Kot domowy (Felis catus[1][2], rwnie Felis silvestris catus lub Felis (silvestris) domesticus)

udomowiony gatunek ssaka z rzdu drapienych z rodziny kotowatych. Koty

zostay udomowione okoo 9500 lat temu[3] i s obecnie najpopularniejszymi zwierztami
domowymi na wiecie[4]. Gatunek prawdopodobnie pochodzi od kota nubijskiego, przy czym w
Europie krzyowa si ze bikiem. Jest uznawany za gatunek inwazyjny[5].

Spis treci
[ukryj]

1Historia

2Wiek kota

3Anatomia

4Znaczenie terenu i problemy z nim zwizane

5Fizjologia

o 5.1Rozmnaanie

6Zachowanie i pielgnacja kota

o 6.1Wdrwki

o 6.2Emocje

o 6.3Zachowania spoeczne

o 6.4Higiena

o 6.5Szczepienia

7Rasy kota domowego

8Kot w kulturze

o 8.1Kot w literaturze

9Kot w sztuce kulinarnej

10Inne ciekawostki

11Przypisy

12Bibliografia

13Linki zewntrzne

Historia[edytuj]
Przodkiem kota domowego jest kot nubijski wedug pogldw wikszoci wspczesnych
naukowcw rnice pomidzy kotem domowym i nubijskim s tak niewielkie, e nale one do
tego samego podgatunku. Istniej rozbienoci w kwestii daty udomowienia kota. Wikszo
rde sugeruje lata 40003700 p.n.e., a miejscem, w ktrym miao do tego doj, bya Nubia.
Istniej jednak dowody (grb mczyzny z kotem[6] z Cypru sprzed ok. 7500 r. p.n.e.), e
domestykacja kota zacza si znacznie wczeniej i trwaa kilka tysicy lat, a jej miejscem by
obszar yznego Pksiyca. Ju ok. 2000 r. p.n.e. kot by pospolicie hodowany w staroytnym
Egipcie, gdzie by zwierzciem witym, utosamianym z bogini Bastet, a zwoki
kotw mumifikowano. Rwnie Germanie kojarzyli go ze swoj bogini podnoci Frej, ktra
jedzia powozem zaprzonym w te zwierzta. Pniej zaczto wykorzystywa go do
tpienia gryzoni. Od momentu swego udomowienia kot sta si bohaterem licznych bani i mitw.
W chrzecijaskiej, redniowiecznej Europie koty byy tpione jako zwierzta kojarzone
z czarownicami (zob. chowaniec), lad tych przesdw pozosta do dzisiaj w powiedzeniu o
pechu przynoszonym przez czarnego kota. Rwnie w Japonii uwaano je za
wcielenie demonw (zob. bakeneko). Charakterystyczn dusk tradycj zwizan z irlandzkim
witem Fastelavn jest zabawa w kota w beczce ostatni przypadek wykorzystania ywego
zwierzcia zanotowano okoo 1880 roku w Reers[7]. O wiele lepiej traktowano koty w
kulturze islamu. Nawet prorok Mahomet mia kota o imieniu Muezza. Rwnie w
wityniach buddyjskich (np. w Birmie) niekiedy hodowano te zwierzta.
Wyhodowano wiele ras kota domowego, rnicych si ubarwieniem, wielkoci i dugoci
wosw; wspczesne wzorce niektrych starszych ras znacznie odbiegaj od ich wczeniejszych
cech (jak w przypadku kotw perskich czy syjamskich). Znaczna liczba kotw domowych yje
samodzielnie w miastach (w Polsce s to tzw. koty piwniczne lub dachowce).

