ISSN 1641-6325

WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.pl

Numer 2 (67), PLASTPOL 2017

Cena: 21 z (zawiera 8% VAT)
CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIZKU PRZETWRCW TWORZYW SZTUCZNYCH

TEMAT WYDANIA

PLASTPOL 2017
WE WSPPRACY Z:

PLASTPOL
STOISKO

F1
PHOTO: LADY BE WWW.LADYBEART.COM
QUALITY
QU
UALITY
Y HIGHLIGHTS.
HIGHLI
HLIGHTS.
TS.

0KG\CNGPKG QF VGIQ E\[ Y UCOQEJQF\KG WT\F\GPKCEJ #)& E\[

468 YU\F\KG VCO IF\KG UVQUWLG UK FKQF[ .'& RQVT\GDPG U
Y[UQEG TGGMU[LPG MQORQPGPV[ MVTG TYPQOKGTPKG TQ\RTQYC-
F\CL YKCVQ 0CU\G RQTVHQNKQ .'& Pocan K Durethan QHGTWLG
YTC\ \ V[RCOK OCVGTKCY RT\GYQF\E[EJ EKGRQ QIPKQEJTQPP[EJ
K QFRQTP[EJ PC Y[UQMKG VGORGTCVWT[ QFRQYKGFPKG TQ\YK\CPKG FNC
MCF[EJ Y[OCIC 6[R[ Pocan K Durethan Y[TPKCL UK FQ-
UMQPC DKGN K Y[UQM QFRQTPQEK PC RTQOKGPKG 78 K PC UVCT\GPKG
9 VGP URQUD LCMQ TO[ .#0:'55 URTCYKC G RTQUVC FKQFC .'&
UVCLG UK RT\GDQLGO hpm.lanxess.com
ZAPRASZAMY NA PLASTPOL STOISKO E-35
 Szanowni Pastwo,
Firma PTC Artur Szreder pragnie zaprosi Pastwa na Targi PLASTPOL 23-26 maja 2017 roku w Kielcach,
gdzie na stoisku numer 8 w pawilonie C, bdziemy prezentowa nasze sprawdzone przez dziesitki klientw
urzdzenia i rozwizania techniczne.

Linie do produkcji pyt i folii systemy separacji wibracyjnej

o wysokich waciwociach oraz separacji optycznej
optycznych, pyt kanalikowych,
paneli z PVC spienionego FREE FOAM;
wykonane z tworzyw PMMA, PC, PP,
PETG, PET, GPPS, SAN.

urzdzenia do mycia i recyklingu, automatyczne, samoczyszczce

urzdzenia zagszczajce zmieniacze sit
i mieszajce typu DEC

turbomiksery gorce i zimne,

mieszalniki, linie do podawania
i dozowania

producent nawijarek do elastycznych rur gadkich Zapraszamy

i korugowanych z tworzyw sztucznych
w wersji automatycznej i pautomatycznej Targi Kielce, 23 -26 maja 2017
23-25.05.2017 godz. 10.00 do 17.00
26.05.2017 godz. 10.00 do 16.00
Hala C, stoisko 8
tworzywa P2  7 

Spis treci
Tendencje cen i zapasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
organizacje
Przed Walnym Zebraniem Zwizku w Kielcach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
Debaty o roli i znaczeniu tworzyw sztucznych we wspczesnych
czasach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
Deklaracja o strategii przemysowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
2016 rekordowy rok dla niemieckich przetwrcw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Problem z recyklingiem toreb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
rynek
Pierwsze spotkanie Rady Targw K2019 w Dsseldorfie . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Polska to rosncy rynek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Konferencja Plastech za nami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Targi PSE Europe 2017 przedstawi innowacyjne aplikacje PU . . . . . . . . . . . .26
Polska inwestycja w Niemczech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Innowacyjny projekt doceniony przez Uni Europejsk . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Formowanie wtryskowe w dobrej kondycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
W USA sprzeda PVC na dobrym poziomie, PP i PS radz sobie
troch gorzej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
Globalny wzrost zapotrzebowania na rury z tworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
PVC zdominuje rynek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Przemys 4.0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
plastpol
PLASTPOL 2017 liderzy brany spotykaj si w Kielcach! . . . . . . . . . . . . . .40 Gboki, ywy kolor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124
Cztery warstwy rury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Plastpol i Dni Technologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Proces plastyfikacji PVC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Globalny partner w budowie narzdzi i maszyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Nowe systemy GK speniajce wymagania klientw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
Poprawa jakoci wyprasek i zwikszenie efektywnoci kosztowej . . . . . . . . . .58
Sprawdzamy jak inteligentnie produkuj poszczeglne brane przemysu? 62
Smart Produkcja na Plastpolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
W wycigu z compounderami wiatowej jakoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
Co decyduje o kupnie wtryskarki? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Innowacyjne czyszczenie form wtryskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
Znane na polskim rynku ukady chodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72
Nowe i ulepszone granulaty czyszczce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74
Wydajny i atwy w kontroli system automatyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
Magazyny tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
Wysokowydajne systemy suszenia dla wszystkich zastosowa
i technologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78
Nowy laser do znakowania tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
Rewolucyjny system opakowaniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
Wtryskarka dla medycyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
Innowacyjne rozwizania w subie klientom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82
Integracja funkcji w celu zmniejszenia iloci zainstalowanych urzdze . . . . .82
Rodzinna firma z dugoletnim dowiadczeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
Rozwizania z zakresu sortowania optycznego tworzyw sztucznych . . . . . . . .84
Termoplastyczne elastomery do zastosowa w AGD oraz elektronice
uytkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
Pasja, technologie i zgrany zesp specjalistw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87
ekologia
Odpad to cenny surowiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88
Katalog firm recyklingowych w Europie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
Konferencja o przyszoci przemysu PET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
surowce
Polimery i dodatki przewodzce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
Strzykawka insulinowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106
Bezpieczne zcze elektryczne formowane wtryskowo . . . . . . . . . . . . . . . . . .107
Elektryczna perspektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108
Modu recyrkulacji spalin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110
Ekologiczne wiaderko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111
wiato w basenie lub jacuzzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
Domowa pompa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118
Wielka tylna szyba w samochodzie klasy MPV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119
Materiay do druku 3D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120
Pierwszy zbiornik oleju z tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121
Optymalne rozwizania dla folii termokurczliwych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122
Dopuszczony w Stanach Zjednoczonych Ameryki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124
POMAGAJ NAM:
PZPTS
POLSKI ZWIZEK
PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH
CZASOPISMO TECHNICZNE BRANY
TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY
tworzywa s wycznym
branowym patronem targw Plastpol
LADY BE

tworzywa nr 2 (67)/2017 tworzywa s organem prasowym Polskiego Zwizku

Przetwrcw Tworzyw Sztucznych
KWARTALNIK POWICONY EKONOMICZNYM tworzywa wsppracuj z magazynem Macplas
I TECHNICZNYM PROBLEMOM
PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH Adres redakcji: Tworzywa
41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA tel.: +48 504 278 832
Redaguje zesp. e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek Materiaw niezamwionych redakcja nie zwraca.
Redaktor techniczny: Lechosaw Wglorz Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyanych
materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre i form
Rada programowa: ogosze. Kolporta wycznie w prenumeracie.
Nakad 3000 egz.
Tadeusz Nowicki Przewodniczcy Rady Skad i amanie: BET Studio, Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
Jan Polaczek Zakad Poligraficzny Gliwice www.greg.com.pl
Grzegorz Kalisiak Ogoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
Andrzej Bogucki +48 504 278 832
Robert Szyman Sekretarz Rady e-mail: reklama@tworzywa.org.pl www.kwartalnik.tworzywa.pl
tworzywa P2  7 

W tym
wydaniu
polecamy LADY BE

Str. 34
Przemys 4.0

Str. 40
PLASTPOL 2017 liderzy brany spotykaj si w Kielcach!

ZAPRASZAMY NA TARGI
PLASTPOL STOISKO G-22

Str. 96
Polimery i dodatki przewodzce
 MyCeppi mean in the beginning a concept, My concept: the
Central European Plastics Price Index. The calculation of the
price index is based on a comprehensive price benchmark,
for which plastic converters, traders, and local and
multinational feedstock producers supply data. However by
now this idea came to widespread, it is not enough to
inform the market players about what and at what price
they can buy in the region, what are the current prices and
price tendencies. We have to shed light on the processes
triggering events on the market. For this reason we decided,
in addition to the price information, to make also the
demand- and offer-related information and analyses
concerning the plastic market of Central-Europe available
free of charge, to help our readers understand current
events on the market. In addition we will publish news and
information and related comments that are relevant for the
market situation of the region. Our purpose is that our
readers, upon coming back, get more and more profound
information about the plastic market of the CEE-region.

Central European Plastics Price Index

tworzywa P2  7
Sytuacja na wiosn
Tendencje cen
i zapasw
Europa ponownie zamkna
krtki wielkanocny tydzie, cz-
ciowo te z tego powodu
na rynku panowa spokj. Byo
mao zamwie i mao nowych
transakcji, tak w przypadku po-
liolefin jak i polistyrenw.
Wzrasta niepewno, poniewa
waha si cena ropy, a kurs euro
take wykazuje wielk zmienno.
Ceny monomerw i polimerw ju
w 2015 r. oderway si od cen ropy
naftowej, dlatego trudno jest wy-
cign wnioski z ich zmian. Po-
przednie 2 lata stanowiy zoty
okres dla producentw polimerw
i monomerw. Osignli oni nigdy
nie obserwowany wzrost mary.
Natomiast rynek ju si zmczy t
sytuacj, przetwrcy ju nie wierz
w braki zaopatrzenia wynikajce
z konserwacji, nie s skonni spe-
kulatywnie kupowa na zapas. Ju
nie da si dalej rubowa ceny
na dawny sposb. Odbiorcy co-
raz mniej aprobuj wysokie ceny.
Poliolefiny
W poprzednich 2 tygodniach zaob-
serwowano, e oprcz typw PPH
BOPP nie brakuje adnych innych
produktw. Rynek LDPE zosta
ustabilizowany. Znikna niska po-
da, charakterystyczny przedzia
cenowy wynosi midzy 1300
i 1330 euro/t. Jest wiele ofert
przede wszystkim od handlowcw,
ale kupujcy wyczekuj. W maju
prawdopodobnie na rynku bdzie
przeamanie i niewielki spadek cen
(o 10-30 euro).
Rynek rur HDPE jest stabilny i silny.
Ten jedyny typ HDPE, ktry mgby
osign mniejszy wzrost cen
(o 10-15 euro). Ale jest jednocze-
nie nadpoda i brak popytu na ty-
py foliowe, rozdmuchowe i wtry-

skowe. Nie zaobserwowano znacz- PPC. Przetwrcy czekaj na jedno-
nego spadku cen. Najnisza cena znaczny kierunek, trend cenowy.
HDPE nadal wynosi ok. 1160 euro.
Na rynku oczekuje si pewnego
spadku cen w maju, a w przypadku
wzrostu cen monomerw zmniej-
szenia spreadu. Typy HDPE 100
przypuszczalnie utrzymaj ceny te
Polistyreny
Take dla rynku polistyrenw cha-
rakterystyczne jest wyczekiwanie.
Popyt nie jest saby, ale wszyscy
w maju.
W przypadku PPH sytuacja jest po-
dobna jak przy produktach HDPE.
Saby popyt, stabilna poda, jed-
nak producenci polimerw utrzy-
kupuj tyle, ile potrzebuj. Popyt
jest podobny w kwietniu jak mar-
cu. Wtedy z powodu wysokich cen
nie kupowali, teraz pozostaj
w oczekiwaniu na nisze ceny.
maj ceny. Ceny PPH nie spadaj Wszystkim uczestnikom wydaje si
poniej przedziau cenowe- jednoznaczne spadek cen SM i po-
go 1190-1200 euro. Charaktery- listyrenu. Producenci polimerw
styczne ceny s w przedziale mi- nie zgosili trudnoci w sprzeday.
dzy 1200 i 1250 euro. Rynek ocze- To przede wszystkim wynika z ma-
kuje spadku cen, ale najbardziej ych iloci importu surowcw spo-
spadku spreadu polimerw u pro- za Europy i Rosji.
ducentw. Popyt na rynku GPPS w kwietniu
W przypadku LLDPE C4 sytuacja jest troch mniejszy ni zwykle.
rynkowa jest bez zmian. Charakte- Charakterystyczny przedzia ceno-
rystyczny przedzia cenowy wy: 1520-1580 euro/t.
wynosi 1240-1280 euro/t. Na ryn-
ku oczekuj wyszej poday z im-
portu, spadku cen.
Ceny nie zaami si te w maju,
ale cigy wzrost cen w poprzed-
nich 2 latach, czy te zwikszenie
spread zmczy ju psychicznie
producentw i handlowcw poli-
merw. Kilku wikszych producen-
tw zachodnioeuropejskich zapo-
cztkowao zmniejszanie cen
na rynku rodkowoeuropejskim,
przede wszystkim w przypadku
 organizacje tworzywa P 2 7

Dziaania PZPTS

Przed Walnym Zebraniem

Zwizku w Kielcach
W warszawskiej siedzibie Ergis S.A. odbyo si ostatnie przed kolej- Rozwoju, KIS polega na okreleniu nych we wdraaniu zasad Gospo-
nym planowanym na 23 maja w Kielcach Walnym Zebraniem Polskie- priorytetw gospodarczych w ob- darki o Obiegu Zamknitym.
go Zwizku Przetwrcw Tworzyw Sztucznych posiedzenie Zarzdu szarze B+R+I oraz skupieniu inwe- Dziaania organizacyjne o ktrych
organizacji. Przyjcie kilku statutowych uchwa przez Zarzd i Rad stycji na obszarach zapewniajcych bya mowa na zakoczenie prezen-
Nadzorcz stanowi obowizkowy punkt posiedzenia przygotowuj- zwikszenie wartoci dodanej go- tacji sprawozdania to aktywne
cego Walne Zebranie. Punkty obrad podsumowujce finanse Zwiz- spodarki i jej konkurencyjnoci dziaania zmierzajce do pozyska-
ku i sprawy organizacyjne zwieczone zostay przedstawieniem na rynkach zagranicznych. Inteli- nia nowych czonkw organizacji.
przez dyrektora biura Roberta Szymana w formie projektu uchway gentne specjalizacje maj przyczy- W okresie sprawozdawczym prze-
podsumowania dziaalnoci Zwizku i jego Zarzdu w roku 2016. Ro- nia si do transformacji gospodar- prowadzono szereg rozmw z kie-
bert Szyman podzieli swoje wystpienie na cz merytoryczn i or- ki krajowej poprzez jej unowocze- rownictwem wielu z nich, w szcze-
ganizacyjn. Mwic o dziaaniach podejmowanych przez Zwizek nianie, przeksztacanie struktural- glnoci z brany opakowaniowej.
w okresie objtym sprawozdaniem podkreli wag jak PZPTS przy- ne, zrnicowanie produktw Do grona czonkw przyjto sze
wizuje do kontynuowania wsppracy z EuPC (Europejskim Stowa- i usug oraz tworzenie innowacyj- przedsibiorstw: C2C sp. z o.o., Fa-
rzyszeniem Przetwrcw Tworzyw Sztucznych) w Brukseli w zakresie nych rozwiza spoeczno-gospo- bryka Opakowa sp. z o.o., FPH
ksztatowania odpowiednich warunkw dla przetwrcw tworzyw darczych, rwnie wspierajcych Patcar, Mal-Plast, PPH Marc TH
sztucznych. Wsppraca ta daje moliwo informowania czonkw transformacj w kierunku gospo- Sp.J., ZPHU Sawpol. Niestety, ze
PZPTS o zmianach w regulacjach UE oraz pozwala na podjcie skoor- darki efektywnie wykorzystujcej wzgldu na zmiany organizacyjne
dynowanego z europejsk federacj konsultowania nowych krajo- zasoby, w tym surowce naturalne. w 2016 roku zrezygnoway z czon-
wych projektw regulacji i ustaw. PZPTS jest czonkiem KIS w zakre- kostwa w PZPTS Grupa Azoty S.A.,
sie minimalizacji wytwarzania od- Grupa Azoty ZAK S.A. Trwaj roz-
Zwizek podj wspprac z Mini- ku 2016 PZPTS ogosi konkurs padw, w tym niezdatnych mowy zmierzajce do skonienia
sterstwem rodowiska i Minister- na najlepsz prac dyplomow do przetworzenia oraz wykorzysta- firm Grupy Azoty do powrotu
stwem Gospodarki w zakresie mi- z zakresu tworzyw sztucznych. Po- nia materiaowego i energetyczne- do grona czonkw PZPTS.
dzy innymi: woana w konkursie Rada PZPTS go odpadw (recykling i inne me-
rozporzdzenia Ministra rodo- przyznaa nagrody finansowe tody odzysku). Udzia w tym przed-
wiska w odniesieniu do szczeg- za najlepsz prac doktorsk oraz siwziciu administracji rzdowej
owego sposobu selektywnej za najlepsz prac magistersk lub ma, zdaniem dyrektora Szymana,
zbirki odpadw, inyniersk. Fina konkursu odby pozwoli Zwizkowi na podkrela-
stanowiska w sprawie projektu si na Politechnice Warszawskiej, nie istotnej roli tworzyw sztucz-
zmian dyrektyw odpadowych a nagrodzone prace zostay opubli- BAYER

UE, kowane na amach organu praso-

nowelizacji przepisw krajowych
w odniesieniu do zmian dyrek-
tyw odpadowych UE,
zmiany ustawy o zarzdzaniu
opakowaniami i odpadami opa-
kowaniowymi w odniesieniu
do torebek foliowych,
gospodarki o obiegu zamkni-
tym,
prac grupy roboczej OECD ds. re-
cyklingu i odpadw tworzyw
sztucznych.
Polski Zwizek Przetwrcw Two-
rzyw Sztucznych jest czonkiem
najbardziej wpywowej polskiej or-
ganizacji biznesowej, reprezentuj-
cej interesy pracodawcw w Polsce
i Unii Europejskiej i zabiegajcej
o konkurencyjne warunki prowa-
dzenia biznesu Konfederacji Le-
wiatan. Lewiatan skupia po-
nad 4100 firm zatrudniajcych
w sumie ponad 1 mln osb.
Wsppraca z Lewiatanem obejmo-
waa prac zespow roboczych
do spraw Gospodarki o obiegu za-
mknitym. W ramach tej dziaal-
noci powstaa lista barier w dzia-
alnoci przetwrcw tworzyw
sztucznych. Po raz pierwszy w ro-
wego PZPTS, jakim jest kwartalnik
Tworzywa. Jako sukces organiza-
cyjny dyrektor Szyman zaprezento-
wa podsumowanie ubiegoroczne-
go Spotkania Brany Tworzyw
Sztucznych pt. Innowacje-Per-
spektywy-Wyzwania wsplnie
z PlasticsEurope, przy wsparciu Tar-
gw Kielce. Ten punkt da asumpt
do dyskusji Zarzdu na temat kolej-
nej konferencji, ktra odbdzie
w przeddzie tegorocznego Plast-
polu, 22 maja, w Centrum Konfe-
rencyjnym Targw Kielce. Dziki
staraniom Biura PZPTS kolejna, ju-
bileuszowa, dziesita edycja zgro-
madzi ciekawe midzynarodowe
grono prelegentw, a wrd nich:
Jeremiego Mordasewicza Konfe-
deracja Lewiatan, Tadeusza Nowic-
kiego Ergis S.A., Helen Huovinen
Basell Orlen Polyolefins, Thor-
stena Khmanna VDMA, Alexan-
drea Dangisa EuPC, Rdi-
gera Baunemanna PlasticsEurope.
W czci merytorycznej jako ostatni
punkt znalaz si udzia przedsta-
wiciela PZPTS w tzw. Krajowych In-
teligentnych Specjalizacjach. Jak
definiuje te dziaania Ministerstwo
tworzywa P2  7 organizacje 7

Dziaania PlasticsEurope

Debaty o roli i znaczeniu

tworzyw sztucznych
we wspczesnych czasach PLASTICSEUROPE

Europejskie Stowarzyszenie Producentw Petrochemikaliw (EPCA) ludzi do wsplnej dyskusji nad naj- Wybierze ono trzech zwycizcw,
oraz PlasticsEurope, stowarzyszenie producentw tworzyw sztucz- waniejszymi kwestiami nurtujcy- wykazujcych si zarwno umiejt-
nych w Europie, ponownie wsplnie promuj w Europie edukacj mi wspczesne spoeczestwo. nociami publicznych wystpie,
w zakresie nauk przyrodniczych, techniki, inynierii i matematyki Temat tegorocznej debaty to Pe- jak i wiedz, umoliwiajc formu-
(ang. STEM Science Technology Engineering and Mathematics), or- ople, Planet, Profit in the Digital owanie logicznych i przekonuj-
ganizujc kolejn edycj konkursu European Youth Debating Com- Age: with or without petrochemi- cych argumentw.
petition (EYDC). Bdzie ona trwa od kwietnia do padziernika 2017. stry and plastics? czyli Realizacja Caroline Ciuciu, prezes EPCA, uza-
W tym czasie modzie w wieku 16-19 lat uczestniczy bdzie w de- zasady <Ludzie, planeta, zyski> sadniajc zaangaowanie stowa-
batach uczniowskich organizowanych w siedmiu krajach: Francji, w wiecie cyfrowym: czy bdzie tu rzyszenia w projekt podkrela:
Hiszpanii, Holandii, Niemczech, Polsce, Woszech i Wielkiej Brytanii. miejsce dla petrochemii i tworzyw Konkurs ten to dla uczniw z po-
Zwycizcy debat krajowych wezm udzia w europejskiej debacie fi- sztucznych?. kolenia epoki cyfrowej moliwo
naowej, ktra odbdzie si 1 padziernika 2017 w Berlinie, pod- Przed debat uczestnicy wezm gbszego poznania zwizkw po-
czas 51. Spotkania Rocznego EPCA. udzia w profesjonalnym szkoleniu midzy rozwojem cywilizacyjnym
dotyczcym wystpie publicznych naszego spoeczestwa, nauk
W przeszoci, w latach 2007- rope. W ramach EYDC w 9 krajach oraz technik argumentowania, i technologi oraz przemysem pe-
2012, konkursy w formie debat europejskich zorganizowano deba- na ktrym wyjanione zostan tak- trochemicznym. Ponadto, w szyb-
uczniowskich z sukcesem organi- ty uczniowskie, zakoczone deba- e szczegowe zasady i formua ko zmieniajcym si i penym po-
zowane byy przez przemys pro- t finaow w Budapeszcie w pa- debaty na poziomie krajowym. dziaw wiecie, debata ta daje
ducentw tworzyw sztucznych dzierniku 2016. Podczas debaty konkursowej modym ludziom moliwo spo-
w rnych krajach europejskich. Projekt EYDC debaty modzieo- mwcw ocenia bdzie jury, ska- tkania si i wsplnej dyskusji bez
W 2016 r. projekt zosta wznowio- we w formie konkursu to wielo- dajce si z przedstawicieli prze- wzgldu na narodowo, pe, czy
ny pod nazw EYDC jako wsplne wymiarowa inicjatywa, ktrej ce- mysu, mediw, NGO, a take sto- rodowisko kulturowe, w ktrym
przedsiwzicie EPCA i PlasticsEu- lem jest zaangaowanie modych warzyszenia PlasticsEurope i EPCA. si obracaj. I wreszcie, dla nas ja-
 organizacje
ko przedstawicieli przemysu,
EYDC to znakomita okazja spotka-
nia i nawizania kontaktw z mo-
dym pokoleniem, wysuchania
i poznania jego pogldw czy wizji
przyszoci. Podsumowujc, pro-
jekt ten to realizacja zasady: Con-
nect (Spotkaj si) Listen (Posu-
chaj) Learn (Poznaj) Collaborate
(Wsppracuj), zarwno dla mo-
dziey, jak i przedstawicieli prze-
mysu. Karl-H. Foerster, dyrektor
wykonawczy PlasticsEurope,
w uzupenieniu dodaje: Poza pro-
mowaniem znaczenia edukacji
w zakresie nauk przyrodniczych,
techniki, inynierii i matematyki
(ang. STEM), celem konkursu EYDC
jest stworzenie dla modych ludzi
forum dyskusyjnego, na ktrym
bd mogli wyraa w przekonuj-
cy sposb swoje opinie i przemy-
lenia i w ten sposb budowa po-
czucie pewnoci i wiary w siebie.
Konkurs jest otwart i powan
debat dotyczc kluczowych za-
gadnie zwizanych z rol i zna-
czeniem petrochemii i tworzyw
sztucznych. Dziki temu nauka
i technologia staj si bardziej zro-
zumiae i dostpne, a take wi-
doczny staje si ich bezporedni
zwizek ze wiatem, w ktrym
modzi ludzie funkcjonuj.
Jak bdzie wygldao nasze ycie
w bliskiej przyszoci? Czy miasta
przyszoci bd ze sob cakowi- rednio we wszystkich pa-
cie skomunikowane? Czy zakupy
bd dostarczane przez drony?
Czy rodowisko pracy i nauki b-
dzie wci funkcjonowa w obec-
nej formule? W jaki sposb zapew-
nimy dostp do wody pitnej i opie-
k medyczn dla rosncej popula-
cji? Czy rozwj nowych technologii
bdzie moliwy bez nauki i prze-
mysu? Jaki bdzie wkad petro-
chemii i tworzyw do kontynuowa-
nia zrwnowaonego rozwoju
spoeczestwa w erze cyfrowej? To
przykadowe pytania, na ktre
modzi ludzie bd poszukiwali
odpowiedzi podczas debaty. Do-
bre przygotowanie merytoryczne
uczestnikw i ich umiejtnoci ar-
gumentowania, przekonywania
i debatowania to podstawowe ele-
menty, ktre mog sprawi, e te-
goroczna edycja EYDC bdzie
twrcza i dostarczy wszystkim nie-
zapomnianych wrae
   witym produkcie UE spad
Ju od kilku lat Fundacja Plastics-
Europe Polska wspiera Konkurs
o Puchar Recyklingu w kategorii
Lider Zbirki Tworzyw. Organi-
zowany od 2000 roku konkurs
Przegldu Komunalnego to jedy-
ne w Polsce przedsiwzicie, ktre
w sposb kompleksowy ocenia se-
lektywn zbirk odpadw i dzia-
ania edukacyjne. Jego celem jest
promowanie i rozpowszechnianie
tworzywa P 2 7
nowych technik, ciekawych i inno- zowe, organizacje ekologiczne.
wacyjnych rozwiza zwizanych Termin nadsyania deklaracji udzia-
z gospodark odpadami oraz po- u upywa 31 maja br.
mysowych przykadw edukacji Regulamin konkursu i deklaracja
ekologicznej. W konkursie udzia udziau oraz pena lista kategorii
mog wzi urzdy gmin i staro- dostpne s na stronie www.pu-
stwa powiatowe, zwizki i porozu- charrecyklingu.pl
mienia midzygminne, zakady go-
spodarki komunalnej, sortownie
odpadw, regionalne instalacje
przetwarzania odpadw komunal-
nych, szkoy, centra edukacji ekolo-
gicznej, parki narodowe i krajobra-
WACKER
Deklaracja o strategii przemysowej
Europejska organizacja przetwr- czonych na America first do zobowizania si do termi-
cw tworzyw sztucznych Europe- w sposb nieunikniony bdzie nowego wdroenia tego planu
an Plastics Converters EuPC wraz miaa silny wpyw na ich sfer dziaa i regularnego raporto-
z dziewidziesicioma innymi przemysow. Na pocztku spra- wania o postpach.
europejskimi organizacjami prze- wowania swojego mandatu prze- Pastwa czonkowskie i Parla-
mysowymi podpisaa wspln wodniczcy Komisji Europejskiej ment Europejski jasno wyraziy
deklaracj w sprawie ambitnej Jean-Claude Juncker zidentyfiko- pene poparcie dla silnej europej-
unijnej strategii przemysowej wa ponown industrializacj Eu- skiej strategii przemysowej po-
o nastpujcej treci: ropy jako jeden z gwnych prio- przez konkluzje Rady Europejskiej
Europa jest kolebk przemysu rytetw i potwierdzi cel zwik- wzywajce do wzmocnienia i mo-
wytwrczego i bya zawsze szenia udziau przemysu w euro- dernizacji bazy przemysowej UE
w czowce rewolucji przemyso- pejskim PKB do 20% do 2020 r. (15 grudnia 2016 r.) oraz w for-
wych i tworzenia innowacji tech- Kiedy zbliamy si do przygoto- mie rezolucji Parlamentu w spra-
nologicznych. Przemys bezpo- wania kolejnych wieloletnich ram wie potrzeby europejskiej polity-
finansowych istotne jest, aby Ko- ki w zakresie uprzemysowienia
stwach czonkowskich zatrudnia misja Europejska dziaaa i poma- (5 padziernika 2016).
ponad 34 miliony osb. Pored- gaa UE pozostawa konkurencyj- My, Sygnatariusze tej Wsplnej
nio odpowiada za miliony dodat- n, globaln si gospodarcz Deklaracji, jestemy gotowi
kowych miejsc pracy w sektorach dziaajc na bardziej sprawiedli- wzmc wspprac z Komisj Eu-
pokrewnych, w acuchach do- wym rynku wiatowym. ropejsk, Parlamentem Europej-
staw obejmujcych setki tysicy Dlatego europejski przemys wy- skim i Rad ds. Konkurencyjnoci
MP i u wikszych dostawcw. twrczy, poprzez organizacje re- w celu okrelenia i wdroenia tej
Europejski przemys wytwrczy prezentujce rne sektory wzy- ambitnej i skoordynowanej euro-
wykazuje olbrzymi zdolno wa Komisj Europejsk: pejskiej strategii przemysowej,
do prowadzenia bada i wdraa- do potwierdzenia swojego za- ktra pomoe ochroni wiato-
nia innowacji, posiada wykwalifi- angaowania w osignicie ce- we przywdztwo europejskich
kowan si robocz i zyska glo- lu 20% PKB z przemysu wy- producentw i miejsca pracy
baln reputacj za jako wyro- twrczego w ambitnej i reali- w Europie.
bw i zrwnowaenie. To, czego stycznej perspektywie czasowej,
obecnie potrzebuje, to szybkie do przyjcia planu dziaania
i zdecydowane poparcie instytu- w celu sprostania wyzwaniom
cji europejskich i pastw czon- stojcym przed sektorami prze-
kowskich w tworzeniu wikszej mysu i ogoszenie go w formie
liczby miejsc pracy i generowaniu Komunikatu Ramowego zawie-
wzrostu w Europie. rajcego konkretne kroki i etapy,
Nadszed czas, aby wszcz alarm ARC
zwizany ze znaczcymi wyzwa-
niami, przed ktrymi wszyscy sta-
jemy. Od 2000 do 2014 r. udzia
produkcji przemysowej w cako-
z 18,8% do 15,3%, a w la-
tach 2008-2020 utracono 3,5 mln
miejsc pracy. Tymczasem inne
kraje na caym wiecie stawiaj
przemys na czele politycznych
programw. Strategia Make in
India ma zapewni Indiom osi-
gnicie kolejnego celu, a Ma-
de in China 2025 zmierza
do przeksztacenia Chin w wio-
dc si wytwrcz. Niedawna
zmiana polityki Stanw Zjedno-
4WORZYWASZTUCZNE
-ATERIANIESKOCZONYCHMOLIWOxCI

)NNOWACJEr2OZWJr:RWNOWAONAPRZYSZOx

WWWPLASTICSEUROPEORG
22 organizacje tworzywa P 2 7

Pomimo, e oglny obraz wydaje przetwrcw, niekorzystne

2016 rekordowy si zachcajcy, firmy wci mar-

twi si wysokimi kosztami energii
i brakiem wykwalifikowanej siy ro-
boczej. Ze wzgldu na fakt, e sek-
tor w gwnej mierze bazuje
dla 52%, podczas gdy pozosta-
e 44% nie odczuoby adnych re-
perkusji.

rok dla niemieckich na eksporcie, wystpuje niepew-

no w zwizku z prognozami od-
nonie Brexitu oraz jego moliwe-
go wpywu na handel: wycofanie

przetwrcw si Wielkiej Brytanii z jednolitego

W ubiegym roku obroty wzrosy
o 3,2% w porwnaniu z liczbami
z roku 2015 (ktre z kolei byy
wiksze o 1,3% od wartoci z ro-
ku 2014), osigajc warto 60,8
miliarda euro (w porwnaniu
z 59,8 miliardw w roku 2015). Te
liczby zostay opublikowane
na zgromadzeniu oglnym GKV,
niemieckiego stowarzyszenia prze-
twrcw tworzyw sztucznych
sektora, ktry skupia 2.900 firm
zatrudniajcych ogem 317 tys.
osb.
Sprzeda na rynku krajowym wy-
niosa 38,3 miliarda euro (+2,8%),
podczas gdy warto eksportu
22,5 miliarda euro (+3,5%),
przy czym wikszo (ponad 70%)
przeznaczona jest dla krajw
czonkowskich UE. Powodem ta-
kiego wzrostu obrotw bya dua
warto produkcji, ktra wynio-
sa 14,1 milionw ton (+3,6%),
wielko cakowita, ktr mona ich poziom obrotw bdzie taki
podzieli na obszary zastosowa
w nastpujcy sposb: 5 milionw
ton na przemys budowlany (obrt
rynku europejskiego byoby bardzo
szkodliwe dla 4% ankietowanych
ARBURG
ponad 19 miliardw euro, wzrost
o 4,7%). Kolejne miejsce zajmuj
opakowania (4,3 miliona ton,
o wartoci 14,2 miliarda euro,
+4,4%), produkty techniczne (3,3
miliona ton, co odpowiada obro-
tom niemal 18 miliardw euro,
+1,7%) oraz dobra konsumpcyjne
(1,5 miliona ton, o wartoci 9,6 mi-
liarda, +2%).
Ankieta biznesowa przeprowadzo-
na wrd firm czonkowskich GKV
wykazaa, e 61% spord ankieto-
wanych potwierdzio wzrost
w swojej dziaalnoci bizneso-
wej. 20% poinformowao, e ich
obroty pozostaj na niezmienio-
nym poziomie, a pozostae 19%
stwierdzio, e zanotowao spadki.
Prognoza na rok 2017 wci
pod wzgldem obrotw wyglda
do pozytywnie: 57% niemieckich
przetwrcw uwaa, e zanotuje
rekordow popraw, 34% sdzi, e
sam, jak w roku 2016, natomiast
zaledwie 9% jest zdania, e ich biz-
nes skurczy si.

Problem z recyklingiem toreb

W cigu ostatnich lat recykling staje si dziedzin coraz waniej-
sz, zarwno z punktu widzenia spoecznego, jak i przemysowe-
go. Zmienia si strumie odpadw tworzywowych trafiajcych
do recyklingu. W strumieniu tym coraz czciej pojawiaj si ule-
gajce degradacji tworzywa sztuczne i maj one wpyw na jego
struktur.
EuPC poruszy kwesti wpywu jaki ma dodatek toreb z degrado-
walnych tworzyw na cykl recyklingu. Aby znale odpowied
na t nurtujc kwesti EuPC rozpocz szeroko zakrojon seri
bada przemysowych, poczwszy od procesu recyklingu i pro-
dukcji folii, a do testw mechanicznych. Europejskie Stowarzy-
szenie Przetwrcw (EuPC) zlecio niezalenemu instytutowi ba-
dawczemu TCKT Transfercenter fr Kunststofftechnik GmbH
w Austrii zbadanie wpywu torebek foliowych zawierajcych do-
datki bio i oxodegardowlane na waciwoci tworzyw z recyklin-
gu. Przebadano cztery zmieszane prbki pochodzce z recyklingu
degradowalnych niebiopolimerowych toreb i jedn prbk z pier-
wotnego LDPE. Prbki byy testowane przez 6 miesicy, dokona-
no 3 tys. 700 pomiarw, a do testw uyto w sumie niemal 10 ton
tworzyw sztucznych.
Metodologia badania zostaa opracowana na bazie podobnych
testw stosowanych do bada butelek PET (EPBP). W testach tych
okrelono poziomy udziau w mieszaninie materiaw pochodz-
cych z recyklingu w testowanych prbkach na 2, 5, 10 i 50%. Ta
metoda zostaa wybrana w celu analizy dopuszczalnego stenia
i akumulacji efektw z powodu rnic regionalnych na rynkach
w caej Europie.
Wszystkie materiay z zawartoci nie wicej ni 2% polimerw
ulegajcych degradacji mogy by przetwarzane bez adnych pro-
blemw. Materiay z 5% zawartoci wykazyway sporadyczne
niejednorodnoci, ktre prowadziy do niestabilnoci rkawa
i pynicia podczas procesu wytaczania. Proces wytaczania
z 10% degradowalnych tworzyw uda si tylko w przypadku jed-
nego z tworzyw bez problemu. Pozostae prby prowadziy
do niestabilnoci rkawa, a do punktu zapadnicia. Dwie z prb
z 50% mieszanin byy udane, trzecia mieszanina tworzya otwo-
ry w folii, ktre ostatecznie doprowadzay do zawalenia balonu.
Fluktuacja parametrw podczas procesu recyklingu oraz w trakcie
wytaczania moe by take spowodowana niejednorodnoci
materiau wsadowego. Efekt wizualny oraz waciwoci mecha-
niczne ulegay pogorszeniu ju od poziomu 2%. Podsumowujc,
nie mniej ni 2% materiaw oxo, czy biodegradowalnych w recy-
klingu obnia jako recyklatu uytego w produkcji nowej
folii PE.





 


 


 







 




 







*%'(*!
+<1% 3!*%!

!*%!
+-3
+,-+1*
,-3!3
/60(%
/60(%

/60(%

/!$*+(+#%
1
3%! 3%*%!
,-3!/17-./1
/1+-321
.3/03*2$
3%*%!
,-3!/17-./1
/1+-321
.3/03*2$

3%*%!
.3/03*2$

3,!1*%
!3,%!3!;./1+
.'-7!*%!
3.0
,+./+&0
+,/2)
3,!1*%
!3,%!3!;./1+

!;./1+
.'-7!*%!
3.0
,+./+&0
+,/2)
+,/2)
(%3&:
12)%*2
"+-)
1/-2.'+12$
31%:'.3!*%!
,-+
(%3&:
12)%*2
"+-)
1/- + 0'&%
2)%*2
"+-)
1/-2.'+12$
31%:'.3!*%!
,-+
32'+3593
+
/!-)+-!#0(&%
%
+1+
+
/!-)+-
!-)+-!#0(&%
%
+1+ 71
$2 -0(%3*2$
0(%3*2$




 







 



 



 


Zapraszamy na tar targi

gi Plastpol w
Kielcach
w 23-26
dniach
,-.3)2
*
/-#%

1

,-
-.3)2
*
/-#%



23-26

*%$


$


maja 2017
Zapraszamy na targi Plastpol w Kielcach
w dniach 
1maja
*%2017
hala D42
hala D stoisko
+

+

'1%!/*%

1
2 stoisko

42
#+.332



#+.332

$(

./+%.'+


/60(%
47 8
,
3
++

8
,
3
++


!(




 


)%(
./0(%,(./0(%+)


!(

!(







 


)%(
./0(%,(./0(%+)
./0(%,(./0(%+)
2 rynek tworzywa P 2 7

Pierwsze Polska to
spotkanie Rady rosncy rynek
Targw K2019 Wedug danych przedstawionych czciej niemieckimi. W ostatnich

w Dsseldorfie
przez woski urzd statystyczny latach z kolei Chiny zwikszyy
i opracowanych przez ASSOCO- swj udzia w polskim rynku, ale
MAPLAST (Woskie Stowarzyszenie warto obrotw jest wci daleka
Producentw Maszyn do Przetwr- od wynikw europejskich produ-
stwa Tworzyw Sztucznych i Gumy), centw. Ponadto, wedug oficjal-
Przygotowania do K 2019 wanie si rozpoczy. Miao ju polski import wszelkich technolo- nych woskich danych w 2016 roku
miejsce pierwsze spotkanie Rady Wystawy w Dsseldorfie dla gii przetwrstwa tworzyw sztucz- sprzeda maszyn w Polsce przekro-
tej najwikszej na wiecie imprezy targowej dla przetwrcw nych przekroczy 624 mln euro czya 164 mln euro, a udzia eks-
tworzyw sztucznych, ktra odbdzie si od 16 do 23 padzier- w porwnaniu z 610 mln euro portu maszyn do PTS do Polski
nika 2019 w Dsseldorfie. w 2015 r. Wzrost ten dotyczy wzrs z 5% do 5,5%. Obejmowa
Rada skada si z przedstawicieli przemysu wystawienniczego gwnie zwikszonych zakupw on znaczny udzia form, ktre od-
oraz wiodcych stowarzysze obejmujcych cae spektrum te- pras i form. Taki trend jest podob- notoway istotny wzrost w porw-
go, co targi K oferuj i wspierajcych Messe Dsseldorf w przy- ny do sytuacji wystpujcej w Pol- naniu z rokiem 2015: od 59 do 68
gotowaniach do K 2019 oraz suc doradztwem odnonie sce w przypadku surowcw (PE, mln euro. Kolejna znaczca kwota
konceptw oraz organizacji targw. PP, PS, PVC itp.), ktre w 2016 r. bya reprezentowana przez wyta-
Ulrich Reifenhuser pozostanie przewodniczcym Rady Wysta- osigny zuycie prawie 3,5 milio- czarki wykazujc co prawda pe-
wy. Reifenhuser jest partnerem zarzdzajcym firmy produ- na ton w porwnaniu z mniej wien spadek, z 18 do 15 milionw
kujcej maszyny Reifenhuser i przewodniczcym Stowarzysze- ni 3,2 w 2015 r. Podobnie eksport a wreszcie drukarki fleksograficz-
nia Maszyn do Przetwrstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy produktw i pproduktw z two- ne, ktre wzrosy z prawie 12
w VDMA. Komitet Organizacyjny ponownie pozostaje pod kie- rzyw sztucznych wzrs z 1,72 do ponad 14 milionw. Jak zwykle,
rownictwem Thorstena Khmanna, dyrektora zarzdzajcego do 1,88 miliona ton, podczas gdy wielu woskich producentw ma-
Plastics and Rubber Machinery, Forum Composite Technology wyroby z gumy osigny eks- szyn, tak i ASSOCOMAPLAST (sto-
w obrbie VDMA. port 920 000 ton w porwnaniu isko C-14) bdzie uczestniczyo
Rada Wystawy K 2019 Dsseldorf to: Juliane Hehl z firmy Ar- do 880 000 w roku 2015. Te wyni- w targach PLASTPOL 2017, ktre
burg, Marc Gregor Baier z firmy BBP Kunststoffwerk Marbach ki oznaczaj dobr dynamik pol- stanowi wan wizytwk lokal-
Baier, Michael Baumeister z firmy Brckner Maschinenbau, dr skiego przemysu tworzyw sztucz- nego przemysu przetwrczego.
Rdiger Baunemann z PlasticsEurope, Siamak Djafarian z firmy nych i gumy i pokazuj, e w tym
Evonik, Boris Engelhardt z Wirtschaftsverband der Deutschen rozwoju rola Woch jest nieprzy-
Kautschukindustrie, Manfred Hackl z EREMA, Rainer Hfling padkowa. S one wanym dostaw-
z firmy Borealis, Ulf Kelterborn z Industrievereinigung c technologii, wrd nich takich
Kunststoffverpackungen, dr Ulrich Liman z firmy Covestro, jak druk fleksograficzny, wytacza-
dr Oliver Mllenstdt z GKV, Klaus-Uwe Rei z firmy MITRAS, nie, wtryskiwanie i budowa form.
dr Christoph Steger z firmy ENGEL, Peter Steinbeck z firmy Wosi skutecznie rywalizuj
Windmller & Hlscher, dr Frank Stieler z firmy KraussMaffei z gwnymi konkurentami, naj-
oraz Pascal Streiff z firmy EUROMAP/Swissmem. PLAST

Odbywajce si co trzy lata targi K zapewniaj przegld global-

nego przemysu przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy,
moliwo spotkania z wystawcami z caego wiata, ktrzy
prezentuj najnowsze osignicia technologiczne, przeomowe
innowacje i rozwizania. Imprez odwiedzaj eksperci z kadej
brany przemysowej i kadego poziomu wiedzy eksperckiej
przemysu motoryzacyjnego, opakowa, inynierii elektrycz-
nej, elektroniki i komunikacji, budownictwa, technologii me-
dycznej i lotnictwa, ktrzy gromadz si, aby dzieli si wiedz,
budowa relacje i inwestowa.
W roku 2016 w targach K wzio udzia dokadnie 3293 wy-
stawcw i odwiedzio je okoo 232 tys. goci. Wystawcy stwier-
dzili, e oprcz nawizania kontaktw z nowymi klientami, no-
we kontrakty zawierano ju przed zakoczeniem targw. Od-
wiedzajcy przyznali, e entuzjastycznie przyjli prezentowane
technologie. Ponad 70% delegatw potwierdzio, e uzyskali
nowe informacje odnonie innowacji i trendw. Co wi-
cej, 60% odwiedzajcych stwierdzio, e odwiedzili oni targi
z konkretnymi planami zakupw, natomiast 58% znalazo no-
wych dostawcw.
W roku 2019 K 2019 bd goci najwikszych na wiecie do-
stawcw produktw i usug, a zaproszenia zostan wysane
do wystawcw z pocztkiem roku 2018.
2 rynek
Spotkanie w Mszczonowie
Konferencja
Plastech za nami
22 prezentacje, ponad 160 goci i blisko 80 firm, to najkrtszy bilans
zakoczonej edycji Sympozjum Technicznego PLASTECH, ktre ju
po raz dwudziesty trzeci w swojej historii odbyo si od 6 do 7 kwiet-
nia 2017 r. w mszczonowskim Hotelu Panorama.
W gronie goci znalazy si grupy
producentw tworzyw sztucznych
(Grupa Azoty, Covestro, DuPont,
Sabic Innovative Plastics), dystrybu-
torw i compounderw (A. Schul-
man, Granulat, Innocomp, Polimar-
ky, Radka), producentw dodat-
kw i rodkw pomocniczych
do przetwrstwa (Clariant, Grafe)
oraz przede wszystkim narzdziow-
ni i zakadw przetwarzajcych
tworzywa sztuczne (m. in.: Apator-
-Metrix, Bilplast, BSH SGD, Coko-
-Werk, C+N, Curtis, Deltaplast, In-
temo, Kiel, Kontakt Simona, Lame-
la, Lys Fusion, Mann+Hummel, Pol-
lena, Rosti Poland, Ramp, Sumiri-
ko). W opinii organizatorw tego-
roczna edycja bya nie tylko dosko-
na okazj do wysuchania wyst-
pie i prezentacji wpisujcych si
w nurt przewodni sympozjum
(Organizacja i zarzdzanie proce-
sem produkcji w sektorze prze-
twrstwa tworzyw sztucznych
przyp. red.), ale take doskona
okazj do merytorycznej dyskusji
z renomowanym gronem przedsta-
wicieli czoowych firm z brany
przetwrstwa tworzyw sztucznych
w Polsce. Dodajmy, e wydarzeniu
partnerowali: WADIM Plast (mece-
nas sympozjum), Grupa AZOTY
(partner strategiczny) oraz jako
partnerzy sympozjum Fundacja
PlasticsEurope Polska, PROCAD,
SIEROSAWSKI Group, STAUBLI,
STAUFEN Polska, WITTMANN BAT-
TENFELD Polska i platforma zinte-
growanych e-usug dla brany two-
rzyw www.genplast.pl
Tegoroczn edycj swoj obecno-
ci uwietni zaoyciel i wieloletni
organizator kolejnych edycji sym-
pozjw PLASTECH, witujcy
przed kilkoma dniami swoje 80.
urodziny, Henryk Zawistowski.
O jego dorobku, roli i znaczeniu dla
sektora przetwrstwa tworzyw
sztucznych w inaugurujcym spo-
tkanie wystpieniu mwi Zenon
Narojek, waciciel firmy WADIM
PLAST, bdcej ju po raz czwarty
z rzdu Mecenasem sympozjum.
W tej samej sesji przyszo polskiej
i europejskiej brany tworzyw
w swoim wystpieniu przedstawi
dyrektor zarzdzajcy Fundacji Pla-
sticsEurope Polska Kazimierz Bor-
kowski. Dotyczyo ono take nowych
wyzwa dla przemysu zwizanych
z projektem Circular Economy.
Chcielimy, by to spotkanie swo-
im charakterem i formu byo nie-
co inne od dotychczasowych m-
wi Jacek Szczerba, wspwaciciel
serwisu www.tworzywa.pl, bd-
cego organizatorem wydarzenia.
Oczywistym jest, e PLASTECH
w dalszym cigu jest jednym z naj-
istotniejszych spotka brany prze-
twrcw i kadry inynierskiej oraz
platform do wsplnej dyskusji
nad rozwojem techniki i poziomem
oferowanych rozwiza. Pord
nich duym zainteresowaniem cie-
szya si platforma demonstracyjna
Wittmann 4.0 prezentujca wizj
przyszoci, zawarta w idei Indu-
strie 4.0 umoliwiajca atwe pod-
czanie urzdze peryferyjnych
do wtryskarki i zarzdzanie ich pra-
c (m. in.: nadzr, kontrol i stero-
wanie prac robota, termostatw,
systemu przepywu wody chodz-
cej i dozownikw grawimetrycz-
nych (Bogdan Zabrzewski, Jacek
Kuli). Kolejn atrakcj bya mobil-
na prezentacja systemw SMED
przedstawiona przez firm STAUBLI
w postaci samochodu demonstra-
cyjnego oraz efektownego multi-
medialnego wystpienia (Arkadiusz
Jankowski). Due zainteresowanie
goci towarzyszyo take punktowi
konsultacyjnemu firmy PROCAD
(Piotr Woniacki, Przemysaw Po-
szwa) oferujcej rozwizywanie
PLASTECH
problemw technologicznych
w punkcie analiz MOLDFLOW,
na drodze symulacji z zakresu opty-
malizacji wtrysku obejmujcej
m.in.: zagadnienia dotyczce wy-
peniania gniazda oraz fazy doci-
sku, analizy wypaczeniowej, dobo-
ru punktu wtrysku, ustalenia opty-
malnej kompensacji skurczu dla
wypraski, przesunicia linii czenia
oraz okrelenia okna przetwrcze-
go, orientacji wkna w wyprasce,
napre wewntrznych w wypra- tanw. Pierwsza edycja midzy-
sce oraz analiz chodzenia formy.
Tegorocznej edycji towarzyszyy
take wystpienia przedstawicieli
firm, ktre po raz pierwszy w swo-
jej historii prezentoway si na PLA-
STECH-u, w ramach specjalnego
bloku tematycznego dedykowane-
go polskim wtryskowniom /SIERO-
SAWSKI Group, LAMELA, SOLID-
PLAST/. W trakcie sympozjum jego
uczestnicy mieli moliwo wzicia
udziau w konkursie, w ktrym czych. Jako nowa wyspecjalizo-
do wygrania by audyt technolo-
giczny o wartoci 15 tys. z dla re-
prezentowanej firmy i ufundowany
przez firm STAUFEN Polska. Jego
zwycizc zosta Jakub uczyski oraz dostawcy sprztu pokazu-
reprezentujcy COKO-WERK z o- j, w jaki sposb polimer umo-
dzi. Z kolei zdobywc Grand Prix te-
gorocznej edycji sympozjum PLA-
STECH zosta Tomasz Grecki (CLA-
RIANT Plastics&Coatings Polska,
Konstantynw dzki).
Kolejna edycja Sympozjum PLA-
STECH zostaa zaplanowana na 19-
20 kwietnia 2018 r.
tworzywa P 2 7
Targi PSE
Europe 2017
przedstawi
innowacyjne
aplikacje PU
Dziki PSE Europe 2017 prze-
mys PU zyska now atrakcyjn
okazj prezentacji osigni,
ktra wprowadza uytkowni-
kw z rnych sektorw prze-
mysu wiat nowych wydarze
i innowacji w przemyle poliure-
narodowej wystawy technologii
poliuretanw otwarta bdzie
od 27 do 29 czerwca 2017 r.
w MOC Monachium w Niem-
czech. W trakcie PSE Euro-
pe 2017, czoowi producenci za-
prezentuj innowacyjne aplika-
cje i rozwizania PU; od surow-
cw, materiaw i pproduk-
tw, do systemw PU oraz ma-
szyn, urzdze i usug przetwr-
wana platforma ekspozycji prze-
mysu PU, PSE Europe 2017 po-
kazuje rosncy potencja poli-
uretanu. Producenci surowcw
liwia innowacje w przemysach,
takich jak motoryzacja, budow-
nictwo, izolacja, meble, elektro-
nika, opakowania, obuwie i wy-
roby medyczne. Ponadto uyt-
kownicy mog oczekiwa ekscy-
tujcych prezentacji na ywo
i innowacyjnych produktw.
Swoje wyroby i usugi prezento-
wa bdzie ponad 70 firm
w tym takie jak ARKEMA,
C.O.I.M.S.P.A., FACHVERBAND
SCHAUMKUNSTSTOFFE UND PO-
LYURETHANE E., FRIMO GROUP
GMBH, KRAUSSMAFFEI TECHNO-
LOGIES GMBH, MILLIKEN EURO-
PE, IMPIANTI OMS SPA i STEPAN.
Program konferencji oferuje
przestrze wymiany wiedzy
Oprcz wystawy, szeroki pro-
gram konferencji oferuje zwie-
dzajcym wgld w najnowsze
trendy, innowacje i osignicia
w przemyle poliuretanowym.
Program pierwszego dnia kon-
centruje si na surowcach i ma-
teriaach oraz ilustruje wpyw
materiaw odnawialnych i in-
nych alternatyw na przetwr-
stwo PU. Drugiego dnia prele-
tworzywa P2  7 rynek 27

genci zajm si aplikacjami
i wska, w jaki sposb materia-
y PU przyczyniaj si do innowa-
cji w wielu rnych sektorach
przemysu. W trzecim i ostatnim
dniu program konferencji obra-
ca si bdzie wok przetwr- wach pojazdw i modyfikacjach
stwa i maszyn i ukazujc kluczo-
w rol innowacyjnych proce-
sw produkcyjnych w opracowy-
waniu nowych rozwiza.
Gwni prelegenci to eksperci
z takich firm jak ARKEMA, CHRO-
MAFLO TECHNOLOGIES B. V.,
MO GROUP GMBH gocie zoba-
cz Street Shark 4.0. Street Shark
to spojler Corvetty dostarczony
przez partnera firm Callaway,
ktra specjalizuje si w produkcji
nadwozi samochodw, napra-
i tworzenia spersonalizowanego
wycigowych. W ramach zespou
wycigowego ADAC GT Masters,
Team Callaway jedzi Corvette
C7 GT3-R z 6.2-litrowym silni-
kiem V8 o mocy 600 KM. Spojler
tej Corvetty wyposaony jest
w innowacyjn trjwymiarow
wielojzyczna strona interneto-
wa udostpnia najnowsze wia-
domoci i aktualny program
konferencji, przydatne narz-
dzia, takie jak moliwo zam-
wienia oficjalnego newslettera
programu Online Show Planner.
Zacza si promocyjna sprzeda
online
Bilety na targi s ju dostpne
online na stronie www.pse-euro- PSE

