You are on page 1of 12

NR 5 (12) MAJ 2017 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

.Maj pity miesic w roku, wedug kalendarza mrozki. Soce ogrzewa coraz gbsze warstwy
gregoriaskiego, ma 31 dni. Maj jest miesicem ziemi i budzi do ycia owady.
wiosennym na pkuli pnocnej, a na poudniowej Od 12 do 15 maja panuj zwykle najchodniejsze
-jesiennym. W majudzie wydua si w Polsce do dni miesica.
blisko 16,5 godziny.
Nazwa miesica pochodzi od aciskiej nazwy Ma- Polskie przysowia ludowe na maj
ius (zobacz: kalendarz rzymski). Miesic ten ma Chodny maj, dobry urodzaj.
nazw bogini Mai, matki boga Merkurego. Zostaa Ciepy kwiecie, mokry maj - bdzie zboe ja-
ona zapoyczona przez wikszo jzy- ko gaj.
kweuropejskich. W jzyku polskim okrelenie Czste w maju grzmoty rozpraszaj chopom
"mai" oznacza tyle samo, co stroi. Staropolska zgryzoty.
nazwa maja brzmiaa trawie. Maj i marzec to je- Deszcz majowy, chleb gotowy.
dyne miesice, ktrych polska nazwa wywodzi si Kiedy mokry maj, bdzie yto jako gaj.
z aciskiej i nie ma sowiaskiego rodowodu. Duo chrabszczy w maju, proso bdzie niby w
Sowo maj stanowi rwnie okrelenie modej zie- gaju.
mi, ktra w caej swej krasie wystpuje w tym mie- Gdy kukuka kuka w maju, spodziewaj si uro-
sicu. Wedug starej legendy Bg Ojciec w maju dzaju.
stworzy wiat]. Gdy maj jest przy pogodzie, nie bywaj siana w
W Polsce miesic jest do ciepy, ale noce i po- szkodzie.
ranki s jeszcze chodne. Czasem zdarzaj si przy- Gdy si maj z grzmotem odezwie na wscho-
dzie, rok sprzyja sianu i zbou w urodzie.

SZCZEBRZESZYN
CHRZSZCZ NR 5 (12)

Grzmot w maju nie szkodzi, sad dobrze obrodzi. wito wprowadzia w 1889II Midzynarodwka dla
Grzmot w maju sprzyja urodzaju. upamitnienia wydarze z pierwszych dni maja 1886
Jeli w maju grzmot, ronie wszystko w lot. w Chicago, w Stanach Zjednoczonych podczas straj-
Kiedy lipa w maju kwitnie, to w ulach mid za- ku bdcego czci oglnokrajowej kampanii na
winie. rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy.
Na pierwszego maja szron obiecuje dobry plon. W Kociele katolickim 1 maja obchodzone jest
wspomnieniew. Jzefa Rzemielnika (Robotnika).
Maj
Wspomnienie to wprowadzi do kalendarza liturgicz-
nego papie Pius XII w 1955 jako alternatyw dla
Po zotej pogodzie
laickiego wita Pracy.
Majowej i bzowej
Powoli zapada
Zmierzch take majowy.
Dzie Flagi Rzeczpospolitej Polskiej

Obudzi si wietrzyk
agodny i mikki
I brzozom podnosi
Zielone sukienki.

Przycicha swawolnie,
Na traw si kadzie
I czeka na ksiyc
Zapltany w sadzie
Staff Leopold
Dzie Flagi Rzeczypospolitej Polskiej polskie
wito wprowadzone na mocy ustawy z 20 lute-
wito pracy go2004, obchodzone midzy witami pastwowymi:
1 maja (zwanym witem Pracy) i 3 maja (witem
Narodowym 3 Maja).
Tego samego dnia obchodzony jest Dzie Polonii i
Polakw za Granic.
2 maja nie jest dniem wolnym od pracy, jednak wielu
Polakw bierze w ten dzie urlop, ze wzgldu na to,
e ta data jest jedyn w kalendarzu wystpujc po-
midzy dwoma dniami wolnymi od pracy
15 padziernika2003 do laski marszakowskiej wpy-
n poselski projekt (autorstwa posa Edwarda Pon-
ki ) zmiany ustawy o godle, barwach i hymnie RP,
wito Pracy, Midzynarodowy Dzie Solidarno-
ustanawiajcy m.in. Dzie Flagi RP. Jak wynika z
ci Ludzi Pracy, popular nie zwany 1 M aja mi-
uzasadnienia ustawy wprowadzajcej wito, wybr
dzynarodowe witoklasy robotniczej, obchodzone
dnia 2 maja nie by przypadkowy chodzio o dzie,
od 1890 corocznie 1 maja. W Polsce wito Pracy
w ktrym Polakom towarzysz refleksje o szczyt-
jest witem pastwowym od 19504.
nych kartach historii Polski, wypenienie wolnego

