Nauka czasw

w jzyku angielskim
dla wzrokowcw

Anna Szpyt
2 NAUKA CZASW W JZYKU ANGIELSKIM DLA WZROKOWCW

Copyright by Zote Myli & Anna Szpyt, rok 2017

Autor: Anna Szpyt
Tytu: Nauka czasw w jzyku angielskim dla wzrokowcw

Wydanie I
ISBN: 978-83-7701-984-9
Projekt okadki: Anna Szpyt
Redakcja: M.T. Media
Zote Myli sp. z o.o.

44100 Gliwice
ul. Kociuszki 1c
www.ZloteMysli.pl
e-mail: kontakt@zlotemysli.pl

Drukarnia Elpil sp z o. o.
ul. Artyleryjska 11
08-110 Siedlce
www.elpil.com.pl

Autor oraz Wydawnictwo Zote Myli dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej
odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo
Zote Myli nie ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Niniejsza
publikacja, ani adna jej cz, nie moe by kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposb reprodukowana, powielana, ani odczytywana w rodkach publicznego
przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszelkie prawa zastrzeone.

All rights reserved.

 3

Spis treci
Od autorki 5
Wstp 7
Czym jest bariera jzykowa 9
Potrafi przetumaczy nie oznacza potrafi uy 11
Jak nas uczono i dlaczego to nie dziaa 13
W jaki sposb uczy si nasz umys 15
Jak przycza nowe informacje do swojej osobistej bazy danych 19
Mapy myli czym s i jak mona je wykorzysta w nauce czasw w jzyku angielskim 23
O autorce 67
Wycinanka zastosowa 69
Bibliografia 85
 5

Od autorki
T ksik dedykuj moim najbliszym: rodzicom Eli i Zdziszkowi, bratu Kamilowi i przyjacikom Madzi i Gabrysi
z podzikowaniem za mio, cierpliwo, pomoc, kangurze walki, trzpiotowato i bohaterw z t reklamwk.
Dzikuj rwnie moim kursantom, dawnym i obecnym, a zwaszcza Anecie za bezcenne rady oraz Marcie,
ktra jako pierwsza przewidziaa powstanie tej ksiki.
Czytelnikom ycz przede wszystkim jak najszybszej eliminacji bdnych przekona, e nie maj talentu czy s zbyt
niemiali. Ludzki mzg jest niesamowitym narzdziem do pracy, trzeba tylko wiedzie, jak go uywa. Mam nadziej,
e moje dotychczasowe dowiadczenie pomoe Wam w przyswojeniu czasw jzyka angielskiego w bezbolesny sposb.
Anna Szpyt
 7

Wstp
Szalestwem jest robi wci to samo i oczekiwa rnych rezultatw.
ALBERT EINSTEIN

Jednym z najwikszych problemw, z jakimi idzie nam si mierzy przy nauce jzyka angielskiego, jest liczba czasw, ktre
musimy pozna. Z perspektywy Polaka opanowanie kilku czy nawet kilkunastu struktur gramatycznych jest, delikatnie ujmujc,
kopotliwe. Wszak my (tak przynajmniej sdzimy) posugujemy si jednym przeszym, jednym przyszym i jednym teraniejszym
czasem, trudno nam wic przyj zasady jzyka angielskiego.
Sytuacja jest jeszcze prosta, gdy mamy podan struktur konkretnego czasu (np. wstaw have/has + III form czasownika)
i naszym zadaniem jest uzupenienie luki czasownikami, stosujc si do tych wanie zasad. Schody zaczynaj si, gdy pojawia
si konkretna sytuacja (w yciu realnym, w mowie) i musimy zdecydowa, ktrej z tych wszystkich struktur uy. Po czym
pozna, ktry czas bdzie najbardziej adekwatny?
Nasz wasny wewntrzny krytyk nie uatwia nam przy tym ycia. Boimy si nawet otworzy usta w przekonaniu, e popenimy
bd i wyjdziemy na niekompetentnych. W szkole przelizgujemy si midzy tematami i gdy ktrego nie rozumiemy,
liczymy, e nauczyciel szybko przejdzie do kolejnego dziau i wicej do niego nie wrci. W kilkunastoosobowej grupie
nietrudno o to, by nie zosta nakrytym na brakach.
8 NAUKA CZASW W JZYKU ANGIELSKIM DLA WZROKOWCW

Co si za tyczy mowy: kto w naszym systemie edukacyjnym pozwoli w czasie 45 minut lekcji wypowiedzie si w obcym
jzyku? W kocu trzeba zrealizowa materia.
I jak tu si nauczy mwi bez mwienia, gdy brak czasu, narzdzi i chci? C nam z linearnych notatek i kucia na blach
reguek z mylnikami, gdy nijak si one maj do realnych yciowych sytuacji? Wszystkie podpunkty wygldaj identycznie,
a nikt nas w szkole nie nauczy, jak identyfikowa okolicznoci, w ktrych dany czas mgby si okaza uyteczny.
Gdy masz motek, wszystko dookoa wyglda jak gwd, a skutki s zwykle opakane.

