Professional Documents
Culture Documents
Rok V
grudzie
UNIWERSYTECKI
Pismo Uniwersytetu Wrocawskiego
1999
C e n a 1 z
ISSN 1425-798X
2 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
D r CZESAW M A L C Z E W S K I J O A N N A SZTELMER
Przedstawiciel Senatu Sekretarz Komisji
Sekretarz Komisji M g r AGNIESZKA WRBLEWSKA
M g r MIROSAW JAKUBOWSKI Wydzia Prawa i Administracji
Dzia Organizacyjny
RZECZNICY DYSCYPLINARNI DLA STUDENTW
"Gry-Literatura-Kultura" Prof. L E O N O L S Z E W S K I
"Jzyk a Kultura" "Ekonomia"
zmiana nazwy serii "Ksztacenie Jzykowe w Szkole" na Prof. STANISAW KAMIERCZYK
"Ksztacenie Jzykowe" "Prawo"
Prof. B O G U S A W B A N A S Z A K
WYDZIA N A U K PRZYRODNICZYCH "Przegld Prawa i Administracji"
"Prace Ogrodu Botanicznego" Prof. K A R O L J O C A
"Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi"
R E D A K T O R Z Y S E R I I W Y D A W N I C Z Y C H
WYDZIA N A U K PRZYRODNICZYCH
WYDZIA FILOLOGICZNY Prof. JADWIGA A N I O L - K W I A T K O W S K A
Prof. A N N A M I C H O S K A - S T A D N I K "Prace Botaniczne"
"Anglica Wratislaviensia" Prof. STANISAW C I O K
Prof. J Z E F K O S I S K I "Prace Geograficzne"
"Bibliotekoznawstwo" D r PAWE ALEKSANDROWSKI
Prof. A N N A D B R O W S K A "Filozofia"
"Jzyk a kultura" D r M A R E K MAGDZIAK
Dr K O R D I A N B A K U L A , prof. J A N M I O D E K "Logika"
"Ksztacenie Jzykowe" Prof. M A R I A N W O L A S K I
Prof. T A D E U S Z A B S K I "Niemcoznawstwo"
"Literatura i Kultura Popularna" Prof. A N D R Z E J J A B O S K I
Prof. STANISAW P R D O T A "Politologia"
"Nederlandica Wratislaviensia" Prof. Z B I G N I E W K U R C Z
Prof. B O G D A N S I C I S K I "Socjologia"
"Onomstica Slavogermanica"
Prof. M A R I A N U R S E L
6 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
AKTUALNOCI
Konkurs na projekt nowej Biblioteki Uniwersytec- parlamentarzyci dolnolscy. Pose J a n Chmielewski
kiej w e Wrocawiu rozstrzygnity. (AWS) zoy w Sejmie owiadczenie w sprawie zblia-
9-osobowy Sd Konkursowy pod przewodnictwem jcego si jubileuszu UWr. Istnieje Uchwaa Senatu
architekta, prof. Olgierda Czernera, wybra projekt gru- Uniwersytetu Wrocawskiego z 21 kwietnia 1999 roku w
py architektw z Warszawy - Jacka Kopczewskiego, Je- sprawie obchodw 300-lecia UWr. Powsta plan jubile-
rzego Ruszkowskiego i Jacka Rzyskiego. Oglny projekt uszowych inwestycji i remontw w UWr. (pod hasem 300-
zawiera koncepcj ksztatu gmachu biblioteki i rozpla- lecia uczelni bd zdobywane na nie rodki).
nowanie powierzchni w jego wntrzu. Sdziowie docenili Powoane 4 zespoy robocze przedstawi Senatowi UWr.
nagrodzony projekt za "umiejtne wpisanie bryy w eks- projekty. Prof. Teresa Kulak i prof. J a n Harasimowicz
ponowany, nadrzeczny pejza miasta oraz za wyrafino- przewodniczy bd zespoowi wydawniczemu, czonkiem
wane i oryginalne ksztatowanie wntrz publicznych Bi- jest dr Leonard Smka; zespoem do spraw imprez ju-
blioteki". Nowy gmach Biblioteki Uniwersyteckiej po- bileuszowych (konferencje, zjazdy, wystawy) kierowa
wstanie obok gmachu Wydziau Chemii, na terenie mi- bdzie prof. Elbieta Lonc, czonkami s dr Elbieta
dzy Mostem Pokoju a ul. Szczytnick i pomieci ok. 3 Dzikowska, dr Kazimierz Olechowski, mgr Ryszard My-
min woluminw. Kolejne miejsca przyznano projektom narski i dr Andrzej adomirski; zespoowi ds. rodkw
architektw z Krakowa, Wrocawia, Grnego lska, a finansowych przewodniczy bdzie prof. Ludwik Turko,
miejscem pitym zostay wyrnione trzy projekty ar- czonkami s prof. Marek Grny, dyrektor administra-
chitektw z Wrocawia, Krakowa i Gliwic. Projekty s cyjny, mgr Marek Kornatowski i kwestor, mgr Ryszard
zarysem koncepcji i nie ma pewnoci, ktry z trzech ko- ukowski; prof. Aleksander Wony przewodniczy zespo-
lejnych bdzie zrealizowany (zaley to od wykonania pro- owi do kontaktw z mediami, czonkami s prof. Beata
jektu technicznego). Ostatecznego wyboru projektu do- Ociepka i dr Igor Borkowski. Powoany bdzie rwnie
kona Sd Konkursowy w styczniu przyszego roku zesp do kontaktw midzynarodowych, do ktrego zgo-
Ratunek dla zagroonych zasobw bibliotecznych i si akces prof. Konrad Nowacki. W Komitecie jest take
archiwalnych dr Leszek Ryk. Centrum administracyjno-technicznym
do dziaa przygotowujcych obchody 300-lecia UWr.
Rada Ministrw zaakceptowaa 17 listopada wielo-
bdzie Biuro Promocji i Absolwentw UWr. Koordynato-
letni program rzdowy na lata 2000 - 2008 "Kwany
rem dziaa zwizanych z jubileuszem uczelni z ramie-
papier. Ratowanie w skali masowej zagroonych polskich
nia Rektora bdzie dr hab. Adam Chmielewski. Bd
zasobw bibliotecznych i archiwalnych".
take powoane zespoy wydziaowe do przygotowania
Szczegy na stronie:
jubileuszowych konferencji i wydawnictw. Peny skad
http://www.kbn.gov.pl lub http://kbn.icm.edu.pl/.
Komitetu Obchodw 300-lecia Uniwersytetu zostanie
Przygotowania do obchodw 300-lecia Uniwersyte-
opublikowany w najbliszym czasie.
tu Wrocawskiego
Stowarzyszenie Absolwentw UWr.
Powoany zosta uniwersytecki Komitet Obchodw Biuro Promocji i Absolwentw przygotowao akcj
300-lecia naszej Uczelni. Po pierwszym spotkaniu orga- powoania Stowarzyszenia Absolwentw UWr. Akcja b-
nizacyjnym dobierani s wsppracownicy do tematw dzie realizowana przy okazji rozdawania dyplomw te-
strategicznych, m.in. konferencji naukowych, wydawnictw gorocznym absolwentom UWr. Potem lista Stowarzysze-
jubileuszowych, zdobywania funduszy, wsppracy z me- nia bdzie uzupeniana o absolwentw z poprzednich lat,
diami. Komitet Honorowy, ktremu przewodniczy Prezy- przy pomocy massmediw.
dent RP, Aleksander Kwaniewski, zostanie powoany w
terminie pniejszym. Zostan do niego zaproszeni m.in.
PERSONALIA
W A D Z E R A D Y G W N E J SZKOLNICTWA WYSZEGO prof. A N D R Z E J H A A S (PWr.)
w V I I KADENCJI NA LATA 1 9 9 9 - 2002 prof. A N D R Z E J JAMIOKOWSKI (UMK)
Prezydium Rady Gwnej prof. M A K S Y M I L I A N P A Z D A N (U1.)
prof. A N D R Z E J PELCZAR (UJ) - przewodniczcy
prof. A N D R Z E J D U B A S ( A R Pozna) Czonkowie Prezydium Rady Gwnej
prof. A N D R Z E J G O M U L I S K I (PW) dr M A R I A B A S T E R - G R Z L E W I C Z (AP W Krakowie)
Numer 10/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 7
ks.prof. F R A N C I S Z E K K A M P K A ( K U L ) B O G D A N M A J E W S K I - geografia
prof. R O M U A L D G E L L E S
ks. kard. H E N R Y K G U L B I N O W I C Z ZARZD UCZELNIANY SAMORZDU STUDENTW
prof. J E R Z Y JASTRZBSKI UNIWERSYTETU WROCAWSKIEGO
prof. MIECZYSAW KLIMOWICZ BARTOSZ KONOPKA (IV rok matematyki) - przewodni-
prof. J Z E F UKASZEWICZ czcy
prof. T A D E U S Z P Y T L I K PIOTR M I R E K (V rok geografii) - wiceprzewodniczcy
prof. ZYGFRYD S I W I K PIOTR MIDZIAK (V rok geografii) - przewodniczcy Ko-
d r h a b . WIESAW SUDER misji Socjalnej
prof. W O J C I E C H W R Z E S I S K I M I R O S A W M O C H (V rok polonistyki) - przewodniczcy
Przedstawiciel Fundatora Komisji Dydaktycznej
Fundacja powstaa 19 grudnia 1989 roku. Jej celem R A F A C I S E K (V rok prawa) - przewodniczcy Komisji
jest wspieranie dziaalnoci Uniwersytetu Wrocawskie- Prawnej
go, w szczeglnoci naukowo-badawczej. Podejmuje ona PATRYCJA M O R A W S K A (V rok polonistyki) - przewodni-
dziaania na rzecz wykorzystania osigni naukowo-ba- czca Komisji Marketingu przy Zarzdzie SS
NOMINACJE DOKTORATY
O Dr hab. Wojciech Bal z Zakadu Chemii Bionieorganicznej UWr. otrzyma nagrod Wydziau Nauk Matematycz-
nych, Fizycznych i Chemicznych Polskiej Akademii Nauk za rozpraw habilitacyjn zawierajc badania zwizane
z nowotworami wywoywanymi przez zwizki niklu. Znajomo mechanizmw wizania zwizkw niklu przez bia-
ka strukturalne DNA, powodujcych zmiany nowotworowe, pozwoli na wykorzystanie ich w profilaktyce i diagnosty-
ce chorb nowotworowych.