CONCENTROL, FRIMO GROUP
GMBH, KRAUSSMAFFEI TECHNO-
LOGIES GMBH i SIMPATEC
GMBH. Aktualny program konfe-
rencji znajduje si na stronie in-
ternetowej.
Obszar Feature czy teorie
z praktyk
Kolejn atrakcj oferowan
zwiedzajcym w PSE Euro-
pe 2017 bdzie Feature Area.
W tej dedykowanej przestrzeni
wystawiajce firmy prezentuj
innowacyjne produkty PU. Tak
wic, Feature Area pozwala -
czy teori z praktyk. Imponuj-
ce eksponaty poka, jak inno-
wacyjne aplikacje poliuretanowe
umoliwiaj konkretny rozwj
produktu. Wrd rnych ekspo-
natw, dziki uprzejmoci FRI-
konstrukcj PU typu sandwich
posiadajc w bioniczn struktu-
r powierzchniow, modelowa-
n na wzr skry rekina.
Przewodnik zwiedzajcego
dostpny jest w wersji
drukowanej i online
Gocie mog zamwi przewod-
nik dla zwiedzajcych. Broszura
zawiera wszystkie istotne infor-
macje dotyczce PSE Euro-
pe 2017 w wygodnym formacie.
Obejmuje profil wystawy i zwie-
dzajcych, list wystawcw i klu-
czowe szczegy. Broszura za-
wiera szczegowe profile wy-
stawcw oraz informacje o pro-
duktach, a take program konfe-
rencji. Gocie mog zamwi przemysu motoryzacyjnego, lot-
obie broszury w dziale visitors
na stronie PSE Europe. Ponadto
pe.com, w cenie 20 euro za dzie gii informacyjnych i komunika-
i 30 euro za bilet 3-dniowy cyjnych, nauk cisych i zielonych
oszczdno wynosi odpo- technologii Monachium to miej-
wiednio 25% i ponad 30%, w po- sce o doskonaym klimacie biz-
rwnaniu do zakupu ich na miej- nesowym. Miasto promuje inno-
scu. Bilety obejmuj rwnie wacje i szczyci si szerokim spek-
bezpatny wstp na 3-dniow trum przemysu w rozmaitych
konferencj. sektorach zaawansowanych
technologii. Dziki doskonaej
Godziny otwarcia infrastrukturze, Monachium jest
uznanym centrum targowym dla
PSE Europe 2017 odbdzie si odwiedzajcych z Niemiec, kra-
w hali 3 MOC w Monachium. Po- jw ssiadujcych i caego wia-
oony w pnocnej czci Mona- ta. Wystawa czynna bdzie
chium obiekt jest dobrze po- w dniach 27-28 czerwca 2017 r.
czony z centrum miasta, midzy- od 9.00 do 17.00. W dniu 29
narodowym lotniskiem w Mona- czerwca od 9.00 do 16.00.
chium i autostrad. Jako wany
midzynarodowy orodek za-
awansowanych technologii,
nictwa, przemysu kosmicznego,
nauk przyrodniczych, technolo-

F]HUZFDU
02&0RQDFKLXP1LHPF\

0LG]\QDURGRZDZ\VWDZDWHFKQRORJLLSROLXUHWDQZ
Organizatorzy: Mack Brooks Exhibitions Ltd

2GNU\MLQQRZDF\MQHPROLZRFLUR]ZL]D
SROLXUHWDQRZ\FK]DVWRVRZDQLDGODQRZ\FKU\QNZ
3UH]HQWDFMHQD\ZRXU]G]HLUR]ZL]DWHFKQRORJLF]Q\FK
0ROLZRFLQDZL]DQLDNRQWDNWZLZ\PLDQ\ZLHG]\

6XURZFH 'ODUQ\FKEUDQ
0DWHULD\SSURGXNW\
:\URE\SROLXUHWDQRZH
V\VWHP\WHFKQRORJLLSROLXUHWDQZ
0DV]\Q\V\VWHP\LXU]G]HQLD
8VXJL

ZZZSVHHXURSHFRP
2 rynek tworzywa P 2 7

Polska Innowacyjny projekt

inwestycja
w Niemczech
Wiodca polska Grupa Bory-
szew produkujca czci sa-
mochodowe, rozpocza se-
ryjn produkcj galwanizo-
wanych komponentw moto-
ryzacyjnych z tworzyw sztucz-
nych, w nowej fabryce
w Niemczech, w Prenzlau,
po zniszczeniu jednostki
w poarze dwa lata temu.
Nowy zakad zajmujcy po-
wierzchni 14 500m2 w Pren-
zlau, jest jedn z najnowocze-
niejszych w Europie linii
technologicznych do galwani-
zacji czci samochodowych
z tworzyw sztucznych. Rocz-
na wydajno zakadu wyno-
si 400 000 m2 powierzchni
galwanizowanej. Jego klien-
tami bd globalni giganci
samochodowi, jak Volkswa-
gen, Audi, Daimler i Toyota.
Nasza nowa fabryka w Pren-
zlau odegra bardzo wan ro-
l w realizacji naszych celw
rozwojowych w sektorze mo-
toryzacyjnym. Zwikszamy
czterokrotnie zdolno pro-
dukcyjn wyrobw galwani-
zowanych i zwikszamy efek-
tywno, wykorzystujc wy-
jtkowo wysoki poziom kom-
petencji naszych pracowni-
kw i najnowsze systemy pro-
dukcyjne powiedzia szef
Boryszew Jarosaw Michniuk.
Nowy zakad Boryszewa jest
wyposaony w lini technolo-
doceniony przez
Uni Europejsk
ANWIL otrzyma dofinansowanie ze rodkw unijnych na opracowa- tworzyw, jak i z uwzgldnieniem
nie rozwizania zwikszajcego odporno receptury polichlorku wi- aktualnych trendw dotyczcych
nylu na dziaanie ognia. Jeli prace badawcze prowadzone we tworzenia receptur bazujcych
wsppracy z Gwnym Instytutem Grnictwa i Politechnik dzk na PCW bd szuka rozwizania
zakocz si sukcesem, wwczas wocawska spka przystpi umoliwiajcego uniepalnienie re-
do wdroenia innowacyjnej technologii produkcji kompozytw cera- ceptur bazujcych na polichlorku
mizujcych na bazie PCW. Ich zastosowanie w budownictwie przy- winylu. Kada innowacja jest wyni-
czyni si m.in. do zwikszenia odpornoci powok kabli i przewodw kiem pracy twrczej, majcym
na dziaanie ognia. przeksztaci pomys w rzeczywi-
sto. Dlatego bdziemy stosowa
ANWIL jest wiodcym producen- ceramizujcych na bazie PVC otrzy- mylenie out of box, biorc
tem nawozw azotowych w kraju ma dofinansowanie ze rodkw pod uwag nawet najbardziej abs-
oraz jedynym producentem poli- Unii Europejskiej w kwocie nie- trakcyjne idee, mogce przyczyni
chlorku winylu w Polsce. Surowiec mal 825 tys. z w ramach Progra- si do osignicia celu naszego
ten wykorzystywany jest midzy mu Operacyjnego Inteligentny projektu. Jestemy zdeterminowa-
innymi do produkcji izolacji Rozwj 2014-2020. ni i mamy nadziej, e nasze
i oson przewodw oraz kabli elek- Spka zaprosia do wsppracy przedsiwzicie zakoczy si suk-
trycznych. Standardowe powoki naukowcw z Gwnego Instytutu cesem.
kablowe, powstajce na bazie tego Grnictwa i Politechniki dzkiej. Jeli tak si stanie, to wwczas AN-
surowca, w trakcie poaru ulegaj Taki dobr uczestnikw projektu WIL stanie si wacicielem pierw-
szybkiemu spalaniu. Dlatego eks- pozwoli na wykorzystanie wiedzy szej, unikatowej na skal europej-
perci z wocawskiej spki podjli kadry naukowej dzkiej uczelni, sk technologii produkcji kompozy-
dziaania nad zwikszeniem ich do ktrej nale patenty ceramiza- tw ceramizujcych na bazie PCW.
odpornoci na ogie. Sposobem cji innych polimerw, specjalistw Dziki temu spka miaaby swj
na uniepalnienie byoby wytworze- z Katowic prowadzcych badania ogromny wkad w dalsze zwiksze-
nie wok polichlorku winylu po- z zakresu palnoci oraz ekspertw nie odpornoci na dziaania wyso-
woki ceramicznej. Taka warstwa zatrudnionych w ANWILU. kich temperatur produktw wy-
ochronna charakteryzuje si bo- Bartomiej Samardakiewicz, Dyrek- twarzanych z tego surowca.
wiem wysok twardoci oraz od- tor ds. Rozwoju w ANWIL S. A., ko-
pornoci temperaturow rzdu mentujc rozpoczcie prac badaw-
nawet 1000 stopni Celsjusza. czych, podkreli: Zesp projek-
ANWIL na realizacj trwajcego 36 towy skada si z wybitnych spe-
miesicy projektu badawczo-wdro- cjalistw, ktrzy zarwno przy wy-
eniowego pt. Opracowanie tech- korzystaniu najnowszych technolo-
nologii wytwarzania kompozytw gii z brany nie tylko przetwrstwa
ANWIL

giczn do galwanizacji do-

starczon przez firm Atotech
i posiada 25 wtryskarek
z tworzyw sztucznych o siach
zwarcia od 40 do 700 ton.
Wedug polskiej grupy spo-
dziewano si, e nowa dzia-
alno Prenzlau stworzy 65
nowych miejsc pracy i bdzie
on zatrudnia 350 pracowni-
kw.
W sumie koszt inwestycji
w projekcie wynis okoo 22
milionw EUR, grupa z siedzi-
b w Warszawie otrzymaa
poyczk w wysokoci 10 mi-
lionw EUR z polskiego kredy-
tu Banku Gospodarstwa Kra-
jowego (BGK) oraz dotacje
w wysokoci 4 milionw EUR
dostarczone przez ILB w Bran-
denburgii. Boryszew wpaci 8
mln EUR z wasnych rodkw.
 rynek tworzywa P 2 7

Badanie rynku propylenu. Oglnie, polipropylen

jest najwaniejszym typem two-
rzyw sztucznych dla formowania

Formowanie wtryskowe wtryskowego. W cigu ostatnich

omiu lat globalne zapotrzebowa-
nie roso rednio o 3,8% rocznie.
Drugim najwaniejszym typem
tworzyw sztucznych do formowa-

w dobrej kondycji nia wtryskowego jest polietylen,

z udziaem w rynku na pozio-
mie 20%.

Formowanie wtryskowe jest naj-
waniejsz metod przetwarza-
nia dla masowej produkcji czci
z tworzyw sztucznych. Na caym
wiecie niemal 55 milionw ton
tworzyw sztucznych jest upyn-
nianych kadego roku, nastpnie
wtryskiwanych do rnych form,
a po ochodzeniu wyjmowanych
w postaci gotowego produktu.
w rynku wynis odpowied-
nio 15,4% i 14,3%. Najwaniej-
szym rynkiem sprzeday dla pro-
duktw formowanych wtryskowo
jest przemys opakowa, ktre
gwnie chroni ywno umiesz-
czon w pojemnikach, puszkach,
kubkach, miskach, pudekach
i wszelkiego rodzaju opakowa-
niach. Te wykonane z tworzyw
obszarze zastosowa bdzie wzra-
sta w tempie 3,7% rocznie
w okresie 2015-2023.
Dla rnych obszarw zastosowa
wykorzystywane s rne rodzaje
tworzyw sztucznych. Na przykad,
niemal 70% opakowa, lecz jedy-
nie 12% wszystkich produktw bu-
dowlanych jest wykonanych z poli-
KRAUSSMAFFEI

Od maych klockw Lego po du- sztucznych oferuj wiele zalet

e zczki do rur
Niemal wszystko jest moliwe; ela-
styczno wielkoci i ksztatu tej
metody znacznie rozszerza moli-
woci projektowania elementw
z tworzyw sztucznych. Formowa-
nie wtryskowe umoliwia zastpo-
wanie tradycyjnych materiaw ze
wzgldu na niewielk wag i swo-
bod projektowania.
Wedug firmy Ceresana, zajmujcej
si badaniami rynku, w roku 2015
okoo 54% tworzyw sztucznych
wykorzystywanych do formowania
wtryskowego zuyto w rejonie Azji
Pacyficznej. W Ameryce Pnocnej
i w Europie Zachodniej udzia
w porwnaniu z innymi materiaa-
mi. Oprcz niewielkiej wagi
i zmniejszonej podatnoci na pk-
nicia, opakowania z tworzyw
sztucznych s preferowane w nie-
ktrych segmentach ze wzgldu
na ich przejrzysto lub odporno
na chemikalia.
Drugim co do wielkoci i najszyb-
ciej rozwijajcym si rynkiem
sprzeday jest przemys transpor-
towy, ktry na przykad wykorzy-
stuje formowanie wtryskowe
do produkcji desek rozdzielczych,
zderzakw i reflektorw. Analitycy
firmy Ceresana spodziewaj si, e
globalne zainteresowanie w tym

W USA sprzeda PVC na dobrym poziomie,

PP i PS radz sobie troch gorzej
W roku 2016 sprzeda w USA i w Kanadzie znacznie wzrosa
(+4,4%, przy cakowitej objtoci do okoo 7 milionw ton), pod-
czas gdy sprzeda PP i PS zanotowaa mniejsze wzrosty na rynku.
Te liczby znalazy si wrd danych opublikowanych przez Ameri-
can Chemistry Council, ktry dla ogu tych materiaw oszaco-
wa wielkoci wzrostu na poziomie 3,7% i 5,7%, odpowiednio dla
rynkw krajowych i eksportowych.
Jeeli chodzi o zastosowania, dostawy PVC rur i przewodw ten
sektor obejmowa 45% konsumpcji krajowej zanotowano
wzrost o 5%, przy wielkoci ponad 2 mln ton. Innymi silnymi sek-
torami byy folie i arkusze (+16%), drzwi i okna (+17%) oraz
ogrodzenia i pokrywy (+18%). Jeeli chodzi o rok 2016, 63% za-
potrzebowania na PVC pochodzio z sektora budowlanego:
w przypadku PVC dla sektora budowlanego zanotowano wzrost
o 5% w roku 2016. Jest to wzrost spowodowany powstaniem nie-
mal 1,2 miliona nowych budynkw. By to sidmy z rzdu rok
wzrostu w sektorze, w nastpstwie szczytu z roku 2005, kiedy to
zbudowano ponad 2 miliony budynkw oraz pniejszego kra-
chu, w roku 2009, ze spadkiem do zaledwie 554 tys. Ten pozytyw-
ny trend w sektorze budowlanym jest powizany z rekordowo ni-
sk stop procentow, co zachcio do zakupu i remontu budyn-
kw.
Natomiast sprzeda PP bya w ubiegym roku niska (-2,5%), pod-
czas gdy eksport, gwnie do krajw Nafta, znacznie si zwikszy
(+114%). Jedyny pozytywny wynik na rynku krajowym odnoto-
wano w przypadku formowania wtryskowego pojemnikw z PP
(ktrych sprzeda wzrosa o 2,4%), podczas gdy sprzeda formo-
wanych wtryskowo artykuw gospodarstwa domowego (-8%)
i wytaczanych folii i filamentw (odpowiednio -9% i -12%)
zmniejszya si.
Wreszcie, patrzc na wydajno PS, obroty (za wyjtkiem pianki
PS) w roku 2016 wzrosy o 0,2%, do cakowitej iloci niemal 2 mi-
lionw ton. Pakowanie ywnoci, ktre stanowi okoo 63% rynku
lokalnego, byo wiodcym sektorem (+1,3%). Jednake konku-
rencja ze strony takich materiaw, jak PP i PET jest dua i s one
obecnie bardziej preferowane, poniewa kosztuj mniej i s a-
twiejsze w recyklingu.
www.americanchemistry.com
 Sustainability
in Plastics

Taking Care
Case Study: 105C
JOIN US TO EXPLORE HOW Blow Molding
WE CAN BUILD A SUSTAINABLE
FUTURE TOGETHER. - Omya Calcium Carbonate
will lead to faster cooling
Our innovative mineral solutions
and reduced cycle time
enable energy savings in plastics production
due to increased thermal Control
processing and lower the carbon footprint
conductivity
of end products.
- In general, extrusion and
injection processing benefit
from Omya Calcium Carbo-
nate resulting in lower
Save energy consumption and
Energy
higher output 21C
7% CaCO3
Lower
Carbon
Footprint

SUSTAIN A B I L I T Y
Carbon footprint of CaCO3

300
1)
kg of CO2
emitted per ton of natural ground
Calcium Carbonate 1) produced

Typical grade for plastic applications SOURCE: IMA, EU27 energy mix;
based on production capacity mix.

+48 22 525 89 00 - pl.plastics@omya.com

Omya Sp. z o.o. | ul. Krucza 16/22 | 00-526 Warszawa
www.omya.com
2 rynek tworzywa P 2 7

Globalny wzrost
zapotrzebowania
na rury z tworzyw
Liczy si kada kropla

Okresy ekstremalnych susz i stare, zuyte rurocigi to problem

wielu miast, ktry skutkuje utrudnionym dostpem do wody.
Jest to problem dla spragnionych konsumentw i zdesperowa-
nych rolnikw. Jednak jest to take nadzieja na nowe moliwo-
ci biznesowe dla producentw rur, poniewa nowoczesne,
wydajne rurocigi mog wyranie zagodzi ten problem.
PVC
W nadchodzcych latach naley si spodziewa zwikszenia in-
westycji w sieci rurocigw, nie tylko zaopatrujcych miasta
w wod pitn. Firma badawcza Ceresana przeanalizowaa glo-
balny rynek rur z tworzyw sztucznych. Analitycy przewiduj, e
zapotrzebowanie na nie wzronie do prawie 37 mln ton
do 2023 roku.
zdominuje
Biznes polityczny

Popyt na rury szczeglnie zaley od rozwoju sektorw budow-

nictwa oraz inynierii ldowej i wodnej. Aplikacje, takie jak od-
prowadzanie ciekw, zaopatrzenie w wod pitn lub ochrona
kabli s bezporednio zwizane z sytuacj w przemyle budow-
rynek
GEON

lanym. Rury z tworzyw sztucznych dalej zastpowa bd tra- Prognozuje si, e segment sys-
dycyjne rury ze stali, ceramiczne lub z innych materiaw. Jed- temw podawania lekw osi-
nak zmniejszanie wydatkw publicznych, niepewno sytuacji gnie najwyszy skumulowany
politycznej oraz brak inwestycji prywatnych mog mie dra- roczny wskanik wzrostu na ryn-
styczne skutki dla brany budowlanej w niektrych krajach. ku pord innych zastosowa
Wielko programw wsparcia dla poszczeglnych segmentw w prognozowanym okresie.
budownictwa oraz intensywno promocji projektw realizacji Rosnca wiadomo ochrony
systemw nawadniania lub rozbudowy sieci wiatowodowej zdrowia oraz inicjatywy rzdowe
rni si w poszczeglnych krajach. majce na celu popraw jakoci in-
frastruktury ochrony zdrowia
Rosnca konkurencja dla PVC wpyn na zapotrzebowanie
na rurki medyczne w prognozowa-
Rne rodzaje tworzyw s preferowane w rnych obszarach nym okresie. Firmy zwikszaj
zastosowa. Na przykad, rury z polichlorku winylu (PVC) s swoje zdolnoci produkcyjne ce-
stosunkowo tanie, a zatem s szeroko stosowane w kanaliza- lem realizacji zapotrzebowania
cji, dostawie wody pitnej czy w sektorze ochrony kabli. Jednak na rurki medyczne w rnych re-
rury na bazie polipropylenu i polietylenu coraz bardziej konku- gionach wiata.
rowa bd z rurami PVC, na przykad w segmencie wody pit- Zgodnie z nowym raportem bada
nej, a ju odgrywaj gwn rol w systemach dostaw gazu czy rynkowych sporzdzonych przez
przesyle produktw przemysowych. Marketsandmarkets, Rynek rurek
medycznych z podziaem na mate-
Czyste i bezpieczne riay (PVC, poliolefiny, TPE i TPU, si-
likon, inne), konstrukcj, zastoso-
Nowe i ulepszone systemy ograniczenia emisji spalin s stale wania (jednorazowe rurki, cewniki
rozwijane. W segmencie rur przemysowych, na przykad, uy- i kaniule, systemy podawania le-
wane s nowe techniki do budowy systemw rur wielowar- kw) globalne trendy i prognozy
stwowych i monitorowania wyciekw. W ostatnich latach do roku 2021, rynek rurek me-
przemys petrochemiczny i gazu zwiksza stale stosowanie rur dycznych osignie skumulowany
poliamidowych (PA 12) zamiast rur stalowych. Materia wcha- roczny wskanik wzrostu na pozio-
nia tylko niewielkie iloci wody, ma du odporno na uderze- mie 8,0% od roku 2016, osigajc
nia i moe by uywany w szerokim zakresie temperatur. Inne wielko rynkow o wartoci 5,85
moliwe obszary zastosowa to, midzy innymi, rury cinienio- miliarda USD do roku 2021.
we do gazu. Najwaniejsze innowacje w segmencie melioracji Prognozuje si, e polichlorek wi-
to systemy izolacji dwikowej i ochrony przed haasem. Zasto- nylu pozostanie dominujcym ma-
sowane materiay s dalej badane w celu maksymalnego teriaem do produkcji rurek me-
zmniejszenia rezonansu, stosowany jest midzy innymi mine- dycznych w prognozowanym okre-
ralnie wypeniany polietylen o duym ciarze waciwym. sie. Gwnym powodem dominacji
PVC sa porwnywalne waciwoci
funkcjonalne oraz niskie koszty
w porwnaniu z innymi polimera-
mi, co sprawia, e ten typ tworzy-
wa jest odpowiedni dla wszelkich
zastosowa bez koniecznoci prze-
prowadzania wielu zmian techno-
logicznych.
Prognozuje si, e rynek rurek me-
dycznych w zastosowaniach zwi-
zanych z systemami podawania le-
kw osignie najwyszy skumulo-
wany roczny wskanik wzrostu
spord innych zastosowa w la-
tach 2016 do 2021.
Rynek rurek medycznych w Azji
i regionie Pacyfiku posiada ogrom-
ny potencja wzrostu. Dlatego te
prognozy mwi o najwyszym
skumulowanym rocznym wskani-
ku wzrostu w regionie w latach
od 2016 do 2021. Poprawa stan-
dardw ycia i coraz wicej inicja-
tyw rzdowych w regionie nap-
dzaj wzrost rynku rurek medycz-
nych. Zwikszone zapotrzebowa-
nie na minimalnie inwazyjn chi-
rurgi rwnie powinno pobudzi
wzrost na rynku w regionie w la-
tach 2016 2021. Chiny, Japonia
i Australia s kluczowymi krajami
w regionie przyczyniajcymi si
do wzrostu rynku w Azji i regionie
Pacyfiku.
 rynek tworzywa P 2 7

Przemys 4.0

ARC

Przemys 4.0 to zapowied wykorzystania potencjau cyfrowo rozwi- cje. Na pocztku biecego roku zindywidualizowanej na czterech
jajcego si wiata w realizacji wizji w peni zdecentralizowanego Euromap podpisa memorandum rnych stacjach, zgodnie z zasad
rodowiska produkcyjnego, w ktrym kady szczeg procesu pro- z Fundacj OPC, w ktrym deklaru- produkcji rozproszonej przestrzen-
dukcyjnego moe by zarejestrowany, przywoany, przeanalizowany je opracowanie dalszych protoko- nie. Zawieszk formowano wtry-
i, co najwaniejsze, automatycznie zrealizowany. To takie cyberne- w komunikacyjnych obejmuj- skowo na pionowej wtryskarce
tyczne rodowisko, w ktrym zamwienie zoone w supermarkecie cych szeroki zakres urzdze ALLROUNDER 375 V. Zawieszki by-
lub salonie samochodowym jest cyfrowo przesane do fabryk i cae- do przetwrstwa tworzyw sztucz- y wyjmowane przez robota sze-
go acucha dostawcw i gdzie kady pojedynczy komponent moe nych. cioosiowego i wyposaane w mi-
by ledzony z dowolnego miejsca i w dowolnym momencie. To re- Wielu producentw maszyn kroprocesor NFC. Efektywny pro-
wolucyjna strategia i prace nad ni zarwno po stronie przemysu, do przetwrstwa tworzyw sztucz- ces produkcji o krtkim czasie cy-
jak i potencjalnych uytkownikw nadal trwaj. nych zgadza si co do nieuchron- klu uzyskano przez zastosowanie
noci wdroenia idei Przemy- stou obrotowego, a nastpnie in-
Trwa przejcie od teorii do prakty- skadowane gdziekolwiek indziej su 4.0. Jednak ze wzgldu na jej dywidualizowano za pomoc tech-
ki. Jednym z najwikszych promo- musz by bezwzgldnie bezpiecz- relatywn niedojrzao, przewidy- nologii druku Freeformer 3D. Dzi-
torw koncepcji Przemysu 4.0 jest ne, mwi. Kwalifikacje ludzi pra- wania i sposoby wdraania rni ki wbudowaniu mikroprocesora
niemieckie stowarzyszenie produ- cujcych na liniach produkcyjnych si znaczco wrd producentw NFC w zawieszce do walizki moe
centw maszyn VDMA, ktre uwa- i kierownictwa musz si zmieni. sektora maszyn do przetwrstwa ona przechowywa dane, komuni-
a j za ogromn szans dla czon- Jestemy pewni, e nie ma innej tworzyw sztucznych. kowa si i dziaa w sieci. Dziki
kw zwizku, jak i klientw. Prze- drogi ni Przemys 4.0. Khmann temu produkty same dostarczaj
mys 4.0 to wzajemne poczenie jest rwnie sekretarzem general-    wymaganych informacji do swoje-
sprztu i oprogramowania w celu nym Euromap organizacji, ktra go procesu produkcji i mog ofero-
poprawy zarzdzania produkcj. reprezentuje producentw maszyn Niemiecka firma Arburg bya jedn wa warto dodan dziki dziaa-
To dziedzina, w ktrej widz spory na poziomie europejskim. W ubie- z pierwszych firm z brany produ- niom wykorzystujcym dane.
potencja biznesowy mwi Thor- gym roku organizacja wprowadzi- centw wtryskarek, ktre podjy W chmurze informatycznej archi-
sten Khmann, dyrektor zarzdza- a standard techniczny Euro- si zbadania potencjau Przemy- wizowane s wszystkie dane doty-
jcy ds. tworzyw sztucznych i gu- map 77, ktry ustanawia zgodny su 4.0, demonstrujc w peni po- czce procesu i jakoci, zebrane
my stowarzyszenia VDMA. Mimo, z normami branowy protok ko- wizany system produkcyjny ju przez system komputera nadrzd-
e koncepcje Przemysu 4.0 s roz- munikacyjny dla wtryskarek i cen- w trakcie otwarcia Dni Technologii nego ARBURG (ALS). Kada za-
wijane od kilku lat, zdaniem tralnych, komputerowych syste- w roku 2014. Arburg koncentruje wieszka do walizki ma w chmurze
Khmanna konieczne jest zintensy- mw sterowania produkcj (MES). si na rozwoju idei Przemysu 4.0, swoj stron internetow, z ktr
fikowanie prac majcych na celu Ten pierwszy, zgodny z normami by zaspokoi potrzeby klientw. zawsze mona poczy si za po-
zapewnienie jej skutecznego wdro- branowy protok Przemysu 4.0 Jest mniej zainteresowany kon- moc adresu URL zapisanego
enia. Przemys wytwrczy musi opracowany przez Euromap oparty strukcjami teoretycznymi, ni prak- w pliku vCard.
poradzi sobie z kwestiami, ktre jest na protokole OPC UAM (Uni- tycznymi i moliwymi do wdroe-
nie byy w przeszoci objte pro- fied Architecture). Jest on platfor- nia aplikacjami. Na swoim stoisku   

gramem. Jedn z najwaniejszych m i niezalenym systemem opera- w trakcie ubiegorocznych targw

spraw jest bezpieczestwo danych. cyjnym, z bezpiecznym firewallem K, Arburg pokazywa produkcj in- Aplikacje Przemysu 4.0 okazay si
Dane przesyane do chmur lub i otwartym na przysze modyfika- teligentnej zawieszki do walizek jednym z kluczowych obszarw za-
 rynek
interesowa odwiedzajcych targi
K2016. Niemiecki producent, firma
BOY, przedstawia najnowsz wer-
sj systemu sterownika Procan AL-
PHA4, ktra wyposaona jest
w wiele nowych funkcji. Wan ce-
ch jest np. dostp do sterownika
wtryskarki poprzez serwer OPC-
-UA. Udoskonalone funkcje Procan
ALPHA 4 to znacznie ulepszone
funkcje MES (Manufacturing Exe-
cution System), zwikszona do-
kadno pozycjonowania ze
wzgldu na popraw pomiaru ana-
logowego; dokadno rejestracji
liniaw zostaa zwikszona
o wspczynnik 10. Podwojono do-
kadno regulacji temperatury
oraz zmniejszono wartoci toleran-
cji o poow. Zwikszona zostaa
wydajno procesora; czasy reakcji
zostay zwikszone o wspczyn-
nik 8 lub nawet wicej (np. Hi-
ghspeedtask 125 s zamiast 1000
s w poprzedniej wersji). Zastoso-
wano zalene od cinienia hydrau-
licznego przeczanie na docisk
z jednoczesn kontrol pooenia
limaka. Zwikszona jest stabilno
czasu cyklu; odchylenia tolerancji
mniej ni 10 milisekund.
Wedug Franza-Josefa Ludwiga,
szefa dziau konstrukcji elektrycz-
nej w firmie BOY: Najbardziej zna-
czc rnic jest programowanie mu sektorowi wyzwania, z ktrych
graficzne sekwencji dziki nowej
generacji. Proponujemy zupenie
now jako sterowania wtryskar-
kami. Funkcje takie jak sterowanie
rdzeniami, czasy opnie, progra-
mowalne wejcia/wyjcia i wiele in-
nych mona teraz dowolnie zapro-
ARBURG
gramowa w sekwencji sterowa-
nia. Przy opracowywaniu nowego
sterowania zwrcono rwnie
szczegln uwag, aby zachowa
intuicyjny interfejs. Dziki temu,
przejcie do nowej wersji bdzie
dla uytkownika bezproblemowe
i atwe.
  
Zdaniem przedstawicieli austriac-
kiej firmy Engel rozwizania cyfro-
we, takie jak produkty zgodne
z zasadami Przemysu 4.0, s obec-
nie jednym z trzech filarw przy-
szej strategii rozwoju firmy ze
Schwertbergu (pozostae to aspek-
ty globalizacji i systemw). Prze-
mys 4.0 od dawna jest dla zespo-
w projektowych Engla codzien-
noci. Zasady strategii realizowa-
ne s po pierwsze przez tworzenie
sieci maszyn, w poszczeglnych lo-
kalizacjach i firmach, po drugie po-
przez przejrzysto, wizualizacj
i analiz danych procesowych,
a po trzecie poprzez systemy po-
mocy, ktre umoliwiaj autono- Przemys 4.0 budzi zainteresowa-
miczn optymalizacj procesw.
Razem tworz zintegrowane ro-
dowisko wdraane przez firm
pod nazw inject 4.0. Czwarta re-
wolucja przemysowa stawia cae-
niektre s zupenie nowe. Wiele
kwestii wykracza poza zakres do-
tychczasowej wiedzy firm. Uwia-
domienie sobie, e Engel potrzebu-
je dodatkowych zasobw wiedzy
byo kluczowym czynnikiem
w podjciu decyzji o zakupie au-
tworzywa P 2 7
striackiej firmy informatycznej TIG
Technische Informationssysteme,
ktra od dawna pracowaa
nad rozwojem swojego systemu e-
-Factory Manufacturing (MES). in-
ject 4.0 czy w sobie zalety smart
machine, smart production oraz
smart service i jest solidn podsta-
w inteligentnej produkcji u klien-
ta. Pozioma integracja danych
gwarantuje pynn wymian i do-
stpno istotnych danych w ca-
ym acuchu wartoci. Oznacza to
systemy produkcyjne Plug&Produ- ARC
ce, w ktrych mona atwiej inte- Oznacza to, e maszyny dostarcza-
growa dodatkowe urzdzenia EN- ne s wraz z wszystkimi opcjami
GEL lub urzdzenia peryferyjne. interfejsu takimi jak Euromap 77
Korzyci jest maksymalna ela- potrzebnymi do poczenia z in-
styczno. Z kolei integracja piono- nymi urzdzeniami oraz instalacja-
wa pozwala na spjn komunika- mi produkcyjnymi.
cj midzy pojedynczym czujni- Haitian kadzie duy nacisk
kiem, wszelkimi urzdzeniami pe- na kwestie Przemysu 4.0 i dysku-
ryferyjnymi, jak rwnie wtryskar- tuje o nim ze swoimi partnerami
k z systemem MES a po system i wieloma klientami. O tym jak
ERP. i kiedy maszyny mona zintegro-
wa z inteligentnym rodowi-
   skiem decyduje ostateczna analiza,
jakie korzyci i warto dodan
przyniesie to klientowi.
nie producentw wtryskarek na ca- Wdroenie systemu produkcyjnego
ym wiecie, ale traktowany jako Przemysu 4.0 nie jest zadaniem,
temat priorytetowy jest przez tych, ktre moe by podjte przez sa-
ktrzy dziaaj na najbardziej roz- mych producentw wtryskarek.
winitych rynkach to zdanie Istnieje kilka oglnych wyzwa,
czonka rady nadzorczej Haitian In- ktrych nie mona rozwiza tylko
ternational, profesora Helmara przez jedn stron. Najwaniejsze
Franza. Jego zdaniem chiscy pro- elementy to bezpieczestwo da-
ducenci maszyn uwaaj, e ich nych, dostpno i stabilno
dziaanie w tej dziedzinie i odpo- w sieci. Ponadto, zdaniem profeso-
wiedzialno w stosunku do klien- ra Franza, nie wszystko co jest ju
tw, to podanie ciek Przemy- wykonalne technologicznie dzi,
su 4.0, a nie jej wyznaczanie. ma sens ekonomiczny dla indywi-
dualnego przetwrcy tworzyw
sztucznych.
  
KraussMaffei wdraa swj pro-
gram realizacji strategii Prze-
mys 4.0 Plastics 4.0 koncentru-
jc si take na trzech dziedzinach:
inteligentnych maszynach, zinte-
growanej produkcji i usugach in-
teraktywnych. Zdaniem niemiec-
kiego producenta, czwarta rewolu-
cja przemysowa poprzez samoop-
tymalizacj inteligentnych maszyn
i osignicie stabilnych procesw
radykalnie zmieni wiat produkcji.
W pierwszej z tych dziedzin inte-
ligentnej produkcji firma oferuje
now, udoskonalon wersj tech-
nologii APC (Adaptive Process Con-
trol). APC plus zapewnia bardziej
precyzyjn reakcj na wahania pa-
rametrw procesu spowodowane
zmianami warunkw otoczenia,
biorc pod uwag szczeglne
wzorce wasnoci 20 podstawo-
wych materiaw. W przypadku
elementw zwizanych z bezpie-
czestwem lub w technologii me-
dycznej wane jest, aby mc po-
bra wszystkie istotne dane doty-
czce jakoci w kadym cyklu wtry-
 rynek
skiwania. Nowy produkt DataXplo-
rer, w zalenoci od konfiguracji,
pozwala wywietla do 500 cieek
sygnau o wysokiej rozdzielczoci
i wizualizowa je w celu oceny po-
prawnoci procesu produkcji. Fir-
ma pracuje nad komercyjnym
wdroeniem systemu E-Service,
ktry umoliwi wacicielom ma-
szyn dostp do podrcznikw, in-
formacji serwisowych czy tutoriali
wideo bezporednio ze spersonali-
zowanego pulpitu nawigacyjnego
na panelu sterowania urzdzenia.
Aplikacja wyszukiwania czci i ele-
mentw na smartfonie lub tablecie
umoliwi niezawodn identyfikacj
wymaganego komponentu za po-
moc kodw QR. Dostpno cz- w fabryce do punktu zbiorczego,
ci i jej cena mog by okrelone
w bazie danych, wraz ze zintegro-
wan funkcj zamwienia. Mona
bdzie utworzy formularz usugi
serwisowej.
  
Aby pokaza swoje wsparcie dla
idei Przemys 4.0, woski produ-
cent wtryskarek Negri Bossi rw-
nie rozwija swoje systemy zdalne-
go monitorowania Amico i Super-
visio. Rozwizanie Amico 4.0
umoliwia wspuytkowanie i wy-
mian danych produkcyjnych
o wtryskarkach na caym wiecie,
integrujc zdaln obsug z proce-
sami produkcji i narzdziami do jej
monitorowania. Dziki usudze
zdalnej, gdy Centrum Obsugi Ne-
gri Bossi otrzyma prob klienta
o pomoc, analizuje problem i roz-
wizuje go, poprzez bezporednie
poczenie z maszyn. Jest to kon-
cepcja, ktra eliminuje przestoje
maszyn i upraszcza prac serwisu.
SHI DEMAG
To nie wszystko. Amico jest zawsze
czujny i cigle poprzez system mo-
nitorowania kontroluje parametry
pracy wtryskarki, wysyajc je
do call center Negri Bossi, gdzie s
one sprawdzane.
Kad ewentualn anomali mo-
na wykry i rozwiza natychmiast,
nawet jeli klient nie zorientowa
si jeszcze, e potrzebuje pomocy.
Wtryskarki Negri Bossi zawieraj
system CAN (Controller Area Ne-
twork), technologi, ktra steruje
funkcjami maszyny. Karty elektro-
niczne (PCMCIA) zamontowane
na kadej wtryskarce umoliwiaj
podczenie za porednictwem fal
radiowych wszystkich maszyn
ktry jest podczony do kompute- nych. Router Wittmann 4.0 oferuje
ra poprzez modem.
Ta sie lokalna (LAN) jest z kolei
podczona do sieci Worldwide
Area Network (WAN) za porednic-
twem linii ISDN i lub innego po-
czenia internetowego. Przesane
dane s gromadzone w czasie rze-
czywistym przez call center Negri
Bossi, ktre zapewnia natychmia-
stow pomoc techniczn lub jak-
kolwiek inn usug, zadan przenoszone w fabryce z miejsca
bezporednio przez urzdzenie.
  
Austriacka grupa Wittmann pre-
zentuje nieco inne podejcie
do Przemysu 4.0 ni niektrzy z jej
konkurentw, koncentrujc si
na prostocie obsugi i bezpiecze-
stwie danych w mniej otwartym
rodowisku. Jednym z czynnikw
odrniajcym system Witt-
mann 4.0 jest to, e kluczowym
punktem dostpu w systemie jest
wtryskarka Wittmann Battenfeld.
Pozwala to na oferowanie rozwi-
zania, ktre jest atwe w konfigu-
racji, jednoczenie unikajc ryzyka
zwizanego z ochron bezpiecze-
stwa danych.
Podstaw systemu Wittmann 4.0
jest rozwinity router wbudowany
w system sterowania wtrysku Uni-
log. Router Wittmann 4.0 dziaa ja-
ko zapora sieciowa i zapewnia do-
stp tylko uwierzytelnionym urz-
dzeniom. Co waniejsze, w przy-
padku wtryskarki pracujcej w co-
dziennych warunkach, automaty-
zuje on przydzielanie adresw IP
poszczeglnym urzdzeniom,
umoliwiajc ich podczenie, towanego na potrzeby i wymaga-
odczenie i ponowne przydziele-
nie do innych komrek produkcyj-
moliwo realizacji idei Plug-
-and-Produce. Przypisuje lokal-
nym adresom IP lokalne urzdze-
nia, co jest ogromn zalet dla ad-
ministratora gniazd roboczych.
Jest to wane przy uruchamianiu
produkcji, ale take, a moe szcze-
glnie w jej trakcie, poniewa
urzdzenia produkcyjne nie s sta-
tyczne elementy wyposaenia s
na miejsce.
Router dziaa rwnie jako brama
do wiata zewntrznego, co ozna-
cza moliwo dostpu do syste-
mw MES lub ERP firmy za pored-
nictwem standardowego interfejsu
OPC UA, a take wasnego systemu
CMS (Condition Monitoring Sys-
tem) i usugi opartej na Windows
Web-Service 24/7.
  
Na targach K2016 firma Sumitomo
(SHI) Demag Plastics Machinery
tworzywa P 2 7
prezentujc osiem pracujcych ma-
szyn pokazaa kolejny raz znaczcy
technologiczny postp w formo-
waniu wtryskowym opakowa
z tworzyw sztucznych, czci dla
przemysu motoryzacyjnego i pre-
cyzyjnych elementw. Producent
wtryskarek z siedzib w Schwa-
igu koo Norymbergii zaprezento-
wa pi ekspozycji, wystawianych
na targach pod hasem Electri-
fied 4.0. Prezentacje te pokazay
cechy charakterystyczne produk-
tw z oferty producenta: szybko,
wzrastajc ilo napdw elek-
trycznych i wyposaenie zaprojek-
nia Przemysu 4.0. Sumitomo (SHI)
Demag Plastics Machinery koncen-
truje si na zapewnieniu przygoto-
wania swojego sprztu do pracy
w systemach Przemysu 4.0, za-
miast prbowa nakierowa swo-
ich klientw na okrelon ciek
rozwoju. Dugoterminowym roz-
wizaniem jest integracja usug
i rozwiza. Obecnie firma z siedzi-
b w Niemczech udostpnia inter-
fejs OPC UA w nowym sprzcie
i oferuje opcj doposaenia w Re-
mote Box dla istniejcych maszyn.
Ten interfejs wspiera wizj inteli-
gentnej fabryki synchronizujc in-
teligentne maszyny z zewntrzny-
mi systemami ERP, robotami i a-
cuchem dostaw. Ta usuga poprzez
integracj kontroli jakoci, zdalnej
diagnostyki oraz poczenie z sys-
temem realizacji produkcji (MES)
pozwala na ledzenie produkcji
w czasie rzeczywistym.
t
SZYBKO.
PRE CYZJA .
PRECYZJA.
PROFESJONALIZM.
 plastpol tworzywa P 2 7

PLASTPOL 2017
liderzy brany
spotykaj si w Kielcach!
PLASTPOL

Od dwch dekad Midzynarodowe Targi Przetwrstwa Tworzyw Perz, dyrektor projektu. Tradycj pastw. Dziki takiemu przekrojo-
Sztucznych i Gumy kojarz si na wiecie z Targami Kielce. W ostat- PLASTPOLU s, przyznawane pod- wi wystawcw PLASTPOL sta si
niej edycji udzia wzili wystawcy z 32 pastw. Tegoroczny PLAST- czas prestiowej gali Platinum najbardziej midzynarodowymi
POL to jeszcze wiksza midzynarodowa reprezentacja liderw bran- Plast, Medale Targw Kielce dla targami w Polsce. Ponad poowa
y. Ekspozycj zgromadzono we wszystkich 7 halach kieleckiego najlepszych firm i produktw. wystawcw biorcych udzia w kie-
orodka. PLASTPOL 2017 w Kielcach to punkt obowizkowy dla firm Targi PLASTPOL s dla wielu zna- leckich targach to firmy zagranicz-
z sektora przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy, ktre stawiaj nych graczy polskiego i zagranicz- ne lub z zagranicznym kapitaem
na rozwj i nowoczesne technologie. Wystawa rozpoczyna si ju 23 nego rynku tworzyw sztucznych tak wynika z ubiegorocznego bi-
maja. staym elementem strategii marke- lansu wystawy. Kady, kto chce
tingowej. Wystawa daje te wiedz trzyma rk na pulsie brany
Kolejna, 21. edycja targw PLAST- sce komentowa Zenon Narojek, na temat stanu gospodarki. Pa- i wiedzie co dzieje si w polskim
POL, z uwagi na wielkie zaintereso- waciciel Wadim Plast. Zaskoczy- trzc na ubiegoroczn edycj, to i wiatowym sektorze przemysu
wanie firm krajowych i zagranicz- a nas wietna frekwencja zwiedza- prognoza jest bardzo optymistycz- przetwrstwa tworzyw sztucznych
nych, ugruntowuje tytu najwik- jcych- ocenia PLASTPOL Jan Mu- na komentuje si kieleckiej wy- ju powinien rezerwowa ter-
szej wystawy w Polsce i Europie ehsam, waciciel firmy Muehsam- stawy Dariusz Michalak, dyrektor min 23-26 maja na wizyt w Kiel-
rodkowo-Wschodniej. Dzi to jed- -Elektromech. Wydziau Targw w Targach Kiel- cach.
no z najwaniejszych branowych ce.
wydarze w Europie i wizytwka Caa brana Oprcz wielu najwaniejszych pol- Najnowsze maszyny
polskiego przemysu tworzyw i wiatowi liderzy w Kielcach skich firm, podczas PLASTPO- i technologie
sztucznych. Od lat targi ciesz si Przekrj branowy targw PLAST- LU 2017 zobaczymy kilkadziesit To, co z pewnoci charakteryzuje
rosncym zainteresowaniem zwie- POL pozwala pozna nie tylko naj- znanych firm z Niemiec i Woch, targi PLASTPOL, to setki stale pra-
dzajcych w roku ubiegym wy- nowsze technologie uywane ktre co roku stanowi najliczniej- cujcych maszyn, caych linii pro-
staw odwiedzio ponad 18.500 do przetwrstwa tworzyw sztucz- sze grupy wystawcw zagranicz- dukcyjnych. Nowe maszyny czsto
specjalistw. Jednak najlepsz re- nych, ale rwnie wzornictwo, nych. W tegorocznej edycji licznie maj swe polskie premiery w Kiel-
komendacj dla kadej edycji kie- opakowania, tworzywa i zagadnie- wystpuje rwnie reprezentacja cach. Podczas PLASTPOLU wida
leckich targw s komentarze nia przetwrstwa gumy. firm tureckich i chiskich. Nie za- jak dynamicznie rozwija si brana,
brany: W Kielcach podpisalimy Wystawa kompleksowo przed- braknie rwnie, midzy innymi, sigajc po najnowsze zdobycze
naprawd wane kontrakty m- stawia bran: od maszyn i caych cenionych przedsibiorcw z Au- myli technicznej i technologie ro-
wia po zakoczeniu ubiegorocz- linii technologicznych, po granula- strii, Francji, Belgii, Bugarii, Portu- dem ze stacji kosmicznej. W ci-
nej wystawy Urszula Steiner, pre- ty i inne komponenty a po inno- galii, Szwecji, Danii, Hiszpanii, Ho- gu 21 lat istnienia targw, krajowa
zes firmy Dopak. Nie ma rwnie wacyjne technologie recyklingu landii, USA, Litwy, Czech, Japonii, produkcja wzrosa a trzykrotnie!
wanej imprezy dla brany w Pol- tworzyw sztucznych mwi Kamil Indii, Tajwanu i wielu innych Jednym z motorw postpu jest
Naprzd!
Przyspiesz wytaczanie PET.

BREYER ThermoFlex

Zapraszamy do odwiedz
Zapraszamy odwiedzenia
enia
Zrealizuj swoje denie
Zrealizuj denie do doskonaego pr
doskonaego oduktu, zadowolenia klientw
produktu, nas na Targach
Targach PLASTPOL
i wikszych
wikszych zysk
zyskw.
w. Uyj dopr
dopracowanych
acowanych systemw
systemw,, skadnik
skadnikw
w i Hala C stoisko 7
najnowoczeniejszej produkowa
najnowoczeniejszej technologii by pr wyroby
odukowa dla swoich klientw wyroby
najwyszej
najwyszej jakoci.
jakoci.

Linie wytaczarkowe BREYER do ffolii

olii PET
opacalna technologia Master Colors Sp
Sp.. z o.o.
o.o.
W dkarzy 5 51-050 Wrocaw
Wdkarzy Wrocaw
Tel.
Tel. +48 71 350 05 25
biuro@mastercolors.com.pl
biur o@mastercolors.com.pl www
www.mastercolors.com.pl
.mastercolors.com.pl

BREYER GmbH Maschinenf

Maschinenfabrik
abrik
Bohlinger Str
Strasse
asse 27
D-78224 Singen
Germany
Tel.
T el. +49 (0) 77 31 920-0
BREYER ThermoFlex FFax
ax +49 (0) 77 31 920-190
Linie wytaczarkowe do produkcji folii lm@breyer-extr.com
lm@br eyer-extr.com
do termoformowania www.breyer-extr.com
www .breyer-extr.com

Niemiecka jako www

www.breyer-extr.com
.breyer-extr.com
2 plastpol
oczywicie rozwj sektora produk-
cji wszelakich opakowa, produk-
cji urzdze oraz sprztu RTV
i AGD oraz motoryzacji.
Akcja POLIMERY
W roku 2017 targi PLASTPOL w-
czaj si do branowej edukacyjnej
akcji spoecznej o nazwie POLI-
MERY przyjazne czowiekowi i po-
trzebne ludziom. Nieprzyjazny
publiczny wizerunek tworzywa
sztuczne zawdziczaj midzy in-
nymi stereotypom, e nic co
sztuczne nie moe by wartocio-
we, oraz, e przemys tworzyw to
kontra dla natury, niosca za sob
zanieczyszczenie rodowiska, ko-
poty z pniejsz utylizacj odpa-
dw. W wiadomoci spoecznej
nazwa tworzywa sztuczne jest
po prostu postrzegana le. Tym-
czasem termin polimery, ktry
miaby szans go zastpi, nie tyl-
ko nie kojarzy si negatywnie, ale
do tego jest midzynarodowy, uni-
wersalny dla brany.
Celem akcji POLIMERY jest ocie-
plenie publicznego wizerunku biz-
nesu polimerowego w Polsce,
a w dalszej konsekwencji zmiana
negatywnego spoecznego wize-
runku. Doprowadzioby to, jak s-
dzimy, do wikszej akceptacji firm
tworzcych bran, i powinno
oywczo wpyn na sam biznes
przekonuje Waldemar Sobaski,
prezes zarzdu Wydawnictwa Bu-
siness Image, ktre jest inicjatorem
akcji. Na pocztek apelujemy
o umieszczenie znaku graficznego
akcji na stronach internetowych,
midzy innymi przetwrcw poli-
merw, dostawcw surowcw,
maszyn i usug, ktrym zaley
na pozytywnym wizerunku prze-
mysu polimerowego dodaje.
Zachcamy wszystkie organizacje
brany do przyczenia si do ta-
kiej formy edukacji spoeczestwa.
Tylko merytorycznie o brany
Ju po raz drugi, 22 maja,
w przededniu targw PLASTPOL,
PLASTPOL
w Kielcach odbdzie si X Konfe-
rencja Brany Tworzyw Sztucz-
nych, ktrej organizatorem jest
Polski Zwizek Przetwrcw Two-
rzyw Sztucznych oraz PlasticsEuro-
pe Polska.
Adresatami wydarzenia natomiast
czonkowie kadr zarzdzajcych
firm i instytucji branowych. Jubi-
leuszow edycj konferencji
uwietni midzy innymi wystpie-
nia: dyrektorw organizacji bran-
owych z Brukseli, EuPC (Europej-
skiego Stowarzyszenia Przetwr-
cw), PlasticsEurope, a take Sto-
warzyszenia Niemieckich Produ-
centw Maszyn VDMA.
Rwnie 22 maja, na wiey wido-
kowej Targw Kielce odbdzie si
konferencja prasowa PlasticsEuro-
pe, na ktrej zostan przedstawio-
ne wyniki brany polskiej i europej-
skiej w minionym roku.
Podczas kieleckiej wystawy od wie-
lu lat odbywa si lubiany konkurs
wiedzy o rynku tworzyw sztucz-
nych Omniplast, w ktrym wy-
stawcy mog zdobywa ciekawe
nagrody. W pierwszym dniu tar-
gw PLASTPOL, o godzinie 12,
na stoisku portalu tworzywasz-
tuczne.pl w szranki konkursowe
stanie 10 finalistw.
Nieodczn czci wystawy jest
rwnie towarzyszce jej semina-
rium techniczne Plastech Info, kt-
re zaplanowano w tym roku
na dni 24-25 maja. Tegorocznym
hasem przewodnim jest: Organi-
zacja i zarzdzanie procesem pro-
dukcji w sektorze przetwrstwa
tworzyw sztucznych. Wstp
na seminarium jest wolny.
Zapraszamy do Targw Kielce
na XXI TARGI PLASTPOL 23-26 ma-
ja 2017!
tworzywa P 2 7
Cztery
warstwy rury
Linia do wytaczania rur oferowa- stwie do produktw konkurencji,
na przez battenfeld-cincinnati nasze tuleje kalibracyjne s wyko-
oferujca zdaniem firmy najwy- nane z cylindrycznych, walcowa-
sz elastyczno pod wzgldem nych metalowych arkuszy, ktre
rednic i gruboci cianki, pomo- pod wzgldem konstrukcji s zbli-
ga firmie Emtelle zajmujcej si one do standardowej kalibracji.
wytaczaniem rur telekomunika- Wymiary rur mog zosta zmie-
cyjnych i wodnych zautomatyzo- nione podczas produkcji bez-
wa swoje linie celem dopasowa- problemowo i cakowicie auto-
nia do coraz wikszych wymaga. matycznie. Zarwno standardo-
W peni zautomatyzowana zmia- we, jak i specjalne wymiary mog
na kierunku bya dla nas bardzo by wytwarzane z naszymi tuleja-
wanym aspektem, poniewa mi kalibracyjnymi, nie tylko pod
mamy coraz wicej klientw, kt- wzgldem wymiarw zewntrz-
rzy ycz sobie mie dostosowa- nych, ale rwnie pod wzgldem
ne do ich potrzeb rozmiary rur. gruboci cianek, ktre mog si
Musz one czy bardzo ma zmienia na przykad w zakresie
grubo cianki ze wzgldnie du- od 6,3 do 57,2 mm.
rednic zewntrzn podkre- Przy zmianie koloru podczas pro-
laj przedstawiciele firmy. dukcji posiadamy iloci odpadw
W praktyce, zmiana na inne wy- poniej 500 kg. Automatyczna
miary rur zajmuje maksymalnie zmiana kierunku, a w konsekwen-
do 20 minut. Natomiast zmiana cji dua elastyczno linii jako ca-
na inny automatyczny zakres oci jest rwnie zabezpieczona
np. z 200 355 mm do 400 przez komponenty FDC umiesz-
630 mm moe zosta przepro- czone w dolnej czci linii, co
wadzona w cigu jednej zmiany. rwnie stanowi unikaln cech
Inna decydujca zaleta jest taka, w przemyle. Zbiornik podcinie-
e podczas zmiany wielkoci wy- niowy dziaa z systemem podpie-
twarzane s tylko bardzo niewiel- rania rury, obejmujcym 180 ob-
kie iloci odpadw. Emtelle wy- wodu rury i jest regulowany w ca-
korzystuje od roku system wy- ym zakresie rednicy bez koniecz-
twarzajcy rury 4-warstwowe noci modyfikacji. Dotyczy to
o rednicach sigajcych od 200 rwnie jednostek odtransporto-
do 800 mm, zgodnie z klasyfika- wania oraz urzdze tncych,
cj SDR (DIN 8074), jak rwnie ktre mog by regulowane au-
w specjalnych, przystosowanych tomatycznie rwnie podczas
do wymaga klientw rozmia- zmiany kierunku.
rach wszystko to przy minimal-
nych czasach zmiany i ilociach
odpadw.
Brigitte Diekhaus, kierownik pro-
jektu w firmie battenfeld-cincin-
nati powiedziaa: W przeciwie-
BATTENFELD-CINCINNATI
 Odwiedcie
nas Pastwo na targach
Plastpol w dniach
23. 26.05.2017, przed
wejciem gwnym
do Hali E.