2
CHRZSZCZ NR 5 (12)

dnia pomidzy witami narodowymi oraz podkrele- dow przyjt tego dnia przez sejm. Zostaa zapro-
nie obchodw wiatowego Dnia Polonii.W toku prac jektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna
legislacyjnych Senat RP w uchwale z dnia 12 lute- wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szla-
go2004 zaproponowa poprawki m.in.: zastpi checkiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Ob-
Dzie Flagi RP Dniem Ora Biaego, uznajc godo ojga Narodw. Konstytucja zmienia ustrj pastwa
za naczelne spord symboli RP. Ostatecznie Sejm na monarchi dziedziczn, ograniczya znaczco de-
odrzuci ww. poprawk i 20 lutego 2004 ustanowi mokracj szlacheck, odbierajc prawo gosu i decy-
Dzie Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. zji w sprawach pastwa szlachcie nieposiadajcej
Dnia 2 maja w 1945 r. polscy onierze zdobywa- ziemi (goocie), wprowadzia polityczne zrwnanie
jcy stolic hitlerowskich Niemiec umiecili biao- mieszczan i szlachty oraz stawiaa chopw pod
czerwon flag na Kolumnie Zwycistwa - Sie- ochron pastwa, w ten sposb agodzc najgorsze
gessule oraz na Reichstagu w Berlinie. W latach naduycia paszczyzny. Konstytucja formalnie znio-
Polski Ludowej wanie w tym dniu zdejmowano po sa praktycznie nieuywane od 27 lat (od wprowa-
1 maja flagi pastwowe, aby nie byy eksponowane dzenia w 1764 roku skonfederowanej organizacji
w dniu zniesionego przez wadze komunistyczne pracy sejmu) liberum veto. W tym samym czasie
wita Konstytucji 3 Maja. przetumaczono Konstytucj na jzyk litewski.
Oprcz Polski, wito wasnej flagi obchodzi si Przyjcie monarchicznej Konstytucji 3 maja spowo-
rwnie w licznych innych krajach, m.in. w Stanach dowao opozycj republikanw oraz sprowokowao
Zjednoczonych, Meksyku, Argentynie, Finlandii, wrogo imperium rosyjskiego, ktre od 1768 roku
Turkmenistanie, na Litwie, Ukrainie i w Chinach. byo protektorem Rzeczypospolitej i gwarantem nie-
wito Konstytucji 3 maja naruszalnoci jej ustroju. W wojnie w obronie kon-
stytucji Polska, zdradzona przez swojego pruskiego
sprzymierzeca Fryderyka Wilhelma II, zostaa po-
Konstytucja 3 maja, wac. Ustawa Rzdowa z
konana przez wojska rosyjskie Katarzyny Wielkiej,
dnia 3 maja uchwalona 3 maja1791 roku ustawa
regulujca ustrj prawny Rzeczypospolitej Obojga wspierajce konfederacj targowick spisek pol-
Narodw. Powszechnie przyjmuje si, e Konstytu- skich magnatw przeciwnych zmianie ustroju Rze-
czypospolitej. Po utracie niepodlegoci w 1795 roku,
przez 123 lata rozbiorw, przypominaa o walce o
niepodlego. Zdaniem dwch wspautorw, Igna-
cego Potockiego i Hugona Kotaja bya ostatni
wol i testamentem gasncej Ojczyzny.
Konstytucja obowizywaa przez 14 miesicy, w ci-
gu ktrych Sejm Czteroletni uchwali szereg ustaw
szczegowych, bdcych rozwiniciem jej postano-
wie. Sejm grodzieski aktem oblatowanym w Grod-
nie 23 listopada 1793 uzna Sejm Czteroletni za nie-
byy i uchyli wszystkie ustanowione na nim akty
prawne.
cja 3 maja bya pierwsz w Europie i drug na wie-
cie (po konstytucji amerykaskiej z 1787 r.) nowo-
czesn, spisan konstytucj.
Konstytucja 3 maja zostaa ustanowiona ustaw rz-

3
CHRZSZCZ NR 5 (12)

Wniebowstpienie
NMP Krlowej Polski

W dn. 3 maja Koci katolicki w Polsce obchodzi

uroczysto Najwitszej Maryi Panny Krlowej Pol-


ski. Nawizuje ona do wanych wydarze z historii
Polski: obrony Jasnej Gry przed Szwedami w 1655
Wniebowstpienie Paskie
r., lubw krla Jana Kazimierza - powierzenia krle- (Benvenuto Tisi, 1520)
stwa opiece Matki Boej, a take do uchwalenia
Konstytucji 3 Maja. Wniebowstpienie Paskie wstpienie do nieba
Uroczysto zostaa ustanowiona na prob bisku- zmartwychwstaegoJezusa Chrystusa. Jako wito
pw polskich po odzyskaniu niepodlegoci po I woj- chrzecijaskie obchodzone corocznie w 40. dniu
nie wiatowej. Oficjalnie wito obchodzone jest od od Zmartwychwstania Paskiego (czwartek). W
1923 r. W 1920 r. zatwierdzi je dla Kocioa w Pol- Polsce w Kociele rzymskokatolickim uroczysto
sce papie Benedykt XV. Po reformie liturgicznej w ta zgodnie z dekretem watykaskiejKongregacji
1969 r. wito zostao podniesione do rangi uroczy- ds. Kultu Boego i Dyscypliny Sakramentw, umo-
stoci. wito wyraa wiar narodu w szczegln liwiajcym przeniesienie wita na najblisz nie-
opiek Bo, jakiej Polacy dowiadczali i dowiad- dziel, w krajach, gdzie dzie ten nie jest ustawowo
czaj za porednictwem Maryi. Jej kult jako Krlo- wolny od pracy od 2004 r. obchodzona jest w VII
wej Polski jest bardzo stary. Przykadem moe by Niedziel Wielkanocn. W Formie Nadzwyczajnej
"Bogurodzica", najstarsza polska pie religijna, kt- Rytu Rzymskiego wniebowstpienie obchodzone
ra przez wieki penia rol narodowego hymnu. jest tradycyjnie w czwartek w 40. dniu od Wielka-
W czasie najazdu szwedzkiego, 1 kwietnia 1656 nocy.
r. w katedrze lwowskiej, przed cudownym wizerun- Wniebowstpienie jest ukoronowaniem i zakocze-
kiem Matki Boej askawej, krl Jan Kazimierz zo- niem ycia ziemskiego Jezusa oraz Jego triumfem.
y uroczyste luby, w ktrych m.in. zobowizywa W dziesi dni po Wniebowstpieniu wikszo
si szerzy cze Maryi, wystara si u papiea o po- chrzecijan wituje Zesanie Ducha witego.
zwolenie na obchodzenie Jej wita jako Krlowej Jezus przez 40 dni po swoim zmartwychwstaniu
Korony Polskiej, a take zaj si losem chopw i przebywa wrd uczniw. Po upywie tego czasu
zaprowadzi w pastwie sprawiedliwo spoeczn. Apostoowie udali si razem na Gr Oliwn
(Dzieje Apostolskie 1:12). W obecnoci uczniw

