Stowarzyszenie Euro-Concret

ALZHEIMER
MOLIWOCI UZYSKANIA WSPARCIA
NA TERENIE DOLNEGO LSKA
(i nie tylko)

BROSZURA INFORMACYJNA

OPRACOWANA W RAMACH PROJEKTU:

Nie bj si pyta -
cykl wykadw i szkole powiconych
chorobie Alzheimera
wspfinansowanego ze rodkw Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej
w ramach Rzdowego Programu na rzecz Aktywnoci Spoecznej
Osb Starszych na lata 2012-2013.

PUBLIKACJA BEZPATNA
Stowarzyszenie Euro-Concret

ALZHEIMER
MOLIWOCI UZYSKANIA WSPARCIA
NA TERENIE DOLNEGO LSKA
(i nie tylko)

BROSZURA INFORMACYJNA
OPRACOWANA W RAMACH PROJEKTU:

Nie bj si pyta -
cykl wykadw i szkole powiconych
chorobie Alzheimera

wspfinansowanego ze rodkw Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej

w ramach Rzdowego Programu na rzecz Aktywnoci Spoecznej
Osb Starszych na lata 2012-2013,

PUBLIKACJA BEZPATNA 1
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

Broszura jest wspfinansowana ze rodkw Ministerstwa Pracy Szanowni Pastwo!

i Polityki Spoecznej w ramach Rzdowego Programu
na rzecz Aktywnoci Spoecznej Osb Starszych
na lata 2012-2013.
Oddajemy w Pastwa rce broszur informacyjn zawierajc kluczowe informacje na te-
mat choroby Alzheimera oraz przydatne adresy instytucji, stron internetowych, wybranych
publikacji ksikowych i filmw, ktre mog przyczyni si do wsparcia Pastwa w zakresie
codziennej opieki nad osobami z chorob Alzheimera, demencj.

Broszura nie zawiera informacji dotyczcych postpowania w przypadku choroby,

wskazuje natomiast bliskim chorego rne moliwoci i propozycje pomocne w szuka-
niu wsparcia.

Jest ona efektem realizacji przez Stowarzyszenie Euro-Concret projektu, wspreali-

zowanego ze rodkw Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej w ramach Rzdowego
Programu na rzecz Aktywizacji Spoecznej Osb Starszych na lata 2012-2013, Nie bj
Realizator projektu:
si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera.
Stowarzyszenie Euro-Concret
ul. Kociuszki 35a Informacje zawarte w broszurze opracowane zostay midzy innymi na podstawie materia-
50-011 Wrocaw w prezentowanych podczas ww. projektu przez nastpujce osoby:
tel./faks 71 341 05 19 dr n. med. Elbieta Trypka adiunkt w Katedrze i Klinice Psychiatrii Akademii Medycznej
www.euro-concret.pl we Wrocawiu. Specjalista z zakresu psychiatrii. Wspzaoycielka i czonek zarzdu Pol-
niebojsiepytac@gmail.com skiego Towarzystwa Psychogeriatrycznego. Zajmuje si gwnie chorobami neurozwyrod-
nieniowymi OUN, moliwociami wczesnego diagnozowania oraz istniejcymi zaburzeniami
biochemicznymi w przebiegu choroby Alzheimera.
Opracowanie merytoryczne broszury:
Tomasz Hacho - Kancelaria Radcy Prawnego Beneficjum

Emilia Kruszwicka Teresa Romotowska prezes Stowarzyszenia pod wezwaniem Matki Boej Nieustajcej
Pomocy Przyjaciele Seniorw, prowadzcego we Wrocawiu dwa dzienne orodki wsparcia
dla osb starszych z deficytem pamici (chorob Alzheimera).
Opracowanie graficzne, skad DTP:
Na potrzeby niniejszego opracowania wykorzystano rwnie:
NORDART.pl
opracowanie Dolnolskiego Orodka Pomocy Spoecznej,
informacje zawarte na przytaczanych stronach internetowych.

Wrocaw 2013 r.

2 PUBLIKACJA BEZPATNA 3
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

W KILKU ZDANIACH O ZABURZENIACH PAMICI I CHOROBIE ALZHEIMERA
Pomimo tego, e wiele osb w podeszym wieku zgasza problemy z pamici, nie zawsze
opisywane przez nie zaburzenia musz wiadczy o chorobie. Osoby starsze mog mie trud-
noci z kojarzeniem i przyswajaniem nowych wrae, chocia przeycia sprzed lat odtwarzaj
bezbdnie. Jest to naturalny stan rzeczy wynikajcy z wieku. W tym przypadku, jeeli nie
obserwuje si wikszych zaburze w zakresie codziennego funkcjonowania i nie pogbiaj
si one w miar upywu czasu, nie stosujemy adnego leczenie farmakologicznego. Mona jed-
nak stara si spowolni ten proces, przede wszystkim poprzez prowadzenie odpowiedniego
trybu ycia, diet, regularne wiczenia pamici.
W sytuacji, gdy dostrzegamy zwizane zwiekiem ponadnormalne osabienie funkcji po-
znawczych, niesigajce jednak poziomu otpienia, mwimy oagodnych zaburzeniach po-
znawczych. Nie s one jednorodn jednostk chorobow, ale grup zaburze ornych przy-
czynach, obrazie irokowaniu.
Wrd objaww, ktre mog sugerowa agodne zaburzenia funkcji poznawczych wyrniamy: ku zmian niedokrwiennych lub pokrwotocznych mzgu. Rozpoznanie VaD jest moliwe przy
nieprawidow ocen sytuacji,
impulsywno,
utrat pamici,
niemono koncentrowania si na zadaniu,
zapominanie,
trudnoci z koncentracj,
trudnoci w podejmowaniu decyzji,
trudnoci w planowaniu,
draliwo,
trudno w poruszaniu si po znajomych miejscach,
niepokj,
utrata toku mylenia w trakcie rozmowy.
Uokoo poowy osb zagodnymi zaburzeniami poznawczymi wcigu 5 lat rozwija si otpie-
nie. Std rozpoznaje si progresywn inieprogresywn posta agodnych zaburze pamici. Otpienie wielozawaowe ang. multi infarct dementia MID. Jest efektem licznych, doko-
W celu peniejszego zobrazowania wagi omawianego problemu przytaczamy definicj
otpienia wg klasyfikacji ICD-10.
Otpienie jest zespoem spowodowanym chorob mzgu, zwykle o charakterze przewlekym
lub postpujcym, w ktrym zaburzone s wysze funkcje korowe:
pami,
mylenie,
orientacja, by zbliony do obrazu otpie czoowo-skroniowych.
rozumienie, Otpienie podkorowe jest to prawdopodobnie najczstsza forma otpienia naczyniopo-
liczenie,
zdolno uczenia si,
jzyk, narne oraz uszkodzenia istoty biaej przerywaj poczenia podkorowo-czoowe, wywoujc
ocena.
Nie obserwuje si zaburze wiadomoci. Uszkodzeniu funkcji poznawczych towarzyszy lub
je poprzedza obnienie kontroli nad reakcjami emocjonalnymi, spoecznymi, zachowaniem
i motywacj. Obraz moe by zafaszowany w zwizku z czynnikami emocjonalnymi lub mo-
tywacyjnymi np. depresj. Wystpuje znaczcy spadek funkcji intelektualnych i zwykle wpy-
wa na podstawowe czynnoci yciowe, jak mycie si, ubieranie, jedzenie, higien osobist, wy-
prnianie, czynnoci higieniczne.
Aby potwierdzi rozpoznanie, objawy powinny utrzymywa si co najmniej 6 miesicy.
Otpienia mog mie charakter pierwotny, gdy nie znamy przyczyny lub wtrny, gdy
znana jest przyczyna.
W grupie otpie wtrnych wyrniamy:
Otpienia odwracalne po usuniciu przyczyny objawy ustpuj.
Otpienia nieodwracalne po usuniciu przyczyny objawy nadal si utrzymuj.
Otpienie naczyniopochodne ang. Vascular dementia VaD. Nie jest ono jednostk choro-
bow o okrelonej etiopatogenezie. Jest to zrnicowany zesp objaww powstajcy w wyni-
jednoczesnym udokumentowaniu obecnoci otpienia i naczyniopochodnego uszkodzenia
mzgu oraz czasowego zwizku midzy nimi.
Zaburzenia funkcji poznawczych rozoone s nierwnomiernie, z wyranym zajciem pew-
nych funkcji i wzgldnym zaoszczdzeniem innych; pami moe by zaburzona cakiem wy-
ranie, podczas gdy mylenie czy przetwarzanie informacji moe wykazywa jedynie agodny
spadek.
Istniej kliniczne przesanki ogniskowego uszkodzenia mzgu, przejawiajce si co najmniej
jednym z nastpujcych objaww neurologicznych:
a) jednostronny niedowad spastyczny;
b) jednostronne wzmoenie odruchw gbokich;
c) objaw Babiskiego;
d) zesp rzekomo - opuszkowy.
nanych zawaw mzgu o lokalizacji korowej i podkorowej. Pocztek zachorowania wie si
z dokonanym udarem. Choroba ma skokowo postpujcy przebieg, ktry wywoany jest ko-
lejnymi zdarzeniami naczyniowymi, udarami lub przejciowymi atakami niedokrwiennymi.
Objawy kliniczne zale od zajtego obszaru mzgu. Zaburzeniom funkcji poznawczych towa-
rzysz wyrane ogniskowe objawy neurologiczne. W przypadku lokalizacji zawaw w pa-
tach czoowych lub w ich drogach projekcyjnych, zesp zaburze funkcji poznawczych moe
chodnego. Charakteryzuje si stopniowym pocztkiem oraz powolnym przebiegiem, zwiza-
nym z przekroczeniem pewnego progu uszkodzenia podkorowej istoty biaej. Zaway laku-
zesp zaburze funkcji wykonawczych i orientacji wzrokowo przestrzennej. Obecna jest

