SYSTEMOWE PODEJCIE DO RODZINY

W podejciu systemowym wyrnia si:

Komunikacyjn/strategiczn terapi rodzin (prezentowan przez Virginia Satir, Gregory
Haley, Donald Jackson, John Weakland, Paul Watzlawick), ktrej celem jest zmiana wzorcw
komunikowania w rodzinie.
Systemow strukturaln terapi rodzin ( prezentowan przez Salvador Minuchin), ktrej
celem jest zmiana struktury rodziny i wytworzenie struktury bardziej funkcjonalnej.

Rodzina jest samoregulujcym si systemem. Ma struktur, ma podsystemy.

O strukturze wedug tej koncepcji decyduj reguy rzdzce transakcjami rodzinnymi.
Reguy dotycz tego kto, kiedy, jak ma si odnosi, cz tych regu jest ukryta. W rodzinie
wana jest hierarchia, rozkad autorytetu, role, czyli oczekiwane zachowania czonkw
rodziny.
Istotne dla funkcjonowania rodziny s granice.
Granice rodziny dziel/ cz system rodzinny z otoczeniem.

1. Granice zewntrzne mog by:

sztywne , czyli izolujce, oddzielajce od otoczenia;
elastyczne , funkcjonalne;
rozmyte ,ruchliwe , spotykane w rodzinach z osobami chorujcymi na schizofreni

2.Granice wewntrzne tworz podsystemy. Granice te zale od regu kto i jak naley do
danego podsystemu.
Podsystemy powstaj ze wzgldu na: pe (chopcy, dziewczta, kobiety, mczyni), zadania
(maestwo), generacj( dzieci modsze, dzieci starsze, niemowlta, modzie, dziadkowie,
pradziadkowie), zainteresowania (kibice, sportowcy, cisowcy, feministki, itp.).

3. Czonkowie rodziny naley do rnych podsystemw rwnoczenie. Peni oni rne role
w rnych podsystemach. W zalenoci od tego jakie s granice systemu, wyrnia si
nastpujce patologiczne typy rodzin:

Spltane, w ktrych panuje zamt, niejasno rl, funkcji, pozycji, odpowiedzialnoci,

rodzina uwikana, wizi w takiej rodzinie s sabe albo nie istniej, osoby poruszaj
si jakby po rnych orbitach, czsto z tych rodzin wywodz si osoby z tendencja do
zaburze antyspoecznych, matki w tych rodzinach m niskie poczucie wartoci
i tendencj do zaburze psychosomatycznych.
Niezwizane/niezaangaowane we wsplne sprawy, granice s nadmiernie sztywne,
nieprzepuszczalne, czsto przekraczane. Czonkowie rodziny nie daj sobie
wzajemnego wsparcia, troski, s w znacznym dystansie (brak w niej zdrowej struktury
porzdku, wadzy) wystpuj problemy pomidzy rodzina nuklearna a rodzinami
pochodzenia, czsto brak zrnicowania pomidzy rol ony, kobiety, rol
mczyzny, ojca; nie ma dobrych warunkw do rozwoju autonomii, tosamoci.

W sytuacji zmiany rodziny spltane , a take niezwizane przeywaj trudnoci

adaptacyjne.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Podsystemy mog mie charakter przymierza albo koalicji.
Przymierze , zwykle dotyczy dwch osb, granice s elastyczne, atwo przekraczalne w obu
kierunkach, czonkowie przymierza mog j e porzuci i wej w skad nowej diady, lub do ich
zwizku moe doczy kto trzeci. Przymierze zawizuje si w konkretnej sprawie.
Koalicja - charakteryzuje si sztywnymi granicami, nie mona opuszcza tego zwizku,
a jego funkcj jest wspieranie si dwch osb przeciwko trzeciej w rodzinie ( triady).

W rodzinie dochodzi do sprze zwrotnych, albo dodatnich, albo ujemnych.

Wedug Gregory Batesona:
sprzenia zwrotne negatywne, komplementarne, prowadz do homeostazy ( denia do
staoci systemu rodzinnego), a pozytywne sprzenie zwrotne, symetryczne, prowadz do
rozpadu systemu. Jak jedno dominuje to drugie ulega.

System rodzinny podlega transformacji( deniu do zmiany) wynikajcej z cyklu ycia

rodziny.