Wiek kota[edytuj]

3-tygodniowa samica kota domowego

Dziesiciomiesiczna samica kota domowego

Koty yjce na wolnoci doywaj rednio do 8 lat, natomiast koty trzymane w domu osigaj
wiek do 20 lat. Na dugo ycia wpywa szereg czynnikw, takich jak: pe, styl ycia czy
zwyczaje. Najduej yjcym kotem wedug Ksigi rekordw Guinnessa bya kotka
imieniem Creme Puff (19672005), ktra przeya 38 lat i 3 dni[8].
Mae kocita rozwijaj si szybko. Staj si w peni samodzielne w wieku od 10 do 12 tygodni i
wtedy mog trafi do nowych wacicieli. Gdy maj okoo 3 miesicy kotka przestaje si nimi
interesowa i zmusza je do samodzielnoci. W wieku okoo 5 miesicy kociaki wymieniaj zby
na stae. Dziecistwo koczy si z uzyskaniem dojrzaoci pciowej. W tym okresie moe pojawi
si pierwsza ruja, a kot zaczyna oznacza swoje terytorium.
Wyrane objawy staroci pojawiaj si zwykle po 10. roku ycia: coraz czciej pojawia
si kamie nazbny, osabia si wzrok, such i wch, staj si powolne oraz sabe. Stare koty s
bardzo wraliwe na zmiany rodowiskowe i stres.

Anatomia[edytuj]
Kot domowy ma okrg gow, due oczy przystosowane do widzenia w niskim nateniu
wiata, spiczaste uszy. Posiada bardzo dobry such i wzrok; wch okoo czterokrotnie silniejszy
od ludzkiego oraz dobrze wyksztacony zmys dotyku. Posiada wosy czuciowe, wydatne
zwaszcza nad grn warg (popularnie wsy), take nad oczami i na policzkach oraz po
wewntrznej stronie przednich ap. Pozbawiony opieki czowieka niekiedy ulega zdziczeniu, moe
te krzyowa si ze bikiem.
Pazury kota s ostre, zakrzywione, zaopatrzone w specjalny mechanizm umoliwiajcy ich
chowanie. Pazury rosn przez cay czas i koty musz je ciera drapic. Drapanie jest take
form oznaczania terenu, cierajc pazury kot pozostawia swj zapach.
Niezwykle wanym narzdem jest jzyk. Suy nie tylko do wylizywania sierci, ale przede
wszystkim pozwala pobiera pokarm oraz wod koci jzyk musi by na tyle zwinny, by zdy,
pomimo oddziaujcej na wod grawitacji, wcign sup cieczy do pyska. W przypadku utraty
jzyka zwierz jest w stanie przey zaledwie dwa, trzy dni[9].
Koty wykazuj heterodontyzm i difiodontyzm (co jest typowe dla ssakw) Mody kot ma
26 zbw[10]:

Wzr zbowy I C P M
3 1 3 -
26 =
3 1 2 -

Dorosy kot ma 30 zbw[10]:

Wzr zbowy I C P M
3 1 3 1
30 =
3 1 2 1

Masa ciaa kota waha si od 2,5 do 7 kg. Niektre jednak uzyskuj wiksz wag, dochodzc
do ok. 15 kg (np. Maine Coon oraz norweski leny).
Trzymany w warunkach domowych czsto doywa ok. 1520 roku ycia, czasami wicej. Wolno
yjce w miastach koty piwniczne yj przecitnie do 2 lat, cho okres ten moe ulec
wydueniu dziki doywianiu.
 Zby kota

Anatomia kota

Szkielet kota:

Ky stae wypychaj
A krgi szyjne (7 krgw), B krgi
ky mleczne
piersiowe (13 krgw), C krgi
ldwiowe (7 krgw),D krgi krzyowe
(3 krgi),E krgi ogonowe (19 -21
krgw),