Sprawdmy wic, jakie jeszcze narzdzia mamy w skrzynce .

 9

Czym jest bariera jzykowa

Lepiej milcze i by uwaanym za gupca ni si odezwa i rozwia wszelkie wtpliwoci.
ANONIM

Wyjd na idiot.
Ju to powinienem wiedzie. Oni to wiedz, ja to wiem, bdzie wstyd.
To byo, znam to, kojarz. Nie pamitam!.
Znasz te teksty? rednio trzech na czterech kursantw (a niemaa ich liczba wyfruna spod moich skrzyde) przyznaje mi si
na pocztku wsppracy, e cierpi na barier jzykow. Boj si mwi i nie wiedz, jak uporzdkowa gramatyk.
Z mojego dowiadczenia wynika, e na barier jzykow skadaj si zwykle dwa elementy: blokada psychologiczna i brak
narzdzi jzykowych. Nim opanujemy te drugie i powiemy sobie, jak efektywnie uczy si czasw, zatrzymajmy si chwil
przy czym, z czym tylko Wy moecie si upora (z moj niewielk pomoc) obawie przed zrobieniem z siebie gupka.
Jeden z najwikszych lkw, jakie dzielimy, to lk przed odrzuceniem. Boimy si, e nie bdziemy spenia oglnie przyjtych
standardw, bdziemy gorsi, zostaniemy skarceni, skrytykowani i wymiani. Nie musi to nawet wynika z negatywnych
dowiadcze z nader wymagajcym nauczycielem. Wszyscy si z tym rodzimy i jest to element ludzkiej natury, ktry ma
suy ochronie naszego ego. Krytyk innych kojarzymy z blem, chcemy go sobie oszczdzi, wic po co w ogle wystawia
si na strza? Lepiej w ogle nic nie mwi.
10 NAUKA CZASW W JZYKU ANGIELSKIM DLA WZROKOWCW

Wychodzimy z zaoenia, e ocena innych jest prawdziwa i e jeli kto skategoryzuje nas jako niekompetentnych,
to prawdopodobnie bdzie mia racj. Co wic z tym fantem robi?
Po pierwsze, uwiadomi sobie, e bd jzykowy jest tylko bdem jzykowym. Nie wiadczy o naszym oglnym
poziomie jzykowym, a ju na pewno nie o naszych oglnych kompetencjach czy ilorazie inteligencji. Tak jak jedna
stuczona szklanka nie robi z nas fajtapy, tak i bd jzykowy nie czyni z nas gupca.
Po drugie, nie bdmy wobec siebie bardziej krytyczni anieli jestemy wobec innych. Gdyby na ulicy podszed do nas
Brytyjczyk i prbowa spyta o drog, uywajc przy tym jzyka polskiego (i kaleczc go niemiosiernie), zdecydowana wikszo
doceniaby jego starania i wysiek, jaki woy w nauk. I nie pomylelibymy o nim jak o idiocie. Dlaczego wic mamy wydawa
taki surowy osd wobec siebie?
Angielski jest prostszy i powszechniejszy od polskiego, powiecie. Zgoda. A gdyby to kto, kogo podziwiacie za intelekt
w jakiej sferze naukowej, popenia bdy czy i o nim pomylelibycie tak krytycznie? Pamitajcie: Wasze bdy
jzykowe nie maj nic wsplnego z Wasz wartoci jako osoby czy z Waszym ilorazem inteligencji.
Po trzecie, by moe zostalicie w przeszoci wymiani bd skrytykowani przez nauczyciela angielskiego (sama niedawno
syszaam o podobnym przypadku). Tutaj sprawa jest prosta: rol nauczyciela jest poprawia bdy i naprowadza na waciwy
sposb wypowiadania si. Dopki jest wysiek i uwaga ucznia (kluczowe czynniki), nawet jeli nie zawsze przynosz efekty,
wkad ten powinien zosta doceniony. Jeeli kto naduywa kompetencji i douje kursanta mimo jego stara, to moe naleaoby
rozway zmian zawodu. Tamszenie uczniw (podnoszenie wasnej samooceny kosztem osoby mniej zorientowanej
w temacie) jest problemem zakompleksionego nauczyciela, nie Waszym. Nie dajcie si .
 11