4 5
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
utrata zdolnoci do planowania, inicjacji celowego dziaania, wykonywania czy te mylenia
abstrakcyjnego. Deficyty pamici s mniej nasilone i dotycz powtarzania oraz rozpoznawa-
nia. Zaburzenia behawioralne maj obraz gwnie depresji, zaburze osobowoci i labilnoci
emocjonalnej. Towarzyszce objawy neurologiczne to objawy piramidowe, zesp rzekomo-
opuszkowy, objawy pozapiramidowe i nietrzymanie moczu.
Otpienie z rozsianymi ciaami Lewygo ang. Dementia with Lewy bodies DLB
Drugie co do czstoci wystpowania otpienie na wiecie. Czsto wystpowania DLB jest
zwizana z wiekiem i najczciej ujawnia si po 60. roku ycia. Otpienie definiowane jako post-
pujce zaburzenia poznawcze, ktre istotnie zaburzaj prawidowe funkcjonowanie spoeczne
i zawodowe. Wyrane i utrzymujce si zaburzenia pamici nie musz konieczne pojawia si
we wczesnym stadium choroby, ale zwykle pojawiaj si wraz z jej rozwojem.
Szczeglnie widoczne mog by deficyty w badaniach uwagi, funkcji czoowo-podkorowych
i wzrokowo-przestrzennych. Falujcy przebieg procesw poznawczych z wyran zmien-
noci uwagi i czuwania. Powtarzajce si halucynacje wzrokowe, ktre s wyrane i pene
szczegw. Obecne s objawy zespou parkinsonowskiego, ruchowego. Wystpienie dwch
z nastpujcych objaww jest niezbdne dla rozpoznania prawdopodobnego DLB, a jednego -
dla rozpoznania moliwego DLB. Powtarzajce si upadki i omdlenia, przemijajce zaburzenia
wiadomoci o niejasnej etiologii, powane zaburzenia autonomiczne, jak hipotensja ortosta-
tyczna, nietrzymanie moczu, inne halucynacje, usystematyzowane urojenia, depresja zwykle
obecne, ale bez udowodnionej specyficznoci diagnostycznej.
Otpienie czoowo skroniowe w tym rodzaju otpienia obserwuje si zmiany zaniko-
we w patach skroniowych i czoowych, dlatego w obrazie klinicznym dominuj zaburzenia
zachowania, osobowoci i sfery emocjonalnej. Widoczna jest utrata umiejtnoci organizacyj-
nych, problemy w wypowiadaniu si. Dugo zachowana pozostaje umiejtno liczenia. Mona
obserwowa apati lub rozhamowanie. Do czste s zachowania stereotypowe typowy dla
tego rodzaju otpienia jest objaw gramofonu. Wszystkie te zmiany prowadz do zaburze
funkcjonowania spoecznego i rodzinnego.
6 7
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
CHOROBA ALZHEIMERA
Jest to powoli postpujca choroba zwyrodnieniowa. Nie istnieje obecnie leczenie przyczy-
nowe. Stosowane leczenie pozwala na zahamowanie postpu choroby. W przebiegu choroby
dochodzi do utraty neuronw w obszarach mzgu odpowiedzialnych za funkcje poznawcze,
dlatego obecnie stosowane leki maj wpywa na popraw funkcji poznawczych i behawio-
ralnych. Zmniejszenie liczby neuronw obserwuje si w: hipokampie, substancji bezimiennej,
miejscu sinawym, a nastpnie stopniowo w korze skroniowo-ciemieniowo- czoowej. Bezpo-
redni przyczyn zaniku komrek nerwowych jest tworzenie si pytek amyloidowych, zwy-
rodnienia neurofibrylarnego oraz zwyrodnienia ziarnisto wodniczkowe. Wynikiem zaniku
komrek nerwowych jest zmniejszenie iloci neuroprzekanikw substancji przenoszcych
impulsy nerwowe takich jak acetylocholina, dopamina, serotonina.
W tym miejscu naley zaznaczy, e w chorobie Alzheimera u czci pacjentw obserwuje si
rwnie mutacje genetyczne.
W zalenoci od momentu wystpienia objaww, wyrniamy dwie postacie choroby Al-
zheimera.
Choroba Alzheimera o wczesnym pocztku, gdzie pierwsze objawy pojawiaj si przed 65.
rokiem ycia. Charakteryzuje si ona szybkim pocztkiem i szybk progresj zmian. Dominu-
jce objawy:
Afazja - niezdolno do rozumienia mowy;
Agrafia - niezdolno do pisania;
Aleksja - niezdolno do czytania;
Akalkulia - niezdolno do liczenia;
Apraksja - niezdolno do poruszania si.
Choroba Alzheimera o pnym pocztku, tu objawy pojawiaj si po 65. roku ycia. Cho-
roba ma charakter powolny, a wrd objaww dominuj zaburzenia pamici nad oglnym
uszkodzeniem intelektu.
W zalenoci od nasilenia objaww wyrniamy trzy podstawowe stadia choroby.
Wczesne stadium choroby. W tym stadium dominuje utrata pamici, ktra utrudnia
codzienne funkcjonowanie. Pacjenci nie maj moliwoci szybkiego przypomnienia sobie
potrzebnych wiadomoci, zapominaj pojedyncze sowa, niekiedy obserwuje si niemono
zakoczenia zacztej wypowiedzi, pacjent moe kilka razy pyta o to samo. W tym stadium
pacjenci s zdolni do wykonywania drobnych prac porzdkowych w domu, mog zrobi zaku-
py lub ugotowa znane, czsto przygotowywane potrawy.
Osoba moe funkcjonowa samodzielnie.
Stadium umiarkowane pacjent pamita jedynie dobrze utrwalone fakty, nowe infor-
macje zapamituje jedynie fragmentarycznie, zapomina imiona bliskich osb, gubi si w zna-
nym sobie terenie, wymaga pomocy przy czynnociach codziennych (ubieranie, mycie, jedze-
nie, zakupy, posugiwanie si pienidzmi, telefonem).
Osoba nie jest w stanie funkcjonowa samodzielnie.
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
Stadium zaawansowane osoba pamita jedynie fragmenty wczeniej nabytych informa-
cji, nie pamita gdzie przebywa, nie pamita imion bliskich, czsto myli je z innymi osobami,
dochodzi do utraty umiejtnoci formuowania pyta i odpowiedzi, co utrudnia porozumie-
wanie si, osoba nie jest w stanie sygnalizowa swoich potrzeb, wymaga pomocy przy karmie-
niu, myciu, ubieraniu.
Osoba nie jest w stanie funkcjonowa samodzielnie i wymaga staej opieki osoby drugiej.
Integraln czci obrazu psychopatologicznego choroby Alzheimera s zaburzenia na-
stroju oraz zaburzenia zachowania. Zaburzenia nastroju i objawy psychotyczne powoduj
wzrost niesprawnoci i niech opiekunw.
Pierwotne zaburzenia zachowania;
Nie poddajce si leczeniu: wdrowanie, impulsywne chodzenie, gromadzenie niepotrzeb-
nych rzeczy, grzebanie - przekadanie, ukrywanie, zabieranie rzeczy innych jako swoich,
ledzenie, apatia, odhamowanie seksualne, powtarzanie pyta, narzekanie, opr podczas
czynnoci opiekuczych.
Poddajce si leczeniu: zaburzenia psychotyczne, zaburzenia depresyjne, zaburzenia lkowe.
Wtrne zaburzenia zachowania;
Wynikaj ze wspistnienia chorb somatycznych, majaczenia, podawania lekw, blu, ocze-
kiwa chorego oraz czynnikw rodowiskowych.
Mieszane zaburzenia zachowania;
U wielu pacjentw pierwotne zaburzenia zachowania mog ulec zaostrzeniu w wyniku dziaa-
nia czynnikw wtrnych i odwrotnie.
W Polsce, w leczeniu choroby Alzheimera, zarejestrowane s 3 inhibitory acetylocho-
linesterazy leki, ktre zwikszaj poziom acetylocholiny w mzgu. Acetylocholina jest neu-
roprzekanikiem, ktry uczestniczy w procesach pamici. Wszystkie preparaty z tej grupy
lekw mog wywoywa podobne objawy niepodane, najczstsze to: nudnoci i wymioty,
czasami zawroty gowy.
Donepezil, Riwastygmina. Kolejnym lekiem jest Memantyna, ktra oddziauje na ukad glu-
taminergiczny. Ukad glutaminergiczny to ukad pobudzajcy, jego nadmierna, patologiczna
aktywno prowadzi do pobudzenia receptora NMDA i patologicznego napywu jonw Ca do
neuronu, co jest przyczyn neurodegeneracji. Stosowanie antagonistw receptora NMDA zno-
si nadmiern aktywacj. W Polsce dostpne s 4 preparaty memantyny [Axura, Biomen-
tin, Ebixa, Nemdatine]. Memantyna stosowana jest w otpieniu o nasileniu umiarkowanym i
znacznym. Istniej sugestie z bada klinicznych, e memantyna moe zmniejsza ryzyko po-
gorszenia stanu klinicznego pacjentw, co moe by interpretowane jako dziaanie potencjal-
nie modyfikujce naturalny przebieg choroby.
Moliwe jest rwnie stosowanie lekw z dwch grup, czyli poczenie memantyny z inhibito-
rem cholinoesterazy. Jest to bezpieczne i moe dawa objawow przewag u chorych.
8 9
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
Dziaania niefarmakologiczne
W przypadku osb z chorob alzheimera w pierwszej kolejnoci naley podejmowa dzia-
ania niefarmakologiczne, aby unikn stosowania niepotrzebnych lekw i ograniczy ich
dziaania niepodane.
Wybr dziaa psychoterapeutycznych powinien w gwnej mierze zalee od moliwoci in-
telektualnych chorego i moliwoci uzyskania wgldu w istot problemw oraz umiejtnoci
terapeuty; terapia wgldowa, poznawcza, podtrzymujca, strategie behawioralne.
Podejmujcjakiekolwiekdziaania,niezmierniewanejestzapewnienieosobiechorejpoczu-
cia bezpieczestwa i, na miar moliwoci, adaptowanie otoczenie do pacjenta, a nie na odwrt.
W tym celu naley m.in. usun przedmioty mogce stanowi jakiekolwiek zagroenia. Zaso-
ni lub ukry pokrta i wczniki sieciowe, usun z pola widzenia sprzt elektryczny np. e-
lazko, opiekacz, robota kuchennego. Aby zapobiec moliwoci poparzenia si podczas mycia,
nie bez znaczenia jest take kwestia regulacji ciepej wody. Warto rwnie zwrci uwag na
zabezpieczenie wewntrznych zamkni, substancji chemicznych, rodkw czystoci, lekw,
portfeli, kluczy, rachunkw, kart kredytowych. Wana jest take kontrola przydatnoci do
spoycia produktw spoywczych.
Poczuciu bezpieczestwa moe te sprzyja zostawienie na noc owietlenia, szczeglnie na
korytarzu i w azience. Zainstalowanie prostych zabezpiecze w drzwiach, domowych alar-
mw, kratek w drzwiach wejciowych, potu w ogrdku. Przyszycie naszywki z nazwiskiem i
telefonem na ubraniu, wyposaenie w bransoletk z identyfikatorem, poinformowanie ssia-
dw o stanie zdrowia bliskiej nam osoby.
Ponadto, majc na wzgldzie bezpieczestwo wszystkich uczestnikw ruchu drogowego, na-
ley podj czynnoci pozbawienia chorego moliwoci prowadzenia samochodu.
Przy sprawowaniu opieki na co dzie naley zaplanowa wykonywanie prostych, po-
wtarzalnych zada. Pozwoli choremu wykonywa czynnoci samodzielnie, nie rezygnujc z
zada, a upraszczajc je, aby zachowa jak najdusz aktywno podopiecznego.
Posiki; jednym z objaww choroby jest zapominanie o spoywaniu posikw, przypomi-
namy wwczas choremu o jedzeniu. Czsto nie jest on w stanie rozpozna (agnozja) lub uy-
wa sztucw (apraksja), w takich przypadkach podajemy sztuce do rk lub proponujemy
jedzenie, przy ktrym nie trzeba ich uywa, zastpujemy yk. Poniewa osoba chora moe
mie problemy z przeykaniem, przygotowujemy posiki pokrojone, rozdrobnione, podawa-
ne o staej porze. Chory moe przejawia apetyt na rne jedzenie np. sodkoci, starajmy si
podawa mu wtedy niskokaloryczne przekski. Moemy spotka si rwnie z utrat lub nad-
miernym apetytem lub nawet z niewybredn ochot na niejadalne przedmioty, unikajmy po-
zostawiania w zasigu chorego np. plastikowych naczy, myda, wiec. Pojawiajca si utrata
apetytu moe wynika z depresji lub uroje otrucia, wymaga odpowiedniego leczenia farma-
kologicznego.
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
Zabiegi Higieniczne i ubieranie si
Podczas zabiegw higienicznych i ubierania nie powinnimy przejmowa si drobnymi
niepowodzeniami. Naley jeszcze raz podkreli, e gdy chory jest samodzielny ograniczamy
nasz pomoc do minimum. Warto korzysta z usug fryzjera czy kosmetyczki.
Kpiel; podczas kpieli moemy spotka si z czstym oporem, krzykiem, agresj fizycz-
n. Dzieje si tak dlatego, e chory nie pamita bd nie rozumie, po co si kpie. Towarzy-
szy mu strach przed wejciem do wanny/pod prysznic, przejawia brak cierpliwoci. U osb z
chorob alzheimera ulega zmianie poziom odczuwania zimna, pojawia si nadwraliwo na
dotyk, ciep wod. Chory zatraca poczucie godnoci, intymnoci, odczuwa skrpowanie.
W zwizku z tym opiekun powinien stara si oceni sytuacj. Zaplanowa kpiel o tej samej
porze. Pozwoli choremu by w jak najwikszym stopniu samodzielnym, ale jednoczenie by
gotowym udzieli mu w kadej chwili pomocy. Stara si zagodzi lk, a majc na uwadze moli-
wo upadku, przytrzyma chorega za ramiona. Kpiel powinna by zaplanowana krok po kro-
ku, a na kadym etapie chory powinien liczy na okrelone wskazwki. Przed przystpieniem
do kpieli przygotowujemy w azience wszystkie niezbdne do kpieli rzeczy (mydo, szampon,
rcznik, szlafrok itp.). Upewniamy si, e w azience jest ciepo. Uywamy duych rcznikw
kpielowych, gdy okrycie caego ciaa moe da poczucie ciepa i intymnoci. Starajmy si nie
uywa szczypicych w oczy kosmetykw. Pod prysznicem, na pododze ukadamy wygodne
rczniki. Jeeli mamy wann napeniamy j do 5-10 cm wod, sprawdzamy temperatur wody,
sprawdzamy reakcj pacjenta, wiksz ilo wody mona dola jak chory bdzie ju siedzia
w wannie. Pamitajmy by da choremu wybr: chcesz wzi kpiel czy i pod prysznic?,
chcesz si wykpa teraz czy za 15 min.? Wane jest, by pacjent cigle by czym zajty (trzy-
ma w rku szampon itp.). Nie zmuszajmy do kpieli na si, poczekajmy na lepszy moment, ne-
gatywne nastawienie moe si zmieni po rozproszeniu uwagi. Zawsze pamitajmy o godno-
ci i prywatno chorego (owimy rcznikiem, wmy szlafrok). Jeeli to moliwe kpiel po-
winna si zajmowa osoba tej samej pci. Jeeli zachodzi taka konieczno pozwlmy choremu
wej do wanny w ubraniu, mona je zdj jak bdzie mokre. Stwrzmy przyjazne rodowisko
w azience (maty antypolizgowe, porcze, stoek do siedzenia w wannie lub pod prysznicem,
lustra powinno si usun). Myjc chorego bdmy delikatni, skra moe by wraliwa na
zadrapania, pamitajmy w szczeglnoci o umyciu okolic intymnych, pach, fadw skry. Nie
musimy kpa pacjenta codziennie, alternatyw moe by mycie wilgotn chusteczk. Przy tej
i innych czynnociach uywajmy prostych zwrotw, wskazwek np. podnie rce. Nasz ton
powinien by agodny.
Czynnoci osobiste, ubieranie si i rozbieranie; uywajmy ubra z wygodnych i mik-
kich materiaw, nieco za duych (lunych), zamiemy sznurwki na buty wkadane, unikaj-
my trudnych w uyciu zamkw itp., upraszczajmy wybr ubioru. Pozwlmy wybra choremu
ulubione rzeczy, w ulubionych kolorach. Ubranie ukadamy w kolejnoci, w ktrej chory powi-
nien si ubra, w razie potrzeby udzielamy wskazwek lub pomagamy przy ubieraniu si.
W sytuacji, gdy dochodzi do niekontrolowanego rozbierania si mona skorzysta z kombi-
nezonw, piochw i body przeznaczonych dla osb starszych, chorych, niepenosprawnych,
ktre nosz pieluchy lub wkady higieniczne.
10
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
Brak kontroli fizjologicznej przez chorego moe mie podoe medyczne; ZUM, prze-
rost prostaty, zaparcia, cukrzyca, niesprawno fizyczna uniemoliwiajca szybkie dotarcie
do toalety. Moe by powizane z przyjmowanymi lekami, napojami; leki nasenne, p/lkowe,
leki moczopdne, napoje kawa, herbata, coca-cola lub inne gazowane. rodowisko i ubranie
ma rwnie swj znaczcy wpyw. Jeeli chory nie moe odnale WC usumy przeszkody,
oznaczmy strzakami lub szyldem na drzwiach, zapalmy wiato w nocy i zostawmy otwarte
drzwi. W razie gdyby chory nie by w stanie sprawnie zdj ubrania bdmy dla niego wspar-
ciem. Nie krytykujmy chorego, nie mwmy dosadnie o problemie, nie wzbudzajmy poczucia
winy. Pomimo danego problemu nie rezygnujmy z podawania pynw, gdy moe wystpi
odwodnienie, ograniczmy je wieczorem i przypominajmy o chodzeniu do toalety. Obserwuj-
my chorego, poniewa niektre zachowania, sowa/zwroty sugeruj potrzeb pjcia do WC.
Jeeli chodzi o toalet, to przygotujmy odpowiednio WC (uchwyty, odpowiednia wysoko
sedesu, kontrastujca kolorystycznie z otoczeniem deska sedesowa itp.). Koniecznie usumy
kwiaty w doniczkach, kosze na mieci inne pojemniki, ktre mog by pomylone z sedesem.
Nocny wypoczynek; typowa dla choroby alzheimera jest bezsenno, czyli odwrcenie
cyklu snu-czuwania. Jest ona bardzo zaburzajcym zachowaniem szczeglnie, gdy pacjent i
opiekun nie pi odpowiedni ilo czasu. Zaburzenia te mog wynika z dziaania lekw lub
alkoholu, refluxu odkowo-przeykowego, dusznoci pooeniowej, czynnikw rodowisko-
wych, duej iloci snu w cigu dnia, bezdechu nocnego, zaburze psychicznych, blu, przeby-
wania w ku. W tym przypadku pomocne moe by ustalenie staej godziny pjcia do ka,
ustalenie staej pory zmiany pampersa, codzienne wiczenia, ciepa kpiel, szklanka ciepego
mleka, unikanie intensywnego picia w porze wieczornej, jeeli powodem wybudzania jest cz-
ste oddawanie moczu w nocy. Zastosowanie nocnego owietlenia, ktre moe by pomocne w
orientacji, cichej muzyki w tle, co moe zmniejszy nocne wdrowanie.
Przyjmowanie lekw; istotne jest kontrolowanie przyjmowania przez chorego lekw
i przechowywanie ich w bezpiecznym miejscu, aby chory nie przedawkowa. Pomocne za
moe by przygotowanie specjalnego pudeeczka z przegrdkami na leki lub listy.
Porozumiewanie si i komunikacja; w kontaktach z osob chor na alzheimera naley
zastosowa odpowiedni strategi porozumiewania si; oznajmia a nie pyta, unika ktni
i sporw, odwraca uwag, znaczenie ma tu nie, co powiesz, ale jak powiesz. Jednym z ob-
jaww choroby jest afazja tj. niemono wypowiedzenia si, dlatego te do chorego naley
mwi powoli, spokojne i wyrane wymawia sowa, uywa prostego jzyka, krtkich zda.