1 czaszka,
2 uchwa,
3 opatka,
4 mostek,
5 ko ramieniowa,
Wibrysy u kota
6 ko promieniowa,
domowego
7 czony palcowe,
8 koci rdrcza,
9 koci nadgarstka,
10 ko okciowa,
11 ebra,
12 rzepka,
13 ko piszczelowa,
14 koci rdstopia,
15 koci stawu skokowego,
16 ko strzakowa,
17 ko udowa,
18 miednica.
Znaczenie terenu i problemy z nim zwizane[edytuj]
Koty znacz swj teren rwnie w domu. Znaczenie terenu polega na ocieraniu si kota o ciany,
meble czy nogi waciciela, co moe by odebrane jako przejaw sympatii. Kocury oprcz
ocierania, po osigniciu dojrzaoci pciowej zaznaczaj teren moczem z feromonami, ktry ma
inny, duo bardziej intensywny zapach ni ich normalny mocz. Zapach moczu zmienia si (na
normalny) kilka tygodni po zabiegu kastracji, zazwyczaj wykastrowane kocury w ogle nie
oznaczaj terenu moczem (zdarza si to tylko gdy przed zabiegiem odruch znaczenia by bardzo
utrwalony). Nie jest prawd, e tylko kocury znacz moczem swj teren, zachowanie to
obserwuje si rwnie u bardzo dominujcych, podnych kotek (tzw. matki stada). Znaczenie
kotek dominujcych odbywa si tak samo jak u kocurw, polega na mocnym strzykniciu
moczem w pozycji stojcej. Oprcz tego kotki w czasie rujki czsto mocz si w rnych
miejscach: zachowanie to ma na celu zwabienie partnera, i rwnie ustpuje po kastracji.

Fizjologia[edytuj]

Uoenie kota podczas snu w celu zmniejszenia utraty ciepoty ciaa

Dzienna dugo snu kota jest zmienna, zwykle pi one od 12 do 16, rednio 13-14 godzin.
Niektre koty mog spa nawet 20 godzin w cigu doby.
Koty s zoofagami, ich ukad pokarmowy przystosowany jest tylko do pokarmw misnych
(krtkie jelito cienkie).
Normalna temperatura ciaa kota waha si od 38 do 39 C. Gorczka u kota wystpuje, gdy
temperatura jego ciaa przekracza 39,5 C. Temperatura 37,5 C oznacza hipotermi.
Serce kota w normalnych warunkach bije od 140 do 220, a podczas odpoczynku od 150 do 180
uderze na minut.

Rozmnaanie[edytuj]
Kotka karmica mode

Koty rozmnaaj si pciowo, zapodnienie jest wewntrzne. Okres rui trwa 5 do 6 dni[11]. W cigu
roku kotka wchodzi w niego 2 do 4 razy[12]. Okres aktywnoci pciowej (estrus) objawia si
wzmoonym pozostawianiem ladw zapachowych (np. znaczenie terenu moczem) i czstym
miauczeniem. Okres braku aktywnoci pciowej (anestrus) trwa okoo 8 tygodni. Czasem zdarza
si, e kotka wchodzi w faz przedrujow (proestrus) wkrtce po porodzie.
Cykl rozrodczy trwa u kotki 2-3 tygodnie. Uwolnienie komrki jajowej (owulacja) wywoywane jest
przez stymulacj receptorw blu u samicy podczas kopulacji dziki zrogowaciaym wyrostkom
na prciu samca (charakterystyczne krzyki to m.in. efekt blu odczuwanego przez samic). Jeeli
dojdzie do owulacji wytwarzany jest hormon uwalniajcy kilka komrek jajowych. Przy braku
kopulacji komrka jajowa nie jest uwalniana i obumiera[11].
Po owulacji komrki osonki pcherzyka jajnikowego przeksztacaj si w przejciowy narzd
dokrewny, pooony na powierzchni jajnika, ktry zaczyna produkowa progesteron. Po kilku
dniach od owulacji zapodnione komrki jajowe przemieszczaj si do macicy. Cia trwa zwykle
65-66 dni. W przypadku owulacji zakoczonej brakiem zapodnienia w organizmie powstaj
hormony identyczne jak podczas ciy, co skutkuje tzw. ci rzekom, ktra trwa 30-40 dni i
prawdopodobnie ma ochroni kotk przed skutkiem wyczerpujcych i powtarzajcych si cykli
rujowych[11].
Cia koczy si narodzinami od 1 do 8 (przewanie 3-5) kocit. Poniewa kotka moe odby
stosunki z wieloma samcami w cigu rui, kocita z jednego miotu mog mie kilku ojcw. Gdy
kotka urodzi kocita choby o 10 dni wczeniej, jest due prawdopodobiestwo, e mae kociaki
nie przeyj. Jeli kotka ma problemy przy porodzie, trzeba jej niezwocznie pomc, np. jeli
kotek utkn w kroczu matki, naley pocign delikatnie za jego przednie apki, nie ruszajc
gowy; jeli kotek si urodzi, ale matka nie wyczycia mu otworw oddechowych, trzeba
zareagowa natychmiast, bo kociak moe si udusi. Po urodzeniu kocita przez 7 do 14 dni s
zupenie lepe, dopiero potem otwieraj oczy (nie jednoczenie, np. jedno w 9 dniu, a drugie w
11). Kocita s karmione mlekiem matki przez 13 tygodni, chocia zdarzaj si przypadki kiedy
s one karmione znacznie duej.