4
CHRZSZCZ NR 5 (12)

w pobliskich kocioach. Dzie, w ktrym obchodzo-


Jezus unis si w gr i znikn.Wniebowstpienie no to wito, by wolny od pracy. Do tradycji nalea-
Jezusa Chrystusa opisuj: Ewangelia Marka(16:190), o skadanie matce podarunkw, gwnie kwiatw i
Ewangelia ukasza(24:50-51) oraz Dzieje Apostol- sodyczy, w zamian za otrzymane bogosawiestwo.
skie( 1:9-11). Zwyczaj przetrwa do XIX wieku. Ponownie zaczto
Koci chrzecijaski dla upamitnienia wniebo- go obchodzi po zakoczeniu II wojny wiatowej..
wstpienia Jezusa ustanowi wito Wniebowstpie- W Polsce Dzie Matki obchodzono po raz pierw-
nia Paskiego, obchodzone 40 dni po wicie Wiel- szy w 1914 roku w Krakowie. wito to przypada u
kanocy. Schizma z Kocioem prawosawnym oraz nas na 26 maja. W tym dniu matki s zwykle obda-
zmiany w kalendarzu spowodoway, e data obcho- rowywane laurkami, kwiatami oraz rnego rodzaju
dzenia tego wita jest rna dla tych dwch wyzna. prezentami przez wasne dzieci, rzadziej inne osoby.
Daty rni si w zalenoci od konkretnego kraju i wito ma na celu okazanie matkom szacunku, mi-
roku. W szczeglnoci dekretem Kongregacji ds. oci i podzikowania za trud woony w wychowa-
Kultu Boego i Dyscypliny Sakramentw z dnia 4 nie.
marca2003 r. katolicy w Polsce od roku 2004 obcho- Ad multos Annos ( wielu lat ycia)
dz wito Wniebowstpienia w VII Niedziel wiel-
Niezwyke yczenia po acinie, gdy i okoliczno
kanocn, czyli 6 tygodni po Wielkanocy.
jest niezwyka. Pani Wincentyna Kuryga
Dzie Matki ( z domu Mczka) obchodzia w dniu 9 maja 2017
Dzie Matki wito obchodzone jako wyraz sza- roku setne urodziny 100 lat. Urodzia si 9 maja
cunku dla wszystkich matek. Data obchodw Dnia 1917 roku w Szczebrzeszynie i z naszym miastem
zwizaa cae swoje ycie. Wysza za m za Leona
Kuryg w wieku 17 lat.
Urodzia dwie crki Hali-
n (niestety zmara w
ubiegym roku) i Elbiet,
z ktr mieszka do dzi.
Bardzo szybko zostaa
wdow, m Leon zmar
modo. Nie wysza po-
wtrnie za m. Jako
Matki zaley od kraju, w ktrym jest witowane. W matka dwu maych cre-
Polsce obchodzone jest 26 maja czek dzielnie stawiaa czo-
Pocztki wita sigaj czasw staroytnych Gre- a codziennoci. Pracowa-
kw i Rzymian. Kultem otaczano wtedy matki- a bardzo ciko w szczebrzeskiej mleczarni, a do
boginie, symbole podnoci i urodzaju. W pniej- emerytury.
szych czasach cesarstwo rzymskie przyjo chrzeci- W wolnych chwilach szydekowaa przepikne
jastwo i tym samym zabroniono wyznawania in- serwety, ktrymi obdarowywaa ca rodzin i
nych bogw. przyjaci. Kochaa spacery, niestety teraz zdro-
Zwyczaj ten powrci w siedemnastowiecznej Anglii wie ju na nie nie pozwaa. Zawsze pomocna i
pod nazw niedziela u matki. Pocztkowo co roku w yczliwa. Doczekaa si 6 wnukw, 14 prawnukw
czwart niedziel postu odprawiano mody w najbli- i 7 praprawnukw. t.n.
szej katedrze. W zwyke niedziele odbyway si one
5
CHRZSZCZ NR 5 (12)

