Professional Documents
Culture Documents
BUDOWNICTWO
ZRWNOWAONE
Wybrane zagadnienia z fizyki budowli
AGNIESZKA KALISZUK-WIETECKA
BUDOWNICTWO
ZRWNOWAONE
Wybrane zagadnienia z fizyki budowli
Projekt okadki i stron tytuowych Bartosz Dobrowolski
Ksika, ktr nabye, jest dzieem twrcy i wydawcy. Prosimy, aby przestrzega praw, jakie
im przysuguj. Jej zawarto moesz udostpni nieodpatnie osobom bliskim lub osobicie
znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treci
koniecznie zaznacz, czyje to dzieo. A kopiujc jej cz, rb to jedynie na uytek osobisty.
ISBN 978-83-01-18836-8
Wydanie I
Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IX
[5]
PN-EN ISO 9251 Izolacja cieplna. Warunki wymiany ciepa i waciwoci materiaw. 1998 r.
Sownik
Komponenty. Wartoci obliczeniowe
PN-EN 12524 Materiay i wyroby budowlane. Waciwoci cieplno-wilgotnociowe. Norma wycofana
Tabelaryczne wartoci obliczeniowe
PN-EN ISO 8497 Izolacja cieplna. Okrelanie waciwoci przenoszenia ciepa w stanie 1999 r.
ustalonym izolacji cieplnej rur cylindrycznych
PN-EN 1946 Cieplne waciwoci uytkowe wyrobw i komponentw Czci 13: 2000 r.
budowlanych. Szczegowe kryteria oceny laboratoriw Czci 4, 5: 2002 r.
wykonujcych pomiary waciwoci zwizanych z wymian ciepa
Cz 1. Kryteria wsplne
Cz 2. Pomiary metod osonitej pyty grzejnej
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
Cz 3. Pomiary metod czujnikw strumienia cieplnego
Cz 4. Pomiary metodami skrzynki grzejnej
Cz 5. Pomiary metod aparatu rurowego
PN-EN 12939 Cieplne waciwoci uytkowe materiaw i wyrobw budowlanych. 2002 r.
Okrelanie oporu cieplnego przy uyciu metod osonitej pyty
grzejnej i ciepomierza. Grube wyroby o wysokim i rednim oporze
cieplnym
PN-EN 12664 Cieplne waciwoci uytkowe materiaw i wyrobw budowlanych. 2002 r.
Okrelanie oporu cieplnego przy uyciu metod osonitej pyty
grzejnej i ciepomierza. Suche i wilgotne wyroby o niskim i rednim
oporze cieplnym
[6]
PN-EN 12667 Cieplne waciwoci uytkowe materiaw i wyrobw budowlanych. 2002 r.
Okrelanie oporu cieplnego przy uyciu metod osonitej pyty
grzejnej i ciepomierza. Wyroby o wysokim i rednim oporze
cieplnym
PN-EN ISO 10456 Izolacja cieplna. Materiay i wyroby budowlane. Procedury okrelania Norma wycofana i zastpiona norm
wartoci deklarowanych i obliczeniowych PN-EN ISO 10456:2009 wersja
polska
Materiay i wyroby budowlane.
Waciwoci cieplno-wilgotnociowe.
Tabelaryczne wartoci obliczeniowe
i procedury okrelania deklarowanych
i obliczeniowych wartoci cieplnych
PN-EN ISO 13787 Izolacja cieplna materiaw wyposaenia budowlanego i instalacji 2005 r.
przemysowych. Okrelanie deklarowanej przewodnoci cieplnej
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
PN-EN ISO 12572 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe materiaw 2004 r.
i wyrobw budowlanych. Okrelanie waciwoci zwizanych
z przenoszeniem pary wodnej
PN-EN ISO 15148 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe materiaw 2004 r.
i wyrobw budowlanych. Okrelanie wspczynnika absorpcji wody
przy czciowym zanurzeniu
PN-EN 13009 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe materiaw 2002 r.
i wyrobw budowlanych. Okrelanie wspczynnika rozszerzalnoci
wilgotnociowej
PN-EN ISO 12571 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe materiaw 2013 r. wersja angielska
i wyrobw budowlanych. Okrelanie waciwoci sorpcyjnych
[7]
PN-EN ISO 12570 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe materiaw 2002 r. (wersja angielska: 2013 r.)
i wyrobw budowlanych. Okrelanie zawartoci wilgoci przez
suszenie w podwyszonej temperaturze
Komponenty budowlane. Waciwoci zwizane z energi. Oglnie
akceptowane wartoci obliczeniowe (opracowanie normy zawieszone)
Komponenty. Metody okrelania
PN-EN ISO 6946 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opr cieplny 2008 r.
i wspczynnik przenikania ciepa. Metoda oblicze
PN-EN ISO 10211 Mostki cieplne w budynkach. Obliczanie strumieni cieplnych 2008 r.
i temperatury powierzchni
Cz 1. Metody oglne
Cz 2. Liniowe mostki cieplne
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
PN-EN ISO 14683 Mostki cieplne w budynkach. Liniowy wspczynnik przenikania 2008 r.
ciepa. Metody uproszczone i wartoci orientacyjne
PN-EN ISO 13370 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Wymiana ciepa 2008 r.
z gruntem. Metoda obliczania
PN-EN ISO 10077 Cieplne waciwoci uytkowe okien, drzwi i okiennic. Obliczanie Cz 1: Norma wycofana i zastpiona
wspczynnika przenikania ciepa norm PN-EN ISO 10077-1:2007
Cz 1. Metoda uproszczona wersja polska
Cz 2. Metoda numeryczna do ram Cieplne waciwoci uytkowe okien,
drzwi i aluzji. Obliczanie
wspczynnika przenikania ciepa
Cz 1: Postanowienia oglne
Cz 2: 2012 r.
[8]
PN-EN ISO 12241 Izolacja cieplna wyposaenia budynkw i instalacji przemysowych. 2010 r.
Zasady oblicze
PN-EN ISO 8990 Izolacja cieplna. Okrelanie waciwoci cieplnych zwizanych 1998 r.
z przenikaniem ciepa w stanie ustalonym. Kalibrowana i osonita
skrzynka grzejna
PN-EN ISO 12567 Cieplne waciwoci uytkowe okien i drzwi. Okrelanie Cz 1: 2010 r.
wspczynnika przenikania ciepa metod skrzynki grzejnej Cz 2: 2006 r.
Cz 1. Kompletne okna i drzwi
Cz 2. Okna dachowe i inne okna wystajce z elewacji
PN-EN 1934 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Okrelanie oporu 1999 r.
cieplnego metod skrzynki grzejnej przy uyciu ciepomierza. Mury
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
PN-EN ISO 13788 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe komponentw 2013 r. wersja angielska
budowlanych i elementw budynkw. Okrelanie temperatury
powierzchni wewntrznej w celu uniknicia krytycznej temperatury
powierzchni i kondensacja midzywarstwowa
PN-EN ISO 15758 Izolacja cieplna wyposaenia w budynku. Obliczanie dyfuzji pary 2014 r. wersja angielska
wodnej. Izolacja zimnych rur
PN-EN 12114 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Przepuszczalno 2003 r.
powietrza komponentw budowlanych i elementw budynkw.
Laboratoryjna metoda badania
PN-EN ISO 13786 Cieplne waciwoci uytkowe komponentw budowlanych. 2008 r.
Dynamiczne charakterystyki cieplne. Metoda oblicze
[9]
Budynki. Metody okrelania i dane klimatyczne
PN-EN ISO 13789 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Wspczynnik strat ciepa Norma wycofana i zastpiona norm
przez przenikanie. Metoda obliczania PN-EN ISO 13789:2008 wersja
polska
Cieplne waciwoci uytkowe
budynkw. Wspczynniki przenoszenia
ciepa przez przenikanie i wentylacj.
Metoda obliczania
PN-EN 832 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Obliczanie Norma wycofana i zastpiona norm
zapotrzebowania na energi do ogrzewania. Budynki mieszkalne PN-EN ISO 13790:2009 wersja
polska
Energetyczne waciwoci uytkowe
budynkw. Obliczanie zuycia energii
na potrzeby ogrzewania i chodzenia
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
PN-EN ISO 13790 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Obliczanie Norma wycofana i zastpiona norm
zapotrzebowania na energi do ogrzewania PN-EN ISO 13790:2009 wersja
polska
Energetyczne waciwoci uytkowe
budynkw. Obliczanie zuycia energii
na potrzeby ogrzewania i chodzenia
PN-EN ISO 13791 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Temperatury wewntrzne 2012 r.
w lecie w pomieszczeniach bez mechanicznego chodzenia. Oglne
kryteria i procedury sprawdzania
PN-EN ISO 13792 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Temperatury wewntrzne 2012 r.
w lecie w pomieszczeniach bez mechanicznego chodzenia.
Uproszczona metoda oblicze
[10]
PN-EN ISO 13793 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Projektowanie cieplne 2002 r.
fundamentw w celu uniknicia wysadzin mrozowych
PN-EN ISO 13829 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Okrelanie Norma wycofana i zastpiona
przepuszczalnoci powietrza przez budynki. Metoda nadcinieniowa norm PN-EN ISO 9972:2015-10
przy uyciu wentylatora wersja angielska
Waciwoci cieplne budynkw.
Okrelanie przepuszczalnoci
powietrznej budynkw. Metoda pomiaru
cinieniowego z uyciem wentylatora
EN-ISO 13187 Cieplne waciwoci uytkowe budynkw. Jakociowe wykrywanie 2001 r.
wad cieplnych w obudowie budynkw. Metoda podczerwieni
Tabela 1.2. cd.
Numer normy Tytu normy Nowelizacja
PN-EN ISO 15927 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe budynkw. Dane Cz 1: rednie miesiczne
klimatyczne niezalenych parametrw
Cz 1. rednie miesiczne pojedynczych czynnikw meteorologicznych 2005 r.
meteorologicznych Cz 2: Dane godzinowe do obliczania
Cz 2. Skrajne godzinowe sekwencje gorcej pogody do symulacji mocy chodniczej 2010 r.
ryzyka przegrzewania budynkw z naturaln wentylacj Cz 3: Obliczanie wskanika
Cz 3. Obliczanie wskanika deszczu ukonego na powierzchnie zacinajcego deszczu dla powierzchni
pionowe z godzinowych danych wiatru i deszczu pionowych z danych godzinowych
Cz 4. Dane do oceny sprawnoci systemw chodzenia wiatru i deszczu 2010 r.
[11]
Cz 5. Dane klimatyczne do projektowania budynkw. Cz 4: Dane godzinowe do oceny
Obliczeniowa temperatura zewntrzna zimy. Obliczanie i prezentacja rocznego zuycia energii na potrzeby
Cz 6. Obliczanie i prezentacja zakumulowanych rnic ogrzewania i chodzenia 2007 r.
czastemperatura do oceny zuycia energii na ogrzanie pomieszcze Cz 5: Dane do wyznaczania
obliczeniowej mocy cieplnej systemu
ogrzewania 2006 r.
Cz 6: Zakumulowane rnice
temperatury (stopniodni) 2010 r.
PN-EN ISO 12569 Budynki. Inltracja powietrza. Pomiary przy uyciu technik gazu 2013 r. wersja angielska
znacznikowego
12 1. Fizyka budowli w kontekcie wspczesnego budownictwa
Literatura
[1] PN-EN ISO 7345 Izolacja cieplna. Wielkoci zyczne i denicje.