O Prof. R O M U A L D G E L L E S , rektor UWr. i prof. Jzef Zikowski, prorektor UWr., zostali czonkami Zarzdu Klubu
rodowiskowego AZS we Wrocawiu.
Funkcj prezesa Zarzdu peni prof. B O G U S A W F I E D O R ( A E ) .
Wiceprezesami s: mgr A N D R Z E J HREHOROWICZ ( A E ) - ds. finansowych i marketingu, dr ZDZISAW P A L I G A ( A W F ) - ds.
sportowych, A D A M R O C Z E K (UWr.) - ds. organizacyjnych.
Sekretarzem Zarzdu Klubu rodowiskowego jest mgr M A R I A N D Y M A L S K I .
O Prof. R O C I S L A W E R E L I K , prorektor ds. studenckich UWr., wszed w skad Konwentu Wyszej Szkoy Zawodowej w
Legnicy.
Prof. STANISAW KAMIERCZYK, profesor zwyczajny w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa, jako przedstawiciel Uniwer-
sytetu Wrocawskiego zosta wybrany do Senatu Wyszej Szkoy Zawodowej w Legnicy.
O Dr hab. M A R T A B O R O W I E C Z Zakadu Ekologii Ptakw, czonek Komitetu Zoologii PAN, zostaa prezesem
Polskiego Towarzystwa Zoologicznego.
CL Prof. M A R E K B O J A R S K I , prorektor ds. oglnych UWr., odebra nagrod Ministra Edukacji za przewodniczenie
Komisji Dyscyplinarnej przy Radzie Gwnej Szkolnictwa Wyszego w minionej kadencji i zosta na drug kadencj
przewodniczcym tej Komisji.
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 9
Prof. A L E K S A N D R A K U B I C Z zostaa ponownie powoana przez Kolegium Rektorw Uczelni Wrocawia i Opola na
koordynatora rodowiskowego Festiwalu Nauki we Wrocawiu w roku 2000. Koordynatorem Festiwalu w Uniwersy-
tecie Wrocawskim zosta prof. A D A M J E Z I E R S K I .
Dodatkowe stypendia Ministra Edukacji Narodowej na rok akademicki 1999/2000 otrzymali:
M A R C I N B O H R - I V rok archeologii
M A R C I N D B R O W S K I - I I I rok geologii
M A G O R Z A T A M A T U S Z A K - V rok filozofii
M A R C I N P A T E R N O G A - V rok archeologii
J O A N N A P U N I C K A - I I rok biologii
J U L I T A W R B E L - V rok psychologii
Stypendia zostay przyznane na okres 10 miesicy (od 1 padziernika br.). Wysoko miesicznego stypendium
wynosi 650 z.
O Stypendia Fundacji dla Uniwersytetu Wrocawskiego w roku akademickim 1999/2000 otrzymali:
U K A S Z B E R L I C K I - chemia
A N N A K A P A T I U K - prawo
J U S T Y N A K O O D Z I E J - filologia romaska
A R T U R K R E L - chemia
K R Z Y S Z T O F K U R N I C K I - fizyka
A G N I E S Z K A K W A C Z E K - filologia klasyczna
I L O N A M I C H A L I K - politologia
K A T A R Z Y N A M I K U R D A - astronomia
P A W E S I K O R A - filozofia
I W O N A S O B C Z A K - mikrobiologia
P I O T R W I E C Z O R E K - informatyka
W O J C I E C H W I T K O W S K I - psychologia
K A T A R Z Y N A W O J T A C H N I O - biotechnologia
I Z A B E L A W O J T E R A - administracja
A R K A D I U S Z W O J T Y A - historia sztuki
S Z Y M O N E B E R S K I - matematyka
Dyplomy potwierdzajce stypendia Fundacji dla Uniwersytetu Wrocawskiego w wysokoci 500 z wrczy, w obecno-
ci Rektora, prof. Romualda Gellesa, prof. Janusz Degler na uroczystym spotkaniu 22 listopada w sali Senatu UWr.
O Podczas dorocznych Wrocawskich Promocji Dobrych Ksiek w konkursie na najlepsz ksik roku 1999 o
"Piro Fredry" Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocawskiego otrzymao wyrnienie za wydanie ksiki Tymona Ter-
leckiego Spotkania ze swoimi. J u r y podkrelio wszechstronno prezentacji dorobku emigracyjnego twrcy. Gwn
nagrod "Piro Fredry" w konkursie za najlepsz ksik roku 1999 przyznano ksice Adam Mickiewicz. Dziadw
cz III. Podobizny autografw. Transliteracje. Komentarze, wydanej przez Instytut Bada Literackich w Warszawie.
KRONIKA
23 listopada '99 w Wyszej Szkole Oficerskiej obra- przewodniczcy Rady Wydziau Prawa. Rektorowi towa-
dowao Kolegium Rektorw Uczelni Wrocawia i Opola. rzyszyli prof. Justinas Peckaitis, prorektor ds. naucza-
Prof. Aleksandra Kubicz, koordynator rodowiskowy wro- nia i prof. Viadas Brakauskas, dyrektor administracyj-
cawskiego Festiwalu Nauki, zoya sprawozdanie z prze- ny uczelni. Podpisana na pi lat umowa umoliwi wy-
biegu tegorocznych prezentacji naukowych. 37 tys. ucze- mian pracownikw naukowych i studentw oraz organi-
stnikw to oznaka penego sukcesu tej imprezy. Prof. A. zowanie wsplnych projektw badawczych, wykadw i
Kubicz zostaa powoana przez Kolegium Rektorw na seminariw. W Uniwersytecie planuje si utworzenie
rodowiskowego koordynatora Festiwalu Nauki - Wro- Zakadu Jzyka i Kultury Litewskiej.
caw 2000, ktry zosta wpisany w program imprez mi- 6 grudnia '99 z wizyt robocz przebywa w Uniwer-
lenijnych Wrocawia. W czerwcu 2000 wrocawski i war- sytecie Wrocawskim wiceminister edukacji narodowej,
szawski Festiwal Nauki prawdopodobnie zaprezentuj prof. Jerzy Zdrada. Towarzyszyli mu Grzegorz Roman i
si na EXPO 2000 w Hannowerze. Rektorzy wysuchali Zenon Tagowski z Dolnolskiego Urzdu Marszakow-
propozycji dyr. Edmunda Radonia, organizatora lutowych skiego oraz prof. Stanisaw Dbrowski, rektor Wyszej
Prezentacji Edukacyjnych w Hali Ludowej. Prof. Marek Szkoy Zawodowej w Legnicy, ktr minister rwnie wi-
yszczak, dziekan Wydziau Gospodarki Narodowej Aka- zytowa. Pod przewodnictwem rektora, prof. Romualda
demii Ekonomicznej, zapozna rektorw z moliwocia- Gellesa, ktremu towarzyszyli prorektor, prof. Marek
mi wsppracy uczelni z bankami. Bojarski, dyrektor administracyjny, Marek Kornatowski
25 listopada '99 w sali Senatu zostaa podpisana i kwestor, Ryszard ukowski, przedyskutowano plany uni-
umowa o wsppracy partnerskiej midzy Wydziaem wersyteckich inwestycji jubileuszowych. Pomocy i wspar-
Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocawskiego a cia ze strony MEN oczekuje Uczelnia w pierwszej kolej-
Litewsk Akademi P r a w a . Ze strony Uniwersytetu noci przy budowie obiektu dla informatyki i przy re-
umow sygnowali prof. Romuald Gelles, rektor UWr. i moncie gmachu gwnego. Istotne dla wadz rektorskich
prof. Zdzisaw Kegel, dziekan Wydziau Prawa i Admi- jest take umieszczenie wanego dla UWr. tytuu inwe-
nistracji UWr. a z Litewskiej Akademii Prawa prof. Alvy- stycyjnego - budowy Nowej Biblioteki Uniwersyteckiej
das Pumputis, rektor uczelni i doc. Henryk Malewski, w centralnym programie inwestycyjnym i pomoc mini-
10 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
sterstwa w przejciu budynku dla Zamiejscowych Grup dniowego pasa Polski oraz ssiednich regionw Niemiec
Studenckich w Kodzku. Minister Zdrada poinformowa, i Ukrainy z europejskimi trajektoriami cywilizacyjnymi.
e nowa ustawa o szkolnictwie wyszym wejdzie na dro- Celem spotkania byo uwiadomienie koniecznoci zdy-
g legislacyjn prawdopodobnie w czerwcu przyszego namizowania dziaa w tym zakresie, szczeglnie po-
roku i wwczas obowizywa mogaby od nowego roku przez przyspieszenie budowy autostrady A4. W spotka-
akademickiego. niu uczestniczyli eksperci z dyskutowanych dziedzin,
9 - 1 0 grudnia '99 Urzd Marszakowski Wojewdz- przedstawiciele wadz pastwowych i samorzdowych,
twa Dolnolskiego zorganizowa we Wrocawiu midzy- przedstawiciele Niemiec i Ukrainy oraz konsultanci ze
narodow konferencj na temat "Transeuropejski kory- rodowisk akademickich i wykonawcy inwestycji. Nasz
tarz komunikacyjny Niemcy - Polska - Ukraina a roz- uczelni reprezentowa prof. J a n oboda, ktry wystpi
wj gospodarczy regionw". Dyskutowano zagadnienia po- z wykadem na temat: "Aktywizacja gospodarcza w ko-
zwalajce na powizanie rozwoju gospodarczego pou- rytarzach autostrad i drg ekspresowych".
bie doktorantw przypadajcych na 1 potencjalnego pro- toranckich w UWr., a take zgodnie z naszymi informa-
motora, a take w zwizku z tym, e na niektrych wy- cjami prasowymi, na studia doktoranckie mog by przyj-
dziaach pewna liczba samodzielnych nauczycieli aka- mowani absolwenci szk wyszych posiadajcy tytu
demickich nie zajmuje si doktorantami w ogle, istnie- zawodowy magistra i legitymujcy si redni ocen ze
j przypadki, e niektrzy promotorzy maj do due studiw nie mniejsz ni 4.0.
grupy doktorantw liczce od 10 do 16 osb. Niestety z treci protokow komisji rekrutacyjnych
Wydaje si, e sprawno organizacyjna studium dok- wynika, e na niektrych studiach doktoranckich zasada
toranckiego zaley w duym stopniu od stabilizacji na ta nie jest przestrzegana. Bywa te, e z kandydatw
stanowisku kierownika tego studium. posiadajcych te same rednie ze studiw i te same oce-
Dlatego pewien niepokj mog budzi do czste, ny z rozmowy kwalifikacyjnej na studia doktoranckie
czasem niemal coroczne zmiany na stanowiskach kie- jedni s przyjmowani, a inni nie.
rownikw studiw, jakie obserwuje si na niektrych Jzef Rozynek
studiach doktoranckich.