DESMA 4.0
SmartFace POCZENIE W SIE PRODUKTW
ORAZ PROCESW PRODUKCYJNYCH
Blisze informacje dotyczce produktw z
naszej serii Industrie 4.0 znajdziecie Pastwo
pod adresem: www.smartconnect4u.biz

SmartTraining

SmartTrace

SmartRemain

24/7
Your experts in rubber and
silicone injection moulding.
 plastpol tworzywa P 2 7

Plastpol i Dni Technologii

ARBURG

Na targach PLASTPOL 2017, odbywajcych si od 23 do 26 ma- ci zagranicznych stanowili odwie- skadane drabinki w ekskluzywnym
ja 2017 r. w Kielcach, firma ARBURG zaprezentuje w hali E na stoisku dzajcy z Ameryki Pnocnej po- wzornictwie Arburg. Obejmowao
E25 na przykadzie dwch wtryskarek elektrycznych ALLROUNDER nad 170 goci oraz z Chin oko- to wykonanie omiu indywidual-
z serii GOLDEN ELECTRIC ekonomiczn zautomatyzowan produkcj o 120 uczestnikw. Wikszo go- nych czci z zastosowaniem
elementw wysokiej jakoci oraz swoje rozwizania z zakresu auto- ci z Europy przybyo ze Szwajcarii, omiotonowej formy wasnej pro-
matyzacji. Republiki Czeskiej i Francji. dukcji, w cyklu trwajcym okoo 60
Podczas naszych corocznych Dni sekund, a nastpnie ich zoenie
W tym roku witujemy 25-lecie sterowania SELOGICA. Na targach Technologii robimy co w naszej tak, aby byy gotowe do uycia
oddziau ARBURG Polska. Jestemy PLASTPOL 2017 manipulator INTE- mocy, aby zapewni zaproszonym przez szecioosiowego robota
dumni z tego, e od 25 lat wraz GRALPICKER V, liniowy manipula- przez nas gociom obszerny wgld Multilift V 40 i stacj montau.
z wykwalifikowanymi pracownika- tor MULTILIFT SELECT i robot sze- w seri produktw Arburg, trendy
mi jestemy blisko naszych klien- cioosiowy bd przemieszczay zwizane z przetwrstwem two- Przemys 4.0 w praktyce
tw powiedzia dr Sawomir po torze modele pojazdw rolni- rzyw sztucznych oraz innowacyjne
niady, dyrektor ARBURG Pol- czych. Natomiast trzy zespoy su- aplikacje. W t unikaln imprez Arena Wydajnoci rwnie zostaa
ska Sp. z o.o. Na targach PLAST- ce do automatyzacji produkcji przemysow byo zaangaowa- bardzo dobrze przyjta. Tutaj firma
POL 2017 skoncentrujemy si skomunikuj si ze sob przez in- nych wielu pracownikw i prakty- Arburg oraz kilku wybranych part-
na ekonomicznej produkcji skom- terfejsy urzdze peryferyjnych. kantw. Nasi klienci szczeglnie nerw przedstawio praktyczne
plikowanych elementw z two- docenili unikaln atmosfer, wyko- i pragmatyczne przykady wdroe-
rzyw sztucznych.    rzystujc moliwo zwiedzania nia Przemysu 4.0. Klientom zaofe-
Na targach PLASTPOL 2017 wtry- z naszymi ekspertami i czerpic rowano palet rnych perspektyw
skarka ALLROUNDER 520 E GOL- Ponad 6 tys. 700 goci z 53 krajw kluczowe idee dla potrzeb swojej odnonie tego, w jaki sposb
DEN ELECTRIC, o sile zamyka- ponownie wzio udzia w Dniach wasnej produkcji podsumowa wdroy Przemys 4.0 i sprawi,
nia 1500 kN, z 12-gniazdow for- Technologii Arburg, czyli najwik- Michael Hehl, partner zarzdzajcy aby ich wasna produkcja staa si
m gorcokanaow bdzie produ- szej imprezie zakadowej w prze- i jednoczenie rzecznik Arburg Ma- jeszcze bardziej efektywna. Pio-
kowaa z PP tulejki do nawadniania myle, zorganizowanej od 15 nagement Team. nierskim i praktycznym przykadem
kropelkowego. Do oddzielania do 18 marca. Na 171 tys. metrw bya rozmieszczona przestrzennie,
wlewkw zostanie zastosowany kw w siedzibie firmy w Lossburgu W centrum uwagi poczona w sie cyfrow produk-
manipulator INTEGRALPICKER V. (Niemcy) mona byo zobaczy uniwersalny 1120 H cja inteligentnych etykiet baga-
Drugim eksponatem bdzie wtry- o wiele wicej ni na wikszoci owych i partii pojedynczej jed-
skarka ALLROUNDER 570 E GOL- targw handlowych. Prezentacja Due zainteresowanie wrd pu- nostki.
DEN ELECTRIC, o sile zamyka- obja ponad 50 wystaw w ruchu, blicznoci wzbudzia nowa, hybry- W tym celu poczono uniwersaln
nia 2000 kN, z dynamicznie termo- tak zwan Aren Wydajnoci dowa, uniwersalna maszyna 1120 maszyn do formowania wtrysko-
statowan form wtryskow pro- (zgodnie z motto Przemys 4.0 H, ktra rozszerza palet produk- wego oraz dwa urzdzenia Fre-
dukujc uchwyty telefonu w praktyce), rozwizania formo- tw i usug o seri o sile zamykania eformers do produkcji dodatkw.
z PC/ABS, ktre bd wyjmowane wania wtryskowego pod klucz, no- do 6500 kN. Gocie Dni Technolo- System komputerowy Arburg (ALS)
przez liniowy manipulator MULTI- we Centrum Prototypw Arburg gii 2017 mieli moliwo dokad- zapewnia identyfikowalno dla
LIFT SELECT i odkadane na trans- dla produkcji dodatkw z Freefor- niejszego przyjrzenia si maszynie kadej indywidualnej czci. Zapre-
porterze wyprasek. mer, jak rwnie specjalny obszar o nowej konstrukcji oraz zapozna zentowano rwnie dwa dodatko-
W trakcie wystawy Roboty w ak- usug. Odwiedzajcy mogli znale si z wizjonerskim systemem stero- we moduy ALS: Wizualizacja
cji firma ARBURG zademonstruje rwnie dalsze inspiracje na spe- wania Gestica. Miaa ona swoj energii dla alokacji danych ener-
swoj jednolit filozofi sterowa- cjalistycznych prezentacjach i pod- premier na K 2016, wiodcej mi- getycznych na bazie zamwie
nia i rnorodno produktw, czas zwiedzania fabryki. dzynarodowej imprezie targowej. oraz Interfejs stopniowania mate-
take w zakresie automatyzacji. Wrd uczestnikw Dni Technolo- Jako cz innowacyjnego rozwi- riau dla wymiany partii.
Wszystkie manipulatory programu- gii Arburg 2017 43% pochodzio zania pod klucz prezentowana ma- Innymi tematami omawianymi
je si za porednictwem panelu z zagranicy. Najwiksz grup go- szyna wykonaa gotowe do uycia w Arenie Wydajnoci bya identyfi-
tworzywa P2  7 plastpol 

kowalno: od gotowej czci
do pierwotnego granulatu, moni-
torowanie online dla celw zapew-
nienia jakoci, systematyczna reje-
stracja zuycia energii oraz integra-
cja urzdze peryferyjnych w uka-
dzie sterowania systemem Selogi-
ca.
Osiem Freeformers w akcji
Zaprezentowano w sumie osiem
wystaw zwizanych z Arburg Pla-
ARBURG
stic Freeforming (APF), pi z nich ny Freeformer w Centrum Klientw
w nowym Centrum Prototypw Ar-
burg. Uwaga zostaa skoncentro-
wana na produkcji dodatkw prze-
mysowych czci funkcjonalnych:
indywidualnie, albo w niewielkich
partiach cznie z chwytakami
wykonanymi z PC zatwierdzonego
do stosowania w przemyle aero-
nautycznym. Ponadto, zaprezento-
wano rwnie odporne na po-
mie czci elektroniczne i implan-
ty z gatunku medycznego PLA. In-
tami, jak Przemys 4.0, konserwa-
wytwarza mechanicznie zoptyma-
lizowane krki linowe z organicz-
nego poliamidu. Dwie wystawy
w Arenie Wydajnoci zindywiduali-
zoway inteligentne etykiety ba-
gaowe.
Rozlegy program imprez
dodatkowych
W obszarze serwisowym gocie
mogli zapozna si z takimi tema-
cja zapobiegawcza oraz obecne
oferty szkoleniowe.
Ponad 2000 uczestnikw wzio
udzia w informacyjnych, specjali-
stycznych prezentacjach. Eksperci
firmy dzielili si informacjami o lek-
kich konstrukcjach, Arburg Plastic
Freeforming oraz rozwizaniach
pod klucz. Prezentacje specjalistw
zewntrznych dotyczyy takich za-
gadnie jak Przemys 4.0 oraz silne
partnerstwo, ktre Arburg oferuje
z perspektywy klienta.
Niemal 1500 goci z Niemiec wy-
korzystao okazj zwiedzajc fabry-
k i zapoznajc si z produkcj ma-
szyn.

-
$.2mKNOW-HOW
MASZYNY TECHNOLOGIE

KOLEBKA
TECHNOLOGII
WTRYSKU
LIDER
'$/(.2:=52&=12m PASJA
INNOWACJE

ol
P la s tp 

 
C NC '  5VQKUMQ
*
NE G  2 QNUMC
- KG

1FOQOGPVWRQFLEKCRTQFWMELKYVT[UMCTGMCODKELTO[#4$74)D[QUVYQT\GPKGEGPVTCNPGIQ
QTQFMCVGEJPQNQIKKYVT[UMW0KGOCPCYKGEKGFTWIKGLTO[MVTC\TYPMQPUGMYGPELK
RQYKEGPKGOF[FQTQ\YQLWKFQUMQPCNGPKCVGEJPQNQIKKYVT[UMW<CYU\GRT\[YKGECPCO
LGFPCMLGFGPEGNUWMEGUPCU\[EJMNKGPVY
YYYCTDWTIRN
 plastpol tworzywa P 2 7

Boris Fleites-Joczyk, Grupa Azoty S.A. istnienia penej plastyfikacji oraz

wiksza wraliwo na obecno
wypeniaczy. Jednak istotniejsz

Proces rol moe odgrywa sposb przy-

gotowania past pod powlekanie
(kolejno zasypu) oraz koniecz-
no wykorzystania penego zale-
canego parku maszynowego sto-
sowanego w tym przetwrstwie.

plastyfikacji PVC
Jak poprawnie przeprowadzi proces produkcyjny na przykadzie larne czsteczki. Mona przyj
Poniej przedstawiamy zestaw za-
lece do poszczeglnych etapw
procesu przetwarzania PVC.
Dozowanie nie ma wyranych
przesanek, aby zwikszy ilo
aplikowanego plastyfikatora
materiaw powlekanych sztuczna-skra? Plastyfikatory to jedne bardzo oglne zaoenie, e zwiz- w mieszankach past, w porwna-
z podstawowych dodatkw stosowanych w przetwrstwie PVC. ki majce w swojej strukturze miej- niu do analogicznych dozowa
Do niedawna, najpopularniejszym zwizkiem z tej rodziny by DEHP, sca zaznaczone adunkiem (sub- Oxoplast O. Zaleca si jedynie, aby
w ofercie Grupy Azoty ZAK S.A. wystpujcy pod mark Oxoplast O. stancje polarne) atwiej reaguj nie przedawkowa plastyfikatora
DEHP globalnie nadal jest plastyfikatorem dominujcym, z innymi polarnymi substancjami, wzgldem waciwych zdolnoci
jednak na rynkach europejskich obserwowana jest silna tendencja bowiem ich czstkowe adunki absorpcji zastosowanego w mie-
do stosowania plastyfikatorw alternatywnych. W odpowiedzi tworzc pole elektryczne przyci- szance PVC. Przedawkowanie mo-
na rosncy popyt Grupy Azoty ZAK S.A. zaoferowaa nowy plastyfi- gaj inne czsteczki o przeciwnych e skutkowa pozostawieniem
kator DEHT wprowadzajc go do oferty handlowej pod mark adunkach, przytrzymuj je w gotowym wyrobie wolnych (nie
Oxoviflex. przy sobie, co w konsekwencji ua- zwizanych z PVC) czci plastyfi-
twia zajcie reakcji chemicznej. katora.
Oxoviflex jest plastyfikatorem spe- ywania midzyczsteczkowego Czsteczki Oxoviflex i Oxo- Wypeniacz dopuszczalna ilo
niajcym zoone wymagania jako- zostaj zmniejszone, a odlegoci plast O rni si w swojej budo- wypeniaczy czy to w postaci kredy
ciowe. Zosta przebadany pod k- midzy acuchami (segmentami wie (Rys. 2, Rys. 3.), wystpuj te czy innych, nie powinna w znacz-
tem wpywu na organizm ludzki acuchw) w polimerze zwiksza- istotne rnice w ich polarnoci. nym stopniu przekroczy 10 cz.
oraz rodowisko naturalne, jego j si (Rys. 1). Prowadzi to do obni- Oxoviflex jest mniej polarny, wag. gdzie PVC stanowi 100 cz.
budowa rni si jednak od budo- enia temperatury zeszklenia two- w zwizku z tym konieczne jest wag. Zalecane iloci bardzo dobrze
wy Oxoplast O, zatem moe rzywa oraz temperatury pynicia, bardziej szczegowe postpowa- pracoway w ukadzie PVC / Oxo-
w pewnych przypadkach wymaga co w rezultacie wpywa na obnie- nie w procesie przetwrstwa PVC plast O, a jednak w przypadku
innego podejcia do procesu pro- nie temperatur elowania i prze- ni w przypadku Oxoplast O. znacznego ich przedawkowania
dukcyjnego. Jak zatem z nim po- twrstwa, zatem nadaje produkto- (mimo lepszej polarnoci Oxoplast
stpowa, aby unikn bdw, wi nowe cechy fizyczne (zmikcze- Przetwarzanie PVC O) dochodzio do pniejszego
na co zwraca uwag i jak popraw- nie, elastyczno). z wykorzystaniem Oxoviflex uszkodzenia gotowego wyrobu.
nie prowadzi proces produkcyjny, Istotn rol w procesie plastyfikacji zalecenia procesowe Przy czym przez znaczn ilo rozu-
dowiesz si z poniszego opraco- odgrywa polarno samego plasty- W celu otrzymania wymaganej sta- miemy ju 20 cz. wag wypeniacza.
wania. fikatora, czyli wystpowanie w je- bilnoci produktu tworzonego Kolejno zasypu dosy istotn
go czsteczce wikszej gstoci a- z wykorzystaniem Oxoviflex naley kwesti moe by potrzeba zmiany
Plastyfikacja PVC dunku ujemnego w jednym miej- zwrci szczegln uwag na kilka kolejnoci zasypu suchych skadni-
Plastyfikacja PVC jest procesem scu i mniejszej w innym, dziki cze- istotnych aspektw mogcych kw do przygotowywanej mie-
w ktrym czsteczki plastyfikatora mu staje si ona dipolem elektrycz- mie wpyw na przebieg procesu szanki pod powlekanie, szczegl-
wnikaj pomidzy acuchy lub nym. Polarne czsteczki maj sze- przetwarzania PVC. Mniejsza po- nie w przypadku gdy podczas przy-
aglomeraty makroczsteczek poli- reg wasnoci. S one np. w stanie larno w stosunku do Oxoplast gotowania past PVC nie jest wyko-
meru, w wyniku czego siy oddzia- solwatowa, czyli otacza inne po- O to wikszy czas potrzebny do za- rzystywany peny zalecany park
maszynowy (trjwalcarki), a w to
miejsce stosuje si tylko sezonowa-
nie past po uprzednim ich zamie-
szaniu. Zaleca si, aby w pierwszej
kolejnoci po dostarczeniu Oxovi-
flex do mieszalnika zasypa PVC
w iloci zgodnej z receptur. Na-
stpnie zamiesza i odstawi
na minimum sze godzin. Po tym
czasie mona dozowa inne kom-
ponenty cznie z wypeniaczem.
Po zachowaniu zalecanej kolejno-
ci, produkt naley podda miesza-
niu i sezonowaniu przez czas cz-
ny 48 h. Sugerowany zabieg powi-
nien zminimalizowa pniejsze
ryzyko wystpienia migracji plasty-
fikatora w przypadku, gdy w pro-
cesie przygotowania past brak jest
penego zalecanego parku maszy-
nowego.
Walcowanie past dziaanie pla-
styfikatora polega na wnikaniu je-
go czsteczek midzy acuchy po-
limerowe, niemniej czsto penetra-
RYS. 1. OGLNY MECHANIZM DZIAANIA PLASTYFIKATORA W MATRYCY PVC
cja plastyfikatora w gb ziaren
i solwatacja ziaren zachodzi bar-
 KIELCE
23-26 maj 2017
Hala E, Stoisko 35
 plastpol
dzo wolno. Aby proces ten przy-
spieszy potrzebny jest etap po-
redni produkcji, wystpujcy po-
midzy sporzdzeniem past, a ich
kocowym naniesieniem na papie-
ry nonikowe w procesie powleka-
nia. Etap ten to walcowanie past
PVC na trjwalcarkach. Podczas te-
go procesu nastpuje podgrzanie
pasty (co przyspiesza proces pla-
styfikacji) oraz dochodzi do rw-
nomiernego rozprowadzenia
wszystkich skadnikw pasty
wzgldem siebie. Pozwala to
na szybsze zainicjowanie poda-
nych procesw chemicznych. Jest
to bardzo istotne w przypadku sto-
sowania plastyfikatora o mniejszej
polarnoci. W procesach gdzie
do przygotowania past z plastyfi-
katorem Oxoviflex wykorzystuje si
trjwalcarki nie ma koniecznoci
zmiany kolejnoci zasypu na inne
ni te stosowane przy Oxoplast O.
W takim przypadku zalecany czas
sezonowania jest krtszy i wyno-
si 24 h.
Migracja plastyfikatora
jak powstaje, jak jej zaradzi?!
Podsumowujc: istotn rnic
pomidzy Oxoviflex, a Oxoplast
O majc duy wpyw na przebieg
procesu plastyfikacji jest mniejsza
polarno tego pierwszego. Skut-
kuje to duszym czasem potrzeb-
nym do zaistnienia penej plastyfi-
kacji oraz wiksz wraliwoci
na obecno wypeniaczy.
Opisy dziaa mogcych zniwelo-
wa skutki rnicy pod wzgldem
potrzebnego czasu opisane zostay
wczeniej (kolejno zasypu, wy-
duone sezonowanie). Jednocze-
nie zwrcono uwag, e w proce-
sach z wykorzystaniem maszyn
RYS. 2. WZR STRUKTURALNY OXOVIFLEX
RYS. 3. WZR STRUKTURALNY OXOPLAST O (DEHP)
walcujcych nie zauwaono ko-
niecznoci wprowadzania zmian
w kolejnoci dozowania oraz cza-
sie sezonowania, w odniesieniu
do analogicznych aplikacji z wyko-
rzystaniem Oxoplast O. Dlatego
w tym miejscu warto bliej przyj-
rze si dziaaniu samego wype-
niacza w pacie PVC.
Wszystkie rodki wypeniajce
w pastach PVC maj za zadanie
wpyn na waciwoci fizyczne
wyrobu (np.: zwikszy jego twar-
do i/lub zwikszy odporno
na cieranie) oraz w sposb za-
uwaalny obniaj koszty wyrobu.
Wypeniacze nie bior czynnego
udziau w procesie plastyfikacji,
ponadto swoj obecnoci utrud-
niaj dostp plastyfikatora do poli-
meru. Dlatego przekroczenie zale-
canego udziau (10 cz. wag)
w sposb istotny spowalnia
i utrudnia proces plastyfikacji PVC.
Oxoviflex poprzez swoj mniejsz
polarno ni jego poprzednik po-
trzebuje wicej czasu, a zestawia-
jc to z faktem gdy wypeniacz
w nadmiernej iloci utrudnia do-
stp do PVC, naley doj do wnio-
sku, e proces plastyfikacji w nie-
sprzyjajcych okolicznociach mo-
e nie by penym. Dlatego w przy-
padkach gdy ilo zastosowanego
wypeniacza w sposb istotny od-
biegaa od zalecanych, obserwo-
wano przypadki rozpadu gotowe-
go wyrobu.
Naley zwrci uwag, e nadmier- zalece dotyczcych jego kluczo-
na ilo zastosowanego wypenia-
cza czsto skutkuje tym, e prze-
twrca w celu poprawienia lepko-
ci pasty, dozuje wicej plastyfika-
tora ni wymaga tego zastosowa-
ny rodzaj PVC. W takim przypadku,
nawet gdy dotyczy to tylko war-
tworzywa P 2 7
stwy samego kleju, w gotowym
wyrobie pozostaje znaczna ilo
wolnego plastyfikatora, ktry nie
mg by odprowadzony w proce-
Globalny
sie suszenia (brak moliwoci
zwikszenia czasu ekspozycji
na temperatur w tunelu obec-
partner
no porofora). Podczas uytkowa-
nia produktu kocowego (np. me-
bla obitego materiaem powleka-
w budowie
nym), wolny plastyfikator zostaje
ogrzany promieniami sonecznymi
lub, co czsto si zdarza, ciepem
narzdzi
ciaa czowieka. W takim przypad-
ku niezwizane czstki plastyfika-
tora migruj w kierunku warstwy
wierzchniej (lico) wyrobu wypro-
i maszyn
wadzajc z niego zawarty tam pla- Meusburger jest liderem na ryn-
styfikator, co prowadzi do szybkie- ku w dziedzinie precyzyjnych
go uszkodzenia produktu w miej- elementw znormalizowanych.
scach kontaktu mebla z ciaem Ju ponad 17.000 klientw
ludzkim, w postaci stwardnienia na caym wiecie wykorzystuje
i spkania powierzchni. zalety standaryzacji i korzysta
Istotnym faktem jest, e tego typu z ponad 50-letniego dowiad-
uszkodzenia obserwowano duo czenia w obrbce stali. Obszerny
wczeniej. Wystpoway one bez program elementw znormali-
wzgldu na rodzaj zastosowanego zowanych w poczeniu z wyso-
plastyfikatora, zawsze natomiast kiej jakoci produktami dla
byo to zalene od iloci zastoso- warsztatw uczyni z Meusbur-
wanego wypeniacza lub komplet- gera niezawodnego, globalnego
noci samego procesu produkcyj- partnera w dziedzinie budowy
nego. narzdzi, form oraz maszyn.
Zwraca si zatem szczegln uwa-
g na staranne przeprowadzenie Sprawdzone i niezawodne
procesu produkcyjnego materia- zabieraki zapadkowe dostpne
w powlekanych z wykorzysta- s ju z powok DLC
niem Oxoviflex, ze szczeglnym
uwzgldnieniem wyej opisanych Elementy ruchome paskich za-
bierakw zapadkowych E 1820
wych etapw. Stosowanie si oraz zabierakw okrgych
do zalece powinno wyeliminowa E 1840 pokryte s ju powo-
pniejsze ryzyko wystpienia mi- k DLC. Wydua to zdecydowa-
gracji plastyfikatora. nie ywotno narzdzia. Dziki
Z bada stopnia migracji z two- temu zabieraki posiadaj opty-
rzyw sztucznych na bazie PVC jed- malne waciwoci do pracy
noznacznie wynika, e naley uni- na sucho i mog by zastosowa-
ka plastyfikatorw o masie cz- ne w produkcji typu clean room.
steczkowej mniejszej ni 250 g/mol Nasze sprawdzone zabieraki za-
i temperaturze wrzenia poni- padkowe su do kontroli dzia-
ej 350C. Oxoviflex w peni spe- ania i bezpiecznego blokowania
nia te wymagania. Jego masa cz- narzdzi z trzema pytami for-
steczkowa wynosi 390,6 g/mol, mujcymi. Kompaktowa zabu-
a temperatura wrzenia to 375C. dowa paskiego zabieraka za-
Oxoviflex w peni spenia zoone padkowego E 1820, z zapadka-
wymogi stawiane plastyfikatorom mi o duej powierzchni, zapew-
w dziedzinie przetwrstwa PVC. nia optymalne przenoszenie si.
Dziki pokryciu powok DLC
elementw odpowiedzialnych
za ruch, paskie zabieraki zapad-
kowe Meusburgera maj jeszcze
dusz ywotno. Dokadne
dziaanie zagwarantowane jest
dziki precyzyjnym krzywkom,
natomiast zintegrowane tumie-
nie uderzenia zapewnia agod-
niejsz i cichsz prac narzdzia.
Okrgy zabierak zapadkowy
Meusburgera E 1840 to opty-
malne rozwizanie w sytu-
acjach, gdzie w formie nie s po-
dane wystajce czci. Wy-
koczenie miejsca zabudowy
pod zabierak nie jest praco-
chonne. Dziki pokryciu powo-
k DLC cznika oraz elementw
tworzywa P2  7 plastpol 

odpowiedzialnych za ruch, okr-
gy zabierak zapadkowy moe
by zastosowany w produkcji ty-
pu clean room. Wpywa to take
na wyduenie ywotnoci narz-
dzia. Wyboru zabierakw zapad-
kowych Meusburgera dokona
mona w bardzo prosty sposb,
w sklepie online. Wprowadzi
mona podstawowe parametry
zabierakw i eksportowa do -
danego programu CAD. Elemen-
ty te dostpne s bezporednio
z magazynu.
ta i owalu oraz o rnych kszta- przywizuje si najwysz wag
tach bw. W sklepie online - do jak najdokadniejszych tole-
dany stempel tncy mona skon- rancji. Dziki wasnej produkcji
figurowa za pomoc kilku klik- za pomoc zautomatyzowanej
ni myszk. Po wybraniu odpo- szlifierki cylindrycznej, Meusbur-
wiedniego stempla zostan po- ger gwarantuje najkrtsze termi-
dane wymiary dotyczce geome- ny dostaw.
trii ostrza i dugoci cicia. Ist-
nieje rwnie moliwo pobra-
nia danych CAD.
W celu zagwarantowania maksy-
malnej precyzji w procesie wy-
kraMagazin:
wania, Tworzywa
podczasSztuczne
produkSprache:
cji PL Format: 142x205+3mm Thema: Etagenantrieb AS: 26.04.2017

Jednostka regulacyjna z jeszcze

wiksz precyzj ustawienia
OTWIERANIE FORM
E 5660 jednostka regulacyj-
na do szybkiego i precyzyjnego
ustawienia elementw toczenia
i gicia. Jej kompaktowe wymia-
ry montaowe umoliwiaj ela-
styczne pozycjonowanie. Ponad-
to nowy kt regulacji zapewnia
jeszcze dokadniejsze pozycjono-
wanie 0,05 mm na jeden obrt
ruby. Czasochonne koszty pro-
jektowania i produkcji dostoso-
wanych jednostek regulacyjnych
nale ju do przeszoci. Jed-
nostka E 5660 firmy Meusburger
uatwia dokadne ustawienie
elementw toczenia i gicia. Jej
kompaktowe wymiary montao-
we i ruby o rnych dugociach
pozwalaj na elastyczne pozy- 23.26.05.2017
cjonowanie w przyrzdzie. Dzi- Hala G, Stoisko G-21
ki precyzyjnie dopasowanemu
klinowi, zdefiniowano regulacj
poprzez obrt ruby. W uzupe-
nieniu do istniejcego zespou
regulacji 0,1 mm/obrt Meus- STABILNA I PRECYJNA PRZEKADNIA
burger oferuje teraz dodatkowy
model z korekt 0,05 mm /obrt, ZBATKOWA DO FORM PITROWYCH
co umoliwia jeszcze dokadniej-
sze ustawienia.
W DWCH KOMPAKTOWYCH WIELKOCIACH
Dane CAD jednostki mona po-
bra ze sklepu internetowego LISTWY
i katalogu CD poprzez kilka klik- ZBATKOWE
ni myszk. Jednostka dostp- Najwysza jako dziki szlifowanym
OD 800 DO
na jest bezporednio z magazy- oraz hartowanym indukcyjnie zbatkom
1200 MM
nu firmy Meusburger. i koom zbatym

Stempel tncy Najwysza jako i bezpieczestwo

z konfigurowanym dziki zamknitej obudowie
ksztatem odsadzenia
Prosty monta i dokadne
Meusburger jako producent nor- pozycjonowanie na narzdziu
maliw oferuje stemple tnce
z konfigurowanym ksztatem
odsadzenia. Specjalnie na ycze-
nie klientw odsadzenia wyko- Zamwcie Pastwo
nywane s teraz take w kszta- w sklep online! E 8630
cie kwadratu, prostokta i owa-
lu. Dziki produkcji wasnej gwa-
rantowane s najkrtsze terminy
dostawy. Na polu elementw
tncych Meusburger poszerza
swj asortyment o stempel tn-
cy z konfigu
rowanym ksztatem odsadzenia.
Od teraz moliwe s do wyboru Meusburger Georg GmbH & Co KG | Kesselstr. 42 | 6960 Wolfurt | Austria
rwnie stemple z odsadzeniami T +43 5574 6706-0 | F -11 | sales@meusburger.com | www.meusburger.com
sales@meusburger.com www.meusburger.com

w ksztacie kwadratu, prostok-

 plastpol tworzywa P 2 7

Jerzy Dziewulski WADIM PLAST

Nowe systemy GK speniajce

wymagania klientw
W czasach coraz silniejszej konkurencji i nieograniczonej poday nie dysza zostaje wstawiona zaprojektowa prawie optymalne
na coraz cianiejszym rynku firma moe si utrzyma i rozwija dzi- do uproszczonej formy wtryskowej rozwizanie. Dlatego wszystkie
ki waciwym i miaym decyzjom. Dlatego ju w 2004 roku Wadim razem z wyprask. Ta geometria wyniki naszych bada zostay za-
Plast podj decyzj o uruchomieniu wasnej produkcji systemw jest podstaw do stworzenia siatki bezpieczone przed wgldem przez
GK. Wizao si to z uruchomieniem wysokokapitaowych inwestycji MES. Nastpnie musz zosta na- osoby niepowoane.
w wyspecjalizowane maszyny, jak wiertarka do dugich otworw, oone warunki brzegowe i poczt- Jest to wynik optymalizacji termiki
tokarskie centrum numeryczne i centra frezarskie. Decyzj uatwia kowe. Dla tak przygotowanego dyszy z Rys. 1 uzyskany po wielu
wiadomo posiadania wiedzy o systemach GK, nabytej na szkole- modelu obliczeniowego trzeba kombinacjach. Po zmianie geome-
niach u naszych partnerw oraz dowiadczeniu zdobytemu dziki przeprowadzi dziesitki analiz, trii i materiaw, rnica tempera-
cisej wsppracy z naszymi klientami i na wasnej wtryskowni. zmieniajc zaoenia, a zostanie tur mierzona w kanale dyszy jest
dopracowany wariant o najlep- rzdu 30C, co jest cakiem niezym
W 2016 roku nasz najwaniejszy cena naszego systemu musi by szych parametrach uytkowych. wynikiem.
partner firma PSG z Niemiec z kt- konkurencyjna, bo inaczej nie W kolejnych analizach zmieniamy: Wydaje si, e taka dysza mogaby
rym cile kooperowalimy mamy szans na pozytywn reak- pierwotnie wytypowane mate- obsugiwa wikszo tworzyw,
przy produkcji i sprzeday syste- cj rynku. riay (typ stali, stopu brzu, spie- nawet technicznych. Analizujc
mw GK, zmienia waciciela. No- Kada firma produkujca systemy ku molibdenu czy wolframu), rozkad temperatur na mapie ter-
wy waciciel ze wzgldu na wasn gorcokanaowe zmaga si z pro- pierwotn geometri, np. w celu micznej z Rys. 2, wida miejsce
sie dystrybutorw, postanowi zre- blemami technicznymi i kosztami likwidacji mostkw cieplnych, ucieczki ciepa od nakadki dyszy.
zygnowa ze wsppracy z firm produkcji. Bardzo czsto obniki pierwotn wielko mocy grzej- Jest to styk nakadki z piercieniem
Wadim Plast. Z tego wzgldu po- kosztw dokonuje si upraszczajc nej i jej gsto wzdu kanau centrujcym, ktry dociska nakad-
szerzylimy dotychczasow ofert, konstrukcj wyrobu i technologi dyszy. k do konierza dyszy. Ju wiemy,
poprzez uruchomienie nowych wytwarzania. Takie uproszczone Proces projektowania dyszy GK od- e musimy przekonstruowa ten
asortymentw i wejcie w koopera- konstrukcje zwykle trac na jako- bywa si w ptli: koncepcja ana- fragment.
cj z japoskim producentem syste- ci. Dlatego proces projektowania liza decyzja synteza, a do skut- Ten mudny etap jest nieodzowny,
mw GK, firm Seiki Corporation. i wdraania produktu zosta po- ku, to znaczy osignicia przez aby do nastpnego etapu bada
Seiki jest globalnym producentem prowadzony wielotorowo. model zaoonych parametrw laboratoryjnych na rzeczywistym
GK, ktry jako jedyny na wiecie Ze wzgldu na wymagane walory uytkowych. fizycznym obiekcie, przekaza
w swoich rozwizaniach stosuje dy- produktu, w procesie projektowa- Wida, e wstpna koncepcja dy- moliwie bezbdne rozwizanie.
sze z przewk zamykan termicz- nia wykorzystano najnowocze- szy nie nadaje si do zastosowania, Jeeli planujemy zawrze w naszej
nie. To unikalne rozwizanie po- niejsze narzdzia analityczne rnica temperatur mierzona w ka- ofercie kilka typw dysz o rnych
zwala na ominicie wielu proble- w postaci programw MES (meto- nale dyszy jest rzdu 80C. Dla pro- dugociach, to mamy do przeana-
mw zwizanych z poprawn prac da elementw skoczonych). Bar- stych tworzyw jak PP, PE by moe lizowania kilkadziesit przypad-
formy na trudnych tworzywach jak dzo wany parametr, jakim jest daoby si tak dysz zastosowa, kw, a to koczy si wykonaniem
POM, PA66, PBT, PEEK, PES, itp. stay rozkad temperatury wzdu ale dla tworzyw technicznych jak kilkuset analiz.
(wicej o Seiki na kocu artykuu). kanau dyszy jest najpierw modelo- POM, PBT, PA66 po pierwszych Prawdziwa weryfikacja naszych za-
wany, a nastpnie dowiadczalnie wtryskach dojdzie do degradacji oe i oblicze odbywa si
Dysze GK Wadim Plast weryfikowany. stopu.
W momencie rozpoczcia prac Schemat z Rys. 1 pokazuje kolej- Aby uzyska zadowalajcy wynik
projektowych zostay postawione no postpowania przy modelo- kocowy musimy bada kolejne
dwa podstawowe cele: waniu rozkadu temperatur w dy- kombinacje wielu zmiennych wej-
jako naszych systemw GK szy gorcokanaowej. Najpierw po- ciowych, co powoduje koniecz-
musi by porwnywalna z ofert wstaje koncepcja geometryczna no wykonania wielu ptli obli-
europejskich dostawcw, dyszy zapisana w CAD 3D. Nastp- czeniowych.
Idc t ciek ostatecznie dostaje-
my koncepcj dyszy, ktra jest naj-
blisza naszemu ideaowi. Jest to
cenny materia porwnawczy, wy-
janiajcy termik dysz, ktry po-
zwala unikn wielu bdw z tym
zwizanych, jako e ludzkie oko
nie widzi przepywu energii. Do-
piero technik uzbrojony w odpo-
wiednie narzdzie jest w stanie zaj-
rze tam, gdzie wzrok nie siga
i nigdy nie dotrze z powodu na-
szej ludzkiej uomnoci ten zakres
fal podczerwonych jest niedostp-
ny naszym oczom. Prawidowo za-
modelowany w MES proces prze-
RYS. 2 ROZKAD TEMPERATUR DLA DYSZY
pywu ciepa, otwiera przed nami GK Z RYS. 1 PO WPROWADZONYCH ZMIA-
RYS.1 SCHEMAT MODELOWANIA ROZKADU TEMPERATUR METOD MES gbi informacji, ktre pozwalaj NACH
 JJaposkie
aposkie
WTRYSKARKI
WTRYSKARKI
elektryczne
elektryczne JSW
o sile zwarcia
zwarcia do 3200 T

L
F1  STPO
sk  i PLA

St  Targ

&( y n a

adim.com.pl www
., z a m

info@wadim.com.pl
info@w www.wadim.pl
.wadim.pl
o
as
(/

oi
pr
Za
2 plastpol
na wtryskarce z wykorzystaniem
specjalnej formy testowej zbudo-
wanej do tego zadania Rys. 3.
W tym celu dla kadego typu dyszy
wykonujemy kilka modeli fizycz-
nych wybranych z najlepszych roz-
wiza uzyskanych z modelowania
w MES.
Modele fizyczne praktycznie nie
rni si od docelowej konstrukcji
przewidzianej do pracy w rzeczy-
wistej formie wtryskowej. Wybiera-
my modele, ktre trafi do osta-
tecznego sprawdzianu, jakim jest
praca dyszy w formie w normal-
nych warunkach produkcyjnych.
Dysza musi przepracowa z ca
grup tworzyw, dla ktrych zosta-
a przewidziana.
Tak sam metodologi stosujemy
do projektowania dyszy w aspekcie
reologicznym i mechanicznym.
MAKSYMALNA MASA WTRYSKU W [G] NA DYSZE
BAZUJE NA REDNICH: DRODZE PYNICIA, GRUBOCI CIANKI, STOSUNKU GRUBOCI CIANKI DO DROGI PYNICIA.
ZE DANE SA WARTOCIAMI SZACUNKOWYMI. W PRZYPADKU DOBORU SYSTEMU GK NALEY SKONTAKTOWA SIE ZE SPECJALISTAMI WADIM PLAST
UWAGA! PONIS
RODZAJ PRZEWKI
DYSZA PRZEWKA
PIERCIENIOWA CP
16 CP3, CP5
20 CP3, CP5
29 CP3, CP5
22 CP3, CP5
26 CP3, CP5
40 CP3, CP5
RYS. 3. FORMA TESTOWA DO POMIARU
ROZKADU TEMPERATUR WZDU
KANAU DYSZY
RYS. 7. PRZYKAD POMIARW UZYSKANYCH Z FORMY TESTOWEJ DLA DYSZY TYP1
W POCZTKOWYM STADIUM PRAC
tworzywa P 2 7
Po przeprowadzeniu serii pomia- prawie rwnorzdne, aczkolwiek niu istotnych zmian konstrukcyj-
rw temperatury na formie testo- dysza Typu 1 posiada przewag nych. Zmiany te miay na celu po-
wej zaoonej na wtryskarce nad Typem 2, dziki atwiejszemu praw termiki. W ten sposb po-
(Rys. 4), podejmowana jest decyzja wykonaniu komory dyszy w formie wstaa nowa rodzina dysz. Dysze
o uruchomieniu konkretnego mo- i znacznie atwiejszej eksploatacji. Typ 1 posiadaj rednice zewntrz-
delu i wprowadzeniu go do dugo- Dysza Typ 2 wymaga wykonania ne 22, 26 i 40 mm. Dysze Typ 2 po-
trwaych testw w warunkach pro- otworu pod styk z tulejk centruj- siadaj rednice zewntrzne 16, 20
dukcyjnych na wtryskowni. c w bardzo wskiej tolerancji. B- i 29 mm. Kada dysza moe zosta
Do dugotrwaych prb technicz- dy wykonawcze, nieuwany mon- wyposaona w kocwki z rnych
nych na wtryskowni w warunkach ta i niewaciwa eksploatacja for- materiaw, np. odporne na ciera-
produkcyjnych zostay wybrane my kocz si wyciekiem tworzy- nie przy tworzywach napenionych
dwa typy dysz (Rys. 5, Rys. 6). wa i wyczeniem formy z produk- twardymi wypeniaczami jak mine-
Metod pomiaru temperatury po- cji Rys. 9. Natomiast dysza Typu 1 ray i wkno szklane. Wszystkie
min, eby nie zanudza czytelni- zawsze posiada wiksz rednic dysze mog pracowa do tempera-
ka, wane s wyniki pomiarw, zewntrzn przy tej samej rednicy tury 400C i by obcione cinie-
ktre uzyskujemy w rzeczywistych kanau co Typ 2 oraz nieco trud- niem do 180 MPa. Masa wtrysku
warunkach pracy dyszy. Pokaemy niejsz procedur zmiany koloru. mieci si pomidzy 0,5 a 2000 g.
kilka przykadw wynikw pomia- Ze wzgldu na pewne tradycje, dy- (Tabela poniej).
rw w formie testowej dla rzeczy- sza Typ 1 jest w przemyle bardzo
wistych warunkw pracy. rozpowszechniona i dalej chtnie Rozdzielacze GK
Okazao si, e oba rozwizania stosowana, std decyzja o konty- Wadim Plast
pod wzgldem jakociowym s nuacji jej produkcji po wprowadze- Takie same cele projektowe jak dla
dysz zostay postawione rwnie
dla rozdzielaczy. Ogrzewanie
za pomoc grzaek rurkowych
MASA MASA WTRYSKU [G]
wprasowanych w kanay o odpo-
MASA WTRYSKU [G] wiednim profilu zapewnio jedno-
WTRYSKU [G] PA+WS, PBT+WS, DUGO DYSZY [MM]
ABS, POM KOP., PA, PBT
PE, PP, PS PMMA, PC
rodne ogrzewanie rozdzielacza
MIN. MAX. MIN. MAX. MIN. MAX. MIN. MAX. przy wysokiej trwaoci grzaek.
Geometria, moc grzaek oraz ilo
0,5 50 0,5 25 0,5 12 54 194
stref grzewczych s kadorazowo
3 250 3 150 3 70 63 183 analizowane pod ktem zarwno
wielkoci rozdzielacza, jak i wymo-
20 2000 20 1000 20 400 65 265 gw przetwrczych tworzywa,
0,5 50 0,5 25 0,5 12 56 76 ktre bdzie wtryskiwane. Cera-
miczny piercie podporowy (cera-
3 250 3 150 3 70 61 101 mika cyrkonowa posiada najnisz
20 2000 20 1000 20 400 61 101
przewodno przy najwyszych pa-
rametrach mechanicznych) znako-
RYS. 4. STANOWISKO NA WTRYSKARCE RYS. 5. TYP2 DYSZA Z KOMOR RYS. 6. TYP1- DYSZA Z KOMOR
DO TESTW I POMIARU TEMPERATUR IZOLACYJN USZCZELNION W OBSZARZE IZOLACYJN USZCZELNION
BADANYCH DYSZ PRZEWKI NA OBUDOWIE
RYS. 8. PRZYKAD POMIARW UZYSKANYCH Z FORMY TESTOWEJ DLA DYSZY TYP2
W POCZTKOWYM STADIUM PRAC
 plastpol tworzywa P 2 7

micie separuje rozgrzany rozdzie-
lacz od zimnej pyty i zapewnia
prawidowy docisk rozdzielacza
do dysz, co zapobiega wyciekom
tworzywa. Tuleje rozdzielajce
dziki precyzyjnemu wykonaniu,
bezbdnie realizuj zmian kierun-
ku i rozdzia przepywu tworzywa
bez martwych stref i zalegania sto-
pu. We wszystkich rozdzielaczach
kanay, ktrymi pynie stop s wier-
cone wiertami lufowymi na specja-
listycznej wiertarce do dugich
otworw. Tylko taka technologia
wiercenia zapewnia wysok gad-
ko powierzchni otworw. Oczy-
wicie cay system kanaw jest
projektowany i analizowany w pro-
gramie symulacyjnym Cadmould.
Tylko analiza reologiczna pozwala
tak dobra rednice kanaw, e wietrzeniem formy i przekrocze-
mona osign kompromis po-
midzy spadkiem cinienia, kryte-
rialn prdkoci cinania i czasem nymi na wyprasce. Rwnie moc
zalegania stopu w systemie. Poka-
emy, na przykadzie wypraski nie
technologicznej, (tzw. fliptop wy-
praska o bardzo zrnicowanej
gruboci cian, zawias ma zwykle
gr. 0,2-0,3 mm), jak wana jest lo-
kalizacja wlewka na wyprasce i jak
wana jest konfiguracja kanaw
w rozdzielaczu.
Zapytanie klienta na system GK
Klient chcia ukry lad po wlewku
w pobliu zawiasu i susznie zaka-
da, e prosty niezbalansowany
rozdzielacz w formie 16-gniazdo-
wej bdzie najtaszy. Efekt jest ta-
ki, e zawias jest czciowo nie wy-
peniony (granatowe kropki poka-
zuj miejsca, gdzie front pynce-
go tworzywa zamarz), temperatu-
ra stopu w zawiasie spada poniej
NF (No Flow) nawet do 40C.
Na takiej formie produkcja jest nie-
moliwa lub bardzo utrudniona.
Zawias po kilku przegiciach pk-
nie. Dobrze zaprojektowane zawia-
sy integralne z PP, przy prawido-
wo zbudowanej formie i odpo-
wiednich parametrach procesu wy-
trzymuj ok. 2 mln przegi.
Przy tak niezbalansowanym roz-
dzielaczu i tak zlokalizowanym
wlewku, eby uzyska w miar skarki do kadej wypraski s teraz
trway zawias, naley wielokrotnie
zwikszy prdko wtrysku. Wte-
dy zaczynaj si problemy z odpo-
niem granicznej prdkoci cina- sunkowo niewysokiej prdkoci
nia, co objawia si wadami optycz-
dzielacza, a wic caego systemu,
napdu wtryskarki moe by
za maa do zrealizowania tak duej
prdkoci wtrysku.
Pierwsza propozycja
dostawcy systemu GK
W pierwszej kolejnoci dostawca
systemu zaproponowa klientowi
przesunicie wlewka jak najdalej
od zawiasu. Widzimy, e przy tej
samej prdkoci wtrysku zawiasy
zostay wypenione. Jednak dalej
temperatura zawiasu spada poni-
ej NF, z tym e teraz do ok 140C.
Rwnie ze wzgldu na brak ba-
lansu rozdzielacza, kada wypra-
ska, a zatem i kady zawias jest brej, troch droszej formie, mo-
inaczej wypeniany. Istnieje due e da klientowi dodatkowe
prawdopodobiestwo, e w czci spore zyski.
wyprasek z kadego cyklu zawiasy Wszystkie podane wyej warunki
bd pkay. projektowe i wykonawcze oraz in-
ne, na opis ktrych nie ma miejsca
Druga propozycja dostawcy w krtkim artykule, gwarantuj
systemu GK bezawaryjn prac systemw
Dostawca systemu zaproponowa w najtrudniejszych warunkach nie
klientowi kolejn modyfikacj for- tylko dla tworzyw pospolitych, jak
my. Lokalizacja wlewka pozostaje PE, P-P, PS, ale take dla technicz-
jak w pierwszej propozycji, nato- nych. Wszystkie nowe rozwizania
miast rozdzielacz zosta zbalanso- przed wprowadzeniem na rynek s
wany geometrycznie. wczeniej testowane w warunkach
Spadek cinienia, jak i prdkoci produkcyjnych we wtryskowni Wa-
przepywu stopu od ustnika wtry- dim Plast.
Jako przykad moe posuy test
identyczne. Efekt jest taki, e zmiany koloru. Zmiana koloru jest
wszystkie zawiasy posiadaj po- jednym z powaniejszych proble-
rwnywaln temperatur powyej mw, z ktrym borykaj si wtry-
NF, nie nisz jak 230C przy sto- skownie. Dysze z nowej rodziny
zalenie od typu surowca i barwni-
wypeniania. Oczywicie, koszt roz- ka, pozwalaj na zmian koloru ju
po 10 do 40 cykli. Rys. 13 grna
jest wyszy. Ale zyski klienta s na- cz zdjcia PC/ABS, przejcie
stpujce: z barwnika biaego na niebieski
produkuje tylko dobre wypraski, oraz z niebieskiego na biay. Dolna
aden zawias nie pka, cz zdjcia PP, przejcie z barw-
przy maej prdkoci wtrysku nie nika perowego na naturalny. Au-
pojawiaj si problemy z odpo- tor zna sytuacje, kiedy naleao
wietrzeniem formy, wykona 300 cykli i wicej,
przy maej prdkoci wtrysku nie a w skrajnych wypadkach forma
pojawiaj si problemy z jako- musiaa pracowa ca dob, aby
ci powierzchni wypraski. Tego wypraski pozbyy si smug ze sta-
typu wypraski produkuje si rego koloru.
w dziesitkach i setkach milio- Najlepsz gwarancj dla tego pro-
nw sztuk. Porwnajmy teraz duktu jest ju kilka tysicy syste-
koszty wadliwej produkcji z nie- mw wykonanych przez Wadim
co wyszym kosztem formy. Plast, pracujcych bezawaryjnie
Okazuje si, e produkcja na do- na rynku.