Koncentrowa si na jednym zadaniu, jednym sowie w danym momencie. Naley rwnocze-
nie obserwowa znaki niewerbalne. W sytuacji rozdranienia wyciszamy powtarzaniem
uspokajajcych komunikatw. Podajemy informacje orientacyjne. Postawa, zachowanie i gos
powinien by spokojny, dodajcy otuchy, ale delikatnie dyrektywny. Nie kmy si z pacjen-
tem.
Z uwagi na zaburzenia pamici wielu pacjentw zapomina pooenia przedmiotw, a nastp-
nie oskara innych, e je ukradli. Czasami powtarzaj wielokrotnie te same pytania czy wyko-
nywane czynnoci, moemy wwczas stosowa zapiski, pisa plan codziennych zaj, uywa
znakw wzrokowych, etykietek.
11
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
Zaburzenia zachowa seksualnych; dorosym dzieciom i spoeczestwu bardzo trudno
jest zaakceptowa aktywno seksualn osb z chorob alzheimera. Przejawiaj one niepra-
widowe zachowania: publiczna masturbacja, obnaanie, prby dotykania organw innych
osb - mog odzwierciedla pozbawienie okazji dla zaspokojenia potrzeb seksualnych, nisk
samokontrol oraz brak hamulcw. W takiej sytuacji niezmiernie wana jest postawa opieku-
nw, zachowania chorych nie powinny by wyszydzane, publicznie potpiane, ale wyjaniane
i kontrolowane.
Chory w zaawansowanym stadium choroby przejawia; trudnoci w jedzeniu, piciu,
przeykaniu. Wymaga pomocy przy chodzeniu lub wykazuje niemono chodzenia. Potrze-
buje caodobowej opieki i pielgnacji. Jest naraony na infekcje (zapalenie puc, drg moczo-
wych). Zatraca zdolno komunikacji za pomoc sw.
Chory w zaawansowanym stadium otpienia postpowanie; naley zastosowa pro-
filaktyk przeciwodleynow, nauczy si podnosi i przekada chorego, odpowiednio pie-
lgnowa skr chorego. Zastosowa rehabilitacj zapobiegajc przykurczom oraz postpo-
wanie zwizane z zaburzeniami zwieraczowymi (kontrola wyprnie, pieluchomajtki, pod-
kady, cewnik do pcherza). Powinno si wprowadzi odpowiedni diet, karmienie (potrawy
zmiksowane), podawanie pynw (np. przez somk), zgbnik, przezskrna gastrostomia.
Naley zapobiega infekcjom (zapalenie puc, ZUM, zakaenia skrne odleyny), zwalcza
bl. Na tym etapie proponuje si rwnie rozwaenie oferty zakadu opiekuczo-leczniczego.
Wane dla opiekunw - gdy sprawujemy opiek nad osob chor na otpienie, nie mo-
na zaniedbywa wasnych potrzeb.
Zasady zdrowego trybu ycia, sprzyjajce zachowaniu sprawnoci fizycznej i psychicznej.
Zawsze naley zaplanowa sobie wolny czas, np. na spotkania z przyjacimi czy rodzin,
hobby, gimnastyk, relaks, ksik, teatr, kino, drzemki. Konieczne jest zrobienie sobie przerwy
w opiece nad chorym - aby mc opiekowa si drug osob naley mie do tego si.
Podczas opieki zdarzaj si chwile, gdy odczuwamy gniew, zdenerwowanie, rozdranienie,
zwtpienie. Akceptacja wasnych odczu i emocji jest niezbdna, aby dobrze opiekowa si
chorym. Pomocy i wsparcia mona szuka w stowarzyszeniach, u osb duchownych czy u le-
karza.
Prowadzenie zdrowego trybu ycia nie wymaga duego wysiku, wystarczy pamita o
kilku zasadach.
Dotleniaj swj mzg staraj si jak najwicej przebywa na wieym powietrzu, spaceruj,
gboko oddychajc i relaksujc si.
Dostarczaj swemu organizmowi wystarczajcej dawki snu pamitaj, e organizm do
prawidowego funkcjonowania potrzebuje odpowiedniej porcji odpoczynku, za dugo-
trwae niedosypianie powoduje osabienie pamici i kopoty z koncentracj.
12
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
Unikaj stresu staraj si unika stanu nadmiernego niepokoju i ekscytacji oraz prbuj roz-
adowa nagromadzone napicie np. poprzez aktywno fizyczn, zwaszcza na wieym
powietrzu (spacer, bieganie, jazda na rowerze), rwnie taniec (zwaszcza walc) oraz miech.
Pomocne moe by suchanie ulubionej muzyki, to uspokaja i odpra umys, podnosi efek-
tywno procesw mylowych.
Wprowad drobne zmiany do diety pozwalajc na lepsze funkcjonowanie caego orga-
nizmu, zarwno swojego jak i osoby, ktr si opiekujesz.
Dieta spowalniajca procesy starzenia mzgu powinna zawiera due iloci glutationu. Po-
siada on silne waciwoci antyoksydacyjne, chroni organizm przed toksynami oraz pomaga
zwalcza bakterie, pasoyty i wirusy, odgrywajc kluczow rol w produkcji i funkcjonowa-
niu limfocytw.
Zawarty jest on w rolinach krzyowych: kalafior, brokuy, kapusta, brukselka, rzepa,
rzodkiew. Wysoki poziom glutationu obecny jest rwnie: w surowym krowim mleku, su-
rowym lub pasteryzowanym mleku kozim, serwatce, szparagach, czosnku, cebuli, w owocach
avocado, musztardzie, chrzanie, kalarepie, rzeusze.
Due znaczenie dla prawidowego funkcjonowania organizmu maj rwnie witaminy z
grupy B, zawarte w: chudym misie, drobiu, rybach, wtrbce, mleku i jego przetworach (jo-
gurtach, kefirach, malankach, serach), jajach, orzechach, migdaach, soneczniku, penoziar-
nistym chlebie, ciemnym ryu, drodach, warzywach (fasola, groch, soja, kapusta, brukselka,
ziemniaki, szpinak, kalafior, brokuy, szparagi, pomidory, marchew), owocach (banany, poma-
racze, awokado, melony, ciemne winogrona)
Bardzo wanym pierwiastkiem jest magnez, ktrego bogatym rdem s: migday, czekola-
da, pestki dyni, koper, natka pietruszki, soja, kasza gryczana, fasola, orzechy woskie, jabka.
wicz swj umys - wiczenia umysowe maj bardzo istotne znaczenie dla za-
chowania prawidowej pracy mzgu. Wiele osb w starszym wieku uwaa, e nie
jest zdolna do wysiku umysowego, tumaczc to wiekiem, zakoczeniem ka-
riery zawodowej lub obecnoci chorb somatycznych. Rwnie spoecze-
stwo nie oczekuje od osb starszych wysiku umysowego, czsto nie korzysta si
z posiadanej przez nich wiedzy. Zdrowe osoby starsze maj takie same moliwoci nauki no-
wych rzeczy jak modsi, chocia przyzna trzeba, e potrzebuj nieco wicej czasu na naucze-
nie si nowych rzeczy. Istnieje szereg wicze, ktrych zadaniem jest poprawienie sprawnoci
umysowej oraz stymulacja mzgu do efektywnego uczenia si i zapamitywania. S one sto-
sunkowo proste i nie wymagaj wielkiego wysiku fizycznego, co sprawia, e rwnie osoby
starsze mog je wykonywa. Warto powici kilka kilkanacie minut dziennie, po to by du-
ej cieszy si sprawnoci umysu:
13
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
KILKA NASZYCH PROPOZYCJI
Ruchy naprzemienne (polepszaj koordynacj prawa lewa strona, wzmacniaj zmysy
wzroku i suchu, uatwiaj uczenie si)
wiczenie polega na naprzemiennym dotykaniu prawym okciem lewego kolana a nastpnie
lewym okciem kolana prawego. Naley wykona 6 7 powtrze
Poniewa osoby starsze mog mie problem z wykonaniem tego wiczenia w takiej formie,
mona je zmodyfikowa zamiast okciem dotykaj kolana doni, praw doni dotykaj lewe-
go ucha i na odwrt istotne jest, by ruchy te byy naprzemienne i spowolnione
Rysowanie oburcz (poprawia orientacj przestrzenn, koordynuje wspdziaanie rka oko)
Dwiema rkami jednoczenie rysuj w powietrzu dowolne ksztaty, tak, by powstay lustrza-
ne rysunki. W trakcie wykonywania wiczenia obieraj rne kierunki (np. d, gra, do we-
wntrz, na zewntrz). Pamitaj, by nie usztywnia ciaa, porusza swobodnie gow i oczami.
Mona rysowa rwnie na papierze czy tablicy.
Funkcje umysowe usprawnia rwnie:
gone czytanie ksiek i gazet,
rozwizywanie krzywek ,
rozwizywanie zada logicznych ,
ukadanie puzzli,
gra w sccrable ,
sklejanie lub tworzenie modeli,
nauka nowych jzykw
Z samego rana wysuchaj uwanie wiadomoci radiowych. W cigu dnia postaraj si wynotowa
waniejsze wydarzenia, jakie pozostay Ci w pamici. Powtrz t sam czynno wieczorem.
Gdy spotkasz si z kim, sprbuj znale jak najszybciej kilka anagramw jego nazwiska
Gdy widzisz jakie sowo, niewane jakie, znajd szybko kilka innych sw zaczynajcych si
od dwch lub trzech pierwszych liter tego sowa
Znajdujc si w jakiej sytuacji ycia codziennego, postaraj si znale okrelenia, jakimi mo-
na by j opisa
Gdy czytasz ksik, wyobra sobie pod koniec rozdziau, e musisz j streci jak najkrcej,
komu, kto jej nie zna. Sprbuj w myli streci ten rozdzia.
Choroba Alzheimera z prawnego punktu widzenia
1. Aspekty prawne opieki nad chorym. Choroba Alzheimera.
2. Dzia psychiatria - klasyfikacja choroby Alzheimera jako zespou otpienia.
3. Kontakt z opiekunem chorego. Powinno lekarzy.
4. Ubezwasnowolnienie czciowe.
5. Przesanki ubezwasnowolnienia cakowitego.
6. Opieka a kuratela. Procedury prawne na wypadek opieki i kurateli.
7. Czynnoci zaradcze, notariusz, testament, rozporzdzenia inne.
8. wiadczenia z tytuu niepenosprawnoci i z tytuu opieki.
14
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
1. Aspekty prawne opieki nad chorym. Choroba Alzheimera.
Aspekty prawne opieki nad chorym pojawiaj si z chwil pierwszych objaww choroby. Im
szybciej zareagujemy, tym lepiej. Poniewa choroby nie mona wyleczy, lecz tylko opni jej
rozwj. Zorganizujmy ycie chorego, pki mamy jeszcze na to wpyw.
Wchodz tu w gr wszystkie uregulowania cywilnoprawne dotyczce:
1. Udzielenia penomocnictwa.
2. Przeprowadzenia sdowego ubezwasnowolnienia.
3. Ustanowienia opieki.
4. Ustanowienia kurateli.
oraz inne instytucje prawa cywilnego ze sfery rozporzdze, czyli umowy skutkujce powsta-
niem wspwasnoci, przeniesieniem wasnoci w formie odpatnej lub w formie darowizny
oraz sporzdzanie testamentw.
2. Dzia psychiatria - klasyfikacja choroby Alzheimera jako zespou otpienia.
Processtarzeniasipowinienbyrozpatrywanywaspekciebiologicznym,psychologicznym
i socjoekonomicznym. Naley wskaza odrbnoci fizjologiczne i psychologiczne czowieka
w wieku podeszym oraz okreli problemy zdrowotne i psychospoeczne osb w starszym
wieku. Etiopatogeneza, przebieg, leczenie i profilaktyka niektrych chorb wieku starszego
w tym zespow otpiennych, rzutuj na zakwalifikowanie ich jako chorb psychicznych.
Rozporzdzenie Ministra Zdrowia w sprawie stau podyplomowego lekarza i lekarza
dentysty wskazuje midzy innymi sta czstkowy w dziedzinie psychiatrii, a w jego pro-
gramie: zespoy otpienne czyli rozpoznawanie oraz zasady rehabilitacji utrwalonych
zaburze psychicznych i umiejtnoci jej organizowania w rodowisku rodzinnym i lokal-
nym.
Rozporzdzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej w sprawie orzekania
o niepenosprawnoci i stopniu niepenosprawnoci w 32 wskazuje, e przy kwalifiko-
waniu do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepenosprawnoci bierze si
pod uwag zakres naruszenia sprawnoci organizmu spowodowany przez choroby psy-
chiczne, w tym zespoy otpienne. Symbolem przyczyny niepenosprawnoci jest 02-P
jako choroby psychiczne, bez wyrnika zespow otpiennych.
3. Kontakt z opiekunem chorego. Powinno lekarzy.
1. Lekarz pierwszego kontaktu ma obowizek wystawi choremu skierowanie do lekarza
specjalisty neurologa lub psychiatry.
2. W razie stwierdzenia, e dobro osoby chorej psychicznie lub upoledzonej umysowo wyma-
ga jej ubezwasnowolnienia, kierownik podmiotu leczniczego udzielajcego wiadczenia
zdrowotnegowzakresiepsychiatrycznejopiekizdrowotnejzawiadamiaotymprokuratora.
15
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
3. W razie stwierdzenia, e przedstawiciel ustawowy osoby chorej psychicznie lub upole-
dzonej umysowo nie wykonuje naleycie swoich obowizkw wobec tej osoby, kierownik
podmiotu leczniczego, udzielajcego wiadczenia zdrowotnego w zakresie psychiatrycz-
nej opieki zdrowotnej, zawiadamia o tym sd opiekuczy miejsca zamieszkania tej osoby.
4. O zastosowaniu przymusu bezporedniego decyduje lekarz, ktry okrela rodzaj za-
stosowanego rodka przymusu oraz osobicie nadzoruje jego wykonanie. Osoba,
ktrej zachowanie wskazuje na to, e z powodu zaburze psychicznych moe zagra-
a bezporednio wasnemu yciu albo yciu lub zdrowiu innych osb, bd nie jest
zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb yciowych, moe by poddana ba-
daniu psychiatrycznemu rwnie bez jej zgody, a osoba maoletnia lub ubezwasno-
wolniona cakowicie - take bez zgody jej przedstawiciela ustawowego. 1a. W nagych
przypadkach, w szczeglnoci w przypadku braku moliwoci uzyskania pomocy le-
karskiej przed zgoszeniem si do szpitala, osoba z zaburzeniami psychicznymi moe
by przyjta do szpitala psychiatrycznego, za jej pisemn zgod, bez skierowania,
o ktrym mowa w ust. 1.
4. Ubezwasnowolnienie czciowe.
Zgodnie z Art. 15 kodeksu cywilnego ograniczon zdolno do czynnoci prawnych maj
maoletni, ktrzy ukoczyli lat trzynacie, oraz osoby ubezwasnowolnione czcio-
wo. Dalsze przepisy Kodeksu cywilnego stanowi, e osoba penoletnia moe by ubez-
wasnowolniona czciowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysowego
albo innego rodzaju zaburze psychicznych, w szczeglnoci pijastwa lub narkoma-
nii, jeeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwasnowolnienia cakowitego, lecz potrzeb-
na jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwasnowolnionej czciowo
ustanawia si kuratel. Do wanoci czynnoci prawnej, przez ktr osoba ograniczona
w zdolnoci do czynnoci prawnych zaciga zobowizanie lub rozporzdza swoim prawem,
potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Jeeli osoba ograniczona w zdolnoci
do czynnoci prawnych dokonaa sama jednostronnej czynnoci prawnej, do ktrej ustawa
wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynno jest niewana. Osoba ograniczona w
zdolnoci do czynnoci prawnych moe jednak samodzielnie rozporzdza zarobkiem z umo-
wy odpatnej.
5. Przesanki ubezwasnowolnienia cakowitego.
Kodeks cywilny w Art. 13 stanowi, e osoba, ktra ukoczya lat trzynacie, moe by
ubezwasnowolniona cakowicie, jeeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwo-
ju umysowego albo innego rodzaju zaburze psychicznych, w szczeglnoci pijastwa
lub narkomanii, nie jest w stanie kierowa swym postpowaniem. Dla ubezwasnowol-
nionego cakowicie ustanawia si opiek. Czynno prawna dokonana przez osob, kt-
ra nie ma zdolnoci do czynnoci prawnych, Osob, ktrej dotyczy wniosek o ubezwa-
snowolnienie, naley wysucha niezwocznie po wszczciu postpowania; wysucha-
nie powinno odby si w obecnoci biegego psychologa oraz w zalenoci od stanu
16
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
zdrowia osoby, ktra ma by wysuchana biegego lekarza psychiatry lub neurologa.
W celu wysuchania osoby, ktrej dotyczy wniosek o ubezwasnowolnienie, sd moe zarz-
dzi przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozpraw albo wysucha j przez sdziego wy-
znaczonego.
6. Opieka a kuratela. Procedury prawne na wypadek opieki i kurateli.
Kuratela, jest instytucj prawa rodzinnego majc na celu ochron praw osb, ktre nie mog
prowadzi swoich spraw lub te potrzebuj pomocy przy ich prowadzeniu. Kuratela zmierza
gwnie do ochrony praw majtkowych. Jest to istotna rnica, ktra oddziela kuratel od
opieki, ktra za swj cel ma ochron nie tylko majtku, ale rwnie piecz nad osob. Szcze-
glne przypadki ustanowienia kurateli s wymienione w kodeksie rodzinnym i opiekuczym,
kodeksie cywilnym, kodeksie postpowania cywilnego oraz kodeksie karnym i kodeksie po-
stpowania administracyjnego.
7. Czynnoci zaradcze, notariusz, testament, rozporzdzenia inne.
Po pierwszych objawach choroby:
przekazanie wszelkich dokumentw, kluczy, informacji, kontaktw niezbdnych do pro-
wadzenia spraw tej osoby,
ustanowienie penomocnictwa szczeglnego lub rodzajowego do prowadzenia spraw
w imieniu tej osoby,
ustanowienie penomocnictwa w formie notarialnej do czynnoci wymagajcych tej formy,
ustanowienie penomocnictwa do konta bankowego lub wprowadzenie wspwaciciela,
ustanowienie penomocnictwa do dysponowania ruchomociami lub wprowadzenie
wspwaciciela,
rozporzdzenie mieniem poprzez darowizn,
rozporzdzenie mieniem poprzez zbycie,
rozporzdzenie mieniem na wypadek mierci,
wyraenie zgody na poddanie si leczeniu,
kartki z podpisanymi owiadczeniami, warunek ich legalnoci i skutecznoci.
8. wiadczenia z tytuu niepenosprawnoci i z tytuu opieki.
Art. 38 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje moliwo przyjcia do
domu pomocy spoecznej osoby, ktra wskutek choroby psychicznej lub upoledzenia
umysowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb yciowych i nie ma
moliwoci korzystania z opieki innych osb oraz potrzebuje staej opieki i pielgnacji, lecz
nie wymaga leczenia szpitalnego,
35 Rozporzdzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej w sprawie orzekania
oniepenosprawnociistopniuniepenosprawnociprzewiduje,ewprzypadkuorzeczenia
o stopniu niepenosprawnoci lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnie osoby,
ktra ukoczya 16 rok ycia, starosta wystawia legitymacj dokumentujc stopie nie-
penosprawnoci.
17
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