Zgodnie z obowizujcym zarzdzeniem Rektora Opracowano na podstawie stanu dokumentacji studiw
Uniwersytetu Wrocawskiego nr 45/95 z 11 X 1995r. w doktoranckich na dzie 1 XI 1999r.
sprawie zasad organizacji i funkcjonowania studiw dok-
Liczba suchaczy studiw doktoranckich w latach 1993-1999
Liczba suchaczy w l a t a c h :
Wydzia
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
n a z w a s t u d i u m doktoranckiego
ogem ze styp. ogem ze styp. ogem ze styp. ogem ze styp. ogem ze styp. ogem ze styp. ogem ze styp.
WYDZIA FILOLOGICZNY 5 5 14 14 137 98 142 114 147 119 175 145 118 92
S t u d i u m Bibliologii.Jzykoznawstwa i
5 5 14 14 137 98 142 114 147 119 175 145 118 92
Literaturoznawstwa
WYDZIA N A U K SPOECZNYCH 28 14 43 20 75 45 96 66 119 79 151 94 188 90
S t u d . N a u k o Polityce,Filozofii i Socjologii 28 14 43 20 75 45 96 66 119 79 151 94 188 90
WYDZIA N A U K HIST. I PEDAG. 59 59 50 41 72 60 78 71 100 83 107 89 138 86
Studium Pedagogiki -- -- -- - 19 16 18 18 35 27 33 27 44 22
Studium Slskoznawcze 59 59 50 41 53 44 60 53 65 56 74 62 94 64
WYDZIA PRAWA I ADMINISTRACJI -- -- -- -- 14 9 52 31 123 66 159 85 207 103
Studium Nauk Prawnych -- -- -- -- 14 9 52 31 123 66 159 85 207 103
WYDZIA N A U K PRZYRODNICZYCH 24 24 49 33 102 89 127 117 167 140 162 146 164 122
Studium Biologii 24 24 46 31 73 61 93 64 107 94 -- -- -- --
S t u d i u m Biologii Molekularnej -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 40 37 37 30
Studium Biologii Rozwoju -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 19 15 30 22
Studium Biologii rodowiskowej -- - - -- -- -- -- -- -- -- 47 46 38 32
Studium Geografii - -- -- - 18 17 16 15 34 20 30 23 39 20
Studium Geologii -- -- 3 2 11 11 18 18 26 26 26 25 20 18
WYDZIA FIZYKI I ASTRONOMII 19 19 17 16 24 22 26 26 32 31 30 30 32 32
S t u d i u m Fizyki 19 19 17 16 24 22 21 21 25 24 22 22 23 23
Studium Astronomii -- -- -- -- 5 5 7 7 8 8 9 9
WYDZIA MATEMATYKI I
INFORMATYKI -- -- -- -- 15 14 20 19 25 23 37 33 34 31
Studium Informatyki -- -- -- -- -- -- -- - 9 8 15 15 16 16
Studium Matematyki -- - -- - 15 14 20 19 16 15 22 18 18 15
WYDZIA CHEMII 18 18 24 23 33 33 46 46 62 62 63 62 69 65
Studium Chemii 18 18 24 23 33 33 46 46 62 62 63 62 69 65
Razem 153 139 197 147 472 370 587 490 775 603 884 684 950 621
Wg stanu na 1 XI 1999r.
NOWI PROFESOROWIE
Parku Narodowego.
Stopie naukowy doktora habilitowanego uzyska w
Prof.dr hab. roku 1988 na UWr. na podstawie rozprawy Polygyny in
TOMASZ WESOOWSKI three temperate forest passenes (with a critical rvalua-
Instytut Zoologiczny tion ofhypotheses for the volution of polygyny).
Z Uniwersytetem Wrocawskim zwizany jest od 1977
roku po podjciu pracy w Zakadzie Ekologii Ptakw In-
stytutu Zoologicznego. Wczeniej by asystentem w Wy-
Urodzi si 9 wrzenia 1950r. szej Szkole Pedagogicznej w Siedlcach. W 1981 roku
w Bydgoszczy. S t u d i a wysze zosta awansowany na stanowisko adiunkta w Zaka-
ukoczy na Wydziale Biologii Uni- dzie Ekologii Ptakw, na ktrym to stanowisku pozosta-
wersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w je po dzi dzie.
1973 r. uzyska tytu magistra biologii. Dorobek naukowy profesora obejmuje 130 pozycji, z
Stopie naukowy doktora otrzyma w 1980 r. na Uni- tego 57 to prace twrcze. Prace oryginalne publikowane
wersytecie Wrocawskim na podstawie rozprawy Zacho- byy w czasopismach ornitologicznych i ekologicznych.
wanie terytorialne i ekologia populacji wistunki lenej Prof. T. Wesoowski naley do czowki polskich eko-
(Phylloscopus sibilatrix) w warunkach Biaowieskiego logw i ornitologw. Jego zainteresowania ukierunkowa-
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 15
ne s na ekologi, ekologi behawioraln i zagadnienia turalist", "Journal of Animal Ecology", "Ornis Scandina-
ewolucyjne. Prowadzi, zainicjowany przez prof. Ludwika vica", "Condor", "Ardea", "Ibis", "Oecologia", "Journal of
Tomiaojcia z UWr. przed 25 laty, program badawczy w Avian Biology", "Biological Conservation".
zakresie ekologii zespow i wybranych populacji pta- Prof. Wesoowski bra udzia w wielu midzynarodo-
kw w warunkach pierwotnego lasu Puszczy Biaowie- wych spotkaniach naukowych, na ktrych referowa wy-
skiej, a prowadzone z jego udziaem cige i wieloletnie niki swych bada. Z waniejszych mona wymieni trzy
cenzusy skadaj si na najlepszy w Europie monitoring Midzynarodowe Kongresy Ornitologiczne (w Ottawie,
ornitologiczny, speniajcy kryteria Programu Dugoter- Moskwie i Wiedniu) i dwa Midzynarodowe Kongresy
minowych Bada Ekologicznych ILTER. Ekologii Behawioralnej (w Madison - USA i w Uppsali).
Wan pozycj w dorobku naukowym profesora sta- Profesor T. Wesoowski jest czonkiem Polskiego To-
nowi rozdziay w monumentalnym dziele, jakim jest warzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Eko-
Europejski Atlas Ptakw Lgowych (red. Hagemeijer i logicznego, British Ecological Society, Association for the
Blair 1997), w zbiorczym midzynarodowym wydaniu Study of Animal Behaviour, Cooper Ornithological So-
ksikowym o Dynamice liczebnoci ptakw (red. Hage- ciety i International Ornithological Committee (od 1986).
meijer i Verstrael 1994), a take w Polskiej Czerwonej Uczestniczy w Radzie Redakcyjnej "Birds of Western
Ksidze Zwierzt (1992). Palaearctic Update" (od 1997) i "Acta Ornithologica" (od
Za prac o powstawaniu (ewolucji) opieki rodziciel- 1998). Jest czonkiem Rady Naukowej Biaowieskiego
skiej u ptakw prof. Wesoowski zosta nagrodzony przez Parku Narodowego (od 1991). W 1991 r. zostaje wsp-
Ministra Edukacji Narodowej. zaoycielem Oglnopolskiego Towarzystwa Ochrony Pta-
Dorobek profesora liczy si w skali midzynarodo- kw, ktrego wiceprezesem jest do dzisiaj. W czasie pre-
wej. Cz jego prac zostaa opublikowana w renomowa- zydentury Lecha Wasy by czonkiem Rady Ekologicz-
nych periodykach naukowych takich jak: "American Na- nej przy Prezydencie RP.
wraz z utworzeniem w nim specjalnoci dziennikarskiej. zytach, majcych zarazem charakter warsztatowy, ta-
Zdobyy przy tym od razu niezwyk popularno, i to kich znakomitych postaci jak chociaby Ryszard Kapu-
przekraczajc granice Dolnego lska. Dzi obejmuj ciski.
swym zasigiem ju trzy roczniki studentw stacjonar- W nowej sytuacji znajdzie si dziennikarstwo wraz z
nych i zaocznych (w sumie okoo 450 suchaczy), szefem pocztkiem roku akademickiego 2000/2001 - i to nie
za caego toku dydaktycznego i Zakadu jest obecnie dr tylko dlatego, e przeniesie si do adaptowanego do jego
hab. Aleksander Wony. potrzeb budynku przy ul. Pocztowej. Merytorycznie wa-
Funkcjonowanie dziennikarstwa jako specjalnoci na niejszy jest fakt przeksztacenia go ze specjalnoci w
kierunku filologia polska sprawia, e jest ono w natural- kierunek studiw - na razie stopnia licencjackiego.
ny sposb podporzdkowane polonistycznemu profilowi Cho naukowo i dydaktycznie nadal funkcjonujce w
studiw. Wszak jego absolwenci otrzymuj dyplom ma- ramach Instytutu Filologii Polskiej - tak ewoluujce wro-
gistra filologii polskiej ze specjalnoci dziennikarsk. cawskie dziennikarstwo bdzie si nieuchronnie "wybi-
Dlatego - w wszym w stosunku do tradycyjnych stu- ja" na jeszcze bardziej samodzieln jednostk uniwer-
diw polonistycznych zakresie - przechodz oni kurs hi- syteck, integrujc zarazem przedstawicieli innych dys-
storii i teorii literatury oraz nauki o jzyku, tyle e sil- cyplin - politologw, socjologw, historykw, ekonomistw,
nie ukierunkowany na publicystyczne gatunki pimien- prawnikw (organizacyjnym modelem chyba powinno tu
nicze oraz na ksztacenie sprawnoci gramatyczno-styli- by majce najdusz tradycj dziennikarstwo przy Uni-
stycznej wypowiedzi. Istotnym, bo zawodowym, dope- wersytecie Warszawskim). To oni, wraz z do tej pory dzia-
nieniem przedmiotw polonistycznych s wykady i wi- ajc kadr naukowo-dydaktyczn, stworz najprawdo-
czenia stricte dziennikarskie, prowadzone gwnie przez podobniej jednostk naukowo-dydaktyczn o sile wystar-
wrocawskich przedstawicieli tego rodowiska, oraz prak- czajcej do uruchomienia dziennikarskiego kierunku stop-
tyki, jakie studenci odbywaj w mass mediach. Trudno nia magisterskiego.
