Chopin urodzi si (wedle legendy przy grze jego ojca, Mikoaja, na skrzypcach) w jedn

ej z dworskich oficyn hrabiego Fryderyka Skarbka, w ktrej mieszkaa rodzina Mikoaja

i Justyny. Na chrzcie nadano mu imiona Fryderyk Franciszek (na cze ojca chrzestneg
o i zapewne dziadka Franois). Wg metryki z ko cioa w Brochowie jako chrzestni wpisan
i widniej Franciszek Grembecki ze wsi Ciepliny wraz z pann Ann Skarbkwn, hrabiank z
zowej Woli. Sami Chopinowie jako chrzestnego zwyczajowo traktowali modego hrabieg
o Fryderyka Skarbka oraz jego rok modsz siostr Ann Emili. Okoo poowy 1810 Mikoaj i
na wraz z dziemi przenie li si do Warszawy do paacu Saskiego, w ktrym mie cio si Lice
rszawskie, gdzie Mikoaj mia uczy jzyka francuskiego. Przeprowadzka wynikaa prawdopodo
bnie ze pogarszajcej si sytuacji finansowej Skarbkw. Hrabia prowadzi hulaszczy tryb y
cia i popada w dugi, a po rozwodzie z Ludwik (1807) uciek z Ksistwa Warszawskiego w p
oznaskie. Rwnie dorastajce dzieci Skarbkw nie wymagay ju opieki guwernera. Prawdopod
ie Mikoaj my la o przeprowadzce do stolicy jeszcze przed urodzeniem si syna. Po wyje dz
ie na stae do Warszawy Chopinowie utrzymywali bliskie kontakty z rodzin Skarbkw, Fr
yderyk je dzi tam na wakacje, a mody Fryderyk Skarbek wyda pierwsze polonezy Chopina.
Na przeomie czwartego i pitego roku ycia Chopin rozpocz nauk gry na fortepianie, pocz
owo od swej matki. W 1816 zacz bra lekcje u Wojciecha ywnego. Bardzo szybko si uczy.
7 listopada 1831 Mikoaj pisa do Fryderyka:
Technika gry zabraa Ci bardzo niewiele czasu [...]. Twoje palce mniej si natrudziy
ni umys [...] inni trawili cae dni, przebierajc palcami po klawiaturze, Ty [...] rza
dko spdzae przy niej godzin[1].

ywny sam nie by wybitnym muzykiem, a zdolnego i pojtnego ucznia uczy techniki palcow
ania i tradycyjnego uoenia rki. Podczas lekcji koncentrowa si gwnie na zaznajamianiu
znia z dzieami muzyki barokowej i klasycznej oraz obja nianiu budowy utworw fortepia
nowych Johanna Sebastiana Bacha, Josepha Haydna, Wolfganga Amadeusza Mozarta ora
z (w mniejszym stopniu) Johanna Nepomuka Hummla. Pozostao ci po tej niekonwencjonaln
ej edukacji byo zamiowanie Fryderyka do dawnych kompozytorw, co miao go p niej odrni
eszty muzykw czy oglnie artystw doby romantyzmu, a take moliwo rozwoju wasnej techn
ry Chopin mg uderza w klawiatur tymi palcami, ktrymi mu byo najwygodniej, a nie tym
ktre s zalecane przez podrczniki, szkoy gry czy oznaczenia w zapisie nutowym. Nastpny
m nauczycielem Fryderyka by, pochodzcy tak samo jak ywny z Czech, Wilhelm Wacaw Wr
.
Przed ukoczeniem 7 roku ycia by ju autorem kilku drobnych kompozycji (byy to polonezy
owa forma muzyczna bya w polskiej muzyce fortepianowej t, ktra wraz z wychowaniem
muzycznym ywnego oraz modn w owym czasie oper w stylu woskim skadaa si na atmosfer
zn w jakiej dorasta Fryderyk), ktre pomagali zapisywa mu ywny oraz ojciec.
Miejsce zamieszkania Chopina w latach 1817-1827
W tym okresie Liceum przeniesiono z dotychczasowej siedziby w Paacu Saskim do Paac
u Kazimierzowskiego przy Krakowskim Przedmie ciu, a Chopinowie zamieszkali w prawe
j oficynie paacu na drugim pitrze, za ssiadw majc m.in. Lindego, Brodziskiego i Kolbe
ga z synami[2]. Hrabia Skarbek sta si jednym z najaktywniejszych protektorw Chopina
w okresie w ktrym mieszka w Polsce. Ale to za przyczyn ywnego, ktry spisa wg wskazw
Fryderyka kilka arkuszy z kompozycjami wariacji i tacw i pokazywa je w innych domac
h, Chopin sta si znany w Warszawie. Fryderyk wystpi w Paacu Bruhla przed ksiciem Kons
antym i zaprezentowa mu nieznany marsz, ktry ksi kaza sobie zagra po raz drugi[3].
W 1817 w parafialnym zakadzie typograficznym Ko cioa Nawiedzenia Naj witszej Marii Pann
y na Nowym Mie cie w Warszawie ukaza si pierwszy wydany drukiem utwr Fryderyka polone
z w tonacji g-moll wydany pod nazw Polonoise pour le pianoforte ddie a Son Excellen
ce Mademoiselle le Comtesse Victoire Skarbek, faite par Frdric Chopin, musicien g de
huit ans. Z tego samego roku pochodzi wydany po miertnie polonez B-dur oraz Marsz
wojskowy, ktrego pierwodruk zagin. O dedykacji pierwszego wydanego utworu Fryderyk
a siostrze modego hrabiego Skarbka moe wiadczy to, i sam Skarbek prawdopodobnie pokry
koszty druku kompozycji (niewiele wcze niej powrci on ze studiw za granic oraz obj st
wisko profesora ekonomii politycznej na Uniwersytecie Warszawskim). W styczniu 1
818 w tomie X "Pamitnika Warszawskiego" ukazaa si pierwsza dusza wzmianka na temat Fr
yderyka opisujcego go m.in. jako "prawdziwego geniusza muzycznego":
Nie tylko bowiem z atwo ci najwiksz i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniej
sze na fortepianie, ale nadto jest ju kompozytorem kilku tacw i wariacji, nad ktrymi
znawcy muzyki dziwi si nie przestaj, a nade wszystko zwaajc na wiek dziecinny autora
. Gdyby modzieniec ten urodzi si w Niemczech lub we Francji, cignby ju zapewne uwag
ebie wszystkich spoeczestw; nieche wzmianka niniejsza suy za wskazwk, e i na naszej
i powstaj geniusze, tylko e brak go nych wiadomo ci ukrywa je przed publiczno ci[3].