Rwnowaga midzy tendencj do staoci systemu , a tendencj do zmiany jest optymalna

dla rodziny. Aby system nie rozpad si pomidzy homeostaz a transformacj musi
zachodzi rwnowaga.

Przewidywanie zmiany w rodzinie moe wywoywa niepokj czonkw rodziny i tendencj

do utrzymania status quo.

MITY RODZINNE

Mit rodzinny to specyficzne sposoby jakich uywa rodzina do podtrzymania rodzinnego

status quo (homeostazy).
S to podzielane przez wszystkich przekonania na temat wszystkich czonkw rodziny, relacji
jakie ich cz, rodziny jako caoci, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Ich zadaniem
jest:

ochrona norm, zasad rodzinnych, wartoci etycznych, tosamoci i integracji.

Mity s uruchamiane gdy napicie pomidzy czonkami rodziny osiga taki stopie, e
zagraa poszczeglnym zwizkom w systemie rodzinnym.

RODZINY POSIADAJ REGUY:

reguy wydawania pienidzy

prowadzenia domu

traktowania zdrowia i choroby

obchodzenia uroczystoci

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 kontaktowania z ludmi

dotyczce wyksztacenia

okazywania i przeywania emocji

pracy

seksu

wychowywania dzieci

Reguy te wida w postawach, w zachowaniach i komunikacji rodzinnej.

ZDROWY SYSTEM RODZINNY

W takim systemie istniej zdrowe role. Rodzice pokazuj dzieciom w praktyce codziennoci1:

jak by mczyzn i kobiet,

jak by mem i on,

jak by ojcem i matk,

jak trwa w intymnym zwizku,

jak funkcjonowa jako istota ludzka,

jak zakrela granice midzy sob a wiatem.

Wraz z kadym narodzeniem dziecka w rodzinie pojawiaj si od pocztku podstawowe

potrzeby, takie jak:

produktywnoci i osigni,

zaspokojenia emocjonalnego,

zwizku, relacji,

jednoci.

1
Bradshaw John (1994) Zrozumie rodzin. Instytut Psychologii zdrowia i Trzewoci. Polskie Towarzystwo
Psychologiczne, s. 48

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Due znaczenie ma kolejno urodze w rodzinie. Pierwsze dziecko wyksztaca inne wzorce
ni drugie, trzecie, czwarte jeszcze inne.
Rodziny znajduj si w transie hipnotycznym dziaajcym poprzez cyrkularne sprzenia
zwrotne. Kada osoba jest pod wpywem zachowa innej osoby w systemie. Trans rodzinny
jest tworzony zarwno przez jednostki w rodzinie jaki przez maestwo. System rodzinny
funkcjonuje dziki ptlom sprzenia zwrotnego, majcym charakter cyrkularny bardziej ni
przyczynowo-skutkowy. W rodzinie nie mona mwi o winie, a kady czonek rodziny jest
odpowiedzialny.
Unika si etykietek chory, chory psychicznie. Dysfunkcje traktuje si jako wpisan
w systemie nierwnowag wynikajc z nieadekwatnych przekona. W tym podejciu nie ma
potrzeby obwiniania koza ofiarnego. Rodzina jest zaburzona, a nie jednostka.
Dojrzaa relacja maeska:

Kady gra na swoim instrumencie utwr muzyczny, uywa przy tym swoich wasnych
unikatowych umiejtnoci, kady jednak gra t sam melodi. Kady jest caoci i niczego
mu nie brakuje. Kady jest niezaleny i zaangaowany.
Kady dba o samodyscyplin i wykorzystuje ja dla dobra zwizku.

Dojrzae techniki stosowane przez maonkw2:

1. Opnianie gratyfikacji.

2. Akceptowanie odpowiedzialnoci za siebie.

3. Mwienie prawdy i powicenie si rzeczywistoci.

4. Wzicie w nawias potrzeb zwizanych z ego ze wzgldu na rozwj duchowy.

W zdrowo funkcjonujcym systemie rodzinnym, wedug VIRGINIA SATIR, obecnych jest

pi wolnoci3:

1.Wolno do postrzegania i syszenia(percepcji) tego co jest obecne tutaj i teraz, a nie tego
co byo, bdzie czy powinno by.

2. Wolno do mylenia tego co si myli, a nie tego co powinno si myle.

3.Wolno do czucia tego co si czuje, a nie tego co si powinno czu.