RYS. 9. ZALANIE SYSTEMU TWORZYWEM SPOWODOWANE USZKODZENIEM USZCZELNIENIA RYS.10. POKAZANE TEMPERATURY W WYPRASCE NA KONIEC FAZY WYPENIANIA
(STYK TULEJKI CENTRUJCEJ Z KOMOR) W OBSZARZE PRZEWKI DLA DYSZY TYP 2

RYS. 11. TEMPERATURY W WYPRASCE PRZY NOWEJ LOKALIZACJI WLEWKA RYS. 12. TEMPERATURY W WYPRASCE PRZY NOWEJ LOKALIZACJI WLEWKA
 075HF\NOLQJ6S]RR
Legacz 1
6WDQLVDZZ
WHO
ID[
PWUHF\NOLQJ#PWUHF\NOLQJSO

-HVWHP\UP]GRZLDGF]HQLHP
ZUR]ZL]DQLDFKWHFKQRORJLF]Q\FK
GODUHF\NOLQJXLSU]HWZDU]DQLDWZRU]\Z
V]WXF]Q\FKGUHZQDLSDSLHUX

6SHFMDOL]XMHP\VLZ
rozdrabnianiu
separacji
 VRUWRZDQLX
myciu
 EHORZDQLX
 NRPSDNWRZDQLX
aglomeracji
regranulacji
 SURGXNFMLWDPRFLJZ
produkcji aglomeratu

=DSHZQLDP\NRPSOHNVRZHZVSDUFLH
QDNDG\PHWDSLHSURMHNWRZDQLD
EXGRZ\LUR]UXFKXLQVWDODFMLV]NROH
RUD]QDQVRZDQLDLQZHVW\FML

1DV]SURIHVMRQDOQ\LGRZLDGF]RQ\]HVS
GRUDGFZWHFKQLF]QRKDQGORZ\FKPD
]DZV]HLQG\ZLGXDOQHSRGHMFLHGR.OLHQWD
:\FKRG]F]]DRHQLDDE\EXGRZD
HIHNW\ZQHDQLHHIHNWRZQHLQVWDODFMH
ZNDG\P]DNDG]LHSRV]XNXMHP\
SRWHQFMDXUR]ZRMXLZLNV]\FK]\VNZ

ZZZPWUHF\NOLQJSO

Autoryzowany przedstawiciel
 plastpol tworzywa P 2 7

I co najciekawsze za bardzo przy-
zwoit cen.
I co najwaniejsze jest to produkt
polski.
Systemy GK Seiki
Jak wspomniano wczeniej, Wa-
dim Plast podejmuje wspprac
z japosk firm Seiki Corporation
w celu umoliwienia polskim fir-
mom rozwizywanie najtrudniej-
szych tematw, ktrych jest coraz
wicej i z kadym rokiem bdzie
przybywa.
Tym unikalnym rozwizaniem Seiki
jest termiczne otwieranie i zamyka-
nie przewki przez zastosowanie
dodatkowej grzaki na kocwce.
Cykl pracy dla takiej dyszy i rozkad
temperatur w kanale pokazuje
Rys. 15. Na grnym lewym wykre-
sie widzimy, jak zmienia si tempe-
ratura kocwki w zalenoci
od strumienia mocy, zasilajcego
dodatkow grzak, zlokalizowan
blisko przewki. Efekt, jaki mona
uzyska dziki takiemu rozwiza-
niu pokazuje Rys. 16.
Pokazane dysze z dodatkowym prawno lokalizacji przewki, de-
grzaniem kocwki to tylko may formacje wypraski, dobr wtry-
fragment oferty Seiki. Wszystkich skarki), poprzez ofert na system
zainteresowanych ca oferttej, GK, za ktry bierzemy pen odpo-
nieznanej jeszcze szerzej na pol- wiedzialno, a po cis wsp-
skim rynku firmy, odsyam na stro- prac z konstruktorem formy i na-
n www.seiki-hot.com i do kolegi rzdziowni w zakresie poprawnej
Michaa Kurleto na adres: mi- zabudowy i montau systemu oraz
chal.kurleto@wadim.com.pl wtryskowni, gdzie towarzyszymy
Wadim Plast od 22 lat oferuje pol- technologowi przy wdraaniu pro-
skim klientom systemy GK od wy- cesu i rozruchu formy.
branych europejskich dostawcw,
a od 13 lat s to rwnie systemy
wasnej produkcji.
Nie tylko oferujemy ten trudny
technicznie produkt, ale skutecznie
wspieramy klientw i uytkowni-
kw poprzez cis wspprac
na kadym etapie uruchamiania
nowego produktu. Podajc ra-
zem z klientem, w kadym kolej-
nym kroku acucha wdroeniowe-
go wyrobu i formy, wspomagamy
klienta w podjciu waciwej decy-
zji. Poczynajc od penej analizy
technologicznej wypraski (wyko-
nujemy symulacje w programie
Cadmould i sprawdzamy, np. po-

RYS. 13. TEST ZMIANY KOLORU PRZEPROWADZONY DLA DYSZY WP 16

RYS. 16. PO LEWEJ STRONIE WYPRASKA WTRYSKIWANA DYSZ TRADYCYJNA, PO PRAWEJ

DYSZA Z GRZAK NA KOCWCE

DYSZE ZAMYKANE IGOWO

RYS. 14. IDEA ROZWIZANIA DYSZY Z DODATKOW GRZAK NA KOCWCE RYS. 17 POGLDOWA OFERTA FIRMY SEIKI CORPORATION
 reklama tworzywa P 2 7

Poprawa jakoci
wyprasek i zwikszenie
efektywnoci kosztowej

KISTLER

Firma Kistler wprowadzia na rynek nowe wersje jednostek pomiaro- fejs OPC-UA, ktry ma szans sta specjalistycznej wiedzy na temat
wo-sterujcych ComoNeo oraz oprogramowania ComoDataCenter. si standardem w procesach for- cinienia w gniedzie formy mieli
Systemy te wyposaone s w nowatorskie rozwizania do monitoro- mowania wtryskowego. Poprzez dostpn prost opcj monitoro-
wania procesw formowania wtryskowego. Upraszczaj one integracj OPC-UA z ComoNeo fir- wania. Kistler dodatkowo opraco-
w znacznym stopniu sterowanie i dokumentacj procesw w tym ma Kistler umoliwia znacznie a- wa oprogramowanie, ktre idzie
segmencie przemysu. Najistotniejsz now funkcj jest kreator twiejsz komunikacj z innymi o krok dalej w zakresie optymaliza-
przywracania procesu. Pozwala on na skuteczne odtworzenie usta- urzdzeniami np. w celu wdroe- cji jakoci. Nowa wersja ComoNeo
wionych procesw przy zmianie wtryskarki. nia systemu Multiflow (automa- dostarcza informacj zwrotn dla
tyczne rwnowaenie gorcych ka- operatora i maszyny, dziki czemu
Stale rosnce wymagania jakocio- mog bezproblemowo przenosi naw) bez koniecznoci stosowa- mona jeszcze bardziej zoptymali-
we sprawiaj, e konieczna staje ustawione procesy z jednej maszy- nia dodatkowych urzdze np. zowa proces. Ta dodatkowa funk-
si nieustanna kontrola caego a- ny na drug. Kreator wykorzystuje komputerw. Inna nowa funkcja cja pozwala na przeczenie z kon-
cucha produkcyjnego podczas pro- fakt, e krzywa cinienia w gnie- ComoNeo tzw. predykcja jakoci troli prdkoci na cinienie docisku
cesu formowania wtryskowego. dzie formy stanowi doskonae od- online jest obecnie zintegrowan w optymalnym momencie. Como-
Gwny nacisk stawiany jest na po- wzorowanie przebiegu procesu. bezporednio z systemem. Dziki Neo oferuje wysok czstotliwo
praw jakoci wyprasek i na zwik- Zatem, aby na nowej maszynie temu dostpny jest peny zakres prbkowania, nieporwnywaln
szenie efektywnoci kosztowej. uzyska detale o takich samych metod bazujcych na kontroli ci- z adnym innym systemem moni-
Udoskonalone wersje ComoNeo waciwociach (tej samej jakoci) nienia w gniedzie formujcym. torowania cinienia w gniedzie
i ComoDataCenter stanowi do- co na maszynie na ktrej by usta- Asystent OE (zautomatyzowane formy.
skona baz do osignicia ww. wiony wczeniej poprawny proces ustawienie limitw monitorowa- Automatyczna kontrola przecza-
celw. Co istotne, s one skutecz- wystarczy odtworzy zachowan nia), predykcja jakoci online i asy- nia moe by realizowana na dwa
nym rozwizaniem zarwno dla wzorcow krzyw cinienia. W tym stent przywracania systemu: trzy rne sposoby. Pierwszy sposb
dowiadczonych uytkownikw, celu Asystent wykrywa odchyki ci- pomocne funkcje, ktre poprowa- jest przeznaczony do konfiguracji
ktrzy potrafi interpretowa sa- nienia w gniedzie formy i kom- dz zarwno pocztkujcych, jak rcznej: parametry sterowania de-
modzielnie przebiegi cinienia pensuje je poprzez okrelenie su- i ekspertw do osignicia poda- finiowane s przez uytkownika.
w gniazdach form wtryskowych, gestii zmian parametrw wtryskar- nych wynikw. Jej gwn zalet jest moliwo
jak i dla pocztkujcych, ktrym ki. Pozwala to operatorowi ustawienia wielu zalenoci np.
z pomoc przychodz kreatory na szybk popraw ustawie pro- Nowe funkcje do sterowania osignicie zadanego progu cinie-
i funkcje automatyczne. cesu na podstawie cinienia w czasie rzeczywistym nia we wszystkich gniazdach lub
w gniedzie formy. i rwnowaenia gorcych tylko w jednym, w ktrym cinienie
Zautomatyzowane odtwarzanie Na pocztku epoki Industry 4.0 kanaw narasta najszybciej. Obie te funkcje
procesu: ComoNeo teraz moliwo ta stwarza uytkowni- Pierwsza wersja ComoNeo wpro- mog rwnie dziaa rwnocze-
z asystentem przywracania kom zajcia jak najlepszej pozycji wadzia nowy standard monitoro- nie.
systemu i interfejsem OPC-UA i stawienia czoa wyzwaniom stwa- wania procesw formowania wtry- Sposb drugi nazywa si SLP
Kistler zintegrowa z ComoNeo rzanym przez cyfrow komunikacj skowego. Osignito to dziki (z ang. Switching Level Processor)
Asystenta (kreatora) przywracania pomidzy maszynami. Na przy- wbudowaniu Asystenta OE i zapewnia w peni automatyczne
procesu, dziki czemu uytkownicy kad: system obsuguje teraz inter- po raz pierwszy uytkownicy bez obliczanie punktu przeczania,
 4E\PG
4
<CRKUMK0KG5
9[UVCTE\CLEQ
&QDTG

\COKCUV
960-266p-09.15

.KE\[UKRTGE[\LCF\KMK\KPVGITQYCPGOW\RTQEGUGOOQPKVQTKPIQYK
.KE\[UKRTGE[\LCF\KMK\KPVGIT
GE[\LCF\KMK\KPVGITQYCPGOW\RT
QYCPGOW\RTQEGUGOOQPKVQTKPIQYK
EKPKGPKCYIPKGF\KGHQTO[QUKIPKGU\ MQPVTQNLCMQEKK
EKPKGPKCYIPKGF\KGHQTO[QUKIPKGU\MQPVTQNLCMQEKK
Y[GNKOKPWLGU\\PCE\E\QFRCFYF\KMKPKG\YQE\PGOWKEJY[MT[EKW
Y[GNKOKPWLGU\\PCE\E\QFRCFYF\KMKPKG\YQE\PGOWKEJY[MT[EEKW
YOKGLUEWYOKGLUEWYMVT[ORQYUVCL&\KMKVGOWW\[UMCU\
YOKGL
GLUEWYOKGGLUEWYMVT[ORQYUVCL
GL CL&\KMKVGOWW\[UMCU\
\YKMU\QPGHGMV[YPQ\CMCFWKNGRU\GY[[MQT\[UVCPKG\FQNPQEK
\YKMU\QPGHGMV[YPQ\CMCFWKNGRU\GY[MQT\[UVCPKG\FQNPQEK
RTQFWME[LP[EJ1HGTWLGO[%KMQORNGVPGFQRCUQYCPGFQ6
QFWME[LP[EJ1HGTWLGO[%KMQORNGVPGFQRCUQYCPGFQ6YQKEJRQVT\GD
QFWME[LP[EJ1HGTWLGO[%KMQORNGVPGFQRCUQYCPGFQ6YQKEJRQVT\GD
RTQFWME[LP[EJ1HGTWLGO[%KMQORNGVPGFQRCUQYCPGFQ6YQKEJRQVT\GD
TQ\YK\CPKGKMQORNGMUQYGYURCT
Q\YK\CPKGKMQORNGMUQYGYURCTEKGVGEJPKE\PGPCEC[OYKGEKG
EKGVGEJPKE\PGPCEC[OYKGEKG
TQ\YK\CPKGKMQORNGMUQYGYURCTEKGVGEJPKE\PGPCEC[OYKGEKG

www.kistler.com
 reklama tworzywa P 2 7

optymalizacj oraz sterowanie. gniazd lub czciowego wypenia- szej jednostki CoMo Injection we jest obecnie ujednolicony z czytel-
Przeznaczony jest on przede nia formy. Metody te s czaso- wsplnej bazie danych. Inn now nym, sprawdzonym interfejsem
wszystkim do form z niewielk ilo- chonne i trudne do analizy w przy- funkcj zintegrowan z CDC jest ComoNeo dobrze przyjtym przez
ci gniazd. Jego gwn zalet padku duej iloci gniazd. Multi- tzw. zarzdzanie formami. Usta- uytkownikw.
jest atwo obsugi wystarczy flow umoliwia automatyczne ste- wienia mog by przechowywane Poprzez rozszerzenie moliwoci
aktywowa proces i za jednym na- rowanie napenianiem gniazd po- centralnie, dziki czemu ustawie- ComoNeo i ComoDataCenter, Ki-
ciniciem przycisku punkt prze- przez regulacj nastaw temperatu- nia form z ComoNeo i CoMo Injec- stler toruje drog do dalszej popra-
czania jest kontrolowany przez we- ry poszczeglnych gorcych kana- tion mog by przenoszone do in- wy jakoci produktw i zwiksze-
wntrzny algorytm. w znacznie szybciej w porwna- nych urzdze (take w innych za- nia efektywnoci kosztowej w pro-
Obydwie metody umoliwiaj wy- niu z metodami tradycyjnymi oraz kadach produkcyjnych) za pored- cesach formowania wtryskowego.
krywanie nadmiernych rnic ze znacznie wiksz precyzj. nictwem CDC. Dla istniejcych
w napenianiu gniazd, zabezpie- Multiflow znacznie skraca czas klientw oznacza to kompatybil-
czajc tym samym formy ustawienia procesu i pozwala kom- no pomidzy CoMo Injection
przed uszkodzeniem. pensowa zmiany w trakcie pro- a ComoNeo gwarantujc, e usta-
Funkcja Multiflow jest stosowa- dukcji. wienia stworzone w Como Injec-
na do sterowania rwnowaeniem tion bd mogy zosta przeniesio-
gorcych kanaw. Jej podstawo- ComoDataCenter: istotne ne do ComoNeo.
Kistler Eastern Europe s.r.o.
wym celem jest odpowiednie ste- ogniwo w sieciowym Istnieje rwnie moliwo inte-
rowanie temperatur poszczegl- zarzdzaniu procesami wtrysku gracji z systemami wyszego po- Polska Zachodnia
nych dysz gorcych kanaw w ce- ComoDataCenter (CDC) oprogra- ziomu, takimi jak SAP czy inne sys- +48 518 218 588
lu zapewnienia rwnoczesnoci mowanie do zarzdzania produk- temy MES. Oznacza to, e CDC Polska Poudniowa
napeniania poszczeglnych cj i archiwizacj danych proceso- dziaa jako pojedynczy interfejs +48 797 426 105
gniazd, co gwarantuje wysok ja- wych zostao rozszerzone o nowe, midzy procesem, a wyszymi sys- Centrum i Pnocny wschd
ko produkcji. Konwencjonalne atrakcyjne funkcje uatwiajce temami MES. +48 532 354 433
metody rwnowaenia gorcych tworzenie sieci i poprawiajce Oczywist zalet jest fakt, i
sales.pl@kistler.com
kanaw wymagaj analizy nape- identyfikowalno czci. Nowa wszystkie dane mona atwo po-
niania przez operatora poprzez po- wersja CDC umoliwia gromadze- czy z innymi systemami w caej www.kistler.com/plastics
miar masy detali z poszczeglnych nie danych z ComoNeo i wczeniej- firmie. Interfejs uytkownika CDC
KISTLER

Firma Kistler jest wiod-

cym dostawc systemw
monitoringu procesw
wtrysku. Poza szerzej opi-
san powyej jednostk
ComoNeo gwnymi ele-
mentami skadowymi
systemu s czujniki ci-
nienia, cinienia i tempe-
ratury lub temperatury.
Czujniki oferowane s
w rnych wielkociach:
o rednicy czoa 6 mm;
4 mm; 2,5 mm, 1,2 mm
oraz 1 mm. Oprcz czuj-
nikw do pomiarw bez-
porednich Kistler oferuje
take czujniki do pomia-
rw porednich: czujniki
siy do umieszczenia
pod wypychaczami lub
KISTLER
czujniki odksztace sto-
sowane za ciank formy
mierzce deformacj for-
my proporcjonaln do ci-
nienia. Czujniki odkszta-
ce stosowane s przede
wszystkim do nadzoro-
wania produkcji elemen-
tw optycznych, ktre
nie mog nosi adnych
ladw po czujnikach.
Poza urzdzeniami zwi-
zanymi z pomiarem ci-
nienia w gniazdach form
wtryskowych firma Ki-
stler oferuje czujniki
do badania siy zwarcia
wtryskarki, a take syste-
my do monitorowania si
i momentw obrotowych
w procesach montau.
Odwied nas na targach Plastpol 2017!
Hala F stoisko 16

60.000...
Liczy si elektryczne dowiadczenie
Bdc jednym z najwikszych producentw wtryskarek przetwrstwa tworzyw sztucznych. Jestemy globalnym
elektrycznych na wiecie, zapewniamy kompetentne i ekspertem w dziedzinie formowania wtryskowego z
niezawodne wsparcie naszym klientom. Dziki sprzedanej wieloletnim dowiadczeniem, Sumitomo (SHI) Demag jest
liczbie ponad 60,000 wtryskarek elektrycznych na caym reprezentowana na wszystkich kontynentach oferujc
wiecie rma Sumitomo (SHI) Demag ustala standardy w kompletn obsug sprzeday i serwisu.
dziedzinie efektywnoci energetycznej oraz precyzyjnego

www.sumitomo-shi-demag.eu
2 plastpol tworzywa P 2 7

Rozwizania inject 4.0 ENGEL ju powszechnie w uyciu

Sprawdzamy jak inteligentnie

produkuj poszczeglne
brane przemysu?
W smart factory wizja Przemysu 4.0 staje si rzeczywistoci. wczajc formy i gorce kanay, dw, a w wielu przypadkach po-
Dziki powizaniom sieciowymi integracji i systemw produkcji, sys- automatyk IML oraz systemy kon- zwala zrezygnowa z czasochon-
tematycznemu wykorzystaniu danych procesowych i produkcyjnych troli jakoci na wywietlaczu wtry- nej i kosztownej wizyty serwisu
oraz zastosowaniu adaptacyjnych systemw produkcji, procesy pro- skarki. Nad tym ENGEL pracuje na miejscu.
dukcji nieustannie si samooptymalizuj i zapewniaj producentom wsplnie ze swoimi partnerami. Dane procesowe w punkcie sprze-
wysoki poziom konkurencyjnoci. Dla wszystkich trzech dziedzin Poczenie wszystkich danych pro- day rwnie to przynosi Prze-
smart machines, smart production i smart services ENGEL ju dzi- cesowych wzdu caego procesu mys 4.0 brany opakowaniowej.
siaj oferuje pierwsze rozwizania. inject 4.0 taki jest sposb firmy powstawania wyrobu kryje w sobie W przyszoci konsumenci w su-
ENGEL na optymalne wykorzystanie szans czwartej rewolucji prze- moliwo penego wykorzystania permarkecie bd nie tylko infor-
mysowej. W przypadku kadego zakadu realizacja programu Prze- potencjau optymalizacji i wydaj- mowani o skadnikach artykuw
mys 4.0 wyglda inaczej, a rnice widoczne s rwnie w poszcze- noci wszystkich elementw gniaz- spoywczych, czy te kosmety-
glnych branach. da produkcyjnego. kach, lecz rwnie dowiedz si,
W przyszoci rejestrowane i syste- jak i z jakich materiaw wyprodu-
Magazyn ENGEL Injection zapyta wszystkim dwie kwestie: powiza- matycznie analizowane bd rw- kowane zostao dane opakowanie
kierownikw jednostek bizneso- nia sieciowe i integracj. nie dane stanw poszczeglnych czy pojemnik.
wych ENGEL AUSTRIA o to gdzie ENGEL jako producent systemw komponentw maszyn. Przewidu-
pojawiaj si szanse i wyzwania, dostarcza z jednego rda zauto- jce i zapobiegawcze utrzymanie Dzia Teletronics Heinz Rasinger:
a co ju dzisiaj jest standardem. matyzowane gniazda produkcyjne ruchu znacznie zwikszy dyspozy- Nasi klienci chc sterowa
o wysokim stopniu integracji. Sto- cyjno gniazd produkcyjnych wtryskarkami przez smartfony
Dzia Packaging Michael Fel- sujc jednolit struktur menu i ograniczy koszty utrzymania. Samochody samojezdne, inteli-
tes: Perspektywiczne i zapobie- od wtryskarki a po roboty EN- Przez poczenia zdalne ENGEL ju gentne domy, aplikacje fitnesso-
gawcze utrzymanie ruchu znacz- GEL viper i ENGEL easix ENGEL dzisiaj wspiera klientw w przy- we, czy te typu wearables dla
nie zwiksza dyspozycyjno upraszcza sterowanie zoonymi padku awarii. Przesyanie danych brany teletronicznej inteligentne
Dla przemysu opakowa termin procesami. Celem jest sterowanie w czasie rzeczywistym umoliwia poczenie w sie oznacza
Przemys 4.0 oznacza przede caym gniazdem produkcyjnym, szybk diagnoz i usuwanie b- w pierwszej kolejnoci warto do-
ENGEL dan, ktr wytwarza ona dla swo-
ich klientw z pomoc coraz bar-
dziej zmylnych rozwiza senso-
rycznych. Poczenie moduw do-
starcza dane, ktre s gromadzo-
ne, analizowane i przygotowywa-
ne do uycia lokalnie lub w chmu-
rze. Chodzi o to, aby wykorzysta
moliwoci, jakie daje czwarta re-
wolucja przemysowa, do optyma-
lizacji wasnych procesw. Powi-
zanie wtryskarek w obrbie jedne-
go parku maszynowego w sie
za porednictwem ENGEL e-factory
jest ju standardem w wielu zaka-
dach.
Due firmy midzynarodowe inte-
gruj rwnie swoje fabryki na ca-
ym wiecie w systemie MES. W ten
sposb bd mogy obserwowa
z centrali firmy wykorzystanie zdol-
noci produkcyjnych maszyn, dys-
pozycyjno oraz przerb take
w oddalonych zakadach i porw-
nywa globalne wskaniki produk-
cji z zaoonymi wskanikami ope-
racyjnymi. W skali lokalnej do za-
kadw szybko wkraczaj inteli-
gentne systemy wspomagania, ta-
kie jak ENGEL iQ weight control.
W tej brany szczeglnie wane s
rwnie aplikacje. Eksperci z bran-
y teletronicznej chcieliby nie tylko
tworzywa P2  7 plastpol 

korzysta z urzdze we wasnym wizania ENGEL iQ weight control ch decydujc, kieruj swoj uwa-
domu, lecz rwnie sterowa wtry- i iQ clamp control, za kadym ra- g na nowe moliwoci, ktre daje
skarkami w zakadzie przez smart- zem z zamiarem zwikszenia sta- inject 4.0. Rwnie tutaj znaczenie
fony. bilnoci procesw i jakoci produk- ma wysza jako, pena identyfi-
tw. iQ weight control rozpoznaje kowalno, ale rwnie oszczd-
Dzia Medical Christoph Lhota: na przykad wahania w objtoci no surowca.
Rozwizania, ktre sprawiaj, stopionego materiau i automa-
e produkcja staje si atwiejsza tycznie kompensuje je w tym sa-
w planowaniu, bezpieczniejsza mym cyklu.
i stabilniejsza, spotykaj si Podobna tendencja wystpuje
z duym zainteresowaniem u producentw technical moul-
Wszystko cay czas pod kontrol, ding. Producenci skomplikowa- ENGEL zaprasza na stoisko F3,
kiedy i gdzie chcemy w brany nych detali, ktrych jako jest ce- na targach PLASTPOL.
medycznej to od dawna gwny
wyznacznik dziaania. Nowe roz-
wizania, ktre sprawiaj, e pro-
quantec 85 G3-14 C
dukcja staje si atwiejsza w plano-
waniu, bezpieczniejsza i bardziej
stabilna spotykaj si z duym za-
interesowaniem.
Wyzwanie polega na ich zintegro-
waniu w ramach przepisw GMP
i ISO 13485 tak, aby byy akcepto-
wane przez audyt.
W odniesieniu do smart produc-
tion brana medyczna na drodze
do smart factory zrobia duy
krok naprzd. System MES, jak np.
ENGEL e-factory, w wikszoci za-
kadw od wielu lat jest ju stan-
dardem.
Obszar smart machines w ra-
mach inject 4.0, gdzie na przykad
z pomoc ENGEL iQ weight control
procesy produkcji nieustannie si
samooptymalizuj, wymaga wpro-
wadzenia nowych zaoe wstp-
nych w otoczeniu walidowanych
procesw. Bardzo dobrze przyjo
si ju ENGEL e-flomo. Elektronicz-
ny rozdzielacz wody termostato-
wanej kompensuje na bieco wa-
hania temperatury w formie
i zwiksza kontrol procesu.
W adnej innej brany nie korzysta
si z wikszej liczby rozdzielaczy
ENGEL e-flomo. Wydajne kompaundowanie PVC
Dzia Automotive i Technical nowa seria BUSS Knetter quantec G3
Moulding Franz Freder:
Istniejce maszyny s czsto
doposaane w rozwizania iQ Urzdzenie wyspecjalizowane w kompaundowaniu tworzyw
Szczeglnie dua presja kosztowa
wraliwych na cinanie i ciepo procesu ustanawia nowe standardy
i inwestycyjna oraz tendencja
do produkowania maych partii, jakoci i produktywnoci.
tak by realizowa coraz bardziej in-
dywidualne yczenia klientw, wy- quantec G3 Trzecia generacja historii sukcesu
magaj staej optymalizacji proce-
sw produkcji. Do tego ronie zna- > Dziki zwikszonej wydajnoci obniono koszty produkcji

czenie detali wanych dla bezpie- > Uzyskano wiksz elastyczno pracy dziki szerszemu
czestwa, ktre wymagaj szcze- zakresowi przetwrstwa
glnej dokadnoci, by mc zapew-
> Zminimalizowano czas konieczny na zmian
ni powtarzalno produktu. Po-
wizanie systemw produkcji parametrw produkcji 
w sie oraz systematyczne korzy-
stanie z danych produkcyjnych sta-
nowi tutaj ogromny potencja dla
przemysu.
A jeli chodzi o jego wykorzystanie,
to brana motoryzacyjna naley
do pionierw w tej dziedzinie. No- Zapraszamy
woci jest fakt, e producenci na targi PLASTPOL
koncentruj si na poszczeglnych hala C stoisko 41
wtryskarkach. A ju istniejce ma-
szyny s czsto doposaane w roz-
 plastpol
Smart Produkcja
na Plastpolu
WITTMANN BATTENFELD
Na tegorocznych targach Plastpol 2017 (23-26 maja) Grupa
WITTMANN wraz ze swym polskim przedstawicielem WITTMANN
BATTENFELD Polska zaprezentuj na stoisku F14 w hali F nowoczesne
technologie wtrysku, automatyzacji i wyposaenia peryferyjnego.
Dla Grupy WITTMANN Polska jest
jednym z najwaniejszych europej-
skich rynkw. Od pocztku 2016 r.
Grupa reprezentowana jest w Pol-
sce przez jedno przedstawiciel-
stwo. Zmiana struktury firmy, kt-
ra umoliwia realizacj dewizy
wszystko z jednej rki i oferowa-
nie kompletnych rozwiza dla
przetwrstwa tworzyw metod
wtrysku, zostaa bardzo dobrze
przyjta przez polskich klientw
a na targach Plastpol zaprezentuje
najnowsze rozwizania i technolo-
gie.
Na tegorocznych targach PLAST-
POL WITTMANN BATTENFELD obok
szerokiej gamy robotw i urzdze
peryferyjnych zaprezentuje dwie
energooszczdne wtryskarki hy-
drauliczne serii SmartPower.
WITTMANN BATTENFELD na bazie
wtryskarki SmartPower 350/3400
zaprezentuje w peni automatycz-
n produkcj o wysokim stopniu
integracji maszyny z urzdzeniami
peryferyjnymi i moliwoci indy-
widualizacji wykonywanego zam-
wienia, zgodnie z ide Indu-
strie 4.0.
Wtryskarka bdzie poczona
z urzdzeniami peryferyjnymi
za pomoc platformy WITT-
MANN 4.0 tworzc zintegrowan
komrk produkcyjn. Wykorzy-
stujc form dostarczon przez au-
striack firm Haidlmaier produko-
wana bdzie torba wykonana
z TPE. Ciekawostk bdzie moli-
wo personalizacji i indywiduali-
zacji prowadzonej produkcji.
Odwiedzajcy stoisko bdzie mg trw procesu Easy-Start poprzez
z pomoc specjalnego terminalu
poda swe dane personalne oraz
poda indywidualny napis, jaki ma
by wykonany na torbie. Odwie-
dzajcy otrzyma wydruk z kodem
QR. Po zeskanowaniu tego kodu
przez skaner umieszczony przy ma-
szynie, kolejna torba zostanie wy-
konana z napisem podanym przez
zlecajcego. Dane produkcyjne
kadej indywidualnej torby bd stoisko bd mieli moliwo za-
zapisywane i mona je bdzie od-
tworzy podajc kod QR.
Odbir toreb z maszyny
realizowany bdzie robotem
Wittmann W843pro
Na drugiej wtryskarce SmartPo-
wer 120/525 z uyciem 8-krotnej
formy austriackiej firmy Demel Bio-
blo produkowane bd klocki. De-
tale wykonywane bd z 100%
biologicznego tworzywa FASAL.
Odbir detali z maszyny wykony-
wany bdzie robotem Wittmann
W818.
Obie wtryskarki wyposaone bd
w najnowszy ukad sterowania
tworzywa P 2 7
UNILOG B8 pracujcy w oparciu zentowanym robotem bdzie ro-
o system Windows 10 IoT. Nowy bot szybkobieny W821UHS oraz
ukad sterowania bazujc na UNI- pokazywany premierowo w Polsce
LOG B6 oferuje nowe, dodatkowe robot PRIMUS 16. W przypadku ro-
funkcje uatwiajce obsug ma- bota W833 chodzi o urzdzenie
szyny. Kombinacje klawiszy i obsu- z opatentowanym przez Wittmann
ga gestem, moliwo podziau teleskopowym skokiem w osi Y.
ekranu i rwnoczesnego wywie- Rozwizanie to wykorzystywane
tlenia rnych stron ukadu stero- jest w robotach serii PRO i zapew-
wania oraz rozbudowane narz- nia kompaktow budow, atwo
dzia prostego ustawiania parame- obsugi, du sztywno poczo-
n z nisk emisj haasu i ograni-
QuickSetup to tylko kilka z nowoci czonym zuyciem energii. Drugi
w tym ukadzie. z prezentowanych robotw W821
Dodatkowym elementem prezen- UHS (Ultra High Speed) zosta
tacji uzupeniajcym wtryskarki skonstruowany specjalnie dla jak
SmartPower bdzie symulator WIT- najszybszego odebrania detali
TMANN BATTENFELD WITT- z obszaru formy. Robot ten umo-
MANN 4.0. Na targach Plastpol fir- liwia prac z czasem odbioru wy-
ma zaprezentuje integracj robota prasek poniej 1 s. Robot PRI-
i urzdze peryferyjnych ze stero- MUS 16 Pick&Place o nono-
waniem UNILOG B8. Odwiedzajcy ci 5 kg, przeznaczony jest dla
wtryskarek o siach zamyka-
poznania si zaletami rozwiza nia 200-2000 kN, i jest pierwszym
WITTMANN z zakresu Industrie 4.0. przedstawicielem nowo wprowa-
dzanej do oferty klasy robotw
WITTMANN Automatyzacja PRIMUS.
i peryferia W dalszej kolejnoci WITTMANN
BATTENFELD zaprezentuje cae
Oprcz robotw i urzdze peryfe- spektrum urzdze peryferyjnych.
ryjnych zintegrowanych z wtry- Poczwszy od dozownika grawi-
skarkami WITTMANN BATTENFELD metrycznego GRAVIMAX primus
zaprezentuje szerok gam innych G14M, nastpnie ukadu sterowa-
robotw i peryferii. prezentowa- nia M7.3 przeznaczonego dla sys-
nych osobno. temw centralnego podawania
W zakresie systemw automatyza- i suszenia surowcw.
cji zaprezentuje na targach PLAST- Podajnik FEEDMAX S3net wyposa-
POL robota W833 z nowym roz- ony jest w lamp LED sygnalizuj-
wizaniem konstrukcyjnym nap- c stan pracy urzdzenia. Podajnik
dw serwo osi B-C. Kolejnym pre- FEEDMAX S 3-net przeznaczony
 plastpol
jest do podawania rnego rodza-
ju tworzyw i przemiaw do susza-
rek, urzdze dozujcych lub wtry-
skarek. Pierwszy raz pokazany zo-
stanie model posiadajcy dwa fil-
try powietrza. Dodatkowy filtr za-
pobiega przedostawaniu si pyu
do silnika podajnika w wypadku,
gdy filtr gwny nie zosta waci-
wie oczyszczony. Prezentacja po-
dajnikw zostanie uzupeniona
o urzdzenia dedykowane do sys-
temw centralnego podawania FE-
EDMAX B i FEEDMAX basic G,
a take dmuchawy dla tych podaj-
nikw.
W zakresie urzdze suszcych
WITTMANN BATTENFELD pokae
dwa modele DRYMAX primus E. S
to suszarki suchego powietrza
z dwoma sitami molekularnymi dla
prowadzenia suszenia w sposb
cigy i z tymi samymi, staymi pa-
rametrami. Firma zaprezentuje
take suszark serii ATON primus
G. Suszarki z rotacyjnym koem su-
szcym ATON wyposaone s
w specjalne komory z sitami mole-
kularnymi, ktre w poczeniu
z nowoczesnym ukadem sterowa-
nia zapewniaj stae warunki pro-
cesu suszenia ze znaczco niszym
zuyciem energii i utrzymaniem
staego punktu rosy.
Prezentacj uzupeni termostaty
TEMPRO basic C90 i C120. WITT-
MANN BATTENFELD zaprezentuje
termostat Tempro basic C120M,
ktry wyrnia si bardzo du
moc chodzenia. Przyjazne dla
obsugi termostaty serii TEMPRO
Plus D z ukadem sterowania opar-
WITTMANN BATTENFELD
tym o ekran Touchscreen, repre-
zentowane bd przez modele
TEMPRO plus D90/1 i TEMPRO plus
D180.
Program ekspozycji obejmie take
myny, w tym urzdzenia MINOR 2
przeznaczone do rozdrabniania
twardych, wzmocnionych wk-
nem materiaw. MAS 3 i nowe
w ofercie G-Max 33 to konstrukcje
odznaczajce si kompaktow bu-
dow i bardzo dug ywotnoci.
Myny serii G-Max zostay stworzo-
ne specjalnie z myl o prowadze-
niu recyklingu ukadw wlewo-
wych bezporednio przy wtryskar-
kach o siach zamykania do
ca 400 t. W mynach tych zmini-
malizowano wymagan dla ich po-
sadowienia powierzchni, a take
ograniczono poziom haasu. Za-
prezentowany zostanie najwikszy
z mynw tej serii G-Max 33.
czynnikw, takich jak wykwalifi-
W wycigu
z compounderami
wiatowej jakoci
Jeszcze w tym roku w firmie DRP
Group planowane s zmiany,
ktre przybli do midzynaro- riaw polimerowych oraz spa-
dowych liderw rynku przetwr-
stwa tworzyw. Dzia compoun-
dingu to obecnie najprniej roz-
wijajca si dywizja DRP Group.
Dziki wasnej linii produktowej
(OMI) firma jest w stanie produ-
kowa tworzywa cile odpowia-
dajce indywidualnym specyfika-
cjom klienta, a rwnoczenie
znaczco obnia koszty ich wy- nio do poprawy jakoci, a take
twrstwa przy jednoczesnym za-
chowaniu niezmiennej, wysokiej
jakoci produktu. Obecnie firma
ma moliwo nadania indywidu-
alnie okrelonych waciwoci wdraa rwnie koncepcj lean
okoo 40 rodzajom tworzyw ter-
moplastycznych i waciwie nie-
skoczonej iloci tworzyw kom-
pozytowych.
O tym, jaka bdzie ich ostateczna
jako, decyduje cay szereg
standaryzacj pracy. Pozwala ona
kowana kadra, nowoczesny park
maszynowy oraz dziaalno wa-
snego laboratorium. To jednak
nie wszystko firmie nie udaoby
si zapewni powtarzalnoci
i cigoci obsugi, gdyby nie
gwarancja stabilnoci dostaw
tworzyw o staych parametrach,
wielopoziomowa kontrola proce-
su produkcyjnego i nieprzerwane
podnoszenie standardw. Coraz
wiksze zainteresowanie, wia-
domo i moliwoci wykorzysta-
nia tworzyw modyfikowanych
wpywaj na dynamiczny rozwj
rynku compoundingu. Aby kon-
kurowa z najwikszymi gracza-
mi, naley bezustannie pracowa
nad podnoszeniem jakoci
na kadym etapie dziaalnoci za-
kadu. Taka jest wanie filozofia
DRP Group firmy, ktra stawia
na innowacyjno, konkurencyj-
no i nowe technologie. Ju nie-
dugo w przedsibiorstwie szyku-
j si kolejne zmiany, ktrych
efekty bd widoczne jeszcze w li-
stopadzie biecego roku. Tym
razem na tapet wzito dalsz
modernizacj cyklu produkcyjne-
go. Jednym z udoskonale jest
uzyskanie jeszcze wikszej stabili-
zacji temperatury podczas proce-
su przetwrstwa za pomoc mo-
dyfikacji systemw chodzenia
i ogrzewania czy te zmiany kon-
tworzywa P 2 7
strukcyjne zapewniajce lepsze
uplastycznienie i mieszanie mate-
dek napre cinajcych (maj
one wpyw na degradacj prze-
twarzanych tworzyw, a tym sa-
mym chronicych je przed spad-
kiem waciwoci mechanicz-
nych). Powysze usprawnienia
oraz wiksza atwo zmiany
konfiguracji ukadw plastyfiku-
jcych, przyczyni si bezpored-
do moliwoci poszerzenia do-
tychczasowej linii produktowej.
Ulepszeniu ulegn nie tylko para-
metry urzdze. DRP Group
manufakturing, ktra obejmuje
swym zakresem zarwno zarz-
dzanie kosztami, jak i optymali-
zacj procesw produkcyjnych,
cige doskonalenie kultury orga-
nizacyjnej oraz niezwykle istotn
midzy innymi na pynne i ela-
styczne dostosowanie linii pro-
dukcyjnych do realizacji indywi-
dualnych projektw, optymaliza-
cj kosztw dziaalnoci, wzrost
konkurencyjnoci, a rwnie
spenienie standardw ISO. To
kolejny etap wdroe nowych
technologii, ktre przybliaj
DRP Group do zagranicznych li-
derw. Dziki tym zmianom b-
dziemy mogli bez kompleksw
rywalizowa z zagranicznymi
compounderami mwi prezes
Przemysaw Mikiewicz. Na ryn-
ku krajowym wyrnia nas b-
dzie najwysza jako, na zagra-
nicznym dodatkowo konkurowa
bdziemy atrakcyjnymi cenami
dodaje.
 plastpol tworzywa P 2 7

Co decyduje o kupnie
wtryskarki?

KRAUSSMAFFEI

Firma Dopak dziaa w brany polimerw od wielu lat. Staramy si, elektrycznej dla maszyn w peni ligentnych maszyn, ktre samo-
aby nasza oferta bya bogata i obejmowaa tylko najwyszej jakoci elektrycznych lub hybrydowych dzielnie komunikuj si ze sob
maszyny i urzdzenia oraz wysoki standard wykonywanych usug. w rnych konfiguracjach wyposa- oraz innymi urzdzeniami peryfe-
Praca zawodowa sprawia mi niezmiern satysfakcj, dlatego po- enia. Bardzo wanym kryterium ryjnymi, a take w obszarach zinte-
wicam si jej z penym zaangaowaniem i oddaniem, a najwiksz wyboru maszyny jest spenienie growanej produkcji oraz usugach
rekompensat dla mnie jest zaufanie oraz zadowolenie naszych wymaga w zakresie dyrektyw Unii interaktywnych. Jest jeszcze jedno
klientw. To rozmowa z klientem i jego potrzeby pozwalaj mi wy- Europejskiej. Naley zwrci uwa- bardzo wane kryterium wyboru
znaczy, jakie s aktualne zapotrzebowania rynku oraz trendy g na to, czy maszyna oznaczona wtryskarki mwice o efektywnym
mwi Ursula Steiner, prezes firmy Dopak Specjalizujemy si jest znakiem zgodnoci CE, czy korzystaniu zasobw przy mini-
w kompleksowym wdraaniu caego procesu technologicznego producent dostarcza Deklaracj malnym wpywie na rodowisko
od pomysu do przemysu, wedug zasady wszystko od jednego do- Zgodnoci WE, a take instrukcj naturalne, czyli o zrwnowaonej
stawcy. Oferujemy pomoc przy modernizacji i usprawnianiu dotych- obsugi, oprogramowanie oraz produkcji i dbaoci o rodowisko
czasowych rozwiza, ale przede wszystkim doradzamy przedsi- specyfikacj maszyny w jzyku pol- naturalne, ktre w dzisiejszych cza-
biorcom, jak wtryskark wybra w zalenoci od ich indywidual- skim. Na etapie wyboru maszyny sach s koniecznoci. Rozwiza-
nych potrzeb. musi by zagwarantowany serwis. nia proponowane przez KM zdecy-
Dopak zbudowa serwis zlokalizo- dowanie wpywaj na minimaliza-
Podstawowe pytania, ktre deter- kw zewntrznych. Z kolei serwo- wany blisko klienta, tworzony cj wpywu wywieranego na ro-
minuj wybr, to wielko maszy- motoryczny system Blue Power za- przez wykwalifikowanych inynie- dowisko, stosowne rozwizania s
ny do planowanej produkcji, wy- pewnia wyjtkowo efektywn pra- rw, a take bogato zaopatrzony proekologiczne i przyczyniaj si
magana sia zwarcia, objto c maszyny pod wzgldem energe- magazyn czci zamiennych i ma- do ochrony rodowiska naturalne-
wtrysku i wiele innych wanych pa- tycznym. Bardzo znaczcy wpyw teriaw eksploatacyjnych miesz- go w myl zasady Green Energy.
rametrw. Naley okreli rwnie w racjonalizowaniu procesu for- czcy si we Wrocawiu. W celu Zachcam do kontaktu z firm Do-
rodzaj przetwarzanego materiau. mowania wtryskowego odgrywa uatwienia kontaktu z zespoem pak. Nasi specjalici z przyjemno-
Wtryskarka musi by innowacyjna automatyzacja linii technologicz- serwisowym uruchomi oglnopol- ci odpowiedz na Pastwa pyta-
i niezawodna. Ogromna konkuren- nej, dlatego naley doposay sk, bezpatn infolini. Umoliwia nia zaprasza Ursula Steiner.
cja na rynku wymaga nowocze- wtryskarki w roboty, urzdzenia ona szybkie zgoszenie serwisowe,
snych technologii, ktre musz by peryferyjne, a czsto w syste- telefoniczn diagnoz lub porad
uwzgldnione na etapie wyboru my 100% kontroli jakoci. Wtry- techniczn, pozwalajc niejedno-
maszyny. KraussMaffei oferuje bo- skarka musi by idealnie dopaso- krotnie na rozwizanie problemu
gate wyposaenie standardowe wana do procesu produkcyjnego, serwisowego poprzez konsultacje.
wtryskarek, jednak w celu dostoso- aby zapewni najwysz jako Warto take zwrci uwag na to,
wania do indywidulanych potrzeb przy moliwie najniszych kosz- czy maszyny przygotowane s
firma zapewnia cay szereg opcji tach. Nie moe by przewymiaro- na koncepcj przemysu 4.0 umo-
dodatkowych, takich jak np. funk- wana, aby niepotrzebnie nie liwiajc inteligentn integracj
cja APC, czyli adaptacyjny system zwiksza ceny jej zakupu, jak sieciow maszyn. Firma Krauss-
sterowania procesem. Technika i kosztw produkcji. Wybr maszy- Maffei realizuje technologi Pla-
APC ma za zadanie utrzymywa ny powinien by oparty na analizie stics 4.0 poprzez automatyzacj
okrelon przez operatora ilo wymaganych parametrw oraz i cyfryzacj produkcji przemyso-
wtryskiwanego tworzywa w trak- stopie zwrotu nakadw inwesty- wej, ktra prowadzi do powstania
cie formowania, nawet jeeli na- cyjnych. Dlatego firma Dopak przy- struktury inteligentnej fabryki przy-
stpi zmiana wskanika lepkoci gotowuje symulacj czasu cyklu szoci. KraussMaffei koncentruje
tworzywa pod wpywem czynni- oraz wyliczenia zuycia energii swoj dziaalno w obszarze inte-
7 plastpol
Innowacyjne
czyszczenie form
wtryskowych
Sytuacja
Istnieje duy potencja, aby zwik-
szy stopie wykorzystania urz-
dze oraz efektywnoci procesu
czyszczenia form wtryskowych.
Midzynarodowy dostawca podze-
spow samochodowych zwikszy
wydajno urzdze dziki zasto-
sowaniu technologii czyszczenia
suchym lodem, osigajc znaczcy
wzrost wydajnoci procesu pro-
dukcyjnego.
A. Raymond Group producent
cznikw jest jednym z liderw
w rozwoju i produkcji w przemyle
motoryzacyjnym. Firma zaoona
w 1865 roku w Grenoble dostarcza
systemy czenia take dla przemy-
su energetyki sonecznej, produk-
cji artykuw gospodarstwa domo-
wego, przemysu lotniczego, elek-
tronicznego oraz budowlanego.
Zakady produkcyjne zlokalizowa-
ne s w 20 miejscach na caym
wiecie, wczajc niemieck fili mi kilkanacie godzin.
A. Raymond GmbH&Co. KG, zao-
on w 1898 roku w Lorrach. Fir-
ma A. Raymond GmbH&Co. KG
przy uyciu wtryskarek produkuje
specjalistyczne poczenia dla nad-
wozi i wntrz, napdw, syste-
mw powietrznych i smarowania
oraz podzespow elektronicz-
nych.
Zaliczamy do tego systemy zale-
piania, rubowania oraz dysze
do spryskiwaczy szyb, ktre produ-
kowane s z poliwglanw, polia-
midw oraz polioksymetylenu
(POM).
COLD JET
PRZED CZYSZCZENIEM
Problem
Tworzywa sztuczne zawieraj
skadniki ognioodporne oraz do-
datki, ktre pozostawiaj nalot
na wgbieniach narzdzi. Nalot
ten musi by usuwany raz na 2 3
dni, aby mie pewno, e jako steczki suchego lodu stanowi deli-
produktw nie bdzie zagroona.
Systemy czeniowe przechodz
bowiem liczne testy mwi Ste-
fan Preller, dyrektor ds. industriali-
zacji produkcji (DMI), odpowie-
dzialny za uprzemysowienie narz-
dzi w tworzywach sztucznych.
W celu przeprowadzenia procesu
czyszczenia narzdzia musz by
najpierw wyjte z maszyny i rozkr-
cone, aby mogy by wyczyszczone
za pomoc specjalnych szczotek
i rozpuszczalnikw. Szpula z kolei
czyszczona jest w kpieli ultrad-
wikowej. Czas potrzebny na roz-
montowanie, czyszczenie i ponow-
ny monta narzdzi wynosi czasa-
Regularne czyszczenie powodo-
wao znaczc redukcj stopnia
wykorzystania urzdze, powie-
dzia Preller. Co wicej, poziom
wyczyszczenia urzdze bezpo-
rednio wpywa na jako produ-
kowanych czci. Sporadycznie do-
chodzio nawet do uszkodze
czyszczonych urzdze.
Rozwizanie COLD JET
W celu optymalizacji tego procesu,
Preller ktry ju wczeniej mia
do czynienia z technologi czysz-
czenia suchym lodem skontakto-
tworzywa P 2 7
wa si z kilkoma producentami mal kady moe to robi. Jest to
urzdze czyszczcych suchym lo-
dem, aby znale najlepsze rozwi-
zanie. Standardowa metoda uy-
wajca granulat suchego lodu bya
bardzo istotna zaleta, zwaszcza je-
li chodzi o weekend w przypadku
produkcji w trybie cigym.
nieodpowiednia, poniewa ld
w postaci ziaren dawa niewystar-
czajcy poziom czystoci w przy-
padku maych wgbie i kontu-
Rezultat
Zastosowanie urzdzenia i3 Mi-
croClean firmy Cold Jet wpyno
na wydajno procesu, zmniejsza-
rw. Ponadto poziom haasu by
zbyt wysoki. Innowacyjny system
firmy Coldjet i3 MicroClean, ktry
jest znacznie mniej haaliwy, by
jc do minimum moliwo uszko-
dzenia narzdzi. Efektywne czysz-
czenie zapewnio optymalne odpo-
wietrzenie formy wtryskowej, a co
odpowiednim rozwizaniem dla te- za tym idzie atestacje produkowa-
go projektu. W urzdzeniu i3 Mi- nych systemw przyczeniowych
croClean zastosowano suchy ld s zawsze pozytywne.
w formie bloku, ktry jest zeskro- Uywajc technologii czyszczenia
bywany przy uyciu opatentowanej suchym lodem ograniczylimy czas
technologii MicroParticle. Wielkoci przestoju urzdze o 25% powie-
cukru, rozdrobnione mikrocz- dzia Preller. Jednoczenie bezpie-
czestwo pracownikw wzroso,
katniejsze medium czyszczce, kt- a proces sta si przyjazny dla ro-
re wprowadzane za pomoc spr- dowiska dziki zminimalizowaniiu
onego powietrza i wysoko wydaj- uycia rozpuszczalnikw.
nej dyszy, zapewniaj waciwy W zakadzie A. Raymond w Lorrach
efekt czystoci. System i3 MicroC- w uyciu s obecnie 3 maszyny i3
lean pozwala na gbokie czyszcze- MicroClean. Dwie z nich s uywa-
nie konturw urzdze bez potrze- ne co dwa dni do czyszczenia na-
by ich demontau nawet w przy- rzdzi. Trzecie urzdzenie uywane
padku bardzo delikatnych struktur jest przez Dzia Utrzymania Ruchu
narzdzi powiedzia Preller. do czyszczenia form wtryskowych.
W celu przeprowadzenia czyszcze- Jestem pewien, i z racji oszczd-
nia mobilne i kompaktowe urz- noci czasu i pienidzy, to rozwi-
dzenie firmy Cold Jet jest doprowa- zanie bdzie uywane rwnie
dzane do odpowiedniej wtryskarki, w innych fabrykach. Pozwala
podczane do rda spronego na znaczny wzrost wydajnoci pro-
powietrza oraz do rda prdu cesu i pomaga nam utrzyma wy-
z uziemieniem. Formy czyszczone sokie standardy jakoci.
s za pomoc odpowiedniej dyszy
w zaledwie 45 minut. W zwizku
z oszczdnoci czasu, bylimy
w stanie znacznie zwikszy wydaj-
no urzdze, a maszyna spacia
si w przecigu roku, mwi Prel-
ler. W dodatku nakad siy robo-
czej zwizanej z pracami czyszcz-
cymi rwnie zosta zredukowany.
Maszyna i3 MicroClean jest prosta
w uytkowaniu. Nauczyem zao-
g jak uywa maszyny w przeci-
gu 20 minut mwi Preller. Po-
przednio wymagana bya specjal-
nie przeszkolona ekipa, aby prze-
prowadzi czyszczenie. Teraz nie-
COLD JET
PO CZYSZCZENIU
 &=<6=&=(1
()250
1$
0$6=<1
(
=:
.6=
-$.2
352'8.78
.2&2:(*2

0
.(
:2+/)$57+
03
&

<285
'5<
&(
62/87
216
3$571(5
ZZZ
F
ROG
MH
W
FR
PS
O
72 plastpol
Oferta firmy Emplast
Znane na polskim rynku
ukady chodzenia
Industrial Frigo od ponad 40 lat
projektuje i produkuje ukady
chodzenia do kontroli tempera-
tury pynw procesowych.
Systemy chodzenia IF wykorzysty-
wane s w rnych sektorach go-
spodarki, takich jak tworzywa
sztuczne, motoryzacja, farmacja,
hutnictwo, guma, przemys spo-
ywczy. Zdobyte dowiadczenie
oraz inwestycje w badania i rozwj
nad nowymi produktami sprawia-
j, e firma Industrial Frigo jest jed-
nym z liderw, jeli chodzi o cho-
dzenie przemysowe.
Od 2008 r. dziaa na polskim rynku
spka Industrial Frigo Polska, kt-
ra wraz z poznask firm handlo-
w Emplast Sp. z o. o. opiekuje si
licznymi klientami firmy. Dziki
wsppracy Emplast i Industrial Fri-
go, klienci w Polsce posiadaj a-
twiejszy dostp do serwisu urz-
dze, moliwoci do modyfikacji
istniejcych ukadw chodzenia
na bardziej energooszczdne i eko-
nomiczne oraz szybki czas dostawy
czci zamiennych, na co pozwala-
EMPLAST
j dwa magazyny czci zamien-
nych w Polsce poudniowej (Myle-
nice) i centralno-pnocnej (Po-
zna). Biorc pod uwag referen-
cje takich firm w Polsce, jak Sam-
sung, grupa Boryszew czy grupa
Rosa produkty Industrial Frigo
sprawdziy si w rnych gaziach na rynku s zintegrowane, auto-
przetwrstwa tworzyw sztucznych
potwierdzajc swoj pozycj w Eu-
ropie i na wiecie. Idustrial Frigo
jest jednym z pionierw koncepcji
poczenia optymalnej zdolnoci
chodzenia z niskim zuyciem ener-
gii (freecooling). Szukajc nowych
rozwiza, producent w poowie
lat 90. wdroy zastosowanie alter-
natywnych gazw chodniczych,
co dzi owocuje opatentowanymi
rozwizaniami urzdze chodni-
czych mogcych pracowa na eko-
logicznych gazach typu R290
(GWP: 3). Dla porwnania wsp-
czynnik wpywu na globalne ocie-
plenie typowego gazu chodnicze-
go R134a to 1430. Kiedy wykorzy-
stywanie gazw ekologicznych sta-
o si wymogiem koniecznym, pro-
tworzywa P 2 7
EMPLAST
dukty Industrial Frigo byy ju ko- Frigo s niezawodnymi urzdze-
lejn generacj urzdze wykorzy- niami, a w przypadku relokacji ma-
stujcych takie gazy, co pozwolio szyn do innych krajw, standardy
firmie na dalszy rozwj rnych se- podzespow nie ulegaj zmianie,
rii urzdze zaprojektowanych co pozwala na szybki dostp
z techniczn dokadnoci. Wrd do czci zamiennych, jak rwnie
najbardziej popularnych rozwiza bezawaryjn prac w trybie ci-
gym. Dziki temu marka Industrial
matyczne i energooszczdne syste- Frigo jest niekwestionowanym li-
my chodzenia w procesach prze- derem we Woszech, a z kadym
mysowych. W okresie niskich tem- rokiem znajduje coraz to wiksze
peratur otoczenia pozwalaj uznanie wrd klientw w Europie
na oszczdnoci do 80% energii i na wiecie.
elektrycznej. Nie tylko oszczdno
energii jest priorytetem dla do-
stawcy, ale rwnie elastyczno
i moduowo rozwiza, ktre
pozwalaj uytkownikom w przy-
szoci na mniejsze nakady inwe-
stycyjne pod wzgldem wyposae-
nia. W urzdzeniach IF stosowane
s szeroko dostpne i uznane pod-
zespoy na rynku wiatowym. Fir-
ma IF wsppracuje z takim do-
stawcami, jak Dunfoss, Grundfos
czy Copeland.
Korzystajc z podzespow global-
nych marek, jednostki Industrial
),*,#!$! ),*, $%() !/.
" &(,"#!%&(
,#)&(,&+(
+!) ,,)+-',
"#)($+!'(

" %&(,% 3,

 ,',&,$# ,
)$-',"#))#!2,$)(
,"#!$-',"#!&( (

!#(,&#)0) ,
"#(#( ,!,$)( ,
"#)%'#)0(,# &%,
%'!#)(',$)%&) !