Podstawowe zagadnienia
cieplno-wilgotnociowe
materiaw budowlanych
W otaczajcym nas wiecie wystpuje wiele form energii, takich jak energia
wietlna, elektryczna, mechaniczna oraz najistotniejsza z punktu widzenia
zyki budowli energia cieplna. Jest ona zwizana z drganiem czstek materii,
a wic z ich ruchem, ktrego charakter jest rny w zalenoci od stanu
skupienia materii, z ktr ciepo jest zwizane.
Poczwszy od temperatury zera bezwzgldnego 0 K (273,16C), kiedy
to zamiera ruch czstek, wraz ze wzrostem temperatury zamienia si ilo
energii zakumulowanej w ciele. Informacj o stanie energetycznym ciaa jest
temperatura wyraana w C lub K (w przypadku rnicy temperatury).
ti
te
0 d x
PRZEWODZENIE
KONWEKCJA
PROMIENIOWANIE
ruch
turbulentny
strefa
ruch
h laminarny
h
0
Rys. 2.5. Schemat powstajcej warstwy przyciennej podczas swobodnej konwek-
cji; przycienna warstwa laminarna przy ruchu burzliwym, cakowita warstwa
przycienna, h wspczynnik przejmowania ciepa przez konwekcj wg [1]
=1K
t=1s
e i
d=1m
A = 1 m2
Q [J]
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
500 700 900 1100 1300 1500
0,05
0,04
0,03
przewodzenie przez powietrze
0,02
promieniowanie
0,01
0
0 10 20 30 40 50 60
0,041
0,039
0,037
0,035
0,033
0,031
0,029
11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33
0,050
0,045
0,040
0,035
0,030
0 40 80 120 160 200
beton 600
beton 500
0,22
0,18
0,14
0,10
0 20 40 60 80 100
stan wilgotny
stan suchy
0,18
0,16
0,14
0,12
0,10
0,08
350 400 450 500 550 600
0,14
3
5
0,12
2
4
0,10
6
0,08
0,06
0,04
1
0,02
0 100 200 300 400 500 600
p = 1 Pa
t =1s
pe pi
d =1 m
A = 1 m2
m [g]
Literatura
[1] Budownictwo oglne. Fizyka Budowli, t. 2, praca zbiorowa pod kierunkiem prof.
dr. hab. in. Piotra Klemma, Arkady, Warszawa 2005.
[2] P. Furmaski, T. Winiewski, J. Banaszek, Izolacje cieplne. Mechanizmy wy-
miany ciepa, waciwoci cieplne i ich pomiary, ITC, Warszawa 2006.
[3] A. Dylla, Fizyka cieplna budowli w praktyce. Obliczenia cieplno-wilgotno-
ciowe, WN PWN, Warszawa 2015.
[4] W. enczykowski, Budownictwo oglne. Problemy zyki budowli i izolacje,
t. 3/1, Arkady, Warszawa 1987.
[5] PN-EN 1946 Waciwoci cieplne wyrobw i komponentw budowlanych. Szcze-
gowe kryteria oceny laboratoriw wykonujcych pomiary waciwoci zwi-
zanych z transportem ciepa. Pomiary metod czujnikw strumienia cieplnego.
[6] PN-EN 12939 Waciwoci cieplne materiaw i wyrobw budowlanych. Okre-
lanie oporu cieplnego metodami osonitej pyty grzejnej i czujnika strumienia
cieplnego. Grube wyroby o duym i rednim oporze cieplnym.
[7] PN-EN 12664 Waciwoci cieplne materiaw i wyrobw budowlanych. Okre-
lanie oporu cieplnego metodami osonitej pyty grzejnej i czujnika strumienia
cieplnego. Suche i wilgotne wyroby o rednim i maym oporze cieplnym.
[8] PN-EN 12667 Waciwoci cieplne materiaw i wyrobw budowlanych. Okre-
lanie oporu cieplnego metodami osonitej pyty grzejnej i czujnika strumienia
cieplnego. Wyroby o duym i rednim oporze cieplnym.
Literatura 41
Jedn z form energii, obok energii elektrycznej czy mechanicznej, jest ener-
gia cieplna. Ilo energii cieplnej zgromadzonej w ciele jest zwizana z drga-
niem lub cigym ruchem czstek materii. Tak wic zmiana ruchu czstek jest
rwnoznaczna ze zmian stanu energetycznego ciaa.
Rys. 3.1. Ukad izoterm i adiabat dla wza konstrukcyjnego z elbetow pyt bal-
konow
tsi
tse
0 d x
przyjmuje si warto Rse rwn wartoci Rsi , czyli po obu stronach prze-
grody tak sam warto. Przedstawione wartoci ilustruje schemat na ry-
sunku 3.4.
0,04
0,10 0,04
0,13
pomieszczenie
nieogrzewane
0,10
0,10
0,04 0,13
0,04 0,17
pomieszczenie
nieogrzewane
0,13 0,13 0,17
1 2 3 nn
d1 d2 d3 dn
Tabela 3.2. Opr ciepa [m2 K/W] niewentylowanych warstw powietrza [4]
Grubo warstwy Kierunek strumienia cieplnego
powietrza [mm] w gr poziomy w d
0 0,00 0,00 0,00
5 0,11 0,11 0,11
7 0,13 0,13 0,13
10 0,15 0,15 0,15
15 0,16 0,17 0,17
25 0,16 0,18 0,19
50 0,16 0,18 0,21
100 0,16 0,18 0,22
300 0,16 0,18 0,23
Uwaga: Wartoci porednie mona uzyska przez interpolacj liniow
0,25
poziomo
0,20
R [(m2 K)/W]
0,15
0,10
0,05
0,00
0 50 100 150 200 250 300 350
Tabela 3.3. Opory ciepa [m2 K/W] niewentylowanych warstw powietrza [4]
Charakterystyka dachu Ru [m2 K/W]
1 Pokrycia dachwk bez papy (foli), poszycia itp. 0,06
2 Pokrycie arkuszowe lub dachwk z pap (foli), 0,2
poszyciem itp. pod dachwk
3 Jak w 2, lecz z okadzin aluminiow lub inn 0,3
niskoemisyjn powierzchni od spodu dachu
4 Pokrycie pap na poszyciu 0,3
Uwaga: Wartoci podane w tablicy 3.3 uwzgldniaj opr cieplny przestrzeni
wentylowanej i pokrycia. Nie uwzgldniaj one oporw przejmowania ciepa (Rse )
1 2 3
1
a
2 3
b
4 5
c
d1 d3
d2
1 fa fb fc
= + + ,
R1 d1 d1 d1
1 2 4
1 fa fb fc
= + + ,
R2 d2 d2 d2
1 2 5
1 fa fb fc
= + + ,
R3 d3 d3 d3
1 3 5
co umoliwia obliczenie kresu dolnego oporu cieplnego ze wzoru (3.17) ogra-
niczonego do 3 warstw oraz cakowitego oporu cieplnego ze wzoru (3.19).
W przypadkach gdy przegroda nie jest paska, obliczenia naley wykona
jak dla przegrody paskiej (rys. 3.9), zakadajc:
rozszerzenie wszego wycinka, lecz bez zmiany jego oporu,
albo usunicie czci wystajcych i zmniejszenie ich oporu cieplnego.
Takie dziaanie wykonuje si, jeli opr cieplny materiau nie jest wacy
dla wyniku oblicze caej przegrody.
56 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
A B
0,04
C D
0,92
92
0,
04
0,
0,1 0,9
0,1 0,9
n = 40
H = 280
m = 240
= d1
40 12
= d2
a = 40 b = 240
A = 280
R1 = 0,018 m2 K/W,
0,265 0,735 1
R2 = + = 0,630 m2 K/W,
0,235 1,6
R1 = 3,00 m2 K/W,
RT = Rsi + R1 + R2 + R3 + Rse = 0,13 + 0,018 + 0,630 + 3,0 + 0,04 = 3,818,
RT RT 4,33 3,818.
a) b)
Warszawa, 15 sierpnia 2015 Warszawa, lipiec 2015
35 35 33,95
31,55
30 30
25
25
20
20 18,20 15
15 10,22
10
00 02 04 06 08 10 12 14 16 18 20 22 00 1 5 10 15 20 25 30 32
czas [godziny] czas [dni]
Rys. 3.12. rednia temperatura dla Warszawy: a) przykadowy upalny dzie sierp-
nia, b) w lipcu
j = i j . (3.20)
3.3. Opr cieplny przegrd budowlanych 67
d1 d2 d3
i 1 2 3
si
j
1
e
i
2 j
Rj
se
e
R [(m2
R si R1 R2 R3 R se
RT = 1/U
(i e )
j = i qR j = i Rj. (3.21)
RT
d R
Warstwy = qRn
[m] [m 2 /W]
i
Rsi qRsi
si
Warstwa 1 d1 1 R1 qR1
1
Warstwa 2 d2 2 R2 qR2
2
Warstwa 3 d3 3 R3 qR3
3
Warstwa 4 d4 4 R4 qR4
se
Rse qRse
RT i e)
e
1 2 3
1
si
se
e
Rys. 3.18. Przepyw ciepa przez ociee przy zamocowaniu ocienicy w osi kon-
strukcji z izolacj wywinit na ociee okienne; a) ukad materiaowy i zadane wa-
runki brzegowe, b) ukad adiabat w przegrodzie, c) pole temperatury ukad izoterm,
d) pole temperatury ukad izoterm ze skal barw okrelajc wartoci temperatury
3.3. Opr cieplny przegrd budowlanych 71
Rys. 3.19. Przepyw ciepa przez ociee przy zamocowaniu ocienicy na skraju
elementu konstrukcji na poczeniu z izolacj termiczn; a) ukad materiaowy i za-
dane warunki brzegowe, b) ukad adiabat w przegrodzie, c) pole temperatury ukad
izoterm, d) pole temperatury ukad izoterm ze skal barw okrelajc wartoci tem-
peratury
e
Te
W praktyce oznacza to, e mona nie oblicza tej poprawki, jeli izolacja
uoona jest szczelnie (rys. 3.22a i b), czyli ukadana jest dwuwarstwowo z mi-
jankowym ukadaniem pyt lub uywane s pyty fazowane. Pierwszy poziom
poprawki jest w przypadku jednowarstwowego, doczoowego ukadania pyt
izolacji lub wypeniania izolacj elementu konstrukcyjnego, jak to czasem
wystpuje w konstrukcjach supowych lub belkowych (rys. 3.22c). Powstaa
szczelina nie powoduje cyrkulacji powietrza midzy ciep a zimn stron
izolacji. Poziom drugi poprawki oznacza takie uoenie izolacji termicznej,
e powietrze moe kry midzy ciep a zimn stron izolacji, a nastpnie
cyrkulowa po jej cieplejszej stronie, wychadzajc element (rys. 3.22d). Jest
to sytuacja, ktra moe wystpi przy cianach wielowarstwowych z izolacj
w rodku elementu.
Przegrody, w ktrych materia izolacyjny jest mocowany do czci kon-
strukcyjnej lub gdy element (na przykad ciana warstwowa) jest zbudowany
z kilku poczonych ze sob warstw, konieczne jest sprawdzenie wpywu ma-
teriau cznika na straty ciepa przez element (rys. 3.23).