Do 1818 may Chopin znany by tylko w krgach akademickich, w ktrych obracaa si jego rod
ina. Pierwsza recenzja, ktra ukazaa si drukiem, wzbudzia due zainteresowanie jego oso
b. Marsz wojskowy, ktry tak spodoba si ksiciu Konstantemu, ukaza si drukiem, cho be
nnie. Marsz grywany by w czasie ulubionych przez ksicia parad wojskowych i kompozy
cja wykonywana bya przez orkiestry wojskowe[4].
24 lutego 1818 roku odby si pierwszy koncert publiczny Chopina w Paacu Kaznowskich,
zorganizowany na rzecz Towarzystwa Dobroczynno ci przygotowany przez ordynatow Zam
oysk. Julian Ursyn Niemcewicz fakt wykorzystania talentu 8-letniego dziecka dla p
otrzeb filantropii skomentowa w komedii, gdzie wy mia pogo za sensacj i gorliwo filan
pek, ktre na fikcyjnym zebraniu licytuj si w odejmowaniu lat "Szopenkowi", a w kocu
sztuki zapada uchwaa, e cudowne dziecko na scen wniesie niaka[4].
Sam koncert zgromadzi licznych suchaczy. Chopin zagra koncert fortepianowy wiedeskie
go kompozytora Adalberta Gyrowetza, przy czym wykaza si du wpraw techniczn. W pamitn
Aleksandry Tarczewskiej, siostry Klementyny z Taskich Hoffmanowej, widnieje wzmi
anka na temat jednego z pierwszych wystpw Chopina poza domem, ktry mia miejsce podcz
as wieczoru w salonie Olimpii Grabowskiej w paacu Radziwiowskim:
Byo dosy osb [...] W przecigu wieczora gra na fortepianie mody Chopin, dzieci w smy
u ycia, obiecujce jak twierdz znawcy, zastpi Mozarta[5].
Pierwsze sukcesy
20 wrze nia 1818 odwiedzia Warszaw carowa Maria Fiodorowna, ktrej Chopin ofiarowa dwa
swoje tace polskie. Wjcicki wspomina, e gdy may Chopin grywa u ksicia Konstantego, na
iestnika warszawskiego podczas gry Marsza wojskowego wznosi oczy w gr, e ksi go pyta
o tam patrzysz w gr may? Czytasz nuty na suficie?". P niej Chopin otrzyma od cara pier
e z brylantem, a w Paryu nawet propozycj zostania nadwornym kompozytorem carskim. C
hopin jednak pier cie sprzeda, a propozycj odrzuci.
W latach 1823-1826 Chopin uczy si w Liceum Warszawskim, gdzie pracowa jego ojciec.
W tych latach zwiedzi spor cz Polski. Spdza wakacje na dworze ks. Antoniego Radziwi
toninie i bywa u przyjaci mieszkajcych w odlegych miejscach kraju. Z pobytw w Szafarn
(lata 1824-25) wysa swoje synne listy "Kuriery Szafarskie" do rodzicw, bdce parodi
riera Warszawskiego", ktre rozsawiy sielankowe wakacje w majtku Juliusza Dziewanowsk
iego. Synna jest rwnie anegdota mwica, e zosta niegdy w szkole przyapany na rysowa
czyciela w czasie lekcji. Obrazek tak zadziwi rysowanego, e ten go pochwali. Mauryc
y Karasowski wspomina rwnie anegdot z tradycji rodzinnej, w ktrej Chopin pomg guwerne
owi uspokoi haa liwych wychowankw. Zaimprowizowa im opowie , a potem u pi wszystkich
uwernerem koysank. Gdy pokaza uroczy widok siostrom i matce, obudzi wszystkich przer
a liwym akordem. Wraz z siostr Emili Fryderyk pisa take dla zabawy wiersze i komedie.
Balzac wspomina, e Chopin mia zastraszajco prawdziwy dar na ladowania kadego, kogo tyl
o zechcia.
Wielu biografw (np. Jeewska, Iwaszkiewicz, Willemetz) przekonuje, e Chopin by genius
zem uniwersalnym, poniewa posiada rwnie niezwyky talent literacki, czego dowodem s je
o synne listy, a take talent malarski i aktorski.
W latach 1826-1829 by studentem warszawskiej Szkoy Gwnej Muzyki, bdcej cz ci Konser
m, ktra zwizana bya z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie podj nauk harmonii i kontrapun
tu u Jzefa Elsnera. Zosta zwolniony z przedmiotu instrumentu, poniewa zauwaono niepr
zecitny sposb i charakter gry Chopina. Ten okres w jego twrczo ci charakteryzuje fasc
ynacja muzyk ludow. Powstay wwczas Sonata c-moll op. 4, Wariacje B-dur na temat "La
ci darem la mano" z "Don Juana" W. A. Mozarta op. 2 na fortepian i orkiestr, Trio
g-moll op. 8 i pierwsze Mazurki (op. 6, 7) oraz oparte na motywach ludowych Ron
do c-moll op. 1 i Rondo a la Krakowiak F-dur op. 14. W raporcie po trzecim roku
nauki Jzef Elsner zapisa: "Trzecioletni Szopen Fryderyk szczeglna zdatno , geniusz mu
yczny".
W 1826 Chopin odbywa swoj pierwsz zagraniczn podr do Berlina. W 1826 spdzi wakacje
Bad Reinertz (dzisiejsze Duszniki-Zdrj) w Kotlinie Kodzkiej.
Rozpoczcie niezalenej kariery kompozytorskiej
Pianino Chopina
Rkopis Fortepian Szopena, Cyprian Kamil Norwid
Lata 1829-1831 byy dla Chopina okresem pierwszej mio ci (do piewaczki Konstancji Gadko
wskiej) i pierwszych ogromnych sukcesw kompozytorskich. W li cie do swojego przyjac
iela, Tytusa Woyciechowskiego, Chopin nazywa Konstancj ideaem. Powstay wwczas Koncert
y fortepianowe f-moll op. 21 i e-moll op. 11.
W lipcu 1829, niezwocznie po ukoczeniu studiw, Fryderyk Chopin wraz z przyjacimi wyje
cha na wycieczk do Wiednia. Dziki Wrflowi wszed w rodowisko muzykw. W Krntnerthorth
wystpi dwukrotnie; gra Wariacje B-dur za pierwszym, a oprcz Wariacji take Rondo a la
Krakowiak za drugim razem. Odniosy one fenomenalny sukces w rd publiczno ci. Nawet kr
ytyka mimo zastrzee dotyczcych jego gry (zbyt maa sia d wiku) uznaa kompozycje za no
skie. Dobre przyjcie kompozycji na koncertach uatwio kontakt z wydawcami: w kwietni
u 1830, po raz pierwszy za granic, wydano drukiem w Austrii, w oficynie Tobiasa H
aslingera grane tu ju Wariacje op. 2.
2 listopada 1830 Chopin wyjecha spod paacu Czapskich w Warszawie do Kalisza, odpro
wadzany do "tej Karczmy" za rogatkami wolskimi przez licznych przyjaci, w tym przez E
lsnera, ktry przy tej okazji wykona specjalnie skomponowan kantat na cze swojego najz
olniejszego ucznia[6]. Przed wyjazdem poegna si z Konstancj Gadkowsk i wrczy jej pi
rzechowywany przez ni a do mierci. W Kaliszu, dokd dotar 3 listopada i gdzie doczy
ego Tytus Woyciechowski, Chopin spdzi ostatnie trzy dni w ojczy nie[7].
5 listopada 1830 Chopin na zawsze opu ci Polsk wyjecha z Kalisza i przez Wrocaw uda
o Drezna. W Wiedniu usysza piewan niegdy przez Konstancj cavatin Rossiniego i rozpa
Pojecha do Monachium i w kocu uda si do Parya. W czasie drogi Chopin napisa dziennik
zwany "Dziennikiem stuttgarckim"), ktry jest dokumentem przedstawiajcym stany jego
ducha podczas pobytu w Stuttgarcie, gdzie ogarna go rozpacz z powodu upadku powst
ania listopadowego. Wedle tradycji, powstaj wtedy pierwsze szkice do Etiudy "Rewo
lucyjnej". Utwory tego okresu wypenione s dramatyzmem, ktry z wolna zaczyna dominow
a w jego twrczo ci.
Zobacz w Wiki rdach tekst
Zapiski Fryderyka Chopina z albumu-dziennika, na wie o zdobyciu Warszawy przez Ros
jan w 1831 roku
Lata dojrzao ci
W Paryu Chopin zamieszkiwa mae mieszkanie przy Boulevard Poissonniere. 26 lutego 18