"#!%&(,,'#1(,
 %# ,$($%(,
"!' ,,$&$) 

3(,!,$"!% ,),
, ,#, 
,

,,$%!$!, '''"$%"

(#),"#% #,) $!'!,%-#(,$"#!$%,'!,!)' !

simatec
technologies for plastics industries
7 plastpol tworzywa P 2 7

Granulaty czyszczce Dyna-Purge

Nowe i ulepszone
granulaty czyszczce
Amerykaska firma Shuman Plastics Inc. ju od ponad 35 lat zajmu- zakres temperaturowy (177 granulaty Dyna-Purge s bezpiecz-
je si produkcj granulatw czyszczcych do ukadw plastyfikuj- 329C), co sprawia, e moe by ne dla operatorw maszyn. rodki
cych wtryskarek i wytaczarek. Produkty marki Dyna-Purge byy jed- stosowany przy przetwrstwie nie wchodz w reakcj chemiczn
nymi z pierwszych komercyjnych rodkw czyszczcych dostpnych wikszoci podstawowych two- z tworzywem produkcyjnym,
na rynku tworzyw i na przestrzeni lat zyskiway kolejne udoskonale- rzyw sztucznych, zarwno metod a w trakcie stosowania nie wydzie-
nia. Obecnie oferta produktowa obejmuje 10 rnych typw granu- wtrysku, jak i wytaczania. Z uwagi laj si toksyczne gazy. Granulaty
latw, z czego a 3 pojawiy si w sprzeday w ostatnich miesicach. na zawarto drobin czyszczcych, s dostarczane w formie gotowej
przy czyszczeniu ukadw gorco- do natychmiastowego uycia, bez
Dziaanie mechaniczne go tworzywa. Warto w tym mo- kanaowych lub gowic sugerowa- koniecznoci przygotowywania
niecierne mencie zaznaczy, e zdecydowa- ny jest minimalny przewit o wiel- mieszanki. Standardowa procedura
Od pocztkw produkcji granulaty na wikszo granulatw Dyna- koci 0,65 mm. wymaga zastosowania od 1 do 2
Dyna-Purge s oparte na dziaaniu -Purge moe by stosowana objtoci cylindra. Nie jest wyma-
mechanicznym, nieciernym. Wik- do czyszczenia ukadw gorcoka- Przetwrstwo polipropylenw gana zmiana nastawie maszyny
szo z dostpnych typw Dyna- naowych i gowic. rodki nie za- Dyna-Purge A zosta opracowany oraz przetrzymywanie rodka w cy-
-Purge zawiera drobiny czyszczce, wieraj take adnych wypeniaczy z myl o przetwrstwie polipropy- lindrze, co wyranie skraca czas
ktre nie ulegaj cakowitej plasty- mineralnych oraz wkna szklane- lenu metod wtrysku lub wytacza- przejcia i zmniejsza jego koszt.
fikacji, skutecznie usuwajc resztki go, co korzystnie wpywa na y- nia. rodek ten jest jednoczenie Z uwagi na stabilno termiczn,
zdegradowanego tworzywa oraz wotno polerowanych czci ma- pierwszym produktem z gamy Dy- granulaty Dyna-Purge mog by
pozostaoci pigmentw. szyny. na-Purge, ktry czy korzyci gra- take z powodzeniem stosowane
Nonik oparty na tworzywie o wy- nulatw czyszczcych opartych jako materia do zasypania na ko-
sokiej lepkoci i duej wytrzymao- Najbardziej uniwersalny na dziaaniu mechanicznym oraz niec produkcji, przed przerwami
ci na cinanie pozwala na wy- Dyna-Purge D2 by pierwszym chemicznym. Hybrydowa formua weekendowymi lub witecznymi.
pchnicie z ukadu poprzedniego z nowych granulatw, ktre ostat- sprawdza si szczeglnie dobrze
tworzywa produkcyjnego, nato- nio trafiy do sprzeday i zdy ju przy czstych zmianach kolorw Staa dostpno
miast dodatek ekspandujcy zyska uznanie naszych klientw oraz nie sprawia problemw i natychmiastowa wysyka
umoliwia dotarcie do martwych poszukujcych uniwersalnych roz- przy wznowieniu produkcji. Dyna- Wycznym dystrybutorem pro-
stref ukadu i usunicie zalegajce- wiza. Produkt posiada szeroki -Purge A moe by z powodzeniem duktw marki Dyna-Purge w Pol-
SHUMAN
stosowany do czyszczenia ukadw sce, Czechach i na Sowacji jest fir-
gorcokanaowych oraz gowic ma Marinus. Wszystkie typy granu-
z niewielkimi przewitami w tem- latw s dostpne w magazynie
peraturach od 160 do 260 stopni. w Gdasku z moliwoci dostar-
Produkt ten nie wydziela szkodli- czenia do zakadu klienta w ci-
wych gazw ani zapachw czsto gu 24 godzin. W celu doboru opty-
spotykanych przy granulatach malnego produktu firma zachca
czyszczcych opartych na dziaaniu do kontaktu ze swoim przedstawi-
chemicznym. cielem.
Marinus zapewnia bezpatn prb-
Szybka zmiana kolorw k dowolnego granulatu wraz
Dyna-Purge F2 jest najnowszym z niezbdnym wsparciem technicz-
produktem firmy Shuman Plastics, nym podczas prb materiaowych
dostpnym w sprzeday od po- w zakadzie odbiorcy.
cztku 2017 roku. Jest on przezna-
czony do czstych zmian kolorw
tworzyw przetwarzanych w tem-
peraturach od 160 do 315 stopni.
Zawarto specjalnych dodatkw
ekspandujcych zapewnia dotarcie
do martwych stref ukadu, nato-
miast brak drobin czyszczcych
umoliwia stosowanie przy nie-
wielkich przewitach ukadw go-
rcokanaowych wtryskarek lub
gowic wytaczarek. Zmniejszona
lepko pozwala na atwiejsze usu-
nicie rodka po czyszczeniu i szyb-
sze wznowienie produkcji.

atwo uycia
i bezpieczestwo obsugi
Z uwagi na brak szkodliwych do-
datkw chemicznych, wszystkie
7 reklama
Wydajny
i atwy
w kontroli
system
automatyki
Wycznie automatyczna
pyta kolektora do alokacji
tworzywo-maszyna w scen-
tralizowanych systemach
podawania tworzyw sztucz-
nych Dolphin firmy Moretto
bazuje na ruchu toka nur-
nikowego mechanicznego
ramienia zarzdzanego
przez siownik pneumatycz-
ny.
Zapewnia w ten sposb
bardzo wydajny i atwy
w kontrolowaniu system
automatyki z czasem reakcji
zaledwie jednej sekundy.
Poczwszy od podstawowej
struktury Dolphin, moliwe
jest skonfigurowanie od 2
do 36 pozycji wejciowych
i wyjciowych w sposb
modularny i rozszerzalny.
To umoliwia uytkowniko-
wi rozbudow jednostki
w czasie bez drogich inwe-
stycji.
Dziki piercieniom uszczel-
niajcym, Dolphin zapew-
nia cise poczenie ramion
i wyeliminowanie ryzyka za-
nieczyszcze materiau.
Oprcz tego, jego konstruk-
cja ze stali szlachetnej spra-
wia, e w szczeglnoci na-
daje si do zastosowa me-
dycznych. Kade rami ma
swj wasny napd,
a w przypadku usterki mo-
na naprawi pojedyncze ra-
mi bez wpywu na funkcj
caego przedziau.
Dziki prostej konstrukcji,
odcinek poczeniowy ma
dugo zaledwie 100 mm,
co zapewnia przenoszenie
bez zanieczyszcze. Dolphin
nie potrzebuje adnej kon-
serwacji ani serwisowania
i zdaniem producenta je-
go cykl ycia jest cztero-
krotnie duszy, ni innej
jednostki kolektora.
Oferta Agremo
Magazyny tworzyw
sztucznych
Firma Agremo to od ponad
wierwiecza ceniony dostawca
technologii w zakresie urzdze
do magazynowania i transportu
granulatw tworzyw sztucz-
nych. Gwnie w oparciu o wa-
sne produkty kompletuje maga-
zyny oraz cieki transportu me-
chanicznego i pneumatycznego.
To polska firma, z polskim kapita-
em. W zakresie dostaw materiao-
wych Agremo wsppracuje ze sta-
rannie dobranymi, renomowanymi
partnerami, zapewniajcymi odpo-
wiedni jako i standardy. Wypo-
saona w najwyszej jakoci park
maszynowy, nowoczesne systemy
planowania i zarzdzania firma,
z wysoko wykwalifikowan kadr,
dostarcza dla swych klientw wy-
sokiej jakoci, funkcjonalne i trwa-
e urzdzenia. Dziki wsppracy
z uznanymi uczelniami i instytucja-
mi oraz dziki aktywnej dziaalno-
ci komrki badawczo-rozwojo-
wej, typoszereg produktw jest
AGREMO
cigle modernizowany i unowo-
czeniany. Indywidualnie opraco-
wane procedury w zakresie pro-
dukcji i kontroli jakoci pomagaj
w uzyskaniu europejskich standar-
dw.
Gwnymi produktami oferowany-
mi przez Agremo dla brany two-
rzyw sztucznych s silosy z lejem
zsypowym typu ZT. Oferowane
w szerokim zakresie pojemnoci
od 5 do ponad 1300 m3 mog
by wykonane zarwno ze stali
ocynkowanych, jak i kwasoodpor-
nych. Dostpnych jest wiele ele-
mentw wyposaenia opcjonalne- rowe, zwizane z magazynowa-
go, takich jak zasuwy, systemy za-
adunku, filtry, czy obudowy leja
zsypowego. Pozwala to na dowol-
ne skonfigurowanie magazynu,
w zalenoci od potrzeb inwesto-
ra.
Agremo oferuje take rozwizania
dotyczce transportu granulatu.
Tradycyjnie mog by one zoone systemy oparte o sterowniki PLC
z urzdze mechanicznych jak
tworzywa P 2 7
podnoniki kubekowe, przenoni-
ki acuchowe, tamowe czy lima-
kowe. Inn opcj jest technologia
transportu pneumatycznego reali-
zowana w oparciu o agregaty
dmuchawowe Rootsa, odpowied-
nio dobrane zasuwy, przepustnice,
zasilacze celkowe, filtry i inne nie-
zbdne elementy. Instalacje wyko-
nywane s z wysokojakociowych
stali kwasoodpornych. Gwarantuje
to wysok czysto transportowa-
nego materiau. W ofercie Agremo
znajdziemy rwnie rnego ro-
dzaju systemy kontrolno pomia-
niem i transportem surowcw.
W zalenoci od potrzeb Agremo
moe wyposay silosy w pomiar
temperatury, systemy waenia czy
sygnalizatory poziomu. Agremo re-
alizuje zarwno proste ukady ste-
rowania, pracujce w trybie
wcz/wycz, jak i zaawansowane
oraz komputery PC. Indywidualnie
zaprojektowane szafy sterownicze
wraz z oprogramowaniem gwa-
rantuj optymalne wykorzystanie
urzdze oraz sprawne i niemal
bezobsugowe sterowanie proce-
sami. Wieloletnie dowiadczenie
firmy w budowie systemw maga-
zynowo- transportowych, zarwno
do przemysu tworzyw sztucznych,
jak i zboowego czy paszowego,
pozwala realizowa zadania
w sposb optymalny dla inwesto-
ra. Dotychczasowe realizacje po-
twierdzaj, e oferowane produkty
i rozwizania technologiczne s
wysoko cenione i w peni speniaj
oczekiwania klientw.
Agremo Sp. z o.o.
ul. Parkowa 7
49-318 Skarbimierz Osiedle
tel. 77 40-29-460
77 41-62-683
agremo@agremo.pl
www.agremo.pl
www.silosy.com
7 plastpol
Genesys firmy Piovan
Wysokowydajne systemy suszenia
dla wszystkich zastosowa i technologii
Nowa linia Genesys autoadaptacyjnych pojedynczych systemw su-
szenia leja firmy Piovan pozwala stworzy optymalne i spjne wa-
runki eksploatacji oraz zmniejszy zuycie energii. Jest to jeden
z pierwszych patentw europejskich dla systemu suszenia polime-
rw o duej wydajnoci.
Procesy przemysu tworzyw
sztucznych niehigroskopowych
i higroskopowych polimerw
W polimerach niehigroskopowych
wilgo jest powierzchniowa,
w zwizku z czym jest eliminowa-
na w procesie rutynowego susze-
nia. W przypadku polimerw hi-
groskopowych natomiast, wilgo
rwnie przedostaje si do wn-
trza ywicy, dlatego te w tym
przypadku wymagany jest system
suszenia wytwarzajcy suche po-
wietrze z zastosowaniem krzemia-
nu glinu, materiau, ktry jest
w stanie uwizi czsteczki wody.
Nowoczesne systemy suszenia nie
poprzestaj na drastycznym obni-
eniu wilgotnoci szcztkowej, lecz
zamiast tego reguluj dokadn za-
warto do wymaganego poziomu
dla przetwarzania polimerw. Sys-
temy s bardzo niezawodne co
oznacza stao operacyjn i po-
wtarzalne wyniki oraz wydajno
energetyczn.
Opracowujc nowe urzdzenie Ge-
nesys, firma Piovan oprcz funkcji
dodatkowych (duej niezawodno-
ci eksploatacyjnej, wydajnoci
energetycznej) wdroya elementy
sterowania procesem:
PIOVAN
stao waciwoci fizycznych
polimeru po suszeniu,
system dopasowuje si automa-
tycznie do warunkw pocztko-
wych polimeru oraz warunkw
wymaganych przez proces.
W procesie suszenia wystpuje
wiele zmiennych:
temperatura suszenia,
punkt rosy powietrza (ilo wil-
goci szcztkowej),
wydajno przepywu powietrza
oraz waciwoci przetwarzanego
granulatu tworzywa sztucznego,
temperatura otoczenia,
wilgotno pocztkowa,
staa ilo przetwarzanego ma-
teriau,
wilgo szcztkowa.
Wszystkie te parametry zostay
uwzgldnione w projekcie Gene-
sys, uruchomionym przez firm
Piovan w roku 2009 dla tabletek
PET i produkcji butelek, a teraz s
oferowane w nowej serii systemw
dla o wiele szerszych zastosowa.
Indywidualny lub centralny,
cakowicie zautomatyzowany
system suszenia
Moe on przejmowa i automa-
tycznie kontrolowa parametry ob-
tworzywa P 2 7
sugi na bazie temperatury otocze- kadego kg przetwarzanego poli-
nia, pocztkowego poziomu wil- meru.
goci, typu i iloci polimerw, ko- System sterowania Genesys jest
cowej zawartoci wilgoci polimeru wyposaony w algorytm, ktry
oraz wielkoci granulek. W zasto- zmniejsza ilo powietrza dostar-
sowaniach konwencjonalnych, jed- czanego do leja, cyrkulujc zawar-
nostka suszenia jest powszechnie to powietrza niezbdn
wykorzystywana do wytwarzania do utrzymywania staej obcienia
suchego powietrza, ktre nastp- termicznego. Maksymalna wydaj-
nie cyrkuluje w lejach suszcych. no robocza zostaje uzyskana,
Polimery rni si od siebie i wy- gdy caa energia termiczna w po-
magaj indywidualnych warunkw wietrzu procesu jest przenoszona
dla zapewnienia optymalnej pracy do materiau. Powietrze powraca-
(przepyw powietrza, temperatura jce z leja do suszarki nie wymaga
i cinienie) w zalenoci od rnych zatem wody chodzcej, aby za-
zmiennych procesu. Bezpieczne pewni prawidowe dziaanie sys-
warunki s systematycznie adapto- temu oraz absorpcj przez sita mo-
wane, a system suszenia bazuje lekularne krzemianu glinu.
pod wzgldem wielkoci na naj-
bardziej krytycznych parametrach Konfiguracja i cechy
przetwarzania, przy maksymalnym Seria Genesys obecnie jest dostp-
zuyciu materiau, przy maksymal- na w trzech konfiguracjach
nej temperaturze, przy najwik- Smart, Plus i Adaptive dla spe-
szym przepywie powietrza. Jed- nienia rnych potrzeb operacyj-
nake jest to niezgodne z zasadami nych. Mikroprocesor, kontrolowa-
wydajnoci energetycznej i zwik- ny przez oprogramowanie autor-
sza koszty eksploatacji, poniewa skie firmy Piovan, zapewnia stero-
takie ekstremalne warunki wyst- wanie elektroniczne. Interfejs ope-
puj rzadko. Zamiast tego, Gene- ratora stanowi 8-calowy, kolorowy
sys reguluje i steruje optymalnymi ekran dotykowy. HMI oferuje do-
ustawieniami eksploatacyjnymi dla stp do wszystkich komponentw
suszonego materiau, z zastosowa- systemu dla okrelonych regulacji
niem tylko oglnej iloci precyzyj- lub nastaw.
nie wymaganej energii. Ustawienia Lej jest wyposaony w nowe, od-
s w sposb cigy porwnywane porne na szok wykoczenie i posia-
z danymi zgromadzonymi przez da ekskluzywn konstrukcj Pio-
czujniki zamontowane w systemie. van, ktra oprcz zapewnienia
Opatentowana jednostka pomiaro- bezpieczestwa operatora nieza-
wa, zlokalizowana w linii zasilania lenie od temperatury wewntrz-
powietrzem, reguluje i steruje nej, uniemoliwia przekroczenie
przepywem powietrza w sposb temperatury powierzchni ze-
cigy i niezaleny. Przepyw po- wntrznej 40C i umoliwia maksy-
wietrza jest modulowany automa- maln wymian termiczn pomi-
tycznie za pomoc jednostki susze- dzy powietrzem i materiaem.
nia, co powoduje powstanie opty-
malnych warunkw eksploatacji
procesu. W ten sposb, system Ge-
nesys o redniej wydajnoci (susz-
cy 200-250 kg/h polimeru) zapew-
nia oszczdno na poziomie 50%
w porwnaniu z tradycyjnymi sys-
temami suszenia o rwnowanej
wydajnoci.
Genesys jest w stanie dokadnie
obliczy, ile materiau jest zuywa-
ne przez maszyn/maszyny
do przetwarzania i reguluje odpo-
wiednio parametry robocze.
Oprcz utrzymywania staego
punktu rosy, Genesys dopasowuje
przepyw powietrza do efektywnie
wykorzystywanej iloci materiau,
regulujc obcienie termiczne dla
tworzywa P2  7
Centrum Techniczne Finke
Nowy laser do znakowania
tworzyw sztucznych
Karl Finke GmbH&Co. KG posze-
rza moliwoci swojego centrum
rozwojowo technicznego w Wup-
pertalu zaopatrujc go w nowy
sprzt laserowy do trwaego zna-
kowania tworzyw sztucznych.
Dziki tej nowoczesnej technolo-
gii, Finke moe wykonywa i te-
stowa u siebie prbki koncen-
tratw barwicych, przeznaczo-
nych do znakowania laserowego,
co przyspiesza opracowanie kolo-
rw i zwiksza ich uyteczno jest przeznaczony do znakowania
u finalnych klientw.
Wyroby z tworzyw sztucznych mo-
g by trwale znakowane lasero-
wo, a technologia ta umoliwia
szybkie znakowanie produktw,
bez uciliwego efektu rozmazy-
wania si na znakowanej po-
wierzchni. Std stosowanie znako-
wania laserowego termoplastw
staje si coraz bardziej popularne
plastpol 7
w produkcji seryjnej. Nowy naby- efektu kolorystycznego. Typowe twrc tak, aby proces znakowania
tek firmy to impulsowy laser Nd: dodatki laserowe to zwizki che- mg przebiega w jak najkrt-
YAG pprzewodnikowy, emitujcy miczne, ktre wywouj termo re- szym czasie i by od razu zastoso-
dugoci fali 1064 nm. Barwne akcje po nawietlaniu w okrelo- wany w produkcji seryjnej, zaosz-
prbki otrzymywane w procesie nych dugociach fali. W zalenoci czdzajc w ten sposb cenny czas
wtrysku, butelki z rozdmuchu czy od zastosowanego dodatku, efekt w trakcie procesu produkcyjnego.
folie w prosty sposb mog by znakowania laserowego tworzyw
znakowane z prdkoci do sztucznych moe by osignity
5000 mm/s. W ten sposb Finke w procesie miejscowego zwgla-
potwierdza, wysyajc gotow nia, powodujcego zaciemnienie
znakowan prbk koloru lub poprzez punktowe spienianie,
do klienta, e koncentrat barwicy ktre powoduje rozjanienie po-
wierzchni.
laserowego, a klient moe od razu W czasie opracowywania receptur
zapozna si z efektem dziaania laserowych koncentratw bierze
lasera. si pod uwag wpyw innych
Finke opracowaa ju ca gam skadnikw, takich jak pigmenty,
kolorw w postaci koncentratw efekty, wypeniacze i uniepalnia-
barwicych z dodatkami do znako- cze, ktre wpywaj na kocowy
wania laserowego, ktre s cako- rezultat znakowania. Dlatego Finke
wicie dostosowane do barwienia dobiera swoje gotowe produkty
gotowych produktw i ich znako- pod specyfikacj tworzyw i ich fi-
wania, bez pogarszania samego nalne zastosowanie przez prze-
 plastpol tworzywa P 2 7

Rewolucyjny
system
opakowaniowy
ALLWrapper jest nowym, rewolucyjnym systemem pakowania,
opracowanym przez firm Colines. Wykorzystuje on folie typu
stretch jako substrat do owijania wielu rnych produktw.
Wtryskarka
System zosta wyprodukowany i zoptymalizowany dla przemy-
su napojw, jednake zakres zastosowa rozszerzono na prze-
mys produkcji ywnoci, artykuw kosmetycznych i farma-
ceutycznych z rnymi maszynami. System moe wykonywa
pakowanie butelek, puszek, garnkw lub workw wykona-
nych z rnych materiaw, takich jak tworzywo sztuczne, kar-
dla medycyny
ton, metal i szko. CHEN HSONG

Podczas, gdy dla niektrych zastosowa niepotrzebne uywa- Firma Chen Hsong Group, bd-
nie tuneli obkurczajcych okazuje si jedynym efektywnym ca miejscem narodzin w 2007 ro-
pod wzgldem kosztowym rozwizaniem zabezpieczania pro- ku pierwszej chiskiej dwupyto-
duktw w paczkach, jak w przypadku butelkowanej wody, wej wtryskarki, po latach cige-
w niektrych innych obszarach ciepo niezbdne do obkurcza- go rozwoju i innowacji, wprowa-
nia folii wok produktw stanowi ryzykowny proces. Dzieje dzia obecnie z powodzeniem
si tak przede wszystkim w przypadku materiaw palnych lub peen zakres dwupytowych
nawet nie pozwala na uycie tworzyw sztucznych jako ochron- wtryskarek z serwonapdem
nej i logistycznej powoki, na przykad podczas stosowania o sile zwarcia od 700 do 6500
kartonowych opakowa lekw. Podobnie do tego, co stao si ton. Ta seria wtryskarek, wyko-
w przypadku ewolucji zabezpieczania palet, od folii obkurcza- rzystujca szereg innowacyjnych
jcej do niedrogiej folii typu stretch, owijanie produktw patentw, wykazuje najmniejsze
za pomoc folii stretch jest atrakcyjnym rozwizaniem pozwa- wymiary przy najwikszym sko-
lajcym na oszczdno kosztw elektrycznoci i opakowa. ku otwarcia. Ponadto, zaawan-
System opakowa ALLWrapper jest objty kilkoma patentami sowana ultra moduowa kon-
i zosta opracowany na podstawie modularnego konceptu. strukcja pozwala uytkownikom
Dostpne s dwie podstawowe maszyny, ktre rni si na swobodne mieszanie i dopa-
od siebie indywidualnym trybem obsugi. Podczas gdy ALLW- sowywanie jednostek zamka
rapper Basic pracuje w cyklu (produkty s czone w kadym i wtrysku, w celu spenienia ich
cyklu), model ALLWrapper Auto pakuje rzdy produktw indywidualnych potrzeb.
w postaci cigej powoki, ktra jest dzielona na pakiety
na kocu procesu. Niezalenie od stosowanej maszyny lub Dua, dwupytowa wtryskarka
paczkowanych produktw, waciwoci mechaniczne zapew- Chen Hsong do najwyszej klasy
niane przez foli typu stretch wraz z oszczdnym procesem pa- sprztu medycznego
kowania (z pominiciem tunelu obkurczania) pozwalaj
na osignicie wydajnoci na poziomie ponad 50% oszczdno- Ostatnio firma Xinli Mould Plastic
ci materiau opakowaniowego oraz ponad 90% oszczdnoci Co., Ltd., z siedzib w Shunde, Fo-
energii. shan, stworzya du form uy-
Jestemy w firmie Colines dumni z tego, e moemy oferowa wan do produkcji obudowy
to oszczdne i zrwnowaone rozwizanie naszym klientom do urzdzenia MRI (Magnetic Re-
jako przysze wyzwanie do redukcji zasobw do minimum, za- sonance Imaging) dla Siemens He-
rwno tworzywa sztucznego, jak i energii, twierdz przedsta- alth Care Division. Firma ta wybra-
wiciele zarzdu firmy. a dwupytow wtryskark Chen
Podczas opracowywania nowego systemu, firma Colines ko- Hsong SUPERMASTER 2600-TP-
rzystaa ze wsppracy z firm ExxonMobil jako dostawcy ma- -SVP/2 do produkcji testujcej for-
teriaw dla trjwarstwowej folii stretch o duej przyczepnoci m. Forma do produkcji obudowy
do zastosowa zwizanych z pakowaniem. Ta folia o grubo- do urzdzenia MRI ma wyso-
ci 10 mikronw posiada struktur A-B-C, gdzie warstwa A jest ko 2100 mm, szeroko
wykonana ze 100% materiau 100% Exceed 3518 mPE, war- 1900 mm i grubo 930 mm. Pod-
stwa B ze 100% Enable 2010 mPE, a warstwa C z 95% Exce- czas procesu testowania formy,
ed 3518 i 5% Vistamaxx 6102 mPP. Wzr ten pozwala zapew- od jej instalacji do regulacji do jej
ni znakomit przyczepno i ciliwo nawet w przypadku najlepszych parametrw za pomo-
najcieszych folii: Exceed zapewnia przyczepno, si, odpor- c funkcji automatycznej regulacji
no na uderzenia, dobre waciwoci optyczne i grubo; Ena- wysokoci formy, upyn bardzo
ble czy wysok zdolno przetwarzania z wyszymi olefinami krtki czas. Wtryskarka SM 2600-
Alfa, natomiast Vistamaxx gwarantuje du wytrzymao i ni- TP-SVP/2 bya w stanie wyprodu-
skie koszty wytwarzania i procesu. kowa dobre jakociowo produkty
z tworzywa sztucznego ju
po czwartej prbie.
Ze wzgldu na opatentowan
funkcj szybkiej, automatycznej re-
gulacji wysokoci formy, dokadnie
regulowane i optymalizowane ru-
chy zamka, dwupytowa wtryskar-
ka o duym tonau Chen Hsong
moe znaczco skrci czas cyklu.
Unikalny, opatentowany mecha-
nizm blokujcy czy wysok prd-
ko i cich prac z bardzo du
precyzj i solidn stabilnoci.
Po doprowadzeniu tworzywa
sztucznego do leja zasypowego,
maszyna bezproblemowo i nieza-
wodnie rozpoczyna dziaanie, ta-
kie jak topienie, zamknicie,
wtrysk, cinienie podtrzymujce,
chodzenie i otwarcie formy za po-
moc inteligentnego sterownika
komputerowego. Efektem koco-
wym jest duy i doskonay produkt
z tworzywa sztucznego, speniaj-
cy wymagania klientw.
Dwupytowe wtryskarki o duym
tonau Chen Hsong wykazay swo-
j niezwyk wydajno nie tylko
w brany motoryzacyjnej, przemy-
le elektrycznego sprztu gospo-
darstwa domowego, ale rwnie
w dziedzinach o najwyszych wy-
maganiach, takich jak brana
sprztu medycznego. S one na-
prawd najlepszym partnerem
w dziedzinie wtrysku.
2 plastpol
Innowacyjne
rozwizania
w subie
klientom
Firma CDG Trading od 1971
roku produkuje i sprzedaje ma-
szyny, prasy kompresyjne
i wtryskowe do produkcji ma-
teriaw termoplastyczych, gu-
my, narzdzi diamentowych
i innych. Nieustanne ledzenie
nowych trendw i innowacje
pozwalaj na cige wprowa-
dzanie na rynek nowych pro-
duktw w zgodzie z jego ewo-
lucj.
Sia firmy to zdolno projek-
towania urzdze zaczynajc
od potrzeb klienta, tworzc
rozwizania w oparciu o ich
wymagania i zapotrzebowa-
nie. Dy ona do optymalizacji
wydajnoci kadego elementu,
aby jego uycie byo maksy-
malnie bezpieczne i proste.
Wszystkie te elementy
wdraane s z korzyci dla
pracownikw, w celu maksy-
malizacji wydajnoci sprztu,
oszczdnoci energii i zmniej-
szenia kosztw obsugi. Ma-
szyny wykonane s wycznie
z materiaw i komponentw
najwyszej jakoci, konstrukcji
specjalnych wykonanych we
Woszech oraz podzespow
elektronicznych i hydraulicz-
nych wybranych spord naj-
lepszych producentw euro-
pejskich.
Wszystkie elementy, przed
montaem i sprzeda na ca-
ym wiecie, poddawane s
dokadnym testom w siedzibie
firmy w Carre (w prowincji Vi-
cenza). Jestemy obecni
na arenie midzynarodowej
w ramach zorganizowanej
struktury handlowej, zapew-
niajc klientom jednakowy po-
ziom usug i kompetencji we
wszystkich krajach, w ktrych
dziaamy. To dziki strategii
biznesowej, ktra czy dzia
handlowy z wykwalifikowa-
nym i wydajnym centrum ob-
sugi technicznej. Zaoyciel
CDG Trading Corrado Dalla Gu-
arda, poprzednio waciciel fir-
my Electromodul oraz towa-
rzyszcy mu mody zesp za-
rzdzajcy, ze stabilnym know-
-how i osobicie zaangaowa-
ny w dziaania spki, zapew-
niaj cigo dziaa firmy. operatora, atwa konfiguracja
tworzywa P 2 7
Oferta Gefran
Integracja funkcji
w celu zmniejszenia iloci
zainstalowanych urzdze
Gefran uruchamia now rodzin funkcje do planowania konserwa-
Performance sterownikw PID, cji zapobiegawczej oraz cigy mo-
cznie z trzema modela- nitoring zuycia energii.
mi: 850, 1650 i 1850. Wiele zin- Ponadto, nowa seria oferuje liczne
tegrowanych funkcji zmniejsza zintegrowane funkcje pozwalajce
ilo urzdze zainstalowanych na zmniejszenie iloci urzdze za-
na maszynie i upraszcza konfigu- instalowanych na maszynie, co
racj. Dokadna regulacja, wie- upraszcza konfiguracj, a przez to
lo opcji oraz ekskluzywne pozwala zaoszczdzi czas i pieni-
funkcje sprawiaj, e urzdzenie dze:
jest tak inteligentne, e system podwjna ptla: dwie niezale-
regulujcy i kontrolujcy proces ne ptle regulacji do zamiany
produkcji moe zosta uprosz- dwch regulatorw na jeden, co
czony, poprzez instalacj poje- pozwala zaoszczdzi na pra-
dynczego urzdzenia zamiast kil- cach zwizanych z okablowa-
ku (podwjny sterownik, PLC niem i konstrukcj, jc w ten sposb cykle ycia. Jee-
i HMI, zegar). 32 zintegrowane timery: poje- li, z drugiej strony, jedna wielko
To oznacza, e perfekcyjnym so- dynczy regulator zamiast timera musi by regulowana na podsta-
wem do opisania nowej serii jest + sterownika, wie innej, przy zachowaniu staej
efektywno kosztowa, poniewa 32 bloki logiczne, 8 blokw ma- proporcji pomidzy tymi dwiema
umoliwia ona znacznie nisze tematycznych i dodatkowo I/Os: (na przykad podczas mieszania
koszty zakupu, instalacji i eksplo- brak wymaga PLC do przepro- dwch cieczy), roztwr jest stero-
atacji przy zachowaniu duej pre- wadzania prostych funkcji kon- wany pod ktem proporcji.
cyzji, stabilnym pomiarze i stero- trolnych, takich jak kontrola au- Oprcz sterowania PID, nowa ro-
waniu PID w poczeniu z funkcja- toryzacji, polecenia start/stop dzina Performance oferuje po-
mi logicznymi i matematycznymi. maszyny i alarmy, zliczanie wy- dwjny programator profilu punk-
Te cechy sprawiaj, e seria Perfor- produkowanych sztuk, tworze- tu nastawy. Mog by wytwarzane
mance jest idealnym rozwizaniem nie porwna, itp. Ponadto, nie profile synchroniczne i asynchro-
dla regulowanych procesw, ta- ma koniecznoci zatrudniania niczne celem zarzdzania dwiema
kich jak obrbka termiczna metali, dowiadczonego programisty rnymi strefami temperatury lub
urzdze laboratoryjnych oraz pro- lub stosowania zoonego opro- te do zastosowa regulujcych
cesw sterylizacji farmaceutycznej gramowania; darmowe narz- dwiema rnymi wielkociami
i medycznej wymagajcych szcze- dzie do konfiguracji jest wystar- (temperatura i cinienie, tempera-
glnej precyzji i dokadnego po- czajce. tura i wilgotno), takich jak inku-
miaru. Wszystkie opcje s dostpne we batory i komory klimatyczne.
Nowe sterowniki kontynuuj pro- wszystkich wielkociach, poczw- W nich temperatura i wilgotno
ces rozszerzania serii i stanowi szy od trzech dodatkowych wej wzgldna s zaprogramowane
naturaln ewolucj rodzi- cyfrowych o najmniejszych rozmia- z niezalenymi profilami punktu
ny 650/1250/1350, ktr rach, do rozszerze 8-cyfrowych nastawy i s synchronizowane
Frost&Sullivan w ubiegym roku WE / WY oraz 8 wyj przekaniko- w czasie ze zwykymi poleceniami
okreli jako sterownik PID roku wych o wielkoci 1/4 DIN. Te do- start, stop i reset. Kady krok mo-
w tej kategorii. datkowe WE/WY mog by zarz- na opisa za pomoc dobranych
Seria 850/ 1650/ 1850 dostpna dzane przez bloki logiczne i po- do potrzeb przewijanych komuni-
w trzech wielkociach (1/16, 1/8 zwalaj na kompletn kontrol katw tekstowych.
i 1/4 DIN) dzieli wiele ekskluzyw- maszyny z maksymalnie 31 Wreszcie, zawory napdzane silni-
nych funkcji, dla ktrych rodzi- WE/WY. kami s zarzdzane za pomoc po-
na 650/1250/1350 zostaa wybra- Podwjna ptla do sterowania PID lece otwierania/zamykania
na ze wzgldu na cen, a oferuje dwiema niezalenymi strefami, i umoliwiaj monitorowanie i ste-
o wiele wicej. sterowania kaskad oraz sterowa- rowanie pozycjami poprzez sprz-
Seria funkcji pozostaje niezmienio- nia raportami. Na przykad, pod- enie zwrotne.
na. To wywietlacz z moliwoci czas suszenia odleww i suszenia
indywidualnego dostosowania, ja- serwisowego, sterowanie kaskado-
sne owietlenie i wysoka rozdziel- we zapewnia stabiln regulacj
czo dla atwego odczytu przez temperatury materiau odlewu ty-
gla i zapobiega powstawaniu tem-
za pomoc narzdzia programo- peratur, ktre s krytyczne dla od-
wego, wielojzyczne komunikaty, pornoci na temperatur, wydua- t
tworzywa P2  7
Maszyny nowe i uywane
Rodzinna firma
z dugoletnim dowiadczeniem
Przedsibiorstwo Produkcyjno-
-Handlowe TADplast jest firm
rodzinn, istniejc w brany
przetwrstwa tworzyw sztucz-
nych od 1979 roku.
Na pocztku swojej dziaalnoci za-
kad dysponowa tylko jedn wtry-
skark zainstalowan w skromnym
pomieszczeniu warsztatowym.
W miar upywu czasu profil pro-
dukcji ulega zmianom. Firma
umocnia swoj pozycj na rynku
i stopniowo powikszaa si. Gw-
nym celem firmy TADplast byo do-
skonalenie zawodowe pracowni-
kw oraz stae unowoczenianie
wasnego parku maszynowego.
Zaowocowao to nawizaniem
wsppracy z partnerem zagranicz-
nym.
Dowiadczenie zdobyte w czasie
wieloletniej pracy w brany prze-
twrstwa tworzyw sztucznych oraz
kontakty zagraniczne pozwoliy
na rozszerzenie dziaalnoci firmy granic. W codziennej dziaalnoci
o dziaalno handlow. Od 1997
roku TADplast oferuje wysokiej ja-
koci uywane wtryskarki oraz pe-
ryferia znanych i renomowanych
europejskich producentw. Dziki
wsppracy z wieloma firmami za-
granicznymi posiada w swojej
ofercie szeroki wybr uywanych
maszyn do przetwrstwa tworzyw
sztucznych. Wszystkie maszyny po-
chodz z krajw Europy Zachod-
niej, gwnie z Niemiec, Austrii,
Szwajcarii, Skandynawii oraz Wiel-
kiej Brytanii. Dziki szerokiemu
asortymentowi i elastycznemu po-
dejciu do klientw firma zdobya
odbiorcw w caej Europie. Impor-
towane przez firm TADplast ma-
szyny wzbogaciy parki maszyno-
reklama 
we w prnie rozwijajcych si Wszystkie maszyny i urzdzenia
przedsibiorstwach w kraju i za speniaj europejskie normy bez-
pieczestwa. Firma TADplast pra-
TADplast stara si, aby dostarczony cuje w systemie ISO 9001: 2008.
towar by najwyszej jakoci
przy optymalnie najniszych ce-
nach oraz korzystnych warunkach.
Wszystkie maszyny znajdujce si
w magazynach s przed sprzeda
testowane i sprawdzane przez wy-
soko wykwalifikowan kadr pra- PPH TADplast
cownikw. W ten sposb klienci
zyskuj pewno zakupu maszyn Tadeusz Jdryszczak
w dobrym stanie technicznym. ul. Poczyska 67A,
Firma wykonuje prby na wasnych
formach lub na formach klienta. 75-816 Koszalin, Polska
Suy pomoc techniczn oraz tel. +48 94 342 51 95
wsppracuje z wieloma firmami
serwisowymi. Dziki szerokim kon- tel./fax +48 94 342 48 31
taktom jest w stanie w krtkim biuro@tadplast.pl
czasie sprowadzi na yczenie
klienta interesujc go wtryskark.

Rozwizania z zakresu sortowania
optycznego tworzyw sztucznych
Firmy Bhler i National Recovery
Technologies (NRT) zapraszaj recy-
klerw i przetwrcw tworzyw
sztucznych (m. in. PET, HDPE, PP,
PVC) do zapoznania si z komplet-
nym rozwizaniem do sortowania
plastikowych butelek i patkw
na odbywajcych si ju po raz 21
Midzynarodowych Targach Prze-
twrstwa Tworzyw Sztucznych
i Gumy PLASTPOL 2017.
Partnerstwo pomidzy Bhler,
a NRT oferuje ponad 100 lat do-
wiadczenia w sortowaniu optycz-
nym, tym samym zapewniajc pol-
skim zakadom recyklingowym bez-
poredni dostp do sprawdzonych
technologii, specjalistycznej wiedzy
oraz rozlegej sieci obsugi i wspar-
cia klienta.
Specjalistyczny zesp, zajmujcy
si sortowaniem tworzyw sztucz-
nych w firmie Bhler z siedzib
w Warszawie, chtnie podzieli si
z Pastwem informacjami o kom-
pletnym rozwizaniu od butelki
do patka PET. Strategiczne part-
nerstwo pomidzy Bhler, a NRT -
czy w sobie zaawansowane rozwi-
zania dla recyklingu, ktre pomaga-
BHLER
INSTALACJA SORTOWANIA OPTYCZNEGO W GDYSKIEJ FIRMIE ELCEN SP. Z O.O.
reklama
j dostarcza patki rPET o najwy-
szej jakoci spotykanej obecnie
na rynku przy najwikszym uzysku.
Ostatnio firma Bhler sprzedaa
i zainstalowaa system sortowania
optycznego patkw PET w gdy-
skiej firmie Elcen Sp. z o.o. Firma ta,
powstaa w 2012 roku na terenie
Batyckiego Portu Nowych Techno-
logii i jest jednym z nowoczeniej-
szych w Polsce zakadw zajmuj-
cych si recyklingiem wyselekcjono-
wanych odpadw PET, z ktrych
produkuje patek PET oraz wkno
i wknin poliestrow. Sortowniki
optyczne firmy Bhler zapewniaj
doskonae sortowanie kolorw
z szerokiego wachlarza tworzyw
sztucznych, w tym m. in. HDPE, PP,
PVC i PET. Udoskonalona technolo-
gia InGaAs w poczeniu z techno-
logi SmartEject umoliwia sortero-
wi skuteczne usuwanie trudnych
cia obcych i nieporzdanych kolo-
rw z aplikacji przezroczystych, nie-
bieskich, zielonych i zmiksowanych.
ukasz Gouski, Dyrektor Technicz-
ny firmy Elcen, wyjania: Gwaran-
tujemy najwysz jako produktu,
ktry dostarczamy naszym klien-
tom, co oznacza, e musimy w pe- swoich przychodw na dzia Bada
ni polega na technologii, ktr wy- i Rozwoju. W 2016 r. okoo 10 500
korzystujemy do sortowania i prze- pracownikw firmy zatrudnionych
twarzania tworzyw sztuczych tra- w ponad 140 krajach wygenerowa-
fiajcych do naszego zakadu. Dzi- o obroty w wysokoci 2,45 mld
ki rozwizaniom firmy Bhler z pe- CHF. Szwajcarska, rodzinna firma
nym zaufaniem moemy gwaranto- Bhler o globalnym zasigu jest
wa naszym klientom powtarzaln szczeglnie zaangaowana w zrw-
jako produktu na najwyszym po- nowaony rozwj.
ziomie. Technologia sortowania Sukces klientw jest bardzo wany
optycznego poczona z doskona dla firmy Bhler, ktrej filoziofi
obsug klienta, jak otrzymujemy jest zapewnienie dostpu do zdro-
od firmy Bhler pomaga nam roz- wej ywnoci kademu czowieko-
szerza nasz dziaalno i zdoby- wi, ponadto dy do ochrony kli-
wa nowych klientw. matu dziki energooszczdnym sa-
mochodom, budynkom i urzdze-
Targi PLASTPOL 2017 niom.
Bhler i NRT zapraszaj do odwie- Wsppraca pomidzy firmami
dzenia swojego stoiska B-66 w hali Bhler i NRT
B na targach PLASTPOL 2017 w ce-
lu zapoznania si z korzyciami, ja- Partnerstwo pomidzy Bhler i NRT
kie niesie ze sob kompleksowy pa- wyznacza kolejny kamie milowy
kiet rozwiza. Obejmuje on pio- na drodze nieprzerwanej ekspansji
nierski system SpydIR oraz przeo- w segmencie sortowania tworzyw
mow technologi SORTEX za- sztucznych na obszarze Europy
pewniajce niezrwnan jako i Ameryki Pnocnej. Wzmacnia tak-
sortowania zgodnie z wymogami e pozycj firm jako wiodcych do-
eliminacji produktw o okrelonym stawcw czonych rozwiza
kolorze, wykonanych z polimerw, do sortowania plastikowych bute-
metalu czy usuwania cia obcych, lek i patkw, korzystajcych z naj-
zarwno w przypadku butelek, jak lepszych technologii dostpnych
i patkw z tworzyw sztucznych. na rynku, jak np. SORTEX PolyVi-
sion, In-Flight Sorting, PET Bo-
O firmie Bhler ost, Label Reduction Kit czy
Smart-Eject. Obecnie dla wielu za-
Kadego dnia miliardy ludzi stykaj kadw recyklingowych firmy te s
si z technologiami Grupy Bhler, najchtniej wybieranym partnerem
ktre pokrywaj ich podstawowe technologicznym, ktry podpisa
potrzeby zwizane z ywnoci ju wiele umw z wiodcymi opera-
i mobilnoci. Firma Bhler dy torami recyklingu na wiecie.
do innowacji na rzecz lepszego W celu uzyskania bliszych infor-
wiata, ze szczeglnym uwzgld- macji na temat moliwoci wsp-
nieniem zdrowia, bezpieczestwa pracy z Bhler Group i NRT prosimy
i trwaych rozwiza. Dziki rozwi- o kontakt:
zaniom i technologiom procesw
przemysowych, Bhler w znaczcy
sposb przyczynia si do zapewnie-
nia ywnoci dla ludnoci caego
wiata, koncentrujc si na bezpie-
czestwie ywnoci. Bhler Polska Sp. z o. o,
Szwajcarska Grupa Bhler to lider ul. 17 stycznia 62,
w przetwrstwie ziaren, ryu, ka-
kao, kawy i wielu innych surowcw. 02-146 Warszawa;
Ponadto jest wiodcym dostawc
tel. 22 412 62 63;
rozwiza do technologii odlewa-
nia cinieniowego i powlekania po- office.warsaw@buhlergroup.com
wierzchniowego w takich branach
jak automotive, optyka, etc. Jako li- www.boottle2flake.com
der rnych technologii, Grupa
Bhler corocznie przeznacza do 5%
Swoboda
projektowania!

Wspornik mechaniczny satelity wyprodukowany

na maszynie AM250 firmy Renishaw

a
nas n
Odwied .2017
O L, 0 6 -0 9 6
.0
-TO ko 31
MACH s tanowis
3 A ,
Hala

Odkryj potencja wytwarzania przyrostowego

W systemach stapiania laserowego firmy Renishaw stosuje si technologi oa proszku metalicznego do produkcji litych
czci charakteryzujcych si zoonymi ksztatami w oparciu o model CAD.

Stapianie laserowe znane rwnie pod nazw druku 3D nie jest ograniczone reguami projektowania stosowanymi
w tradycyjnej produkcji czci. Mona wytwarza komponenty o zoonych ksztatach, wkadki form wtryskowych z kanaami
chodzenia konformalnego, zmniejsza mas detalu poprzez zastosowanie optymalizacji topologicznej, a take poczy kilka
czci w jeden podzesp. Stapianie laserowe jest rwnie uzupenieniem konwencjonalnych technologii obrbki maszynowej.
W bezporedni sposb przyczynia si do skrcenia czasu przygotowania wyrobu, zmniejszenia kosztw oprzyrzdowania i
narzdzi oraz umoliwia redukcj iloci odpadw.

Redukuj koszty produkcji zmniejsz liczb operacji i koszty narzdzi.

Poznaj swobod projektowania twrz czci o skomplikowanych ksztatach.

Wykorzystaj druk 3D skr czas procesu produkcyjnego.

Aby uzyska wicej informacji, odwied witryn www.renishaw.pl/additive

Renishaw Sp. z o.o. ul. Osmaska 12, 02-823 Warszawa, Polska

T +48 22 577 11 80 F +48 22 577 11 81 E poland@renishaw.com
www.renishaw.pl
 plastpol
Termoplastyczne elastomery
do zastosowa w AGD
oraz elektronice uytkowej
Odwiedzajacy Targi Plastpol, maj-
ce miejsce w Kielcach pomidzy 23
a 26 maja, bd mogli zapozna
si z ofert HEXPOL TPE dotyczc
termoplastycznych elastomerw
do zastosowa w motoryzacji, bu-
downictwie oraz wyrobach gospo-
darstwa domowego.
Polska i kraje rodkowo-wschodniej
Europy s dla nas rosncym rynkiem
i jestemy szczliwi mogc si zapre- temperatur jak i odpornoci na che-
zentowa ponownie na Plastpolu ra-
zem z naszym partnerem dystrybu-
cyjnym firm Nordmann Rassmann
Polska komentuje Philippe Julien-La-
bruyre, dyrektor d/s sprzeday HE-
XPOL TPE. Widzimy wiele interesuj-
cych projektw, szczeglnie w obr-
bie zastosowa gospodarstwa do-
mowego. Pracujemy tu razem z na-
szymi klientami w rozwoju specjalnie
dopasowanych elastomerw TPE
do zastosowa w produkcji odkurza-
czy, lodwek oraz innego sprztu
AGD. Z pord swoich rozmaitych
propozycji, HEXPOL TPE bdzie
w sposb szczeglny prezentowa wody pitnej, jako e zostay przeba-
na Plastpolu nastpujce produkty:
Dryflex TPV te wulkanizaty termo-
plastyczne s stosowane do uszcze-
lek w suszarek bbnowych do odzie-
y, gdzie istniej wysokie wymagania
dotyczce zarwno podwyszonych
mikalia. Dryflex TPV zosta tak skom-
ponowany, aby przez dugi okres
eksploatacji w tych trudnych warun-
kach, zachowa niskie odksztacenie
trwae oraz dynamiczne waciwoci
uszczelniajce. Liczne gatunki do-
stpne s w szerokich zakresach py-
nicia (MFI) tak, e si wspaniale na-
daj do dugich i skomplikowanych
form wtryskowych. Dryflex DW to
specjalna grupa granulatw TPE
do zastosowa majcych poredni
tworzywa P 2 7
HEXPOL
i bezporedni kontakt z woda pitn. jest lepki a zarazem atwy do czysz-
Granulaty Dryflex DW speniaj wy- czenia. Dryflex Touch TPE dostpne
magania niemieckich przepisw dla s w zakresie twardoci od 40 do 90
Shore A i s atwe do barwienia
dane i aprobowane wg wytycznych na rozmaite, ywe kolory. Wiecej in-
KTW dla wody zimnej i gorcej (23C formacji na www.hexpolTPE.com.
/60C). Materiay te wystpuj HEXPOL oraz Dryflex s zareje-
w twardociach od 50 do 90 Shore A. strowanymi znakami handlowymi
Typowe zastosowania dla nich moe- nalecymi do grupy firm HEXPOL.
my znale zarwno w naszych do-
mach jak te w przemyle np.
uszczelnienia hydrauliczne, zczki
do rur czy choby gowice prysznico-
we. Dryflex Touch s grup mate-
riaw TPE zaprojektowan by uzy-
ska wspaniale jedwabicie mikkie
uczucie dotyku. Kilkanacie serii zo-
stao opracowanych dla zastosowa
w artykuach podrcznych, elektroni-
ce uytkowej jak np. obudowy dla
smartfonw i tabletw. Dryflex To-
uch TPE zapewniaj powierzchniom
gadki i aksamitny dotyk, ktry nie
tworzywa P2  7 plastpol 7

Rozmowa z Magdalen Laabs, Rolbatch

Pasja, technologie
i zgrany zesp specjalistw
tworzywa rozmawiaj z dr i aby zosta on zwieczony sukce- y czas si rozwijamy, projektuje- za sob wiele z sukcesem zrealizo-
Magdalen Laabs, wacicielk sem. Wszak sprzeda to tylko jeden my, analizujemy, realizujemy, wanych projektw na caym wie-
firmy Rolbatch, od lat obecnej z etapw powstania czego nowe- wspieramy, szkolimy si, szukamy cie, ale przede wszystkim w Niem-
na polskim rynku, jako dostawca go. Tworzymy wsplnie biznesplan, najlepszych rozwiza, wpadamy czech i w Polsce. W ofercie Rol-
szeregu typw urzdze do prze- pomagamy w doborze metody fi- na dobre pomysy! Chcemy by co- batch s maszyny i urzdzenia
twrstwa tworzyw sztucznych. nansowania, dobieramy najlepsze raz lepsi kadego dnia. do recyklingu tworzyw sztucznych
Pani prezes, w jaki sposb wygl- rozwizania technologiczne. Kiedy produkowane pod indywidualne
da pastwa wsppraca z klien- linia technologiczna ju jest zain- tworzywa: Rosnca presja na potrzeby. Moliwe jest uruchomie-
tem? stalowana w fabryce klienta kade- polityk ekologiczn sprawia, e nie produkcji u klienta, przeszkole-
mu mogoby si wydawa ze to ju recykling tworzyw to obecnie nie pracownikw. Doradztwo
Firma Rolbatch GmbH to firma ro- koniec i teraz ju mona zarabia. trend bardzo nony. Czy w firmie na kadym etapie projektu. Pomoc
dzinna ukierunkowana na partner- Jednak kady kto zaczyna w tej Rolbatch maszyny do recyklingu w sprzeday gotowych regranula-
sk wspprac z partnerami biz- brany wie, e to dopiero pocztek to wany element oferty? tw PE, PP, PVC. Firma Rolbatch
nesowymi. Od samego pocztku, drogi do sukcesu. oferuje midzy innymi: kompletne
tj. od przeszo 20 lat pracujemy nie Szeroko pojty recykling nie jest linie do mycia folii oraz twardych
tylko dla nich, ale przede wszyst- tworzywa: A kiedy co u klien- tylko kolejn wietnie rozwijajca tworzyw PE, PP, PVC, PET, ABS, PS,
kim z nimi. ta si wydarzy, kiedy bdzie mia si bran, jest przede wszystkim PA, PMMA, etc., linie do regranula-
Czsto jest to wsppraca od sa- jaki problem? rodzajem wiatopogldu i stylu y- cji folii i tworzyw twardych z poje-
mych podstaw, kiedy to nasz klient cia wypenionego harmoni z przy- dynczym i podwjnym odgazowa-
zgasza si tylko z pomysem W takim przypadku do dyspozycji rod. I to wanie towarzyszy na- niem, ze zmieniaczami sit, linie
na biznes i zarysem projektu. Tutaj klienta jest serwis, czci zamienne szym projektom. Firma Rolbatch do recyklingu akumulatorw sa-
wanie zaczyna si dugotrway nawet w cigu jednego tygodnia, dziaa ponad 20 lat w brany re- mochodowych, zderzakw samo-
proces, ktry staramy si, aby nasz doradztwo techniczne. Czy to wy- cyclingu. Ja i mj zesp posiada- chodowych, kubkw jogurtowych,
partner przeszed wsplnie z nami starczy? Na pewno nie, dlatego ca- my due dowiadczenie i mamy butelek PET, profili okiennych, folii
 ekologia tworzywa P 2 7

porolniczych i folii budowlanych,

myny, kruszarki (tylko jako cz
skadowa linii do recyklingu), po-
dajniki tamowe i limakowe, filtry
grzebieniowe do linii do recyklingu
folii (linie do mycia), silosy na goto-
wy surowiec (tylko jako cz ska-
dowa linii do recyklingu), mieszal-
niki do barwnika i dodatkw, do-
zowniki surowca, stoy sortowni-
cze, suszarki do tworzyw sztucz-
nych, detektory metali, separatory
kolorw i tworzyw.