Poprawka U f ze wzgldu na wystpowanie cznikw mechanicznych
przechodzcych przez warstw izolacji termicznej (dla cznikw przecho-
dzcych przez warstw pustki powietrznej poprawki si nie uwzgldnia) musi
by obliczana, gdy trzpienie cznikw s metalowe (czniki z trzpieniem
tworzywowym nie powoduj znaczcej straty ciepa, gdy trzpie cznika
3.4. Wspczynnik przenikania ciepa przez przegrody 75
a) b)
c) d)
d0
d1
Rys. 3.23. cznik w elemencie konstruk-
cyjnym: a) w stropodachu, b) w cianie war-
stwowej
f n f A f R1 2
U f = , (3.25)
d0 RT,h
d1
gdzie: wspczynnik, = 0,8 (dla cznika cakowicie przebijaj-
d0
cego izolacj = 0,8, a dla cznikw wpuszczonych warto
zaley od dugoci wpuszczenia cznika),
f wspczynnik przewodzenia ciepa cznika (dla stali
58 W/(m K), dla stali nierdzewnej 17 W/(m K)),
n f liczba cznikw na m2 ,
A f pole przekroju jednego cznika [m2 ],
d0 grubo warstwy izolacji zawierajcej cznik [m],
d1 dugo cznika, ktry przebija warstw izolacji [m].
Szczeglnym rodzajem przegrody jest stropodach o odwrconym uka-
dzie warstw (w stosunku do stropodachu klasycznego). Odwrcenie warstw
polega na uoeniu warstwy izolacji termicznej na izolacji wodochronnej
(rys. 3.24).
Odwrcenie warstw powoduje, e woda z opadw atmosferycznych, od-
prowadzana z powierzchni warstwy wodochronnej, przepywa przez cze-
76 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
a) b)
1 2 3 4 5 6 7 8
1 2 3 4 5 6 7 8
1
2
Um U
d
b b
Ae
d
d
n
Ai si sin
3D
2D
2D
2D 2D
3D
2D
IWn
Wm
Rm
Bm
Wn
Cn Wm
IF m
Pm IW m
GFn
W
l5 5
6
l2
l3
l1
l4
7
l6 , l 7
l8
8
1 2 3 4
l
i i
U K = Uc + , (3.28)
i
A
0,5
1,5
0,5 1,0
6,0
2,5
10,0
e i
C2 C2
Poczenie dwch cian naroe budynku
R2 e i
R2
Poczenie ciany z dachem
e
W11
i W11
Poczenie stolarki okiennej i drzwiowej ze
cianami zewntrznymi
e i
GF2
GF2
Poczenie ciany z podog na gruncie
e i
IW5
IW5
Poczenie ciany zewntrznej ze cian wewntrzn
e i
IF5
IF5
Poczenie ciany zewntrznej ze stropem
3.5 Mostki termiczne 89
e i
B2
Pyta balkonowa B2
18,725
U K = Uc + U = 0,466 + = 0,466 + 0,442 = 0,909.
39,25
90 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
25,306
U K = Uc + U = 0,466 + = 0,466 + 0,863 = 1,33.
28,228
Obliczenia te wskazuj, e dla kadego nowo projektowanego obiektu naley
dy do rozwiza minimalizujcych wpyw liniowych i punktowych mostkw
termicznych.
w w
Uf Uf
U0
U g Uw
h
Uw
U bw
z
Ubf
budynek
ogrzewany
P A P A
segment 1
segment 2
segment 3
segment 4
segment 1
segment 2
segment 3
segment 4
P A P A
2 B
U0 = ln +1 , (3.32)
B + dt dt
jeeli dt B (podogi dobrze izolowane), to
U0 = . (3.33)
0,457B + dt
Strefa brzegowa budynku, ktra w wyniku wikszego gradientu tempe-
ratury bardziej jest naraona na straty ciepa, czsto zabezpieczana jest do-
datkowo izolacj krawdziow pionow lub poziom wykonan z materiaw
nienasikliwych (rys. 3.41).
a) b)
dn
pozioma izolacja
fundamentowa fundamentowa
D
dn
pionowa izolacja
d = R , (3.37)
w ktrym: R dodatkowy opr cieplny wprowadzony przez izolacj kraw-
dziow (lub cian fundamentow)
dn
R = Rn , (3.38)
Rn jest oporem cieplnym poziomej lub pionowej izolacji krawdziowej (lub
ciany fundamentowej) w m2 K/W, dn jest gruboci izolacji krawdziowej
(lub ciany fundamentowej) w m.
Obliczona warto dla izolacji krawdziowych ma znak minus, po-
niewa izolacja krawdziowa poprawia parametry cieplne elementu.
W przypadku czci budynku znajdujcych si poniej poziomu gruntu
czci podziemnej uwzgldnia si gboko z podogi podziemia
(rys. 3.39c), przyjmujc warto redni ze zmieniajcej si po obwo-
dzie wartoci.
Zgodnie z koncepcj normy w przypadku podpiwniczenia, niezale-
nie czy jest ono ogrzewane, czy nie, wykonuje si obliczenia wspczyn-
nika przenikania ciepa dla caej przestrzeni, uwzgldniajc proporcjonalny
wpyw wspczynnikw poszczeglnych fragmentw przyziemia, czyli cian
w gruncie Ubw , podogi na gruncie Ub f , cian przyziemia ponad poziomem
terenu Uw , stropu nad czci przyziemia U f .
Podobnie jak w przypadku podogi na gruncie, do oblicze Ub f nie-
zbdne jest obliczenie wymiaru charakterystycznego podogi B oraz grubo-
ci rwnowanej dla ciany dw i podogi dt , a nastpnie sprawdzenie stopnia
izolowania podziemia:
jeeli (dt + 0,5z) < B (podogi przyziemia nieizolowane lub umiarkowa-
nie izolowane), to
2 B
Ub f = ln +1 , (3.39)
B + dt + 0,5z dt + 0,5z
jeeli (dt + 0,5z) B (podogi podziemia dobrze izolowane), to
Ub f = . (3.40)
0,457B + dt + 0,5z
96 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
2 0,5dt z
Ubw = 1+ ln +1 . (3.41)
z dt + z dw
AUb f + zPUbw
U = . (3.42)
A + zP
1 1 A
= + . (3.43)
U Uf AUb f + zPUbw + hPUw + 0,33nV
2 B 2hUw f 1 1 1
Podoga Ug = ln +1 , Ux =
+ 1450 w = +
B + d g dg B B U U f Ug + Ux
podniesiona
Podziemie jeeli (dt + 0,5z) < B (podogi przyziemia nieizolowane lub podziemie ogrzewane
(piwnica) umiarkowanie izolowane) AUb f + zPUbw
U =
2 B A + zP
Ub f = ln + 1
B + dt + 0,5z dt + 0,5z podziemie nieogrzewane
jeeli (dt + 0,5z) B (podogi podziemia dobrze izolowane) 1 1 A
= +
U Uf AUb f + zPUbw + hPUw + 0,33nV
Ub f =
0,457B + dt + 0,5z
ciana przyziemia
2 0,5dt z
Ubw = 1+ ln +1
z dt + z dw
98 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
a
U = 2 W/(m2
U = 1 W/(m2
U = 0,5 W/(m2
U = 0,25 W/(m2
1,4
1,2
z=0m
1,0
Uequiv,bf [W/(m2
0,8
0,6 U equiv,bf
0,4
0,2
0,0
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
B [m]
Rys. 3.42. Ekwiwalentny wspczynnik przenikania ciepa Uequiv dla podogi w po-
ziomie terenu wg [24]; a warto dla podogi bez izolacji
B Uequiv dla z = 0
[m] bez Upodogi Upodogi Upodogi Upodogi
izolacji 2,0 W/(m2 K) 1,0 W/(m2 K) 0,5 W/(m2 K) 0,25 W/(m2 K)
2 1,3 0,77 0,55 0,33 0,17
4 0,88 0,59 0,45 0,30 0,17
6 0,68 0,48 0,38 0,27 0,17
8 0,55 0,41 0,33 0,25 0,16
10 0,47 0,36 0,30 0,23 0,15
12 0,41 0,32 0,27 0,21 0,14
14 0,37 0,29 0,24 0,19 0,14
16 0,33 0,26 0,22 0,18 0,13
18 0,31 0,24 0,21 0,17 0,12
20 0,28 0,22 0,19 0,16 0,12
3.6. Straty ciepa przez elementy przylegajce do gruntu 99
1,4
z = 1,5 m
1,2
1,0
0,8
0,6
U equiv,bf
U equiv,bf
0,4
0,2
0,0
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
B [m]
B Uequiv dla z = 0
[m] bez Upodogi Upodogi Upodogi Upodogi
izolacji 2,0 W/(m2 K) 1,0 W/(m2 K) 0,5 W/(m2 K) 0,25 W/(m2 K)
2 0,86 0,58 0,44 0,28 0,16
4 0,64 0,48 0,38 0,26 0,16
6 0,52 0,40 0,33 0,25 0,15
8 0,44 0,35 0,29 0,23 0,15
10 0,38 0,31 0,26 0,21 0,14
12 0,34 0,28 0,24 0,19 0,14
14 0,30 0,25 0,22 0,18 0,13
16 0,28 0,23 0,20 0,17 0,12
18 0,25 0,22 0,19 0,16 0,12
20 0,24 0,20 0,18 0,15 0,11
100 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
1,4
1,2
z=3m
1,0
0,8
0,6
U equiv,bf
0,4 U equiv,bf
0,2
0,0
2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
B [m]
B Uequiv dla z = 0
[m] bez Upodogi Upodogi Upodogi Upodogi
izolacji 2,0 W/(m2 K) 1,0 W/(m2 K) 0,5 W/(m2 K) 0,25 W/(m2 K)
2 0,63 0,46 0,35 0,24 0,14
4 0,51 0,40 0,33 0,24 0,14
6 0,43 0,35 0,29 0,22 0,14
8 0,37 0,31 0,26 0,21 0,14
10 0,32 0,27 0,24 0,19 0,13
12 0,29 0,25 0,22 0,18 0,13
14 0,26 0,23 0,20 0,17 0,12
16 0,24 0,21 0,19 0,16 0,12
18 0,22 0,20 0,18 0,15 0,11
20 0,21 0,18 0,16 0,14 0,11
3.6. Straty ciepa przez elementy przylegajce do gruntu 101
z=0m
z=1m
z=2m
z=3m
2,0
1,5
z
1,0 U equiv,bf
U equiv,bf
0,5
0,0
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
U
Rys. 3.45. Ekwiwalentny wspczynnik przenikania ciepa Uequiv dla ciany ogrze-
wanego podziemia wg [24]
Uf A f
Ug A g Uw A w
Obecnie analiza strat ciepa przez okna jest zawsze poczona z bilansem
zyskw sonecznych, jakie moemy przez nie uzyska. Korzysta si tu czasem
z empirycznego wzoru
1 R1
U= ln 1 + . (3.46)
R1 R0
d1
d1
Rys. 3.51. Spadek dla powierzch-
ni o minimalnej gruboci przy R0
wierzchoku wg [4]
Literatura
[1] Dylla A., Fizyka cieplna budowli w praktyce. Obliczenia cieplno-wilgotnociowe,
WN PWN, Warszawa 2015.