Zachowanie i pielgnacja kota[edytuj]

Wdrwki[edytuj]

Kot domowy w terenie

Kot domowy ze swoj zdobycz

Pdzikie koty na wyspie Rodos

Badania prowadzone przez naukowcw z University of Illinois at Urbana-Champaign z uyciem

nadajnikw radiowych pozwoliy stwierdzi jak koty mieszkajce z ludmi i zdziczae zachowuj
si w terenie. Stwierdzono, e[13]:

kot mieszkajcy z kot

cecha
ludmi zdziczay

cz czasu powicona na wypoczynek 80% 62%

cz czasu powicona na ma aktywno

17% 24%
(higiena)

cz czasu powicona na wiksz aktywno

3% 14%
(polowanie)

obszar wdrwek 0,3 km 5,5 km

liczba badanych osobnikw 18 24

Ta sekcja od 2010-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Naley poda (wiarygodne) rda, najlepiej w formie dokadnych przypis
 bibliograficznych.
Cz lub nawet wszystkie informacje w sekcji mog by nieprawdziwe. Jako pozbawione rde mog
zakwestionowane i usunite.
Dokadniejsze informacje o tym, co naley poprawi, by moe znajduj si w dyskusji tej s
Po wyeliminowaniu niedoskonaoci naley usun szablon {{Dopracowa}} z tej sekcji.

Emocje[edytuj]
Stan emocjonalny kota mona odczyta, obserwujc jego zachowanie.
Ogon kota oprcz pomagania mu w utrzymaniu rwnowagi w chodzeniu na wskich
powierzchniach sygnalizuje rwnie nastrj zwierzcia. Ogon ustawiony na wprost oznacza, e
kot jest spokojny. Ogon uniesiony pionowo do gry oznacza ch kota do zabawy. Gdy zwierz
macha ogonem, oznacza to, e jest zdenerwowane, czyli inaczej ni jest to w przypadku psa.
Machanie kocem ogona oznacza zainteresowanie, a jeeli kot stoi przy tym na ugitych apkach
podniecenie, kiedy kot ma lekko najeone wosy na karku i napuszony ogon jest powanie
zaniepokojony lub zdenerwowany sytuacj. Bdc rozdranionym moe zaatakowa innego
osobnika. Kot uwielbia pogo za szybko poruszajcymi si przedmiotami i wchodzenie na
drzewa, z ktrych jednak z trudem schodzi. wietnie te potrafi bawi si sam. Z braku gryzoni
(np. w mieszkaniu, w miecie), aby zaspokoi swj instynkt owiecki, poluje na owady, zwaszcza
latajce[14][15].