tu wreszcie nie wspomnie o niezwykle atrakcyjnych wi-
ZAKAD OTWARTY
Katedra Jzykoznawstwa Oglnego, funkcjonujca przy Zreszt tutaj akurat Katedra nie odrniaa si od wie-
Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocawskiego, od wrze- lu innych placwek.
nia przestaa istnie. Z dr. hab. Lesawem Cirk, kierowni-
kiem utworzonego w miejsce Katedry Zakadu Jzykoznaw- Zatem likwidacja Katedry bya nieunikniona. Do-
stwa Oglnego i Porwnawczego Instytutu Filologii Germa-
skiej o przyczynach restrukturyzacji i sytuacji zakadu, rozma- mylam si, e zabieg, ktrego dokonano, polegaj-
wia Pawe Kanturski. cy na w c z e n i u maej i "skazanej n a poarcie" jed-
* * * nostki, jak bya Katedra, do silniejszej, nie jest ad-
P a n i e doktorze, niektrzy byliby skonni m w i n y m n o v u m w polskiej owiacie. Zreszt, dowiad-
o kryzysie w e wrocawskim jzykoznawstwie. Oto czenia zachodnie ucz, e w obrbie duych jedno-
znika, wsawiona znakomitymi osigniciami i pra- stek takie mae zakady maj wiksz stabilno
c w y b i t n y c h f a c h o w c w Katedra. W zamian za to finansow, a ponadto moliwe jest lepsze wykorzy-
otrzymujemy placwk o randze zakadu w ramach stanie pracy wykadowcw i uatwiony transfer stu-
Instytutu Filologii Germaskiej. Dlaczego doszo do dentw...
takich kontrowersyjnych przemian i czy byy o n e
n a p e w n o konieczne? Tak te si stao. Wadze wydziau stany przed al-
ternatyw: albo zlikwidowa wszystko, rozprowadzajc
Tak si zoyo, e przypada mi do niewdziczna ksigozbir po instytutach i przekaza pomieszczenia hi-
rola "likwidatora" Katedry... W styczniu tego roku prak- storykom, albo znale kogo, kto pokryje dugi i podej-
tycznie przestay istnie przesanki do jej funkcjonowa- mie si remontu, przejmujc zarazem dorobek Katedry.
nia. Przepisy stanowi, e do istnienia jednostki nauko- Zaproponowano przejcie pomieszcze biblioteki poloni-
wo-dydaktycznej na szczeblu katedry wymagani s dwaj stom, jednak nie wyrazili oni takiej chci. Zainteresowa-
samodzielni pracownicy naukowi z tytuem profesora. ni przejciem pomieszcze byli natomiast germanici.
Tymczasem prof. Wsik, kierownik katedry, przenis si Trzeba zauway, e jest to najwikszy instytut germa-
do UAM w Poznaniu, nastpnie prof. Furdal zakoczy nistyczny w Polsce (mamy ponad 1200 studentw, jest
prac naukow. W styczniu tego roku zakoczy prac w to w tej chwili prawdziwy "kombinat" filologiczny). Tak
katedrze na wasn prob (przenis si na anglistyk) si skada, e w chwili obecnej nasz instytut jest samo-
zasuony ju dla rodowiska jzykoznawczego we Wro- wystarczalny. Niewielkie nadwyki finansowe mog by
cawiu, bardzo dynamiczny, bardzo dobry jzykoznawca przeznaczane na remonty i wyposaenie w nowoczesny
dr Skrzypiec. Zdecydowa si opuci katedr rwnie dr sprzt, zakup literatury... Zaopiekowalimy si rwnie
Wysoczaski, przenoszc si na slawistyk. Praktycznie bibliotek, ktra liczy blisko dziesi tysicy tomw. Oczy-
pozostay wic pomieszczenia, biblioteka i pewien defi- wicie ksigozbir jest udostpniany na dotychczasowych
cyt w kasie... Uprzedzajc paskie pytanie, adnego skan- warunkach, nie tylko studentom germanistyki.
dalu nie byo. Po prostu Katedra nigdy nie miaa wa-
snych studentw, to zawayo na powstaniu pewnych sa- Obawiam si jednak, e oblicze n o w e g o zakadu
boci finansowych, bowiem jednostki tego typu otrzymu- nie bdzie ju tosame z katedr, chociaby dlate-
j dotacje proporcjonalnie do liczby wasnych studentw. go, e odesza prawie caa d a w n a kadra naukowa.
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 17
Czy wobec tego mona bdzie mwi o kontynuo- znawstwa w ich obrbie. Kontynuujc chlubn tradycj
waniu chocia w czci tradycji badawczych byej Katedry chcielibymy wyj poza ramy jzykoznawstwa
katedry, z semiotyk, jzykoznawstwem porwnaw- germaskiego, romaskiego czy angielskiego, w stron
czym oraz jzykoznawstwem oglnym na czele? jzykoznawstwa oglnego, w stron semiotyki, w stron
oglnej teorii komunikacji i sdz, e jestemy do tego
Tak, to znaczy, chcemy oczywicie kontynuowa bada- dobrze przygotowani. Prowadzimy zreszt wykad pod
nia w obszarach ktrymi zajmowano si w Katedrze. Dzia- nazw "Wstp do jzykoznawstwa" dla studentw dru-
alno jakiejkolwiek instytucji naukowej koncentruje si giego roku studiw doktoranckich. W tej chwili w Insty-
wok konkretnych projektw i ludzi majcych pomysy. tucie Filologii Germaskiej trwa "dyskusja programo-
W zakadzie pracujemy nad duym projektem kontra- wa" dotyczca nauczania bloku jzykoznawczego na ger-
stywnym dotyczcym morfosyntaktyki polskiej i niemiec- manistyce, i tego, co moglibymy rwnie zaoferowa za-
kiej w ujciu kategorialnym. Za swj najwikszy dotych- interesowanym spoza instytutu.
czasowy sukces uwaam pozyskanie nowych partnerw
do wsppracy: prof. Joachima Ballwega z Instytutu J- Istnieje swego rodzaju moda na inwestowanie w
zyka Niemieckiego w Mannheimie, jednego z najwik- rozwj nauk cisych, czstokro uytecznych i przy-
szych specjalistw w dziedzinie gramatyki kategorial- noszcych zysk, jak np. genetyka czy technologie
nej, od strony polskiej w projekcie badawczym zgosia informatyczne. Praktykowanie lingwistyki oglnej
swj akces dr Mariola Wierzbicka z WSP w Rzeszowie. moe teoretycznie rwnie przynie korzyci wy-
Dosownie kilka dni temu powierzono mi kierowanie se- mierne, materialne. Wyobraam sobie, e wasz za-
ri wydawnicz "Studia Lingistica", prowadzon przez kad mgby wykonywa prace zlecone nad zasto-
wiele lat przez prof. Wsika. W tej chwili zakad liczy sowaniem teorii komunikacji w reklamie czy pu-
dwch pracownikw. Ja zajmuj si jzykoznawstwem blic relations, bd te wsppracowa z informa-
tekstowym, natomiast moja wsppracowniczka, pani dr tykami. Bierze Pan pod uwag tak moliwo?
Elbieta Wsik tzw. jzykoznawstwem zewntrznym.
Sdz, e w zwizku z rozpocztym projektem proporcje Jak pan wie, lingwistyka jest mao "przebojowa", nie
ulegn z czasem przesuniciu w stron jzykoznawstwa pokazuje swoich wszystkich moliwoci. Tak jak pan po-
tekstowego. wiedzia, teoria komunikacji jest w stanie odsoni ogl-
ne mechanizmy oddziaywania jzykowego. Na pewno j-
W okrelonym przez pana profilu bada mao jest zykoznawstwo mogoby zaoferowa swoje usugi wielu
jzykoznawstwa stricte oglnego. Rozumiem jed- osobom zwracajcym si do nas w celu rozwizania r-
nak, e obowizki dydaktyczne byej Katedry Jzy- nych problemw. Jednak nie eksponowabym tego "uyt-
koznawstwa w postaci wykadw z wstpu do jzy- kowego" aspektu. Podstawowym zadaniem lingwistyki
koznawstwa, teorii komunikacji i innych dla stu- jest wyjanianie zwizkw midzy mow, a tekstem,
dentw filologii s i bd w jaki sposb realizowa- badanie jzyka. Mam to szczcie, e nie odczuwam ja-
ne? kiego deficytu finansowego i mog realizowa swoj
pasj badawcz, w myl zasady: "chc wiedzie".
Chcemy zwrci si z ofert dydaktyczn do wszyst-
kich zainteresowanych jzykoznawstwem oglnym z pro- Zatem ycz Panu i caemu zakadowi powodze-
pozycj wykadu, nie tylko w jzyku niemieckim, ale rw- nia w pracy w nowej strukturze i dzikuj za roz-
nie w jzyku polskim, przedstawiajcego najwaniej- mow.
sze zagadnienia jzyka. Jednak wikszo instytutw
naszego wydziau ma wasnych jzykoznawcw, ktrzy w Ja rwnie dzikuj.
ramach swojego pensum godzinowego nauczaj jzyko-
waa i przyja dokument: "Niektre problemy szkolnic- Dua cz jej dziaalnoci dotyczya opiniowania wnio-
twa wyszego wymagajce rozwiza na drodze noweli- skw o utworzenie nowych szk wyszych (niepastwo-
zacji uregulowa prawnych", w ktrym przedstawione wych i pastwowych), tworzenie nowych kierunkw stu-
zostay kierunki, w jakich powinny pj zmiany w usta- diw, rozszerzanie uprawnie szk nie nalecych do
wach dotyczcych szkolnictwa wyszego. W styczniu 1997 grupy uczelni w peni autonomicznych, opiniowanie ich
roku Minister Edukacji Narodowej powoa autorski Ze- statutw itp. Wspomn tu o kilku sprawach, w ktrych
sp Do Spraw Nowelizacji Ustawodawstwa Dotyczce- opiniowaniu odegraem wiksz rol, a ktre nie miay
go Szkolnictwa Wyszego pod kierownictwem profesora charakteru rutynowego.