ROLBATCH

Aspekty recyklingu

Odpad to cenny surowiec

W 2015 r. na wiecie wyprodukowano 322 miliony ton tworzyw niach. Niektrzy wizjonerzy zain- zmniejszya si o blisko 40%,
sztucznych. To spora ilo, chocia daleko im do stali, ktrej w tym westowali w zakady, ktre mogy wskanik recyklingu wzrs o 64%,
samym roku wyprodukowano 1,62 mld ton. Niemniej jednak, to przeksztaci ciepo ze spalania od- a stopa odzyskiwania energii wzro-
istotna ga przemysu, szczeglnie w Europie, ktra wytworzya padw w energi elektryczn lub sa o 46%. Europa jest wic na wa-
okoo 58 milionw ton tworzyw w 2015 r. Stanowio to 18,5% wia- grzewcz. Od tamtej pory wiele ciwej drodze i mona sdzi, e
towej produkcji. Stary kontynent jest tu za Chinami, ktre niedaw- krajw zrozumiao korzyci pyn- w cigu kilkunastu lat nie bdzie
no stay si wiodcym na wiecie producentem polimerw. W Euro- ce z recyklingu, w szczeglnoci wicej problemu skadowania od-
pie przemys tworzyw sztucznych daje ponad 1,5 miliona bezpored- tych zwizanych z recyklingiem padw tworzyw.
nich miejsc pracy w blisko 60 000 firm, przy czym czny ich obrt to tworzyw sztucznych. Niektrzy
ponad 340 miliardw euro. Wreszcie, europejskie tworzywa sztucz- uwaaj, e postp jest jednak zbyt Odpady s zbyt cenne,
ne maj due znaczenie w eksporcie, a obroty handlowe przekracza- powolny. W wielu krajach europej- by wyrzuci je do kosza
j 16 mld euro. skich preferowane jest skadowa-
nie odpadw z tworzyw sztucz- Istniay tylko dwie metody odzysku
Tworzywa sztuczne: toryzacyjnego (9%), przemysu nych. W 2014 roku 30% odpadw odpadw tworzyw sztucznych:
problem odpadw elektronicznego (6%), a wreszcie z tworzyw sztucznych produkowa- spalanie, czasami niestety bez od-
brany rolniczej 3%. Podsumowa- nych w Europie zostao wysypa- zysku energii, polegajce na spala-
Tworzywa sztuczne stay si nie byoby idealne, gdyby nie 25 nych, 40% zostao spalonych, a tyl- niu odpadw w spalarniach odpa-
wszechobecne ze wzgldu na ich milionw ton odpadw wytwarza- ko 30% zostao poddanych recy- dw komunalnych. Potencja kalo-
rosnc i nieodzown obecno nych w Europie kadego roku. klingowi. Oczywicie, jest to red- ryczny polimerw jest niezrwna-
w naszym codziennym yciu. Bez Na szczcie, postpuje bardzo nia europejska, gdy pozostaj du- ny, a polietylenowa butelka
nich trudno byoby zmniejsza ci- szybka poprawa w tej dziedzinie e rozbienoci midzy krajami. po mleku ma t sam kaloryczno
ar naszych rodkw transportu i ronie liczba nowych rozwiza Niektre pastwa przyjy przepisy co litr ropy. Oczywicie, obecne
i tym samym zmniejszy zanie- technologicznych tego problemu. w tej sprawie i postanowiy zaka- spalarnie speniaj wszystkie obo-
czyszczenie rodowiska przez nie za skadowania odpadw two- wizujce normy w zakresie prze-
powodowane. Bez ich wkadu Europa: dobry student, rzyw sztucznych. Kraje te osigaj ciwdziaania zanieczyszczeniu ro-
w izolacj efektywno energetycz- ale due dysproporcje wspczynniki odzysku w wysoko- dowiska.
na wielu budynkw znacznie by si ci blisko 100%. Na drugim kocu Inn moliwoci jest recykling od-
zmniejszya. Wiele gazi przemy- Zaledwie kilka dekad temu odpady skali s takie kraje, gdzie stopy nie padw i przygotowanie materiau
su potrzebuje polimerw: 40% nie stanowiy problemu. Albo byy przekraczaj 10%. o waciwociach zblionych do
produkcji przeznaczone jest dla wyrzucane na otwartych wysypi- Postp jest godny uwagi, ponie- materiaw oryginalnych. W bar-
przemysu opakowaniowego, bu- skach mieci lub w najlepszym ra- wa w cigu 10 lat ilo tworzyw dziej technicznym jzyku konwer-
dowlanego (20%), przemysu mo- zie, spalane w wielkich spalar- sztucznych na skadowiskach sja taka nazywa si odzyskiem ma-
tworzywa P2  7
teriaowym. Firmy recyklingowe
dysponuj rnymi rozwizaniami.
Rozdrabniaj odpady, myj je,
i granuluj, tak aby mogy one by
ponownie przeksztacone w nowe
produkty. Odpady z tworzyw
sztucznych mona rwnie odzy-
ska stosujc procesy chemiczne.
Procesy umoliwiaj odzysk surow-
cw stosowanych do wytwarzania
polimeru: podstawowego mono-
meru lub podstawowego produktu
petrochemicznego i ponownego
ich wykorzystania. Nazywa si to
recyklingiem chemicznym.
Recykling decyzja nie powinna
by pochopna
Odzyskiwanie tworzyw poprzez re-
cykling nie jest tak proste, jak si
wydaje. Przede wszystkim trzeba je
zebra. Jest to istotny element,
ktry zaley wycznie od dobrej
woli wszystkich zainteresowanych,
tzn. przemysu i gospodarstw do-
mowych.
Nastpnie transport, ktrego koszt
i wpyw na rodowisko trzeba
wzi pod uwag. Tworzywa
sztuczne zawdziczaj swj sukces
midzy innymi swojemu niewiel-
kiemu ciarowi, ale zebranie tony
tworzyw wymaga oczywicie ze-
brania wikszej iloci butelek ni
za ton szka! Nastpnie trzeba je
posortowa i jest to szczeglnie
trudne ze wzgldu na szeroki za-
kres stosowanych rnych two-
rzyw sztucznych i fakt, e kady
polimer posiada wasne specyficz-
ne waciwoci. Pomimo, e do ma specjalizujca si w projekto-
proste jest sortowanie pojedyn-
czych tworzyw sztucznych, takich
jak np. butelki PET, sortowanie
przedmiotw z rnych tworzyw
to zupenie inna sprawa. W niekt-
rych przypadkach jest bardziej eko-
nomiczne i ekologicznie korzystne,
aby odzyska z nich energi.
ARC
Sorter wyostrza wzrok
Techniki sortowania szybko si
zmieniaj. Steinert, niemiecka fir-
jest odpowiednia dla polimerw
waniu maszyn sortujcych, nie-
dawno rozpocza sprzeda zupe-
nie rewolucyjnego modelu. Do tej
pory sortowanie materiaw, ta-
kich jak tworzywa sztuczne wyma-
gao ich zanurzenia w kpieli. Bio-
rc pod uwag, e kady polimer
ma swoj gsto waciw, py- dzialne i podczerwone dugoci fa-
ekologia 
waj one lub ton. Na tym etapie
niemal wszystko co trzeba zrobi,
to zebra je indywidualnie. Jest to
prosta technika, ktra nie zawsze
o bardzo podobnych gstociach.
Niektre maszyny s w stanie uy-
wa skanowania optycznego
do rozpoznawania polimerw,
chocia nie potrafi rozrni tych
barwionych na czarno. Skadnik
barwicy sadza pochania wi-
li optycznej.
System skanowania w najnowszym
sorterze firmy Steinert rozrnia
materiay, porwnujc ich widmo
elektromagnetyczne z wzorami za-
pisanymi w oprogramowaniu.
Wiarygodno analizy zapewnia
uycie kamery o ultrawysokiej roz-
dzielczoci, zdolnej do precyzyjnej
analizy czstotliwoci elektroma-
gnetycznej kadego z homogena-
tw. Pozwala to wykry najmniej-
sze rnice w materiaach. Dziki
temu sorter moe rozrni two-
rzywa sztuczne i polimery (PE, PP,
PVC, PS, itp.) w przepywajcym
strumieniu odpadwco masie do
1 tony na godzin.
Rosncy przemys
Zbieranie zuywanych tworzyw
do sortowania i recyklingu jest
oczywicie kwesti dobrej woli.
 ekologia
Niektre gazie przemysu maj materiaw skadowych firma So-
wysokie oceny wydajnoci, takie
jak przemys budowlany, ktry jest
drugim co do wielkoci odbiorc
tworzyw po przemyle opakowa-
niowym. Z 10 milionw ton two-
rzyw sztucznych, z ktrych korzy-
sta co roku, prawie poowa to PVC.
Mimo swych zalet, materia ten
dwadziecia lat temu mia do ne-
gatywny image, poniewa uwaa-
no go za nie nadajcy si do recy-
klingu. Brana wzia wic byka
za rogi i dooya stara, aby przez
program VinylPlus podj si recy-
klingu PVC. Ten cel zosta osigni-
ty, a przemys jest niezwykle sku-
teczny w zakresie procesw sorto-
wania i recyklingu. Co roku poten-
cjalnie ponad 800 000 ton PVC
moe zosta poddane recyklingo-
wi.
Producenci tworzyw angauj si
w recykling. Na przykad Solvay
wykorzystuje proces Move4earth
do recyklingu zoonych odpadw
tekstylnych, takich jak tkanina sto-
sowana w poduszkach powietrz-
nych wykonanych z kombinacji po-
liamidu i silikonu. Dziki zastoso-
waniu nowego procesu chemicz-
nego w celu oddzielenia dwch
SOLVAY
gospodarki o obiegu zamknitym
lvay wykonuje wysokiej jakoci re-
cykling poliamidw (PA6.6) bez
znacznej utraty waciwoci mate-
riau. Firma Solvay produkuje rw-
nie wysokiej jakoci poliamid z re-
cyklingu przeznaczony do przemy-
su samochodowego, budowlane-
go, gospodarstwa domowego i re-
kreacji.
Ocena cyklu ycia przeprowadzona
na tych tworzywach z recyklingu
wykazuje 26% ladu wglowego,
oszczdnoci w zasobach nieodna-
wialnych, 69% zmniejszenie zuy-
cia wody w porwnaniu z wyko-
rzystaniem materiaw dziewi-
czych. Technologia Move4earth
bdzie uywana do przetwarzania
odpadw z produkcji poduszek
powietrznych, a w bliskiej perspek-
tywie moliwoci przetwarzania
uywanych poduszek powietrz-
nych.
Konieczny jest gboki namys
W czasach, gdy politycy, produ-
cenci i obywatele zastanawiaj si
nad popraw sposobw produkcji,
zmniejszeniem iloci odpadw
i ochron rodowiska, koncepcja
tworzywa P 2 7
ga i trwao sprawiaj, e s one
staa si wiodc ide. Jej celem szczeglnie odpowiednie dla bran-
jest rozdzielenie wzrostu gospo- y motoryzacyjnej ze wzgldu
darczego od wzrostu tempa czer- na zasady bezpieczestwa, ale tak-
pania surowcw z zasobw natu- e z przyczyn zwizanych z reduk-
ralnych. cj masy cakowitej pojazdw,
Model ten opiera si na tworzeniu a tym samym ze zmniejszeniem zu-
ptli wartoci dodanych dla kade- ycia paliwa. Od 2015 r. dyrektywa
go zastosowania lub ponownego europejska zobowizaa producen-
zastosowania materiau tw samochodw do zapewnienia,
przed ostatecznym jego zniszcze- e 95% ich pojazdw musi podle-
niem. ga odzyskowi, przy czym odzysk
W szczeglnoci koncentruje si energii moe wynosi maksymal-
na nowych metodach projektowa- nie 10%.
nia, produkcji i konsumpcji, prze- Niektre kraje, takie jak Niemcy,
duajcymi ywotno produk- wymagaj nawet demontau ele-
tw, wykorzystaniu, a nie na posia- mentw samochodowych, takich
daniu towarw, na ponownym jak kopaki, zderzaki i grille wszyst-
wykorzystaniu i recyklingu elemen- kich rodzajw przed zmiadeniem
tw. To nieatwe zadanie w odnie- pojazdu.
sieniu do tworzyw sztucznych, po- Skandynawia posza o krok dalej:
niewa wytwarzane po raz kolejny powanie rozwaa demonta pod-
produkty, w ktrych s one uywa- zespow elektronicznych. Innymi
ne, rzadko powstaj z jednego po- sowy, przemys motoryzacyjny
limeru. znajduje si pod znaczn presj
i stara si przedstawi rozwizania
Przemys motoryzacyjny wieci majce na celu zwikszenie odzy-
przykadem sku. Inne brane stopniowo spe-
niaj te wymagania, a znaczna
W kadym roku ronie ilo poli- cz recyklingowanych polimerw
merw wykorzystywanych w pro- jest uywana do produkcji nowych
dukcji samochodw. Ich lekka wa- pojazdw.
RICOH
2 ekologia tworzywa P 2 7

Pocztek dugiej drogi
Chocia uycie tworzyw sztucz-
nych z recyklingu jest ekonomicz-
nie opacalne i przyjazne dla rodo-
wiska, to nadal trzeba uwaa
na pewne puapki. Pierwsz z nich
jest jako polimerw. Chocia re-
cyklaty tworzyw sztucznych s
obecnie bardzo podobne do two-
rzyw pierwotnych, to nie s one
wystarczajce dobre w oczach wy-
magajcych producentw, takich
jak przemys motoryzacyjny. Marki
takie jak Opel opracoway w tym
wzgldzie kompleksowe strategie.
Podczas projektowania nowego
modelu kada cz z tworzywa
sztucznego jest sprawdzana.
Po przeprowadzeniu oblicze fir-
ma decydowa si bdzie na uycie
materiau pochodzcego z recy-
klingu, jeli jest to technicznie wy-
konalne i nie kosztowniejsze ni
cz wykonana z dziewiczego
tworzywa.
To nie koniec. Czci s projekto-
wane do recyklingu, a ich przysze
uycie planowane jest na dugo
przed opracowaniem nowych mo-
deli. Pogbiona analiza cyklu pro-
dukcyjnego wykazuje, e stosowa-
nie recyklingowanych polimerw
moe przyczyni si do 30%
zmniejszenia emisji CO2 w trakcie
produkcji czci. Jednake produ-
cent nadal ogranicza uycie two-
rzyw sztucznych pochodzcych
z recyklingu do pewnych ukrytych
czci. Odmawia uywania ich
w czciach powierzchniowych ze
wzgldw czysto estetycznych, po-
niewa plastik z recyklingu jest a-
twiej zarysowa. Niemniej jednak,
w cigu dwch dziesicioleci pro-
ducenci, ktrzy uywali kiedy je-
dynie czterech odmian polipropy-
lenu pochodzcego z recyklingu,
teraz uywaj ich ponad 230,
w tym PC, ABS, PA i innych.
sztucznych, rozdrabnia je i prze-
ksztaca w nowe palety. Ta odwa-
na strategia ju si opaca i ma pe-
ne wsparcie klientw marki.
DuPont, pakowane rozwizania
Niektrzy producenci polimerw
przeznaczonych do produkcji opa-
kowa, s zainteresowani cyklem
ycia produktw, ktre pakuj.
Amerykaska firma DuPont opo-
wiada si za szerszym wykorzysta-
niem wielowarstwowych folii
z tworzyw sztucznych do pakowa-
nia wraliwych produktw, takich
jak miso. Te nowe folie mog
skada si z kilkunastu warstw
rnych polimerw i gwarantuj,
e ywno bdzie wiea prawie klingu moe wydawa si proste,
dwa razy duej ni w konwencjo-
nalnych opakowaniach. Ta super
ochrona gwarantuje mniej strat,
a tym samym mniej odpadw. Fo-
lie umoliwiaj rwnie pakowanie
prniowe. W kocu opakowanie
way prawie tyle co nic, a pakowa-
nie jest mniej kopotliwe. Oznacza
to, e wiksz ilo ywnoci mo- cenci s przyzwyczajeni do pracy
na zapakowa do ciarwki,
a podczas transportu z miejsca
produkcji do punktu sprzeday
emitowanych jest mniej gazw cie-
plarnianych. Niemniej jednak, folie
produkowane z wielu polimerw
do niedawna byy trudne do recy-
klingu. Firma DuPont wprowadzia
innowacje dodajc rne kompaty-
bilizatory i rozwizaa ten pro-
blem. Folie mona teraz wprowa-
dzi do cyklicznego krgu gospo-
darki o obiegu zamknitym.
PHILIPS
Odkurzacze odwieaj wicej ni tylko inynierw, a spe-
recykling cjalici od marketingu uczestnicz
w tych pracach od najwczeniej-
Philips i Veolia, jeden z europej- szych etapw procesu.
skich liderw w dziedzinie utyliza-
cji odpadw, rozpoczy wsppra- Wygrywa wyobrania
c w 2010 roku. Pierwsze urzdze-
nie, ktre ma zosta opracowane Start-upy powstaj na caym wie-
to odkurzacz do ktrego firma Ve- cie. To czsto cenne, ciekawe i ory-
olia zaproponowaa materia po- ginalne inicjatywy. Firma Volker-
chodzcy z recyklingu obudw Wessels z Holandii potrafia rozwi-
akumulatorw. W rezultacie prac n projekt, ktry moe okaza si
niektre odkurzacze firmy Philips drog w przyszo. Droga skada
zawieraj teraz ok. 1,5 kg polipro- si ze zczonych paneli z tworzyw
pylenu z recyklingu. Firma zamie- sztucznych pochodzcych z recy-
rza zwikszy wkrtce udzia recy- klingu. Zgodnie z zaoeniami, ten
klatu do 2 kg. typ drogi mona zbudowa w ci-
Zastpienie pierwotnego tworzy- gu kilku tygodni i moe on by
wa sztucznego materiaem z recy- trzykrotnie wytrzymalszy ni aktu-
alnie powstajce drogi asfaltowe,
ale tak nie jest. Inynierowie sku- przy minimalnych kosztach konser-
piaj swoje wysiki na dwch wacji. Obecnie trwa test takiej dro-
aspektach: odpornoci na uderze- gi w Rotterdamie.
nia i kolorystyce. Wanie dlatego Moda to kolejny obszar, w ktrym
poczyy swoje wysiki, aby osi- odnotowano udzia nowych firm
gn jak najlepszy rezultat. Osi- zajmujcych si recyklingiem two-
gnicie etapu seryjnej produkcji nie rzyw sztucznych. Wrd wielu in-
jest te atwym procesem. Produ- nych jest hiszpaska spka Ecoalf,
ktra stworzya rne linie odziey
z pierwotnymi polimerami, a uy- i akcesoriw stworzonych z odpa-
cie tworzyw sztucznych pochodz- dw z tworzyw sztucznych odzy-
cych z recyklingu moe by trudne, skanych z Morza rdziemnego.
zwaszcza z powodu obecnoci za-
nieczyszcze resztkowych. Wtrce-
nia substancji s czasami widoczne
na materiaach barwionych
na czarno lub biao. Dlatego wa-
ne jest, aby podczas projektowania
produktu wybra kolory, ktre s
kompatybilne z polimerami podda-
nymi recyklingowi. Dlatego stwo-
rzenie urzdzenia wymaga kogo

Ricoh ptla ksero

Ricoh, wiatowej sawy producent

kserokopiarek, wdraa pojcie go-
spodarki o obiegu zamknitym ju
dobr dekad temu. Firma opraco-
waa innowacyjny proces, ktry
pozwala na zrwnowaone zarz-
dzanie tworzywami sztucznymi
wykorzystywanymi do produkcji
kserokopiarek i materiaw eksplo-
atacyjnych. Wynikiem takiego dzia-
ania jest ustanowienie procesu
odzyskiwania zuytych pojemni-
kw z tuszem i przestarzaych ma-
szyn od klientw. Produkty s pa-
kowane ponownie, a po zakocze-
niu ich cyklu ycia s demontowa-
ne, rne czci s sortowane
w zalenoci od rodzaju polimeru
z jakiego byy wykonane i kruszone
przed ich recyklingiem. Dokonujc
kolejnego kroku, Ricoh odzyskuje
uszkodzone palety z tworzyw
 ekologia tworzywa P 2 7

PET 2020

Konferencja
o przyszoci
przemysu PET
PETCORE 1 lutego 2017 roku 160 delegatw z caego acucha wartoci PET
z Europy i spoza niej uczestniczyo w Brukseli w corocznej Konferen-
cji Petcore Europe 2017. Zgodnie z tematem PET 2020 Przyszo
przemysu PET, cay przemys od producentw ywicy PET, produ-

Katalog firm
centw przedmieszek, projektantw i producentw opakowa, pro-
ducentw urzdze, producentw etykiet, do gwnych wacicieli
marek, schematw EPR, organizacji zarzdzania odpadami, firm re-
cyklingowych, producentw maszyn do sortowania i recyklingu od-
padw zaprezentowao swoje wizje odnonie przyszoci PET

recyklingowych
i przemysu PET. Dodatkowo, mwcy z Komisji Europejskiej, Europej-
skiego Biura rodowiskowego oraz Fundacji Ellem MacArthur przed-
stawili zagadnienia zwizane z rozwojem gospodarki okrnej oraz
stojce przed nami wyzwania zwizane z ochron rodowiska.

We wszystkich przyszych aktyw- Wyzwania te bd wymagay inno-

w Europie
Przemys recyklingu tworzyw sztucznych jest niezwykle zdywer-
nociach, Petcore Europe jest ju
zaangaowane jako organizacja
wnoszca znaczny wkad w gospo-
dark okrn podkreli Patrick
Peuch, dyrektor wykonawczy Pet-
wacji dokonanych u wszystkich
uczestnikw, a producenci PET zo-
stali zobowizani do wzicia
udziau w tych staraniach.
Nicolas Rivollet z firmy Husky i Car-
syfikowanym sektorem, obejmujcym wikszo tworzyw core Europe, ktry by moderato- sten Lauridsen z firmy Faerch Plast
sztucznych oraz mnstwo zastosowa z rnych gazi prze- rem spotkania. PET jest jednym skoncentrowali swoje prezentacje
twrstwa. Najnowszy katalog wydany przez Applied Market In- z materiaw wyboru waciciela na trendach zwizanych z opako-
formation opisuje zakady recyklingu opakowa, produktw marki ze wzgldu na jego znako- waniami PET oraz na wzornictwie,
dla przemysu budowlanego, rolniczego, motoryzacyjnego, tek- mite waciwoci zwizane z bez- ilustrujc przesze oraz przysze
stylnego, elektrycznego WEEE i nie WEEE, wraz z wieloma r- piecznym dostarczaniem produk- opracowania. W roku 2020 spo-
nymi produktami. Wesp z rozwojem technologii recyklingu tw i zdolnoci do recyklingu. dziewamy si znale o 5% wicej
wystpuj rwnie moliwoci przetwrstwa wikszej iloci Jednake acuch wartoci PET butelek na ton PET w beli butelek
tworzyw, przy recyklingu w zamknitej ptli odpadw pokon- rwnie musi stawi czoa gw- poddawanych recyklingowi: wyni-
sumenckich. Jednake wikszo odpadw poddawanych recy- nym wyzwaniom, ktre zostay od- ka to z kombinacji wolnego do ne-
klingowi to wci poprzemysowe odpady produkcyjne ze zwierciedlone podczas debat kon- gatywnego wzrostu napojw ga-
wzgldu na ich dostpno i minimaln wielko przetwarzania ferencyjnych. zowanych oraz coraz wikszego
wymagan na ich przywrcenie do stanu pozwalajcego na po- udziau maoobjtociowych for-
wtrne uycie. Opakowania PET 2020 matw oraz zwikszenia wydajno-
Niemal wszystkie polimery mona poddawa recyklingowi, jed- ci ywic dla danego formatu wy-
nake zakres, w jakim si to odbywa zaley od wymaganej tech- Ze strony producentw PET, Anto- jani Rivolett. Napoje na bazie
nologii, kosztw przetwarzania oraz zapotrzebowania. Polime- nello Ciotti, wiceprezes CPME (Ko- soku i herbat, napoje na bazie mle-
rem, ktry jest najpowszechniej poddawany recyklingowi w Eu- mitetu Producentw PET w Euro- ka, opakowania do rodkw czysz-
ropie jest obecnie HDPE; jego recykling prowadzi 64% wymie- pie) rozpocz od przegldu bizne- czcych, higieny osobistej i pako-
nionych firm. Po pitach depcz mu LDPE i PP. sowego globalnego zapotrzebo- wania ywnoci obecnie stanowi
Lokalizacja 993 zakadw recyklingu mechanicznego wymienio- wania PET i rynku europejskiego. now granic dla PET: zastosowa-
nych w katalogu AMI obejmuje Europ Zachodni i rodkow. Podkreli on rwnie powody, dla nia te wymagaj bardziej dopraco-
Niemcy s krajem wiodcym. Znajduje si tam ponad 20% wy- jakich PET jest jednym z najbardziej wanych opakowa PET, a wiele
mienionych przedsibiorstw, gwnie ze wzgldu na surow zrwnowaonych materiaw opa- z nich moe ulec podwojeniu
polityk oraz cele recyklingu. Skala i wielko przemysu recy- kowaniowych: to ochrona napo- do roku 2020. Lauridsen pokazaa
klingu tworzyw w Niemczech odzwierciedla si rwnie w tym, jw i ywnoci przy wyeliminowa- spektakularnie zapakowan pr-
e znajduje si tam wikszo duych przetwrcw, gdzie po- niu odpadw, ochrona zasobw niowo poldwic o okresie trwao-
nad 40% niemieckich zakadw recyklingu wytwarza po- ze wzgldu na niewielk mas oraz ci zwikszonym z 6 do 16 dni, co
nad 5000 ton recyklatu rocznie. Wochy i Wielka Brytania zajmu- pena zdolno do recyklingu. Za- pozwala zmniejszy odpady spo-
j wsplnie drugie miejsce, z 13% wymienionych zakadw, jed- prezentowa on rwnie wyzwania ywcze w sklepach od 34%
nake wci jeszcze musz pokona one dug drog, aby mo- stawiane przez gospodark okr- do 18%.
gy si mierzy z moliwociami recyklingu tworzyw oferowany- n, cznie z przestawieniem si Wreszcie, wiodcy waciciele ma-
mi przez Niemcy. z surowcw na bazie paliw kopal- rek podkrelili swoje perspektywy
nych na PET na bazie biologicznej. odnonie opakowa PET i zrwno-
tworzywa P2  7
PETCORE
waonego rozwoju. Gian de Belder
i Johannes Burghaus z firmy Proc-
ter&Gamble, jak rwnie Franoise
Poulat z firmy Danone objanili
rozwizania i innowacje dotyczce
zrwnowaonych opakowa. P&G
zaprezentowao seri nowych opa-
kowa, takich jak aerozole PET
oraz now butelk na szampon
Head and Shoulders wykonan
z tworzyw sztucznych po recyklin-
gu zebranych podczas sprztania
pla. Firma Danone podkrelia
swj wkad w stosowanie PET
po recyklingu, przy jednoczesnym
zapewnieniu zgodnoci z bezpie-
czestwem dla ywnoci, z zasto-
sowaniem ekologicznie zaprojek-
towanych narzdzi w nowych pro-
jektach i uwzgldniajc biotworzy-
wa w przyszoci.
Zrwnowaony rozwj
PET 2020
Podczas popoudniowej sesji,
mwcy z Komisji Europejskiej, Eu-
ropejskiego Biura rodowiskowe-
go i fundacji Ellen MacArthur zo-
stali zaproszeni do przedstawienia
zagadnie zwizanych z przyszym
rodowiskiem, w ktrym przemys
PET bdzie prowadzi aktywno.
Koncentrujc si na wdroeniu go-
spodarki okrnej, podkrelono
konieczno zwikszenia iloci re-
cyklingu i rwnie omwiono kry-
tyczne wyzwania rodowiskowe,
takie jak odpady morskie.
W tym kontekcie, Eric Ligeois
z Komisji Europejskiej zaprezento-
wa opublikowane ostatnio mapy
drogowe dla strategii dla tworzyw
sztucznych w gospodarce okr-
nej, otwarte ostatnio do wgldu
i komentarzy publicznych. Podkre-
li on trzy krytyczne powizane ze
sob zagadnienia zarysowane
w tej strategii: du zaleno sztucznych i opakowa, najwa-
od materiaw na bazie paliw ko-
palnych, nisk warto recyklingu
oraz ponownego wykorzystania
tworzyw sztucznych ogem oraz
znaczcy wyciek tworzyw sztucz-
nych do rodowiska.
Stphane Arditi z Europejskiego
Biura rodowiskowego nalegaa
na wdroenie systemw depozyto-
wych, aby zachci konsumentw
do dziaa wsplnie z przemysem.
Jeeli chcesz wymaga odpowie-
GO GREEN.
dzialnoci od konsumentw, mu-
sisz zwikszy wiadomo siga-
jc do ich portfeli i rozwaajc za-
stosowanie systemu depozytowe-
go powiedzia Arditi.
Sander Defruyt z Ellen MacArthur
Foundation zaprezentowa Now
Gospodark Tworzyw Sztucz-
Without seeing red.
nych, ktra zostaa wczeniej
przedstawiona podczas wiatowe-
go Forum Ekonomicznego w Da-
vos, gdzie ponad 40 liderw bizne-
su i przedstawicieli rzdowych wy-
razio aprobat dla globalnego
planu dziaania w zakresie opako-
wa z tworzyw sztucznych. Trzy
strategie s niezbdne do prze-
ksztacenia globalnego rynku opa-
kowa z tworzyw sztucznych: fun-
damentalne przeprojektowanie
opakowa i zastosowanie innowa-
cji, system ponownego uycia oraz
recykling z radykalnie lepsz go-
spodark i jakoci podkreli.
59% butelek PET zebrano i pod-
dano recyklingowi w Europie w ro-
ku 2015 podkrelia An Vossen
z firmy EPRO/Plarebel w swojej
prezentacji. Lecz co z innymi za-
stosowaniami PET, jak tace lub ma-
towe i trudne w recyklingu pojem-
niki, ktre stanowi powane wy-
zwania dla recyklingu? Podkreli-
a dalej, e naley zaprzesta po-
wszechnej praktyki wybierania naj-
bardziej nadajcych si do recy-
klingu frakcji z kompletnych odpa-
dw tworzyw sztucznych. Musi-
my zaadaptowa nasze systemy
zbirki i recyklingu i musimy si
upewni, e wszystkie odpady
tworzyw sztucznych zostan pod-
dane recyklingowi. Aby wdroy
tak gospodark okrn, nie mo-
na postrzega opakowa i recy-
klingu oddzielnie, naley poczy Zmiana koloru
Colour changesw trakcie przetwrstwa
in thermoplastic
innowacj i recykling.
Z perspektywy firmy recyklingo- termoplastw
processingjest run
efektywniejsza
efficientlydziki
wej, Casper van den Dungen, wice-
prezes Plastics Recyclers in Europe
naszym
with ourgranulatom czyszczcym.
purging compounds.
(PRE) wyranie podkreli, e wiele Granulat czyszczcy Ultra Purge zmniejsza powstajc
naley jeszcze wdroy, aby spe-
ni propozycj docelow Komisji
OurwUltra Purge
trakcie zmianypurging compounds
koloru ilo odpadw,for skraca
thermoplastic
czas
Europejskiej na rok 2025 dotycz- processing decrease
czyszczenia, scrap during
a jednoczenie colour
spenia changes
surowe and
wymogi
c 55% wartoci recyklingu dla cleaning times, while
ekologiczne meetingwydajno
i poprawia stringent environmental
procesu.
kompletnego strumienia odpadw
tworzyw sztucznych w UE. Recy- Dowiedzand process
si jak efficiency
znacznie requirements.
poprawi wydajno i wrci
kling butelek PET jest obecnie naj- Watch and learn na how to noticeably
zielon stron. increase your
lepszy w swojej klasie, przy wielko- performance
Zeskanuj kodand QRgetlubyou back to
odwied green.
stron:
ci recyklingu powyej 55%. Jed-
nake dla uzyskania tych oglnych Scan the QR code or visit
www.chemtrend.com/a_world_of_colors_2
celw dla wszystkich tworzyw www.chemtrend.com/a_world_of_colors.
niejsz rzecz jest to, aby infra-
struktura bya na swoim miejscu,
co nie zostao jeszcze osignite
stwierdzi podczas swojej prezen-
tacji.
ChemTrend.com
UltraPurge.com
 surowce tworzywa P 2 7

Edyta Gibas, Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw w Toruniu

Polimery i dodatki
przewodzce

GE

W artykule stanowicym prze-
gld literatury dotyczcy rozwo-
ju technologii z dziedziny poli-
merw przewodzcych omwio-
no zagadnienia zwizane z otrzy-
mywaniem i waciwociami po-
limerw oraz napeniaczy prze-
wodzcych prd. Omwiono
waciwoci napeniaczy przewo-
dzcych oraz moliwo ich wy-
korzystania w kompozytach poli-
merowych.
Wstp
Polimery to zwizki, ktre znajduj
coraz szersze zastosowanie we
wspczesnym wiecie. Zdecydo-
wana wikszo polimerw naley
do dielektrykw, czyli materiaw
nie przewodzcych prdu elek-
polimerw, to polimery przewo-
dzce. Ich historia zaczyna si
w drugiej poowie lat siedemdzie-
sitych, kiedy to H. Shirakawa, E. J.
Louis, A. G. MacDiarmid, C. K.
Chiang, A. J. Heeger opublikowali
wyniki swoich bada nad organicz-
nymi polimerami przewodzcymi
prd elektryczny (cho same poli-
mery takie jak polianilina czy poli-
tiofen byy znane ju w pod ko-
niec XIX wieku). Za badania nad ty-
mi zwizkami organicznymi
w 2000 roku Alan Heeger, Alan
MacDiarmid i Hideki Shirakawa
otrzymali Nagrod Nobla w dzie-
dzinie chemii.
Polimery przewodzce to organicz-
ne przewodniki elektrycznoci wy-
kazujce specyficzne waciwoci dunku w makroczsteczkach oraz
elektronowe, wynikajce z obecno-
nologicznie uyteczne formy. Nie
wzbudzay wic praktycznie ad-
nego zainteresowania naukowcw
zajmujcych si przemysowym za-
stosowaniem tworzyw sztucznych.
Jednake ten obraz w cigu ostat-
nich lat zmieni si radykalnie.
Obecnie poszukiwania nowych
przewodzcych polimerw kon- wymaga jednak stosowania duych
centruj si na otrzymaniu takich
monomerw, jakich utlenienie
skutkowaoby otrzymaniem pro-
duktw charakteryzujcych si ma-
szerokoci przerwy energetycz-
nej (Eg), moliw do osignicia
miedzy innymi na drodze obnie-
nia potencjau jonizacji.
Badania maj na celu take popra-
wienie efektywnoci transportu a-
wytworzenie materiau o duej sta-
ciwociami mechanicznymi oraz
du stabilnoci termiczn.
Mona je otrzymywa wykorzystu-
jc znane, tradycyjne polimery,
do ktrych wprowadza si kom-
pleksy soli nieorganicznych. Takie
ich domieszkowanie dodatkami
zwikszajcymi przewodnictwo
iloci domieszek (ok. 30% mas.), co
z reguy wpywa na pogorszenie
szeregu waciwoci uytkowych
powstajcego materiau.
W zalenoci od mechanizmu prze-
wodzenia prdu elektrycznego wy-
rniamy:
Polimery przewodzce jonowo
zawierajce w swojej budowie
grupy funkcyjne zdolne do two-
rzenia jonw, np. grupa sulfono-
wa lub aminowa.

wanego szkieletu
-elektronowe-

trycznego. Konsekwencj ich do-
brych waciwoci elektroizolacyj-
nych jest gromadzenie si adunku
elektrycznego, powstajcego
w wyniku tarcia lub zetknicia si
powierzchni i adowanie si przed-
miotw wykonanych z tworzyw
sztucznych do wysokiego poten-
cjau, stwarzajcego zagroenie
ci w makroczsteczce skoniugo- bilnoci zarwno termicznej, jak Polimery przewodzce redokso-
i mechanicznej [3, 4]. Polimery wo posiadajce w swojej bu-
go [1, 2]. Do gwnych przedstawi- przewodzce stay si obecnie bar- dowie grupy funkcyjne zdolne
cieli tej grupy materiaw zalicza dzo interesujcymi tworzywami do odwracalnego procesu utle-
si ukady heterocykliczne, takie znajdujcymi zastosowanie w pro- niania i redukcji, a w zwizku
jak poli (siarczek fenylenu), polipi- dukcji ogniw paliwowych, baterii, z tym pozwalajce na przemiesz-
rol, politiofen, polifuran, polikar- akumulatorw i sensorw elektro- czanie si elektronw, czyli prze-
bazol i polianilina. Pierwsze poli- chemicznych. S to nowoczesne pyw prdu
mery przewodzce byy nietrwae, materiay charakteryzujce si Polimery przewodzce elektrono-

wane elektrony
tworzce

poarowe i wybuchowe. Istnieje nierozpuszczalne i nietopliwe, znacznym przewodnictwem jono- wo zawieraj one zdelokalizo-
jednak pewna szczeglna grupa a przez to nieprzetwarzane w tech- wym w poczeniu z dobrymi wa-
tworzywa P2  7
chmur elektronow (podobn
do tej w krysztaach metalicznych)
w obrbie acucha gwnego.
Przewodnictwo takich zwizkw
mieci si w szerokim zakresie cha-
rakterystycznym dla izolatorw, co
odpowiada wartociom przewodni-
kw.
Mechanizm przewodzenia
prdu przez polimery
Przewodzenie prdu elektrycznego
przez t grup polimerw polega
na:
ruchu elektronw w obrbie po-
jedynczych czsteczek
przeskokach elektronw pomi-
dzy ssiednimi makroczstecz-
kami.
Zjawisko przewodnictwa elektrycz-
nego wymaga obecnoci zdelokali-
zowanych elektronw, a co za tym
idzie koniecznoci wystpowania
wiza podwjnych w strukturze
acucha makroczsteczki. Polime-
ry o przemiennych wizaniach po-
jedynczych i podwjnych mona
przeksztaci w metale organiczne
w wyniku reakcji domieszkowania.
Usunicie niektrych elektronw
z wiza podwjnych powoduje
utworzenie dziur elektronowych,
ktre mog swobodnie przemiesz-
cza si wzdu acucha. Neutral-
no elektryczn ukadu zapewnia-
j aniony domieszki znajdujce si
w przestrzeni midzyacuchowej.
Zadaniem substancji domieszkuj-
cej jest oddanie lub pobranie elek-
tronw z makroczsteczki [6].
POLIMER PRZEWODZCY
POLIACETYLEN
POLIPIROL
POLITIOFEN
POLIANILINA
POLI (P-FENYLEN)
POLI (3,4-ETYLENODIOKSYTIOFEN)
RYS. 1 WYBRANE POLIMERY PRZEWODZCE
surowce 7
Domieszkowanie
Polimery przewodzce, podobnie
jak tradycyjne pprzewodniki
mona domieszkowa wprowa-
dzajc lub usuwajc elektrony
z ukadu. Wykonuje si to jednake
poprzez odwracalne utlenianie lub
wierajcego zdelokalizowane
-
redukcj acucha gwnego za-
elektrony. Polimery zmodyfikowa-
ne w ten sposb mog nawet po-
siada przewodnictwo elektryczne
zblione do wartoci osiganych
przez przewodniki metaliczne. di PIAZZON srl
Polimery przewodzce prd
Wspln cech polimerw prze-
wodzcych jest obecno w ich
STORAGE
strukturze ukadu sprzonych
wiza podwjnych, a najprost-
MIXING
szym zwizkiem tego typu jest po-
liacetylen. Jednak sama obecno
AND
ukadu wiza podwjnych nie
wystarcza, poniewa poliacetylen
TRANSPORTATION
jest zaledwie pprzewodnikiem
o do niskim przewodnictwie
PLANT
waciwym, znacznie mniejszym
ni dla powszechnie stosowanego
krzemu (dla ktrego przewodnic-
two waciwe wynosi okoo 10-3
S/m).
Poliacetylen
Poliacetylen (Rys. 1) by znany ju
od 1974 r. w postaci czarnego,
nieprzewodzcego prdu elek-
trycznego proszku. Dziki zastoso-
waniu utleniaczy takich jak chlor,
WZR
REGISTERED OFFICE
Via Gasdotto, 25
36078 VALDAGNO Z.I., (VI) - ITALY
TEL. + 39 0445.951375
www.gpdipiazzon.it - info@gpdipiazzon.it
 surowce
RYS. 2 KOMPOZYT BAYTRONP
brom i pary jodu otrzymano
w 1977r. filmy poliacetylenowe
wykazujce przewodnictwo rz-
du 109 razy wiksze, ni otrzymy-
wane bez utleniaczy. Zjawisko to
nazwano domieszkowaniem. Do-
mieszkowany poliacetylen wykazy-
wa najwysze spord wszystkich
dotd poznanych polimerw prze-
wodnictwo elektryczne (ok. 105
S/m), podczas gdy przewodnictwo
elektryczne srebra i miedzi wyno-
si 108 S/m [7].
Odkrycie przewodzcego poliace-
tylenu pobudzio wyobrani ba-
daczy, pojawiy si te nadzieje
na ryche zastosowania praktyczne
metali syntetycznych. Dodatko-
wo nadzieje te utwierdzia prze-
prowadzona w firmie BASF synteza
poliacetylenu o przewodnictwie
zblionym do przewodnictwa mie-
dzi. Poliacetylen znalaz zastoso-
wanie w ukadach zamknitych, ta-
kich jak baterie i akumulatory.
Przeszkod w szerszym zastosowa-
niu tego polimeru jest fakt, e do-
mieszkowany poliacetylen jest nie-
stabilny w warunkach atmosfe-
rycznych. Obecnie znanych ju jest
wiele innych polimerw przewo-
dzcych, znacznie trwalszych i wy-
kazujcych do wysokie przewod-
nictwo, rzdu kilkuset lub kilku ty-
sicy S/m. Jest to wprawdzie war-
to mniejsza ni dla metali, ale dla
wielu zastosowa wystarczajca.
Polianilina PANI
Polianilina (PANI) wystpuje w kil-
ku rnicych si stopniem utlenie-
nia formach, z ktrych tylko sl
emeraldyny przewodzi prd elek-
RYS. 3 CIEKA PERKOLACJI DLA WZW W SIECI DWUWYMIAROWEJ [11]
tryczny. Kad z tych form mona a w zalenoci od gruboci war-
przeksztaci w inn dziki stop- stwy polimerowej jest ona przero-
niowemu utlenieniu lub redukcji czysta i antyelektrostatyczna.
wyjciowej czsteczki. Zmianom Polimer ten stosowany jest take
tym towarzyszy zarwno zmiana do budowy baterii, a ze wzgldu
przewodnictwa elektrycznego oraz na trwao w warunkach atmosfe-
barwy. Przewodzca posta polia- rycznych i w rodowisku wodnym,
niliny to ciemnozielony proszek. polipirol i kopolimery polipirolu s
Czysta polianilina osiga przewod- stosowane do otrzymywania kom-
nictwo nawet do 104 S/cm [7]. Po- pozytw przewodzcych (prak-
lianilina stanowi doskonay mate- tyczne zastosowanie znalazy
ria antystatyczny. Jest stosowana gwnie materiay przewodzce
jako skadnik lakierw i mieszanin powierzchniowo, otrzymywane
absorbujcych promieniowanie w wyniku chemicznej polimeryzacji
mikrofalowe w zakresie radaro- pirolu in situ).
wym. Stosowana jest rwnie Natomiast biokompatybilno poli-
w akumulatorach litowo-polimero- pirolu umoliwia jego zastosowa-
wych. Dziki waciwociom elek- nie w rnego typu biosensorach. limerem przewodzcym zawieraj-
troluminescencyjnym stosowana Polipirol moe take wystpowa
jest w wywietlaczach polimero- w naturalnym rodowisku z po-
wych (OLED Organic Light-Emit- liacetylenem i polianilin tworz
ting Diode). Polianilina jest take kopolimery wystpujce w niekt- i trudnorozpuszczalny, a warto
wykorzystywana jako katalizator rych rodzajach melaniny.
w procesach katalizy heterogenicz-
nej. Wrd producentw PANI wy- Politiofen
mieni mona Panipol, Eeonyx, Fi-
bron Technologies, Crosslink i En- Politiofen, a zwaszcza jego po-
thone. chodne z podstawionymi grupami
alifatycznymi charakteryzuj si
Polipirol dobr stabilnoci termiczn
i trwaoci chemiczn. Polimer
Polipirol jest jednym z waniej- moe powstawa w wyniku proce-
szych polimerw przewodzcych su elektropolimeryzacji tiofenu,
ze wzgldu na znaczn trwao, stosujc elektrody wykonane z r-
odporno na warunki atmosfe- nych materiaw, np. z tytanu. Po-
ryczne i biokompatybilno. Poli- litiofen wytwarzany jest take
mer ten moe by wytwarzany za- w wyniku syntezy chemicznej. Czy-
rwno w procesie elektropolimery- sty politiofen wykazuje przewod-
zacji, a w celu wygenerowania a- nictwo poniej wartoci 109
dunku stosuje si proces domiesz- S/cm, a po domieszkowaniu osiga
kowania wykorzystujc do tego ce- warto 102 S/cm. W przypadku
lu m.in. aniony tetrafluoroborano- politiofenu istnieje moliwo mo-
we, chloranowe (VII) czy anion to- dyfikowania jego waciwoci elek-
sylanowy. Dziki usieciowaniu za- trochemicznych poprzez manipu-
chodzcemu podczas elektroche- lowanie struktur monomeru. Naj-
micznego procesu otrzymywania wiksze znaczenie maj modyfiko-
polipirolu, nabywa on niezbdnej wane pochodne z bocznymi acu-
sztywnoci, a przez dobr odpo- chami alifatycznymi osigaj one
wiedniego przeciwjonu moliwa przewodnictwo nawet do 103
jest kontrola waciwoci fizycz- S/cm.
nych i chemicznych polimeru. Zna- Jeeli acuch boczny zawiera wi-
nych jest rwnie wiele metod cej ni trzy atomy wgla to takie
otrzymywania polipirolu na drodze polimery lepiej rozpuszczaj si
syntezy chemicznej z wykorzysta- w wielu rozpuszczalnikach orga-
niem rnych katalizatorw (np.: nicznych. Politiofen oprcz dobre-
FeCl3). Polipirol moe by wykorzy- go elektroprzewodnictwa wykazu-
stywany do powierzchniowej mo- j rwnie siln elektroluminescen-
dyfikacji rnych materiaw, cj.
Poli (3,4-etylenodioksytiofen)
PEDOT
Poli (3,4-etylenodioksytiofen) jest
jednym z najtrwalszych polimerw
przewodzcych. Naley do grupy
polimerw elektrochromowych,
czyli polimerw przewodzcych
zmieniajcych sw barw wskutek
przepywu prdu elektrycznego.
PEDOT znakomicie przewodzi elek-
tryczno przy niskim napiciu,
lecz przy wysokim traci przewod-
no i zachowuje si jak pprze-
wodnik o wskim pamie wzbro-
nionym.
tworzywa P 2 7
PEDOT rozpuszcza si w rozpusz-
czalnikach organicznych. PEDOT ja-
ko materia polimerowy jest stoso-
wany w odwracalnych ogniwach
galwanicznych (baterie litowo-po-
limerowe), w kolorowych orga-
nicznych wywietlaczach OLED
(stosowanych np. w telefonach ko-
mrkowych i przenonych odtwa-
rzaczach multimedialnych), stoso-
wany jest take jako skadnik po-
wok antystatycznych. Nazwa han-
dlowa to Clevios (Heraeus).
Polifenylen
Poli (p-fenylen) jest pierwszym po-
cym aromatyczny piercie benze-
nowy w acuchu polimerowym.
Jest to polimer liniowy, sztywny
przewodnictwa elektrycznego poli-
meru mieci si w granicach 10-15
5*102 S/cm. Wzrost przewod-
nictwa osiga si poprzez do-
mieszkowanie m.in. AsF, sodem
lub litem, natomiast w przeciwie-
stwie do poliacetylenu domieszko-
wanie jodem i bromem nie przyno-
si efektu wzrostu przewodnictwa.
Jednak wiksze zainteresowanie
budzi pochodna poli (p-fenylenu)
poli (p-fenylenowinylen). Wynika
to nie tylko z faktu, e przewodnic-
two tego polimeru osiga warto
powyej 102 S/cm, ale przede
wszystkim dlatego, e wykazuje on
silne waciwoci elektrolumine-
scencyjne i nieliniowe waciwoci
optyczne. Polimer wykorzystywany
jest w budowie wywietlaczy
OLED. Po przyoeniu napicia emi-
tuje wiato zielone lub tozielo-
ne, a waciwo t zaobserwowa-
no po raz pierwszy w 1989 roku
w Laboratorium Cavendisha Uni-
wersytetu Cambrigde. Bardzo do-
brej jakoci polimery przewodzce
uzyskuje si poprzez modyfikacje
monomeru (p-fenylenowinylenu),
w wyniku czego powstaj polimery
o bardziej zoonych strukturach.
Polimer ten produkowany jest
przez firm Solvay pod nazw Pri-
moSpire SRP.
Polimery przewodzce wystpuj-
ce w stanie niezdomieszkowanym
i zdomieszkowanym rni si
znacznie nie tylko przewodnic -
twem elektrycznym, ale te i inny-
mi waciwociami, m.in. barw,
waciwociami mechanicznymi
i struktur.
Na przykad polipirol w stanie utle-
nionym jest ciemniejszy, bardziej
porowaty i hydrofilowy oraz bar-
dziej odporny chemicznie ni poli-
pirol niezdomieszkowany. Zale-
no rnych cech polimerw
przewodzcych od stopnia zdo-
mieszkowania znacznie poszerza
moliwoci zastosowa tych mate-
riaw. Bardzo obiecujca jest per-
spektywa budowy plastycznych
tworzywa P2  7
baterii i kondensatorw, gdzie
mona wykorzysta procesy utle-
niania i redukcji polimerw (do-
mieszkowanie oraz proces w sto-
sunku do niego odwrotny). Firmy
Varta oraz Bridgestone/Seiko
na przeomie lat osiemdziesitych
i dziewidziesitych wprowadziy
na rynek baterie z anod litow
i katod z polimeru przewodzce-
go (polipirolu lub polianiliny).
Zastosowanie polimerw
przewodzcych
Polimery przewodzce w zaleno-
ci od swoich waciwoci s wyko-
rzystywane na wiele sposobw.
Dziki zalenoci barwy polimeru
od stopnia jego zdomieszkowania
pomylano te o wykorzystaniu
tych materiaw do konstrukcji
wskanikw elektrochromowych
(gdzie barwa zaley od przyoone-
go potencjau), wywietlaczy oraz
do powlekania szyb, ktre po przy-
oeniu odpowiedniego potencjau
mona w sposb odwracalny za-
ciemnia. Peni role przewodni-
kw i pprzewodnikw w rne- moe by odwracalnie utleniany,
go typu urzdzeniach mikroelek-
tronicznych.
Baterie i akumulatory
Polimery elektroprzewodzce zna-
lazy zastosowanie w budowie ba-
surowce 
terii m.in. do zwikszenia elektro- Wanie te waciwoci sprawiy, e krywajcy amoniak, gdzie wyko-
chemicznej stabilnoci elektrody zainteresowano si tym polimerem rzystuje si zmian w odpornoci
cynkowej w medium alkalicznym i jego skutecznoci w ochronie polianiliny naraonej na dziaanie
poprzez pokrycie jej warstw poli- przed korozj. Wykazano, e war- amoniaku [10]. Polipirol znalaz za-
meru (polipirolu). Polianilina cz- stwa PANI naoona na stalow stosowanie m.in. jako element sen-
sto uywana jest jako materia ka- pytk, zwiksza odporno metalu sorw do wykrywania ozonu i eta-
todowy w rnych rodzajach aku- na korozj w rodowisku kwa- nolu. Sensor zbudowany na bazie
mulatorw. Kitani i wsppracow- nym. Podobne zjawisko miao polipirolu i poli (winylosulfonianu
nicy opisali uycie polianiliny jako miejsce w przypadku stali wglo- sodu) moe wykrywa bardzo ni-
katody (anoda cynkowa), z wyko- wej. Pochodna polipirolu poli (3- skie stenia ozonu, nawet poni-
rzystaniem roztworw ZnCl2 lub oktylopirol) rwnie zwiksza od- ej 0,01 ppm. Politiofen i jego po-
ZnSO4 jako elektrolitu [8]. W in- porno materiau na korozje, po- chodne (a w szczeglnoci poli (3-
nym przypadku Li i wsppracow- dobnie pochodna politiofenu po- oktylotiofen)) wykorzystywane s
nicy opisali zastosowanie kompo- li (3-metylotiofen). w sensorach do wykrywania dwu-
zytu polianiliny i nafionu do budo- tlenku azotu. Sensory te wykazuj
wy akumulatorw [9]. Modyfiko- Sensory i biosensory si znaczn wraliwoci i moli-
wany chemicznie polipirol posuy woci wykrywania tego gazu na-
do konstrukcji nowoczesnych, eko- Biosensory s urzdzeniami, ktre wet w niskich steniach.
logicznych baterii hybrydowych, maj na celu produkowanie elek-
czcych w sobie waciwoci aku- tronicznego sygnau, ktry odpo- Kompozyty ekranujce
mulatora i kondensatora. wiadaby steniu wykrywanego
skadnika biologicznego. Skadaj Obecnie kompozyty ekranujce
Polimerowe inhibitory korozji si one z receptorw biologicz- stosowane s m.in. w telekomuni-
metali nych, ktrymi s zazwyczaj enzymy kacji, medycynie, w systemach ste-
i z elementw przetwarzajcych rowania, elektronice samochodo-
Polimery elektroprzewodzce wy- (przetwornikw). Przetwornikiem wej, elektronice domowego uytku
kazuj rwnie waciwoci anty- moe by warstwa polimeru elek- tworzc bariery zapobiegajce
korozyjne. Na szczegln uwag troprzewodzcego, a jego rol jest uszkodzeniu delikatnych urzdze,
zasuguje polianilina. Polimer ten przeksztacanie biochemicznego bd zakceniu ich pracy. Dobra
sygnau na elektroniczny. Pochod- przewodno wpywa rwnie
bd redukowany w duym zakre- na politiofenu jest stosowana jako na to, e polimery silnie pochania-
sie wartoci potencjaw utlenia- detektor do wykrywania kwasw j promieniowanie radarowe
nia, ulega domieszkowaniu w kwa- nukleinowych DNA. i podczerwone. Dziki tym waci-
nym medium bez usuwania elek- Polimery elektroprzewodzce zna- wociom s uywane np. w samo-
tronw z acucha (domieszkowa- lazy take zastosowanie w kon- lotach niewidzialnych przez radary
nie nieutleniajce), a take moe struowaniu sensorw chemicz- czy w tkaninach maskujcych o-
by odwracalnie utleniany tlenem. nych. Przykadem jest sensor wy- nierzy przed noktowizorami.
 surowce
Polimerowe powoki
elektroprzewodzce
Polimerowe powoki elektroprze-
wodzce skadajce si m.in. z PE-
DOT odznaczaj si dobrymi wa-
ciwociami antystatycznymi
i przeroczystoci, odpornoci
na czynniki atmosferyczne, a po-
nadto nie s toksyczne. Przyka-
dem moe by wyprodukowany
przez H. C. Starka (Bayer Group)
kompozyt o nazwie BaytronP (poli
(3,4-etylenodioksytiofen) + poli
(siarczan styrenu), Rys. 2). Ze
wzgldu na bardzo dobre waci-
woci antystatyczne firma AGFA
wykorzystuje go w ogromnych ilo-
ciach do pokrywania filmw wia-
toczuych w celu ochrony
przed nawietleniem.
Innym polimerem stanowicym
doskonay materia antystatyczny
jest polianilina. Powoki antysta-
tyczne, ktre oprcz elektroprze-
wodzcej polianiliny zawieraj tak-
e dodatki wykazuj si znaczn
przeroczystoci i nie reaguj
z pokrywanym materiaem. Dodat-
kowo ich antystatyczne waciwo-
ci s niezalene od temperatury
otoczenia i wilgotnoci. Polipirol
wykorzystywany jest rwnie
do tworzenia powok na teksty-
liach (poliestrowe wkna impre-
gnowane polipirolem).
Dobrze dopasowuj si do kszta-
tw ludzkiego ciaa i funkcjonuj
jako sensory biomechaniczne, kt-
re mog by uyte do monitorowa-
nia ruchw czowieka. Midzyna-
rodowy projekt ProeTEX lansuje
wykorzystanie e-tkanin i innych no-
woczesnych rozwiza opartych
o przewodzce polimery w kombi-
nezonach ochronnych.
RYS. 4 AGLOMERATY I AGREGATY SADZY (MAT. INTERNATIONAL CARBON BLACK ASSOCIATION)
Diody elektroluminescencyjne
Dioda elektroluminescencyjna, dio-
da wiecca, LED (ang. LightEmit-
tingDiode) to dioda zaliczana
do pprzewodnikowych przyrz-
dw optoelektronicznych, emituj-
cych promieniowanie w zakresie
wiata widzialnego, jak i podczer-
wieni. Specjalnym typem diody
LED jest dioda OLED, w ktrej war-
stw emisyjn stanowi zwizki or-
ganiczne.
Pierwszym seryjnie produkowanym
urzdzeniem wyposaonym w wy-
wietlacz OLED by palmtop CLIE
PEG-VZ90 firmy Sony. Diody OLED
znalazy te zastosowanie jako
ekrany w telefonach komrkowych
i przenonych odtwarzaczach MP3,
w radiach samochodowych, kame-
rach cyfrowych. Oprcz tego OLED
mog by wykorzystane w inny
sposb. Polimery elektroprzewo-
dzce znalazy zastosowanie jako
warstwy generujce nonik adun-
ku. PPEDOT domieszkowany poli
(siarczanem styrenu) jest czsto
wykorzystywany jako wanie ten
element diody. Pochodne karbazo-
lu znajduj zastosowanie zarwno
jako warstwy generujce nonik a-
dunku, jak i organiczna warstwa
elektroluminescencyjna w diodach
OLED.
Polimery z przewodzcymi
napeniaczami
Jednym ze sposobw zwikszania
przewodnictwa tworzyw jest
wprowadzanie do matrycy polime-
rowej napeniaczy przewodzcych
prd elektryczny. Jako domieszki
przewodzce prd elektryczny sto-
suje si rne gatunki sadz prze-
tworzywa P 2 7
wodzcych, wkna wglowe, na- si mianem prawdopodobiestwa
norurki wglowe, grafit, grafen czy perkolacji. W elektroprzewodz-
proszki metali. Wprowadzenie cych kompozytach polimerowych
do polimeru wymienionych dodat- napenianych sadz zjawisko per-
kw prowadzi z jednej strony kolacji ma zasadnicze znaczenie,
do podanych zmian waciwoci poniewa pierwsze cieki przewo-
elektrycznych otrzymanego kom- dzce tworz si wwczas, gdy
pozytu, ale powoduje rwnie po- stenie sadzy jest rwne progowi
gorszenie si jego waciwoci me- perkolacji [11-13].
chanicznych. Zaleno rezystyw-
noci rnych kompozytw od za- Sadza przewodzca
wartoci przewodzcego dodatku (ang. carbonblack)
wykazuje pewne wsplne cechy.
Dla niewielkich zawartoci do- Sadza jest odmian alotropow
mieszki przewodzcej, rezystyw- wgla (drobnokrystaliczna odmia-
no kompozytu niewiele rni si na grafitu). Ma posta czarnego
od rezystywnoci polimeru wyj- proszku o gstoci 1,6-2,0 g/cm3.
ciowego. Dopiero po osigniciu Wykazuje odporno na dziaanie
tzw. krytycznej zawartoci do- wielu czynnikw chemicznych (np.
mieszki obserwuje si istotny spa- kwasw). Sadza produkowana jest
dek rezystywnoci kompozytu. w specjalistycznych reaktorach za-
Przewodnictwo w kompozytach kadw sadzowych najczciej
z dostatecznie du zawartoci w technologii piecowej i termicz-
dodatku przewodzcego zwizane nej. Ogrzewana w temperatu-
jest z wystpowaniem przewodz- rze 3000C pod zmniejszonym ci-
cych cieek tworzonych przez stu- nieniem, w atmosferze gazu obo-
kajce si czstki. jtnego przechodzi w sadz grafi-
Mechanizm przewodnictwa prdu tow o powierzchni waciwej rz-
elektrycznego w elektroprzewo- du kilkudziesiciu m2/g.
dzcych kompozytach tumaczy Podstawowymi surowcami, z kt-
teoria perkolacji. Wedug oglnej rych w reakcji niecakowitego spa-
definicji perkolacja to formowa- lania powstaje sadza, s: gaz ziem-
nie si cigych cieek jednego ny, naftalen, oleje, smoy. Skada
czynnika w rodowisku innego si z drobno zdyspergowanych
(Rys. 3). Stenie, powyej ktrego czstek wgla o rednicy w prze-
zachodzi zjawisko cigoci jedne- dziale 10 210 nm. Zawiera gw-
go medium w drugim, okrela si nie wgiel (min. 90%), do 5% tle-
mianem progu perkolacji. Owa ci- nu, do 1,1% siarki. Podstawowe
go wanie najczciej umoli- czsteczki sadzy (agregaty) skada-
wia przepyw cieczy, prdu elek- jce si ze sferycznych elementw
trycznego, ciepa itp. tworz struktur podobn do gra-
Moliwo utworzenia przepywu fitu (Rys. 4). Do podstawowych pa-
w obszarze, w ktrym wystpuj rametrw okrelajcych waciwo-
elementy zdolne do czenia si ci sadzy nale: rozmiar czstecz-
z analogicznymi elementami znaj- ki wyraany w nm, liczba jodowa
dujcymi si w otoczeniu okrela okrelajca aktywno sadzy wyra-
tworzywa P2  7
ana w g/kg, liczba DBP okrelajca
strukturalno sadzy wyraana
w 10-5 m3/kg. Sadza wykazuje
skonno do agregacji i aglomery-
zacji.
Czstki pierwotne napeniacza
w formie niezaglomerowanej wy-
stpuj w warunkach rzeczywi-
stych niezmiernie rzadko. Na sku-
tek zwizania siami wzajemnego
oddziaywania natury fizykoche-
micznej kilku do kilkunastu czstek
pierwotnych napeniacza, powsta-
je agregat. Jest to forma bardzo
czsto wystpujca w warunkach
rzeczywistych.
Skupisko liczce od kilku do kilku-
nastu agregatw, powizanych si-
ami wzajemnego oddziaywania
natury fizycznej lub chemicznej
tworzy aglomerat. Aglomeracja
jest zatem procesem czenia si
agregatw w aglomeraty.
Dezaglomeracja natomiast to pro-
ces odwrotny polegajcy na reduk-
cji rozmiaru aglomeratw, zacho-
dzcy podczas homogenizacji
skadnikw mieszanki pod wpy-
wem dziaania napre cinaj- we (CNFS) produkowane s meto-
cych. Jej stopie zaley przede
wszystkim od zuytej w procesie
mieszania energii, wielkoci napr-
e przetwrczych, kompatybilno-
ci skadnikw mieszaniny (nape- wytrzymao zmczeniowa oraz
niacza i orodka polimerowego)
i energii kohezji aglomeratw. Nie-
ktre typy sadz technicznych znaj-
surowce 
duj zastosowanie jako pigment stabilnoci wymiarow, ma s le zwilalne przez ywice.
do barwienia tam, wkien, nici, przewodnoci ciepln w niskich W celu polepszenia tej cechy,
skry, papieru, tektury, przy pro- temperaturach, s odporne na na- przed zalaniem ywic powierzch-
dukcji farb, emalii, klejw, sma- ge zmiany temperatury, na dziaa- ni wkna poddaje si utlenianiu.
rw, tkanin, wyrobw wytacza- nie wielu o rodkw chemicznych Jeli po utlenieniu powierzchni
nych. Stosuje si je rwnie w ce- oraz charakteryzuj si dobr prze- wkno ma by przechowywane
lu: wodnoci elektryczn. Wkna przez pewien czas, naley pokry je
zwikszenia twardoci materiau, wglowe charakteryzuj si dobr odpowiedni preparacj zabezpie-
polepszenia odpornoci che- odpornoci ciepln i chemiczn, czajc jego powierzchni
micznej materiau, a temperatura pracy jest jednym przed pochanianiem wilgoci,
polepszenia stabilnoci w wie- z najwaniejszych kryteriw wybo- a take zmniejszajc podatno
tle, ru danego rodzaju wkien wkna na pkanie w czasie wy-
zwikszenia przewodnictwa do wzmacniania materiau kompo- twarzania kompozytu lub w czasie
elektrycznego i cieplnego. zytowego. Na przykad waciwo- pracy.
W ostatnich latach z powodzeniem ci wkien wglowych nie zmie- Kompozyty zbrojone wknem w-
stosuje si sadze techniczne oraz niaj si w atmosferze nieutleniaj- glowym znajduj szerokie zastoso-
przewodzce do napeniania kom- cej do temperatury 2000C, w od- wanie w budowie samolotw
pozytw polimerowych. Najwiksi rnieniu np. od wkien szkla- i migowcw, na odpowiedzialne
producenci sadzy to Cabot, Akzo- nych. czci, np. elementy kaduba, po-
Nobel (Ketjenblack), Degussa (Prin- Gwnymi zaletami wkien w- krycia skrzyda, lotki, klapy, stery,
tex). glowych stosowanych do wzmac- opaty wirnika, osony przyrzdw,
niania osnw polimerowych s elementy tapicerki i in. Producen-
Wkna wglowe maa gsto, dobra przewodno tami wkien i nanowkien wgo-
cieplna i elektryczna, a w przypad- wych s Applied Sciences, Inc. (ASI)
Wkna wglowe (Rys. 5) s wy- ku zastosowania na materiay cier- oraz Nanostructured&Armorphous
twarzane poprzez utlenianie i piro- ne may wspczynnik tarcia. Po- Materials Inc. (USA).
liz termiczn wkien poliakrylo- nadto wkna te posiadaj zdol- Nanowkna wglowe, czyli ultra-
nitrylowych. Nanowkna wglo- no tumienia drga oraz nisk cienkie wkna o rednicy 100 nm
absorpcj promieniowania rentge- charakteryzuj si wyjtkowo du-
d elektroprzdzenia. Wkna w- nowskiego. Do wad wkien w- ym polem powierzchni waciwej.
glowe cechuje maa gsto, wyso- glowych zaliczy naley brak mo- Cecha ta sprawia, e produkty
ka wytrzymao na rozciganie liwoci ich powtrnego stosowa- z nich wykonane posiadaj wyjt-
i wysoki modu Younga, wysoka nia ze wzgldu na ich krucho kowe waciwoci mechaniczne,
oraz relatywnie wysok cen. elektryczne i chemiczne. Posiadaj
wytrzymao na pezanie, dobrze Wkna wglowe wykazuj bardzo nastpujce waciwoci: redni-
tumi drgania i s bardzo odpor- sab zdolno do wizania si c 80200 nm, dugo 0,520
ne na cieranie. Cechuj si du z osnow polimerow, poniewa nm, gsto 1,9 g/dm3, rezystyw-
2 surowce tworzywa P 2 7

no elektronow 0,750,1 x cm wingiem) s materiaami o wyso- czemu s rozwaane jako gw-