Ponadto osoba taka moe ubiega si o: Poniej prezentujemy adresy stron internetowych, zawierajcych istotne i przydatne infor-
1. Uczestnictwo w warsztatach terapii zajciowej. macje w zakresie wsparcia osb starszych ze szczeglnym uwzgldnieniem chorych na al-
zheimera i ich opiekunw:
2. Konieczno zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i rodki pomocnicze.
3. Korzystanie z systemu rodowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej, Departament Informatyki; ul. Bracka 4, 00-502
/ korzystanie z usug socjalnych, opiekuczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Warszawa; adres do korespondencji: ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa; e-mail:
sekretariat.di@mpips.gov.pl, http://www.politykaspoleczna.gov.pl/;
4. Zasiek stay.
Na stronie w zakadce adresy zamieszczone s adresy jednostek organizacyjnych pomocy
5. Zasiek pielgnacyjny. spoecznej na terenie Polski z podziaem na wojewdztwa.
6. Korzystanie z karty parkingowej.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie; http://www.pcpr.info/; na stronie informacja o
zadaniach PCPR wynikaj z ustawy z dn.12.03.2004 r. o pomocy spoecznej. Wyszukiwarka
pozwala na znalezienie punktu Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w danym miecie.
Dolnolski Orodek Polityki Spoecznej; ul. Ostrowskiego 7, 53-238 Wrocaw, tel./fax.
71770 42 20; e-mail: dops@dops.wroc.pl, http://www.dops.wroc.pl/;
Na stronie w zakadce publikacje (http://www.dops.wroc.pl/publikacje.php) znajduj si licz-
ne pozycje ksikowe/broszury (wikszo z nich do pobrania) poruszajce tematyk wieku
senioralnego, w tym odnoszce si do zagadnienia zaburze pamici np. PONAD - CZASOWA
PAMI - JAK ZATRZYMA MODO UMYSU I RADZI SOBIE Z ZABURZENIAMI PAMICI U
OSB STARSZYCH - ELBIETA TRYPKA
Miejski Orodek Pomocy Spoecznej we Wrocawi; ul. Strzegomska, 653-611 Wro-
caw; tel. 71 78 22 300 do 03, fax: 71 78 22 405 e-mail: sekretariat@mops.wroclaw.pl,
http://www.mops.wroclaw.pl/;
Na stronie znajduje si wiele przydatnych informacji m.in. o oferowanych formach pomocy
a w zakadce komrki organizacyjne znajduje si informacja na temat Zespow Terenowej
Pracy Socjalnej.