4.Wolnoc do pragnienia i wybierania tego czego si chce, a nie tego czego powinno si
chcie.
5.Wolno do wyobraania sobie swojej wasnej samorealizacji, a nie grania sztywnej roli,
czy cigego troszczenia si o bezpieczestwo.

2
Bradshaw J. Zrozumie rodzin.s.66
3
Bradshaw J. Zrozumie rodzins. 67

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Zasady funkcjonalne w rodzinie:

1. Problemy s zauwaane i rozwizywane.

2. Promowanych jest 5 wolnoci.

3. Wszystkie relacje oparte s na dialogu i rwnoci. Kady czonek rodziny ceniony jest
tak samo.

4. Komunikacja jest bezporednia, adekwatna, oparta na konkretnych obserwowalnych

faktach.

5. Czonkowie rodziny mog zaspokaja swoje potrzeby.

6. Czonkowie rodziny mog by indywidualnociami.

7. Rodzice, robi to co mwi, e zrobi. Dbaj o samodyscyplin.

8. Role w rodzinie s wybierane i zmieniajce si.

9. Atmosfera jest radosna i pena spontanicznoci.

10. Zasady wymagaj uzasadnienia.

11. Naruszenie poczucia wartoci drugiej osoby budzi poczucie winy.

12. Bdy s wybaczane i postrzegane jako okazja do uczenia.

DYSFUNKCJONALNY SYSTEM RODZINNY

1.Wysoki poziom chronicznego niepokoju.

2. Zacieranie si granic.

3.Pogmatwane i ukryte reguy.

4.System jest sztywny i statyczny.

5.Spltane ze sob, niewyodrbnione ja poszczeglnych czonkw systemu rodzinnego.

6.Zagubienie piciu potencjaw czowieka.

7. Pseudowzajemno.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 DYSFUNKCJONALNE REGUY RODZINNE:

1. Kontrola-przymus kontrolowania wszelkich relacji, zachowa.

2. Perfekcjonizm (bycie zawsze w porzdku wobec wszystkiego co jest robione.

3. Oskaranie siebie lub innych.

4. Zaprzeczanie piciu potencjaom: uczuciom, spostrzeeniom, mylom, deniom,

wyobraeniom.
5. Zasada nie mw.

6. Tworzenie mitw .

7. Niedokaczanie.

8. Brak zaufania.

ROLE W RODZINIE DYSFUNKCJONALNEJ:

1.Przeladowca
2. Ofiara
3.Buntownik
4.Kozio
ofiarny
rodzinny
5.Bohater
6.Terapeuta rodziny
7. Geniusz
8. Zwycizca
9.Kumpel taty
10.Przyjacika mamy
11.Delegowany pacjent
12. Wizytwka rodziny
Itp.

WYWIAD Z RODZIN

Wywiad rodzinny to zintegrowany proces obejmujcy zdarzenia poprzedzajce pierwsze

spotkanie z rodzin i zdarzenia nastpujce po pierwszym spotkaniu. W pierwszym kontakcie
z rodzin wane jest :

1. Nawizanie cznoci z rodzin poprzez dostosowanie si do stylu jej czonkw, tworzenie

klimatu wsparcia.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

2. Wzbudzanie zaufania wobec terapeuty.

3.Zbieranie informacji o problemie umoliwiajce rozpoznawanie gier i relacji rodzinnych.

4. Negocjacja kontraktu terapeutycznego z zachowaniem aktywnoci rodziny w okrelaniu

celw i podanych zmian.

ETAPY TEGO PROCESU:

1. WSTPNA ROZMOWA TELEFONICZNA.

Celem pierwszego kontaktu telefonicznego z rodzin jest budowanie tymczasowych

hipotez
roboczych i okrelenie sposobu podejcia do rodziny przy pierwszym spotkaniu
z rodzin.
Naley zebra informacje, np. nazwisko, miejsce zamieszkania, numer telefonu,
skrtowy
opis problemu, skad rodziny oraz innych osb zaangaowanych w problem rodziny.
Ustali dat i miejsce spotkania z rodzin, kto bdzie obecny w czasie wywiadu ( albo
wszystkie
osoby , ktrych problem dotyczy albo cala rodzina) oraz opat za sesj rodzinn.