32 w salonie Pleyel przy 9 rue Cadet da pierwszy z dziewitnastu publicznych koncer
tw w Paryu (podczas 18 lat pobytu w tym mie cie). Organizowa go Friedrich Wilhelm Kal
kbrenner, pianista. Chopin zagra Koncert e-moll i Wariacje B-dur op. 2. Koncert o
szoomi publiczno , w tym obecnego na nim Franciszka Liszta. Krytyk Franois Ftis zapowi
da, e Chopin odrodzi muzyk fortepianow[8]. Nastpnego dnia wydawcy przysyali Chopinowi
propozycje kupna utworw. Chopin zacz prowadzi ywot wirtuoza, komponujc utwory, ktre
bko staway si modne na salonach. Przyja ni si z wieloma wybitnymi muzykami (Liszt, Vin
cenzo Bellini, Hector Berlioz), by zapraszany na prywatne wystpy nie jako muzyk, a
le jako go , nawet na sam dwr. Szybko wic przeprowadzi si do Chausse d'Antin, modnej
elnicy Parya. Przyjaciele nazywali jego mieszkanie Olimpem ze wzgldu na dajc si stamt
sysze bosk muzyk. Jednak z powodu trudnej sytuacji finansowej Chopin zacz dawa cora
icej lekcji gry na fortepianie. Oszaamiaa go ogromna liczba propozycji. Chopin uczy
midzy innymi ksiniczk de Noailles, ksine de Chimay i de Beauvau, baronow Rothschild,
abin Peruzzi i Potock. W rd uczniw take wielkie talenty Karolina Hartmann, Karol Fil
h, a take wierny przyjaciel Chopina Adolf Gutmann. Chopin jako nauczyciel znany b
y z niezwykych wymaga i nerwowo ci.
W latach 1835-1846 porzuci karier wirtuoza na rzecz komponowania. Zacz y yciem polsk
emigracji, utrzymujc cise kontakty z gwnymi intelektualistami polskimi (Adam Mickiew
icz, Julian Ursyn Niemcewicz, Cyprian Kamil Norwid). Jzef Bem poprosi go o zaliczk
dla powstajcego Towarzystwa Politechnicznego. Chopin go ci te u siebie najbliszego prz
yjaciela z lat dziecinnych, Jana Matuszyskiego, ktry zamieszkujc u Fryderyka studio
wa medycyn w Paryu. W 1842 Jan umar na gru lic. U Chopina bywa te jego synny przyja
ielki pianista i kompozytor Julian Fontana.
George Sand
W 1836 zarczy si z Mari Wodzisk. Bya ona uzdolniona muzycznie i malarsko. Hrabina Te
a Wodziska, matka Marii zacza nazywa wtedy Chopina swym dzieckiem. W podzice za darow
ane Chopinowi kompozycje Marii przysya on Walca As-dur i niektre ze synnych Pie ni. O
statecznie jednak rodzina sprzeciwia si zwizkowi, uwaajc, e Chopin jest zbyt chorowit
m kandydatem na ma. W 1836 roku zacz powanie chorowa na gru lic (niedawno pojawi si
przyczyn "chorowito ci" i mierci kompozytora bya nie gru lica, a choroba genetyczna o z
ewntrznych objawach bardzo podobnych do gru licy mukowiscydoza, zobacz hipotez mukow
iscydozy). W 1837 pozna starsz od siebie o 6 lat i dominujc nad nim George Sand i rz
uci si w ramiona "spenionej mio ci" (sowa George Sand), ktra jednak wkrtce zamienia
rwowy i chaotyczny zwizek. Para istniaa jednak jako zwizek jedynie w plotkach. W dz
iennikach Sand opowiada, e przez 9 lat przyja ni z Chopinem ya jak w klasztornym celi
bacie. W li cie do Justyny Chopinowej Sand nazwie si drug matk Chopina. Uciekajc przed
zazdro ci byego kochanka George, udaj si na Majork do Valldemossa, ktra wita ich okr
pogod. Jednocze nie w Hiszpanii trwa wojna, a choroba Chopina wzmaga si. Sand zabraa
swoje dzieci, ktre miay si tam leczy (syn Maurycy chorowa na reumatyzm) i uczy. Miesz
ali tam take w byym klasztorze. Tam Chopin zacz plu krwi. Komponuje wtedy Preludia op
28, Preludium Des-dur Sand uznaa za straszne. Wspominaa ona pamitny wieczr, gdy pod
czas spaceru rozszalaa si burza, a po powrocie do domu Chopin zacz plu krwi. Gdy stan
zdrowia Chopina poprawi si, kochankowie wrcili do Francji. Sprowadzono wtedy ciao sa
mobjcy z Neapolu, wielkiego piewaka, Adolfa Nourrita. Chopin zagra w Marsylii podcz
as pogrzebu na organach. Pomimo i instrument by rozstrojony, Chopin oszoomi publiczn
o gran na organach pie ni Schuberta.
Osobne artykuy: Valldemossa#Chopin i Sand w Valldemossie, Festivals Chopin de Va
lldemossa.
W 1839 wrcili do Francji. Fryderyk by wwczas bardzo chory, kaszlc, wypluwa ogromne il
o ci krwi. Mieszka w Nohant, w posiado ci George Sand. Chwilowa poprawa zdrowia wniosa
okres spokoju do ycia przyjaci, wkrtce jednak nastpio ponowne pogorszenie. George San
napisaa dyskusyjn ksik "Lukrecja Floriani", w ktrej wedle Liszta o mieszya Fryderyk
opin przemilcza t obraz, jednak jego rodzina w Polsce bya oburzona. Sand tumaczya, e
e opisaa w niej Fryderyka, jednak biografowie Chopina podwaaj te tumaczenia. Pojawi s
i wtedy znany rze biarz Auguste Clsinger, ktry po lubia crk Sand (Solange) wbrew jej w
. Gdy w wynikym konflikcie Fryderyk stan po stronie Solange, pisarka wpada w sza i ze
rwaa z kompozytorem. Okres przed rozstaniem z George Sand, a take po rozpadzie zwiz
ku oraz pogbiajca si choroba odcisny gbokie pitno na twrczo ci i yciu towarzyski
wstaj wwczas najpikniejsze z jego nokturnw i mazurkw.
Ostatni okres ycia
Po rozstaniu z George Sand Chopin popad w gbokie przygnbienie, ktre z pewno ci przysp
zyo jego mier. Po opuszczeniu Nohant nie skomponowa ju adnego znaczcego utworu, jedy
kilka miniatur. Ostatni kobiet, z ktr Chopin by zwizany, bya jego uczennica Szkot
ne Stirling, zwana "wdow po Chopinie", z ktr wyjecha po wybuchu rewolucji w Paryu w 1
848 do Anglii i Szkocji na bardzo wyczerpujc jego siy podr.
Ta sekcja jest zalkiem. Je li moesz, rozbuduj j.
mier i pogrzeb
Grb Chopina na paryskim cmentarzu Pere Lachaise
Epitafium z sercem Chopina w ko ciele w. Krzya w Warszawie
Maska po miertna Chopina, Muzeum Polskie w Rapperswilu
Po powrocie ze Zjednoczonego Krlestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii do Parya stan z
drowia Fryderyka nie polepszy si. 3 wrze nia 1848 zmar homeopata Jean-Jacques Molin (
1797-1848)[9], jeden z niewielu lekarzy, ktrzy potrafili pomc arty cie ("Molin posia
da sekret stawiania mnie na nogi[10]."). Doktorzy, ktrzy pojawili si po Molinie byl
i zgodni co do "dobrego klimatu, spokoju, odpoczynku[10]", jednak Fryderyk stwie
rdzi, i odpoczynek znajdzie "pewnego dnia i bez ich pomocy[10]". Zalecona dieta, k
tra zabraniaa m.in. pi kaw zamieniajc j na kakao denerwowaa Fryderyka, ktry czu si
o picy oraz "coraz bardziej tpy[10]". Sam Chopin wierzy w popraw swojego zdrowia pisz
do Solange Clsinger:
[...] mam nadziej, e soce wiosenne bdzie moim najlepszym lekarzem. Trzeba doda: wiose
ne, bo w operze przygotowuj soce do Proroka[11], ktre jak si zdaje, bdzie pikniejsze
wszystkie soca tropikalne. Soce to tylko wschodzi i wieci krtko, ale jest tak silne,
pogra w cieniu wszystko z wyjtkiem muzyki. Skadaj si na nie snopy wiata elektryczne
yem zbyt chory, aby uda si na prb przedwczoraj, lecz licz na premier, ktra ma si o
zyszy poniedziaek[12].