[2] Budownictwo oglne, t. 2, praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr hab. in. Pio-
tra Klemma, Arkady, Warszawa 2007.
[3] enczykowski W., Budownictwo oglne. Problemy zyki budowli i izolacje, Ar-
kady, Warszawa 1987.
[4] PN-EN ISO 6946 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opr cieplny
i wspczynnik przenikania ciepa. Metoda obliczania.
[5] PN-82/B-02403 Temperatury obliczeniowe zewntrzne.
[6] Narowski P., Metody wyznaczania zimowej temperatury obliczeniowej powie-
trza zewntrznego, Ciepownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja, vol. 45, nr 4,
2014, s. 142156.
[7] Atlas klimatu Polski, IMGW, Warszawa 2005.
[8] PN ISO 15927 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe budynkw. Obli-
czanie i prezentacja danych klimatycznych.
[9] PN-82/B-02402 Temperatury ogrzewanych pomieszcze w budynkach.
[10] Program KOBRA, Physibel, c.V Belgia
[11] Program TRISCO v 10.0 w Manual, 11.2002
[12] Gawin D. i in., Podstawy teoretyczne i praktyka wykonywanie wiadectw cha-
rakterystyki energetycznej, ArCADiasoft Chudzik sp.j., d 2015.
[13] PN-EN ISO 14683 Mostki cieplne w budynkach. Liniowy wspczynnik przeni-
kania ciepa. Metody uproszczone i wartoci orientacyjne.
[14] PN-EN ISO 10211 Mostki cieplne w budynkach. Strumie cieplny i temperatura
powierzchni. Oglne metody obliczania.
[15] Pawowski K. Projektowanie przegrd zewntrznych w wietle nowych warun-
kw technicznych dotyczcych budynkw, Grupa Medium, Warszawa 2013.
[16] Dylla A., Praktyczna zyka budowli. Szkoa projektowania zczy budowla-
nych. Wyd. Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, Byd-
goszcz 2009.
[17] Instrukcja ITB nr 389/2003 Katalog mostkw cieplnych. Budownictwo trady-
cyjne.
[18] Program THERM.
[19] Wouters P., Schietecata J., Stander P., Kasperkiewicz K., Cieplno-wilgotno-
ciowa ocean mostkw cieplnych, Poradnik ITB, nr 402, 2004.
[20] Katalog produktw rmy Schock.
Literatura 115
ZACZNIK
DACHY
R1 R2 R3 R4
e i e i e i e i
R5 R6 R7 R8
e i e i e i e i
e i e i
e i e i
BALKONY
e i e i
B1 B2
e i
e i
B3 B4
ZACZNIK 117
NAROA
C1 C2 C3 C4
e i e i e i e i
e i e i e i e i
C5 C6 C7 C8
SUPY
P1 P2
e e
i i
P3 P4
e e
i i
118 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
i W1 i W2 i W3
e e e
i W5 i W5 i W6
e e e
i W7 i W8 i W9
e e e
e e e
e e e
STROPY
e i IF1 e i IF2 e i IF3 e i IF4
CIANY WEWNTRZNE
e i IW1 e i IW2 e i IW3
e i IW4 e i IW5
e
i IW6
120 3. Ruch ciepa przez przegrody budowlane
PODOGI NA GRUNCIE
e i GF1 e i GF2 e i GF3 e i GF4
PODOGI PODWIESZONE
e i GF9 e i GF10 e i GF11 e i GF12
zyski energii
Qu Qk Qp
Qp Qk Qu
Oceniany budynek
Rodzaj budynku 2)
Przeznaczenie budynku 3)
Adres budynku
Budynek, o ktrym mowa w art. 3 ust. 2
ustawy 4)
5)
Rok oddania do uytkowania budynku
Metoda wyznaczania charakterystyki
energetycznej 6)
Powierzchnia pomieszcze o
regulowanej temperaturze powietrza
(powierzchnia ogrzewana lub
2 7)
chodzona) Af [m ]
Powierzchnia uytkowa [m 2]
Wane do (rrrr-mm-dd) 8)
Stacja meteorologiczna, wedug ktrej
danych jest wyznaczana
9)
charakterystyka energetyczna
Ocena charakterystyki energetycznej budynku 10)
Wskaniki charakterystyki Wymagania dla nowego budynku wedug
Oceniany budynek
energetycznej przepisw techniczno-budowlanych
Wskanik rocznego zapotrzebowania 2
EU= ... kWh/(m rok)
na energi uytkow
Wskanik rocznego zapotrzebowania 2
11) EK= ... kWh/(m rok)
na energi kocow
Wskanik rocznego zapotrzebowania
EP= ... kWh/(m2rok) EP= ... kWh/(m2rok)
na nieodnawialn energi pierwotn 11)
Jednostkowa wielko emisji CO2 ECO2= ... t CO2/(m 2rok)
Udzia odnawialnych rde energii w
rocznym zapotrzebowaniu na energi UOZE= ... %
kocow
Obliczeniowa roczna ilo zuywanego nonika energii lub energii przez budynek12)
Ilo nonika
System techniczny Rodzaj nonika energii lub energii Jednostka/(m2rok)
energii lub energii
Ogrzewania
kWh/(m2rok)
Przygotowania ciepej wody uytkowej
kWh/(m2rok)
Chodzenia -- -- --
Wbudowanej instalacji owietlenia 11) -- -- --
Sporzdzajcy wiadectwo
Imi i nazwisko:
Nr wpisu do wykazu 13)
Data wystawienia wiadectwa: Podpis i piecztka
-- --
System ogrzewania 16) Elementy skadowe Opis rednia
systemu sezonowa
sprawno
Nazwa rda ciepa: Nowe rdo ogrzewania
Wytwarzanie ciepa -- --
Przesy ciepa -- --
Akumulacja ciepa -- --
Regulacja i wykorzystanie -- --
ciepa
System przygotowania ciepej wody Elementy skadowe Opis rednia
16)
uytkowej systemu roczna
sprawno
Nazwa rda ciepa: Nowe rdo ciepej wody
Wytwarzanie ciepa -- --
Przesy ciepa -- --
Akumulacja ciepa -- --
System chodzenia 16) Elementy skadowe Opis rednia
systemu sezonowa
sprawno
--
Wytwarzanie chodu -- --
Przesy chodu -- --
Akumulacja chodu -- --
Regulacja i wykorzystanie -- --
chodu
Wentylacja tak/nie, opis, parametry
System wbudowanej instalacji tak/nie, opis, parametry
11), 16)
owietlenia
Inne istotne dane dotyczce budynku ...
2 17)
Wskanik rocznego zapotrzebowania na energi uytkow EU [kWh/(m rok)]
Ogrzewanie i Ciepa woda Owietlenie
Chodzenie Suma
wentylacja uytkowa wbudowane
2
Suma [kWh/(m rok)] ... ... ...
Udzia [%] ... ... ... ...
2
Wskanik rocznego zapotrzebowania na energi uytkow EU: ... [kWh/(m rok)]
2 17)
Wskanik rocznego zapotrzebowania na energi kocow EK [kWh/(m rok)]
Rodzaj nonika energii lub Ogrzewanie i Ciepa woda Owietlenie
Chodzenie 11) Suma
energii wentylacja uytkowa wbudowane
... ... ... ... ...
Sie elektroenergetyczna
systemowa Energia ... ... ... ...
elektryczna
2
Suma [kWh/(m rok)] ... ... ...
Udzia [%] ... ... ... ...
2
Wskanik rocznego zapotrzebowania na energi kocow EK: ... [kWh/(m rok)]
2 17)
Wskanik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialn energi pierwotn EP [kWh/(m rok)]
Rodzaj nonika energii lub Ogrzewanie i Ciepa woda Owietlenie
Chodzenie 11) Suma
energii wentylacja uytkowa wbudowane
... ... ... ... ...
Sie elektroenergetyczna
systemowa Energia ... ... ... ...
elektryczna
2
Suma [kWh/(m rok)] ... ... ...
Udzia [%] ... ... ... ...
2
Wskanik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialn energi pierwotn EP: ... [kWh/(m rok)]
Zalecenia dotyczce opacalnej ekonomicznie i wykonalnej technicznie poprawy charakterystyki energetycznej budynku
18)
w zakresie
1) przegrd budynku .
3) innych uwag dotyczcych poprawy charakterystyki energetycznej budynku (w tym wskazanie, gdzie mona uzyska
szczegowe informacje dotyczce opacalnoci ekonomicznej zalece zawartych w wiadectwie oraz informacj dotyczc
dziaa, jakie naley podj w celu wypenienia zalece) ..
Objanienia
1)
Nr wiadectwa w wykazie wiadectw charakterystyki energetycznej, nadany w systemie teleinformatycznym, w ktrym jest prowadzony centralny rejestr
charakterystyki energetycznej budynkw, o ktrym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynkw (Dz.
U. poz. 1200 oraz z 2015 r. poz. 151).
2)
Rodzaj budynku: mieszkalny, zamieszkania zbiorowego, uytecznoci publicznej, rekreacji indywidualnej, gospodarczy, produkcyjny, magazynowy.
3)
Naley okreli zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z
2014 r. poz. 40, 768, 822, 1133 i 1200 oraz z 2015 r. poz. 151 i 200), zwanymi dalej przepisami techniczno-budowlanymi, np. budynek przeznaczony na
potrzeby opieki zdrowotnej.
4)
Budynek, o ktrym mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynkw: tak / nie.
5)
Dotyczy budynku oddanego do uytkowania.
6)
Naley wpisa: metoda obliczeniowa albo metoda zuyciowa.
7)
Jest to ogrzewana lub chodzona powierzchnia kondygnacji netto wyznaczana wedug Polskiej Normy dotyczcej waciwoci uytkowych w budownictwie
okrelanie i obliczanie wskanikw powierzchniowych i kubaturowych.
8)
wiadectwo charakterystyki energetycznej traci wano po upywie terminu wskazanego w tym wiadectwie albo w przypadku, o ktrym mowa w art. 14 ust. 2
ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynkw.
9)
Naley wypeni w przypadku metody obliczeniowej.
10)
Charakterystyka energetyczna budynku jest okrelana na podstawie porwnania wskanika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialn energi pierwotn EP
niezbdnego do zaspokojenia potrzeb energetycznych budynku w zakresie ogrzewania, wentylacji, chodzenia, przygotowania ciepej wody uytkowej i
wbudowanej instalacji owietlenia z maksymaln wartoci wskanika EP wynikajc z przepisw techniczno-budowlanych oraz porwnania wartoci
wspczynnika przenikania ciepa przegrd U w budynku z maksymaln wartoci wspczynnika wynikajc z przepisw techniczno-budowlanych. W
przypadku budynku nowo wznoszonego uzyskane wartoci wskanika EP oraz wspczynnikw przenikania ciepa przegrd U nie powinny przekracza
wartoci wynikajcych z przepisw techniczno-budowlanych. W przypadku budynku podlegajcego przebudowie jedynie wartoci wspczynnikw przenikania
ciepa przegrd U podlegajcych przebudowie nie powinny przekracza wartoci wynikajcych z przepisw techniczno-budowlanych.