2. HIPOTEZY WSTPNE.

Opracowane hipotezy maj charakter roboczy, ulegaj zmianom pod wpywem

informacji uzyskiwanych w czasie terapii. Naley ustali w jakim stadium rozwoju
jest rodzina, jakie ma problemy i zadania na tym etapie. Warunkiem dobrego
tworzenia hipotez jest wykorzystywanie rnych informacji wnoszonych przez
czonkw rodziny, przygotowanie teoretyczne terapeuty, jego poziom umiejtnoci,
superwizja wasnej pracy. Przygotowanie sobie pyta przed rozmow w oparciu o ju
posiadane dane.

3. ZAPROSZENIE.

4. KONTAKT ( przywitanie i faza towarzyska (10 minut).

Celem tego etapu jest oswojenie czonkw rodziny z terapeut i miejscem terapii,
stworzenie atmosfery yczliwej, uatwiajcej dalsze poznanie si.

5. IDENTYFIKACJA PROBLEMU ( 15-20 minut)

Uzyskanie opinii od kadego czonka rodziny jak wedug nich wyglda problem w ich
rodzinie, kiedy si zacz.

6. OBSERWACJA WZORW ZACHOWA RODZINY (35 minut).

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Celem tej fazy jest stworzenie jasnego dla terapeuty i czonkw rodziny obrazu
zachowa
rodziny wobec problemu.

Naley postawi czonkw rodziny w sytuacji rozmowy midzy

sob o problemie i sposobach jego rozwizywania.
Zach ich, aby wyraali swoje postawy wobec problemu.
Naley uywa pytania cyrkularne.
Trzeba zwr uwag na powtarzajce si sekwencje zachowa dotyczce problemu
i jego rozwizywania.

7. OKRELENIE CELW ( ok. 5 minut)

Poproszenie kadego czonka rodziny o okrelenie co chciaby zmieni w rodzinie,

a co chciaby zachowa bez zmiany. Okrelenie po czym poznaby kady w rodzinie, e
drobna zmiana nastpia.

Cele powinny by zdefiniowane pozytywnie.

8. ZAWARCIE KONTRAKTU (ok. 5 -10minut )

Celem etapu jest osignicie porozumienia dotyczcego kontynuacji terapii i jej

przebiegu.

Jeli rodzina decyduje si kontynuowa terapi ustala si termin, miejsce i dat

oraz kto ma przyj na terapi.
Jeli rodzina nie decyduje si to proponuje si pacjentowi innego terapeut,
wskazuje jak rodzina moe w przyszoci wrci do terapeuty. Kontrakt moe
zawiera ilo sesji lub czasookres spotka.

9. ANALIZA WASNA CELW WYWIADU.

Czy terapeuta zachowa waciw relacj, nie za blisk, nie za odleg?

Czy terapeuta by wystarczajco kierujcy, odpowiednio dba o struktur sesji?

Czy da przestrze wszystkim we waciwej proporcji?

Czy by wystarczajco empatyczny?

Czy pozna problemy ze wszystkich punktw widzenia, jzyk problemu

w rodzinie ?

Czy kontakt z terapeut by zaakceptowany przez wszystkich czonkw

rodziny?

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

10. Analiza wczeniejszych hipotez i ich weryfikacja.

o Naley zwrci uwag na zaangaowanie poszczeglnych osb w rodzinie

w rozwizywanie problemu oraz na sposoby w jaki to robili /z jakim skutkiem.

o Sprawdzi, czy czonkowie korzystaj z terapii, wsparcia lekarskiego.

o Spyta rodzin o zdarzenia rodzinne wskazujce na zmiany w rodzinie.

tj. choroby, zgony, zmiany pracy, rozstania, narodziny.

o Podczas wywiadu: naley wspiera jasn komunikacj.

o Zajmowa si faktami.

o Unika oceniania, rad.

o Wyczy interpretacje, nawet jeli rodzina chce interpretacji.

o Dba, aby czonkowie rodziny nie przerywali sobie wypowiedzi.

o Traktowa wszystkie osoby w rodzinie z jednakow uwanoci i wag.