Zaprosili nas
Dyrekcja , pedagodzy oraz uczniowie Pastwowej
Szkoy Muzycznej I stopnia im. Karola Namysow-
skiego w Szczebrzeszynie zaprosili nas na uroczy-
sto obchodw 35 lecia szkoy, ktra odbya si 5
maja 2017 r. w sali koncertowej szkoy. Przyjlimy
to zaproszenie, gdy ,,muzyka agodzi obyczaje, a
agodnoci nigdy do.
Uroczysto zostaa zaprojektowana i wykonana z
absolutna perfekcj. Byy gratulacje, odznaczenia,
nagrody, pochway i wystpienia oficjalne. By te
wspaniay koncert uczniw i pedagogw, godny tej
podniosej uroczystoci. Oprcz kilku zdj przedsta-
wiamy niej histori tej placwki owiatowo arty-
stycznej zawart w biuletynie wydanym z okazji 35 -
lecia szkoy.

6
CHRZSZCZ NR 5 (12)

Historia powstania szkoy muzycznej dzielni GS w Szczebrzeszynie przy ulicy Zamojskiej


56.
w Szczebrzeszynie W dn. 14 padziernika 2010 roku Minister Kultu-
Tradycje muzyczne byy zawsze ywym i wanym ry i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski na
elementem rodowiska kulturalnego Szczebrzeszyna. podstawie rozporzdzenia Ministra Kultury Az dnia
Pocztki szkolnictwa muzycznego miasta sigaj lat 31 sierpnia 2005 roku, w sprawie ramowych statutw
50 tych ubiegego wieku, kiedy to powstao Pa- publicznych szk i placwek artystycznych, nada
stwowe Ognisko Muzyczne, to za po latach prze- szkole imi Karola Namysowskiego. Od tego mo-
ksztacio si w Pastwow Szko Muzyczn I stop- mentu szkoa nosi nazw Pastwowa Szkoa Mu-
nia. zyczna I stopnia im. Karola Namysowskiego
Placwka miecia si przy ulicy Zamojskiej 9. w Szczebrzeszynie.
Uczniowie uczyli si gry na fortepianie, akordeonie, Dziaalno dydaktyczna i koncertowa, unowo-
skrzypcach, kontrabasie i instrumentach dtych. Po- czenienie bazy szkoy, poszerzenie oferty ksztace-
mimo nie najlepszych warunkw lokalowych ogni- nia o nowe instrumenty, zapewnienie profesjonalne-
sko rozwijao si i z kadym rokiem przybywao go ksztacenia przez w peni wyksztacon kadr
uczniw chtnych do nauki muzyki. Jego dyrektorem przynioso efekty w postaci rosncego zainteresowa-
zosta Stanisaw Bryk. Pierwszoplanowym przedmio- nia ksztaceniem muzycznym uczniw naszego re-
tem ksztacenia byo nauczanie gry na wybranym gionu. Dalszy rozwj szkoy, owocujcy zwiksze-
przez ucznia instrumencie. Liczba niem si liczby uczniw szkoy, poszerzeniem za-
zatrudnionych nauczycieli najwiksza bya w ostat- trudnienia kadry pedagogicznej przyczyni si do
nim dziesicioleciu dziaalnoci ogniska i wynosia rozwaa i poszukiwa nowej lokalizacji dla szkoy
14. W roku szkolnym 1964/1965 POM przenioso si muzycznej.
do nowej siedziby, bya ni wieo odremontowana Od 1 stycznia 2016 roku Pastwowa Szkoa Mu-
synagoga przy ulicy Sdowej 2. W dn.1 grudnia zyczna I stopnia im. Karola Namysowskiego mieci
1973 roku obowizki kierownika ogniska obj Ste- si przy ulicy Zamojskiej 70 c, w dawnym internacie
fan Wolicki, a od 1 stycznia 1973 r. zosta dyrekto- byego kompleksu szkolnego Zamoyskich, gruntow-
rem i peni t funkcj do 31 VIII 1977 r. Po nimod 1 nie wyremontowanym i przystosowanym do zaj
wrzenia 1977 r. rzdzi placwk jego brat Marian edukacyjnych szkoy muzycznej. Jest to budynek
Wolicki, ktry peni te obowizki do 31 sierpnia wpisany do rejestru zabytkw wojewdztwa lubel-
1981 roku. skiego.
Pastwowe Ognisko Muzyczne w Szczebrzeszy- Uczniowie naszej szkoy wsplnie ze swoimi pe-
nie woyo znaczcy wkad w rozwijanie i upo- dagogami zajmuj znaczce miejsca w prestiowych
wszechnienie kultury muzycznej wrd mieszka- konkursach, przegldach oraz przesuchaniach CEA
cw. Dziki ognisku wielu zdolnych uczniw mogo na terenie caego kraju. W szkole co dwa lata organi-
rozwija swj talent muzyczny i kontynuowa nauk zowany jest konkurs gitarowy o zasigu makroregio-
w szkoach muzycznych I i II stopnia. Lata 1979/80 nalnym, a w roku szkolnym 2016/17 zostay zorgani-
s ostatnimi w dziaalnoci POM. Z inicjatywy dy- zowane Przesuchania CEA klas skrzypiec i altwki
rektora ogniska , nauczycieli, rodzicw i przy wspar- regionu lubelskiego.
ciu lokalnych wadz powstaa filia PSM I i II st. im. Aktualnie szkoa ksztaci uczniw w klasach forte-
K. Szymanowskiego w Zamociu z siedzib w pianu, skrzypiec, wiolonczeli, fletu, klarnetu, trbki,
Szczebrzeszynie. Kierownikiem filii zosta nauczy- saksofonu, akordeonu, perkusji i gitary; dziaa take
ciel Arkadiusz Czajka. chr oraz liczne zespoy kameralne.
W wyniku czynionych stara, na mocy zarzdze-
nia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 18 czerwca 1982
roku powstaa Pastwowa Szkoa Muzyczna I stop-
nia w Szczebrzeszynie, jako samodzielna jednostka
budetowa. Bya druga szko muzyczn w regionie
zamojskim i jedyna w Polsce, w miecie liczcym
ok. 5 tysicy mieszkacw.Na stanowisko dyrektora
zosta powoany Arkadiusz Czajka. Do roku 2013
baza szkoy miecia si w budynku pastwa Dro-
dykw przy ulicy Zamojskiej. Od 1 padziernika
1993 szkoa wynajmowaa pomieszczenia od Sp-