11)
Rocznego zapotrzebowania na energi kocow oraz nieodnawialn energi pierwotn przez system wbudowanej instalacji owietlenia nie wyznacza si w
przypadku budynku mieszkalnego.
12)
Metoda obliczeniowa odnosi si do standardowego sposobu uytkowania i standardowych warunkw klimatycznych, natomiast metoda zuyciowa odnosi si do
faktycznego sposobu uytkowania budynku, w zwizku z czym mog wystpi rnice w wynikach kocowych midzy obliczeniami sporzdzonymi tymi
metodami. W przypadku korzystania z metody obliczeniowej, z uwagi na standardowy sposb uytkowania, uzyskane wartoci obliczeniowej rocznej iloci
zuywanego nonika energii lub energii nie pozwalaj wnioskowa o rzeczywistym zuyciu energii w budynku; wartoci te s przyblione.
13)
Wykaz, o ktrym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynkw.
14)
Podzia powierzchni uytkowej (np. cz mieszkalna:m2, cz garaowa:m2, cz usugowa:m2, cz techniczna:..m2).
15)
Wymagania dotyczce wartoci wspczynnika przenikania ciepa przegrd U powinny by spenione jedynie w przypadku budynku nowo wznoszonego albo
budynku podlegajcego przebudowie.
16)
W przypadku kilku systemw technicznych lub podsystemw w systemach technicznych tabel naley dostosowa.
17)
Wartoci rocznego zapotrzebowania na energi uytkow, energi kocow i nieodnawialn energi pierwotn odpowiednio dla systemu ogrzewania, systemu
przygotowania ciepej wody uytkowej, systemu chodzenia, systemu wbudowanej instalacji owietlenia i dla urzdze pomocniczych odniesione do powierzchni
Af. Wartoci rocznego zapotrzebowania na energi pomocnicz kocow i nieodnawialn energi pierwotn dla urzdze pomocniczych systemw
technicznych odniesione do powierzchni Af naley wykaza w odpowiednich polach dotyczcych celu ich zuycia.
18)
Wypenienie jest obowizkowe, chyba e nie ma sensownej moliwoci takiej poprawy w porwnaniu z obowizujcymi wymaganiami zawartymi w przepisach
techniczno-budowlanych.
Uwagi
1. Niniejsze wiadectwo charakterystyki energetycznej zostao wydane na podstawie oceny charakterystyki energetycznej budynku zgodnie z przepisami ustawy z
dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynkw oraz rozporzdzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie
metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub czci budynku oraz wiadectw charakterystyki energetycznej (Dz. U. poz. 376).
2. Roczne zapotrzebowanie na energi w wiadectwie charakterystyki energetycznej jest wyraane przez roczne zapotrzebowanie na nieodnawialn energi
pierwotn, energi kocow oraz energi uytkow. Dane do oblicze okrela si na podstawie budowlanej dokumentacji technicznej lub obmiaru budynku
istniejcego i przyjmuje si standardowy albo faktyczny sposb uytkowania, w zalenoci od wybranej metody obliczania.
3. Roczne zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn uwzgldnia obok energii kocowej dodatkowe nakady nieodnawialnej energii pierwotnej na
dostarczenie do budynku kadego wykorzystanego nonika energii lub energii. Uzyskane niskie wartoci wskazuj na nieznaczne zapotrzebowanie na energi
i tym samym wysok efektywno energetyczn budynku i zuycie energii chronice zasoby naturalne i rodowisko.
4. Roczne zapotrzebowanie na energi kocow okrela roczn ilo energii dostarczan do budynku dla systemw: ogrzewania, chodzenia, przygotowania
ciepej wody uytkowej oraz wbudowanej instalacji owietlenia. Zapotrzebowanie na energi kocow jest to ilo energii, ktra powinna by dostarczona do
budynku przy standardowym lub faktycznym sposobie uytkowania z uwzgldnieniem wszystkich strat, aby zapewni utrzymanie temperatury wewntrznej,
ktrej warto zostaa okrelona w przepisach techniczno-budowlanych, niezbdn wentylacj oraz owietlenie i przygotowanie ciepej wody uytkowej. Niskie
wartoci sygnalizuj wysokosprawne systemy techniczne w budynku i jego wysok efektywno energetyczn.
5. Roczne zapotrzebowanie na energi uytkow okrela:
a) w przypadku ogrzewania budynku energi przenoszon z budynku do jego otoczenia przez przenikanie lub z powietrzem wentylacyjnym, pomniejszon o
zyski ciepa,
b) w przypadku chodzenia budynku zyski ciepa pomniejszone o energi przenoszon z budynku do jego otoczenia przez przenikanie lub z powietrzem
wentylacyjnym,
c) w przypadku przygotowania ciepej wody uytkowej energi przenoszon z budynku do jego otoczenia ze ciekami.
Niskie wartoci sygnalizuj bardzo dobr charakterystyk energetyczn przegrd, niewielkie straty ciepa przez wentylacj oraz optymalne zarzdzanie zyskami
sonecznymi.
Literatura
[1] Directive 2002/91/EC of the Europien Parlament and of the Councilof 16 Decem-
ber 2002 on the energy performance of building.
[2] Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2008 r. w sprawie me-
todologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkal-
nego lub czci budynku stanowic samodzieln cao techniczno-uytkow
oraz sposobu sporzdzania i wzorw wiadectw ich charakterystyki energetycz-
nej (Dz.U. 201, Poz. 1240).
[3] Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r.
w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub
czci budynku oraz wiadectw charakterystyki energetycznej (Dz.U. z 18 marca
2015 r., Poz. 376).
[4] Ustawa o charakterystyce energetycznej budynkw. (Dz.U. z 2014 r., Poz. 1200).
[5] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 roku
w sprawie ogoszenia jednolitego tekstu rozporzdzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie
[6] Gawin D. i in., Podstawy teoretyczne i praktyka wykonywanie wiadectw cha-
rakterystyki Energetycznej, ArCADiasoft Chudzik sp.j., d 2015.
[7] Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of the Council of 19 May
2010 on the energy performance of buildings (recast).
[8] Kaliszuk-Wietecka A., Matejek-Zarbska K., Wpyw zmian w metodologii obli-
czania charakterystyki cieplnej budynku na wyniki, Materiay Budowlane, nr 1,
2016, s. 3941.
Wilgo w przegrodach budowlanych
50
w stanie nasycenia [g/m 3 ]
40
30
20
10
0
0 10 20 30 40
Tabela 5.1. Cinienie pary wodnej psat i wilgotno objtociowa vsat ([1], zacz-
nik E)
psat vsat psat vsat psat vsat
[C] [Pa] [kg/m3 ] [C] [Pa] [kg/m3 ] [C] [Pa] [kg/m3 ]
20 103 0,00088 1 656 0,00518 21 2486 0,01828
19 113 0,00096 2 705 0,00555 22 2642 0,01937
18 124 0,00105 3 575 0,00593 23 2808 0,02051
17 137 0,00115 4 813 0,00634 24 2982 0,02171
16 150 0,00126 5 872 0,00678 25 3166 0,02297
15 165 0,00138 6 935 0,00724 26 3359 0,0243
14 181 0,00151 7 1001 0,00773 27 3563 0,02568
13 198 0,00165 8 1072 0,00825 28 3778 0,02714
12 217 0,0018 9 1147 0,0088 29 4003 0,02866
11 237 0,00196 10 1227 0,00938 30 4241 0,03026
10 259 0,00213 11 1312 0,00999 31 4490 0,03194
9 283 0,00232 12 1402 0,01054 32 4752 0,03369
8 309 0,00252 13 1497 0,01132 33 5027 0,03552
7 338 0,00274 14 1598 0,01204 34 5316 0,03744
6 368 0,00298 15 1704 0,0128 35 5619 0,03945
5 401 0,00324 16 1817 0,0136 36 5937 0,04155
4 437 0,00351 17 1937 0,01444 37 6271 0,04374
3 475 0,00381 18 2063 0,01533 38 6621 0,04603
2 517 0,00413 19 2196 0,01626 39 6987 0,04843
1 562 0,00447 20 2337 0,01725 40 7371 0,05092
0 611 0,00484
4000
3500
3000
2500
100%
2000 90%
80%
1500 70%
60%
1000 50%
40%
500
0
0 5 10 15 20 25 30
= p/psat . (5.1)
Tabela 5.2. Cinienie pary wodnej dla zadanej temperatury dla wilgotnoci
wzgldnej powietrza = 100%
Cinienie pary nasyconej [Pa]
Temp. [C] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
20 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94
19 114 113 112 111 110 109 107 106 105 104
18 125 124 123 122 121 120 118 117 116 115
17 137 136 135 133 132 131 129 128 127 126
16 150 149 148 146 145 144 142 141 139 138
15 165 164 162 161 159 158 157 155 153 152
14 181 180 178 177 175 178 172 170 168 167
13 198 197 195 193 191 190 188 186 184 182
12 217 215 213 211 209 208 206 204 202 200
11 237 235 233 231 229 228 226 224 221 219
10 260 258 255 253 251 249 246 244 242 239
9 284 281 279 276 274 272 269 267 264 262
8 310 306 304 301 298 296 294 291 288 286
7 337 335 333 330 327 324 321 318 315 312
6 368 365 362 359 356 353 350 347 343 340
5 401 398 395 391 388 385 382 379 375 327
4 437 433 430 426 423 419 415 412 408 405
3 476 472 468 464 461 456 452 448 444 440
2 517 514 509 505 501 496 492 489 484 480
1 562 557 552 547 543 538 534 531 527 522
0 611 616 621 626 630 635 640 645 649 653
1 657 662 667 672 677 682 687 691 696 700
2 705 710 716 721 727 732 737 743 748 753
3 759 765 770 776 781 787 793 798 803 808
4 813 819 825 830 837 843 849 854 861 866
5 872 878 884 890 896 902 907 913 919 925
6 935 942 949 955 961 968 975 982 988 995
7 1002 1008 1016 1023 1030 1038 1045 1052 1059 1066
8 1073 1081 1088 1096 1103 1110 1117 1125 1133 1140
150 5. Wilgo w przegrodach budowlanych
[kg/m3] [Pa]
1080 5
0,008
810 4
0,006
540 3
0,004
270 2
0,002
1
0 5 10 15 20 25
para wodna
z powietrza
opady
para wodna
z powietrza
woda