Sytuacja w Paryu bya wwczas niespokojna. Krtki czas po wyje dzie Fryderyka na Wyspy Br
ytyjskie miao miejsce powstanie robotnikw paryskich bdce cz ci rewolucji lutowej. Art
a wrci do stolicy Francji krtko przed wyborem Napoleona III Bonaparte na prezydenta
II Republiki Francuskiej. Chopin napisa:
Spokj Parya nie zosta w tych dniach ani na chwil zakcony, mimo e spodziewano si pew
rozruchw z powodu gwardii ruchomej, ktr reglamentowano, lub z powodu projektu minis
terstwa o rozwizaniu klubw. Wczoraj, w poniedziaek, peno byo wszdzie onierzy i arma
ta mocna postawa zaimponowaa tym, ktrzy byliby chcieli wywoa nieporzdki[10].

Fryderyk rzadko udziela lekcji. Niektrzy z jego uczniw wyjechali, a on sam postanow
i ograniczy lekcje tylko do uczniw bardziej zaawansowanych. W rd nich byli m.in.: Cath
erine Soutzo, Maria Kalergis, Delfina Potocka, Charlotte de Rothschild oraz (od
marca) Marcelina Czartoryska. Pierwsz poow 1849 Chopin spdzi w mieszkaniu na Square d
'Orleans. Odwiedzali go Franchomme, Ernest Legouv, Natalia Obrieskow, Nathaniel S
tockhausen, Thomas Albrecht, Charles Gavard i Marie de Rozieres, a przede wszyst
kim Delacroix. Mieszkanie Chopina byo wtedy miejscem wieczornych spotka, na ktrych
Delfina Potocka piewaa, a Chopin i Kalerigs grali na fortepianie. Z pocztkiem wiosn
y Chopin wybiera si na przejadki kabrioletem, w ktrych towarzyszy mu Delacroix. Rozma
iali wtedy gwnie o muzyce. Chopin przedstawi malarzowi wasn koncepcj logiki w dziele
uzycznym, wyja niajc rwnie dlaczego jego zdaniem Mozart gruje technicznie nad Beethove
nem. Za namow Delacroixa Fryderyk zacz spisywa swoje uwagi teoretyczne na temat meto
dy gry fortepianowej, ktre z powodu nietypowego wyksztacenia muzycznego pianisty p
rzedstawiaj niewielk warto . Z tego okresu pochodz mazurki: nr 2 z op. 67 i nr 4 z op.
68. Stan zdrowia artysty pogarsza si. Viardot zauwaya, i podlega on ogromnym wahanio
m:
[...] bywaj dni zno ne, gdy moe wyjeda powozem, oraz inne, kiedy pluje krwi i ma napa
kaszlu, ktry go dusi[13].