7
CHRZSZCZ NR 5 (12)

Z miasta komputerowa, rozbudowane zostan pracownie

Kolejny projekt unijny realizowany warsztatowe. Dla modziey przewidziane s patne


praktyki zawodowe i stae, kursy prawa jazdy kat. B,
przez Zesp Szk Nr 2 w Szczebrze-
certyfikowane kursy Obsugi wzkw jezdniowych
szynie podnonikowych, Inynieria projektowania kom-
Foto materia nadesany
18 kwietnia 2017 r. Marszaek Wojewdztwa Lubel- puterowego 2D i 3D, kursy barmaskie, kelnerskie
oraz szkolenia z kuchni molekularnej.
Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Lu-
belskiego 2014-2020 nie jest jedynym projektem rea-
lizowanym przez szko. We wrzeniu 2016 r. pla-
cwka rozpocza realizacj dwuletniego programu
stay i praktyk zagranicznych uczniw w Hiszpanii
projekt PO WER pod tytuem Europejska praktyka
zawodowa drog do sukcesu. Dziaania te potwier-
dzaj europejski wymiar ksztacenia szkoy, ukierun-
kowany na wszechstronny rozwj uczniw oraz zdo-
bywanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

skiego wrczy samorzdowcom i dyrektorom szk Tora dla Montrealu


umowy na dofinansowanie z Regionalnego Programu We wtorek, 25 kwietnia br. 300-osobowa delegacja
Operacyjnego Wojewdztwa Lubelskiego 2014- Marszu ywych uczestniczya w uroczystoci sym-
2020. bolicznego dopisania ostatnich liter Tory dla Synago-
W swoim wystpieniu podczas uroczystej gali wr- gi w Montrealu. Tor ufundowa mieszkajcy
czenia umw, wyrazi gbokie zadowolenie z faktu, w Kanadzie Jack Dym, ktrego ojciec urodzi si
e szkoy zawodowe coraz czciej sigaj po dodat- i mieszka przed II wojn wiatow
kowe rodki finansowe. rodki unijne umoliwiaj w Szczebrzeszynie, std wybr tego miasta dla
popraw bazy dydaktycznej, co wpywa na wysoki uczczenia pamici przodkw, a take wszystkich po-
poziom ksztacenia zawodowego i wprowadzenie na zostaych ofiar zamordowanych przez nazistw.
rynek pracy wykwalifikowanej kadry. Zwrci rw- Swoj wizyt w Szczebrzeszynie modzie
nie uwag, i potrzebna jest zmiana w sposobie po- z Montrealu rozpocza od sprztania kirkutu. Na-
strzegania szkolnictwa zawodowego w spoecze- stpnie na rynku miejskim rozpoczy si gwne
stwie, ktra sprawi, e szkoy zawodowe stan si uroczystoci, w ktrych wzili udzia m.in. fundator
szkoami pierwszego wyboru. Tory - Jack Dym, jego syn Michael, rabini: Jacobson,
Spord pidziesiciu instytucji, ktre ubiegay si o Pupko, a take Amy Brownstein, Lawrence Witt,
dofinansowanie, wsparcie otrzymao trzydzieci sie- Steven Altbaum przewodniczcy Marszu ywych
dem. W tym zaszczytnym gronie znalaz si rwnie z Kanady. W symbolicznym dopisaniu ostatnich liter
Zesp Szk Nr 2 im. dr. Z. Klukowskiego w Szcze- Tory uczestniczyy rwnie osoby, ktre przeyy
brzeszynie, jako jedyna instytucja z powiatu zamoj- Holocaust.
skiego, otrzymaa dofinansowanie w kwocie 303 Nastpnie wszyscy zebrani mieli niepowtarzaln oka-
192,00z. zj uczestniczy w symbolicznym obrzdzie Bar mi-
Ze rodkw europejskich skorzystaj bezporednio cwa jednego z czonkw starszyzny ydowskiej, kt-
uczniowie. Powstanie kolejna nowoczesna pracownia ry ze wzgldu na trwajc wojn nie mg przystpi