Zachowania spoeczne[edytuj]

Zabawa z modym kotem moe zakoczy si podrapaniem

Ta sekcja moe zawiera twrczo wasn lub niezweryfikowane infor

Pom Wikipedii poprawi artyku na postawie weryfikowalnych rde.
Dokadniejsze informacje o tym, co naley poprawi, by moe znajduj si w dyskusji tej sekc
Po wyeliminowaniu niedoskonaoci naley usun szablon {{Dopracowa}} z tej sekcji.

Koty s czsto opisywane jako zwierzta samotne. W rzeczywistoci jednak s z natury

towarzyskie. Maj sabo rozwinity instynkt stadny; oznacza to, e w stanie dzikim same dbaj o
swoje podstawowe potrzeby (bezpieczestwo, poywienie). Dzikie koty yj najczciej w
koloniach, lecz nie tworz stada, gdy kady osobnik dba sam o siebie. Starsze zwierzta
niekiedy wykazuj agresj wobec modych.
Relacja pomidzy ludmi a kotami domowymi przez tysice lat nabrao cech symbiozy. Koty
dostrzegaj rnice gatunkw i wiedz, e ich opiekunowie nie s kotami. Potwierdza to rnica
midzy jzykiem ciaa uywanym przez kota w kontaktach z ludmi a tym uywanym wobec
przedstawicieli swojego gatunku. Niektrzy zoologowie uwaaj, e kot traktuje opiekuna jak
zastpcz matk, pozostajc w stanie przeduonego dziecistwa.
Kot nie znosi zego traktowania i jest pod tym wzgldem bardzo pamitliwy. Dobrze traktowany,
przywizuje si do swego waciciela i na swj powcigliwy sposb okazuje mu przyjazne
uczucia (wybiega na spotkanie, wychodzi na spacery, towarzyszy przy pracy, domaga si
gaskania itp.). Niektre koty mona nauczy prostych sztuczek, np. proszenia o jedzenie [16].

Higiena[edytuj]
Kot zwilajcy lin ap.

Koty nie uywaj tak, jak inne zwierzta, jakichkolwiek zbiornikw wodnych do mycia si.
Czyszcz swoje futro kilkakrotnie w cigu dnia, lic sier, a tam gdzie nie sigaj jzykiem
zwilon jzykiem ap, wycieraj dokadnie cae ciao. Jzyk kota jest szorstki (ma wiele maych
haczykw, tzw. zbw rogowych jzyka), przez co skutecznie wygadza sier, usuwa brud z
futra i siwe, obumare wosy. Poykanie wosw w trakcie higieny moe prowadzi do zakaczenia,
czyli powstawania pilobezoarw (zwanych take wypluwkami lub potocznie kaczkami). W
usuniciu zakaczenia pomaga kotu jedzenie trawy oraz niektrych rodzajw surowego misa,
dziki czemu jego ukad trawienny dziaa lepiej i nie jest zanieczyszczony.

Szczepienia[edytuj]
Zbyt czste szczepienia w kark mog grozi bardzo zoliw chorob nowotworow, tzw. VAS
Vaccine Associated Sarcoma; aby zmniejszy szanse na wystpienie tego nowotworu koty
szczepi si nie w kark, ale w ap; odradzane jest rwnie zbyt czste szczepienie kotw,
zwaszcza jeli maj one ograniczony kontakt ze wiatem (nie wychodz na zewntrz).
[potrzebny przypis]

Rasy kota domowego[edytuj]

Osobny artyku: Rasy kota.

Kot domowy z pasoytujcym kleszczem

 Kot syjamski jedna z ras kotw

Wystpuje okoo stu ras kota domowego; wystpuj zarwno nagie sfinksy, jak i
dugowose persy. Rne organizacje felinologiczne uznaj rne rasy (standardy
ras rnych organizacji rwnie mog by inne). W Polsce najczciej spotyka si z rasami
uznanymi przez FIFe, oraz Polski Zwizek Felinologiczny[17]. Oglnie na wiecie za koty
rasowe uznaje si te, ktre posiadaj rodowd wystawiony przez jedn z dziewiciu
organizacji nalecych do World Cat Congress. Wikszo z nich wyrnia
cztery kategorie[18][19].