Lekarze, ktrzy zajmowali si Chopinem, stwierdzili, e powinien on opu ci Pary na okres

ata, w ktrym upa i kurz utrudniayby mu oddychanie. Innymi argumentami za wyjazdem z
e stolicy Francji bya szerzca si epidemia cholery oraz zbliajce si wybory, ktre mog
oa zamieszki. Przyjaciele znale li dla artysty mieszkanie w Chaillot, gdzie wprowadz
i si na pocztku czerwca (obecnie znajduje tam si pooony nad Sekwan na wzgrzu Trocad
aprzeciwko Wiey Eiffla paac Chaillot). Mieszkanie byo drogie, dlatego w tajemnicy p
rzed Chopinem poow czynszu opacaa Obrieskow. Pi okien jakie znajdoway si w apartame
dawao widok obejmujcy Tuileries, Izb Deputowanych, wie ko cioa St-Germain l'Auxerrios
otre Dame, Pantenon, St-Supice oraz kopu ko cioa Inwalidw. Chopin czu si tak dobrze,
zesta nawet bra lekarstwa. Ofiarami panujcej epidemii padli m.in. Friedrich Kalkbre
nner oraz Angelika Catalani. Strach przed chorob spowodowa, i wikszo znajomych Chopin
opu cia Pary. Przy arty cie pozostaa m.in. Stirling. Jej czste odwiedziny denerwoway
pina ("One mnie zadusz nudami[14]"). W obawie przed pozostawieniem Chopina samego
w nocy, rodzina Czartoryskich przysaa muzykowi jedn ze swoich nianiek. W poowie cze
rwca Fryderyka odwiedzia Lind, ktra zatrzymaa si w Paryu na kilka dni. Podczas wieczo
ru w mieszkaniu Chopina piewaa ona wraz z Delfin Potock. W ostatnim tygodniu czerwca
Chopinowi zaczy puchn nogi, mia on rwnie kilka powanych krwotokw. Zaniepokojona n
nformowaa o tym ksin Sapieyn, ktra postanowia wezwa Jeana Cruveilhiera. Lekarz roz
tatnie stadium choroby. Z lekw jakie przepisa Chopinowi artysta zrozumia, e umiera.
Spowodowao to starania o przyjazd do Parya jego siostry Ludwiki:
Moje ycie. Jeeli moecie, to przyjed cie. Saby jestem i adne doktory mi tak, jak Wy, ni
pomog[15].