POLSKIE STRONY INTERNETOWE ZAJMUJCE SI LUB PORUSZAJCE

PROBLEMATYK CHOROBY ALZHEIMERA
Choroba Alzheimera.pl
http://www.chorobaalzheimera.pl/; portal powicony jest w caoci chorobie Alzhaime-
ra. Zawiera wiele przydatnych informacji m.in. na temat: samej choroby, oferowanych form
wsparcia na terenie Polski (z podziaem na wojewdztwa), prowadzonych formach terapii,
porady dla opiekunw.
Polskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Choroba Alzheimera;
ul. E. Plater 47, 00-118 Warszawa Polska; tel. 22 622 11 22, fax: 22 622 11 22;
e-mail: alzheimer_pl@hotmail.com, http://www.alzheimer.pl/,
http://www.alzheimer-europe.org/Alzheimer-Europe/Who-we-are/Our-members/Polskie
-Stowarzyszenie-Pomocy-Osobom-z-Choroba-Alzheimera

18 19
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
Fundacja Alzheimerowska;
ul. Pasteura 10 lok. 1, 50-367 Wrocaw Polska; tel.: 71 784 15 85;
e-mail: fundalzh@ak.am.wroc.pl, www.info.am.wroc.pl/alzheimer
Orodek Badawczo Naukowo - Dydaktyczny Chorb Otpiennych
Uniwersytet Medyczny we Wrocawiu
Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w cinawie; ul. Jana Pawa II nr 12, 59-330
cinawa; tel. 76 849 16 65, 76849 16 54, fax: 76 843 60 30; http://www.osrodek-alzheimer.pl/
Fundacja Ochrony Zdrowia Psychicznego;
ul. Noownicza 4/8, 50-119 Wrocaw; tel. 71 343 21 52, fax: 71 343 21 55;
e-mail: fozp@fozp.org.pl, http://www.fozp.org.pl; na stronie fundacji wpisujc w SZUKAJ W
SERWISIE haso Alzheimer pojawiaj si liczne publikacje powicone chorobie Alzheimera.
Fundacja wydaje rwnie kwartalnik Psychogeriatria Polska powicony chorobom wieku
starszego, w tym rwnie kwestiom dotyczcym Alzheimera.
Stowarzyszenie pod wezwaniem Matki Boej Nieustajcej Pomocy Przyjaciele Seniorw;
ul. Kraszewskiego 2, 50-229 Wrocaw; e-mail. pseniorow@gmail.com, pseniorow@o2.pl;
Stowarzyszenie prowadzi we Wrocawiu dwa dzienne orodki wsparcia dla osb z de-
ficytem pamici chorob Alzheimera (przy ul. Kraszewskiego 2 i przy ul. Stalowej 64)
http://ddpsprzyjacieleseniorow.blogspot.com/, http://casiwrprzyjacieleseniorow.blogspot.com/
Wabrzyskie Stowarzyszenie Pomocy na Rzecz Rodzin i Osb z Chorob Alzheimera;
ul. Szmidta 15 a, Wabrzych; tel. 506643461; wieslawrzeznikiewicz@ gmail.com
Wielkopolskie Stowarzyszenie Alzheimerowskie;
ul. Jzefa Garczyskiego 13, 61-527 Pozna;
e-mail: oppwsa@gmail.com, http://www.alzheimer-poznan.pl/
Stowarzyszenie na Rzecz Osb z Chorob Alzheimera w Koprzywnicy:
ul. Szkolna 8, 27-660 Koprzywnica; http://alzheimer.koprzywnica.info/
Przystanek Alzheimer;
http://przystanekalzheimer.blogspot.no; na blogu prezentowane s bardzo praktyczne
i przydatne informacje oraz porady adresowane do opiekunw osb zalenych, chorych
na Alzheimera. Autor bloga zamieszcza rwnie liczne linki do interesujcych stron z
artykuami, wydarzeniami, filmikami z kraju i ze wiata.
Portal domy opieki.pl;
http://domyopieki.pl/; poza szczegow prezentacj placwek opiekuczych dla osb star-
szych na stronie (typ placwki, warunki techniczne, opieka medyczna, rehabilitacja, terapia,
warunki przyjcia, informacje dodatkowe, z podziaem na wojewdztwa), znajduj si licz-
ne artykuy odnoszce si do wieku senioralnego, w tym poruszajce zagadnienia zwizane z
chorob Alzheimera.
Gazeta Wrocaw.pl prezentuje Gdzie na Dolnym lsku po opiek dla seniora [INFORMATOR]
http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35771,14872594,Gdzie_na_Dolnym_Slasku_po_opieke_
20
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
dla_seniora__INFORMATOR_.html?as=1
Domy Pomocy Spoecznej oraz Zakady Opieki Zdrowotnej Powiat Trzebnicki;
http://www.powiat.trzebnica.pl/index.php/services/view/2/19
Opieka nad chorym.pl;
http://opiekanadchorym.pl/; portal prezentuje praktyczne informacje i porady adresowane
do opiekunw osb zalenych, w tym rwnie chorych na Alzheimera. Poruszane s tu m.in.
kwestie zwizane z problemami ywieniowymi w chorobie Alzheimera.
abcZdrowie.pl;
http://portal.abczdrowie.pl/: na stronach portalu znajduj si m.in. artykuy odnoszce si do
chorb wieku podeszego, w tym tematu choroby alzheimera.
chorujena.pl;
http://chorujena.pl/: znajduj si tu informacje na temat rnych chorb, porady ekspertw,
forum (sowa kluczowe wpisujemy w wyszukiwark) dodatkowo na stronie zamieszczono
wyszukiwark lekw refundowanych przez NFZ.
poradnia.pl;
http://www.poradnia.pl/choroba-alzheimera-objawy-badania-leczenie.html
poradnik zdrowie.pl najlepsza strona kobiety;
http://www.poradnikzdrowie.pl/; znajduje si tu wiele przydatnych informacji i to nie tylko
zwizanych z chorob alzheimera (sowa kluczowe wpisujemy w wyszukiwark).
senior.pl;
http://www.senior.pl/, http://www.choroby.senior.pl/choroba-alzheimera: portal powi-
cony jest w caoci osobom starszym, porusza zagadnienia z rnych dziedzin, znajduj si
na nim liczne artykuy, w tym odnoszce si do chorb wieku podeszego jak np. choroba al-
zheimera.
Seni -
http://seni.pl/ - na stronie znajduje si m.in. do pobrania poradnik Jak opiekowa si osob
przewlekle chor w domu?
PRACownia -
http://pracownia4.wordpress.com/2011/03/08/cztery-lyzki-tego-pokarmu-dla-mozgu-mo-
ga-zapobiec-chorobie-alzheimera/ - na stronie znajduje si bardzo interesujcy, warty uwagi
artyku na temat oleju kokosowego.
21
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