Kot w kulturze[edytuj]
Z tym tematem zwizane s kategorie: Koty fikcyjne, Synne koty.
We wspczesnej kulturze zachodniej kot to uosobienie niezalenoci i tajemniczoci.
Jednym z najbardziej znanych wspczesnych dzie nawizujcych do kotw
jest musical Andrew Lloyda Webbera Koty.
Obecnie w Japonii kot jest najpopularniejsz[potrzebny przypis] maskotk: Maneki Neko, czyli
jego figurka z podniesion apk w gecie zaproszenia, widnieje przy wejciu do domw,
biur, sklepw i restauracji, co ma zapewni m.in. powodzenie w interesach.
17 lutego obchodzony jest jako wiatowy Dzie Kota[20]. W Polsce wito to jest
obchodzone od 2006 roku[20].

Kot w literaturze[edytuj]

Freja i jej koty

W bani Kot w butach (1697) Charles Perrault przedstawi sprytnego kocura, ktry
zdoby dla swojego opiekuna nie tylko majtek, ale rwnie rk ksiniczki.

Na pocztku XIX stulecia pisarze tacy jak Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Victor
Hugo, Honor de Balzac czy Charles Baudelaire publikowali opowiadania o swoich
kotach.
 W Alicji w Krainie Czarw (1865) Lewisa Carrolla jedn z postaci jest Kot z Cheshire,
ktry cigle znika i pojawia si.

Rudyard Kipling w zbiorze Takie sobie bajeczki (ang. Just So Stories, 1902),
zamieci m.in. opowiadanie O kocie, ktry chadza wasnymi drogami.

Andrew Lloyd Webber napisa musical Koty (1978-79) w oparciu o zbir

wierszy Koty (ang. Old Possum's Book of Practical Cats) autorstwa T.S. Eliota.

Lilian Jackson Braun stworzya seri kryminaw zatytuowanych Kot,

ktry... (ang. The cat who...), opowiadajcych o detektywie i jego przyjacioach-
wsppracownikach: dwch inteligentnych kotach syjamskich.

Michai Buhakow w powieci Mistrz i Magorzata (1966-67) stworzy posta demona

Behemota pazia, ktry pod postaci wielkiego czarnego kocura, chodzcego na
dwch apach i mwicego ludzkim gosem, suy w wicie szatana.

Andrzej Sapkowski, jako ogromny wielbiciel kotw, wielokrotnie wprowadza je do

swoich utworw (np. w opowiadaniu Muzykanci ze zbioru Co si koczy, co si
zaczyna).

W powieci Neila Gaimana pt. Koralina wystpuje w roli drugoplanowego bohatera

kot, ktry pomaga Koralinie zwyciy z Wiedm i przedosta si z powrotem do
normalnego wiata.

Stephen Baker (Jak y z neurotycznym kotem 1985) w artobliwy sposb wyjani

w jaki sposb naley postpowa z kotem

Terry Pratchett napisa ksik o tym jak rozpozna prawdziwego kota (Kot w stanie
czystym).

Gwen Cooper opisaa przyja ze lepym kotem w powieci Odyseja kota imieniem
Homer wydana przez Prszyski i S-ka w 2010 r.

Vicki Myron w ksice Dewey. Wielki kot w maym miecie opisuje losy kota
podrzuconego do biblioteki w Spencer, w USA.

Noblistka z 2007 roku Doris Lessing w minipowieci O kotach (On Cats)

przedstawia autentyczne relacje midzy kotami i ludmi na podstawie wasnych
przey i obserwacji, ze szczeglnym zwrceniem uwagi na psychik i zachowanie
kotw.

Wisawa Szymborska napisaa po mierci przyjaciela Kornela Filipowicza wiersz Kot

w pustym mieszkaniu.