WYWIAD PSYCHOLOGICZNY

l. DANE : IMI I NAZWISKO

2.OKOLICZNOCI ZGOSZENIA SI

3. WRAENIE JAKIE WYWIERA - WYGLD ZEWNTRZNY I ZACHOWANIE

4. NASTRJ

5. POWD ZGOSZENIA SI

6. AKTUALNA YCIOWA SYTUACJA

7. RODZINA GENERACYJNA

8. WCZESNE WSPOMNIENIA

9. NARODZINY I ROZWJ
Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego
10. DZIECISTWO

11. TYP WYCHOWANIA

12. STAN ZDROWIA

13. WYKSZTACENIE

14. PRACA

15.ODPOCZYNEK

16. RELIGIA I RELIGIJNO

17.ROZWJ SEKSUALNY

18.AKTUALNA RODZINA

19.STAN AKTUALNY ORAZ OBJAWY

20. ZWROTNE PUNKTY W YCIU

21. INNE WANE SPRAWY Z PUNKTU WIDZENIA KLIENTA

PRZYGOTOWANIE GENOGRAMU RODZINY

DANE DO GENOGRAMU, ktre musz by zebrane:

Rodzina nuklearna skad tej rodziny.

Poprzednie maestwa.

Rodzina pochodzenia obojga maonkw

Daty urodzenia, ich choroby, daty mierci wraz z powodem, daty zawarcia zwizkw
maeskich, rozwodu, separacji.

Kolejno urodzin, inne czynniki majce wpyw na kolejno urodzin.

Pe.

Narodowo.

Religia.

Wyksztacenia.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Zawody.

Miejsce aktualnego pobytu.

Rodzaj relacji emocjonalnych pomidzy poszczeglnymi osobami w rodzinie

nuklearnej i w rodzinach pochodzenia oraz pomidzy osobami w rodzinie nuklearnej,
a osobami w rodzinie pochodzenia:

konflikt,

zerwanie, odcicie

bardzo dua blisko (fuzja)

blisko

Aktualny problem rodziny jest analizowany:

jaki jest ,
jak powstaje,
jakie ma funkcje w rodzinie nuklearnej,
jaki jest szerszy kontekst spoeczny i historia rodzinna,
jaka jest aktualna sytuacja, a nastpnie historia,
chronologia wydarze w rodzinie zaczyna si od faktw a koczy na hipotezach
dotyczcych wzorcw rodzinnych.

INTERPRETACJA GENOGRAMU

1.Jaka jest podstawowa struktura rodziny? Kto mieszka ze sob razem? Kto odrbnie?

Przykadowo:

Rodzina nuklearna (maestwo bez dzieci/z dziemi, konkubinat z dziemi

wasnymi)
samotny rodzic wychowujcy dzieci.

Rodzina rekonstruowana (powtrne maestwo i dzieci z poprzednich maestw/

zwizkw obu partnerw).

Rodzina trzypokoleniowa/wielopokoleniowa.

Rodzina z wczonymi osobami spoza rodziny lub innymi krewnymi.

2. Jaki jest cykl ycia rodzinnego?

3.Jakie s wzory powtarzajce si w rodzinie z pokolenia na pokolenie?

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

4. Wzory zwizane z funkcjonowaniem, np. alkoholizm, przemoc, prby samobjcze,
podejcie do odpowiedzialnoci itp.

5.Wzory relacyjne, czyli np. dystans, konflikt, trjkty, wrogo itp.

6.Wzory zwizane ze struktur, np. powtarzajce si rozwody itp.

7.Jak wzory rodzinne wpyway/ wpywaj na funkcjonowanie rodziny?

8.Czy rodzina jest w rwnowadze , czy brak jest rwnowagi rodzinnej?

9. Jakie zasoby ma rodzina, np. status spoeczny, materialny rodziny, itp.?

10.Wartoci rodziny.

11.Reguy rodzinne, zasady, normy.

12.Zainteresowania .

SYMBOLE CZSTO UYWANE W GENOGRAMIE4

Mczyzna

Kobieta

Mczyzna zmary

Osoba pci nieznanej

4
http://pl.wikipedia.org/wiki/Genogram

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Mio

Zakochanie

Maestwo

Konkubinat/ zwizek nieformalny

Rozwd

Separacja

Cia

Poronienie naturalne

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Poronienie sztuczne

Blinita

Blinita jednojajowe

Adopcja

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 RELACJE

Dystans

Niezgoda

Nienawi

Konflikt

Zerwanie

Strategie i techniki terapeutyczne w terapii strukturalnej

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 ZAOENIA PODEJCIA STRUKTURALNEGO:

Rodzina stanowi otwarty system biologiczno - spoeczno- kulturowy.

Dla rozumienia rodziny wana jest religia, etniczno, pochodzenie

spoeczne, wyksztacenie.