WYBRANE FORA INTERNETOWE: PRZYKADOWE STRONY INTERNETOWE OBCOJZYCZNE

PORUSZAJCE PROBLEMATYK CHOROBY ALZHEIMERA:
Alzheimer - forum opiekunw - Forum osb opiekujcych si bliskimi z chorob Alzheimera
i innymi rodzajami demencji; http://www.alzheimer-opiekuni.pl/forum/ Alzheimers Association
http://www.alz.org/ - strona anglojzyczna
Alzheimer Forum; http://www.alzheimerforum.pl/
Alzheimer Society of B.C.
Life Pedia; http://www.lifepedia.pl/
http://alzheimerbc.org/ - strona anglojzyczna
Forum dyskusyjne Maopolskiej Fundacji Pomocy Ludziom Dotknitym Chorob Al-
Alzheimer Society of UK.
zheimera; http://forum.alzheimer-krakow.pl/
http://www.alzheimers.org.uk// - strona anglojzyczna
Opiekunki forum.pl - Forum opiekunek osb starszych; http://www.opiekunki-forum.pl/,
Alzheimer Society of Canada
http://www.opiekunki-forum.pl/t150-choroba-alzheimera-opis-i-objawy-choroby.html
http://alzheimer.ca/ - strona anglojzyczna
ForumNeurologiczne.pl Portal wiedzy o neurologii; http://www.forumneurologiczne.pl/
Alzheimer Europe
(w wyszukiwarce naley wpisa haso alzheimer, uzyskamy wwczas dostp do: artykuw,
http://www.alzheimer-europe.org/ - strona anglojzyczna
wiadomoci, porad specjalisty, odpowiedzi na trudne pytania, adresy medyczne, FORUM)
Alzheimers & Dementia Weekly
Portal medyczny zdrowie, choroby, leki - Pastylka.pl; http://pastylka.pl/ (znajdziemy tu
http://www.alzheimersweekly.com/ - warto zajrze z uwagi na muzykoterapi
m.in. FORUM i inne przydatne wiadomoci na temat choroby alzheimera - w wyszukiwarce
naley wpisa haso alzheimer) Alzheimerinfo
http://www.alzheimerinfo.de/ - strona niemieckojzyczna
Zgapa.pl; http://www.zgapa.pl/ (znajdziemy tu m.in. FORUM i inne przydatne wiadomoci na
temat choroby alzheimera - w wyszukiwarce naley wpisa haso alzheimer) Demenz - Alzheimer - Therapie
http://alzheimertherapie.eu/ - strona niemieckojzyczna
Kobiece zdrowie.pl; http://kobiecezdrowie.pl/ (podobnie jak wyej znajdziemy tu m.in.
FORUM i inne przydatne wiadomoci na temat choroby alzheimera - w wyszukiwarce naley Therapie Terierr Aktivitts -Therapie Mit Hund
wpisa haso alzheimer) http://therapieterrier.com// - strona niemieckojzyczna
Forskning.no
Forum dyskusyjne Samo ycie na iq24.pl; http://www.samo-zycie.iq24.pl/ (w wyszuki-
http://www.forskning.no/helse/sykdommer/alzheimer - strona norweskojzyczna
warce naley wpisa haso alzheimer)
Zaktek 21- forum rodzicw i przyjaci dzieci z zespoem Downa; Poniewa na chorob
Alzheimera czsto cierpi te w wieku dorosym osoby z zespoem Downa - warto wiedzie,
MOE BY PRZYDATNE:
co nowego w dziedzinie jej leczenia; http://www.zakatek21.pl/forum/viewtopic.php?t=446
Wedwoje.pl; - http://www.we-dwoje.pl/ (w wyszukiwarce naley wpisa haso alzheimer) http://www.icestripe.pl/ - ICEstripe to kolekcja unikalnych identyfikatorw, zawierajcych
indywidualne dane, takie jak: imi i nazwisko, grup krwi, informacje o chorobach, na ktre
Gazeta.pl; http://www.gazeta.pl/0,0.html (w wyszukiwarce naley wpisa haso alzheimer,
cierpi posiadacz ICEstripe, oraz numer kontaktowy do bliskiej osoby, ktr naley zawiadomi
poza licznymi artykuami na temat choroby alzheimera znajdziemy tu rwnie FORUM )
w razie nagego wypadku.
Polityka.pl forum; http://www.polityka.pl/forum/1065107,alzheimer---choroba-calej-ro-
dziny.thread http://seni.pl/ - m.in. produkty do higieny ciaa
http://www.wehrfritz.pl/ - pomoce terapeutyczne
http://www.dlaseniora.org odzie dla osb starszych, lecych i niepenosprawnych

22 23
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

RWNIE WANE I PRZYDATNE ADRESY:

NAZWA ADRES TELEFON E-MAIL Strona WWW INNE
BOLESAWIEC
Wojewdzki Szpital Bolesawiec 59-700 Izba Przyj: sekretariat@ www.szpitalpsychiatryczny.pl oddziay
dla Nerwowo i Psychicznie Chorych ul. Aleja Tysiclecia 30 tel. 75 738 0316 szpitalpsychiatryczny.pl stacjonarne,
w Bolesawcu Sekretariat: dzienne,
tel. 75 738 0317 poradnie
Portiernia:
tel. 75 738 0 340
fax 75 738 0301
Powiatowe Centrum Pomocy Bolesawiec 59-700 tel. 75 735 30 48 pcpr.boleslawiec@op.pl
Rodzinie PCPR w Bolesawcu ul. Zwycistwa 9
DZIERONIW
Powiatowe Centrum Pomocy Bielawa 58-260 tel. 74 833 16 14 pcprbielawa@wp.pl
Rodzinie PCPR - Dzieroniw, ul. Wolnoci 22/24
jednostka zamiejscowa w Bielawie
GRA
Powiatowe Centrum Pomocy Gra 56-200 tel. 65 543 28 96 pcprgora@poczta.onet.pl
Rodzinie PCPR w Grze ul. Armii Polskiej 8
GOGW
Powiatowe Centrum Pomocy Gogw 67-200 tel. 76 834 10 03 pcpr_glogow@op.pl
Rodzinie PCPR w Gogowie ul. Sikorskiego 21 fax 76 835 34 93
JAWOR
Powiatowe Centrum Pomocy Jawor 59-400 tel. 76 871 14 11 pcprjawor@poczta.fm
Rodzinie PCPR w Jaworze ul. Paderewskiego 6
JELENIA GRA
Powiatowe Centrum Pomocy Jelenia Gra 58-500 tel. 75 647 32 77 pcpr@poczta.fm
Rodzinie PCPR w Jeleniej Grze ul. Sudecka 38
(waciwy dla mieszkacw Powiatu
Jeleniogrskiego ziemskiego)
KAMIENNA GRA
Powiatowe Centrum Pomocy Kamienna Gra 58-400 tel. 75 645 02 32 pcprkam.gora@interia.pl www.pcprkg.pl
Rodzinie PCPR w Kamiennej Grze Armii Ludowej 7
KODZKO
Powiatowe Centrum Pomocy Kodzko 57-300 tel. 74 865 81 79 pcpr@powiat.klodzko.pl
Rodzinie PCPR w Kodzku ul. Kociuszki 2 fax 74 856 81 79
LEGNICA
NZOZ METIS ul. Reymonta 2 tel. 76 8660574 oddzia dzienny
w Legnicy Legnica psychiatryczny oglny
Powiatowe Centrum Pomocy Legnica 59-220 tel. 76 724 34 70 pcpr.legnica@wp.pl
Rodzinie PCPR w Legnicy ul. Plac Sowiaski 1
LUBA
Powiatowe Centrum Pomocy Luba 59-800 tel. 75 646 11 70, pcpr_luban@interia.pl
Rodzinie PCPR w Lubaniu ul. Przemysowa 4 75 646 11 71
LUBI
Wojewdzki Szpital dla Nerwowo Lubi tel. 71 389 71 13 lubszpital@onet.pl www.lubszpital.republika.pl
i Psychicznie Chorych w Lubiu ul. Mickiewicza 1 fax 71 389 74 99 0200241@zoz.org.pl
LUBIN
Powiatowe Centrum Pomocy Lubin 59-300 tel. 76 847 96 91 pcpr@powiat-lubin.pl www.pcprlubin.pl
Rodzinie PCPR w Lubinie ul. Skadowa 3

24 25
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

NAZWA ADRES TELEFON E-MAIL Strona WWW INNE

LWWEK LSKI
Powiatowe Centrum Pomocy Lwwek lski 59-600 tel. 75 782 56 17 pcpr_lwowek_slaski@wp.pl
Rodzinie PCPR w Lwwku l. ul. Morcinka 7
MILICZ
Powiatowe Centrum Pomocy Milicz 56-300 tel. 71 384 13 84 pcprmilicz@wp.pl
Rodzinie PCPR w Miliczu pl. Ks. E. Waresiaka 3 a fax 71 384 07 04
OLENICA
Powiatowe Centrum Pomocy 56-400 Olenica tel. 71 314 01 48 olesnica@neostrada.pl
Rodzinie PCPR w Olenicy ul. Sowackiego 10
OAWA
Powiatowe Centrum Pomocy Oawa 55-200 tel. 71 303 29 71 pcpr_olawa@interia.pl
Rodzinie PCPR w Oawie ul. 3-go Maja 1 fax 71 313 50 59
PIESZYCE
NZOZ Sudeckie Centrum Zdrowia Pieszyce tel. 74 817 52 70 oddzia dzienny
w Pieszycach pl. Zamkowy 10 tel. 502 642 566
POLKOWICE
Powiatowe Centrum Pomocy 59-200 Polkowice tel. 76 847 49 52 pcpr_polkowice@o2.pl
Rodzinie PCPR w Polkowicach ul. Spdzielcza 2
STRONIE LSKIE
Wojewdzkie Centrum Psychiatrii Stronie lskie 57-550 tel. 74 8141 488 szpital_stronie@pro.onet.pl www.wcpd.pl
Dugoterminowej ul. Morawka 1 fax 74 8141 494
STRZEGOM
Strzegomskie Centrum Medyczno- Strzegom 58-150 tel. 74 649 44 50
Diagnostyczne
STRZELIN
Powiatowe Centrum Pomocy Strzelin 57-100 tel. 71 392 30 16 w. 34 pcpr-s@o2.pl
Rodzinie PCPR w Strzelinie ul. Kamienna 10 fax 71 392 30 15
RODA LSKA
Powiatowe Centrum Pomocy roda lska 55-300 tel. 71 317 46 32 pcpr@powiatsredzki.pl
Rodzinie PCPR w rodzie lskiej ul. Wrocawska 2 fax 71 317 56 49
WIDNICA
NZOZ ARS MEDICA widnica 58-100 tel. 74852 06 66 ars-medica@wp.pl www.ars-medica.org.pl
ul. Konopnickiej 4
CENTRUM USUG MEDYCZNYCH 58-100 widnica tel. 74 851 76 66 eskulap@data.pl www.eskulap.swidnica.pl
ESKULAP SP. Z. O. O. ul. Zamenhofa 47
NZOZ MEDYK widnica 58-100 tel. 74 852 72 27 www.medyk.swidnica.pl
ul. Gdyska 25a
Powiatowe Centrum Pomocy widnica lska 58-100 tel. 74 850 04 53, pcpr_swidnica@wp.pl
Rodzinie PCPR w widnicy ul. M. Skodowskiej-Curie 7 fax 74 853 09 27
TRZEBNICA
Powiatowe Centrum Pomocy Trzebnica 55-100 tel. 71 387 05 96 pcprtrzebnica@wp.pl
Rodzinie PCPR w Trzebnicy ul. Kociuszki 10 fax 71 312 01 11
WABRZYCH
Specjalistyczny Szpital im. dr Alfreda Wabrzych 58-309 tel. 74 64 89 742 szpitalsokolowski@ www.zdrowie.walbrzych.pl oddzia stacjonarny,
Sokoowskiego w Wabrzychu ul. Sokoowskiego 4 fax 74 64 89 746 zdrowie.walbrzych.pl oddzia dzienny
Niepubliczny Zakad Opieki 58-300 Wabrzych tel. 74 64 89 878 dziaa w strukturach Specjalistycznego
Zdrowotnej Poradnia Zdrowia ul. Batorego 4, fax 74 64 89 900 Szpitala im. dr A. Sokoowskiego
Psychicznego w Wabrzychu w Wabrzychu