Howard Phillips Lovecraft napisa kilka opowiada, w ktrych wana rol odgrywaj
koty, jak na przykad Koty Ultharu[21]

Simon Tofield stworzy kreskwki, w ktrych gwnym bohaterem jest sprytny Kot
Simona. Na ich podstawie powstao kilka ksiek.

Kot w sztuce kulinarnej[edytuj]

 Europa. W kulturze europejskiej potrawy z kota byy stosunkowo czstym
elementem jadospisu od wczesnego redniowiecza do XIX wieku. Wiele rde
zawiadcza, e koty jadano m.in. we Francji, Woszech i Hiszpanii[22]. W
czterech szwajcarskich kantonach do dnia dzisiejszego z kociego misa
przygotowuje si potrawy boonarodzeniowe[23].

Azja. Potrawy z kotw s tradycyjnie spoywane w Chinach[24]. W kuchni

kantoskiej wystpuje potrawa o nazwie Smok, tygrys i feniks, sporzdzana m.in. z
misa kota.[potrzebny przypis] W latach 90 XX wieku potrawy z kota stay si popularne
w kuchni wietnamskiej[25].

Australia i Oceania. Australijscy aborygeni rwnie zabijaj i zjadaj zdziczae koty.

[potrzebny przypis]

Inne ciekawostki[edytuj]
T sekcj naley dopracowa:
zamieni topnaj.pl na wiarygodniejsze rdo.
Dokadniejsze informacje o tym, co naley poprawi, by moe znajduj si w dysk
Po wyeliminowaniu niedoskonaoci naley usun szablon {{Dopracowa}} z tej s

W 1879 roku w Belgii przeprowadzono prb zastpienia gobi pocztowych kotami.

37 zwierzt wywieziono z Lige do miejscowoci pooonej w promieniu 30 km,
wyposaono w odpowiedni ekwipunek i wypuszczono wszystkie koty wrciy do
Lige, jednak wikszo pozbya si w drodze przesyek.[potrzebny przypis]

Koty biae s szczeglnie naraone na wrodzon guchot ze wzgldu na recesywny

gen biaego futra. Wbrew pozorom, kot biay nie jest albinosem (albinizm u kotw
wystpuje niezmiernie rzadko). Ryzyko wystpienia guchoty znacznie wzrasta u
kotw biaych z niebieskimi oczami (szacuje si, e ok. 25% takich kotw nie syszy)
[26]

Kocury s zazwyczaj lewoapkowe, podczas gdy wikszo kotek uywa czciej

swojej prawej apki. Co ciekawe, wikszo leworcznych wrd ludzi stanowi
rwnie osobniki pci mskiej[27].

Koty z atwoci wdrapuj si na drzewa, lecz zejcie z powrotem na ziemi stanowi

dla nich problem. Haczykowate pazurki wygite s tylko w jedn stron, dlatego
zejcie z drzewa musi odbywa si w tej samej pozycji co wejcie, tj. ebkiem w gr.
[27]
.

Przypisy
1. Skocz do:a b c Felis catus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).

2. Skocz do gry Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Felis catus. w: Mammal Species of
the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins
University Press, 2005. (ang.) [dostp 28 padziernika 2009]

3. Skocz do gry John Pickrell: Oldest Known Pet Cat? 9,500-Year-Old Burial Found on
Cyprus (ang.). nationalgeorgaphic.com, 2004-04-08. [dostp 2010-02-09].

4. Skocz do gry Carlos A. Driscoll, Juliet Clutton-Brock, Andrew C. Kitchener, Stephen J.

OBrien: The Evolution of House Cats: Scientific American (ang.). www.scientificamerican.com,
2009-06. [dostp 2010-02-09].
5. Skocz do gry ISSG Database: Alphabetical listing of all species in the Global Invasive
Species Database

6. Skocz do gry Archeowieci (pol.). [dostp 2014-07-06].

7. Skocz do gry Fastelavn! (webarchive)

8. Skocz do gry Guinness World Records 2010. Bantam; Reprint edition, 2010, s.
320. ISBN 978-0553593372. Cytat: The oldest cat ever was Creme Puff, who was born on
August 3, 1967 and lived until August 6, 2005--38 years and 3 days in total.