wiadek ostatnich tygodni ycia i mki Chopina Cyprian Kamil Norwid zamie ci nekrolog w
ienniku Polskim :
Rodem Warszawianin, sercem Polak, a talentem wiata obywatel Fryderyk Chopin, zsze
d z tego wiata[...].
Hipoteza mukowiscydozy
Osobny artyku: Choroba Fryderyka Chopina.
Zdaniem niektrych lekarzy kompozytor mg cierpie przez cae ycie na mukowiscydoz i to
ona bya przyczyn jego mierci[16]. Inne teorie mwi o niedoborze alfa1-antytrypsyny[17
].
Data urodzenia
Ko ci parafialny w Brochowie miejsce chrztu Chopina
Tablica w ko ciele brochnowskim z dat 22 lutego, jako dat urodzin kompozytora
Data urodzenia Chopina budzi kontrowersje. W ksidze chrztw w ko ciele parafialnym w
Brochowie podawany jest dzie 22 lutego[18]. Prawdopodobnie jest to bd organisty, do
ktrego kompetencji naleay m.in. kwestie prowadzenia dokumentacji (by moe dopiero kil
ka tygodni po urodzeniu dziecka zgoszono w fakt u ksidza)[19]. Fryderyk, jak i jego
rodzina, za poprawny dzie zawsze podawali 1 marca[20] tak dat poda Fryderyk, gdy w
styczniu 1833 zosta czonkiem Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryu. Mimo e re
jestr parafii nie by w owych czasach (jak i nie jest obecnie) aktem urodzenia, spr
co do daty urodzenia istnieje do dzisiaj. Rokiem urodzenia artysty, co do ktrego
pewno jest cakowita, nie liczc kilku sytuacji, przy ktrych rodzina dodawaa mu jeden
ok ycia (dotyczyo to pojawienia si informacji w prasie lub wystpw publicznych Frydery
ka), jest 1810. W 1892 odnaleziono w ko ciele w. w. Rocha i Jana Chrzciciela dokumen
t informujcy, i:
Roku 1810, 23 miesica kwietnia o godzinie trzeciej po poudniu przed nami proboszcz
em brochowskim, sprawujcym obowizki urzdnika stanu cywilnego parafii brochowskiej p
owiatu sochaczewskiego w departamencie warszawskim, stawili si Mikoaj Chopin, ojci
ec lat majcy 40, w wsi elazowa Wola zamieszkay, i okaza nam dzieci pci mskiej, ktre
zio si w domu jego w dniu 22 miesica lutego o godzinie szstej wieczorem roku biecego,
o wiadczajc, e jest ono spodzone z niego i Justyny z Krzyanowskich, liczcej lat 28, je
o maonki, i e yczeniem jego jest nada mu dwa imiona Fryderyk Franciszek. Po uczynieni
u powyszego o wiadczenia i okazaniu dziecicia w przytomno ci Jzefa Wyrzykowskiego, ekon
oma, liczcego lat 38, tudzie Fryderyka Geszta, ktry rok 40 skoczy, obydwch w wsi ela
a Wola zamieszkaych, ojciec i wiadkowie po przeczytaniu niniejszego aktu urodzenia
stawiajcym wyznali, i pisa umiej. My akt niniejszy podpisali my, Ksidz Jan Duchnowski
proboszcz brochnowski, sprawujcy obowizki urzdnika stanu cywilnego, Mikoaj Chopin,
ojciec. Nr 2.23.IV /1810/. Ja, jak wyej, speniem obrzdy nad niemowlciem ochrzczonym z
wody, dwojga imion Fryderykiem Franciszkiem, urodzonym 22 lutego z Wielmonych Mi
koaja Choppen Francuza oraz Justyny Krzyanowskiej, lubnych maonkw. Rodzice chrzestni
ielmony Franciszek Grembecki ze wsi Ciepliny z Wielmon pann Ann Skarbkwn, hrabiank
owej Woli[21].
Twrczo
Osobny artyku: lista dzie Fryderyka Chopina.
Okresy twrczo ci
do 1830 (wczesne utwory)
Pierwszy modzieczy okres twrczo ci Chopina uksztatowa si pod wpywem polskiej tradycj
rskiej i wiejskiej (np. Micha Kleofas Ogiski, Karol Kurpiski), z drugiej strony na
europejskim stylu brillant wczesnych romantykw (Johann Nepomuk Hummel, John Field
, Carl Maria von Weber). Takimi popisowymi, a zarazem byskotliwymi wirtuozowsko u
tworami s oba koncerty fortepianowe. W modzieczym dorobku Chopina obecne s formy kla
syczne, takie jak rondo, wariacje, sonata, koncert, trio. Formy poloneza i mazur
ka nawizuj do tradycji narodowej i ludowej. Z czenia form klasycznych i tradycji nar
odowej powstaway takie utwory jak Rondo a la Mazur, Rondo a la Krakowiak.
do 1839 (dojrzae utwory)
Drugi dojrzay okres twrczo ci tak charakteryzuje Jzef M. Chomiski:
W drugim okresie twrczo ci (poczwszy od op. 6) skrystalizowa si w peni styl Chopina ja
o kompozytora narodowego i romantycznego. Wyrastajca z ducha okresu Romantyzmu st
ylizacja muzyki tanecznej otrzymaa w walcach pogbiony artystycznie wyraz. Nowe pode
j cie do techniki pianistycznej, manifestujce si w obu cyklach etiud, zaczo decydowa o
obliczu wszystkich podstawowych gatunkw... Kontrast wyrazowy o silnych znamionach
dramatycznych sta si charakterystycznym rysem takich form jak scherzo, ballada, n
okturn[22].
1840 1849 (p ny okres)[23]
Ostatni trzeci etap pracy kompozytorskiej Chopina cechuj rozbudowane utwory cykli
czne (Sonaty b-moll, h-moll, g-moll). Powikszeniu ulegy rozmiary utworw jednocz ciowyc
h (Ballada f-moll, Fantazja f-moll, Polonezy fis-moll i As-dur, Polonez-Fantazja
, Barkarola). Utwory te czsto budziy protest pierwszych suchaczy, uwaane za "trudne"
, a zwaszcza zanadto dysonujce.
Gatunki Frdric Chopin: Polonez No. 6 in A flat major, Op. 53, Heroiczny