Rodzina rozwija sie przechodzc przez fazy cyklu ycia rodzinnego

(Duvall, 1977)

ROZWJ RODZINY WYMAGA ADAPTACJI DO ZMIAN (WEWNTRZNYCH I

ZEWNTRZNYCH) PRZY ZACHOWANIU CIGOCI.

W RODZINIE NAJWANIEJSZA JEST RWNOWAGA POMIDZY POCZUCIEM

WASNEGO JA A PRZYNALENOCI DO RODZINY

FUNKCJONALNO SYSTEMU RODZINNEGO ZALEY OD CZYSTOCI GRANIC

SYMPTOMY S PODTRZYMYWANE

CYKLE YCIA RODZINY

MAESTWO BEZ DZIECI

RODZINA WYCHOWUJCA MAE DZIECI

RODZINA Z DZIECKIEM W WIEKU

PRZEDSZKOLNYM

RODZINA Z DZIECKIEM W WIEKU SZKOLNYM

RODZINA Z DORASTAJCYM DZIECKIEM

RODZINA W STADIUM " PUSTEGO GNIAZDA"

STADIUM STARZEJCYCH SI RODZICW

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 FUNKCJE RODZINY:

Wewntrzna - troska o swoich czonkw, ochranianie ich.

Zewntrzna - przystosowanie do zmian zachodzcych w spoecznoci i kulturze.

DWA SYSTEMY PODTRZYMUJCE UKAD REGU RODZINNYCH

1.System uniwersalnych zasad dotyczcych sposobu zorganizowania.

2.System przepisw dotyczcych postpowania czonkw rodziny, waciwych

tylko tej rodzinie, zakorzenione w przeszoci, przekazywane poprzez zwyczaje z
pokolenia na pokolenie /zabezpieczenie jest tosamoci rodziny /.

ZNACZENIE GRANIC:

SZTYWNE GRANICE ZATARTE GRANICE

1. Zatarcie granic powoduje zbyt swobodny przepyw informacji w systemie

2. Poczucie przynalenoci do rodziny dominuje nad autonomi jej czonkw

3. Sztywne granice powoduj e informacje nie kr w systemie, osoby i podsystemy s

sztucznie oddzielone; brak poczucia przynalenoci do rodziny.

4. Granice powinny umoliwi czonkom podsystemw spenianie ich

funkcji i umoliwi rozwj; by przepuszczalnymi, by moliwy by
kontakt czonkw rodziny.

5. Zaburzenia powstaj gdy struktura rodziny jest za mao elastyczna i uniemoliwia

przystosowanie sie do zmian rozwojowych lub wymaga otoczenia.

FUNKCJONALNA STRUKTURA RODZINY

Jasno okrelona struktura - role, zadania, oczekiwania, komunikacja; - nie s

przypadkowe.
Zoona struktura - rnorodno struktur, ktrymi system rozporzdza.
Elastyczna struktura moliwo zmiany organizacji systemu i tworzenia nowych
struktur, by osign cel.
Spjno konsekwencja i cigo systemu i jego zwizkw z ekosystemem wraz
ze zmian warunkw i upywem czasu.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 CELE TERAPII RODZINNEJ:

1.Rodzina powinna by efektywna, a to oznacza, przywrcenie hierarchicznoci: rodzice

powinni by na szczycie hierarchii, dzieci niej.
2.Pomoc maonkom w stworzeniu spjnego systemu, zdolnego do wspdziaania,
wzajemnego oparcia.
3.Gdy zatarte s granice to celem jest wzmocnienie ich tak, by osoby uzyskay wiksz
autonomi.
4. Gdy granice s sztywne to celem jest doprowadzenie do wikszej liczby interakcji miedzy
czonkami (granice midzy osobami staj si bardziej przepuszczalne).

ETAPY TERAPII RODZINNEJ:

Krok pierwszy: wczenie si terapeuty do systemu rodzinnego.

Krok drugi: obserwacja przez terapeut wzorw transakcji pomidzy czonkami rodziny.
Kto, do kogo, w jaki sposb, kiedy mwi.

Trzeci krok: postawienie diagnozy. Rodziny czsto uwaaj, e rodzina ma problem, ktry
ma zidentyfikowany pacjent. Diagnoza dotyczy powinna subsystemw, granic, struktury
rodziny wraz ze sformuowaniem celw korzystnych dla rodziny.