8
CHRZSZCZ NR 5 (12)

do niej w wieku 13 lat, jak nakazywaa tradycja. Zamojskie Premiery Teatralne


Czytajcemu fragmenty Tory, uczestnikowi obrzdu, W rod 26 kwietnia modzi aktorzy z Miejskiego
zostay zaoone na czole i do lewego ramienia tefi- Domu Kultury w Szczebrzeszynie pod opiek pani
lin, czyli "filakteria" mae, skrzane pudeeczka, Agnieszki Paczyk uczestniczyli w Zamojskich Pre-
zawierajce napisane na pergaminie wersety Tory. mierach Teatralnych, ktrych organizatorem by Za-
Po uroczystociach na rynku Tora zostaa symbolicz- mojski Dom Kultury.
nie zoona w dawnej synagodze, w szafie Aron ha
Kodesh, po czym wyruszya z kanadyjsk modzie
na pielgrzymk do Izraela. Docelowo Zwj Picio-
ksigu bdzie suy Gminie ydowskiej
w Montrealu.
MDK Szczebrzeszyn

MDK Szczebrzeszyn

Biografie nauczycieli szk im. Za-


moyskich w Szczebrzeszynie w la-
tach 1811-1852 c.d.

Ks. Ignacy Siekierzyski


Imi zakonne Micha (1743-I8I4) - pierwszy rektor
Szkoy im. Zamoyskich w Szczebrzeszynie . Po zaj-
ciu przez wojsko w 1809 Akademii Zamojskiej Sta-
nisaw Zamoyski poprzez swojego penomocnika,
powierzy ks. Siekierzyskiemu zorganizowanie
nowej szkoy w Szczebrzeszynie, na co ten wyrazi
zgod. Z powierzonego mu zadania ks. Siekierzyski
wywiza si znakomicie. Ju 1 wrzenia 1811 r. roz-

9
CHRZSZCZ NR 5 (12)

pocza si nauka w nowej szkole. Nauczycielami nia pijarw przez wadze austriackie w r. 1784 praco-
zostali byli wykadowcy gimnazjum w Zamociu. wa jako rektor domu zakonnego w Waru.
W szkole szczebrzeskiej ks. Siekierzyski wykada Od 1797 obj obowizki dziekana w Tyszow-
religi i j. francuski, wygasza mowy na inauguracj cach . Nastpnie zosta proboszczem w Szczebrze-
roku szkolnego. szynie. Jako proboszcz szczebrzeski wybudowa
Micha Siekierzyski urodzi si w Lackiej Woli mur dookoa cmentarza, a w r. 1812 wznis kapli-
koo Mocisk w diecezji przemyskiej, ksztaci si c cmentarn pod wezwaniem w. Leonarda oraz
pocztkowo w Kolegium Pijarskim w Rzeszowie, plebani i dom dla wikarych3.
ktre ukoczy w 1760 r. W tym samym roku wstpi Zmar 22. I. 1814 w Szczebrzeszynie i zosta pocho-
do zakonu pijarw w Podolicu, gdzie zoy luby wany na miejscowym cmentarzu.
zakonne. Studiowa take w seminariach Przypisy:
(profesoriach) pijarskich w Rzeszowie w latach 1763 Tadeusz Ochenduszko , Kolegium Pijarskie w Rze-
-1764 oraz filozofi w Midzyrzeczu Koreckim w szowie w okresie pobytu w nim Jzefa Hermana
latach 1764-1766. Osiskiego.
Pierwsz prac nauczycielsk rozpocz w kolegiach Szkoy im. Zamoyskich w Szczebrzeszynie, 1811
w Rzeszowie w latach 1766-1767 i w Warszawie w 1926, Szczebrzeszyn 1927.
latach 1767-1768. W kolegiach tych uczy gramatyki, Dokumenty dot. kocioa i paraf. w Szczebrzeszynie.
kaligrafii, arytmetyki, historii i geografii.By take Akta do szk szczebrzeszyskich,Elbieta Aleksan-
podprefektem i nauczycielem warszawskiego Colle- drowska, Polski Sownik Biograficzny.
gium Nobilium. Jesieni 1769 podj studia teolo-
giczne , ktre ukoczy w r. 1770 i przyj wice- Micha Winnicki (1768 - 1816)
nia kapaskie. W latach1771-1772 by nauczycielem
Urodzi si w Drohomiczanach w powiecie stani-
poetyki w kolegium w Rzeszowie, a w latach 1772-
sawowskim. Profesor logiki , prawa i historii natu-
1773 wykada retoryk w Zoczowie. Od jesieni
ralnej. W zawodzie nauczycielskim przepracowa 32
1773 uczy przez dwa lata retoryki, logiki i prawa
lata. Zanim trafi do szkoy szczebrzeskiej w roku
politycznego we Lwowie .
1811, by nauczycielem w liceum lwowskim, gdzie
W 1774 r. we Lwowie wyda Siekierzyski ksi-
uczy przez 12 lat, a w liceum zamojskim przepra-
k pt. Kraiopisarstwo Powszechne Pastw wiata
cowa lat pitnacie. W liceum zamojskim by take
Caego Teranieyszych y Dawnych. Byo to popu-
dziekanem i profesorem logiki. W szkole w Szcze-
larne kompendium astronomii, geografii fizycznej i
brzeszynie , gdzie peni funkcj zastpcy rektora
politycznej. Siekierzyski sporo tumaczy z jzyka
(nie zosta powoany na rektora) pracowa w okresie
francuskiego, ale tylko cz pozycji zdoa wyda
1811-1816. Zmar w Szczebrzeszynie dnia 24 sierp-
drukiem. Publikowa te mowy pogrzebowe . Uzna-
nia 1816 r.1
wany jest za prekursora geografii ekonomicznej i
Ks. Siekierzyski, jako rektor wyda o nim w r.
ekonometrii.
1813 tak opini: Czowiek obyczajnoci, innym
W latach1775-1776 pracowa jako nauczyciel
wzr z siebie dajcy, w postpowaniu sobie z mo-
literatury polskiej i aciskiej w kolegium w Che-
dzie agodny, w dopenieniu swoich obowizkw
mie, w latach 1776-1777 i 1780-1781 by profeso-
pilny".
rem filozofii i prefektem szk i konwiktu w Waru.
Jego ona Tekla, z domu Zamykal, pochodzia ze
Nastpnie peni przez rok obowizki prefekta kon-
szlachty wgierskiej ( Zamykal de Schlsselsfeld ,
wiktu w warszawskim Collegium Nobilium. W r.
crka Jana Zamykala ze Schlsselfeldu koo Bamber-
1782 wrci do Galicji i do rozwizania zgromadze-
gu) . Tekla i Micha Winniccy mieli 4 synw urodzo-