Kristian Cvetkovi
Problem z odtwarzaniem pliku? Zobacz Pomoc.
Polonezy
Wczesne polonezy, nawizujce do popularnych wwczas w Warszawie utworw Ogiskiego, wydan
e zostay dopiero po mierci kompozytora (9 utworw dziecicych i modzieczych op. posth.
ydane po miertnie). W latach dojrzaych Chopin opublikowa siedem polonezw, ktre s ju z
ie inne: bardzo dramatyczne i rozbudowane.
Polonezy cis-moll i es-moll op. 26, skomponowane wkrtce po klsce powstania listopa
dowego, oddaj tragiczn atmosfer, w jakiej powstaway. Polonez A-dur op. 40 z racji ur
oczystego charakteru nazwano wojskowym ; stosunkowo czsto opracowywano go na orkiest
r, gdy jest to jeden z nielicznych utworw Chopina poddajcych si transkrypcji. Nastrj
ieomal triumfalny stwarza najpopularniejszy, wirtuozowski Polonez As-dur op. 53.
Od stylizowanego taca najbardziej oddala si Polonez-Fantazja As-dur op. 61. Niektr
e tematy w Polonezie-Fantazji w ogle nie maj zwizku z tanecznym rytmem. Przypominajc
swobodn fantazj o zoonej fabule uczuciowej , utwr ten zasugiwaby na miano poematu
znego na fortepian., charakteryzuje te niezwykle wane utwory w dorobku Chopina D.
Gwizdalanka[24].
Mazurki
Chopin skomponowa 57 mazurkw, w nieznany wcze niej sposb nawizujc w nich do muzyki lud
wej z Mazowsza.
Pierwowzorem Chopinowskiej stylizacji byy trzy rodzaje tacw: zamaszysty mazur, szyb
ki, wirujcy oberek i powolny, melancholijny kujawiak. T ostatni, dworkow wersj, komp
tor lubi najbardziej. Zazwyczaj przeksztaca j w taki sposb, e stawaa si liryczn, b
sobist, refleksyjn miniatur odleg od jakichkolwiek zwizkw z popularn piosnk [25].
Nokturny
Chopin napisa 19 nokturnw. S to liryczne, melodyjne miniatury. Najwcze niejsze s jeszc
ze do sentymentalne, p niejsze s wyrazowo coraz bardziej urozmaicone. Na ich melodi sz
zeglnie wpyno bel canto, gdy Chopin by wielbicielem woskiej opery, zwaszcza Bellini
Kantylen oplata w nich kunsztowna ornamentacja.
Scherza
Chopin napisa w p niejszych latach 4 Scherza. Wbrew tytuowi, s one raczej powane, a na
et dramatyczne. Najpowaniejsze jest Scherzo h-moll op. 20, napisane podobno w okr
esie powstania listopadowego, z cytatem koldy Lulaje, Jezuniu w cz ci rodkowej.
Ballady
Mwi si, e 4 ballady Chopina (g-moll op. 23, F-dur op. 38, As-dur op. 47 (jedyna z op
tymistycznym zakoczeniem) i f-moll op. 52 powstay pod wraeniem lektury ballad Adama
Mickiewicza, lecz nie znaleziono na to dowodw. Ewentualne pokrewiestwo z poezj
co najwyej zdradza narracyjny rodzaj dramaturgii. Dwa tematy przeksztacane s na wzr
perypetii w opowie ciach poetyckich, po czym efektowna koda przynosi rozwizanie , odle
ge jednak od jakiejkolwiek apoteozy[26].
Etiudy tude Op. 10, No. 12, Rewolucyjna

Martha Goldstein(1851) 2985KB

Problem z odtwarzaniem pliku? Zobacz Pomoc.

Ukoczone zostay dwa cykle etiud: op. 10 i op. 25. Zgodnie z nazw (fr. tude = studium
, wiczenie) s one utworami pedagogicznymi i maj suy doskonaleniu techniki pianistyczn
j. Ale po raz pierwszy w historii tego gatunku nie s to "nudne wiczenia", ktrymi za
mczano pokolenia pocztkujcych pianistw. Kada etiuda Chopinowska jest arcydzieem jak n
jbardziej znana w rd nich Etiuda c-moll zamykajca opus 10, zwana rewolucyjn .
Preludia
24 Preludia op. 28 powstay jako symboliczny hod zoony Janowi Sebastianowi Bachowi, k
trego muzyk Chopin ceni. S wyra nym nawizaniem do Das Wohltemperierte Klavier, napisan
m rwnie we wszystkich 24 tonacjach dur i moll.
Sonaty
Spo rd 3 sonat fortepianowych najpopularniejsza jest Sonata b-moll, zawierajca Marsz
aobny grywany dzisiaj w rozmaitych transkrypcjach podczas pogrzebw.
Koncerty
Powstay dwa koncerty na fortepian i orkiestr: e-moll op. 11 z 1830 r i f-moll op.
z 1829 r oba z pierwszego okresu twrczo ci, pisane jeszcze w Polsce, osadzone w for
mie klasycznej.
Inne
Chopin skomponowa cykl pie ni na gos z fortepianem, Trio fortepianowe oraz Sonat wiol
onczelow.
Anegdoty
Jzef Sikorski, muzyk i rwie nik Chopina, wspomina w swoim "Wspomnieniu Szopena", e Cho
pin jako dziecko paka, gdy matka graa na fortepianie[27], co do dzi naley do znanych
anegdot o Chopinie.
Znaczenie F. Chopina
W kulturze polskiej
Chopin do dzi uwaany jest za najwikszego kompozytora polskiego, ale rola jego muzyk
i acz nawizywali do niej prawie wszyscy polscy kompozytorzy przez wiele nastpnych
pokole zdecydowanie wykraczaa poza sam muzyk. Patriotyczn wymow jego dzie odczytyw
ie tylko Polacy. Robert Schumann w 1836 roku na amach Neue Zeitschrift fr Musik napi
sa:
Gdyby potny samowadny monarcha z pnocy wiedzia, jak niebezpieczny wrg grozi mu w dzi
Chopina, w prostych melodiach jego mazurkw, zabroniby tej muzyki. Dziea Chopina to
armaty ukryte w kwiatach[28].

Jego utwory, zwaszcza Polonezy i Mazurki, traktowane byy jak synonim polsko ci, odwoy
wano si do niej w momentach o specjalnej wymowie patriotycznej. Ignacy Jan Padere
wski powiedzia w setn rocznic urodzin Chopina:
Zabraniano nam Sowackiego, Krasiskiego, Mickiewicza. Nie zabroniono nam Chopina. A
jednak w Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy zot
em lite, pospne czamarki, krakowskie rogatywki, szlacheckich brzk szabel, naszych
kos chopskich poyski, jk piersi zranionej, bunt sptanego ducha, krzye cmentarne, przy
drone wiejskie ko ciki, modlitwy serc stroskanych, niewoli bl, wolno ci al, tyranw pr
two i zwycistwa radosna pie [...].