Jerzego Osiowskiego (byego przewodniczcego Rady Uniwersytet w Biaymstoku. Wiosn 1997 roku Sejm
Gwnej) z zadaniem opracowania zaoe nowej usta- rozpatrywa poselski wniosek o przeksztacenie filii
wy o szkolnictwie wyszym. Wszedem w skad tego ze- Uniwersytetu Warszawskiego w Biaymstoku w samo-
spou, wprawdzie nie jako reprezentant Rady Gwnej dzielny Uniwersytet w Biaymstoku. Rada Gwna wy-
lecz osoba prywatna (taka bowiem bya formua tworze- razia zastrzeenia wobec tego projektu, wskazujc e
nia zespou), tym niemniej moja w nim dziaalno w biaostocka filia nie cakowicie odpowiada przyjtym
sposb oczywisty wywieraa wpyw na moje prace w Ra- kryteriom, jakie musi speni uczelnia by nosi nazw
dzie. Zesp prof. Osiowskiego po przeszo 13 miesi- "uniwersytet". Zalecalimy by zaczeka jeszcze pewien
cach intensywnej dziaalnoci zakoczy prace publiku- czas, gdy placwka ta powikszy liczb swoich jednostek
jc opracowanie pt.: "Zaoenia Reformy Prawa o Szkol- organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopni dok-
nictwie Wyszym" - tak zwan "t ksieczk". tora i doktora habilitowanego. Przedstawiaem to sta-
W VI kadencji Rady Gwnej byem czonkiem Ze- nowisko w Sejmie, ktry jednake (kierujc si raczej
spou RG ds. Prawa o Szkolnictwie Wyszym (przewo- wzgldami politycznymi) zadecydowa o utworzeniu tego
dniczcym zespou by prof. Edmund Wittbrodt). Gw- uniwersytetu.
nym zadaniem Zespou stao si opiniowanie kolejnych Uniwersytet Warmisko-Mazurski w Olsztynie. Wio-
projektw ustawy "Prawo o Szkolnictwie Wyszym". sn br. Rada Gwna pozytywnie zaopiniowaa projekt
Niestety, kierownictwo resortu Edukacji Narodowej utworzenia uniwersytetu przez poczenie Wyszej Szkoy
zdecydowao si w niewielkim tylko stopniu wykorzysta Pedagogicznej w Olsztynie, Akademii Rolniczo-Technicz-
opracowanie zespou prof. Osiowskiego, zlecajc opraco- nej w Olsztynie oraz Warmiskiego Instytutu Teologicz-
wanie projektu nowej ustawy dwm autorom: prof. Mi- nego. Rada wskazaa jednak na szereg wad projektowa-
chaowi Seweryskiemu i prof. Janowi Wojtyle. Projekt nego statutu tej uczelni, w tym niektrych zapisw doty-
ten spotka si z wieloma powanymi zarzutami i by czcych wydziau teologicznego. Rada Gwna wyrazia
przez Ministerstwo Edukacji Narodowej kilkakrotnie rwnie zastrzeenia do projektu umowy midzy Rz-
modyfikowany. Rada Gwna opiniowaa w czerwcu 1999r. dem RP a Konferencj Episkopatu Polski w tej sprawie
kolejn wersj tego projektu i ocenia go negatywnie. wskazujc, e niektre punkty tej umowy s niezgodne z
Jednym z najpowaniejszych zarzutw byo projektowa- ustaw o szkolnictwie wyszym.
ne obnienie rangi habilitacji (wymg przedstawienia roz- Uniwersytet Kardynaa Stefana Wyszyskiego w War-
prawy habilitacyjnej tylko w niektrych dyscyplinach), szawie. Projekt przeksztacenia Akademii Teologii Ka-
zmiana charakteru tytuu profesora (gwnym kryterium tolickiej w Warszawie, a wic uczelni typu wyznaniowe-
przyznania tytuu miay by osignicia dydaktyczne, a go, w pastwowy uniwersytet pojawi si w 1998 roku.
nie naukowe) oraz odebranie pozauczelnianym jednost- Rada Gwna, opierajc si rwnie na opiniach sena-
kom naukowym (w tym instytutom PAN) prawa do pro- tw trzech polskich uniwersytetw stwierdzia, e uczel-
wadzenia studiw doktoranckich, przeprowadzania prze- nia ta spenia kryteria stawiane uniwersytetom, a pla-
wodw habilitacyjnych i wystpowania z wnioskami o nowane poszerzenie profilu studiw uzasadnia jej prze-
nadanie tytuu profesora. ksztacenie. Jednake sprawy wprowadzenia odpowie-
W kolejnej wersji projektu ustawy (z wrzenia 1999r.) dnich zmian w statucie uczelni byy przedmiotem ci-
te i niektre inne kontrowersyjne propozycje zostay usu- gncych si do dugo dyskusji. Rwnie projekt umowy
nite. Tym niemniej i w tej wersji Rada Gwna wykaza- midzy Rzdem RP a Konferencj Episkopatu Polski w
a powane braki, a wrd nich: niewaciwe kryteria tej sprawie budzi zastrzeenia Rady Gwnej, ze wzgl-
podziau wyszych uczelni na zawodowe i "akademickie", du na niezgodno pewnych ustale z ustaw o szkolnic-
nieuzasadnione pomniejszenie roli Rady Gwnej oraz twie wyszym. Wiele z tych kontrowersyjnych propozycji
brak potrzebnych nowelizacji w ustawie o tytule nauko- zostao zmienionych, a nowy uniwersytet rozpocz w tym
wym i stopniach naukowych. roku akademickim swoj dziaalno.
Prace nad prawem o szkolnictwie wyszym trwaj Pastwowe wysze szkoy zawodowe. W ostatnich
nadal. Obecnie prowadzone s dyskusje pomidzy przed- dwch latach zaczy powstawa pastwowe wysze szko-
stawicielami MEN i Konferencji Rektorw Akademic- y zawodowe. Ministerstwo Edukacji Narodowej przygo-
kich Szk Polskich w sprawie dalszych modyfikacji pro- towao w 1998 roku projekt wzorcowego statutu takich
jektu. W listopadzie br. Rada Gwna wydelegowaa prof. szk. Rada Gwna zaproponowaa w nim (a take w
Wittbrodta i mnie do uczestniczenia w tych obradach na przygotowanych na jego podstawie projektach statutw
prawach obserwatorw. Rada Gwna VII kadencji na poszczeglnych uczelni) szereg zmian, ktre zostay
swoim pierwszym posiedzeniu w dniu 2 grudnia pod- uwzgldnione.
trzymaa nasz mandat, mimo e obydwaj przestalimy
ju by czonkami Rady. Sekcja Uniwersytetw
Jednym z ustawowych zada Rady Gwnej Szkol-
Komisja Rozwoju i Organizacji Uczelni nictwa Wyszego jest okrelanie minimw programowych
Byem czonkiem tej, najbardziej chyba obcionej dla poszczeglnych kierunkw studiw. Minima progra-
prac Komisji przez obydwie kadencje Rady. Przewodni- mowe dla kierunkw prowadzonych w uniwersytetach byy
czy jej prof. Andrzej Haas (z Politechniki Wrocawskiej). przygotowywane przez Sekcj Uniwersytetw oraz Ko-
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 19
chru "Cantores Minores Wratislavienses" kierowanego Obecnie oprcz kierowania Chrem Uniwersytetu gra
przez Edmunda Kajdasza. w orkiestrze operowej i jest korepetytorem solistw -
piewakw w Operze we Wrocawiu.
Jubileuszowy koncert eskiego Chru Akademickiego 20 lat w kwiatach "Canto Ardente" i jego dyrygentki
Uniwersytetu Wrocawskiego Barbary Zathey (na pierwszym planie)
Konferencja obejmowaa posiedzenia, w ktrych ucze- podpisanej 19 czerwca 1999 r. przez ministrw edukacji
stniczyli reprezentanci narodowych konferencji rektorw 30 krajw europejskich, postulujcej stworzenie europej-
krajw Unii Europejskiej oraz krajw stowarzyszonych. skiego obszaru szkolnictwa wyszego (European Higher
Education Space, European area of higher education).
S P O T K A N I E SEKRETARZY GENERALNYCH NARODOWYCH K O N F E - Tekst deklaracji dostpny jest m.in. w Internecie pod
RENCJI R E K T O R W U N I I E U R O P E J S K I E J adresem:
Dyskutowano problem udziau najlepszych naukow- http://www.unige.ch/cre/activities/Bologna%20Foram/bolo-
cw w programach ramowych UE. Zaobserwowano, e gna%20declaration.htm.
wrd uczestnikw programw ramowych UE brak jest Dyskutowano stworzenie systemu umoliwiajcego
czsto najlepszych specjalistw z danego obszaru bada atw porwnywalno dyplomw (degrees), m.in. poprzez
(cho - wg wstpnych danych - sytuacja w V Programie wprowadzenie dodatkowej dokumentacji uzupeniajcej
Ramowym jest lepsza ni w poprzednich programach). dyplom (Diploma Supplement).