10
CHRZSZCZ NR 5 (12)

nych w Zamociu i dwch synw urodzonych w


Szczebrzeszynie w 1813 i 18152. Rok po mierci ..Radecznica w czasie okupacji wi-
Winnickiego zmar jego ptoraroczny syn Micha.
dziana oczyma dziecka (c.d.)
Syn Winnickich Zenon Emanuel ur. w 1807 r. w
Zamociu, by lekarzem i w latach 1837 -1840 Co byo dalej po roku 1943
mieszka w Turobinie. Po tym okresie obj posad
Rok 1943 zasta mnie w Radecznicy. Z kolega Sta-
lekarza w Szpitalu w. Konstancji w Maciejowicach
3 chem buszowalimy ju w rnych rewirach naszej
. W roku 1855 zosta mianowany na lekarza 2 klasy
wsi. Znalimy ju wiele sekretw Ruchu Oporu, za-
przy subie Policyjno-Lekarskiej w Warszawie 4.
rwno spod znaku Zwizku Walki Zbrojnej jak i Ba-
Przypisy:
talionw Chopskich. Cieszylimy si, e niedugo
1. APL. Akt nr. 73/1816. Koci w. Mikoaja w
Niemcom bdzie si sprawia lanie. A mj widok
Szczebrzeszynie
umierajcych w Szczebrzeszynie ostlegionistow nie-
2. APL. Akty Koci w. Mikoaja w Szczebrzeszy-
mieckich dawa mi wyobraenie jak to bdzie wy-
nie
gldao. Tote ostrzylimy si ze Stachem na wiel-
3 .Kurier Warszawski 1853 r.
kich bojownikw i chcielimy ju by dorosymi.
4. Tygodnik Petersburski 1855 r.
Na marzec Miejsko Gminna Obaj na abiej Wlce czulimy si jak jej obrocy. 6
Biblioteka Publiczna w Szczebrzeszy- stycznia 1943 roku turobiscy "miertelnicy" (tak
nie proponuje pastwu kolejne nowoci wydawni- mwiono o Schupo stacjonujcym w Turobinie) za-
cze: bili mojego ssiada Pawa Polskiego. Osieroci dwie
Katarzyna Zyskowska Ignaciak ,, Nie lu- crki - Felk i Natalk. Wcieky byem na tych
bi kotw . Wojtek r obi kar ier w niemieckiej zbrodniarzy, tak jak wczeniej na policjantw, ktrzy
korporacji, jest mem i ojcem coraz rzadziej przy-
jeda do Polski. zabili Adama Antoczaka, ojca Janki Antoczakw-
Malina ona Wojtka jest z wyksztacenia jest ny z Ucia.
prawniczk z wyboru pani domu. Czas od stycznia do kwietnia lat 1942, 1943 i
Karolina przyjacika Maliny nieco znudzona 1944 wykorzystywaem na samoksztacenie, spo-
redaktorka w najwikszym polskim wydawnictwie,
wci w stanie wolnym. Daniel brat Karoliny mody eczn ogad, za od kwietnia do grudnia na prac
prawnik, wsplnik w duej kancelarii. Dagmara wy- zarobkow na pastwiskach. Jedynie czas kwiecie -
daje debiutanck powie za Konrad to kochajcy grudzie 1942 roku osaczy mnie zdrowotnie i osa-
syn, obowizkowy pracownik. dzi w chaupie jako rekonwalescenta. Gdy nasta
Sze postaci i sze splecionych z sob
historii. Nikt nie jest tym, kim si wydaje. Pisarka maj 1943 roku, pastuszy los "umiechn" si do
wraz ze swoimi bohaterami przemierza wspczesny mnie i poszedem do pracy z trzema "ogonami" u
wiat pozorw. Janiny i Jzefa Kodnickich w Radecznicy. Dobrze
Karen Rose ,, Naleysz do mnie detek- mi si tutaj dziao. Spaem tak jak w Biaobrzegach,
tyw Wydziau Zabjstw policji Baltimore, widzia w
swoim yciu wiele przemocy i ofiar zbrodni. Take na grce. ywiony byem obficie w kuchni, ale mia-
podczas suby w Afganistanie. Ale nic nie przygoto- em domierzone pojenie byda i koni, rnicie sieczki
wao go na widok zmasakrowanych zwok, ktre ja- ( nadajc pod rzezaki som lub inne komponenty
ki szaleniec porzuca w rnych czciach miasta. paszowe). Miaem ju prawie 13 lat. W czas ciepy
Detektyw zrobi wszystko, by dopa brutalnego mor-
derc. Za psycholog sdowy Lucy jest zaintrygowa- mogem pj do rzeki w Beku Reklowej, wykpa
na pasj z jak dziaa przystojny detektyw. si, a wieczorem po napojeniu dobytku, wyj na
Czy detektyw Fitzpatrick powstrzyma mor- wie.
derc?

