworze- si edukacj podyplomow. Dr Muscolino jest rwnie
niu podrcznikw kursowych czonkiem komisji recenzentw ds. edukacji czasopisma
iasystowa przy tworzeniu pro- Massage Therapy Journal.
gramu nauczania dla CCMT. Dr Muscolino posiada tytu licencjata w dziedzinie
Jest autorem wielu publikacji: biologii uzyskany na Uniwersytecie Stanowym Nowy
The Muscular System Manual, Jork wBinghamton, Harpur College. Tytu doktora chiro-
Musculoskeletal Anatomy Colo- praktyki uzyska wWestern States Chiropractic College
ring Book, Musculoskeletal Anatomy Flashcards, Kinesiology: wPortland wstanie Oregon. Posiada licencj na wykony-
The Skeletal System and Muscle Function oraz Flashcards wanie zawodu wstanach Connecticut, Nowy Jork iKa-
for Bones, Joints, and Actions of the Human Body. Jest rw- lifornia. Od ponad 23 lat prowadzi prywatn praktyk
nie autorem artykuw publikowanych wczasopismach obejmujc terapi manualn tkanek mikkich wterapii
Massage Therapy Journal oraz Journal of Bodywork and Mo- chiropraktycznej pacjentw.
vement Therapies. W grudniu 2008 r. ukazay si kolejne Wszystkich zainteresowanych bardziej szczego-
dwie ksiki: Flashcards for Palpation, Trigger Points, and wymi informacjami na temat wymienionych powyej
Referral Patterns, a take Mosbys Trigger Point Flip Chart publikacji dra Muscolino lub materiaw pomocniczych,
with Referral Patterns and Stretching. Dr Muscolino pro- takich jak slajdy Power Point, zestawy pyta testowych
wadzi warsztaty w systemie studiw podyplomowych lub pomoce naukowe dla nauczycieli (TEACH Instructor
w zakresie anatomii i fizjologii, kinezjologii, masau Resources), zachcam do odwiedzenia strony http://www.
tkanek gbokich, mobilizacji staww, a take warsz- us.elsevierhealth.com. Bezporedni kontakt z drem Mu-
taty na temat sekcji zwok. Jest wykadowc studiw scolino jest moliwy na jego stronie internetowej www.
podyplomowych autoryzowanych przez NCBTMB za- learnmuscles.com.