Zastanawiano si nad przyczynami tego zjawiska. Jako Omawiano moliwoci rozpowszechnienia stosowa-
gwn przyczyn uznano nadmiern pracochonno czyn- nia systemu punktowego (ECTS) i jego rozszerzenie w
noci administracyjnych zwizanych z przygotowaniem kierunku stworzenia moliwoci wykorzystania go jako
projektw. narzdzia akumulacji dorobku studenta uzyskanego w
Omawiano wczenie edukacji jako tematu najbli- rnych uczelniach, w rnych okresach ycia (credit ac-
szej rundy negocjacji GATT (prowadzonych przez wia- cumulation).
tow Organizacj Handlu - WTO). Jest to pierwszy przy- Rozpatrzono problem wsppracy europejskiej w dzie-
padek potraktowania usug edukacyjnych jako elementu dzinie zapewnienia jakoci ksztacenia, a w szczeglno-
wiatowego rynku towarw i usug. W dyskusji nad przy- ci opracowywania porwnywalnych kryteriw i procedur
czynami i konsekwencjami tego wydarzenia zwrcono oceny jakoci ksztacenia - rozwaana jest koncepcja
uwag na dynamiczny rozwj nowych instytucji wiad- utworzenia European Quality Assurance Network.
czcych usugi edukacyjne (szczeglnie na rynku amery-
kaskim), takich jak "uniwersytety zwizane z firma-
mi" (corporate universities) i "uniwersytetu komercyjne"
(for - profit universities). 1 wrzenia 200lr. zostanie utworzona jedna organi-
zacja reprezentujca uniwersytety europejskie poprzez
P O S I E D Z E N I E ZGROMADZENIA P L E N A R N E G O K O N F E D E R A C J I - poczenie CEURC Assembly (Zgromadzenia Plenarne-
C E U R C ASSEMBLY go Konfederacji) i CRE Committee (Komisji Stowarzy-
Dyskusja merytoryczna dotyczya gwnie sposobw szenia Uniwersytetw Europejskich).
realizacji postulatw zawartych w Deklaracji Boloskiej, Wiosn roku 2001 odbdzie si wsplna konferencja
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 21
obu organizacji w celu realizacji postulatw zawartych rozpowszechnienie stosowania i rozszerzenie moli-
w Deklaracji Boloskiej. woci wykorzystania systemu punktowego (ECTS);
Jako gwne tematy konferencji zaproponowano: badania naukowe jako kluczowe zadania uniwersy-
zapewnienie jakoci ksztacenia, w tym standardy tetw (temat ten nie by poruszony w Deklaracji Bolo-
akademickie; skiej).
Uniwersytet gr
DRUYNOWY KWARTET SZACHOWY O AKADEMICKIEGO
MISTRZA WROCAWIA NA ROK 1999
W rod, 24 listopada, w Uniwersytecie Wrocawskim Szachowego, Marek wierczewski, ktry potwierdzi wy-
rozegrane zostay zawody sportowe pod nazw "Druy- soki sportowy poziom zawodw.
nowy kwartet szachowy o akademickiego mistrza Wro- W przyjaznej sportowej atmosferze zawodnikw do-
cawia na 1999 rok". pingowali mionicy gry szachowej, a wrd nich Bartosz
Uczestniczyy w nich cztery druyny majce do dys- Konopka, przewodniczcy Samorzdu Studenckiego UWr.
pozycji po dwch zawodnikw. Dopuszczono dowoln liczb
zawodnikw rezerwowych. W zawodach wyst-
pio 33 zawodnikw, w tym 6 kobiet. Kategorie
centralne w szachach miao 25 osb, a 7 - okr-
gowe. 17 osb znajduje si w midzynarodo-
wym rankingu FIDE, 16 w rankingu PZ Szach.
Druynowym akademickim mistrzem Wro-
cawia w szachach na rok 1999 zostaa druy-
na Uniwersytetu Wrocawskiego, zdobywajc
18,5 pkt., wyprzedzia zesp Politechniki Wro-
cawskiej z 16,5 pkt. Na trzecim miejscu upla-
sowaa si Akademia Ekonomiczna (10 pkt.),
a za ni Akademia Medyczna i Akademia Rol-
nicza (3 pkt.)
Zawodnicy zostali nagrodzeni rwnie in-
dywidualnie, jako e kady z nich zdoby I miej-
sce na kadej z szachownic.
Zawody sportowe zaszczycili swoj obecno-
ci prof. Rocisaw erelik, prorektor ds. stu-
denckich UWr., dr hab. Kazimierz Bieniek, dzie-
kan ds. studenckich Wydziau Budownictwa
PWr. oraz sekretarz Dolnolskiego Zwizku Zwyciska druyna z prorektorem prof. Rocisawem Zerelikiem i kibicami
Z PRASY
109. uhonorowanych
DOKTORZY HONORIS CAUSA UNIWERSYTETU
WROCAWSKIEGO I DATY ICH PROMOCJI DOKTORSKICH
prof. W A C A W S I E R P I S K I - matematyk (Polska); prof. C O R N L I U S DE J A G E R - astronom (Holandia);
22 XI 1948r. 1 X 1975r.
prof. S A R Y E P A L L I R A D H A K R I S H N A N - filozof, polityk, prof. N I K O A J W A S I L E W I C Z B I E L W - krystalograf
prezydent Indii (Indie); 12 VI 1956r. (ZSRR); 1 X 1975r.
prof. J A N C Z E K A N O W S K I - antropolog, etnolog, staty- A N D R E J B O R Y S O W I C Z S E W E R N Y J - astrofizyk ( Z S S R ) ;
styk, demograf (Polska); 3 VI 1959r. 1 X 1975r.
prof. K A Z I M I E R Z K U R A T O W S K I - matematyk (Polska); prof. K A Z I M I E R Z S E M B R A T - zoolog (Polska);
10 X 1959r. 1 X 1975r.
prof. S T A N I S A W K U L C Z Y S K I - biolog, botanik, dzia- prof. H E N R Y K T E I S S E Y R E - geolog (Polska);
acz polityczny (Polska); 10 X 1963r. 1 X 1975r.
prof. M S T I S L A W W S I E W O O D O W I C Z K I E D Y S Z - matema- prof. H E N R Y K J A B O S K I - historyk, dziaacz poli-
tyk, mechanik, aerohydrodynamik (ZSSR); 29 X 1964r. tyczny (Polska); 2 X 1975r.
prof. B O H D A N W I N I A R S K I - prawnik (Polska); prof. ZDZISAW Y G U L S K I - historyk literatury, germa-
22 IV 1965r. nista (Polska); 1 X 1975r. - promocja nie odbya si ze
A D A M R A P A C K I - ekonomista, polityk, (Polska); wzgldu na stan zdrowia doktoranta (zmar
22 XI 1965r. 22 X 1975r.)
prof. J O E F M A U R E K - historyk (Czechosowacja); prof. P I O T R S O N I M S K I - biochemik, genetyk (Polska);
22 XI 1965r. 28 II 1976r.
prof. W I K T O R IWANOWICZ S P I C Y N - chemik ( Z S R R ) ; prof. G U N N A R J A C O B S S O N - slawista (Szwecja);
22 XI 1965r. 1 IX 1976r.
prof. H U G O S T E I N H A U S - matematyk (Polska); prof. N I K O A J N I K O A J E W I C Z S I E M I O N O W - fizykoche-
22 XI 1965r. mik ( Z S S R ) ; 23 I V 1977r.
prof. K A Z I M I E R Z T Y M I E N I E C K I - historyk (Polska); prof. J A N G W I A Z D O M O R S K I - prawnik (Polska);
22 XI 1965r. 14 V 1977r.
prof. J A N W A S I L K O W S K I - prawnik (Polska); prof. S T E F A N I N G L O T - historyk (Polska);
22 XI 1965r. 17 IX 1977r.
prof. J E A N D R E S C H - geograf, geomorfolog (Francja); prof. J O S E F S C H L E I F S T E I N - historyk, politolog, dzia-
1 X 1966r. aczolityczny (Niemcy); 10 IV 1979r.
prof. R I C H A R D F O S T E R F L I N T - geolog, geomorfolog prof. M A N S E L M O R R I S D A V I E S - fizykochemik (Wielka
(USA); 1 X 1966r. Brytania); 17 XI 1979r.
prof. W O J C I E C H S Y L W E S T E R R U B I N O W I C Z - fizyk teore- prof. B O G U S A W A J E O W S K A - T R Z E B I A T O W S K A - fizyko-
tyk (Polska); 9 IV 1970r. chemik (Polska); 17 XII 1980r.
prof. P A U L N O W O T N Y - historyk, dziaacz polityczny prof. P A W E N A N T K A - N A M I R S K I - chemik (Polska);
(Niemcy); 14 XI 1970r. 17 XII 1980r.
prof. W A D Y S A W L E B O D Z I S K I - matematyk (Pol- prof. J A C Q U E S V O I S I N E - literaturoznawca (Francja);
ska); 14 XI 1970r. 10 III 1981r.
prof. W O D Z I M I E R Z T R Z E B I A T O W S K I - chemik (Polska); prof. W I K T O R S T E F F E N - filolog klasyczny (Polska);
14 XI 1970r. 14 V 198 lr.
prof. T H E O D O R M A R T I N E C - biolog, mikrobiolog (Cze- prof. P I E R R E - F R A N O I S G O N I D E C - prawnik (Francja);
chosowacja); 14 XI 1970r. 14 V 198 lr.
prof. W I K T O R B R O S S - chirurg (Polska); 2 X 197 lr. prof. W A C A W S T E F A N S Z U B E R T - prawnik (Polska);
prof. P I O T R L E O N I D O W I C Z K A P I C A - fizyk, laureat na- 14 V 1981r.
grody Nobla (ZSSR); 10 IV 1972r. prof. S Y L W E S T E R ZAWADZKI - prawnik (Polska);
prof. N I K O A J N I K O A J E W I C Z B O G O L U B O W - fizyk teore- 14 V 198 lr.
tyk, matematyk (ZSSR); 26 IV 1972r. prof. A B D U S S A L A M - fizyk (Pakistan); 28 V 1981r.
prof. K O N S T A N T Y B O R Y S O W I C Z J A C Y M I R S K I J - chemik prof. K A Z I M I E R Z S M U L I K O W S K I - geolog (Polska);
(ZSSR); 15 XI 1972r. 23 VI 1982r.
prof. J U L I A N K R Z Y A N O W S K I - historyk literatury J U L I U S Z W I K T O R G O M U L I C K I - pisarz, historyk litera-
(Polska); 14 III 1973r. tury, edytor, bibliofil, varsavianista (Polska);
prof. E D W A R D M A R C Z E W S K I - matematyk (Polska); 19 V 1983r.
8 V 1973r. prof. W I L L I A M J A M E S O R V I L L E - T H O M A S - chemik
prof. J O S I P H A M M - filolog, slawista (Jugosawia); (Wielka Brytania); 19 X 1983r.
1 IX 1973r. prof. H U G O N K O W A R Z Y K - lekarz, fizjopatolog (Pol-
prof. B A E K O N E S K I - jzykoznawca, historyk lite- ska); 7 XII 1983r.
ratury, poeta (Macedonia); 1 IX 1973r. prof. H E N R Y K M I C H A B A R Y C Z - historyk owiaty i
prof. W A D Y S A W O P C H O W S K I - fizyk (Polska); nauki (Polska); 9 XI 1984r.