(20180 MPa). Natomiast grafito-
wane nanowkna wglowe ce-
chuj nastpujce parametry: red-
nica 80200 nm, dugo 1040
nm, gsto 1,9 g/dm3, rezystyw-
no elektronowa 0,750,1 x cm
(20180 MPa). Nanowkna w-
glowe mog by stosowane, mi-
dzy innymi w:
nanokompozytach wkno/poli-
mer dla podwyszenia wyrobowi
finalnemu przewodnictwa elek-
trycznego i wytrzymaoci,
kiej wytrzymaoci na rozciganie,
wysokim module rozcigania i wie-
lu innych doskonaych waciwo-
ciach. Rowing wglowy (Rys. 6)
jest uwaany za jeden z niezbd-
nych elementw w konstrukcjach
lotniczych, sportowych i w brany
rekreacyjnej.
Stale poszukiwane s rwnie no-
we zastosowania w inynierii ldo-
wej, budownictwie i innych ga-
ziach przemysu. Potencjalne za-
stosowania wkien wglowych s
ny kandydat do tworzenia przy-
szych ukadw elektronicznych.
Nanorurki wielowarstwowe
(MWNT) zbudowane z wielu
warstw atomw, uoonych
w odstpach podobnie jak
w graficie. Ich wasnoci zale
od liczby warstw.
Nanorurki dwuwarstwowe
(DWNT) s szczeglnie interesu-
jce, poniewa zachowuj przy-
datne wasnoci jednowarstwo-
wych, a jednoczenie s od nich ARC

zabezpieczeniach przed promie-
niowaniem elektromagnetycz-
nym.
Nanowkna wglowe wykorzysty-
wane s do modyfikacji termopla-
stw PP, PE, PS, ABS, PA 6, PA 6/6,
praktycznie nieograniczone. Ro-
wing/roving wglowy wytwarza si
ze specjalnego wkna akrylowego
(zwanego prekursorem), najpierw
poddajc go procesowi utleniania,
a nastpnie karbonizacji.
znacznie odporniejsze chemicz-
nie.
Nanorurki s jednymi z najwytrzy-
malszych i najsztywniejszych zna-
nych materiaw. Nanorurki mog
by dobrymi przewodnikami lub
poliwglanw i poliamidw zapo-
cztkowano dopiero we wcze-
snych latach dziewidziesi-
tych XX wieku. Istnieje wiele me-
tod syntezy nanorurek wglowych
oraz ich modyfikacji poprzez wpro-

PC, PC/ABS, PBT, PC/PBT, PPS, PEI
oraz mieszanek gumowych na ba-
zie kauczukw naturalnych i synte-
tycznych. Poprawiaj waciwoci
mechaniczne tworzyw (np. udar-
no) oraz przewodnictwo elek-
tryczne i cieplne. Najczciej spoty-
kane zastosowania to: motoryzacja
(ukady paliwowe, obudowy luste-
rek, zderzaki, opony), lotnictwo
(ukady paliwowe), przemys (na-
pdy dyskowe, elementy stosowa-
ne w czystych pomieszczeniach,
ogniwa paliwowe).
Przdze z wkien wglowych
Ich gwni producenci to: TorayIn-
dustries (Japonia), TohoTenax (Ja-
ponia), Mitsubishi (Japonia), He-
xcel (USA), CytecIndustries (USA),
SchunkGruppe (Niemcy). Do w-
kien, w ktrych komponentem
przewodzcym s zwizki wgla,
nale takie wkna jak: Enkastat
(Niemcy), Toray SA-7 (Japonia), An-
tron (USA), Belltron (Japonia).
Rowing wglowy (roving)
Wkna wglowe firmy TohoTenax
(nazywane te rovingiem lub ro-
RYS. 6 ROWING/ROVING WGLOWY
si 1,6x10-3 *cm.
Oporno elektryczna wyno-
Nanorurki wglowe
Paskie, krystaliczne struktury ato-
mw wgla tworzcych regularne
szeciokty tworz warstwy grafe-
nowe. Warstwy grafenowe zawie-
rajce dodatkowo 12 picioktw
foremnych z atomami wgla
w wierzchokach wystpuj w po-
staci cylindrycznej jako nanorurki
wglowe. Wntrze nanorurnki jest
puste. Obiekt o strukturze mono-
warstwowej ma rednic ok. 1 na- jce 60 i wicej atomw. Fulereny
nometra, a o strukturze wielowar-
stwowej osiga do 50 nanome-
trw, przy dugoci rzdu dziesi-
ciu mikrometrw. Daje to bardzo
wysoki wspczynnik ksztatu de-
cydujcy o wysokim stopniu
wzmocnienia polimeru.
Nanorurki dziel si na: rzane s z niskoczsteczkowych
Nanorurki jednowarstwowe
(SWNT) zbudowane z jednej
warstwy atomw, zwinitej
w rurk o rednicy rzdu nano-
metra. W przeciwiestwie
do nanorurek wielowarstwo-
wych wykazuj bardzo przydat-
ne wasnoci elektryczne, dziki
pprzewodnikami. W teorii nano- wadzanie innych atomw do wn-
rurki mog przewodzi prd trza. Wspln cech jest bardzo
o 1000-krotnie wikszym nate- maa wydajno procesw i wyso-
niu ni przewody metalowe o ana- kie koszty otrzymywania produk-
logicznej masie. Dziki zastosowa- tw.
niu nanorurek udao si stworzenie rednica nanorurki jest tysice razy
tranzystora, ktry do zmiany stanu mniejsza od rednicy wkien w-
(wczony/wyczony) potrzebuje glowych, std dla uzyskania po-
zaledwie jednego elektronu. dobnych waciwoci wystarcza
Nanorurki wglowe odkryto znacznie mniejszy stopie wype-
przy okazji syntezy fulerenw. Fu- nienia matrycy polimeru. Bardziej
lereny to kuliste czsteczki zbudo- jednolite przewodnictwo po-
wane z poczonych regularnych wierzchniowe likwiduje moliwo
picioktw i szecioktw utwo- wystpowania punktowych prze-
rzonych z atomw wgla, zawiera- grza, charakterystycznych przy
obecnoci wkien wglowych, co
to trzecia po graficie i diamencie znakomicie uatwia wykonywanie
alotropowa odmiana wgla. produktw o bardzo cienkich
Nanorurki wglowe wielowarstwo- ciankach. Istniej metody modyfi-
we Fibril po raz pierwszy otrzy- kacji chemicznej powierzchni na-
mali w 1983 roku naukowcy norurek poprawiajce adhezj
z amerykaskiej firmy HyperionCa- do polimerowej matrycy. Nanorur-
talysis. Nanorurki Fibril wytwa- ki wglowe zdyspergowane w ma-
trycy polimerowej tworz nano-
wglowodorw, o bardzo wyso- kompozyt polimerowy materia
kim stopniu czystoci, w katalizo- o jakociowo nowych waciwo-
wanej reakcji w fazie gazowej, we- ciach. Nanorurki s znacznie
dug chronionej patentem techno- mniejsze w porwnaniu do innych
logii. Komercyjne zastosowania na- dodatkw wprowadzanych do po-
norurek wielowarstwowych limerw i nie s wraliwe na od-
(Rys. 7) jako dodatkw modyfiku- dziaywanie napre cinajcych.
jcych waciwoci przewodzce Powstay nanokompozyt przyjmuje
form izotropow i wyrnia si
wyjtkowo wysokimi charaktery-
stykami fizyko-mechanicznymi, ta-
kimi jak: wytrzymao, odporno
na odksztacenia dynamiczne, ci-
gliwo, przewodnictwo elektrycz-
noci i podwyszona odporno
termiczna. Dodatki o wikszych
rozmiarach s czsto orientowane
w masie produktu pod wpywem
wysokich si cinania wystpuj-
cych w procesie formowania meto-
d wtrysku. Powoduje to nierwn
dystrybucj czstek dodatkw,
zwaszcza w takich miejscach jak
naroa, czy krawdzie otworw.
W wypadku dodatkw przewodz-
cych powoduje to tworzenie miejsc
o zrnicowanej przewodnoci.
Produkty otrzymywane z nano-
RYS. 7 FOTOGRAFIA SEM NANORUREK
kompozytw polimerowych zawie-
WGLOWYCH WIELOWARSTWOWYCH rajcych nanorurki wglowe ce-
(MAT. ALDRICH)
chuje: doskonaa jako po-
 surowce
wierzchni, brak znieksztace, jed-
nakowy skurcz w kadym kierun-
ku. Niskie napenienie nie wpywa
na zmian lepkoci polimeru w wa-
runkach przetwrstwa.
Bardzo istotny jest fakt, e w po-
rwnaniu do sadzy przewodzcej
lub wkien wglowych tak sam
warto rezystancji powierzchnio-
wej lub skronej produktu uzyskuje
si przy mniejszym o ponad poo-
w napenieniu. Uzyskuje si rw-
noczenie wysze wartoci wydu-
enia przy zerwaniu i znacznie
wysz udarno. Mieszaniny poli-
merowe zawierajce 4 7% nano-
rurek wglowych cechuje opor-
109 . Tworzywa takie nie ku-
no powierzchniowa rzdu 104
muluj adunkw elektrostatycz-
nych jak inne tworzywa dielek-
wej wynoszcej 1014 1016 .
tryczne o opornoci powierzchnio-
Niewielkie napenienie nie zwik-
sza ciaru produktu i daje efekty
nieporwnywalnie wiksze w sto-
sunku do napenienia sadz prze-
wodzc czy wknami wglowy-
mi (Rys. 8).
Nanokompozyty polimerowe z na-
norurkami wglowymi to idealne
tworzywo jeli wymagana jest wy-
soka czysto (np. w napdach
dyskowych), elementy antystatycz-
ne w motoryzacji (zbiorniki paliwo-
we i elementy ukadu paliwowego
w postaci obudowy filtrw czy mo-
duw pomp), barierowo ograni-
czajca emisj z ukadw paliwo-
wych.
Zastosowanie przewodzcych two-
rzyw umoliwia elektrostatyczne
lakierowanie wielu elementw sa-
mochodowych jak: zderzaki, bot-
niki, kopaki, obudowy lusterek,
uchwyty drzwiowe, czy inne ele-
menty wntrza, bez koniecznoci
stosowania przewodzcych, pod-
kadowych warstw primerw.
Specjalici firmy Hyperion prowa-
dzili szerokie prace zwizane z mo-
RYS. 8. PORWNANIE STOPNIA NAPENIENIA MATRYCY POLIMEROWEJ SADZ, WK-
NAMI WGLOWYMI I NANORURKAMI FIBRIL DLA UZYSKANIA POLIMERU PRZEWODZ-
CEGO (MAT. HYPERIONCATALYSIS)
dyfikacj elastomerw wykorzystu-
jc nanorurki wglowe Fibril. Flu-
oroelastomery (FKM) uzyskuj
przewodnictwo elektryczne przy
napenieniu rzdu 2% oraz uzysku-
j jeszcze lepsz i tak znakomit
odporno chemiczn.
Pozwala to na produkcj chemo-
odpornych, przewodzcych i ela-
stycznych uszczelnie (np. orin-
gw), nawet o stosunkowo niskich
twardociach w skali Shore'a A.
Nowoczesne szybkozcza w uka-
dach paliwowych zawieraj
uszczelnienia wykonane z modyfi-
kowanego w ten sposb kauczuku
Viton. Uszczelnienia gumowe za-
wierajce napenienie nanorurkami
wglowymi oferuje amerykaska
firma RecentlyPrecix Inc. wiodcy
dostawca systemw uszczelnie
dla motoryzacji, lotnictwa i prze-
mysu.
Hyperion oferuje take przed-
mieszki gumowe zawierajce Fibril
na bazie kauczukw EPDM.
Nanorurki s jednymi z najwytrzy-
malszych i najsztywniejszych zna-
nych materiaw. Wykazuj nie-
zwyk wytrzymao na rozrywa-
nie i unikatowe waciwoci elek-
tryczne (mog by one przewodni-
kami lub pprzewodnikami w za-
lenoci od uoenia linii wiza
wzdu albo w poprzek nanorurki;
teoretycznie mog przewodzi
prd o 1000-krotnie wikszym na-
teniu ni przewody metalowe
o analogicznej masie). S rwnie
znakomitymi przewodnikami cie-
pa.
Cechuj si du stabilnoci che-
miczn i bardzo du zdolnoci
do elastycznych i odwracalnych
odksztace pod wpywem si ci-
skajcych lub zginajcych, co wy-
nika z elastycznoci i pustej
struktury, przy czym waciwoci
nanorurek zale te od ich skrt- Materia ten ma niewielk rezy-
noci. Nanorurki nie s natomiast
wytrzymae na zgniatanie.
tworzywa P 2 7
Grafen chemiczna, chociaby doczenie
atomw wodoru, a z idealnego
Grafen jest alotropow form w- przewodnika staje si idealnym
gla, ktra moe wystpowa w po- izolatorem (tzw. grafan). Ciekawe
staci pojedynczej warstwy. Posiada jest rwnie to, e mona osign
dwuwymiarow struktur o grubo- wszystkie stadia przewodzenia
ci jednego atomu wgla. prdu. Prdko poruszajcych si
Grafen charakteryzuje si niespoty- w grafenie elektronw wyno-
kanymi parametrami fizycznymi, si 1/300 prdkoci wiata. Te uni-
jest rwnie znakomitym przewod- kalne waciwoci pozwalaj wyko-
nikiem prdu: ruchliwo elektro- rzysta ten materia w wielu dzie-
nw 20000 cm2/Vs, rezystywno dzinach, takich jak przemys elek-
rzdu 10-6cm, prdko elektro- troniczny, energetyczny, czy medy-
nw w grafenie wynosi 106 m/s, cyna.
co pozwala na zaobserwowanie Od 2007 r. intensywne badania
efektw relatywistycznych. nad otrzymaniem grafenu z zasto-
Grafen moe by czony z innymi sowaniem zmodyfikowanej tech-
pierwiastkami, np. z elazem, dzi- nologii epitaksji z fazy gazowej
ki czemu mona modyfikowa jego prowadzono w Instytucie Techno-
waciwoci, materia taki moe logii Materiaw Elektronicznych
by superparamagnetykiem. Gra- w Warszawie.
fen zbudowany jest z pojedynczej W roku 2009 naukowcy z Tsinghua
warstwy atomw wgla, ktre University opracowali wydajn i ta-
tworz poczone piercienie sze- ni metod pozwalajc otrzyma
cioczonowe. Dugo wiza po- due iloci paszczyzn wglowych
midzy atomami wgla wynosi o gruboci pojedynczych atomw.
okoo 0,0142 nm. Po raz pierwszy Metoda polegaa na nadtrawieniu
udao si go wyizolowa w 2004 r. grafitu kwasem siarkowym oraz
grupie brytyjsko-rosyjskich na- podgrzaniu ukadu do 1100C,
ukowcw, ktrzy w 2010 r. za ba- w ktrej nastpuje degradacja te-
dania nad tym materiaem dostali go kwasu.
Nagrod Nobla. Silnie rozlunion struktur grafe-
Naley zwrci uwag, e obecnie nu poddawano dziaaniu ultrad-
definicja grafenu obejmuje nie tyl- wikw oraz wirowano. W ten
ko pojedyncz struktur jednoato- sposb otrzymano grafen bardzo
mow, a w wielu publikacjach na- wysokiej jakoci.
ukowych przyjmuje si, e grafen Obecnie opracowane s tysice
moe posiada do 10 warstw ato- rnych metod otrzymywania gra-
mw wgla. Powyej tej wartoci fenu w rnych wymiarach, geo-
badany materia uznaje si ju metrii i jakoci [12, 13].
za grafit. Podstawowy podzia grafenu zwi-
Grafen ma szczeglne waciwoci zany jest z technologi jego wy-
jest niezwykle twardy i wytrzy- twarzania i potencjalnymi aplika-
may. Jest ponad dwustukrotnie cjami:
wytrzymalszy od stali (o tej samej grafen i grafen patkowy stoso-
gruboci), a przy tym niezwykle wany w materiaach kompozyto-
elastyczny i mona go rozciga wych, farbach przewodz-
nawet o 20%. cych,
paski grafen do urzdze
stywno, ktra wynosi 10-8m. o mniejszej wydajnoci (mogcy
Wystarczy jednak prosta obrbka zawiera defekty strukturalne),
RYS. 9. ALOTROPOWE ODMIANY WGLA I ICH STRUKTURY [12]
 surowce tworzywa P 2 7

paski grafen dla urzdze elek- baz stanowi filament poliami-

trycznych o wysokiej wydajnoci
(wysokiej jakoci grafen, pozba-
wiony wad strukturalnych).
Grafen oprcz szerokiego zastoso-
wania w elektronice wskazuje swj
potencja aplikacyjny rwnie w in-
nych gaziach przemysowych.
Tusze z domieszk grafenu mog
przewodzi prd, lakiery z do-
mieszk grafenu mog by bar-
dziej wytrzymae i mog pocha-
dowy lub poliestrowy o specjal-
nej strukturze zawierajcy elek-
troprzewodzcy wgiel.
SmartcelTM to nazwa handlowa
wkien celulozowych z czstka-
mi wgla (rwnie w warian-
tach z jonami srebra oraz wgli-
kiem krzemu) produkowanych
przez firm Smart Fiber AG
(Niemcy). S one wytwarzane
wedug specjalnie opracowanej

nia promieniowanie radarowe.
Materiay kompozytowe powstaj-
ce na bazie grafenu w zalenoci
od wymaga im stawianym mog
znale szerokie zastosowanie
praktycznie w kadej dziedzinie
przemysu.
Strzykawka
technologii umoliwiajcej w
sposb homogeniczny przy-
czenie czstek wgla do wkna
celulozowego. Dziki temu uzy-
skuj one nowe waciwoci, ta-
kie jak np. przewodno elek-
tryczna.

Metale proszki i wkna

Paskie wyroby wkiennicze typu

tkaniny, dzianiny lub wkniny
o waciwociach elektroprzewo-
Z proszkw metali najczciej sto-
sowana jest mied. Mied znalaza
bardzo dobre zastosowanie,
przede wszystkim z powodu swo-
jej wysokiej przewodnoci elek-
trycznej i cieplnej, duej odporno-
insulinowa
DUPONT

dzcych produkowane s z zasto-
sowaniem wkien i przdz meta-
lowych lub metalizowanych, su-
rowcw zawierajcych wgiel oraz
wytwarzanych z polimerw prze-
wodzcych.
Wkna i przdze metalowe wy-
twarza si przede wszystkim ze
stali, srebra oraz z miedzi, mosi-
dzu i niklu. Wkna metalowe to
cienkie druciki o gruboci od 0,005
do 0,3 mm o rnych przekrojach
(okrge, owalne, trjktne i inne)
[14].
Mog by proste, skrcone lub
zwinite spiralnie, o powierzchni
polerowanej, gadkiej, matowej
i o rnym stopniu szorstkoci.
Mog by rwnie powlekane in-
nym metalem. Obecnie najpow-
szechniej dostpnymi w handlu s
wkna i przdze stalowe. Do ich
najwikszych producentw w-
kien i przdzy stalowych zalicza si
takie firmy jak:
BekaertFibre Technologies (Belgia),
Ugitech (Francja), R-Stat (Francja),
Nippon Seisen Co., Ltd (Japonia),
Koolon Fiber Technology Co. (Chi-
ny) czy Fibretech (Wielka Brytania).
Innym kierunkiem otrzymywania
wkien elektroprzewodzcych jest
wprowadzenie wgla w ich struk-
tur (otoczka lub rdze). Przyka-
dami tego typu rozwiza s na-
stpujce produkty:
Epitropic firmy EpitropicFiber-
sLtd (Wielka Brytania) to wk-
na poliestrowe z otoczk z cz-
stek wgla.
Resistat i Sanstat firmy Sha-
kespeare ConductiveFibers
(USA) to wkna poliamidowe
z otoczk wgla nanoszonego
metod sufozji chemicznej opa-
tentowanej przez firm BASF
(USA). Ich przewodno waci-
wa wynosi 103108 / cm.
Clacarbo firmy Kuraray Co. Ltd
(Japonia) to wkna, ktrych
ci na korozj. Poniewa mied ma
bardzo du przewodno elek-
tryczn, jest ona najwaniejszym
materiaem na przewody. Wyko-
rzystywane s rwnie srebro, kt-
re dodatkowo zapewnia waciwo-
ci biobjcze tworzywom.
Literatura
1. Gondek E., Sanetra J., Armatys P., Nizio J.,
Chaczaturian K., Danel A. Nowe pirazolo-
chinoliny i ich zastosowanie w organicz-
nych diodach elektroluminescencyjnych
z poli (n-winylokarbazolem) w charakterze
matrycy, Polimery 2004, 49, 163.
2. apkowski M., Golba S., ak J., Stolarczyk
A., Sooducho J., Doskocz J., Sukowski W.,
Bartoszek M., Polimery przewodzce za-
wierajce jednostk fenotiazynow w a-
cuchu gwnym, Polimery, 2009, 54, 255.
3. apkowski M., Wagner P., ak J., Wakie-
wicz K., Wagner K. Elektrochemiczna synte-
za polimerw fotoluminescencyjnych z tie-
nylenowych pochodnych polifenylowinyle-
nu, Polimery 2008, 53, 99.
4. Wallace G. G., Spinks G. M., Kane-Magu-
ire L. A. P., Teasdale P. R. Conductive elec-
troactive polymers: intelligent materials
systems, CRC Press, 2003.
5. Pietrzak ., Jeszka J., Nanokompozyty poli-
laktyd/wielocienne nanorurki wglowe
otrzymywanie i waciwoci elektryczne,
Polimery 2010, 55, 524.
6. Frckowiak S., Kozowski M., Polimerowe
kompozyty elektroprzewodzce jako mate-
riay o potencjale sensorycznym, Polime-
ry 2010, 55, 390.
7. Saechtling H., Tworzywa sztuczne porad-
nik, WNT 2008
8. Kitani A., Kaya M., Sasabe K. Journal of
Electrochemical Society 1986, 133, 1069-
1073
9. Li N., Lee J. Y., Ong L. H. Journal of Applied
Electrochemistry 1992, 22, 512-516
10. Dhawan S. K., Kurnar D., Ram M. K., Chan-
dra S., Trivedi D. C., Sensors and Actu-
ators, 1997, 40, 99-103
11. Sangwal K., Zjawisko perkolacji,
http://edu.pol lub.pl/pli ki/lab fi zy ka/la -
bEM_15.pdf, str. 7, data dostpu 25.07.11)
12. wiercz R., Grafen kierunki rozwoju, za-
stosowanie, Mechanik, 12 (2015) 67-70
13. Hebda M., Lopata A., Grafen materia
przyszoci, Mechanika. (2012), R. 109, z. 8-
M, s. 45-53.
14. Krl I. A., Redlich G., Obersztyn E., Fortu-
niak K., Maklewska E., Olejnik M., Bartczak
A., Surowce o waciwociach elektroprze-
wodzcych w wyrobach wysokospecjali-
stycznych, Techniczne Wyroby Wkienni-
cze 2010, 18, 12
t wymagajcym rynkiem napdza-
Wiodca globalna firma farma- nym przez potrzeby konsumen-
ceutyczna wykorzystuje gatunek tw i regulowany przepisami.
acetalu homopolimerowego Del- Nasza szeroka paleta materia-
rin charakteryzujcego si ni- w, wsparcie podczas konstruk-
skim tarciem i odpornoci cji oraz zaawansowanie tech-
na uderzenia dla dwch kompo- niczne pozwala klientom speni
nentw w nowym penie insuli- ich najsurowsze wymagania.
nowym. Firma DuPont udowodnia i za-
Ten gatunek Delrin, zgodny demonstrowaa swoj zdolno
z przepisami obowizujcymi i wiedz eksperck w fazie roz-
w subie zdrowia, jest stosowa- woju i testowania dwch kom-
ny w dwch gwintowanych ponentw. W wyniku tego,
komponentach odpowiedzial- klient by w stanie zalegalizowa
nych za dokadno dozowania cz wykonan z homopolime-
systemu. Natura homopolimeru ru acetalowego z pen wiado-
acetalowego Delrin zwizana moci wydajnoci, przy zmniej-
z niewielkim tarciem odpowiada szeniu czasu wymaganego
za zmniejszenie tarcia wewntrz na projektowanie.
mechanizmu pena (strzykawki Paleta produktw przeznaczo-
insulinowej), a przez to nych na rynek medyczny firmy
za zmniejszenie np. siy wstrzyki- DuPont oferuje znakomite wa-
wania, ktr musi wywiera pa- ciwoci i parametry formowa-
cjent. Znakomita wytrzymao nia wtryskowego, czsto ua-
na uderzenia materiau Delrin twiajce konstruowanie i pro-
pomaga chroni przed pkni- dukcj cieszych i lejszych cz-
ciem w przypadku upuszczenia ci. Niektre gatunki oferuj du-
pena. e prdkoci przepywu, co ua-
System zosta opracowany w bli- twia formowanie wtryskowe
skiej wsppracy pomidzy OEM, skomplikowanych geometrycz-
jej doradcz firm inyniersk, nie czci.
firm zajmujc si formowa- Dodatkowo, portfel produktw
niem wtryskowym oraz eksper- wymaga minimalnych operacji
tami do spraw rozwoju zastoso- wykoczenia lub umoliwia na-
wa firmy DuPont. wet zrezygnowanie z nich, przy-
Dua prdko przepywu two- spiesza cykle produkcji i zapew-
rzywa Delrin umoliwia zastoso- nia wiksz wytrzymao przez
wanie wielogniazdowych form duszy czas, pomagajc oszcz-
z gorcym kanaem, co zmniej- dza koszty. Firma DuPont ak-
sza koszty oraz umoliwia pro- tywnie wspiera klientw poma-
dukcj maych podzespow gajc im w wyborze materiaw,
o ciarze do 0,1 grama z nie- konstrukcji narzdzi i podczas
wielk iloci odpadw. Oprcz optymalizacji procesu formowa-
tego, Delrin oferuje rwnie zna- nia wtryskowego.
komit stabilno wymiarow.
Laurent Hanen, kierownik euro-
pejskiego segmentu dziau me-
dycznego DuPont Performance
Materials, powiedzia: Przemys
opieki zdrowotnej jest bardzo
tworzywa P2  7
Wsppraca Victrex i Rampart
Bezpieczne zcze elektryczne
formowane wtryskowo
Specjalista w zakresie zczy
elektrycznych dla oleju i gazu
firma Rampart Products wy-
braa polimer VICTREX HT dla
nowego zcza elektrycznego
HPHT (wysokie cinienie, wysoka
temperatura) KTK (Kintec*)
do wydajnego i bezpiecznego
przesyu mocy i danych podczas
procesu wiercenia.
Ze wzgldu na zastosowanie
w urzdzeniach wykorzystywanych
na polach naftowych, niezawod-
no zcza wielowtykowego jest
istotna dla zmniejszenia kosztow-
nych czasw przestoju. Materia,
jak rwnie zcze naley przete-
stowa zgodnie ze standardami
przemysowymi w symulacjach ro-
dowiska wystpujcego w realnym
wiecie. Wybierajc materia
i opracowujc proces formowania
wtryskowego, obie firmy cile
surowce 7
wsppracoway, umoliwiajc fir-
mie Rampart wprowadzenie na ry-
nek pierwszego zcza z zastoso-
waniem polimeru VICTREX PAEK.
Poniewa rezerwy ropy naftowej
wyczerpuj si, przemys jest zmu-
szony do poszukiwa ropy nafto-
wej w niekonwencjonalnych miej-
scach, gdzie moe dochodzi
do naraenia urzdze i kompo-
nentw na wysze temperatury
i cinienia, jak rwnie na agresyw-
ne korozyjne elementy.
Klienci uywajcy cznikw
epoksydowych musz si zmaga
z wieloma potencjalnymi proble-
mami wyjania Ed Beshoory, pre-
zes firmy Rampart Products.
W konsekwencji tego poszukuje-
my materiaw o wysokiej wydaj-
noci, ktre s w stanie speni
wiele wymaga. Dlatego te obec-
nie po raz pierwszy zastosowali- VICTREX
 surowce tworzywa P 2 7

my materia Victrex, polimer VIC- riau moe powodowa pknicia

TREX HT, ze wzgldu na jego spj-
ne waciwoci i moliwo prze- nieczno wzywania firm serwiso-
twarzania. Edukacja oraz wsparcie
zwizane z przetwarzaniem, ktre-
go firma Victrex udzielia w fazie
rozwoju przekonaa nas w firmie
Rampart do tego, aby przyjrze si
rwnie innym polimerom wyso-
kiej wydajnoci dla przyszych za-
stosowa, umoliwiajc nam za-
oferowanie cznikw o waciwo-
ciach zwizanych z wydajnoci,
ktrych poszukujemy.
Rosnce wymagania inynierskie
Nowe zcze musi wytrzyma tem-
peratury przekraczajce 400F
(200C) oraz cinienia na pozio-
mie 20.000 psi (1380 bar), zapew-
niajc rwnie niezawodne po-
czenie elektryczne, chronic jedno-
czenie drogie czujniki i elektroni-
k. Dodatkowe wymagania obej-
moway zgodno ze standardo-
wymi przemysowymi modelami
wtykw i wydajnoci montao-
w. Aby zapewni niezawodno
zcza wielowtykowego wykona-
nego z zastosowaniem materiau
Victrex, firma Rampart zgromadzi-
a dane podczas stosowania nowe-
go zbiornika testowego. Umoli-
wia on uzyskanie ustawie opera-
cyjnych w czasie rzeczywistym dla
testowania wydajnoci rwnocze-
nie w wysokiej temperaturze
i przy wysokim cinieniu w precy-
zyjny sposb. Alternatywnymi stra-
i kruszenie si, co powoduje ko-
wych celem wymiany zcza. Firma
Rampart Products stwierdzia, e
zcze na bazie VICTREX HT posia-
da ponad dwa razy wiksz odpor-
no na uderzenia, ni zcza wy-
konane ze wzmacnianej wknem
szklanym ywicy, co zapewnia
wiksz niezawodno podczas
uytkowania poprzez zredukowa-
nie pkania i kruszenia si. Zcza
wykonane z wysokiej wydajnoci
polimeru Victrex mog zapewni
wiksz stabilno w procesie
wiercenia, umoliwiajc niezawod-
n transmisj energii i danych
do narzdzia, w porwnaniu z in-
nymi rozwizaniami. Oprcz tego,
drgania w narzdziu mog powo-
dowa wytwarzanie si pyu ze z-
czy epoksydowych, co moe do-
prowadzi do zwar elektrycznych
i kosztownych czasw przestoju.
Oprcz znalezienia odpowiednie-
go materiau, rwnie wan klu-
czow spraw dla przemysu jest
efektywna produkcja. Polimer VIC-
TREX HT umoliwi to poprzez
szybkie formowanie wtryskowe.
Victrex zapewnia pomoc eksperck
Elektryczna
perspektywa
podczas formowania wtryskowe-
go materiaw, skracajc w ten
sposb czas cyklu opracowania
i umoliwiajc nam dalsz popra-
w wydajnoci podsumowa Ed
Beshoory, prezes firmy Rampart
Products. Przedstawiciele firmy BOREALIS

tegiami oceny moe by typowo
testowanie zcza w odpowiedniej
temperaturze, lecz przy minimal-
nym cinieniu i w temperaturze
pokojowej.
Firma Victrex wykracza poza stan-
dardowe protokoy testowe, takie
jak NORSOK i ISO. Postpujc
w ten sposb, firma wspiera prze-
mys dla lepszego zrozumienia,
w jaki sposb materiay VICTREX
PAEK sprawuj si w surowym ro-
dowisku. Victrex typowo testuje
polimery przez duszy czas, czyli
przez kilka godzin oraz w warun-
kach symulacji wiata rzeczywiste-
go, takich jak wysze temperatury
i bardziej agresywne rodowisko
chemiczne, ni okrelone przez
protokoy testowe powiedzia dr
Geoff Small, Energy Market Tech-
nology Manager w firmie Victrex.
To pozwala na lepsze przewidy-
wanie sposobu, w jaki polimer b-
dzie si zachowywa w rnych
warunkach, co jest korzystne dla
opracowania niezawodnych zasto-
sowa.
Skrcenie czasw przestoju
i kosztw systemu
Tradycyjnie, wzmacniana wknem
ywica epoksydowa (termoutwar-
dzalna) bya wykorzystywana
na rynku zczy technicznych KTK.
Jednake zastosowanie tego mate-
Rampart s przekonani, e oprcz
segmentu rynku wiertniczego, linia
zczy elektrycznych bdzie moga
by stosowana w rodowisku pod-
wodnym, w urzdzeniach medycz-
nych oraz w zastosowaniach woj-
skowych.
Urzdzenia do wierce na polach
naftowych, w szczeglnoci syste-
my tensorw MWD (Measure Whi-
le Drilling pomiar podczas wier-
cenia), typowo wymagaj zastoso-
wania zczy 7-14 KTK. Zcza elek-
tryczne wykonane z materiau Vic-
trex mog by rwnie stosowane
w narzdziach LWD (Logging Whi-
le Drilling profilowanie podczas
wiercenia) oraz w zespoach bate-
rii umieszczanych w otworze.
Polimery VICTREX HT zostay za-
projektowane w sposb umoli-
wiajcy zachowanie znakomitych
waciwoci mechanicznych
w wyszych temperaturach, cinie-
niach oraz przy agresywnych che-
mikaliach i zapewniaj oglny pro-
fil wydajnoci wykraczajcy poza
poziom polimeru VICTREX 450G
PEEK, wysokowydajny polimer cz-
sto wykorzystywany w przemyle.
Borealis i Borouge, to wiodcy
dostawcy innowacyjnych, roz-
wiza z zakresu technologii
tworzyw sztucznych. Firmy ogo-
siy wdroenie kilku nowych ty-
pw polipropylenw (PP) z ro-
dziny termoplastycznych olefin
(TPO) Daplen, a take mieszanek
wzmocnionych wknami szkla-
nymi Fibremod. Te nowe, inno-
wacyjne tworzywa uzupeniaj
ofert sprawdzonych rozwiza
firmy Borealis w zakresie rozwi-
za dla przemysu produkujce-
go lekkie czci samochodowe,
elementw zewntrznych, we-
wntrznych i tych pod mask
(UTB).
Co wane, te rozwizania po-
zwalaj na swobod i elastycz-
no projektowania w przypad-
ku pojazdw wyposaonych
w hybrydowy lub elektryczny
ukad napdowy. Chocia prze-
mys motoryzacyjny dy do po-
prawy ekologicznoci technolo-
gii silnika spalinowego (ICE), co-
raz wiksze znaczenie maj na-
pdy alternatywne. Borealis i Bo-
rouge wykorzystuj swoj wie-
dz fachow z zakresu poliolefin
w celu opracowania wartocio-
wych i innowacyjnych rozwi-
za, ktre oferuj wiksz swo-
bod projektowania i umoli-
wiaj oszczdno wagi pojaz-
du, nie wymagajc adnych
kompromisw jeli chodzi o wa-
ciwoci mechaniczne.
Modernizacja motoryzacyjnego
designu w erze pojazdw
elektrycznych
Lekka konstrukcja, w tym zasto-
sowanie mocnych, a zarazem
lekkich materiaw, staa si ko-
niecznoci dla przemysu samo-
chodowego. Redukcja wagi po-
maga zredukowa emisj CO2
w pojazdach, a tym samym od-
grywa kluczow rol w umoli-
wianiu producentom przestrze-
gania norm ekologicznych. Nie-
ktrzy eksperci przewiduj, e
alternatywne ukady napdowe,
podobnie jak pojazdy elektrycz-
ne, zyskaj znaczny udzia w ryn-
ku do 2030 roku. Jednoczenie
mona wyobrazi sobie now
gam moliwoci projektowych
w pojazdach elektrycznych i au-
tonomicznych.
Na przykad, czci skadowe po-
jazdw elektrycznych zasilanych
z akumulatorw lub ogniw pali-
wowych mog by zasadniczo
przeprojektowane pod ktem
zastosowania kompaundw PP
maej gstoci ze wzgldu
na nisze temperatury robocze
w porwnaniu z silnikami ICE.
Komponenty takie jak pokrywy
tworzywa P2  7
baganika czy przedniego grilla
mog by wykonane z monoma-
teriaowych elementw PP, ktre
s nie tylko lejsze, ale s atwiej
poddawane recyklingowi. Gdy
niegdy tylko metalowe i kosz-
towne tworzywa inynieryjne
byy materiaem moliwym
do zastosowania w celu wykona-
nia elementw konstrukcyjnych,
tak w nowych warunkach moe
by rozpatrywane wykorzystanie
PP w takich zastosowaniach.
Kiedy wraz z wiodcymi OEM
i ich partnerami Tier 1 eksploru-
jemy nowe obszary dziki pro-
jektom pojazdw elektrycznych,
jestemy zobowizani do opra-
cowywania takich poliolefin,
ktre umoliwi naszym klien-
tom nowe mylenie o inynierii
materiaowej, mwi Nicholas
Kolesch, szef dziau marketingu
brany motoryzacyjnej w Bore-
alis. Widzimy potencja do ca-
kowitego przemylenia designu
w motoryzacji, dziki bogactwu
oferowanych obecnie rozwiza
opartych na PP i to najbliszym
horyzoncie czasowym.
Kilka nowych gatunkw z zespo-
w mieszanek wzmocnionych
wknami Daplen PP TPO i Fibre-
mod PP, ktre cz waciwoci z eliminacji koniecznoci stoso-
uytkowe z atwym przetwarza-
niem, zostao pokazanych
na konferencji International Pla-
odwiedz nas na
targach plastpol
23-26 maj17
MASTERBATCH
for a lifetime
stics in Automotive Engineering,
ktra odbya si pod koniec mar-
ca tego roku w Mannheim.
Nowe, lekkie klasy Fibremod
i Daplen dla samochodw
Wasna technologia Fibremod
polipropylenu wzmocnionego
wknem szklanym (PP-LGF) zna-
na jest z doskonaego wypenie-
nia wknami i elastycznoci,
umoliwiajc stosowanie r-
nych matryc polipropylenowych
oraz produkcj gatunkw w ko-
lorach niestandardowych. Dziki
komercyjnemu uruchomieniu
LGF Fibremod GB416LF z 40%
zawartoci wypeniacza, Bore-
alis rozszerza ofert o nowe, lej-
sze rozwizanie w produkcji pe-
nego moduu tylnej klapy. Mate-
ria o niszej gstoci zastpuje nych i nie tylko.
metale lub tworzywa inynieryj-
ne. Jako materia o wysokiej
pynnoci, Fibremod GB416LF
spenia wymagania dotyczce
emisji, jak i kryteria mechanicz-
ne. Dziki doskonaej estetyce
powierzchni ten typ Fibremod
moe by stosowany w przypad-
ku widocznych na zewntrz cz-
ci. Jego ekologiczno wynika
nie tylko z niskiej wagi, ale take
zawartoci wypeniacza (np. PP-
wania jednej lub wicej warstw
farby lub dodatkowych elemen-
tw poprawiajcych estetyk. In-
info@pl.gabriel-chemie.com | www.gabriel-chemie.com
surowce 
nym wanym rozszerzeniem
portfolio Fibremod jest
GD577SF, nowy gatunek krtki-
mi wknami szklanymi (SGF)
z 50% wypenieniem. Oprcz do-
skonaych parametrw mecha-
nicznych nawet w wyszych
temperaturach typ ten oferuje
rwnie dobre waciwoci po-
wierzchni widocznych elemen-
tw konstrukcyjnych. Jako po-
tencjalne rozwizanie zastpcze
wymagajcych aplikacji metalo-
wych i poliamidowych (PA), BOREALIS
GD577SF nadaje si do rno- utrzymuje charakterystyk prze-
rodnych zastosowa zewntrz- twarzania i wytrzymaoci
nych, wewntrznych i UTB, w produkcji w dugich seriach.
w tym do wykonania w peni Chocia jest to lekki gatunek,
tworzywowych moduw przed- z pewnoci charakteryzuje go
nich, pedaw sprzga i gazu, estetyka powierzchni i moe by
zewntrznych struktur lustrza- uywany do uzyskania po-
wierzchni klasy A, bez tygrysich
prkw i wszelkich innych wi-
Nowa lekka klasa Daplen docznych wad wizualnych, ktre
dla wntrz samochodowych zwykle ujawniaj si w trakcie
Jako nowa generacja materiaw formowania wtryskowego. Jest
bardzo czysty produkt Daplen bardzo przydatny w szerokim za-
EE001AI charakteryzuje si do- kresie konfiguracji wtrysku
skonaymi waciwociami me- i ukadw narzdzi.
chanicznymi i minimaln zawar-
toci wypeniacza. Przy podob-
nej charakterystyce skurczu ty-
powej dla gatunkw o wyszej
-T15) nowy Daplen EE001AI mo-
e by uywany w istniejcych
geometriach narzdzi. Daplen
stoisko
d 115
 surowce
Modu recyrkulacji spalin
Dziki odpornemu na hydroliz
materiaowi PBT (politereftala
butylenu) Ultradur HR firmy
BASF oraz dowiadczeniu i wie-
dzy firmy BASF zwizanej ze
zgrzewaniem ultradwikowym,
firma Rosenberg opracowaa no-
wy typ nonika dla czujnikw
zjawiska Halla. czy on obudo-
w i pytk obwodw drukowa-
nych w jednym podzespole i jest
formowany wtryskowo w poje-
dynczym, cakowicie zautomaty-
zowanym kroku produkcyjnym.
Membrana PET, ktra jest przy-
spawana do obudowy, zapewnia
kompensacj cinienia wymaga-
n w przypadku zmian klimatu.
W poczeniu z BASF PFT, ktry
jest odporny na wilgotno po-
wietrza, trwao komponentu
ulega poprawie. Nonik stanowi
kompletn przekadni; przyspa-
wany czujnik zjawiska Halla mie-
rzy pozycj zaworu w recyrkula-
cji spalin. Cay komponent zosta
zamontowany w postaci pokry-
wy na moduach recyrkulacji
spalin, ktre s montowane
standardowo w wielu pojazdach
RAINBOW
w Europie.
QDMZLNV]HSU]HVWU]HQLHURERF]H
tworzywa P 2 7
ratury lub cinienia powietrza.
Jednake, poniewa te zmiany
klimatyczne s nieuniknione
i powoduj powstawanie efektu
pompowania w obudowie, cien-
ka membrana PET zostaje przy-
Materiay stosowane do modu- kaln konstrukcj. Pytka obwo- spawana do pokrywy czujnika.
w recyrkulacji spalin (EGR) mu- dw drukowanych jest wkada- Membrana, ktra ma rednic
sz wytrzyma wysokie obcie- na do formy dla obudowy i mo- okoo 1,3 cm jest mocowana
nia termiczne, mechaniczne cowana na miejscu w taki spo- do obudowy PBT za pomoc
i chemiczne. Ponadto musz by sb, e moe zosta zalana bez zgrzewania ultradwikowego.
bardzo odporne na pezanie i ko- koniecznoci stosowania ze- Jest ona przepuszczalna dla po-
rozj. Ultradur B 4330 G6 HR (HR wntrznych urzdze przytrzy- wietrza, lecz rwnoczenie wo-
= odporny na hydroliz) charak- mujcych. To pozwala wyelimi- doszczelna. W ten sposb za-
teryzuje si wysok odpornoci nowa obecno linii zgrzewa- pewniana jest wymagana kom-
na hydroliz w wilgotnym i cie- nia, ktre mog spowodowa pensacja cinienia. Wraz z do-
pym rodowisku, co pozwala wyciek w razie fluktuacji tempe- pasowanymi do potrzeb tworzy-
znacznie wyduy trwao i wy- BASF
trzymao komponentu cz-
nie z zakresem temperatury 40
do 140C, co jest wymogiem pro-
ducentw z brany motoryzacyj-
nej jako wynik coraz bardziej
kompaktowej konstrukcji w EGR
i przedziale silnika. Ultradur
B 4330 G6 HR rwnie charakte-
ryzuje si znacznie zwikszon
odpornoci na media zasado-
we, ktre powoduj pkanie ze
wzgldu na korozj naprenio-
w. Tworzywo moe by prze-
twarzane bez problemw. Pokry-
wa czujnika o wymia-
rach 10x8 cm jest niezwykle
szczelna. Po czci ze wzgldu
na jednostopniowy proces for-
mowania wtryskowego oraz uni-
0DV]\Q\GRJXP\UP\&+$3
 1RZRF]HVQHZWU\VNDUNL]VHUZR
   
QDSGHPRGN1GRN1
   
 :WU\VNDUNLGRV]\ENLHJRZWU\VNX
  
 :WU\VNDUNLGRJXP\
 
 3UDV\K\GUDXOLF]QH

 8U]G]HQLDSHU\IHU\MQH
 
GRZWU\VNDUHNLSUDV
 
 )RUP\ZWU\VNRZH

PONAR PLAST  0RGHUQL]DFMHLUHPRQW\

6SND]RJUDQLF]RQRGSRZLHG]LDOQRFL6SN  6HUZLVJZDUDQF\MQ\
 
\ZLHFXO/HQLDQNDD LSRJZDUDQF\MQ\

WHOID[ZZZSRQDUSODVWSO  &]FL]DPLHQQH

:\F]Q\SU]HGVWDZLFLHOUP5$,1%2:L&+$3  6]NROHQLDLSRUDG\WHFKQLF]QH
 
 0DQLSXODWRU\ 
tworzywa P2  7 surowce 

wami sztucznymi dla obudowy

udao nam si opracowa i wy-
produkowa w cigu zaledwie
dwunastu miesicy pokryw
czujnika i speni specyfikacje
producenta dotyczce szczelno-
ci i niezawodnoci procesu po-
wiedzia Axel Gutzmer, kierow-

Ekologiczne
nik operacyjny firmy Rosenber-
ger Spritzguss und Formenbau.
Poczenie obudowy, zcza
i cieek mona byo wczeniej
wykona tylko w wielostopnio-
wym, skomplikowanym proce-
sie formowania wtryskowego:
najpierw oddzielnie oblewano

wiaderko
tworzywem cieki przewodni-
kw, a nastpnie umieszczano je
w oddzielnej formie, ktra jest
wykorzystywana do produkcji
caego komponentu obudowy.
Aby zabezpieczy cieki prze-
wodnika przed przesuwaniem
si podczas tego procesu formo- SUPERFOS

wania wtryskowego, byy one
generalnie zabezpieczane za po-
moc zewntrznych urzdze
przytrzymujcych.
Historia RPC Superfos liczy ju ponad 100 lat. W 1964 r. firma stwo- tem. Zapinka pomaga utrzymywa
rzya podstaw obecnej pozycji jako europejskiego lidera na rynku winorole na konstrukcji trejau,
opakowa z tworzyw sztucznych wtryskowych. Oto trzy przypadki tak aby rosy w podanym kierun-
dokumentujce histori sukcesu na niszowych rynkach. ku: w gr. Biorc pod uwag roz-
miary winnic, potrzebne s ogrom-
Biodegradowalne w wiaderkach SuperCube i zarw- ne iloci zapinek oraz wymagaj
zapinki do winoroli no sam produkt, jak i opakowanie, one duego nakadu pracy. Dlate-
otrzymuj entuzjastyczne oceny. go w peni biodegradowalne za-
Francuska firma Compagnie des Biodegradowalna zapinka do wi- pinki wykonane ze skrobi s wan
Agrafes opracowaa w peni biode- noroli, opracowana i sprzedawa- innowacj, dziki ktrej mona za-
gradowaln zapink do winoroli, na przez francusk firm rodzinn oszczdzi wiele godzin powico-
wspierajc pionowy wzrost rolin. Compagnie des Agrafes, jest ma- nych na ich zbieranie: nawet do 10
Obecnie zapinki s oferowane ym, ale wartociowym elemen- godzin na hektar.
2 surowce
SUPERFOS
Poszukiwany nowy
typ opakowania
Dla tego obiecujcego produktu
Chlo Gautherot, asystentka kie-
rownika firmy Compagnie des
Agrafes, szukaa nowego typu
opakowania zamiast zwykych pla-
stikowych torebek w tekturowych
pudekach. Byo dla nas jasne, e
chcemy sprzedawa nasze nowe
zapinki w plastikowych wiader-
kach, ale nie mielimy adnej kon-
kretnej koncepcji. Podczas przegl-
dania opcji dostpnych na rynku
opakowa, nasz uwag przyci-
gna witryna internetowa firmy
RPC Superfos i nawizalimy z ni
kontakt.
To bya rozsdna decyzja i jestemy
bardzo zadowoleni ze wsppracy
z tym dynamicznym i pomocnym
dostawc opakowa. Razem zna-
lelimy idealne rozwizanie dla
biodegradowalnych zapinek: wia-
derko SuperCube o pojemno-
tworzywa P 2 7
ci 5,5, litra informuje Chlo Gau- lokrotnego uycia stanowi dosko-
therot. nae poczenie.
Firma RPC Superfos umoliwia Zdaniem Chlo Gautherot hodow-
przetestowanie rnych opcji wia- cy winoroli uwaaj, e praktycz-
derek. Ostatecznie wybrano roz- ne wiaderko zapewnia zapinkom
wizanie o przekroju kwadrato- dodatkow warto. Jest tak dlate-
wym SuperCube, poniewa dosko- go, poniewa nie musz przenosi
nale spenia wymagania pod zapinek z plastikowych torebek
wzgldem aspektw estetycznych, do wiaderek, ktre s i tak po-
moliwoci wielokrotnego uycia, trzebne do utworzenia konstrukcji
rozmiarw i logistyki, dodaje. Za- trejau. Ponadto firma Compagnie
pinki wykonane z surowca pocho- des Agrafes docenia, e wiaderka
dzenia rolinnego i wiaderko wie- mona uywa wielokrotnie. Dziki
tworzywa P2  7
SUPERFOS
moliwoci wielokrotnego uycia
doskonale pasuje do zapinek wy-
konanych z surowca pochodzenia
rolinnego. Chlo Gautherot sama
przygotowaa projekt wiaderka
i jest zadowolona z kocowego
efektu. Ukad graficzny i rysunki
zostay precyzyjnie przeniesione
na wiaderko bez jakichkolwiek wy-
czerpujcych dyskusji wszystko
byo wykonalne dziki zaawanso-
wanej technice etykietowania
w formie (IML). Wiaderko Super-
surowce 
Cube wyglda dokadnie tak, jak je swoje produkty do krajw pro- stwach domowych. Nowy pomys
chcia zleceniodawca. Przykuwa dukujcych wino na caym wiecie, wywodzi si z inicjatywy La Bara-
wzrok, wyrnia si wspaniaymi od Nowej Zelandii i Ameryki Pou- que Huile i obejmuje wykorzysta-
kolorami i nie sposb go nie za- dniowej po Europ. nie opakowa na zuyty olej. Cho-
uway w marketach sprzedaj- cia moe nie jest to powszechnie
cych zapinki wykonane ze skrobi. Wiaderka od RPC Superfos przyjte, poddawanie oleju jadal-
Od wprowadzenia na rynek warto- przyczyniaj si do recyklingu nego recyklingowi jest wyjtkowo
ci sprzeday biodegradowalnych oleju zasadne. Jadalny olej przeksztaca-
zapinek firmy Compagnies des ny jest w biodiesel i inne podobne
Agrafes s na krzywej wznoszcej, Kwadratowe wiaderko SuperCu- typy paliwa, ktre mog by stoso-
udowadniajc, e zarwno pro- be od RPC Superfos peni kluczo- wane w samochodach i ogrzewa-
dukt, jak i opakowanie, speniaj w funkcj w recyklingu oleju ja- niu domowym. Zatem zamiast wy-
wymagania rynku. Firma eksportu- dalnego we francuskich gospodar- lewania oleju ze smaenia w g-
 surowce tworzywa P 2 7

bokim tuszczu do odpywu, co

wiza si moe z ryzykiem zatka-
nia rur, zachca si do zbierania
zuytego oleju w domu i dostar-
czania go do lokalnych miejsc
zbirki.