26 27
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

NAZWA ADRES TELEFON E-MAIL Strona WWW INNE

Niepubliczny Zakad Opieki 58-309 Wabrzych 74 84 15356 www.pzpanima.pl
Zdrowotnej Przychodnia Zdrowia ul. Broniewskiego 83-85 fax 74 66 56 689
Psychicznego i Terapii Uzalenie
ANIMA
Niepubliczny Zakad Opieki 58-300 Wabrzych tel. 74 66 67675
Zdrowotnej Poradnia Psychiatryczno- ul. Browarna 3
Psychologiczna COGITO
Niepubliczny Zakad Opieki 58-300 Wabrzych tel. 500327070 www.persona-centrum.pl
Zdrowotnej, Centrum Pomocy ul. Szmidta 15
Psychiatryczno - Psychologicznej
PERSONA S.C
Powiatowe Centrum Pomocy Wabrzych 58-300 tel. 74 666 63 00 sekretariat@pcpr.
Rodzinie PCPR w Wabrzychu ul. Limanowskiego 9 walbrzych.pl
Wabrzyskie Stowarzyszenie Pomocy 58-300 tel. 506643 461 wieslawrzeznikiewicz@
na Rzecz Rodzin i Osb z Chorob ul. Szmidta 15 a gmail.com
Alzheimera
Polskie Towarzystwo Opieki Wabrzych tel. 74641 97 57 op@opiekapaliatywna.hb.pl
Paliatywnej Oddzia w Wabrzychu ul. Krasiskiego 8 fax 74641 97 51
WOW
Powiatowe Centrum Pomocy Wow 56-100 71 389 53 00 pcpr_wolow@interia.pl
Rodzinie PCPR w Woowie ul. Inwalidw Wojennych 24 fax 71 389 32 70
MANAMEDICA Centrum Medyczne Wow 56-100 669 157 063 biuro@debowy-park.pl www.debowy-park.pl
Sp. z o.o. Orodek pielgnacyjno - ul. Inwalidw Wojennych 13
rehabilitacyjny Dbowy Park
WROCAW
Dolnolskie Centrum Zdrowia Wrocaw Info.: tel. 71 776 6200 www.dczp.wroclaw.pl oddziay dzienne, stacjonarne
Psychicznego Sp. z o.o. ul. Wybrzee J. Conrada-
Korzeniowskiego 18
Klinika Psychiatrii, Wrocaw Rejestracja: www.spsk1.com.pl oddzia dzienny psychiatryczny oglny
Samodzielny Publiczny Szpital ul. Pasteura 1 tel. 71 784 16 10
Kliniczny Nr 1 we Wrocawiu
Czwarty Wojskowy Szpital Kliniczny Wrocaw Info.: tel. 71 766 07 20 www.4wsk.pl poradnia i oddzia stacjonarny
z Poliklinik Samodzielny Publiczny ul. Weigla 5 Rejestracja: 71 766 07 20
Zakad Opieki Zdrowotnejwe
Wrocawiu
Poradnia Wrocaw Info.: tel. 71 784 16 10 Poradnia Zdrowia Psychicznego
Zdrowia Psychicznego dla dorosych ul. Pasteura 10 Rejestracja: 71 784 16 10 dla dorosych
Samodzielny Publiczny Szpital
Kliniczny Nr 1 we Wrocawiu
Zakad Opieki Zdrowotnej Psie Pole Wrocaw Info.: tel. 71 325 33 312 psiepole@zoz.wroc.pl
Sp. z o. o. we Wrocawiu ul. Brucknera 47-49 Rejestracja: 71 325 33 31
Zakad Opieki Zdrowotnej Psie Pole Wrocaw Info.: tel. 71 325 23 25 25psiepole@zoz.wroc.pl
Sp. z o. o. we Wrocawiu ul. Potockiego 2 Rejestracja:
tel. 71 325 23 25
Lekarska Przychodnia Wrocaw Info.: tel. 71 342 14 13
Specjalistyczna Towarzystwa ul. Podwale 74/ofc. 23 Rejestracja:
Rozwoju Rodziny tel. 71 342 14 13
we Wrocawiu
Niepubliczny Zakad Opieki Wrocaw Info.: tel. 71 352 22 60 Poradnia Zdrowia Psychicznego
Zdrowotnej ul. Horbaczewskiego 35 Rejestracja:
Przychodnia Kosmonautw tel. 71 351 31 03
Sp. z o.o. we Wrocawiu

28 29
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
NAZWA
Niepubliczny Zakad Opieki
Zdrowotnej Centrum Ikar
Niepubliczny Zakad Opieki
Zdrowotnej Centrum Medyczne
PRACTIMED Sp. z o.o. we Wrocawiu
NZOZ Centrum Zdrowia Psychicznego
we Wrocawiu
Polskie Centrum Zdrowia Instytut
Medyczny we Wrocawiu
Przychodnia Specjalistyczno-
Rehabilitacyjna Pulsantis
Sp. z o. o. we Wrocawiu
Wojewdzki Zesp Specjalistycznej
Opieki Zdrowotnej we Wrocawiu
Dolnolskie Centrum Zdrowia
Psychicznego Sp. z o. o.,
we Wrocawiu
Poradnia Zdrowia Psychicznego
Polskie Centrum Zdrowia
Instytut Medyczny
placwka medyczna
Miejski Orodek Pomocy Spoecznej
we Wrocawiu
Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie PCPR we Wrocawiu
Stowarzyszenie pod wezwaniem
Matki Boej Nieustajcej Pomocy
Przyjaciele seniorw
Stowarzyszenie grupa wsparcia
dla osb z problemami pamici
,,Niezapominajka
Fundacja PozyTYwka
ZBKOWICE
Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie PCPR w Zbkowicach
ZGORZELEC
Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie PCPR w Zgorzelcu
30
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
ADRES TELEFON E-MAIL Strona WWW INNE
Wrocaw Info.: tel. 71 791 61 67 poradnia@centrumikar.pl
ul. Bulwar Ikara 30 Rejestracja:
tel. 71 791 61 63
Wrocaw Info.: tel. 71 798 36 79 www.practimed.wroclaw.pl
ul. Pabianicka 25 Rejestracja:
tel. 71 798 36 41
Wrocaw Info.: tel. 71 337 06 70
ul. Armii Krajowej 1 Rejestracja:
tel. 71 337 06 70
Wrocaw Info.: 71 785 92 00
ul. Legnicka 61 Rejestracja:
tel. 71 785 92 00
Wrocaw Info.: tel. 71 339 11 40 Poradnia zdrowia psychicznego dla
ul. Ostrowskiego 3 Rejestracja: dorosych
tel. 71 339 11 40
Wrocaw Info.: tel. 71 774 77 00 sekretariat@dobrzynska. www.dobrzynska.wroc.pl
ul. Dobrzyska 21/23 Rejestracja: wroc.pl
tel. 71 774 77 30 dobrzynska@dobrzynska.
wroc.pl
ul. Pole Info.: tel. 71 776 62 00 Poradnie dla dorosych, Zesp
Wybrzee J. Conrada- Rejestracja: Leczenia rodowiskowego
Korzeniowskiego 18 tel. 71 776 63 22
Wrocaw Sekretariat: owf@pcz.com.pl www.pcz.com.pl
Sienkiewicza 58-60 tel. 71 34745 38
Legnicka 61 Infolinia: 888606101
Informacja, rejestracja:
888 606202
53-611 Wrocaw tel. 71 78 22 300 do 03 sekretariat@mops.wroclaw.pl www.mops.wroclaw.pl Zespoy Terenowej Pracy Socjalnej -
ul. Strzegomska fax 71 78 22 405 Komrki organizacyjne
Wrocaw 50-040 tel. 71 344 36 41 do 49 pcpr_wr@op.pl
ul. Podwale 28 fax 71 343 07 31
Wrocaw 50-229 tel. 608783 608 pseniorow@gmail.com Stowarzyszenie prowadzi dwa dzienne
ul. Kraszewskiego 2 pseniorow@o2.pl orodki dla osb z deficytem pamici
(chorob Alzheimera)
Wrocaw tel. 506162 51
ul. Horbaczewskiego 20
lok. 3, I p
Wrocaw tel. 71 338 30 03 biuro@fundacjapozytywka. www.fundacjapozytywka.org.pl Program Aktywnie i zdrowo dla
ul. Gajowicka 164/1 fax 71 361 04 77 org.pl seniorw po 60. r. . Oferta Progra-
mu obejmuje m.in. treningi pamici,
badanie pamici (po wczeniejszej
rejestracji tel.) oraz konsultacje psy-
chiatryczne, psychologiczne i neurolo-
gopedyczne
Zbkowice lskie 57-200 tel. 74 815 60 00 pcpr@zabkowice-powiat.pl
ul. B. Prusa 5 fax 74 815 73 16
Zgorzelec 59-900 tel. 75 776 15 05 pcpr_zgorzelec@post.pl
ul. Bohaterw II Armii W.P. 8 fax 75 775 55 87
31
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

NAZWA ADRES TELEFON E-MAIL Strona WWW INNE

ZOTORYJA
Wojewdzki Szpital Psychiatryczny ul. Szpitalna 9 tel. 76 8779300 szpitalpsychiatryczny@
w Zotoryi fax 76 8779330 zlotoryja.pl,
0200012@zoz.org.pl

PCPR testownia alexpc@gmail.com

PCPR testowo test@wp.pl

Lubimy czyta.pl Twoja internetowa biblioteczka;

http://lubimyczytac.pl/, wpisujc na stronie do wyszukiwarki haso Alzheimer pojawiaj si
liczne publikacje ksikowe powicone Alzheimerowi, np. ksiki na temat diety i roli hor-
monw w chorobie Alzheimera i wiele innych wartych przeczytania.
Poniej prezentujemy wybrane pozycje ksikowe, do kadej z nich przypisana jest informacja
o rdle. Odwiedzajc te strony mona uzyska dostp do znacznie szerszej oferty ksikowej,
powiconej wiekowi senioralnemu, a przede wszystkim chorobie Alzheimera. Kada ze stron
zaopatrzona jest w wyszukiwark, ktra usprawnia odnalezienie interesujcych nas pozycji.

Tytu: Autor/Autorzy Wydawca Rok wydania ISBN Kilka sw o: rdo

Diagnostyka i leczenie otpie
Rekomendacje zespou ekspertw
Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego
Jak pokona Alzheimera, Parkinsona,
SM i inne choroby neurodegeneracyjne
Kochajc osob z demencj
Jak znale nadziej, zmagajc si ze
strachem i alem
Strze si alzheimera pki czas
Jak zapobiega i przeciwdziaa
chorobie Alzheimera i innym
rodzajom utraty pamici
Jestem matk swojej teciowej
ycie u boku chorej na Alzheimera
2013 978-83-929022-1-8 Przedstawione rekomendacje to kolejny etap aktualiza- www.medbook.com.pl
cji zalece dotyczcych diagnozowania i leczenia cho-
rb, w ktrych obrazie klinicznym dominuje otpienie.
Dr Bruce Fife Studio Astro 2013 978-83-7377-586-2 Autor ksiki wyznaje zasad lepiej zapobiega ni www.medbook.com.pl
psychologii leczy. Podaje metody i sposoby majce na celu wyeli-
minowa moliwo zachorowania na choroby neuro-
degeneracyjne mzgu.
Pauline Boss Wydawnictwo 2013 978-83-233-3491-0 Ta ksika wyraa uczucia i przeycia opiekunw. Za www.medbook.com.pl
Uniwersytetu ich sprawa osoby opiekujce si chorymi z demencj
Jagieloskiego zyskuj przestrze do wyraania wielu swoich emo-
cji Poradnik ten przedstawia sprawdzone strategie
radzenia sobie z przewlekym stresem i alem
Shankle Rodman Medium 2012 978-83-61987-17-8 Wedug opinii recenzentw jest to najbardziej przyja- www.practest.com.pl
Shankle, zny dla czytelnika poradnik na temat chorb degene-
Amen Daniel G. racyjnych, takich jak choroba Alzheimera, demencja
czy otpienie naczyniowe. Autorzy, neurolog William
R. Shankle i psychiatra Daniel Amen, przede wszyst-
kim radz, jak moemy opni proces starzenia si
mzgu - wskazuj, co sprzyja tym chorobom, jakie s
gwne czynniki ryzyka, jak wczenie rozpoznawa ty-
powe objawy i jakie stosowa leczenie.
Follador Monica Bernardinum 2012 978-83-7823-010-6 Autorka na stronach niniejszej ksiki opowiada o www.practest.com.pl
dowiadczeniu zwykej kobiety u boku osoby chorej,
owadnitej stopniow utrat autonomii. Rozczarowa-
nia, ofiary, cierpienia s nieuniknione, ale kady dzie
jest bogaty ta, e w odwag, fantazj, ducha przedsi-
biorczoci i zaufanie. To podr do wntrza psychiki,
a kto j podejmuje, powinien si zatrzyma, zastano-
wi, posucha, a co najtrudniejsze, wsucha si w sie-
bie... Pozytywn stron przeywania i odczuwania tej
choroby w otoczeniu jest odkrycie bezinteresownoci.

