Wydrukuj t stron

Japoska witynia i japoski chram Wyrniony

Napisane przez zesp MATSURI
roda, 18, luty 2015 04:26
wielko czcionki zmniejsz wielko czcionki powiksz czcionk

Oce ten artyku

1
2
3
4
5

(5 gosw)

Wspczesnaarchitekturajaposka,atakejaposkaurbanistyka,znajdujwieluzwolennikw,
jakrwniewieluprzeciwnikw.Jedniszafascynowaninowoczesnymbudownictwemjaposkim,a
innychdranitypowedomymieszkalne,standardowebudynkiadministracjipublicznejispecyficzny
chaos przestrzenny. Mona jednak stwierdzi, e tradycyjna architektura zachwyca wszystkich.
Najpikniejszejaposkiebudowlewybudowanewstylutradycyjnymtoobiektysakralnebuddyjskiei
shintoistyczne.Chramyshintoistyczneibuddyjskiewityniemogsiwydaosobomodwiedzajcym
Japoniporazpierwszypodobne,jednakstosunkowoatwojeodsiebieodrni.
Pierwszrnicjestprzedewszystkimnazwa.Jelizostajuytetakiesowajakjinguczy
jinja, moemy mie cakowit pewno, e chodzi o chram shintoistyczny. Natomiast jeli nazwa
zawieraji,tera,dera,lubintonapewnochodziowitynibuddyjsk.
Drugim sposobem na odrnienie wity od chramw jest po prostu dokadne przyjrzenie si im,
monabowiemzidentyfikowaobabudynkinapodstawienastpnegoistotnegokryterium,jakimjest
ich wygld, lub innymi sowy ich forma architektoniczna. Do shintoistycznego chramu zawsze
prowadzibramatorii(),ktraczstomakolorwspecjalnymodcieniuczerwieni(fot.1).
Fot.1ChramKihijinja,Tsuruga,prefekturaFukui

Dowityniprowadzitakebrama,ktrajestzadaszona,czstodorozbudowanainajczciej
wnaturalnymkolorzedrewna(fot.2).Przywejciudowityniznajdujesimaerdeko,abyosoby
j odwiedzajce mogy obmy rce. Nierzadko te mona tam spotka kamiennych stranikw
zwanychkomainu.PoniewashintiBuddyzmwJaponiikoegzystujrwnolegle
oboksiebie,czstochramyiwityniezesobsasiaduj.Zdarzasite,etorii,charakterystycznedla
chramw, prowadzi do wityni, a niektre z kolei chramy, np. Iwashimizu Hachimang, posiadaj
bramsmonwstylucharakterystycznymdlawitynibuddyjskiej.
 Fot.2wityniaChionin,Kioto

Chramjinjaskadasizgwnegopawilonuhonden(),
w ktrym przechowywane s wite przedmioty oraz z budynku haiden( , ktry
suydomodlitwiobrzdkwkultowych,atake,wzalenociodwielkocichramuskadasion
takezwieluinnychpawilonwornymprzeznaczeniu,np.:noritoden(
pawilon do ceremonii religijnych, kaguraden ( ) pawilon ze scen suc
teatrowi Noh oraz specjalnemu teatrowi japoskiemu kagura charakteryzujcemu si tacem i
pieniamirytualnymi,heiden( ) pawilon na dary. Nad wejciem do chramu jest
zawieszonysplecionygrubysznurzesomyryowejshimenawa(
),ktregozadaniemjestchroniwitemiejscepoprzezodciganiezejenergii(fot.3).Sznurjest
ceremionialnie co jaki czas wymieniany. Ludzie odwiedzajcy chram wypisuj swoje yczenia na
specjalnychdrewnianychtabliczkachema(),ktrezawieszajwprzeznaczonychdotego
miejscach.Odwiedzajcykupujte,zwaszczawNowyRok,omikuji(,)
przepowiednie. Przywizanie karteczek z przepowiedniami na gazkach drzew spowoduje, e dobra
przepowiedniasispeni,azejudasiunikn.
Fot.3ChramTsuwanoTaikodaniInari,Tsuwano,prefekturaShimaneshimenawa

Najbardziej znane chramy w Japonii to: chram Ise (Isejing) w prefekturze Mie, ktry jest
powicony bogini Amaterasumikami, Izumo Taisha w prefekturze Shimane powicona bogowi
kuninushi,FushimiInariTaishawKioto,wktrejczcisibogaInariOkami(fot.4),Itsukushimaw
prefekturze Hiroshima (zabytek UNESCO), do ktrej prowadzca brama torii jest malowaniczo
usytuowana w wodzie Wewntrznego Morza Japoskiego (Setonaikai), Kasuga Taisha w Narze
(zabytekUNESCO), oraz zesp sakralnyKumanoSazan w prefekturze Wakayama, w skad ktrego
wchodzKumanoHayatamaTaisha,KumanoHonguTaishaiKumanoNachiTaisha (fot. 5). Swoist
saw cieszy si chram Yasukuni (Yasukunijinja) w Tokio powicony onierzom, ktrzy polegli w
czasiewojny.Chramjestrdemkontrowersji,poniewapord2466532osbktreczci,znajdujesi
tam take 1068 zbrodniarzy wojennych, w tym 14 uznanych przez Trybuna Tokijski za zbrodniarzy
klasyA.
Fot.4ChramFushimiInariTaisha,Kioto

Fot.5ChramKumanoNachiTaisha,prefekturaWakayamaheiden

Buddyjska witynia tera ( lub otera to take cay kompleks budowli.