Poszukiwanie prostego sposobu

dla prywatnych gospodarstw
domowych

Oczywicie modus operandi musi

by bezproblemowy; w innym wy-
padku jedynie niewielka cz spo-
ecznoci pozostanie zaangaowa-
na w dziaanie w zrwnowaony
sposb. Nowy francuski pomys
La Baraque Huile jest inicjaty-
w wsptworzon przez trzy pod-
mioty w regionie Rhne-Alpes,
w tym 1RDesign, firm opracowu-
jc i promujc produkty i usugi
przyjazne dla rodowiska.
Sylvain Denat, zaoyciel i CEO fir- SUPERFOS

my 1RDesign, wyjania, e szaco-
wane 5% zuytego oleju jadalnego
pochodzcego z gospodarstw do-
mowych we Francji jest obecnie
ponownie wykorzystywane. Ini-
cjatywa La Baraque Huile rozpo-
czo si od kilku miejsc zbirki,
jednake nasza wizja polega
na zwikszeniu udziau ponownie
wykorzystywanego oleju jadalnego
we Francji z 5% do 20%.
Przed nami znajduj si dwa gw-
ne cele: po pierwsze, pragniemy
zwikszy wiadomo faktu, e ja- perfos. W domu w atwy sposb teczn komunikacj La Baraque
dalny olej moe by poddawany mona przelewa zuyty olej jadal- Huile z uytkownikami wiaderek.
recyklingowi i powinien by odpo- ny do kwadratowego wiaderka, W lokalnej stacji recyklingu znajdu-
wiednio usuwany. Po drugie, chce- wyposaonego w wygodn po- je si pomieszczenie na zuyty olej
my uproci ten proces tak, aby krywk i rczk. La Baraque Huile umieszcza si
osoby prywatne oddaway swj Po napenieniu wiaderka, przeno- tam pene wiaderka.
zuyty olej do recyklingu przeko- szenie go nie wymaga wysiku Osoba szanujca otaczajce rodo-
nuje Sylvain Denat. jest stabilne, pozostaje na miej- wisko moe w ten sposb konty-
scu w samochodzie, a szczelna po- nuowa proces recyklingu, biorc
Waciwe wiadro do pracy krywka eliminuje wycieki. stamtd czyste, puste wiaderko
Dua pokrywka pozwala na wyra- z powrotem do domu. Oczywicie,
W tym miejsce na scen wkracza ne eksponowanie instrukcji dla korzystanie z wiaderka jest darmo-
wiaderko SuperCube od RPC Su- uytkownika, umoliwiajc sku- we.
tworzywa P2  7
SUPERFOS
Kwadratowy ksztat jest zalet
Sylvain Denat podkrela pewne za-
lety stosowania wiaderka SuperCu-
be, ktre s rwnie istotne
w przetwarzaniu zuytego oleju.
Zuyty olej jadalny ma dobrze
okrelon warto rynkow i przy- To cigle pocztki tego rozwiza-
czynia si do odpowiedzialnego
wykorzystania zasobw. Potrzebu-
jemy zoptymalizowa logistyk
w tym kontekcie. Kwadratowy
ksztat wiaderka sprawia, e mo-
na je w atwy sposb transporto-
wa i ukada w stosy, a wygodna
rczka, umieszczona po przekt-
nej, uatwia jego oprnianie.
Efektywna wsppraca
cowanie pomysu dla naszego roz-
nia i do tej pory Sylvain Denat spo-
tka tylko kilka osb korzystajcych
z wiaderka SuperCube w punkcie
zbirki oleju. Pomimo tego powie-
dzia, e wszystkie napotkane oso-
by podchodziy bardzo entuzja-
stycznie do wiaderka i pomysu
prostego recyklingu oleju jadalne-
go. Dodatkowo, jest zadowolony
ze wsppracy z dostawc wiade- ledziowych, ktrego asortyment
rek.
Firma RPC Superfos uatwia opra-
mentowane w tradycyjny sposb,
wizania i dostarczya bardzo do-
br usug. Cieszymy si ze wza- stw, jak i dla brany gastrono-
jemnego zrozumienia, a wsppra-
ca z RPC Superfos przebiega bez-
problemowo.
surowce 
Wedug francuskich przepisw,
profesjonalne kuchnie s prawnie
zobowizane do zbierania zuyte-
go oleju jadalnego i oddawania go
do recyklingu. Teraz, dziki La Ba-
raque Huile i wiaderku SuperCu-
be, prywatne gospodarstwa do-
mowe we Francji mog korzysta
z prostego rozwizania i robi to
samo.
Jedyny dostawca opakowa
plastikowych do ledzi
Jakie kryteria wyboru stosuj Pa-
stwo, rozwaajc wspprac z do-
stawc opakowa? Dla firmy Te-
nax, czyli duskiego producenta
ledzi, najwaniejsze kwestie
pod tym wzgldem to wysoka ja-
ko wiaderek, stae dostawy
i wsppraca oparta na jasnych za-
sadach.
Obecnie firma RPC Superfos jest je-
dynym dostawc opakowa plasti-
kowych dla Tenax. Przedsibior-
stwo Tenax to jeden z najlepszych
duskich producentw wyrobw
obejmuje najwyszej jakoci le-
dzie: marynowane, solone lub fer-
przeznaczone zarwno dla detali-
micznej.
W ofercie skierowanej do brany
gastronomicznej Tenax wykorzy-
 surowce tworzywa P 2 7

stuje wiaderka SuperFlex z tworzy-

wa sztucznego produkcji RPC Su-
perfos obecnie jedynego dostaw-
cy opakowa plastikowych dla tej
duskiej firmy.

Cigo dostaw
jest dodatkowym atutem

Kiedy przejlimy przedsibiorstwo

Lykkeberg, ktre prowadzi dziaal-
no podobn do naszej, nadszed
czas, aby ponownie rozway kwe-
sti logistyki opakowa dla na-
szych produktw. Nasz wybr pad
na RPC Superfos. Opakowanie Su-
perFlex doskonale wpasowuje si
w nasz produkcj i cenimy sobie
cigo dostaw zapewnian przez
ich wytwrc. Nasze potrzeby logi-
styczne wymagaj, abymy utrzy-
mywali stabiln liczb opakowa
w magazynie: nigdy nie za mao
i nie za duo. Praca z RPC Superfos SUPERFOS

oznacza, e moemy osign tak
rwnowag. Doceniamy ich zaan-
gaowanie i wiedz, jak rwnie
ich prostolinijno mwi Claus
Thyrre, kierownik ds. kluczowych
klientw w Tenax.
Najwyszej jakoci led
w najwyszej jakoci wiaderkach
W Danii panuje tradycja delekto-
wania si ledziami. Historia przed-
sibiorstwa Tenax siga pra-
wie 120 lat wstecz. Zatrudnia sztuczne oznaczaj bezpiecze- z wyrobami ledziowymi w profe-
w zalenoci od sezonu od 65 stwo w kuchni. sjonalnych kuchniach musi by
do 100 pracownikw. Poniewa Ogromne moliwoci, jeeli chodzi bezpieczna, a dziki SuperFlex nie
wyroby ledziowe firmy Tenax to o projektowanie grafiki, pozwalaj ma ryzyka stuczonego szka, do-
prawdziwe delikatesy produkowa- pokaza kierownikom kuchni i ma- daje Thyrre.
ne ze szczer pasj, opakowanie nagerom ds. cateringu nowe i eks- Artyku opublikowano dziki
musi przekonywa konsumentw cytujce sposoby na podanie na- uprzejmoci portalu Plastech. pl.
o tej najwyszej jakoci. atwe szych ledzi mwi Claus Thyrre.
w obsudze szczelne wiaderko Su- Komentuje take najwaniejsze za-
perFlex wysya wszystkie takie wa- lety opakowa z tworzyw sztucz-
ciwe sygnay, a poza tym jest nych: tworzywa sztuczne s lekkie,
ozdabiane podczas etykietowania a zatem atwe w transporcie. A co
w procesie produkcji. Tworzywa waniejsze, nie tuk si. Praca
tworzywa P2  7
Tworzywo od PolyOne
wiato w basenie lub jacuzzi
Akboru Elektrik, turecki dostawca
systemw owietleniowych dla
basenw, jacuzzi i ogrodw, wy-
bra termicznie przewodzce po-
limery ThermaTech produkcji Po-
lyOne w celu wymiany aluminium
dla rozpraszaczy ciepa w syste-
mach owietleniowych LED base-
nw pywackich.
Wsppraca z PolyOne umoliwia
firmie Akboru Elektrik wykonanie
przejcia od metalu do polimeru, co
pozwolio wyduy uyteczny peratury. Dlatego czsto uywane
okres eksploatacji systemw owie-
tlenia o 200 procent, realizujc tym
samym cele spki prowadzce
do zmniejszenia ciaru czci
i zwikszenia wydajnoci produkcyj-
nej i logistycznej.
Firma od zawsze poszukiwaa no-
wych i innowacyjnych materiaw
w celu usprawnienia wydajnoci
produkcyjnej i jakoci naszych pro-
duktw, powiedzia Zafer Alkan,
dyrektor naczelny Akboru Elektrik.
Firma PolyOne bya w stanie opra-
cowa materia jakiego potrzebo-
surowce 7
walimy i zapewnia doskonae lowych rozpraszaczach ciepa. Pro- ww w formie wtryskowej, poma-
wsparcie dla naszej firmy podczas ducent szacuje, e zastosowanie gajc im optymalizowa ich wydaj-
faz projektowania i produkcji no- polimerw wyduy trzykrotnie no produkcyjn i osiga znacz-
wego produktu. Owietlenie LED okres eksploatacji systemw owie- ce redukcje cznych kosztw cz-
jest duo bardziej wydajne ni tra- tleniowych LED i pozwoli zmniej- ci.
dycyjne owietlenie arowe szy ciar czci o 50 proc.
pod wzgldem przeksztacania Dzienne wskaniki produkcji tego
energii elektrycznej na wiato, ale systemu owietleniowego wzrosy
w dalszym cigu generuje due ilo- o 25 proc., a take wyeliminowane
ci ciepa. zostay czynnoci poboczne wyma-
Diody generujce wiato w syste- gane do wytworzenia czci alumi-
mach LED s czue na wysokie tem- niowych, co pozwolio zredukowa
koszty o ponad 20 proc. za sztuk.
s aluminiowe rozpraszacze ciepa Materiay ThermaTech szybko staj
odprowadzajce ciepo z diody si standardem w brany i zastpu-
w celu wyduenia okresu eksplo- j metal w systemach owietlenio-
atacji systemu. Jednake czci alu- wych LED, powiedzia Holger Kroni-
miniowe s cisze i drosze w pro- mus, zastpca prezesa na Europ
dukcji, a take dostpne s i dyrektor naczelny Specialty Engi-
w mniejszej liczbie opcji wzorni- neered Materials.
czych ni dajce si atwo formo- Cieszymy si, e firma Akboru Elek-
wa polimery przewodzce. trik wsppracowaa z nami pod-
Materiay przewodzce ciepo Ther- czas wprowadzania na rynek tego
maTech oferowane przez firm Po- nowego produktu.
lyOne zapewniy spce Akboru Mamy bardzo due dowiadczenie
Elektrik rozwizanie problemw we wspieraniu producentw pod-
zwizanych z utlenianiem na meta- czas analiz termicznych i przepy-
POLYONE
 tworzywa P 2 7
(1(5*226=&=}'1(
WTRYSKARKI
WTRY SKARKI
]VHUZRQDSGHP
]VHU ZRQDSGHP
1DMZLNV]\Z\EUVL\
]DP\NDQLDLZWU\VNX
]DP\NDQLDLZWU \VNX

6HULD6073GZXS\WRZH
2G  WRQ GR  WRQ ] HODVW\F]-
2GWRQGRWRQ]HODVW\F]-
Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU
2GNJGRNJZWU
\VNRZHM
Q\PGRERUHPMHGQRVWNLZWU\VNRZHM
\VNX
2GNJGRNJZWU\VNX
Domowa
6XSHUPDVWHU  GZXS\WRZD ZWU\-

=DSURMHNWRZDQD SU
ZWU \-
VNDUND   UHZROXF\MQD NRQVWUXNFMD
]H] F]RRZ\FK
SU]H]
pompa GRUNDFOS

HXURSHMVNLFK L MDSRVNLFK HNVSHUWZ
] EUDQ\
EUDQ\ /LF]QH LQQRZDFMH FKURQLR-
FKURQLR-
QH PLG]\QDURGRZ\PL SDWHQWDPL
%XGRZD UHDOL]RZDQD ZH ZVSSUDF\
0LWVXELVKL
]]0LWVXELVKL
-HWPDVWHUWRQ
:WU \VNRGJGRJ
:WU\VNRGJGRJ
(DV\PDVWHUGRWRQ
:WU\VNRGGRJ
:WU \VNRGGRJ
:WU \VNDUNL R FLFKHM SUDF\
:WU\VNDUNL SUDF\ SUHF\]\M
SUHF\]\M--
Q\FK ZWU \VNDFK %RJDWH Z\SRVDHQLH
Q\FKZWU\VNDFK%RJDWHZ\SRVDHQLH
ZVWDQGDUG]LH
0RQWD]NRPSRQHQWZ8(
&HUW\NDW &( L GHNODUDFMH :( FHUW\-
FHUW\-
NDW\ HQHUJRRV]F]GQRFL GRWDFMD
]]IXQGXV]X3ROVHII
IXQGXV]X3ROVHII
2SFMDUXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQL-
2SFMDUXFKZUZQROHJ\FKLNRPXQL-
NDWZVPV]PDV]\Q\
NDWZVPV]PDV]\Q\
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
QDV]\PNOLHQWRPQDRN D]DQH
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
Od 1990 roku
dystrybutor
dystr ybutor wtr
wtryskarek
yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU ]G]HGOD376]
:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
www.wartacz.com.pl
www.wartacz.com.pl
biuro@wartacz.com.pl
7HO)D[
7HO)D[
Quadrant Creative Molding&Systems okaza si wanym partnerem produktw (NPI) firmy Grundfos
wiodcego producenta pomp Grundfos. Wsplnie firmy opracowy- z fabryce w Serbii, gdzie miaa po-
way wane elementy nowej domowej pompy wody SCALA2. wstawa SCALA2 oraz zesp Qu-
SCALA2 jest pierwszym projektem tego typu firmy Grundfos wpro- adrant CMS Wgry, gdzie ma by
wadzanym na rynek konsumencki i spotka si on ju ze znaczcym prowadzona seryjna produkcja
odzewem. czci.
Formy produkcyjne zostay zapro-
Grundfos jest wiodcym produ- na by j byo umieci w pobliu, jektowane przez firm Quadrant
centem pomp przemysowych a nawet wewntrz domu. i zostay opracowane zgodnie ze
o duej trwaoci, wykonywanych Technologia wtryskiwania pozwala specyfikacjami wewntrznymi. Do-
prawie cakowicie z obrabianych firmie Grundfos tworzy bardziej strajanie produkcji przeprowadzo-
odleww metali. Do produkcji zoone czci, ni jest to moliwe no w Quadrant CMS. Produkcja
pompy SCALA2 potrzebny by przy uyciu odleww metalu, dzi- pierwszych wyprasek, wszystkich
partner, ktry mgby pomc ki czemu mona byo zaprojekto- z mieszaniny PPE+PS, rozpocza
w projektowaniu komponentw, wa pomp, ktra bya bardziej si na pocztku 2016 roku. Sprze-
ktre mogyby by produkowane kompaktowa ni jakakolwiek do- da pompy SCALA2 uruchomiono
w duych ilociach przy uyciu for- tychczas. na wielu rynkach na caym wiecie
mowania wtryskowego z tworzyw To, co nastpio po tym, jak firmy w cigu roku.
sztucznych. Firma Quadrant Cre- uzgodniy zasady wsppracy, to Dziki zespoom inynieryjnym
ative Molding&Systems (Quadrant okres intensywnego wspdziaa- z obu firm wsppracujcych cile
CMS) zostaa wybrana ze wzgldu nia pomidzy zespoami badaw- w rozwoju pompy SCALA2 udao
na swoje dowiadczenie w projek- czymi w firmie Grundfos w Danii, nam si osign doskonay wy-
tach zastpowania metali tworzy- a zespoem projektowym Qu- nik mwi Mikkel Essenbk, dy-
wami sztucznymi, a take know- adrant CMS, w tym inynierw rektor dziau Grundfos. Bylimy
-how w projektowaniu procesw CAD i kontroli jakoci w Belgii. w stanie zrwnoway wymagania
produkcji. Wszystkie wsplnie opracowywa- produktu i procesu produkcyjnego
Quadrant CMS jest producentem ne elementy musiay by zaprojek- do bardzo satysfakcjonujcego po-
zintegrowanych w peni systemw towane do formowania w wielkich ziomu.
wtryskowych, aplikacji i elemen- seriach, przy uyciu tworzyw ter- Pompa SCALA2 osigna ju suk-
tw z tworzyw sztucznych. Zajmu- moplastycznych odpornych na wy- ces na caym wiecie, dziki nie-
je si zindywidualizowanym pro- sokie cinienie i ktre zostay za- wielkim wymiarom, niskiemu po-
jektowaniem, dysponuje oprzyrz- twierdzone przez wadze krajowe, ziomowi haasu (mniej wicej ta-
dowaniem, wykonuje formowanie takie jak WRAS, NSF i ACS w celu kiemu jak zmywarka do naczy),
i monta. Gwna dziaalno pro- kontaktu z wod pitn. atwoci instalacji, prostemu stero-
dukcyjna firmy odbywa si w Tielt, Quadrant i Grundfos opracoway waniu i wreszcie duej niezawod-
w Belgii a drugi zakad znajduje rne czci pompy, w tym ele- noci.
si w pobliu Budapesztu na W- menty wlotu i wylotu wody oraz To by wany projekt dla firmy
grzech. system zaworw zwrotnych, obu- Grundfos, ktry umoliwia firmie
Kiedy projekt SCALA2 rozpoczyna dowy turbiny znajdujcej si w sa- zdobycie znaczcej pozycji na ryn-
si kilka miesicy temu, ide firmy mym rodku komory pompy. kach konsumenckich na caym
Grundfos byo opracowanie maej W przypadku najbardziej krytycz- wiecie, wychodzc poza tradycyj-
pompy wspomagajcej dostarcza- nych czci tworzono prototypowe ne rynki przemysowe, mwi Jan
nie wody do gospodarstw domo- formy wtryskowe, podczas gdy dla Claeys, account manager z Qu-
wych, w ktrych cinienie wody innych powstay funkcjonalne pro- adrant CMS. Mamy nadziej, e
w sieci jest niskie lub zmienne. totypy przy uyciu spiekania lase- sukces projektu SCALA2 doprowa-
Wikszo wanych czci we- rowego, formy drukowania 3D, dzi do nawizania dalszej wsp-
wntrznych w tym nowym projek- ktre tworzy czci o waciwo- pracy midzy obiema firmami.
cie musiaa by wykonana z two- ciach zblionych do elementw
rzyw sztucznych zamiast metalu formowanych wtryskowo.
(gwnie odleww aluminium), Pniej, na kolejnym etapie rozwo-
poniewa firma Grundfos chciaa ju projektu do dwch zespow
stworzy pomp, ktr charakte- badawczych doczyli czonkowie
ryzowaby tak may haas, e mo- zespou ds. wprowadzania nowych
tworzywa P2  7 6ROLGQHP\Q\
P\Q\]&KLQ
&KLQVVSUDZG]RQH
SUDZG]RQH
NRQVWUXNFMH ZHUVMH ]] QRDPL
SABIC dla motoryzacji NDVNDGRZ\PLV\VWHP9L
NDVNDGRZ\PLV\VWHP9LLQQH LQQH
2IHUXMHP\UZQLHP\Q\
]]F\NORQDPLZ\FLV]RQHRUD]
F\NORQDPLZ\FLV]RQHRUD]

Wielka tylna szyba VWDQRZLVNRZHZROQRREURWRZH

w samochodzie klasy MPV

SAIC General Motors (SGM) uruchomio w Chinach produkcj nowej paliwa, a take poprawi parame-
generacji pojazdw wielofunkcyjnych Biuick GL8 i GL8 Avenir (MPV), try jazdy pojazdw elektrycznych.
ktre posiadaj najwiksze na wiecie tylne okno z poliwglanu (PC), Oprcz znacznej redukcji wagi,
wyprodukowane z tworzywa LEXAN firmy SABIC. Firma SGM oferu- szyby z PC pozwalaj na wiksz
je pi wersji wykoczenia popularnego modelu GL8, ktry produko- innowacyjno ni jest ona moli-
wany jest od 2000 r. gwnie na rynek chiski. Sprzedano tam po- wa w przypadku szka, dziki swo-
nad 700 000 tego modelu. bodzie projektowania i stylizacji,
sprawnoci termicznej i integracji
Nowe tylne okno jest o 40 procent glnoci firma SABIC zapewnia po- czci, powiedzia Jun Luo, za-
(3 kg) lejsze i znacznie bardziej od- moc techniczn i przekazaa wiedz stpca dyrektora generalnego
porne na uderzenia ni porwny- fachow firmie Shentong w zakre- Shentong. Dziki naszej inwestycji
walne okno ze szka. Okna z PC s sie projektowania czci, symulacji w nowe moliwoci produkcyjne,
rwnie wyposaone w elementy procesw, wyboru osprztu, testo- poczone z korzyciami wynikaj-
konstrukcyjne, ktrych nie mona wania, prototypowania i powleka- cym ze wsparcia i wiedzy SABIC, je-
stworzy ze szka, przyczyniajc si nia. stemy dzi na silnej pozycji i mo-
do bardziej innowacyjnego wygl- To unikalne okno z tworzywa emy pomaga producentom wy-
du zewntrznego GL8 nowej gene- LEXAN spenia wymagania SGM, korzysta warto tej technologii,
racji. SGM wybraa Ningbo Shen- szczeglnie dziki niewielkiej wa- a co za tym idzie przyspieszy jej
tong Auto Decorations jako gw- dze tego rozwizania i cieszymy si, szerokie zastosowanie w przemy- Na stanie posiadamy kruszarki
nego dostawc kluczowej czci e jest ono w produkcji, powie- le.
okna. Shentong, dugoletni produ- dzia Scott Fallon, lider brany mo- Nowe tylne okno ma rekordowy Genox
cent elementw motoryzacyjnych toryzacyjnej SABIC. Cieszymy si rozmiar 1200 mm x 450 mm. Jest
z tworzyw sztucznych, udziela rwnie, e to okno oznacza uru- wytwarzane poprzez dwufazowe
wsparcia w trakcie projektowania chomienie nowych zdolnoci pro- formowanie wtryskowe w zaka-
i pomocy technicznej w caym cyklu dukcyjnych Shentong w dziale pro- dzie Shentong, przy uyciu prze-
rozwoju produktu, od koncepcji dukcji wysokiej jakoci elementw zroczystego tworzywa LEXAN PC
po zatwierdzenie wyrobu. z poliwglanu. Cieszymy si z na- i tworzywa CYCOLOY firmy SABIC
Ponadto firma Shentong zainwe- szej wsppracy z firm Shentong, tworzywa PC/ ABS stosowanego
stowaa w nowy zakad produkcyj- ktra to umoliwia i oczekujemy w zaciemnionych obszarach.
ny szyb z PC. Ten zakad znajduje wikszej moliwoci wsppracy Ta kombinacja tworzyw pomaga
si w Yuyao City, w Chinach i jest z nimi, aby podnie korzyci pyn- zaspokoi specyficzne potrzeby
pierwszym zakadem masowej pro- ce ze stosowania szyb zespolonych projektowanych czci wymagaj-
dukcji oszklenia z poliwglanu w produkcji samochodw w Chi- cych tolerancji wymiarw duego
w tym kraju. Moliwoci produkcyj- nach i gdziekolwiek indziej. tylnego okna. Silikonowa twarda 2IHUXMHP\ UZQLH VSUDZG]RQH
ne obejmuj najnowsze technolo- Ustanowienie nowych moliwoci powoka chroni wyrb przed cie-
gie szyb zespolonych, w tym za- wytwarzania szyb z PC w Chinach raniem i wpywem warunkw at- linie i systemy recyklingowe tego
awansowane dwuskadnikowe for- przychodzi w czasie, gdy producen- mosferycznych. producenta:
mowanie wtryskowe i procesy po- ci samochodw w tym kraju i na ca-
wlekania. ym wiecie s pod presj rynku do-
SABIC cile wsppracuje z Shen- magajcego si stosowania lekkich
tong w celu wsparcia rozwoju sys- technologii, ktre maj pomc im
temw okiennych i zapewnienia w przestrzeganiu coraz bardziej ry-
gotowoci produkcyjnej. W szcze- gorystycznych norm emisji i zuycia
SABIC

PPonadto
onadto w ofercie: podajniki,
VXV]DUNL VFKDG]DUNL PDJQHV\
PDJQHV\
klemy do form

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\

Od 1990 roku
dystrybutor
dystr ybutor wtr
wtryskarek
yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU ]G]HGOD376]
:
:URFDZ
URFDZ
XO.RFLHU
XO.RFLHU]\VND
]\VND
ZZZ
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
77HO)D[
HO)D[
 )RUPRZDQLH3U]\V]RFL
)RUPRZDQLH3U]\V]RFL tworzywa P 2 7
Produkcja pojemnikw
od kilku mililitrw do 60 litrw

7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
LZWU\VNX]UR]GPXFKHP
LZWU \VNX]UR]GPXFKHP

6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU\<XNHQ
6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU \<
\<XNHQ
XNHQ
LQZHUWRURZHQDSG\OLPDNZ]$%%

(XURSHMVNDMDNR
ZD]MDW\FNLHMFHQLH
&KLOOHU\RPRFDFKFKRG]HQLD
&KLOOHU \RPRFDFKFKRG]HQLD
od 34 do 238 kW
UZQLH]IXQNFMIUHHFRROLQJX
'XHVFKDG]DF]HRPRFDFKFKRG]HQLD
RGN:GRN:]]DZRUDPL
GURJRZ\PLGOD]LQWHJURZDQHJR
free coolingu
&KRGQLHZHQW\ODWRURZHRPRFDFK
RGN:GRN:]IXQNFM
DGLDEDW\F]QHJRVFKDG]DQLDSRZLHWU]D
DGLDEDW\F]QHJRVFKDG]DQLDSRZLHWU]D
UZQLH]RSFMDXWRRSUQLDQLD
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
QDV]\PNOLHQWRPQDRN
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
D]DQH
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DN
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
XS\
Od 1990 roku
dystrybutor
dystr ybutor wtryskarek
wtr yskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU]G]HGOD376]
:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
Tel.
Tel. 71-3255065, Fax
Fax 71-3251883
Materiay
BASF
do druku 3D
W oparciu o swoje wyjtkowe
portfolio BASF prowadzi prace
nad nowymi materiaami
przeznaczonymi na rynek
drukarek 3D
BASF czy siy z HP, by za pored-
nictwem otwartej platformy HP
Multi Jet Fusion zaoferowa klien-
tom nowe materiay do druka-
rek 3D. Koncepcja otwartej plat-
formy HP pozwala klientom
na wybr dostawcy materiaw,
jak np. BASF, a nastpnie na na-
wizanie z nim bezporedniej
wsppracy w celu stworzenia ma-
teriaw przeznaczonych do kon-
kretnych zastosowa w produk-
cji 3D. BASF i HP zacieniaj
wspprac z myl o szybszym ku 3D olbrzymi wiedz specjali-
poznawaniu wymogw i specyfi-
kacji koniecznych do tworzenia
materiaw przeznaczonych
do produkcji na szerok skal. ktry odpowiada za dziaalno
BASF dy do zintegrowania idei
wypracowanych na bazie tej
wsppracy, by przyspieszy prace
nad szeregiem nowych materia-
w przeznaczonych do udosko-
nalonych produktw druku 3D.
W szerszym zakresie firma rozbu-
dowuje swj arsena dziaa pra- cyjny,
cujc nad nowymi rozwizaniami
dla materiaw przeznaczonych
dla przemysu drukarskiego
w technologii 3D.
Materiay przeznaczone tworzyw sztucznych. W portfolio
do produkcji na du skal przedsibiorstwa znajduj si za-
awansowane konstrukcyjnie two-
W przemyle chemicznym BASF rzywa sztuczne, jak np. Ultramid
posiada najbogatsze portfolio ma- oparty na poliamidzie, Ultradur
teriaw, ktre mona opracowa oparty na politereftalanie butyle-
w druku 3D. Obejmuje ono szeroki nu, Ultrason oparty na polisulfo-
wachlarz konstrukcyjnych tworzyw nach oraz Ultraform oparty
termoplastycznych, poliuretanw, na polioksymetylenie. Kolejn
systemw akrylanowych (np. foto- istotn grup produktw stanowi
polimerw), fotoinicjatorw, funk- rozwizania oparte na poliureta-
cjonalnych rodkw pomocni- nie, ktre stosowane s do popra-
czych, stabilizatorw, pigmentw, wy izolacji budynkw oraz projek-
a take systemw metalowych. towania lekkich konstrukcji samo-
Ten zakres produktw stanowi chodw. Producenci obuwia, pro-
podstaw dla gotowych do zasto- duktw gospodarstwa domowego
sowania preparatw przeznaczo- oraz sprztu sportowego wykorzy-
nych do drukarek 3D. stuj wyjtkowe waciwoci poli-
BASF wnosi do przemysu dru- uretanw. Na t grup produktw
skadaj si elastomery plastyczne
styczn w zakresie materiaw (np. Elastollan (TPU)) oraz elasto-
przeznaczonych do masowej pro- mery mikrokomrkowe. Te przed-
dukcji 3D wyjania Tim Weber, sibiorstwa oraz silny potencja
stanowi filar prac nad materiaa-
globaln HP w zakresie materiaw mi przeznaczonymi do przemyso-
i zaawansowanych zastosowa wych zastosowa druku 3D.
druku 3D. Dziki partnerstwu We wsppracy z HP czymy na-
z przedsibiorstwami, ktre sze zrozumienie potrzeb klientw
od wielu lat tworz nowe materia- i praktykowanych przez nich zasto-
y we wsppracy z klientami re- sowa z fachow wiedz w zakre-
prezentujcymi przemys produk- sie materiaw mwi Dietmar
pragniemy przenie Geiser, ktry w BASF New Business
druk 3D z produkcji jednostkowej odpowiada za strategi druku 3D
do produkcji przemysowej na sze- BASF. Otwarta platforma HP
rok skal. BASF posiada szerokie wspiera postpy prac nad materia-
dowiadczenie w opracowywaniu ami przeznaczonymi do szerokie-
tworzywa P2  7
go przemysowego zastosowania
druku 3D w produkcji, a BASF ode-
gra wan rol w pracach nad ty-
mi materiaami.
Technologia HP Multi Jet Fusion
przypomina druk 2D pod tym
wzgldem, e gowica drukujca
nakada rodki w okrelonym
ksztacie na proszek polimerowy.
rodki i proszek wystawiane s na-
stpnie na dziaanie energii, ktra
umoliwia ich utrwalenie. Dziki
specjalnemu przewodnictwu ciepl-
nemu rodkw proszek polimero-
wy topnieje jedynie tam, gdzie
gowica drukujca naniosa rodek
utrwalajcy, a nie topnieje w miej-
scu, gdzie naniesiono rodek
czyszczcy. Proces ten rni si
od szeroko stosowanego spieka-
nia laserowego, w ktrym proszek
jest nanoszony, a nastpnie stop-
niowo rozpuszczany przesuwajc
si wizk lasera. W porwnaniu
z innymi technologiami druku 3D
technologia HP Multi Jet Fusion
ma na celu nawet dziesiciokrotne
przyspieszenie produkcji, przy jed-
noczesnym zmniejszeniu kosztw
o poow. BASF tworzy rne ma-
teriay oraz gotowe do zastosowa-
nia preparaty przeznaczone
do wszystkich istniejcych techno-
logii druku 3D na obszarze pro-
dukcji tworzyw sztucznych, cera-
miki lub czci metalowych.
O kompetencjach BASF w zakresie
tworzenia materiaw wiadczy
niedawno wprowadzony na rynek
Ultrasint PA6 X028, czyli przezna-
czony do spiekania poliamid 6
w postaci proszku, ktry pozwala
uzyska doskona stabilno me- mi, takimi jak czujniki, sita, pokrywy i ruby, tworzce jeden
chaniczn oraz wysz odporno komponent. Jest to wykonywane za pomoc zgrzewania wibra-
na temperatur w porwnaniu
z komponentami produkowanymi
przy zastosowaniu innych poliami-
dw obecnie stosowanych w dru-
ku 3D. Dymy do stworzenia
trwaych materiaw, ktre mona nie kontrol poziomu oleju i jego jakoci. Oprcz tego, pozwa-
zastosowa w takich produktach
jak samochody, artykuy elektro-
5QRURGQRNRQVWUXNFML
1LHW\SRZHUR]ZL]DQLD
77UZDRLQLH]DZRGQR
U ZDRLQLH]DZRGQR
Pierwszy
(VWHW\F]QHZ\NRQDQLH
zbiornik oleju
z tworzyw 77\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
ZQDV]HMKDOLHNVSR]\F\MQHM
sztucznych
Na targach Chinaplas firma BASF bya wspgospodarzem im-
prezy Design x Innovation, gdzie zaprezentowano zdolnoci
polimerw do tworzenia wysokiej jakoci konstrukcji w obsza-
rach mobilnoci, sportu i rekreacji, jak rwnie budownictwa
i wyposaenia mieszka.
Jednym z przykadw jest pierwszy na wiecie zbiornik na rop
naftow z materiaw termoplastycznych dla silnikw z such
komor korbow, opracowany przez firm Hummel-Formen,
6WHURZDQLHV\JQDHPURERWD
mark ElringKlinger w Lenningen, Niemcy. Zbiornik o masie oko-
o 2,6 kg jest wykonany z materiau Ultramid A3WG7, poliamidu OXEZWU\VNDUNL
OXEZWU \VNDUNL
firmy BASF 66 o zawartoci wkna szklanego 35%, ktry jest 5HJXORZDQDSUGNRWDNWRZDQLH
odporny na olej i starzenie termiczne. Zbiornik jest zatem o 59%
lejszy, ni wczeniejsze konstrukcje spawane ze stali lub alumi- :]PRFQLRQDWDPDRGSRUQD
nium i posiada poprawiony, wielofunkcyjny system separacji QDWHPSHUDWXULXV]NRG]HQLD
oleju, zintegrowany w zbiorniku. Zoony komponent tworzy- PHFKDQLF]QH
wowy zosta wykorzystany w nowym mercedesie AMG GT, kt- 5QRURGQHFHUW\NDW\
ry jest drugim samochodem zaprojektowanym samodzielnie
przez AMG.
LDWHVW\WDP\
Materia na zbiornik oleju charakteryzuje si pomysow geome- )RWRNRPUNDQDNRFXWDP\
)RWRNRPUNDQDNRFXWDP\
tri. Zawiera on dziesi rnych, formowanych wtryskowo cz-
ci poliamidowych, ktre s poczone z 13 kolejnymi elementa-
cyjnego i mechanizmw zatrzaskowych. Przez optymalne wyko-
rzystanie dostpnej przestrzeni, moliwa jest integracja wielu
rnych funkcji. Oprcz zwykego magazynowania oleju, kom-
ponent zajmuje si wentylacj skrzyni korbowej, cznie z sepa-
racj oleju, umoliwiajc napenianie i wymian oleju, jak rw-
la rwnie spowolni i wstpnie przefiltrowa wpywajcy olej. 3U ]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
3U]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
Stosowany Ultramid charakteryzuje si du odpornoci na olej SU]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
SU ]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
niczne, sportowe lub materiay
przeznaczone do obrbki mwi
Geiser. W celu skoordynowania
swoich prac na rynku druku 3D
oraz strategii innowacji, firma
BASF utworzya nowy, dedykowa-
ny podmiot w BASF New Business
GmbH (BNB), a take zaoya cen-
trum technologii zastosowa
Application Technology Center
dla druku 3D, ktre znajduje si
w Heidelbergu w Niemczech. Cen-
trum to koncentruje si na tworze-
niu niestandardowych rozwiza
materiaowych oraz dalszych za-
stosowa dla klientw
i korozj, jest stabilny termicznie do temperatury 180C (przez W\S\
krtki czas nawet do 240C) i przyczynia si do eliminacji drga
i haasw ze wzgldu na waciwoci amortyzujce i sztywno.
Oznacza to, e zbiornik na olej wykonany z tworzywa jest o wie-
le cichszy, ni wersja metalowa. Wyprbowany i przetestowany
PA66 charakteryzuje si rwnie sztywnoci wymagan dla
tych zastosowa i niezbdn do wytrzymania wymaganego ci-
nienia rozrywajcego.
Poniewa mercedes AMG GT zosta opracowany rwnie do wy-
cigw na torach, wymaga on odpowiednich rozwiza doty-
czcych smarowania, a mianowicie smarowania przy suchej ko-
morze. W przeciwiestwie do smarowania cinieniowego, ktre
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLP
jest powszechnie stosowane w silnikach samochodowych i pra-
cuje z misk olejow, smarowanie przy suchej komorze pocho-
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
QDV]\PNOLHQWRPQDRND]DQH
dzi ze sportw motorowych. W tym rozwizaniu miska olejowa ]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
]DXIDQLHLSRQDZLDQH]DNXS\
zostaa zastpiona przez oddzielny zbiornik o smukej i wskiej
konstrukcji. Zbiornik oleju jest skonfigurowany w taki sposb, 2GURNX
e pompa oleju jest zawsze zdolna do niezawodnego zasysania
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU \EXWRUZWU \VNDUHN
oleju nawet w ekstremalnych sytuacjach jazdy, takich jak jazda
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU ]G]HGOD376]
po ukach z du prdkoci lub mocne hamowanie.
:
:URFDZ
URFDZ
www.basf.com XO.RFLHU
XO.RFLHU]\VND
]\VND
ZZZ
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
77HO)D[
HO)D[
22 reklama
Optymalne rozwizania
dla folii termokurczliwych
Folie termokurczliwe stanowi bar-
dzo wan cz sektora opakowa
gitkich, stosowanych zarwno
do pakowania produktw jednost-
kowych, jak i zbiorczych, w bardzo
szerokim zakresie gramatury zabez-
pieczanego wyrobu oraz jego gaba-
rytw. Opakowania wykonane z fo-
lii termokurczliwych zabezpieczaj
produkt przed czynnikami ze-
wntrznymi i jednoczenie stabili-
zuj pojedyncze produkty w opako-
waniach zbiorczych. Nic dziwnego,
e ten typ opakowa jest tak popu-
larny, a folia termokurczliwa jest
stosowana niemal w kadej brany,
m.in. w przemyle chemicznym,
spoywczym, kosmetycznym, me-
blarskim i wielu innych.
Majc na uwadze bardzo szeroki za-
kres wymaga wobec folii termo-
kurczliwych, zarwno pod wzgldem
waciwoci mechanicznych, jak
i optycznych Basell Orlen Polyolefins
Sprzeda Sp. z o.o. (BOPS) oferuje
szeroki wachlarz gatunkw poliety-
lenu maej gstoci (LDPE) do pro-
dukcji folii termokurczliwych, ktre
s wytwarzane przez Basell Orlen
Polyolefins Sp. z o.o. (BOP) w Pocku.
Wieloletnie dowiadczenie i techno-
logie stosowane w produkcji tych
gatunkw poliolefin przez BOP, po-
zwalaj na dostarczanie odpowied-
nich materiaw dla segmentu folii
termokurczliwych o z gry okrelo-
nych waciwociach.
W zalenoci od oczekiwanych wa-
ciwoci, BOPS proponuje nastpuj-
ce gatunki dedykowane dla segmen-
tu folii termokurczliwych: Malen
E FGAN 18-D003, Malen E FGAN
23-D003, Malen E FGAN 23-D006
oraz Malen E FGNX 23-D006. Oferu-
j one wytrzymao na rozdarcie
i parametry obkurczania dopasowa-
ne do rozmiaru i masy pakowanych
produktw oraz bardzo dobre waci-
woci optyczne folii o grubociach
dopasowanych do gramatury pako-
wanego produktu.
Wybrane gatunki Malen E oferuj:
bardzo dobre i kontrolowane
waciwoci obkurczajce w sze-
rokim zakresie, od 20 nawet
do 60%,
wysok odporno na przebicie,
wysok sztywno, zapewniajc
redukcj gruboci folii nawet
do 30m,
niskie zmtnienie gwarantujce
bardzo dobr wizualizacj wyrobu,
tworzywa P 2 7
dobr jako i pasko po-
wierzchni, gwarantujc wyso-
kiej jakoci zadruk.
Malen E FGAN 18-D003 z uwagi
na swoj ma gsto i niski wska-
nik szybkoci pynicia, charakteryzu-
je si bardzo du wytrzymaoci
mechaniczn oraz wysok odporno-
ci na przebicie. W zwizku z tym
jest on przeznaczony gwnie do pro-
dukcji folii termokurczliwych o bar-
dzo duych wytrzymaociach, dla
ktrych wymagany jest bardzo wyso-
ki stopie obkurczu, nawet do 60%.
Malen E FGAN 23-D003 dziki pod-
wyszonej gstoci i niskiemu
wskanikowi szybkoci pynicia,
gwarantuje znacznie lepsze waci-
woci optyczne w odniesieniu
do wczeniej wspomnianego gatun-
ku, co mona wykorzysta w pro-
dukcji cienkich folii o gruboci 50
czy tez 40m, gdzie wany jest
kompromis pomidzy wizualizacj
produktu oraz waciwociami me-
chanicznymi opakowania.
Malen E FGAN 23-D006 ma najwy-
sz gsto i wskanik szybkoci py-
nicia, co z kolei zapewnia moli-
wo uzyskania cieszych folii termo-
kurczliwych o grubociach 30 czy
te 35m, ktre charakteryzuj si
bardzo dobrymi waciwociami
optycznymi oraz umoliwiaj wyso-
kojakociowy zadruk. Jeli natomiast
waciwoci optyczne nie s najwa-
niejsze, a celem jest uzyskanie folii
LYONDELLBASELL
o porwnywalnych grubociach, po-
siadajcych jednoczenie dobre pa-
rametry mechaniczne o lepszej wy-
trzymaoci mechanicznej, w takich
sytuacjach wietnie sprawdza si
Malen E FGNX 23-D006.
Malen E jest zarejestrowanym zna-
kiem towarowym stanowicym
wasno BOP.
Basell Orlen Polyolefins Sprzeda
Sp. z o.o.
ul. Ignacego ukasiewicza 39
09-400 Pock
tel.: (48 24) 364 74 74
sales@basellorlen.pl
info@basellorlen.pl
www.basellorlen.pl
tworzywa P2  7 reklama 2

Malen E FGAN 23-D003 oferu-

je wysok sztywno, wysoki
poysk i dobr odporno
na przebicie. Z uwagi na swoje
bardzo dobre waciwoci
optyczne i dobr wytrzymao
mechaniczn, materia ten jest
przeznaczony do produkcji folii
termokurczliwych stosowanych
w obszarze pakowania artyku-
w gospodarstwa domowego
i mebli.
Malen E FGAN 18-D003 oferu-
je bardzo dobr odporno
na przebicie oraz rozdarcie.
Materia ten jest przeznaczony
do wytwarzania folii termo-
kurczliwych stosowanych
w sektorach przemysowych,
takich jak: hutnictwo, budow-
nictwo czy chemia, do zabez-
pieczania produktw o duych
gabarytach/ jednostek paleto-
wych.

Malen E FGAN 23-D006

z uwagi na wskanik szybkoci
pynicia, wysok gsto
i temperatur miknienia,
umoliwia produkcj bardzo
cienkich folii termokurczliwych
o grubociach nawet 30 m.
Materia ten oferuje bardzo do-
bre waciwoci optyczne (ni-
skie zmtnienie i wysoki po-
ysk), gwarantujce dobre eks-
ponowanie produktu oraz wy-
sokojakociowy zadruk, a przez
to identyfikacj marki na naj-
wyszym poziomie.
Malen E FGNX 23-D006 jest al-
ternatyw dla materiau
Malen E FGAN 23-D006,
umoliwiajc produkcj cien-
kich folii termokurczliwych
o dobrych waciwociach
optycznych oraz wyszej odpor-
noci na przebicie, co umoliwia
pakowanie produktw o wy-
-szych gramaturach, np. zbior-
cze zgrzewki napojw o cz-
nych pojemnociach nawet 15 l.

Malen E Malen E Malen E Malen E

PARAMETR FGAN FGAN FGAN FGNX
18-D003 23-D003 23-D006 23-D006

MFR (190C/2,16) [G/10MIN] 0,28 0,28 0,75 0,70

GSTO [G/CM3] 0,921 0,924 0,925 0,923

TEMPERATURA 93 96 96 93
MIKNIENIA [OC]
ODPORNO 340 280 220 240
NA PRZEBICIE [G]

POYSK 50 65 70 60

ZMTNIENIE [%] 10 7 7 8
2 surowce
Gboki, ywy kolor
Pianki o ywych kolorach Deep
Color Foam to rynkowy trend,
dajcy producentom materacy
si liczy, zauwaa Antoni Puig,
kierownik dziau produktw EMEA
PU Colorants&Additives. Kolor
w wielu dziedzinach od brandin-
gu, rnicowania i personalizacji,
po to, aby wyrnia i pomaga
moliwo dywersyfikacji linii moe wzbudza lub agodzi emo- w marketingu. Naprawd wik-
produktw i odrnienia si
od konkurencji. Milliken Chemi-
cje, przyciga uwag konsumen-
tw, przypominajc im, e to ich
szo konsumentw wymienia ko-
lor jako gwny powd zakupu
cal ma narzdzia, dziki ktrym ulubiona marka, sugerowa, e produktu.
idea Deep Colour Foam staje si produkt ma pewne wyrniajce Milliken wspiera producentw pia-
rzeczywistoci. cechy, takie jak komfort, wytrzy- nek, oferujcych piank Deep Co-
Kolor zmienia zwyk piank w co mao czy przewiewno, ktr lour technologi barwienia poli- twierdzajc, e jej produkt
wyjtkowego. Jeli chodzi o ma- pianka PU moe da materacom. uretanu Reactint. Barwnikami Re-
terace piankowe, kolor stanowi Kolor moe by jednym z najsilniej- actint s reaktywne polimeryczne
rynkow przewag, z ktr naley szych atutw produktu, pomaga cieke barwniki, ktre skadaj si wany w Stanach Zjednoczo-
MILLIKEN z chromoforw, ktre chemicznie
wi si z poliolami. Barwnik re-
aguje w matrycy poliuretanu, dajc
gbokie, ywe odcienie pianki.
Milliken oferuje producentom pyt
poliuretanowych kilka podstawo-
wych kolorw niebieski, poma-
raczowy, czerwony, ty, fioleto-
wy i czarny, ale take moe formu-
owa niestandardowe mieszanki,
tworzc praktycznie kady kolor
tczy.
Odwiedzajcy w maju br. specjali-
styczne targi Interzum w Kolonii
mog zobaczy i poczu rezultaty
pracy Milliken, gdzie firma pokazu-
je materace w kolorach Reactint.
Milliken bdzie dzieli swoje sto-
isko z firm Encapsys, LLC, liderem
Pipe bends & Couplings w dziedzinie technologii mikroen-
kapsulacji i powlekania. Szeroka
gama produktw firmy Encapsys
obejmuje materiay PCM (Phase
Change Materials) EnFinit do pro-
dukcji pocieli, poduszek, wyro-
bw medycznych, obuwia, odziey
i innych produktw konsumenc-
kich. Jego mikrokapsukowane ma-
teriay PCM maj pochodzenie bio-
logiczne i nie zawierj formaldehy-
du, zapewniaj dugotrway kom-
fort chodzenia i wykazuj lepsz
sprawno ciepln, pozwalajc
zgodnie z hasem firmy na Osi-
gnicie Osobistego Komfortu...
z EnFinit.
stainless steel pipe bends and aluminium couplings Firma Encapsys pokae piank,
suitable for vacuum and pressure conveyors ktra zawiera EnFinit PCM i jest za-
barwiona na niebiesko reaktyw-
stainless steel pipe bends in all common pipe dimensions nym barwnikiem. Bogaty, niebieski
from 38.0 x 1.5 mm till 204.0 x 2.0 mm; radii: 75, 250, kolor wzmacnia specjaln cech
300, 500, 800, 1.000, 1.200 and 1.500 mm (AISI 304) pianki i wyranie pokazuje, jak
mona uy koloru do rnicowa-
highly wear-resistant pipe bends: glass pipe bends nia produktw.
and HV
HVA-Niro
HVA-Nir
A-Niro stainless steel pipe bends
- immediately,
immediately, fr
from
om stock -
hs-Umformtechnik GmbH
D-97947 Grnsfeld Germany
Phone +49 (0) 93 46 / 92 99-0
Fax +49 (0) 93 46 / 92 99-200
www.hs-umformtechnik.de
www.hs-umformtechnik.de
tworzywa P 2 7
Dopuszczony
w Stanach
Zjednoczonych
Ameryki
Firma Perstorp uzyskaa opini
niezalenych ekspertw, po-
Pevalen nieftalanowy plasty-
fikator PVC moe by stoso-
nych w aplikacjach przezna-
czonych do kontaktu z ywno-
ci. Midzynarodowa firma
doradcza, ktra posiada spe-
cjalistyczn wiedz w zakresie
prawodawstwa dotyczcego
spraw materiaw do kontak-
tu z ywnoci stwierdzia, e
Pevalen jest moliwy do stoso-
wania na poziomie do 32%
w granulatach PVC przezna-
czonych do produkcji tamo-
cigw i rkawiczek wykorzy-
stywanych w zakadach prze-
twrstwa misa i drobiu, jak
rwnie w produkcji nakry
stoowych.
W pimie do firmy Perstorp
kancelaria stwierdzia:
W oparciu o dostarczone da-
ne oraz inne publicznie do-
stpne informacje uwaamy,
e istniej wystarczajce do-
wody naukowe popierajce
wniosek, e planowane zasto-
sowania Pevalenu s GRAS,
czyli oglnie uznane za bez-
pieczne i e Pevalen moe by
zgodnie z prawem stosowany
bez uzyskania uprzedniej zgo-
dy lub notyfikacji FDA.
To istotny postp, zwaszcza,
e ronie zapotrzebowanie
na prawdziwie nieftalanowe
zmikczacze w aplikacjach
do kontaktu z ywnoci
stwierdza dr David Bray, wi-
ceprezes dziau ds. plastyfika-
torw w firmie Perstorp. Ju
wkrtce wystpimy o zgod
FDA na korzystanie z Pevalenu
w szerszym zakresie zastoso-
wa. To potwierdzenie GRAS
umoliwi nam wejcie na ame-
rykaski rynek aplikacji PVC
do kontaktu z ywnoci
przed zatwierdzeniem przez
FDA.
Pevalen (nazwa chemiczna
pentaerythritol tetravalerate,
PETV) jest ju stosowany
w licznych zastosowaniach
konsumenckich, ktre nie wy-
magaj kontaktu z ywnoci.
 Spis reklamodawcw
Reklama Strona Strona www

AGREMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 . . . . . . . . www.agremo.pl
AKF-LEASING. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 . . . . . . . . . www.akf-polska.pl
ANWIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . www.anwil.pl
ARBURG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 . . . . . . . . www.arburg.pl
BAGSIK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . www.bagsik.net
BASELL ORLEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 . . . . . . . www.basellorlen.pl
BREYER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . www.breyer-extr.com
BUHLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 . . . . . . . . www.buhlergroup.com
BUSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 . . . . . . . . www.busscorp.com
CHEM TREND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 . . . . . . . . www.chemtrend.com
COLD JET. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 . . . . . . . . www.coldjet.com
DEMAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . www.demag.pl
DESMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 . . . . . . . . www.desma.biz
DOPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 . . . . . . . www.dopak.pl
84,-

DRP GROUP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 . . . . . . . . www.drp.pl

ELBI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 . . . . . . . . www.elbi.com.pl
EMPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 . . . . . . . . www.emplast.pl
FENI-TECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 . . . . . . . www.feni-tech.pl
FINKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 . . . . . . . . www.finke-colors.de
GABRIEL-CHEMIE . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 . . . . . . . www.gabriel-chemie.com/pl
GAMMA MECCANICA . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . . www.gamma-meccanica.it
GIMATIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 . . . . . . . . www.gimaticpolska.pl
GP DI PIAZZON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 . . . . . . . . www.gpdipiazzon.it
GRAFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 . . . . . . . www.grafe.pl
GRUPA AZOTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . www.e-plastics.eu
GRUPA AZOTY, OXOPLAST . . . . . . . . . 47 . . . . . . . . www.oxoplast.com
HS-UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . . . . . 124 . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de
KANITECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . . www.kanitech.pl
KISTLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . . www.kistler.com
KM-SYSTEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 . . . . . . . www.km-system.pl
LABOTEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 . . . . . . . www.labotek.pl
2017

LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC, MO.DI.TEC. . . . . . . . . . . . . . 117 . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, ROMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 . . . . . . . www.ludatec.pl
LUDATEC, YUDO. . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . www.ludatec.pl
MAPRO POLSKA, HAITIAN . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . . www.mapropolska.pl
MARINUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 . . . . . . . . www.marinus.com.pl
MASTER COLORS . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, MORETTO. . . . . . . 35 . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTERPLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 . . . . . . . www.master-plus.pl
MEUSBURGER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 . . . . . . . . www.meusburger.com
MOL GROUP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 . . . . . . . . www.molgroup.info
MT RECYKLING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 . . . . . . . . www.mtrecykling.pl
MT RECYKLING, ACERETECH . . . . . . . 91 . . . . . . . . www.mtrecykling.pl
MUEHSAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 . . . . . . . . . www.muehsam.com.pl
MYCEPPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 . . . . . . . . www.myceppi.com
NEXEO SOLUTIONS . . . . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . www.nexeosolutions.com
NORDMANN, RASSMANN POLSKA. . . 86 . . . . . . . . www.nrc.pl
NTQ, NEGRI BOSSI. . . . . . . . . . . . . . . . 103 . . . . . . . www.ntqsc.pl
OMYA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . www.omya.pl
PAGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 . . . . . . . www.pagopphu.pl
PLAST 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . . www.plast2018.org
PLASTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 . . . . . . . www.plastech.pl
PLASTICSEUROPE POLSKA . . . . . . . . 19 . . . . . . . . www.plasticseurope.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20,21. . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTOPLAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 . . . . . . . www.plastoplan.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 . . . . . . . . . www.plastpol.com
PONAR PLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 . . . . . . . www.ponarplast.pl
PSE EUROPE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . . www.pse-europe.com
PTC AS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . www.ptcas.pl
PU MACHINES. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 . . . . . . . . www.niagara.it
RENISHAW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 . . . . . . . . www.renishaw.pl
ROLBATCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 . . . . . . . . www.rolbatch.de
SABIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . . www.sabic.com
SCORPIO, ITALTECH . . . . . . . . . . . . . . 114 . . . . . . . www.scorpio.net.pl
STAUBLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 . . . . . . . . www.staubli.pl
SYNVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . www.synventive.pl
TADPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 . . . . . . . . www.tadplast.pl
TECNOMATIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 . . . . . . . . www.tecnomaticsrl.net
TOOLINGPORTUGAL . . . . . . . . . . . . . . 12 . . . . . . . . www.toolingportugal.com
TOP TECHNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . . . . . . . . . www.toptechnik.pl
TWORZYWA.PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 . . . . . . . . . www.tworzywa.pl
VAMP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 . . . . . . . . www.masterflam.com
WADIM PLAST, JSW . . . . . . . . . . . . . . . 51 . . . . . . . . www.wadim.pl
WARTACZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81, 118-121 www.wartacz.com.pl
WITTMANN BATTENFELD . . . . . . . . . . 65 . . . . . . . . www.wittmann-group.pl

Reklamy na terenie Polski (i krajw innych ni wymienione poniej)

przyjmuje wycznie redakcja
tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii Lerner Media Consulting GmbH
tel. +49 6226 971515
Woch, Hiszpanii i Portugalii Mediapoint srl.
Roberto Gallino - roberto.gallino@mediapointsrl.it, +39 10 5704948
Azji Worldwide Services Co. Ltd. (Tajwan)
tel. +886 4 23251784
Nasza oferta dostpna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl
 STAR japoska technologia
w automatyzacji produkcji

Uniwersalny szybki i niezawodny

serwo robot XW rmy STAR

Wysoka precyzja pooenia chwytaka

Indywidualnie kongurowane osie x, y, z
Optymalizowana prdko przesuwu osi
Elektroniczna eliminacja efektu bezwadnoci
Szerokie moliwoci programowania za pomoc sterownika STEC-520

SERDECZNIE ZAPRASZAMY NA TARGI PLASTPOL 2017 STOISKO F2

DOPAK Sp. z o.o. 54-614 Wrocaw ul. Sokalska 2 tel. +48 71 35 84 000 www.dopak.pl