32 33
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)
Tytu:
Opiekunka. ycie z Nancy.
Podr w wiat alzheimera
Choroby otpienne.
Teoria i praktyka. Wydanie II
100 sposobw zapobiegania chorobie
alzheimera
Motyl
Choroba Alzheimera
Najnowsze strategie diagnostyczne
i terapeutyczne
Alzheimer Podrcznik pierwszej pomocy
Choroba Alzheimera
(Seria Lekarz radzi)
Dziadek jest chory
Choroba Alzheimera - komunikacja
z chorym. Poradnik dla opiekunw
Cierpienie osb z otpieniem typu
Alzheimera. Podejcie terapeutyczne
34
Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera
Autor/Autorzy Wydawca Rok wydania ISBN Kilka sw o: rdo
Gillies Andrea Wyd. Czarne 2012 978-83-7536-445-3 Ta ksika to pamitnik z kilku lat opieki nad chor www.practest.com.pl
na alzheimera, ktry daje nam szans wejcia w wiat
cierpicego czowieka i zrozumienia go. To take
przejmujcy opis prb radzenia sobie z uciliwymi
objawami choroby i emocjami, ktre pojawiaj si w
czasie wieloletniej opieki nad bliskim.
Jerzy Leszek Continuo 2011 978-83-62182-03-9 Publikacja zawiera 33 rozdziay: 20 jest nowych, 13 www.psychotekst.pl
zmienionych i uaktualnionych. Na podstawie wasnej
praktyki zawodowej i dowiadcze badawczych Au-
torzy poszczeglnych rozdziaw wybitni znawcy
tematu przedstawiaj najbardziej aktualn wiedz
dotyczc patomechanizmw zaburze otpiennych,
aspektw epidemiologicznych, diagnostycznych, kli-
nicznych, strategii terapeutycznych oraz implikacji
lekarskich.
Carper Jean Vesper 2011 Ksika daje nadziej kadej osobie, ktra boryka si www.menopauza.pl
ze strachem przed demencj, Alzheimerem czy innymi
zaburzeniami pamici. To rwnie poradnik dla mo-
dych ludzi, ktrzy ju teraz chc zadba o swj mzg.
Dodatkowo na kocu ksiki znajduje si szereg adre-
sw polskich placwek, ktre su pomoc osobom
zagroonym i chorym na Alzheimera.
Genova Lisa Papierowy 2011 83-61386-06-3 Niezapomniana opowie o kobiecie sukcesu, ktra w www.practest.com.pl
Ksiyc wyniku okropnej choroby stopniowo traci swoje myli
i wspomnienia, i tym samym odkrywa, e kady nowy
dzie przynosi jej inne spojrzenie na mio i ycie
George T. pol. Tomasz 2011 978-83-929022-0-1 W ksice Choroba Alzheimera. Najnowsze strate- www.medbook.com.pl
Grossberg, Sobw gie diagnostyczne i terapeutyczne eksperci Geor-
Sanjeev M. Kamat ge T. Grossberg i Sanjeev M. Kamat w zwizy spo-
sb przedstawiaj najnowsze doniesienia naukowe
na temat choroby Alzheimera.
Unbescheid W drodze 2010 83-7033-751-3 Autorka opowiada bez upiksze o rzeczywistoci y- www.practest.com.pl
Margot cia z chorym. Udziela wielu cennych rad opiekunom,
rodzinie chorego. Z niezwyk otwartoci opisuje epi-
zody z ycia swojego ojca oraz wasne zmagania.
Tadeusz Wydawnictwo 2009 978-83-200-3901-6 Poradnik przeznaczony jest dla opiekunw osb z cho- www.medbook.com.pl
Parnowski Lekarskie PZWL rob Alzheimera i otpieniem wieku podeszego.
Roncaglia Silvia WAM 2009 83-7505-390-6 Ksika opowiada o piknych relacjach midzy dziad- www.practest.com.pl
kiem i wnukiem, ma charakter wspomnie, wydarze-
nia opisywane s z perspektywy czasu.
Aneta Domagaa Continuo 2008 978-83-89629-89-0 Poradnik przeznaczony dla wszystkich opiekujcych www.medbook.com.pl
si osobami z chorob Alzheimera. Zawiera podsta-
wowe informacje na temat sposobw usprawniania
komunikacji z chorymi w postaci konkretnych wska-
zwek i rad dla opiekunw.
Boena Grochmal WAM 2008 978-83-7505-087-5 Ksika prof. Boeny Grochmal-Bach jest pierw- www.lubimyczytac.pl
- Bach sz kompleksow autorsk monografi na temat
choroby Alzheimera w jzyku polskim. Podejcie
Autorki do czowieka cierpicego na demencj
w przebiegu choroby Alzheimera mona niewt-
pliwie okreli jako holistyczne, co jest zgodne
z nowoczesnym paradygmatem obowizujcym w
medycynie. Przedstawia ona podstawowe aspekty
medyczne choroby, jednoczenie uwypuklia wane
znaczenie jej aspektw psychologicznych, spoecznych
i filozoficznych.
35
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

Tytu: Autor/Autorzy Wydawca Rok wydania ISBN Kilka sw o: rdo

Poradnik dla opiekunw osb Wielkopolskie 2008 www.alzheimer-
dotknitych chorob Alzheimera PDF Stowarzysze poznan.
-nie Alzheime pl!pdfPoradnik%20
-rowskie dla%20
opiekunow%20
osob%20
dotknietych%20
choroba%20
Alzheimera.pdf
Zachowania jzykowe w demencji. Aneta Domagaa UMCS 2007 83-227-2612-9 Publikacja jest pierwsz w Polsce prac jzyko- www.medbook.com.pl
Struktura wypowiedzi w chorobie znawcz powicon problematyce zaburze mowy
Alzheimera w otpieniu. Stanowi ona rezultat wieloletnich bada
nad mow w normie i patologii, prowadzonych w Za-
kadzie Logopedii UMCS pod kierunkiem prof. dr hab.
Stanisawa Grabiasa. Analizujc zachowania jzyko-
we w demencji w perspektywie interakcyjne, Autor-
ka obrazuje zmiany w funkcjonowaniu poznawczym
i spoecznym osoby chorej - postpujc w otpieniu
alzheimerowskim deterioracj umysow oraz deso-
cjalizacj.
Alzheimer. Co robi, gdy pojawi si Mahlberg ABA 2006 83-8887271 0 Ksika ta dostarczy informacji o zabiegach, jakie www.practest.com.pl
choroba Richard, moe wykona lekarz oraz jak naley si do nich przy-
Niemann- gotowa.
Mirmehdi
Mechthild
Co radzi lekarz - choroba Alzheimera Ronald Petersen wiat Ksiki 2006 83-7391-864-7 Przyczyny, objawy, sposoby leczenia i niezbdnik opie- www.medbook.com.pl
kuna. Praktyczny poradnik na temat zaburze pamici,
starzenia si, leczenia i opieki nad pacjentem, przygo-
towany przez specjalistw ze synnej Kliniki Mayo.
36 godzin na dob. Mace Nancy L., 2005 83-89769-00-X Doskonay podrcznik dla rodzin opiekujcych si www.practest.com.pl
Poradnik dla opiekunw osb Rabins Peter V. chorymi z otpieniem (...) ksika, ktr lekarze mog
z chorob Alzheimera i innymi chorobami MediPage z czystym sumieniem poleca bliskim swoich pacjen-
otpiennymi oraz zaburzeniami pamici tw.
w pnym wieku ycia
Choroba Alzheimera Leszek Bidzan Via Medica 2005 83-89861-38-0 Ksika prof. dr. hab. Leszka Bidzana jest zbiorem www.medbook.com.pl
- poradnik dla lekarzy najwaniejszych informacji dotyczcych choroby Al-
zheimera. Autor w przystpny sposb opisuje jej pod-
oe patogenetyczne, przebieg kliniczny, postpowa-
nie diagnostyczne oraz terapeutyczne.
Choroba Alzheimera w teorii Maria Czelej 2004 8389309327 Kolejna pozycja Biblioteki Neurologii Praktycznej. Jest www.medicon.pl
i praktyce klinicznej Barcikowska, to podrcznik, w ktrym jego autorzy, reprezentujcy
Adam Bilikiewicz dwie dziedziny medycyny: neurologi i psychiatri,
przedstawili aktualn wiedz dotyczc choroby Al-
zheimera oraz sposb postpowania i leczenia osb
ni dotknitych. Obszernie omwiono diagnostyk tej
trudno rozpoznawalnej choroby i zamieszczono adre-
sy organizacji alzheimerowskich w Polsce
Choroba Alzheimera Aupetit Hubert W.A.B. 1999 83-87021-32-6 Choroba Alzheimera wymaga wspdziaania chorego, www.naukowa.pl
jego rodziny i lekarza. Francuski neurolog Hubert Au-
petit, specjalizujcy si w leczeniu tej choroby, swoj
ksik adresuje zarwno do chorych, jak i ich rodzin.
Podaje niezbdn porcj wiedzy na ten temat. Porad-
nik informuje o istniejcych formach pomocy, potrzeb-
nych adresach i najnowszych metodach terapii.
Jak pomc bliskim z chorob Alzheimera Rudnicka- Parpamedia 978-83-7760-022-1 www.practest.com.pl
Porowska Aneta
(oprac.)

36 37
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko) Nie bj si pyta - cykl wykadw i szkole powiconych chorobie Alzheimera

Poniej prezentujemy rwnie wybrane pozycje filmowe/reportae. Ostatnim czasem wiele

interesujcych wiadomoci umieszczana jest take w postaci krtkich filmw, reportay, spo-
tw, zwiastunw na You Tube. Mona tu znale materia zarwno z Polski, jak i ze wiata.
Naley jednak kierowa si tzw. zdrowym rozsdkiem, gdy nie kady film video zawierajcy
w tytule sowo Alzheimer jest warty polecenia.

Tytu Wydawca Dodatkowe informacje rdo

Choroba Alzheimera cz. 1 (2) Akademicka Telewizja Naukowa http://www.youtube.com/watch?v=vO5f-5zZenA
Choroba Alzheimera cz. 2 (2) Akademicka Telewizja Naukowa http://www.youtube.com/watch?v=EqGwpSaqTJA
Choroba Alzheimera filmowy portal medyczny Diagnoza http://diagnozazdrowia.pl/kategorie/choroba_
- informacje, Zdrowia alzheimera
- przyczyny,
- objawy,
- badania diagnostyczne,
- leczenie,
- orodek
alzheimerowski,
- sytuacja chorych w Polsce
Jedzenie a choroba Alzheimera Wirtualnaporadnia.wp.tv http://www.youtube.com/watch?v=ZJJc5zSR5Qo
Pielgnowanie obonie chorego w domu - odc.1/10: Opiekawdomu. Info Seria 10 filmw w przystpny sposb http://www.youtube.com/watch?v=MDQWg4AhYKY
prezentujca sposoby pielgnowania
chorego w warunkach domowych
Experience 12 Minutes In Alzheimers Dementia 1/27 AlzheimersWeekly Seria 27 filmw powicona http://www.youtube.com/watch?v=LL_Gq7Shc-Y
alzheimerowi i demencji wersja
anglojzyczna
ALIVE INSIDE Tak dziaa muzyka http://www.programsforelderly.com/documentary-
dementia-alive-inside-ipods.php
Alzheimer - Poszukiwania. Lektor PL.avi cz I i II HBO

Umieram Kampania spoeczna: Recepta na http://starsirodzice.pl/kampania-spoleczna-recepta-

obojtno na-obojetnosc
Nie zapomnij mnie zwiastun http://www.againstgravity.pl/nie-zapomnij-mnie/
Pamitnik http://www.cda.pl/video/807201d/Pamietnik-online-
Caly-Film-2004-Lektor-PL
Dugie dziecistwo http://www.filmweb.pl/film/D%C5%82ugie+dzieci%C
5%84stwo-2010-587895
Alzheimer - Tamy zapomnianych zdarze. Lektor PL.avi HBO
Alzheimer - Dziadku to ja! Lektor PL.avi HBO

38 39
ALZHEIMER - moliwoci uzyskania wsparcia na terenie Dolnego lska (i nie tylko)

NOTATKI:

40
Stowarzyszenie Euro-Concret

Realizator projektu:
Stowarzyszenie Euro-Concret tel./faks 71 341 05 19
ul. Kociuszki 35a www.euro-concret.pl
50-011 Wrocaw niebojsiepytac@gmail.com