Potrafi przetumaczy nie oznacza potrafi uy

Ile to kolokwiw i egzaminw na studiach anglistycznych musiaam zda sabo (albo w ogle nie zda), aby nauczy si tej
prawdy: to, e czytajc tekst, jestem w stanie przeoy na polski konkretne wyraenie, lub to, e potrafi wytumaczy uycie
czasu, gdy poprawne zdanie zostao mi podane na tacy, nie oznacza, e znam materia. Osuchanie z jzykiem jest bardzo wane,
a im wicej czasu (i uwagi!) powicimy na aktywne, wiadome suchanie jzyka, tym szybciej uda nam si go przyswoi.
Niestety, ludzki umys tak ju dziaa, e mniej trudnoci sprawia mu tumaczenie treci z jzyka obcego na polski ni odwrotnie.
By moe niektrzy z Was mieli kiedy styczno z tumaczeniami. Zauwaylicie? Tumaczenia z jzyka polskiego na angielski s
drosze ni w drug stron, i to nie bez powodu. Wbrew pozorom jest to dla nas istotna informacja, ktra powinna da nam
do mylenia. Podstawowe pytanie brzmi wic: jakich metod uywa i jaki system stworzy, by t wiedz wykorzysta w praktyce?
Kompleksowo to podejcie, ktre wypracowaam w drugiej poowie studiw i zdziaao u mnie cuda. NAPRAWD
znasz dane zagadnienie jzykowe, jeli:
potrafisz przetumaczy swko/zdanie z jzyka polskiego na angielski i z angielskiego na polski;
potrafisz wykorzysta je zarwno w kontekcie, jak i bez niego;
przy nieco bardziej skomplikowanych koncepcjach (np. zastosowanie czasu) znasz zagadnienie tylko wtedy,
gdy jeste w stanie wytumaczy je komu innemu.
Powodem, dla ktrego chcecie sobie wyrobi takie podejcie mimo czasochonnoci i ewidentnego dodatkowego wysiku,
jest fakt, i wszyscy wiemy, e system przelizgnicia si oraz liczenie, e co nie bdzie nam potrzebne lub waciwie
to wiemy, o co chodzi, s powszechnie stosowane w szkoach publicznych. Wszyscy te wiemy, jakie s zwykle tego skutki.
 23

Mapy myli czym s i jak mona je wykorzysta

w nauce czasw w jzyku angielskim
Pami przestrzenn i wzrokow (oraz synergi midzy praw pkul odpowiedzialn za kreatywno i lew odpowiedzialn
za logiczne rozumowanie) wykorzysta Tony Buzan, wymylajc metod map myli. Zgodnie z jej zasadami uczymy si grafik,
rysunkw, ograniczamy zapis liter (jeeli ju zapisanych, to drukowanych), uywamy kolorw, pobudzamy wyobrani.
Mapy te tworzymy na kartkach ustawionych poziomo, dziki czemu wicej widzimy (wszak oczy mamy ustawione obok
siebie, nie jedno pod drugim). Forma zapisu informacji (sie, ktr zwykle rysujemy i powtarzamy od prawego grnego rogu,
kierujc si zgodnie z ruchem wskazwek zegara) uruchamia wyej wspomnian pami przestrzenn.
Przeprowadmy wic eksperyment. Na nastpnej stronie znajduje si mapa myli opisujca zastosowania czasu Present Simple
(jest ich pi). Przeczytaj dokadnie opisy zastosowa i przyjrzyj si symbolizujcym je obrazkom. Czytajc o stanach staych
(np. miejsce zamieszkania), przyjrzyj si przez chwil narysowanemu domkowi. Analizujc kwesti rutyn i nawykw, spjrz
na filiank kawy, ktr prawdopodobnie co rano pijesz to wanie przykad Twojego nawyku. Daj sobie 5 minut na to,
aby spokojnie przeczyta i przeanalizowa ponisz map myli. Nastpnie odwr na chwil wzrok i sprbuj przypomnie
sobie wszystkie rysunki i miejsca, w ktrych si znajduj.
24 NAUKA CZASW W JZYKU ANGIELSKIM DLA WZROKOWCW
MAPY MYLI CZYM S I JAK MONA JE WYKORZYSTA W NAUCE CZASW W JZYKU ANGIELSKIM 25

A teraz we do rki dugopis i sprbuj j odtworzy, uzupeniajc zewntrzne pola szybkimi prostymi rysunkami, a wewntrzne
hasowo zapisanymi zastosowaniami.
26 NAUKA CZASW W JZYKU ANGIELSKIM DLA WZROKOWCW

Gratulacje! Wanie opanowae zastosowania czasu Present Simple . Co nam to daje w praktyce? Pjdziemy o krok dalej
i podamy jeszcze kilka przykadw, a potem sam sprbuj dopasowa sytuacje do zastosowa.

Moja mama zawsze pali papierosy, gdy jest zestresowana.

To jej nawyk filianka.

Poranne msze w lokalnym kociele rozpoczynaj si o sidmej.

Dziaanie zgodnie z planem tabelka.

Moja najlepsza przyjacika uwielbia truskawki.

Jest to co, co si nie zmienia z dnia na dzie,
preferencje s zwykle stae.
A wic stany stae domek.
 85

Bibliografia
Buzan T., Mapy twoich myli, Aha, d 2015.
Buzan T., Pami na zawoanie. Metody i techniki pamiciowe, Ravi, d 2003.
Kotler S., By jak Superman. Teoria i praktyka osigania niemoliwego, Helion, Gliwice 2016.
Newport C., Deep Work, Grand Central Publishing, New York 2016.
Newport C., So Good They Cant Ignore You, Grand Central Publishing, New York 2012.
Szurawski M., Pami. Trening interaktywny, Aha, d 2004.
Szurawski M., Pami i intelekt. Trening mistrzowski, Aha, d 2008.