28 IX 1973r. prof. K A R O L G R S K I - historyk (Polska);
prof. C H E N N I N G Y A N G - fizyk (USA); 13 V 1974r. 18 IV 1985r.
prof. J O H N S A M P S O N T O L L - fizyk ( U S A ) ; 9 VI 1975r. prof. A L F R E D J A H N - geograf, badacz i podrnik
24 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
Studia
Kierunek studiw
dzienne zaoczne wieczorowe
Wydzia Filologiczny
bibliotekoznawstwo 208 230 -
etnologia 159 - -
fizyka 432 45 -
biotechnologia 189 - -
Wydzia Chemii
chemia 906 171 -
Uprzejmie informujemy, e bd wykupione zniki kolejowe na 2000r., uprawniajce do 50 proc. ulgi na prze-
jazdy we wszystkich pocigach w klasie dowolnej.
Cena jednej zniki wynosi 225 z, z czego pracownik bdzie paci 100 z. Kwota ta moe by potrcona, za
zgod pracownika, z poborw w piciu ratach.
Zainteresowani mog ju skada zdjcia w Dziale Kadr.
Uwaga!
Osoby, ktre chc odebra legitymacj przed 1 stycznia 2000r., musz dostarczy fotografi do koca dnia, 28
grudnia br., poniewa w dniach 30 i 31 grudnia br. nie bdzie moliwoci korzystania z systemu kadrowego i w
zwizku z tym drukowania legitymacji.
Informacje w powyszej sprawie mona uzyska pod numerem te. 3402-715 w Dziale Kadr.
26 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
PRZYGOTOWANIA DO PR 2000
W UNIWERSYTECIE WROCAWSKIM
Charakterystyka problemu roku 2000 data moe zosta przestawiona rcznie po 31 grudnia;
Problem roku 2000 (PR2000) jest zwizany z moliwoci koniec padziernika - pismo Dyrektora MLaSKiO, mgra
nieprawidowej pracy urzdze i programw, nie przygotowa- in. Mariusza Jdryki skierowane do poszczeglnych wydzia-
nych do przejcia z daty 31 grudnia 1999 roku na dat 1 stycz- w z ankiet badajc stan przygotowa do roku 2000;
nia 2000 roku. Wadliwe dziaanie urzdze i programw moe 6 grudnia pismo Dyrektora MLaSKiO do poszczegl-
w efekcie spowodowa rnorodne problemy w funkcjonowa- nych jednostek z prob o dostarczenie do 13 grudnia informa-
niu poszczeglnych instytucji, a nawet sparaliowa ich prac. cji o stanie przygotowa do roku 2000;
Ponisze zestawienie wymienia tylko cz moliwych do 6 grudnia pismo przewodnie Prorektora ds. Bada Nau-
przewidzenia zagroe: kowych i Wsppracy z Zagranic, prof. dr hab. Jzefa Juliana
okresowe wyczenia dostaw energii elektrycznej; Zikowskiego z zaleceniem przeprowadzenia stosownych dzia-
wadliwa praca urzdze alarmowych; a zapobiegawczych w poszczeglnych jednostkach.
wadliwa praca urzdze sterowanych elektronicznie (cen-
tral telefonicznych, aparatury laboratoryjnej itp.); Propozycje dziaa dla caej uczelni
pojawienie si wirusw komputerowych symulujcych Dziaania profilaktyczne
PR2000; do grudnia - poszczeglne jednostki powinny by ju po
bdna praca programw nie uzupenionych atami dostar- testach oprogramowania i sprztu (w tym serwerw i sieci
czanymi przez producentw; komputerowej);
bdna praca programw pochodzcych od firm nie daj- do 10 grudnia - na uczelnianym serwerze ftp i serwisie
cych gwarancji ich poprawnego dziaania; internetowym http://www.uni.wroc.pl/2000/ pojawi si nie-
zakcenia procesu dydaktycznego wywoane wadliw pra- zbdne informacje i programy testujce oraz aty pozwalajce
c komputerw i sieci. zminimalizowa ryzyko zwizane z rokiem 2000: naley je ci-
Podejmowane dziaania oraz opracowywane plany i har- gn i zainstalowa przed kocem grudnia;
monogramy maj na celu zminimalizowa ryzyko wystpienia do 24 grudnia jednostki powinny przeprowadzi kontro-
potencjalnych zagroe. l antywirusow pod nadzorem lokalnych administratorw, a
po kontroli ograniczy dostp do Internetu, w tym poczty elek-
Dziaania podjte do 6 grudnia w administracji cen- tronicznej;
tralnej od grudnia do stycznia uytkownicy powinni zachowa
dziaania stae - uzupenianie przez administratorw syste- szczegln ostrono w korzystaniu z Internetu i poczty, w
mw Novell i AIX pracujcych dla administracji centralnej a- szczeglnoci listw z zacznikami;
tami dostarczanymi przez producentw; od grudnia do stycznia administratorzy sieci lokalnych
od 1997 roku - poprawienie przez PKAU kodu programw powinni stosowa cig kontrol antywirusow: co najmniej
dla administracji centralnej i dziekanatw pod ktem zgodno- do poowy stycznia;
ci z rokiem 2000. Poprawiono wszystkie programy z wyjt- ponadto:
kiem jednego, dla ktrego nie jest dostpny kod rdowy. Uzy- administratorzy sieci lokalnych powinni wykona skado-
skano certyfikaty od zewntrznych producentw oprogramo- wanie zawartoci dyskw sieciowych na zewntrzne noniki;
wania dedykowanego; osoby odpowiedzialne powinny zwrci szczegln uwag
od marca do listopada - test wszystkich komputerw w na przetestowanie i zabezpieczenie stanowisk na ktrych wy-
administracji centralnej na zgodno z rokiem 2000: wykryto stpuje sterowanie elektroniczne aparatur badawcz i do-
jednostki nie speniajce wymogw, wytypowano spord nich wiadczaln, w miar moliwoci w okresie od 31 grudnia do 1
te, ktre musz zosta wymienione na nowe oraz te, w ktrych stycznia stanowiska te powinny by wyczone lub objte szcze-
Numer 12/1999 PRZEGLD UNIWERSYTECKI 27
21 i 22 grudnia kompleksowa kontrola antywirusowa Harmonogram dla administracji centralnej i dziekanatw oraz
dyskw lokalnych na wszystkich stanowiskach komputero- propozycj dziaa dla uczelni opracowaa mgr Grayna Hardt-
wych oraz caej sieci cznie z dyskami serwerw (140 stano- Olejniczak, Kierownik PKAU (przy wsppracy pracownikw
wisk i 4 serwery); MLaSKiO).
od 21 grudnia do 15 stycznia zakaz uywania dyskietek,
pracy w Internecie i korzystania z poczty elektronicznej na W razie wtpliwoci z pytaniami naley si zwraca do:
wikszoci stanowisk z wyjtkiem wyznaczonych, podlegaj- Dyrektora MLaSKiO, mgra in. Mariusza Jdryki
cych staej kontroli antywirusowej; mailto: maje@adm.uni.wroc.pl
29 grudnia zakoczenie pracy na stanowiskach kompu- tel. 3402-950
terowych o 15.30; Kierownika Pracowni Komputeryzacji Administracji Uczelni,
od 29 grudnia, godz. 15.30 do 3 stycznia zakaz wczyty- mgr Grayny Hardt-Olejniczak
wania i przetwarzania danych; mailto: gha@adm.uni.wroc.pl
30, 31 grudnia przegranie zawartoci dyskw siecio- tel. 3402-856
wych, w tym baz danych, na noniki zewntrzne (uytkowni-
KALEJDOSKOP NAUKI
Mzg Einsteina dzi.
Odkrycie dr Sandry Witelson z Uniwersytetu McMaster z Ontario, e
mzg Einsteina odznacza si jednak pewnymi osobliwymi cechami, ktre Hormony pamici
musiay by wrodzone, przyjty zosta z ulg przez wielu modych ludzi, Do niedawna powszechne byo przekonanie, e utrata pamici z wie-
ktrym rodzice i nauczyciele usiuj wmwi, i mog zosta Einsteinami, kiem jest naturalnym przejawem procesu starzenia. Okazuje si, e nie
jeli tylko bd si duo uczy. Uczeni zastanawiaj si obecnie, kosztem zawsze. Nowe badanie przeprowadzone przez uczonych w Oregon Health
jakich innych uzdolnie czy umiejtnoci Einstein rozwin swj geniusz Sciences University wykazay, e pami 80-letnich staruszkw poprawiaa
matematyczny. Jedna z teorii gosi, e mia szczeglnie sabo rozwinit si znacznie, kiedy podawali im testosteron - mski hormon pciowy. Jak
cz mzgu, ktra mwi nam , kiedy nadszed czas , by pj do fryzjera. twierdzi Jeri Janowski, jedna z uczestniczcych w projekcie badaczek, tzw.
Nie mwic ju o tym, e jak twierdzia jego mama, may Albert nie wiea pami jej pacjentw osigaa poziom waciwy ludziom o poow
nauczy si mwi a do trzeciego roku ycia. modszym. Byli oni, na przykad, zdolni bez trudu przypomnie sobie imiona
i numery telefonw niedawno poznanych osb.