budowlana ekspoaltacyjna
wody
gruntowe
Rys. 5.4. Schematyczne przedstawienie dziaania wilgoci na budynek
wf
woda kapilarna
woda sorpcyjna
w80
etapy sorpcji
I II III
0,0
0 20 40 60 80 100
30
28
26
24
22
20
powietrza
18
16 100%
14 90%
12
80%
10
8 70%
6 60%
4 55%
2 40%
0
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Te Ti Te Ti
e = 85% i= 55% e = 85% i= 55%
sd = d, (5.5)
p [hPa]
ps
pc
pi
pe
sd [m]
d,c
d,T
Rys. 5.8. Rozkad cinie czstkowych pary wodnej w przegrodzie przy braku kon-
densacji
p [hPa]
pi
ps
pc
pe
sd [m]
d,c
d,T
Rys. 5.9. Rozkad cinie czstkowych pary wodnej w przegrodzie, w ktrej wyst-
puje kondensacja w jednej z paszczyzn
5.4. Dyfuzja pary wodnej przez przegrody budowlane... 163
p [hPa]
pc
ps
pi
pe
sd [m]
d, c
d,T
Rys. 5.10. Rozkad cinie czstkowych pary wodnej w przegrodzie podczas wy-
sychania z jednej paszczyzny kondensacji
[176]
Maj 13,00 70 20 1498 1049 284 311,85 1360 1701 14,96 19,65 0,28 0,95
Czerwiec 17,00 70 20 1937 1356 122 133,65 1490 1862 16,38 19,85 0,21 0,95
Lipiec 18,10 75 20 2079 1559 77 84,645 1644 2055 17,94 19,91 0,08 0,95
Sierpie 17,30 75 20 1976 1482 109 120,29 1602 2003 17,53 19,87 0,09 0,95
Wrzesie 12,90 80 20 1488 1190 288 316,31 1507 1883 16,56 19,65 0,52 0,95
Padziernik 7,70 90 20 1052 947 498 547,97 1495 1868 16,44 19,39 0,71 0,95
Listopad 2,80 90 20 748 673 697 766,26 1439 1799 15,84 19,14 0,76 0,95
Grudzie 1,70 90 20 531 478 810 891 1369 1711 15,06 18,92 0,77 0,95
Tabela 5.8. Wprowadzone dane i obliczenia wartoci obliczeniowego czynnika temperaturowego przegrody o U = 0,2 W/(m2 K)
zlokalizowanej w Zakopanym dla przyjtych wartoci p = 810 Pa i Rsi = 0,25 m2 K/W
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Miesic
e e i pesat pe p p 1,1 pi pisat si,min si fRsi,min fRsi Odpowied
Stycze 5,00 85 20 401 341 810 891 1232 1540 13,43 18,44 0,74 0,94
Luty 3,80 85 20 444 377 810 891 1268 1586 13,88 18,51 0,74 0,94
[177]
Marzec 0,60 80 20 582 466 810 891 1357 1696 14,92 18,71 0,75 0,94
Kwiecie 4,50 75 20 843 632 628 690,53 1323 1653 14,53 19,03 0,65 0,94
Maj 9,40 70 20 1179 825 429 472,23 1298 1622 14,23 19,34 0,46 0,94
Czerwiec 12,90 70 20 1488 1042 288 316,31 1358 1697 14,94 19,56 0,29 0,94
Lipiec 14,30 75 20 1631 1223 231 253,94 1477 1846 16,25 19,64 0,34 0,94
Sierpie 13,70 75 20 1569 1177 255 280,67 1457 1822 16,04 19,61 0,37 0,94
Wrzesie 10,20 80 20 1245 996 397 436,59 1433 1791 15,77 19,39 0,57 0,94
Padziernik 5,90 90 20 925 833 571 628,16 1461 1826 16,07 19,12 0,72 0,94
Listopad 1,30 90 20 672 605 757 833,09 1438 1797 15,83 18,83 0,78 0,94
Grudzie 2,80 90 20 484 436 810 891 1327 1658 14,57 18,58 0,76 0,94
Tabela 5.9. Wprowadzone dane i obliczenia wartoci obliczeniowego czynnika temperaturowego przegrody zlokalizowanej
w Zakopanym dla przyjtych wartoci p = 1050 Pa i Rsi = 0,5 m2 K/W
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Miesic
e e i pesat pe p p 1,1 pi pisat si,min si fRsi,min fRsi Odpowied
Stycze 5,00 85 20 401 341 1050 1155 1496 1870 16,45 17,50 0,86 0,90
Luty 3,80 85 20 444 377 1050 1155 1532 1916 16,83 17,62 0,87 0,90
[178]
Marzec 0,60 80 20 582 466 1050 1155 1621 2026 17,71 17,94 0,89 0,90
Kwiecie 4,50 75 20 843 632 814 895,13 1527 1909 16,78 18,45 0,79 0,90
Maj 9,40 70 20 1179 825 557 612,15 1437 1797 15,82 18,94 0,61 0,90
Czerwiec 12,90 70 20 1488 1042 373 410,03 1452 1815 15,98 19,29 0,43 0,90
Lipiec 14,30 75 20 1631 1223 299 329,18 1552 1941 17,03 19,43 0,48 0,90
Sierpie 13,70 75 20 1569 1177 331 363,83 1541 1926 16,91 19,37 0,51 0,90
Wrzesie 10,20 80 20 1245 996 515 565,95 1562 1952 17,13 19,02 0,71 0,90
Padziernik 5,90 90 20 925 833 740 814,28 1647 2058 17,97 18,59 0,86 0,90
Listopad 1,30 90 20 672 605 982 1079,9 1685 2106 18,33 18,13 0,91 0,90 UWAGA!
Grudzie 2,80 90 20 484 436 1050 1155 1591 1988 17,42 17,72 0,89 0,90
Tabela 5.10. Wprowadzone dane i obliczenia wartoci obliczeniowego czynnika temperaturowego przegrody o U = 0,5 W/(m2 K)
zlokalizowanej w Zakopanym dla przyjtych wartoci p = 810 Pa i Rsi = 0,25 m2 K/W
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Miesic
e e i pesat pe p p 1,1 pi pisat si,min si fRsi,min fRsi Odpowied
Stycze 5,00 85 20 401 341 810 891 1232 1540 13,43 16,88 0,74 0,88
Luty 3,80 85 20 444 377 810 891 1268 1586 13,88 17,03 0,74 0,88
[179]
Marzec 0,60 80 20 582 466 810 891 1357 1696 14,92 17,43 0,75 0,88
Kwiecie 4,50 75 20 843 632 628 690,53 1323 1653 14,53 18,06 0,65 0,88
Maj 9,40 70 20 1179 825 429 472,23 1298 1622 14,23 18,68 0,46 0,88
Czerwiec 12,90 70 20 1488 1042 288 316,31 1358 1697 14,94 19,11 0,29 0,88
Lipiec 14,30 75 20 1631 1223 231 253,94 1477 1846 16,25 19,29 0,34 0,88
Sierpie 13,70 75 20 1569 1177 255 280,67 1457 1822 16,04 19,21 0,37 0,88
Wrzesie 10,20 80 20 1245 996 397 436,59 1433 1791 15,77 18,78 0,57 0,88
Padziernik 5,90 90 20 925 833 571 628,16 1461 1826 16,07 18,24 0,72 0,88
Listopad 1,30 90 20 672 605 757 833,09 1438 1797 15,83 17,66 0,78 0,88
Grudzie 2,80 90 20 484 436 810 891 1327 1658 14,57 17,15 0,76 0,88
Tabela 5.11. Wprowadzone dane i obliczenia wartoci obliczeniowego czynnika temperaturowego przegrody o U = 0,5 W/(m2 K)
zlokalizowanej w Zakopanym dla przyjtych wartoci p = 810 Pa i Rsi = 0,5 m2 K/W
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Miesic
e e i pesat pe p p 1,1 pi pisat si,min si fRsi,min fRsi Odpowied
Stycze 5,00 85 20 401 341 810 891 1232 1540 13,43 13,75 0,74 0,75
Luty 3,80 85 20 444 377 810 891 1268 1586 13,88 14,05 0,74 0,75
[180]
Marzec 0,60 80 20 582 466 810 891 1357 1696 14,92 14,85 0,75 0,75 UWAGA!
Kwiecie 4,50 75 20 843 632 628 690,53 1323 1653 14,53 16,13 0,65 0,75
Maj 9,40 70 20 1179 825 429 472,23 1298 1622 14,23 17,35 0,46 0,75
Czerwiec 12,90 70 20 1488 1042 288 316,31 1358 1697 14,94 18,23 0,29 0,75
Lipiec 14,30 75 20 1631 1223 231 253,94 1477 1846 16,25 18,58 0,34 0,75
Sierpie 13,70 75 20 1569 1177 255 280,67 1457 1822 16,04 18,43 0,37 0,75
Wrzesie 10,20 80 20 1245 996 397 436,59 1433 1791 15,77 17,55 0,57 0,75
Padziernik 5,90 90 20 925 833 571 628,16 1461 1826 16,07 16,48 0,72 0,75
Listopad 1,30 90 20 672 605 757 833,09 1438 1797 15,83 15,33 0,78 0,75 UWAGA!
Grudzie 2,80 90 20 484 436 810 891 1327 1658 14,57 14,30 0,76 0,75 UWAGA!
5.7. Przykady obliczeniowe 181
warstwy powietrza
beton
d = 18 cm
sd = 19,8 m
styropian
d = 10 cm
sd = 5 m
d = 10 cm
sd = 0,1 m
folia PE
d = 1 mm
sd = 90 m
a) b)
p 2335 p 2335
p i =1275 p i =1275
553 553
p e = 475 p e = 475
Rys. 5.19. Wykresy cinie czstkowych pary wodnej rzeczywistej i nasyconej dla
przegrody ocieplonej od strony zewntrznej (a) i wewntrznej (b)
5.7. Przykady obliczeniowe 189
p [Pa]
2340
pi = 1495
401
pe = 340
0,05 1,5 0,12 6 sd [m]
Rys. 5.20. Wykresy cinie czstkowych pary wodnej rzeczywistej i nasyconej dla
przegrody trjwarstwowej z elewacj klinkierow
p [Pa]
2340
p i = 1495
401
pe = 340
0,05 100 1,5 6 sd [m]
0,12
Rys. 5.21. Wykresy cinie czstkowych pary wodnej rzeczywistej i nasyconej dla
przegrody trjwarstwowej z elewacj klinkierow, z foli paroszczeln uoon po
stronie wewntrznej
1 2 3 4 5 6 7 8
Literatura
[1] PN-EN ISO 13788 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe komponentw
budowlanych i elementw budynkw. Okrelanie temperatury powierzchni we-
wntrznej w celu uniknicia krytycznej temperatury powierzchni i kondensacja
midzywarstwowa. Metody obliczania
[2] Poski W., Pogorzelski J., Fizyka Budowli, Arkady, Warszawa 1979.
[3] Atlas klimatu Polski, IMiGW, Warszawa 2005.
[4] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 roku
w sprawie ogoszenia jednolitego tekstu rozporzdzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie warunkw technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie.
[5] Budownictwo oglne. Fizyka budowli, t. 2, praca zbiorowa pod kierunkiem prof.
dr hab. in. P. Klemma, Arkady, Warszawa 2007.
[6] Kalkulator termiczno-wilgotnociowy. Strona internetowa rmy Rockwool.
[7] Izolacje styropianowe w budownictwie. Stowarzyszenie Producentw Styropianu,
Poradnik dla projektantw.
Komfort cieplny czowieka
w budynku
udar cieplny
termoregulacji
sprawna
termoregulacja
termoregulacja
termoregulacja
5
ocena komfortu
0
18 20 25 30 35
160
140
120
odparowywanie
100
80
konwekcja
60 przewodzenie
40
promieniowanie
20
0
10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38
Rys. 6.3. Przebieg procesw oddawania ciepa przez organizm czowieka wraz ze
zmian temperatury wg [9]
nika PMV oparta jest na rwnowadze cieplnej ciaa ludzkiego, czyli ilo
ciepa wytwarzanego przez ludzkie ciao jest rwne utracie ciepa do oto-
czenia. W inynierskiej ocenie komfortu cieplnego pomieszcze stosuje si
rwnie wskanik PPD (Predicted Percentage Dissatised), ktry zwizany
jest z odsetkiem niezadowolonych z warunkw cieplnych panujcych w po-
mieszczeniu. Zestawienie rnych skal komfortu przedstawiono w tabeli 6.2.