9. Skocz do gry Mateusz Kuda: Kot Teodor wraca do zdrowia po operacji. Bez jzyka
zginby mierci godow (pol.). TVN24, marzec 2014. [dostp 2014-03-29].

10. Skocz do:a b Helena Przespolewska: Podstawy anatomii zwierzt domowych. Warszawa:
Wydawnictwo Wie Jutra, 2009, s. 77. ISBN 83-89503-67-0.

11. Skocz do:a b c Zadziwiajce kocie amory (pol.). PAP SA, 2013-12-11. [dostp 2013-12-12].

12. Skocz do gry Ruja, Vetopedia, 20 stycznia 2016.

13. Skocz do gry Madhumita Venkataramanan. Kocimi ciekami. wiat Nauki. nr. 9 (241), s.
14, wrzesie 2011. Prszyski Media. ISSN 0867-6380.

14. Skocz do gry Ogon kota / Budowa / Artykuy / wiat kotw wiedza - biologia, historia,
gatunki, prawo, kultura, zachowania (pol.). [dostp 2016-11-22].

15. Skocz do gry owny, owniejszy, najowniejszy / Zachowania / Artykuy / wiat kotw
wiedza - biologia, historia, gatunki, prawo, kultura, zachowania (pol.). [dostp 2016-11-22].

16. Skocz do gry Zachowania spoeczne (pol.). [dostp 2016-11-22].

17. Skocz do gry http://www.pzf.pl

18. Skocz do gry Mru Mru

19. Skocz do gry http://kotrosyjski.com.pl/zakup-kota/ Definicja kota rasowego

20. Skocz do:a b wiatowy Dzie Kota. TVP Info. [dostp 2016-06-23].

21. Skocz do gry H.P. Lovecraft's The Cats of Ulthar. www.hplovecraft.com. [dostp 2015-09-
07].

22. Skocz do gry Kamil Janicki, Czy dawniej jadano koty?, Ciekawostki historyczne, 26 marca
2011.

23. Skocz do gry Szwajcarzy jak Chiczycy jedz koty i psy. To boonarodzeniowa tradycja.
W: swiat.newsweek.pl [on-line]. [dostp 2016-06-23].

24. Skocz do gry Miso gotowanych ywcem kotw w kantoskich restauracjach.

W: chiny24.com [on-line].

25. Skocz do gry Kot na talerzu, www.forumdwutygodnik.pl [dostp 2016-04-25].

26. Skocz do gry Guchota u biaych kotw. W: vetopedia.pl [on-line].

27. Skocz do:a b 35 najbardziej interesujcych ciekawostek o kotach. W: topnaj.pl: Ciekawostki Ze

wiata, Fakty, Wiedza [on-line]. [dostp 2017-03-19].
Bibliografia[edytuj]
1. Sownik kotw wiata, Zuzanna Stroemenger, Krzysztof Schmidt, Prszyski i S-
ka, Warszawa 2001, s. 69

2. Koty, Aleksandra Konarska-Szubska, Pastwowe Wydawnictwo Rolnicze i

Lene, Warszawa 1980, 1986, ISBN 83-09-00219-X

3. Laurence Bobis, Kot. Historia i legendy, Avalon 2008.

4. Zwierzta udomowione w dziejach ludzkoci, Alicja Lasota-Moskalewska,

Wydawnictwa UW, Warszawa 2005, s. 211 - 217

Linki zewntrzne[edytuj]
Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Definicje sownikowe w Wikisowniku

Systematyka w Wikispecies

Wystawa kotw w Holandii w kronice PKF w bazie Repozytorium cyfrowe Filmoteki

Narodowej
Kontrola autorytatywna (takson):
GND:4030046-8

BNCF:3206