Charyzmatyczne geny
Uczeni kanadyjscy z uniwersytetw Zachodniego Ontario i Brytyjskie- Kawa dobra na kamienie
go Kolumbii zakoczyli niedawno pierwszy etap bada w dziedzinie gene- Szukajcie a znajdziecie. Kawa, jak wikszo pynw, ktrych spoycie
tyki wodzostwa, ktre potwierdziy dobrze znany monarchom fakt, e zdol- dostarcza konsumentom przyjemnych dozna, uchodzi powszechnie wrd
noci przywdcze s wyranie dziedziczne. Badacze wyrnili dwa modele medycznie uwiadomionych ludzi za jedn z trucizn przybliajcych (obok
przywdcw jeden to ludzie obdarzeni wodzostwem "transformacyjnym", soli, masa i cukru) zagad ludzkoci. Ma ona jednak pewne korzystne
o duej sile przekonywania i inspiracji, za drudzy reprezentuj przywdz- dziaanie medyczne. Jak donis wanie zesp uczonych z Harvard School
two "transakcyjne", co oznacza po prostu, i swj polityczny sukces za- of Public Health w Bostonie w szacownym czasopimie "JAMA" (Journal of
wdziczaj hojnie rozdawanym wyborczym obietnicom. Podczas kiedy wo- the American Mdical Association), mczyni wypijajcy dwa do trzech
dzostwo transakcyjne jest stosunkowo atwe do opanowania dla przecit- kubkw kawy dziennie zmniejszaj ryzyko wyhodowania kamieni cio-
nie inteligentnego czowieka, przywdc transformacyjnym trzeba si uro- wych o 30-40 Tc. Ci, ktrzy pij cztery lub wicej, twierdzi szef zespou dr
28 PRZEGLD UNIWERSYTECKI Numer 12/1999
Walter Willett, redukuj t grob o poow. Badania powtrzone teraz si go tak szybko pozby. Dopiero jednak stosujc now technik skano-
zostan na kobietach, ktre te przecie pij kaw. wania mzgu, prof. Derek Dentn z Howard Florey Institute w Melbour-
ne i prof. Peter Fox z San Antonio w Tsksasie dowiedli, e proces ten jest
Pe mzgu znacznie bardziej skomplikowany. Kiedy czujemy pragnienie, nasz mzg
Ruben C. Gur, neurofizjolog z Uniwersytetu S t a n u Pensylvania, nie da si oszuka, jeli po prostu zwilymy sobie usta. Do ustpienia
ogosi w majowym numerze "Journal of Neuroscience" swe odkrycie, pragnienia konieczny jest sygna z ust, z garda (sugerujcy, jaka ilo
ktre rzuca wiato na odwieczn i kontrowersyjn kwesti - dlaczego wody zostaa poknita) oraz z odka, donoszcy , e woda do niego
kobiety myl inaczej ni mczyni. Uywajc najnowszych metod ska- dotara.
nowania mzgu, wykaza mianowicie, e mzgi kobiet zawieraj wysz
proporcj tzw. szarej materii zbudowanej z rdzeni komrek nerwowych Wystraszony embrion
oraz dendrytw, natomiast w mzgach mczyzn jest stosunkowo wicej Stare, ludowe opowieci o tym, e przestraszenie kobiety w ciy
materii biaej, utworzonej przez aksony. Poniewa aksony su do komu- moe mie wpyw na rozwj osobowoci dziecka, uzyskay wreszcie nauko-
nikacji pomidzy odlegymi neuronami, za dendryty cz komrki ner- we potwierdzenie. Uczeni badajcy australijskie jaszczurki zwane lizga-
wowe znajdujce si blisko siebie, powiedzie mona, e kobiety myl mi (Scincus) odkryli, e nowo narodzone lizgi reaguj znacznie silniej na
bardziej lokalnie, a mczyni bardziej globalnie. zapach polujcego na jaszczurki wa, jeli ich matka czua ten zapach,
bdc w ciy. Co ciekawsze, dzieci wystraszonych jaszczurek nie tylko
Smutni myl gorzej same byy bardziej bojaliwe, ale take urodziy si nieco wiksze od
Nowe badania naukowe potwierdziy to, co intuicyjnie zawsze zda- innych. Richard Shine, biolog z Uniwersytetu w Sydney, ktry prowadzi
wao si oczywiste - nasza zdolno do racjonalnego mylenia obnia si, te badania, spekuluje, e przyspieszony rozwj potomstwa wywoany
gdy przeywamy smutek lub depresj. Zdaniem dr Helen Mayberg z Cen- stresem matki moe by adaptacj do ycia w rodowisku zamieszkanym
trum Geriatrycznego Baycrest w Toronto, dzieje si tak dlatego, e te przez drapienikw.
negatywne emocje powoduj zwikszenie dopywu krwi do prymitywnego
ukadu limbicznego w naszym mzgu, a przez to zmniejszaj jej ilo do Wiem, czego nie wiem
kory mzgowej Brytyjscy genetycy zanotowali niedawno powany sukces, rozszyfro-
wujc kompletn map genw maego, przezroczystego robaczka o nazwie
Mzg liczy "na oko" Caenorhabditis elegans (ze zrozumiaych wzgldw popularnie zwanego
Okazuje si, e w powiedzeniu "oceni co na oko " kryje si gboka po prostu C. Elegans). Jest ich w sumie okoo 19 tys., czyli mniej wicej
neurofizjologiczna prawda. Grupa badaczy pod kierunkiem Stanislava 97 min par nukleotydowych. Jak na razie, funkcje 12 tys. s dla uczonych
D e h e a n e z Centrum Inserm pod Paryem i Elizabeth Spelke z MIT zupen tajemnic.
odkrya, e zadania matematyczne wykonywane mog by w dwu rnych
obszarach mzgu. Gdy dokonujemy precyzyjnych oblicze, wykorzystuje- Wirus roku 2000 atakuje
my do tego celu lewy pat mzgu, zwizany take z kontrol mowy; kiedy Jak donosi "Bangkok Post", jedn z pierwszych potwierdzonych ofiar
natomiast przeprowadzamy jedynie przyblione szacowanie, uywamy wirusa Y2K stay si...takswki w Singapurze. W poudnie 1 stycznia
prawego pata ciemieniowego, ktry jest te odpowiedzialny za przetwa- 1999 roku w 300 z nich przestay dziaa liczniki. Kilka godzin pniej
rzanie informacji wzrokowej zakcenia nastpiy take w Sztokholmie - tym razem liczniki miejsco-
wych takswek zaczy drastycznie zania taryfy za przejazdy.
Dlaczego mdrzy wicej kami?
Jak wykazay badania pani Belli DePaulo, profesora psychologii z Alkohol chroni zdrowie
Uniwersytetu Wirginijskiego, ludzie z wyszym wyksztaceniem czciej Kolejna dobra wiadomo dla umiarkowanych konsumentw napo-
"mijaj si z prawd" w czasie towarzyskich konwersacji. Jak twierdzi jw wyskokowych: jak donosi w "Journal of the American Medical Asso-
uczona, statystycznie biorc 20% ludzi dopuszcza si kamstwa (zwykle ciation" dr Mitchell Elkind z Uniwersytetu Columbia, kieliszek (lub dwa)
niewinnego) w trakcie 10-minutowej rozmowy. Wrd ludzi z akademic- alkoholu dziennie a o 50 % moe obniy niebezpieczestwo wylewu
kim wyksztaceniem proporcja ta wynosi 33%. De Paulo prbuje wyjani krwi do mzgu. Kieliszki, jak wiadomo, mog by rozmaitych rozmiarw.
to zjawisko wikszym zasobem sw i pewnoci siebie uczonych osobni- Moe wic racj mia w sierant, ktry tumaczy onierzom, e wdka,
kw. Prostsze wyjanienie: oszukastwo wymaga inteligencji i dobrej byle pita z umiarem, moe by spoywana w nieograniczonych ilociach.
pamici - zdaniem niektrych ewolucjonistw (zwolennikw tzw. Makia-
welicznej teorii inteligencji) wanie doskonalenie sztuki wzajemnego Naukowe stolice Europy
oszukastwa doprowadzio do przyspieszonego rozwoju ludzkiego mzgu. Dokd powinien uda si mody europejski naukowiec, by znale
najbardziej prne i aktywne rodowisko do swoich bada? Wedug ana-
Kto ma njwiksze oczy? lizy przeprowadzonej przez duskich naukowcw, Christiana Matthiesse-
Nie, nie Krlewna nieka. Waciwa odpowied brzmi - kaamarni- na i Annette Schwarc, zaprezentowanej na konferencji Midzynarodo-
ca olbrzymia Architeuthis dux. Zwierzta, ktre yj w wiecznym mroku wego Stowarzyszenia Geograficznego odpowied brzmi do Londynu.
na gbokoci 200-700 m. Pod powierzchni oceanu, maj oczy o rednicy Matthiessen i Schwarz zebrali dane dotyczce prac naukowych opu-
25 cm. Ze wzgldu na miejsce ich zamieszkania o zwyczajach tych gowo- blikowanych w latach 1994-1996 i stworzyli naukow map Europy. Czo-
nogw wiadomo bardzo niewiele i aden z nich nie zosta jeszcze schwy- wka rankingu wyglda nastpujco:
tany ywy. Londyn - 64742 opublikowane prace, Pary - 45752, Moskwa - 39903,
Amsterdam, Haga, Rotterdam, Utrecht - 36158, Kopenhaga, Lund -
Szpiegowskie ptaki 21631.
Cz z 35 min dolarw, jakie Pentagon przeznaczy na rozwj no- Znacznie bardziej interesujcy jest zapewne ranking miast pod wzgldem
wych - miniaturowych i cakowicie cichych - samolotw szpiegowskich, liczby prac na 1000 mieszkacw. Tutaj prowadzi zdecydowanie Cambrid-
przeznaczona jest na prb konstrukcji ornitoptera - "sztucznego ptaka", ge (81) przed Oxfordem (41) i Genew z Lozann (29).
ktry bdzie si porusza, machajc skrzydami. Twrc tego pomysu by N a "naukowej" licie miast znalazo si miejsce dla Warszawy, ktra
Leonardo da Vinci. z prawie 8 tys. opublikowanych prac (4 prace na 1000 mieszkacw)
zajmuje 33. miejsce w Europie, wyprzedzajc Prag i Budapeszt, ale
Spragniony mzg pozostajc daleko z tyu za Moskw, St. Petersburgiem. Jedynym pocie-
Przez dziesiciolecia badacze mzgu gowili si nad rozwizaniem szeniem jest to, e nasza stolica mieci si w pierwszej pitce w dziedzinie
zagadki - w jaki sposb zdolni jestemy zaspokoi uczucie pragnienia ju fizyki.
w cigu kilku minut po wypiciu szklanki wody, skoro przywrcenie bio- Wyniki pokrywaj si z potocznymi wyobraeniami na temat geografii
chemicznej rwnowagi spowodowanej niedoborem wody w organizmie europejskich orodkw naukowych. Jedyn niespodziank jest bardzo
trwa musi znacznie duej. W 1919 roku przedstawiono teori, w myl wysoka pozycja orodkw rosyjskich: Moskwa prowadzi w trzech klasyfika-
ktrej pragnienie spowodowane jest suchoci w ustach i dlatego mona cjach szczegowych - w fizyce oglnej, fizyce orodkw cigych i w
meteorologii.
Za "Wiedz i Zycie"