ZDEFINIOWANIE PROBLEMU:

Kiedy system przestaje peni swoje funkcje mona zobaczy problem w

powizaniu z innymi powizanymi z nim strukturalnie.
Okrelenie, ktre funkcje rodziny s blokowane przez dany symptom.
Znalezienie umiejscowienia problemu.
Ustalenie kogo problem dotyczy obecnie.
Zbadanie struktury podtrzymujcej problem.

Czwarty krok: wyjanianie i modyfikacja interakcji. Powtarzajce si wzorce trzeba

komentowa.

Pity krok: ustanawianie granic, wzmacnianie podsystemw o bardzo pynnych granicach.

W rodzinach o sztywnych granicach doprowadzanie do wikszej elastycznoci. Dopuszczalne
jest czasowe wchodzenie w koalicje z czonkami rodziny, otwieranie interakcji, blokowanie
ich, wyznaczanie zada domowych, wspieranie czonkw rodziny.

Krok szsty: terapeuta dostarcza rodzinie nowych informacji. Dostarcza wiedz

i wyjanienia celem obnienia niepokoju, podwyszenia poczucia kompetencji czonka
rodziny.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 Role terapeuty:

o Osoba rozumiejca;

o Wspierajca;

o Reyser;

o Model;

o Nauczyciel;

o Komentator

Strategie i techniki terapeutyczne w terapii strategicznej

(Rozwijane w szczeglnoci przez Miltona Erickson)

1. Pytania cyrkularne

2. Pozytywne oznaczanie zachowa

3. Zadania domowe do wykonania w przerwach pomidzy sesjami

4. Paradoksalne dyrektywy, a w tym:

Strategie:

zalecania symptomu ( nakaz aby klient kontynuowa objawy, nasila

zachowania, ktre maj by zmienione)

powstrzymywania ( zniechcanie wprost klienta do zmiany)

CHARAKTERYSTYKA ROZMOWY TERAPEUTYCZNEJ (Wg Andersena )

o TERAPEUTA DOPYTUJE POZOSTAJC W ZAKRESIE PARAMETRW

PROBLEMU TAK JAK PRZEDSTAWIAJ JE KLIENCI,

o TERAPEUTA JEDNOCZENIE ROZWAA WIELORAKIE I SPRZECZNE

POMYSY.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

o TERAPEUTA WYBIERA JZYK RACZEJ WSPPRACUJCY NI
NIEWSPPRACUJCY.

o TERAPEUTA UCZY SI, ROZUMIE I ROZMAWIA W JZYKU KLIENTA.

o TERAPEUTA JEST PENYM SZACUNKU SUCHACZEM, KTRY NIE ZA

SZYBKO ROZUMIE

o TERAPEUTA ZADAJE PYTANIA, NA KTRE ODPOWIEDZI WYMAGAJ

NOWYCH PYTA.

o TERAPEUTA BIERZE ODPOWIEDZIALNO ZA STWORZENIE TAKIEGO

KONTEKSTU KONWERSACYJNEGO, KTRY DOPUSZCZA WSPPRAC W
PROCESIE DEFINIOWANIA PROBLEMU.

o TERAPEUTA PODTRZYMUJE DIALOGOW KONWERSACJ Z SAMYM

SOB.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

 BIBLIOGRAFIA:

Bradshaw John (1994) Zrozumie rodzin. Warszawa. Instytut Psychologii Zdrowia

i Trzewoci

BraunGakowska Maria( 1991) Metody badania systemu rodzinnego, Lublin: Katedra

Psychologii Wychowawczej KUL.

Bogdan de Barbaro( red) (1999) Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny,

Krakw: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego.

Goldenberg Herbert( 2006) Terapia rodzin, Krakw: Wydawnictwo Uniwersytetu

Jagielloskiego.

Grzesiuk Lidia (red.).(2006). Psychoterapia. T I i II .Warszawa, Eneteia, Wydawnictwo

Psychologii i Kultury.

Mostwin Danuta( 1992) Przestrze yciowa rodziny, Warszawa: Wydawnictwo Synapsis.

Namysowska, Irena. 2000. Terapia rodzin, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Prochaska James O., Norcross John C.(2006). Systemy psychoterapeutyczne. Analiza

Transteoretyczna, Warszawa. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Instytut Psychologii
Zdrowia.s.410-455.
Sharon Wegscheider- Cruse (2000) . Rekonstrukcja rodziny. Warszawa. Instytut Psychologii
Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego