KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Z BIOLOGII POZIOM ROZSZERZONY

CZERWIEC 2015
Zasady oceniania

Za rozwizanie zada z poziomu rozszerzonego mona uzyska maksymalnie 60 punktw.

Model odpowiedzi uwzgldnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest cisym wzorcem sformuowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi
i do zada zamknitych).
Za odpowiedzi do poszczeglnych zada przyznaje si wycznie pene punkty.
Za zadania zamknite, w ktrych udzielono odpowiedzi wicej ni wynika to z polecenia naley przyzna zero punktw.
Za zadania otwarte, za ktre mona przyzna tylko jeden punkt, przyznaje si punkt wycznie za odpowied w peni poprawn.
Za zadania otwarte, za ktre mona przyzna wicej ni jeden punkt, przyznaje si tyle punktw, ile prawidowych elementw odpowiedzi,
zgodnie z wyszczeglnieniem w modelu, przedstawi zdajcy.
Jeeli podano wicej odpowiedzi (argumentw, cech itp.) ni wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
Jeeli podane w odpowiedzi informacje wiadcz o braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczaj udzielonej prawidowej
odpowiedzi lub zawieraj bd merytoryczny, odpowied tak naley oceni na zero punktw.
Uwagi do zapisu modelu:
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone s od siebie ukonikami (/), np.: ruch koczyn/ruch i w ocenie s
rwnowane.
Sformuowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpywu na ocen.

Nr Maksymalna
zadania Kryteria oceniania i oczekiwane odpowiedzi punktacja Uwagi
za zadanie
Za poprawne okrelenie funkcji wody we wszystkich trzech reakcjach biochemicznych 1pkt
Poprawna odpowied:
1. fotosynteza : 1 1
oddychanie tlenowe: 2
rozkad skrobi przez amylaz: 1

1
 Za poprawne przyporzdkowanie pierwiastkw do wszystkich trzech wskazanych zwizkw
organicznych 1 pkt
Poprawna odpowied:
2. hemoglobina elazo 1
chlorofil magnez
hemocyjanina mied

Za poprawne uzupenienie wszystkich trzech pustych miejsc w tabeli 1 pkt

Poprawna odpowied:
Rodzaj wizania pomidzy
Monomer Makroczsteczka
monomerami
aminokwas peptydowe biako / polipeptyd
3. 1
monosacharyd glikozydowe polisacharyd
rybonukleotyd
fosfodiestrowe kwas rybonukleinowy
/ nukleotyd

Za podanie poprawnej nazwy opisanego cyklu metabolicznego i za poprawne okrelenie

znaczenia cyklu mocznikowego (ornitynowego) dla funkcjonowania organizmu 2 pkt
Za poprawne podanie tylko nazwy opisanego cyklu metabolicznego lub tylko za okrelenie
znaczenia cyklu mocznikowego (ornitynowego) dla funkcjonowania organizmu 1 pkt

Poprawne odpowiedzi: 2
4. Nazwa cyklu: cykl mocznikowy / ornitynowy
Znaczenie cyklu dla organizmu:
W tym cyklu powstaje mocznik wydalany z organizmu, co uatwia organizmowi pozbywanie
si azotowych produktw przemiany materii.
W tym cyklu powstaje mocznik, ktry jest mniej toksyczny od amoniaku i moe by
wydalany w wikszym steniu.

2
 a) Za poprawne wykazanie zwizku gstego uoenia mitochondriw w pobliu aparatu
kurczliwego komrek minia sercowego z prac serca 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Gste upakowanie mitochondriw w pobliu aparatu kurczliwego w komrce minia sercowego
ma due znaczenie dla pracy serca, poniewa:
takie rozmieszczenie mitochondriw (w pobliu sarkomerw) dostarcza bezporednio ATP /
energii niezbdnej do skurczu minia / dziaania aparatu kurczliwego / kurczenia si wkien
minia sercowego.
ATP jest zwizkiem nietrwaym i dlatego pooenie mitochondriw w pobliu aparatu
kurczliwego zmniejsza straty energii, na ktr jest wysokie i cige zapotrzebowanie
w miniu sercowym.
ATP jest syntezowany w mitochondriach blisko miejsca, w ktrym jest due zapotrzebowanie
na energi i dlatego ATP moe by dostarczane na bieco i w duych ilociach.
2
b) Za poprawne wyjanienie duej liczby grzebieni w mitochondriach komrek minia
5. sercowego, uwzgldniajce konieczno produkcji duej iloci energii 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi
ATP powstaje na grzebieniach mitochondriw, a misie serca potrzebuje wicej energii ni
ywe komrki naskrka / duo energii do skurczw, dlatego grzebieni w mitochondriach musi
by duo / musz by liczniejsze (ni w ywych komrkach naskrka).
Due zagszczenie grzebieni mitochondrialnych (w mitochondriach komrek minia
sercowego) zwiksza zdolno do wytwarzania duych / wikszych iloci ATP / energii
(do skurczu minia).
Wiksze zagszczenie grzebieni mitochondrialnych daje wiksz powierzchni, na ktrej jest
wytwarzane ATP, na ktre w komrkach mini jest due zapotrzebowanie (wiksze, ni
w ywych komrkach naskrka).

a) Za podanie poprawnej nazwy wskazanego etapu oddychania tlenowego 1 pkt

Poprawna odpowied:

X cykl Krebsa / cykl kwasu cytrynowego

3
 b) Za poprawne wyjanienie roli biaek oznaczonych na schemacie liter Y 1 pkt
6. Przykady poprawnej odpowiedzi 3
Biaka te tworz acuch przenonikw elektronw / przenosz elektrony na tlen
(i przepompowuj protony do przestrzeni midzybonowej), dziki czemu moliwe jest
wytwarzanie gradientu protonowego koniecznego do wytworzenia ATP.
S to biaka acucha oddechowego, ktre przenosz elektrony na tlen (i przepompowuj
protony), umoliwiajc wytworzenie energii / ATP.

c) Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt

Poprawna odpowied:
1 F; 2 P; 3 F

Za poprawne wyjanienie, dlaczego ATP wytwarzany w chloroplastach nie jest wykorzystywany

w procesach zachodzcych w cytoplazmie komrki 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Energia wytwarzana przez chloroplasty wchodzi w skad siy asymilacyjnej, ktra
wykorzystywana jest bezporednio (w caoci) w procesach wizania (w chloroplacie)
dwutlenku wgla i syntezy wglowodanw / cukrw (z aldehydu 3-fosfoglicerynowego)
nie moe wic by wykorzystana w cytoplazmie komrki / energi potrzebn
do wykonywania przez te komrki innych czynnoci yciowych wytwarzaj mitochondria.
7. 1
Energia wytwarzana przez chloroplasty w fazie zalenej od wiata (jasnej) wchodzi w skad
siy asymilacyjnej, ktra wykorzystywana jest do redukcji CO2 w fazie niezalenej
od wiata (ciemnej) i tam jest zuywana, dlatego energi potrzebn do innych procesw
w komrce wytwarzaj mitochondria.
Chloroplasty nie maj przenonikw, ktre mogyby eksportowa ATP do cytozolu, zatem
energia produkowana w mitochondriach jest niezbdna do przeprowadzania rnych / innych,
ni fotosynteza czynnoci yciowych komrki.

Za poprawny przykad roli ruchw cytoplazmy w komrce rolinnej 1 pkt

8. Przykady poprawnej odpowiedzi: 1

4
 Ruchy cytoplazmy w komrce rolinnej umoliwiaj:
transport substancji w obrbie komrki
przemieszczanie si organelli komrkowych np. chloroplastw w komrce.

Za poprawne wyjanienie uwzgldniajce zmniejszanie si stopnia rozcieczenia roztworu

na zewntrz komrki w porwnaniu z wntrzem komrki pantofelka 1 pkt

a) Przykad poprawnej odpowiedzi:

(Wraz ze wzrostem stenia roztworu zewntrzkomrkowego), stenie roztworu na zewntrz
komrki staje si mniej hipotoniczne w stosunku do / w porwnaniu do stenia / bliskie
steniu roztworu wewntrzkomrkowego sodkowodnych pantofelkw, w zwizku z czym
mniej wody wnika (na drodze osmozy) do komrki pantofelka, dlatego spada czstotliwo
pulsowania wodniczek ttnicych (usuwajcych wod z komrki).

b) Za poprawne okrelenie wpywu okrelonych warunkw stenia roztworu

zewntrzkomrkowego na komrk pantofelka z uwzgldnieniem zjawiska osmozy 1 pkt
9.
2
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Umieszczenie pantofelka w roztworze o podanym steniu spowoduje:
odwodnienie komrki pantofelka na skutek osmotycznego odpywu wody z wntrza komrki
(rodowiska hipotonicznego) do zewntrznego rodowiska hipertonicznego.
ucieczk wody z komrki (na drodze osmozy) / odwodnienie na skutek osmotycznego
wypywu wody z komrki pantofelka.

Za poprawne uzupenienie czterech pustych miejsc w tabeli 2 pkt

Za poprawne uzupenienie trzech /dwch pustych miejsc w tabeli 1 pkt
10. 2
Poprawna odpowied:

5
 Szlak/cykl Czsteczka przyczana
Akceptor
biochemiczny do czsteczki akceptora
Cykl Calvina rybulozodisfosforan (RuDP) ditlenek wgla / CO2
dinukleotydnikotynoamidoade-
Reakcja pomostowa wodr
ninowy (NAD)
acetylokoenzym A / acetylo-
Cykl Krebsa kwas szczawiooctowy
CoA
Asymilacja CO2
fosfoenolopirogronian CO2
u rolin C4

a) Za wybr fazy I. i poprawne uzasadnienie 1 pkt

Przykady poprawnej odpowiedzi: Odp. do uznania:

Faza I, poniewa: I, poniewa w tej reakcji
w tym procesie powstaje energia / sia asymilacyjna (ATP i NADH+ + H+). nie bierze udziau CO2 /
nie dochodzi do redukcji
w tej reakcji powstaje ATP, a reakcja (utleniania) sprzona jest z redukcj NAD+
CO2
do NADH++ H+ (s to skadniki siy asymilacyjnej).

11.
b) Za poprawne wyjanienie roli bakterii nitryfikacyjnych w obiegu azotu 1 pkt 2
Przykad poprawnej odpowiedzi
Bakterie te utleniaj / przeksztacaj amoniak / sole amonowe w azotyny i azotany, jako
najbardziej dostpn form azotu pobieran przez korzenie rolin / atwo przyswajaln przez
roliny / ktre s rdem azotu dla rolin i dziki temu s wczane do obiegu azotu
w przyrodzie).

6
 Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt
Poprawna odpowied:
12. 1 F; 2 F; 3 P 1

Za poprawne przyporzdkowanie wszystkich waciwych procesw do dwch odpowiednich

przedziaw komrkowych 2 pkt
Za poprawne przyporzdkowanie wszystkich waciwych procesw do jednego przedziau
komrkowego 1 pkt
13. 2
Poprawne odpowiedzi:
cytozol 1, 3
stroma chloroplastw 2

Za wpisanie obydwu poprawnych nazw tkanek we waciwych miejscach schematu 1 pkt

Poprawna odpowied:

14. 1

7
 a) Za poprawne wpisanie wszystkich odpowiednich oznacze cyfrowych struktur u obydwu grup
rolin 1 pkt
u nagonasiennych: 3, 4;
u okrytonasiennych : 6, 7, 8

b) Za podanie oznaczenia cyfrowego waciwej struktury i poprawne wyjanienie ploidalnoci

bielma 2 pkt
Za podanie tylko oznaczenia cyfrowego waciwej struktury lub za poprawne wyjanienie
15. ploidalnoci bielma uwzgldniajce nazw woreczka zalkowego, ale bez wskazania tej struktury 3
na schemacie 1 pkt
Poprawne odpowiedzi
Struktura biorca udzia w podwjnym zapodnieniu 7
Wyjanienie:
Wtrne jdro woreczka zalkowego / to jdro jest diploidalne (poniewa powstao ze zlania
si dwch haploidalnych jder podczas tworzenia woreczka zalkowego)
i dlatego po poczeniu si z jdrem plemnikowym powstaje z niego struktura / komrka
triploidalna, przez podzia ktrej powstaje triploidalne bielmo.

a) Za sformuowanie poprawnego wniosku uwzgldniajcego zmiany natenia transpiracji Odp. do uznania:

i pobierania wody w cigu doby (w dzie i w nocy) 1 pkt Zmiany natenia
transpiracji w cigu doby
Przykady poprawnej odpowiedzi: wpywaj na natenie /
W cigu dnia, kiedy transpiracja jest intensywna, rwnie pobieranie wody prze rolin jest intensywno pobierania
intensywne, natomiast w nocy, kiedy transpiracja jest znikoma, take pobieranie wody jest wody przez rolin.
16. niewielkie.
W cigu dnia transpiracja i pobieranie wody s wiksze, ni w nocy. 2

b) Za poprawne wyjanienie sposobu, w jaki transpiracja przyczynia si do zwikszenia poboru

wody, uwzgldniajce dziaanie transpiracji powodujcej powstanie siy sscej 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:

8
 Ubytek wody z powierzchni lici powoduje przemieszczanie si (czsteczek) wody
z przestworw midzykomrkowych i komrek mikiszowych, na skutek czego w tkankach
przewodzcych wod do lici / w drewnie powstaje podcinienie, ktre stymuluje / wymusza
przepyw wody w tkankach przewodzcych w gr roliny i jej pobieranie z gleby przez
korzenie / woniki korzenia, (dziki spjnoci czsteczek wody / kohezji).
Transpiracja (parowanie wody z powierzchni lici) powoduje wytworzenie podcinienia
hydrostatycznego (si sscej), zasysajcej wod do naczy/cewek i jej pobieranie z gleby
przez korzenie.

Za poprawne wyjanienie znaczenia znajomoci budowy morfologicznej erytrocytw pacjenta

w leczeniu niedokrwistoci 1 pkt
Przykad poprawnej odpowiedzi:
17. Okrelenie budowy morfologicznej erytrocytw pacjenta umoliwia rozpoznanie / ustalenie / 1
zdiagnozowanie rodzaju niedokrwistoci, na ktr cierpi chory, i podjcie / wdroenie
waciwego leczenia.

Za poprawne wyjanienie, uwzgldniajce zahamowanie przepywu sygnau nerwowego / brak

depolaryzacji bony postsynaptycznej i brak pobudzenia miocytw 1 pkt

Przykad odpowiedzi:
Kurara, przyczajc si do receptorw acetylocholinowych w bonie (postsynaptycznej) /
wkna miniowego, blokuje receptory, ktre nie mog wiza acetylocholiny, co skutkuje
brakiem depolaryzacji bony neuronu i brakiem pobudzenia wkna miniowego. Minie
18. oddechowe nie kurcz si i nie wykonuj ruchw oddechowych. 1
Kurara, przyczajc si do receptorw acetylocholinowych blokuje moliwo pobudzenia
wkien mini oddechowych. Minie, do ktrych nie docieraj bodce nerwowe, przestaj
pracowa / czowiek nie moe zrobi wdechu ani wydechu / prowadzi wentylacji puc.

9
 a) Za poprawne sformuowanie problemu badawczego 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:

Czy rodzaj diety ma wpyw na przyswajalno elaza w organizmie czowieka?

Wpyw rodzaju diety na przyswajalno elaza przez organizm czowieka.
Wpyw diety sojowej na zawarto ferrytyny w organizmie czowieka.
2
19. b) Za poprawne sformuowanie wniosku 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:
elazo, wystpujce w pokarmach pochodzenia zwierzcego jest lepiej przyswajalne przez
organizm, ni elazo wystpujce w soi.
Biaka zwierzce s lepszym rdem przyswajalnego elaza, ni dieta oparta na biaku
sojowym.
Forma podawania elaza ma istotny wpyw na jego przyswajanie przez organizm czowieka.

Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt

Poprawna odpowied:
20. 1
1 P; 2 P; 3 F

a) Za poprawnej podanie funkcji przedstawionego narzdu zmysu 1 pkt

Przykad poprawnej odpowiedzi:
Jest to narzd zmysu rwnowagi / odbiera bodce dotyczce pooenia ciaa zwierzcia /
odbiera bodce grawitacyjne.
2
21.
b) Za podanie poprawnej nazwy czci ucha wewntrznego czowieka, w ktrej wystpuje
struktura o podobnej zasadzie dziaania 1 pkt
Poprawna odpowied: b) Nie uznaje si
bdnik / przedsionek bdnika / agiewka i woreczek odpowiedzi kanay
pkoliste
Za poprawne podanie dwch funkcji chitynowego oskrka owadw 2 pkt
22. 2
Za podanie jednej funkcji chitynowego oskrka owadw 1 pkt

10
 Przykady poprawnych odpowiedzi:
Stanowi szkielet zewntrzny miejsce przyczepu mini.
Chroni ciao owada przed nadmiern utrat wody w rodowisku ldowym / suchym.
Chroni ciao owada przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Chroni ciao owada przed (szkodliwym) dziaaniem promieni UV.

Za okrelenie symetrii promienistej dorosych szkarupni jako cechy wtrnej i poprawne

uzasadnienie 1 pkt

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Symetria promienista jest cech wtrn dorosych szkarupni, poniewa:
23. ich larwy cechuj si symetri dwuboczn (ktra pozostaa im po dwubocznie symetrycznych 1
przodkach).
jest to przystosowanie do trybu ycia (zblionego do osiadego), jaki prowadz formy dorose.
krewni szkarupni s dwubocznie symetryczni, a wic najprawdopodobniej i wsplny przodek
szkarupni by dwubocznie symetryczny.

a) Za podanie poprawnej nazwy sposobu otrzymywania organizmw potomnych 1 pkt

Poprawna odpowied:
klonowanie

b) Za poprawne uzasadnienie uwzgldniajce podobiestwo budowy i / lub fizjologii organizmw

powstaych w wyniku klonowania 1 pkt
Przykad poprawnej odpowiedzi:
Po wprowadzeniu do komrki jajowej aby jdra komrkowego z wyspecjalizowanej komrki
(jelita) rozwiny si organizmy w peni sprawne / zbudowane z takich samych tkanek,
24. jak u aby dorosej, a zatem jdro komrkowe komrki jelita zawiera cao informacji 3
genetycznej organizmu / potrzebnej do prawidowego rozwoju organizmu

c) Za poprawne wyjanienie uwzgldniajce ekspresj wybranych / rnych genw 1 pkt

Przykad poprawnej odpowiedzi:

11
 Rnice w wygldzie i funkcjach komrek powodowane s tym, e w rnych komrkach
organizmu (mimo zawartej w nich takiej samej informacji genetycznej) ekspresji ulegaj rne
/ inne geny.

a) Za poprawne wyjanienie uwzgldniajce konieczno ogrzania ciaa dla przeprowadzania

procesw yciowych na waciwym poziomie 1 pkt
Przykad poprawnej odpowiedzi:
Biczogon jest zmiennocieplny, w nocy jego ciao si wychadza i dlatego, eby mc sprawnie
przeprowadza procesy yciowe w cigu dnia ogrzewa ciao, przebywajc w miejscach
nasonecznionych.

b) Za poprawne wyjanienie uwzgldniajce zmian barwy ciaa jako adaptacj suc

25. do utrzymania waciwej temperatury ciaa 1 pkt 2
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Na pocztku ogrzewania ciemna barwa powierzchni ciaa umoliwia pochanianie ciepa,
pniej barwa jasna ciaa nie dopuszcza do przegrzania organizmu / utrudnia przegrzanie si
organizmu.
Zmiana barwy powierzchni ciaa umoliwia biczogonowi pochanianie odpowiedniej iloci
promieniowania sonecznego / podczerwonego, co umoliwia utrzymanie odpowiedniej
temperatury ciaa / zabezpiecza organizm przed przegrzaniem.

a) Za poprawne przyporzdkowanie kadej krzywej z wykresu do odpowiedniej strategii 1 pkt

Poprawna odpowied:
Strategia r: B; Strategia K: A

26. b) Za podkrelenie dwch waciwych nazw zwierzt 1 pkt 2

Poprawna odpowied:
jaszczurka, oso, sarna, stonka, wrbel,

Za poprawne uzasadnienie przedstawionego twierdzenia 1 pkt

27.
Przykady poprawnej odpowiedzi:
12
 W tym przypadku zestaw alleli na chromosomach po procesie crossing-over
(zrekombinowane) bdzie tak sam, jak na chromosomach wyjciowych / rodzicielskich / 1
w dalszym cigu chromosomy bd miay te same allele odpowiadajcych sobie genw.
Nie powstan nowe ukady alleli genw, poniewa w crossing-over bior udzia odcinki
chromosomw z identycznymi allelami.

Za poprawne uporzdkowanie wszystkich etapw wytwarzania enzymu 1 pkt

Poprawna odpowied:

Etapy wytwarzania aktywnej dehydrogenazy bursztynianowej Numer

(wybrane) etapu
Potranslacyjna obrbka biaka w siateczce rdplazmatycznej. 5
Transport mRNA z jdra komrkowego do cytoplazmy. 2
28. 1
Synteza biaka z aminokwasw. 4
Transkrypcja genu z DNA na mRNA. 1
Poczenie mRNA z rybosomami. 3
Transport biaka do mitochondriom. 6

Do uznania odp.
a) Za poprawne wyjanienie prawdopodobnej przyczyny, uwzgldniajce letalny ukad alleli uwzgldniajce inne
1 pkt przyczyny, np.
Mutacja jest na tyle
rzadka, e osobniki
Poprawna odpowied: heterozygotyczne nie maj
29. Prawdopodobnie homozygotyczny ukad alleli DD jest letalny powoduje mier w okresie 3 szans spotka inne o tym
rozwoju zarodkowego / podowego. samym genotypie std
homozygoty DD nie
wystpuj.
b) Za poprawne okrelenie dwch wskazanych stosunkw fenotypw 2 pkt
Za poprawne okrelenie jednego ze wskazanych stosunkw fenotypw 1 pkt