2,5 m
5
4
3
2
1,8 m
1
0,3 m
100
90
90
zbyt wilgotno
80 72
70
60 60
60
50
40 42
30 30
zbyt sucho
20
10
0
10 15 20 25 30
30
28
25 23
22
20
19
15 17
13
10 zbyt zimno
0
10 15 20 25 30
30 29
26
26
25
20 przyjemnie 22
20
17
15 16
15
13
10
0
10 15 20 25 30
0,5
0,4
0,3
0,2
nieprzyjemnie przyjemnie nieprzyjemnie
0,1
0
10 15 20 25 30
R1
W = A1 + R2 + + Rn + Rse
2
R2 Rn
+ A2 + R3 + + Rn + Rse + + An + Rse [h],
2 2
(6.2)
gdzie: Ai wskanik akumulacji i-tej warstwy przegrody,
Ri opr cieplny i-tej warstwy przegrody.
6.6. Stateczno i aktywno cieplna 207
a) b)
1
1
2
3
posadzka
konstrukcja
B1
B2
i = i i ci , (6.5)
V=0
A
2,6
2,4 0,1
2,2
2,0 0,2
1,8
0,3
1,6
0,4
1,4 0,5
0,6
0,7
1,2 0,8
0,9
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
1,0 1,5
V = 1,5
1,4 1,8 2,2 2,6 3,0
V= d
1,0
0,8 a 0
0,9
0,8
0,7 0,6
0,6
0,5
0,4
0,4
0,3
0,2 0,2
0,1
0 0
Rys. 6.13. Nomogram do wyznaczania wartoci A
3 d2
(rys. 6.5) dla wartoci i V2 = . Nastpnie oblicza si warto A
2 a2 o
B2 d1
z nomogramu (rys. 6.13) dla wartoci iV = .
1 a1 o
Im nisza warto B, tym korzystniejszy odbir parametrw podogi
przez uytkownikw. Podogi drewniane charakteryzuj si niskimi warto-
ciami ciepochonnoci. Przy czym nisze wartoci ciepochonnoci maj
posadzki z drewna iglastego (mniej chtnie stosowane ze wzgldu na gor-
sze paramenty wytrzymaociowe), a troch wysze z twardszego (o wik-
szej gstoci) drewna liciastego, czciej stosowanego na posadzki. Podogi
z posadzkami ceramicznymi lub kamiennymi charakteryzuj si kilkukrotnie
wikszymi, a wic gorszymi parametrami ciepochonnoci.
W zalenoci od gbokoci strefy oddziaywania warto ciepochon-
noci podogi si zmienia. Dla posadzek drewnianych ciepochonno spada
wraz ze wzrostem ich gruboci. Stabilizacja aktywnoci cieplnej nastpuje
przy gruboci okoo 18 mm w zalenoci od rodzaju drewna. Dla posadzek
cikich, takich jak pytki ceramiczne lub kamienne, pocztkowo wraz ze
wzrostem gruboci nastpuje wzrost wartoci ciepochonnoci czyli pogor-
szenie waciwoci [13].
Przykadowe parametry ciepochonnoci podogi przy zaoeniu udziau
aktywnoci cieplnej tylko jednej warstwy przedstawia tabela 6.13. Parametry
zyczne przyjto midzy innymi na podstawie danych z publikacji [18] i [19].
W literaturze mona rwnie znale sposb obliczania wspczynnika
ciepochonnoci podogi [15], [16].
Metoda jest analogiczna do przedstawionej wczeniej. Najpierw oblicza
si gboko oddziaywania, ktra jest wyraona sumaryczn wartoci D
wskanikw bezwadnoci dla poszczeglnych warstw ze wzoru
D = Rs24 , (6.10)
W przeciwnym razie, gdy D1 < 0,5, ciepo odbierane jest przez kolejne
warstwy i wwczas sprawdza si warunek D1 + D2 0,5 oraz oblicza wsp-
czynnik przyswajania ciepa ze wzoru
2R1 s12 + s2
b= . (6.12)
0,5 + R1 s2
Jeeli D1 +D2 < 0,5, to przy ocenie przyswajania ciepa naley wzi pod
uwag wpyw trzeciej warstwy, liczc od gry, a jeeli D1 + D2 + D3 0,5,
to wspczynnik przyswajania oblicza si nastpujco:
Literatura
[1] liwowski L., Mikroklimat wntrz. w: Budownictwo oglne. t. 2, Fizyka bu-
dowli, praca zbiorowa pod red. P. Klemma, Arkady, Warszawa 2005.
[2] PN82 B-02402 Temperatura obliczeniowa pomieszcze ogrzewanych w budyn-
kach.
[3] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 roku
w sprawie ogoszenia jednolitego tekstu rozporzdzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie warunkw technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie.
[4] Izolacje styropianowe w budownictwie. Styropianowe materiay izolacyjne w bu-
downictwie. Poradnik dla projektantw.
Literatura 223
[5] Klonowicz S., Kozowski S., Czowiek a rodowisko termiczne, PZWL, War-
szawa 1970.
[6] Rohles F.H. Jr., Nevins R.G., The Nature of Thermal Comfort for Sedentary
Man. ASHRAE Trans., 77, 1971, s. 239246.
[7] liwowski L., Mikroklimat wntrz i komfort cieplny ludzi w pomieszczeniach,
Ocyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw 2000.
[8] Gawin D. i in., Podstawy teoretyczne i praktyka wykonywanie wiadectw cha-
rakterystyki energetycznej, ArCADiasoft Chudzik sp.j., d 2015.
[9] Kdzierski P., Wpyw wspczynnika przejmowania ciepa z nieizolowanych
przewodw na wymiarowanie ogrzewa wodnych, rozprawa doktorska, Wydzia
Inynierii rodowiska, Data obrony: 17-06-2003.
[10] Olierowicz J., Peczyska T., Fizyka budowli, Wydawnictwa Politechniki War-
szawskiej, Warszawa 1979.
[11] PN-64/B 03402 Temperatury obliczeniowe powietrza zewntrznego dla okresu
letniego.
[12] Pogorzelski J.A., Fizyka cieplna budowli, PWN, Warszawa 1976.
[13] Ujma A., Wybrane parametry cieplne podg i posadzek, Izolacje, nr 1, 2011.
[14] urawski J., Wymagania dotyczce przegrd przeszklonych oraz osony prze-
ciwsoneczne w budynkach, Izolacje, nr 1, 2009.
[15] Jeremkin A.I., Korolewa T.I., Teplowoj reim zdanij, Izd. Associacji Stroitelnych
Wuzow, Moskwa 2000.
[16] Rehnek J., Tepeln akumulacje budov, Informacni centrum CKAIT, Praha
2002.
[17] Ujma A., Ciepochonno posadzek drewnianych, Izolacje, nr 14, 2009.
[18] Kozakiewicz P., Fizyka drewna w teorii i zadaniach, Wyd. SGGW, Warszawa
2006.
[19] The Encyclopedia of Wood. Forest Products Laboratory, US Dept of Agricul-
ture, Forest Products Laboratory, Skyhorse Publishing Inc., 2007.
[20] EN ISO 9920:2008 Ergonomia rodowiska termicznego Szacowanie izolacyj-
noci cieplnej i oporu pary wodnej zestaww odziey.
Wymagania cieplno-wilgotnociowe
w odniesieniu do budynkw
i przegrd budowlanych
7.1. Wprowadzenie
Na przestrzeni ostatniego stulecia nastpio wiele zmian spoeczno-gospo-
darczych. Czynniki, takie jak intensywny rozwj gospodarczy przeplatany
kryzysami ekonomicznymi, rozwj edukacyjny, dostpno nowych techno-
logii, wzrost wiadomoci spoecznej, podnoszenie si redniej stopy ycio-
wej, spowodoway, e zmieniy si wymagania uytkownikw obiektw. Lu-
dzie coraz wiksz uwag zwracaj na zaspokojenie swoich potrzeb komfortu
uytkowania przy jednoczesnej chci zminimalizowania kosztw ponoszo-
nych na jego osignicie. Jednak, jak ilustruje rysunek 7.1, nie zawsze maj
pen wiadomo, ktre elementy zaspokajania potrzeb zwizanych z uyt-
kowaniem obiektw odgrywaj najwaniejsz rol w zuyciu energii, a co za
tym idzie w kosztach przez nich ponoszonych.
9
gotowanie
14
7
42
13
18
71
ogrzewanie
26
0 10 20 30 40 50 60 70 80
rzeczywiste
7% 8%
8% 14%
11%
13% 25%
14%
Vi ts + 1C, (7.1)
Tabela 7.2. Wymagania dla wspczynnika przenikania ciepa dla cian [1]
Wspczynnik
Rodzaj przegrody przenikania ciepa
i temperatura w pomieszczeniu UC(max) [W/(m2 K)]
2014 r. 2017 r. 2021 r.
ciany przy ti 16C 0,25 0,23 0,20
zewntrzne
przy 8C ti < 16C 0,45 0,45 0,45
przy ti < 8C 0,90 0,90 0,90
ciany przy ti 8C oraz oddzielajce 1,00 1,00 1,00
wewntrzne pomieszczenia ogrzewane od
klatek schodowych i korytarzy
przy ti < 8C bez bez bez
wymaga wymaga wymaga
oddzielajce pomieszczenie 0,30 0,30 0,30
ogrzewane od nieogrzewanego
ciany do 5 cm, trwale zamknitych 1,00 1,00 1,00
przylege i wypenionych izolacj ciepln na
do szczelin gbokoci co najmniej 20 cm
dylatacyjnych
powyej 5 cm, niezalenie od 0,70 0,70 0,70
o szerokoci
przyjtego sposobu zamknicia
i izolowania szczeliny
ciany nieogrzewanych kondygnacji bez bez bez
podziemnych wymaga wymaga wymaga
Tabela 7.3. Wymagania dla wspczynnika przenikania ciepa dla dachw [1]
Wspczynnik
Rodzaj przegrody przenikania ciepa
i temperatura w pomieszczeniu UC(max) [W/(m2 K)]
2014 r. 2017 r. 2021 r.