11
CHRZSZCZ NR 5 (12)

nosicielstwo do gestapo. Tote podzieli los Kukie-


Szkoda mi byo odchodzi ze suby u Kodnic-
ki. Po latach dowiedziaem si, e zrobili to bechow-
kich, gdzie byem do koca 1943 roku. W subie u
cy(onierze Batalionw Chopskich), a uprowadzo-
Kodnickich przeyem mier Jana Kukieki z Go-
ny spocz gdzie pod wierkami w ramach party-
rajca. By on podobno agentem gestapo, za co 13
zanckiej "koby".
czerwca 1943 roku zosta zlikwidowany w ramach
Stacha Jachymka i moje dziaanie w Ruchu Opo-
konspiracyjnej "koby" . Te u Kodnickich przey-
ru nie byo organizacyjnie zwizane z pastwow
em w lecie 1943 roku wizyt bigorajskiego landra-
konspiracj. Obaj robilimy to z amatorstwa i byo
ta, ktry z jakiej przyczyny odwiedzi moich gospo-
to fascynujce zajcie. Ot, choby porwanie Bodusa.
darzy, moe dlatego, e byli oni zaangaowani w
Kto widzia to, z takich ebkw jak ja? A my obaj
praktyczn upraw buraka cukrowego. Landrat przy-
puszylimy si tym sekretem, a takich sekretw byo
jecha pikn bryczk, zaprzon w par karych
bardzo duo.
koni w czarnej uprzy z jasnym okuciem. W go-
Rok 1944 by dla nas wielkim wyciem do czego,
spodarstwie Kodnickich, tak, jak i licznie na wsi,
do jakiego patosu, ktrego sowami trudno wyrazi.
by pdzony bimber. Z tej przyczyny pewnej jesien-
Byo to podobne do wycia psa na trwog. Czsto
nej nocy, bechowski konspir (bo taki we wsi prze-
zapuszczalimy si z abiej Wlki do miasteczka i
waa) zniszczy aparatur do wyrobu bimbru, dziu-
Podklasztoru, siedliska AK i NSZ, by wyczu, co si
rawic siekier parnik i rurki chodnicze.
tam dzieje. My bylimy od bechowcw, ktrych ob-
W czasie mojego pobytu u Kodnickich bardzo duo
szarem dziaania by Bojtek, Choinki, cay Wwz
suchaem opowiada ojca Jzefa Kodnickiego -
Powstacw, Doy I i II. Rozsadzaa nas ze Stachem
Jana. Ten staruszek duo opowiada mi o sobie, np.
duma, gdy ogldalimy konspiratorw partyzanckiej
jak uczy si pisa i czyta, jak suy w wojsku, jak
wyki z obszaru Miasteczka, o ktrej wiedzielimy,
pracowa jako tracz i z cielami, a nawet jak unowo-
e w zagrodzie lenej na Gajwce ma swoj czat,
czenia Radecznic jako wjt gminy Radecznica.
do ktrej dojcie jest przez lasek koo cegielni klasz-
Jan Kodnicki traktowa mnie prawie jak swojego
tornej i "drog do nieba" od Ancyborskiego.
wnuka. Trudno mi spamita dat. Byo to chyba w
Bardzo cieszylimy si i jak najwicej chcielimy
listopadzie 1943 roku. Staem w bramie gospodar-
widzie, gdy w okolicy Radecznicy pojawili si o-
stwa Kodnickich,gdy nadjechaa parokonna fur-
nierze ukraiscy. Filowalimy na drog od Ucia do
manka, a na niej paru mczyzn, wrd ktrych sie-
Ancyborskiego, bo tu operowali onierze tego
dzia wysiedleniec z Wgrowca, Bodus. Pomyla-
ugrupowania Ukraiskiej Dywizji Partyzanckiej.
em, gdzie on tak na noc jedzie. Byo chyba ksiy-
Fajnie byo przyglda si uzbrojonym sodatom i
cowo, bo go poznaem. Inni mczyni byli mi nie-
nie gronym jak Niemcy. Byli przyjani w kontak-
znani. Rano dowiedziaem si, e w nocy uprowa-
tach z mieszkacami wsi.
dzono Bodusa. W domu Grasiskiego utrzymywa
Stanisaw Zybaa
piwiarni, jego dwaj synowie wstpili do suby
C.D.N.
mundurowej hitlerowcw, a on by posdzony o do-

Chrzszcz miesicznik infor macyjny


Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna
Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1
E-mail: sps@onet.eu www.chrzaszcz.com.pl
Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj

12

You might also like