Podstawowym elementem i najbardziej charakterystycznym jest pagoda t ( ), ktra
wystpujenajczciejjakobudowlatrzypitrowabdpiciopitrowa.Obokpagodywybudowanyjest
zwyklepawilongwny,ktrynosirnenazwy:zotypawilonkond(,pawilon
gwnyhond(,pawilonBuddybutsuden(,amidad(
lubpawilonDharmyhatt(.Dalejwybudowanajestsala
kazakod(), a take skarbiec, w ktrym przechowuje si wite sutry i dary dla
wityni.WrodkubuddyjskiejwitynizawszeznajdujesiposgBuddy.Natomiastprzedwejciem
dowitynipalsiofiarnekadzida.
NajbardziejznanewityniewJaponiito:Hryji,Tdaiji,KfukujiiTshdaiji(fot.6)w
Narze (zabytki UNESCO), Kiyomizudera w Kioto (zabytek UNESCO fot. 7), Zenkji w Nagano,
NanzenjiwKioto(fot.8),BydinwKioto(zabytekUNESCO),ChsonjiwHiraizumi(pref.Iwate
zabytekUNESCOfot.9),ChioninwKioto(fot.10)iwieleinnych.

Fot.6wityniaTshdaiji,Narakond
Fot.7wityniaKiyomizudera,Kioto

Fot.8wityniaNanzenji,Kioto
Fot.9wityniaChsonji,Hiraizumihond

Fot.10wityniaChioninwKyotogwnabramaSanmon

Kolejn rnic pomidzy chramem i wityni buddyjsk jest sposb zachowania w tych
obiektachsakralnych.Przedwyjciemdochramunaleydokonapuryfikacjipoprzezobmycieoburk
i przepukanie buzi wod temizuya ( ) lub chzuya z baseniku (fontanny)
wypenionegowodchzubachi ( ; ). W chramach dozwolone jest klaskanie
przedmodlitw,natomiastwbuddyjskiejwitynitrzebazachowamilczeniejuodmomentuwejcia.

Rys.1Zachowaniesiwchramie

Wizyta w chramie obejmuje szereg czynnoci, ktre wykonuje si w odpowiedniej kolejnoci

(rys.1):
1. Puryfikacjawodprzedwejciem
2. Wrzuceniekilkumonetsaisen
3. Zadzwonieniegongiem
4. Podwjnygbokiukon
5. Dwukrotneklaniciewdonie
6. Modlitwa
7. Pojedyczygbokiukon

Wizyta w wityni wie si take z okrelonymi manierami, z ktrych najwaniejsze jest

okazanieszacunku,podobniezresztjakpodczaswizytywchramie.Zachowanieobejmuje:
1. Zapaleniekadzideekosenko()kierowaniedymuwswojstron
2. Wrzuceniekilkumonetsaisen
3. UkonprzedposgiemBuddyimodlitwa(przedwejciemczstonaleyzdjobuwie)
Nastpnarnicazwizanajestzwygldem,aszczeglniezestrojamiosbduchownych(rys.
2).Kapanishintistyczni w chramach to mczyni kannushi ), zwani take
shinshoku ( ), a ich asystentki wykonujce funkcje pomocnicze, biurowe oraz
odpowiedzialnezarytualnytanieckaguratomiko().Ubirrytualnyje
kapanaShintskadasiezdwchrodzajwnakryciagowy:oficjalnegoeboshi( ;
idawnegonakryciagowyuywanegonadworzekanmuri()orazzwaciwej
biaejtunikizewntrznejje, wewntrznej tuniki jenosodegukurinoo, warstwy spodniej hitoe i
szerokichspodnisashinukilubnubakamaorazzpasajenoateobiiczarnychchodakwasahutsu(
).Tenskomplikowanystrjuzupeniaceremonialnardkashaku().Miko
jestubranawluneczerwonespodniehakama()lubdugczciowoplisowanspdnic
przewizanwpasieibiaekimonohaori.Matakewewosachbiaelubczerwonewstki.
 Rys.2Kannushiimikoorazkapanbuddyjski

Kapani buddyjscy ubrani s bardziej ascetycznie, co wynika z istoty buddyzmu. Maj goe
ogolone gowy, a ich szaty s najczciej w kolorze brzowym, w spowiaym odcieniu czerni lub
granatu.Kapaninoszzwyklewikszszatzewnetrznnazywankesalubokesa,ale
czasaminosztakerakusu()wczasiemniejformalnychokazji.
Mimo, e s wyrane wizualne rnice pomidzy shintoizmem i buddyzmem (rys. 3), czsto
jednakwystpujwyjtkiodreguiJapoczycybardzoelastycznieczwswoimyciuobiereligie.

Rys. 3 Tabela podsumowujca zasadnicze rnice midzy shintoistycznymi chramami i buddyjskimi

wityniami

Wspczenie nawet w kadej maej miejscowoci w Japonii istnieje co najmniej jedna

wityniabuddyjskaijedenchramShint.Natomiastduemiasta,takiejakTokio,OsakaczyKioto,
posiadajichnawetkilkatysicy.Malowniczesylwetkibudowlisakralnych,zwaszczaprowadzcedo
nichbramy,atakeogromnedachy,stanowicharakterystycznacechmiastjaposkich.

Tekst:ZespMATSURI/MichalinaMajewskaIlustracje:MichalinaMajewska
Zdjcia:EwaMariaKido

Czytany 4052 razy

Opublikowano w Szkoa Jzykw Orientalnych MATSURI

2013www.poloniajp.jp