Dachy, stropodachy przy ti 16C 0,20 0,18 0,15
i stropy pod
nieogrzewanymi przy 8C ti < 16C 0,30 0,30 0,30
poddaszami lub nad
przejazdami przy ti < 8C 0,70 0,70 0,70
Stropy nad przy ti 16C 0,25 0,25 0,25
pomieszczeniami
nieogrzewanymi
przy 8C ti < 16C 0,3 0,3 0,3
i zamknitymi
przestrzeniami
przy ti < 8C 1,00 1,00 1,00
podpodogowymi
Stropy nad ogrzewanymi przy ti 8C 1,00 1,00 1,00
pomieszczeniami
podziemnymi i stropy przy ti < 8C bez bez bez
midzykondygnacyjne wymaga wymaga wymaga
oddzielajce 0,25 0,25 0,25
pomieszczenie
ogrzewane od
nieogrzewanego
Podogi na gruncie przy ti 16C 0,30 0,30 0,30
przy 8C ti < 16C 1,20 1,20 1,20
przy ti < 8C 1,50 1,50 1,50
nieogrzewanych
Rys. 7.3. Zestawienie zmian wspczynnika przenikania ciepa dla stolarki okiennej
i drzwiowej w latach 20142021
7.3. Aktualne i przysze wymagania cieplne dla budynkw 233
0,30
0,30
0,25
0,30
0,30
0,28
0,22
0,18
0,20 0,20
0,18
2014
0,16
0,15 2017
0,14
0,12
2021
0,10
Dachy, stropodachy
i stropy pod
nieogrzewanymi
poddaszami lub nad
przejazdami
Rys. 7.4. Zestawienie zmian wspczynnika przenikania ciepa dla wybranych ele-
mentw obudowy zewntrznej budynkw w latach 20142021
390
290
a) b)
5m
Az 5m
Aw
5m
5m
Literatura
[1] Obwieszczenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lipca 2015 roku
w sprawie ogoszenia jednolitego tekstu rozporzdzenia Ministra Infrastruktury
w sprawie warunkw technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie.
[2] Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 12 kwietnia 2002 roku
w sprawie warunkw technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich usy-
tuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z dnia 15 czerwca 2002, Dz.U. Nr 109/2004,
poz. 1156).
[3] Rozporzdzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia
5 lipca 2013 roku zmieniajce rozporzdzenie w sprawie warunkw technicznych
jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2013, poz. 926).
[4] Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r.
w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub
czci budynku oraz wiadectw charakterystyki energetycznej (Dz.U. 18 marca
2015 r. poz. 376).
[5] PN-EN ISO 13788 Cieplno-wilgotnociowe waciwoci uytkowe komponentw
budowlanych i elementw budynkw. Okrelanie temperatury powierzchni we-
wntrznej w celu uniknicia krytycznej temperatury powierzchni i kondensacja
midzywarstwowa. Metody obliczania.
[6] PN-57/B-03404 Wspczynnik przenikania ciepa k.
[7] PN-64/B-03404 Wspczynnik przenikania ciepa k dla przegrd budowlanych.
[8] PN-74/B-03404 Wspczynnik przenikania ciepa k dla przegrd budowlanych.
[9] PN-82/B-02020 Ochrona cieplna budynkw.
Zagadnienia akustyki budowlanej
czas
Rys. 8.1. Fala akustyczna wywoana zmian gstoci powietrza w ludzkim uchu
czas
czas
czas
huk
czas
Rys. 8.2. Rne fale dwikowe
16 20 000
akustyka
budowlana
100 3150
Rys. 8.3. Czstotliwo dwikw z podziaem na dwiki syszalne, infra- i ultra-
dwiki oraz zakres bada elementw akustyki budowlanej
S = 20,1(N40) , (8.4)
100
nie do zniesienia
90
80
70
60
50 normalnie
40
30
cicho
20
bardzo cicho
10
0
1 2 4 5 8 10 15 16 20
Jeli dwiki pochodz z rnych rde, nie mona ich po prostu sumo-
wa ze wzgldu na skal cinie akustycznych. Wypadkowe cinienie aku-
styczne moe by wyznaczane ze wzoru
n
0,1L
Lca
p
= 10 log 10 i
[dB], (8.5)
i=1
p = Li + 10 log n
Lca [dB]. (8.6)
L [dB] Odczucia
silnik odrzutowy
start odrzutowca
120
silnik samolotu
110
nie do zniesienia
muzyka
100
90
80
70
60
praca w biurze
50 normalnie
rozmowa
40
mieszkanie
biblioteka
30
sypialnia cicho
20
las bardzo cicho
10
S
R = L1 L2 + 10 log [dB], (8.7)
A
8.2. Badanie izolacyjnoci akustycznej 249
80
wa
pomiaro
70 krzywa
60
nia
odniesie
krzywe
50
40
30
20
10
R < Rw . (8.8)
80
70
poziom uderzeniowy znormalizowany [dB]
krzywe
odniesie
60 nia
w
50
40
30
20
10
0
100 200 400 800 1600 3150
125 180 250 315 500 630 1000 1250 2000 2500
a) b) c)
7
7 5
6 4
2 3 3
1 1 1
Literatura
[1] Szudrowicz B., Akustyka budowlana, w: Budownictwo oglne, t. 2, praca zbio-
rowa pod kierunkiem prof. Dr. hab. in. Piotra Klemma, Arkady, Warszawa
2007.
[2] Izolacje styropianowe w budownictwie. Styropianowe materiay izolacyjne w bu-
downictwie. Poradnik dla projektantw.
[3] Nowowiat A., Dulak L., Podstawowe pojci akustyczne, Izolacje, nr 1, 2016,
s. 2832.
258 8. Zagadnienia akustyki budowlanej
Rys. 9.2. Pyta prniowa VIP na podstawie materiaw Kingspan Insulation [13]
a) b)
noc
Akumulacja
Rys. 9.4. Schematycznie przedstawiony sposb pochaniania i oddawania ciepa
przez materiay zmiennofazowe: a) w dzie , b) w nocy
ciecz
magazynowanie
temperatura
TOPNIENIE
oddawanie
lato zima
wyrzutnia
powietrza
lato
zima
czerpnie
powietrza
kuchnia
rekuperator wiosna
GWC
niskotemperaturowe
zasobnik
parownik skraplacz
powierzchniowy
Rys. 9.11. Schemat systemu instalacji c.o. i c.w.u. z wykorzystaniem pompy ciepa
g
lin
pr
od
yc
ukc
rec
ja
u tr z y m a n i e
Gwnym celem oceny cyklu ycia jest zebranie i analiza wpyww ro-
dowiskowych zwizanych z istnieniem budynku, aby zapewni dokadne i ak-
tualne informacje dla kolejnych inwestycji, aby mc cigle doskonali pro-
cesy budowlane, obniajc ich wpyw na rodowisko, i aby zapewni jak naj-
lepsz jako rodowiska budynku, a na kocu jego cyklu ycia zwikszy
moliwo recyklingu jak najwikszej liczby elementw budynku.
Zgromadzenie jak najwikszej iloci informacji o budynku, w tym da-
nych o rodzaju paliwa uywanego do transportu materiaw i elementw kon-
strukcji, ilo energii uytej nie tylko do obsugi budynku, ale rwnie tej
uytej podczas jego powstawania, zburzenia i przetwarzania odpadw, a co
najwaniejsze ilo oraz rodzaj gazw cieplarnianych emitowanych podczas
wszystkich etapw cyklu ycia budynku daje moliwo dokadnego oblicze-
nia ladu wglowego oraz realnego spojrzenia na wpyw budowli na rodowi-
sko. Umoliwi to rwnie okrelenie, jak i na ktrych etapach zmodykowa
analizowany proces i budynek, aby zmniejszy ten wpyw.
Do oceny budynku mona wykorzysta nastpujce rodzaje LCA:
Od koyski do grobu (cradle to grave) jest to podstawowy rodzaj
oceny cyklu ycia pozwala analizowa wszystkie wpywy rodowiskowe
od wydobycia surowcw, poprzez produkcj, uycie a do zniszczenia.
Od koyski do drzwi (cradle to gate) jest to czciowa ocena cy-
klu ycia, w ktrej bierze si pod uwag wydobycie surowcw, ich transport
i przetworzenie w manufakturze oraz skadowanie a do momentu, kiedy s
gotowe do wywiezienia z fabryki, magazynu lub sklepu.
Od koyski do koyski (cradle to cradle) jest to rozszerzona wersja
oceny cyklu ycia typu od koyski do grobu, w ktrej oprcz etapw wy-
mienionych w pierwszym punkcie bierze si pod uwag benety pynce z re-
cyklingu, przetworzenia i ponownego uycia materiaw.
Od drzwi do drzwi (gate to gate) to czciowa ocena cyklu ycia,
dziki ktrej rozwaa si tylko jedn, wybran faz tworzenia obiektu.
Do koa (well-to-wheel) czciowa ocena cyklu ycia, w ktrej bie-
rze si pod uwag jedynie transport. Istniej dwa rodzaje tego typu LCA
lad wglowy obliczany jest jedynie dla transportu w konkretnej fazie lub dla
transportu we wszystkich fazach.
Dziedzina oceniania wpywu budynku na rodowisko rozwija si bardzo
szybko. Innymi pojciami, ktre stanowi rwnie wskanik oceny wpywu
materiaw, budynkw lub procesw na rodowisko s: potencja globalnego
ocieplenia (GWP), potencja zniszczenia warstwy ozonowej (ODP Ozone
layer Destruction Potential), potencja zanieczyszczenia wody (AP) itd.
278 9. Kierunki rozwoju i implementacji fizyki budowli w kontekcie...
Rys. 9.15. Pawilon wystawowy z ziemi ubijanej w Pasku (fot. Piotr Narloch)
9.6. Budynki ekologiczne budynki zielone 279
Tabela 9.1. Porwnanie zuycia energii przy produkcji materiaw wraz z zesta-
wieniem waciwoci zycznych [33]
Rodzaj cian konstrukcyjnych Zuycie Gsto Wspczynnik
energii [kg/m3 ] przewodzenia
[kWh/m3 ] ciepa
[W/(m K)]
ciany betonowe prefabrykowane 180 2400 1,45
ciany z cegy ceramicznej penej 150 1800 0,79
ciany z cegy wapienno-piaskowej 100 1900 1,05
ciany monolityczne z ziemi ubijanej 50 2000 0,93
Literatura
[1] Szyszka J., Izolacje aeroelowe, Izolacje, nr 9, 2009.
[2] Zastawna A., Izolacje aeroelowe na tle izolacji tradycyjnych, Izolacje, nr 9,
2010.
[3] Bochenek M., Izolacje prniowe (VIP) waciwoci i przykady zastosowa
w budownictwie, Izolacje, nr 10, 2012.
[4] Alam M., Singh H., Limbachiya M.C., Vacuum Insolation Panels (VIPs) for
building construction industry A review of the contemporary developments
and future directions, Applied Energy, vol. 88, 2011, s. 35923602.
[5] Heim D., Efektywna gboko wnikania ciepa w przegrodzie penej wypenio-
nej MFZ, Budownictwo i Inynieria rodowiska, nr 3, 2011.
[6] Kuznik F., David D., Johannes K., Roux J.J., A review on phase change materials
integrated in building walls, Renewable and Sustainable Energy Reviews, vol.
15, 2011, s. 379391.
[7] Jaworski M., Materiay zmiennofazowe (PCM) w budownictwie waciwoci
i rodzaje, Izolacje, nr 1, 2009.
[8] Zalba B., Martyn J.M., Cabeza L.F., Mehling H., Review on thermal energy
storage with phase change: materials, heat transfer analysis and applications,
Applied Thermal Engineering, vol. 23, No 25, 2003, s. 251283.
[9] Jaworski M., Materiay zmiennofazowe (PCM) do zastosowa w budownictwie,
Polska Energetyka Soneczna, nr 34, 2009.
[10] Voelker C., Kornadt O., Ostry M., Temperature reduction due to application of
phase change materials, Energy and Buildings, vol. 40, 2008, s. 937944.
[11] Cabeza L., Mehling H., Heat and cold storage with PCM. An up to date intro-
duction into basics and applications, Springer 2008.
Literatura 281