13
 Poprawne odpowiedzi:
1. obydwojga rodzicw karowatych: 2:1
2. rodzicw, z ktrych jedno jest karowate: 1:1

a) Za poprawne zapisanie genotypw obydwojga rodzicw 1 pkt

Genotyp matki AaFf; Genotyp ojca dziecka AaFf

b) Za przedstawienie oblicze i poprawne okrelenie prawdopodobiestwa lub poprawne Uwaga: Zdajcy otrzymuje
wykonanie krzywki dwugenowej i na jej podstawie okrelenie prawdopodobiestwa 1 pkt 1 pkt w przypadku, gdy
prawidowo zapisze
Poprawna odpowied:
krzywk i poda wynik
Przykady oblicze:
prawdopodobiestwa:
Prawdopodobiestwo, e dziecko bdzie miao prawidowo wyksztacone palce =1/4 / 0,25
3/16.
Prawdopodobiestwo, e dziecko nie bdzie miao fenyloketonurii = 3/4 / 0,75
Prawdopodobiestwo wystpienia obydwu cech rwnoczenie = 1/4 x 3/4 = 3/16 / 0,1875
30. lub 2
Krzywka

AF Af aF af
AF AAFF AAFf AaFF AaFf
Af AAFf AAff AaFf Aaff
aF AaFF AaFf aaFF aaFf
af AaFf Aaff aaFf aaff

Prawdopodobiestwo 18,75% / 18. 7%/ 18.8% (ok.19 %)

Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt

31. Poprawna odpowied: 1
1 P; 2 F; 3 F

14
 Za poprawne podanie dwch przykadw cech adaptacyjnych, jakie pojawiy si u przodkw
pazw 2 pkt
Za podanie jednego przykadu cech adaptacyjnych, jakie pojawiy si u przodkw pazw 1 pkt

Przykady poprawnych odpowiedzi:

puca
32. nozdrza wewntrzne 2
may / pucny ukad krwionony / dwuobiegowy ukad krwionony
ucho rodkowe ze strzemiczkiem
cztery koczyny kroczne
pas miednicowy poczony z krgosupem

Za trzy poprawne uzupenienia 1 pkt

Poprawna odpowied: czowiek/ szympansy

szympansy /czowiek
wsplny przodek 1
gibbonowatych goryle
i czowiekowatych gibbony
33.

Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt

Poprawna odpowied:
34. 1
1 P; 2 P; 3 F

Za poprawne wyjanienie wpywu zmniejszania si rolinoercw na ich zasoby pokarmowe

1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:

15
35.
Zmniejszanie si liczebnoci rolinoercw spowoduje, e:
populacje zjadanych rolin (przy mniejszej presji rolinoercw) mog si odrodzi /
zwikszy swoj liczebno, co spowoduje zwikszenie zasobw pokarmowych
rolinoercw.
zasoby pokarmowe rolinoercw zwiksz si, poniewa ograniczone bdzie zgryzanie rolin
i bd one mogy lepiej rosn, rozwija si (i rozmnaa). 2

b) Za poprawne sformuowanie wniosku uwzgldniajcego populacj zjadajcych i zjadanych

w regulacji ich liczebnoci 1 pkt
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Zjadajcy i zjadani reguluj wzajemnie swoj liczebno.
Liczebno tych populacji / populacji zjadajcych i zjadanych jest zalena od siebie.
Gdy zjadajcych jest zbyt duo maleje liczebno zjadanych, a gdy zjadanych jest zbyt mao
maleje liczebno zjadajcych.
Za poprawne wyjanienie uwzgldniajce zmniejszenie liczebnoci gatunkw / ich wymierania
lub zmniejszenie biornorodnoci 1 pkt
Przykad poprawnej odpowiedzi:
Taki sposb walki biologicznej jest ryzykowny, poniewa drapienik wprowadzony do
nowego ekosystemu/ rodowiska moe zmienia swoje preferencje pokarmowe i stanowi
36. 1
zagroenie dl a rnorodnoci biologicznej ekosystemu.
W tym przypadku mangusta zaatakowaa rwnie inne gatunki ni ten, ktry miaa zwalcza.
Tym samym przyczynia si do zmniejszenia liczebnoci, a nawet wymarcia niektrych
gatunkw / do zmniejszenia biornorodnoci wysp.

Za poprawn ocen wszystkich trzech informacji 1 pkt

37. Poprawna odpowied: 1
1 P; 2 P; 3 F

16