Zobacz wiadomo ci w serwisie Wikinews:

Portal informacyjny dotyczcy roku szopenowskiego 2010
Do dzisiaj pozostaje jednym z Polakw rozpoznawanych przez cudzoziemcw.
W muzyce europejskiej
Oryginalna harmonia Chopina wywara pewien wpyw na Richarda Wagnera, a jego miniatu
ry dodatkowo inspiroway Roberta Schumanna i Franciszka Liszta. Przede wszystkim j
ednak by on wa ciwie pierwszym wybitnym twrc tzw. szk narodowych w muzyce romantyczne
Przykad Chopina zachci Edvarda Griega do podobnego wykorzystywania norweskiego folk
loru. Z entuzjazmem wypowiadali na temat muzyki Chopina w Rosji kompozytorzy Potnej
Gromadki , we Francji by on wzorem dla takich kompozytorw jak Gabriel Faur, Claude D
ebussy i Maurice Ravel, a nawet mody Olivier Messiaen, a w Rosji Aleksander Skria
bin i Sergiusz Rachmaninow. Zdaniem niemieckiego muzykologa Alfreda Einsteina od
dziaywanie Chopina byo wyjtkowe:
Znajdowa on na ladowcw nie tylko w Warszawie, lecz od Pnocy do Poudnia, od Oslo do Pal
rmo, od Wschodu do Zachodu, od Petersburga do Parya. Podobnie jak aden kompozytor
muzyki symfonicznej XIX wieku nie mg nie dostrzec Beethovena, tak aden kompozytor m
uzyki fortepianowej po roku 1830 nie mg pomin Chopina[29].
Midzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Wntrze Filharmonii Narodowej podczas I etapu XV Midzynarodowego Konkursu Pianistyc
znego im. Fryderyka Chopina
Osobny artyku: Midzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
Od 1927 w Warszawie odbywa si Midzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Cho
pina, najstarszy na wiecie monograficzny konkurs muzyczny. Jego twrc by Jerzy urawlew
. Po II wojnie wiatowej, w latach 1949-2005 konkurs by organizowany przez Towarzys
two im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Obecnie jego organizatorem jest Narodowy
Instytut Fryderyka Chopina.
Odbywaj si take festiwale muzyki Chopina w Valldemossie, Genewie, Dusznikach, Paryu,
Gandawie i innych.
Do najwikszych wykonawcw muzyki Chopina nale: Ignacy Jan Paderewski, Alfred Cortot,
Raul Koczalski, Artur Rubinstein, Mieczysaw Horszowski, Henryk Sztompka, Claudio
Arrau, Vladimir Horowitz, Wadysaw Szpilman, Jan Ekier, Witold Macuyski, Dinu Lipatti,
Halina Czerny-Stefaska, Regina Smendzianka, Adam Harasiewicz, Wadimir Aszkenazy,
Martha Argerich, Maurizio Pollini, Murray Perahia, Krystian Zimerman, Janusz Ole
jniczak, Evgeny Kissin, Rafa Blechacz, Bella Dawidowicz, Solomon, Leopold Godowsk
i, Siergiej Rachmaninow, Emil Gilels, Zoltan Kocsis, Folke Nauta, Moriz Rosentha
l, Marian Mika, Simon Barere, Ignacy Friedman, Maurycy Rosenthal i Fred Oldenbur
g .
Jan Ekier by redaktorem naczelnym pomnikowego wydania fonograficznego dzie wszystk
ich Chopina, w ktrych nagraniu udzia wzili najlepsi polscy piani ci XX wieku (nagra do
konano w latach 50. i 60.).
Fryderyk Chopin w kulturze masowej
Chopin na banknocie 5000 z z 1982
Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie autorstwa Wacawa Szymanowskiego
Nagrody Akademii Fonograficznej "Fryderyki"
Nawizujce do imienia Chopina Nagrody Akademii Fonograficznej "Fryderyki", ktre zaczt
o przyznawa w 1995, miay by polskim odpowiednikiem nagrody Grammy. Zamiar ten jedna
k si nie powid, bo w zwizku z zapa ci w polskiej brany fonograficznej stacje telewizy
wycofay si z transmitowania gali, na ktrej je wrczano. W 2006 po raz pierwszy nie o
dbya si ceremonia wrczenia tych nagrd. List ich zdobywcw ogoszono jedynie w internec
Piosenka Gazebo
W 1983 roku na listy przebojw w caej Europie wspia si piosenka I like Chopin woskiego
piosenkarza Paula Mazzoliniego (Gazebo). Chocia Mazzolini piewa o muzyce Chopina, f
ortepianowy motyw, ktry przewija si w piosence, nie jest kompozycj Polaka. Przebj Ga
zebo nadal jest nadawany przez komercyjne rozgo nie, cho najcz ciej jako cover. Pocztek
piosenki mia nastpujce sowa po angielsku:
Remember that piano / So delightful unusual / That classic sensation / Sentiment
al confusion
Used to say / I like Chopin / Love me now and again
Eternal Sonata
Japosk fascynacj muzyk Chopina oraz sztuk anime czy gra Eternal Sonata na konsol Xb
0, wydana w Japonii w czerwcu 2007. Bohaterem gry jest Fryderyk Chopin, ktry na t
rzy godziny przed mierci trafia do bajkowej krainy, tam wraz z przyjacimi szuka leku
na swoj chorob. Fabularnej grze towarzyszy muzyka Chopina w wykonaniu rosyjskiego
pianisty Stanisawa Bunina.
Filmy o yciu kompozytora
Pomnik Fryderyka Chopina w elazowej Woli (proj. J. Gosawski)
Do tej pory powstao kilka filmw, traktujcych gwnie o zwizku Chopina i George Sand; np
Chopin. Pragnienie mio ci w reyserii Jerzego Antczaka, Bkitna nuta w re. Andrzeja u
ego. Na szczegln uwag zasuguje film Ostatnia podr w re. Mariusza Malinowskiego produ
i TVP z 1999 (scenariusz : Mariusz Wituski) nie tylko za jako zdj (Jacek Mierosawski)
, ale za uwzgldnienie ustalonej lokalizacji ostatniego mieszkania Chopina, ktre ni
e mie cio si we frontowej cz ci gmachu przy placu Vendme 12 (franc. Place Vendme), lec
lewym skrzydle oficyny na podwrzu, co kamera pokazuje, omijajc okna sklepu jubile
rskiego. Innym wybitnym filmem, tym razem traktujcym o okresie modzieczym Artysty,
jest Modo Chopina w reyserii Aleksandra Forda (1951) z Czesawem Woejk w roli gwne