Tipitaka

2012 Andrew Dalek - Wszystkie prawa
zastrzeone. Wycznie do bezpatnego

rozpowszechniania.
Mahvihra Pli Tipitaka.
wite Teksty Buddyzmu Theravda.
Wersj a 1.00 by Andrew Dalek
Ksika j est pierwsz prb przeoenia fundamentalnie

istotnych sutt buddyzmu z oryginalnego pali na j zyk polski.
Tipitaka
2012 Andrew Dalek- Wszystkie prawa zastrzeone. Wycznie do bezpatnego rozpowszechniania.
W peni ksiyca, Vesak Pj 2012, oddaj t ksik w publiczn domen wszytkim, ktrzy pragn pozna kanon
switych tekstw Buddyzmu.
Nie mam nic przeciwko temu, aby wykorzystano te tumaczenia w pracy nad polskimi przekadami.
We wszystkich porwnaniach, analizach i interpretacyjach, prosz sie posugiwa oryginalnym zapisem palijskim, a nie
moimi przekadami.
Published: September 2012 in Canada.
Publisher Specialne podzikowania dla:

Andrew Dalek, Toronto, Canada. Wszystkich wspaniaych ludzi ktrych spotkaem przez Internet
theravadin@gmail.com i ktrzy mieli swj udzia w zachceniu mnie do przekadw,
www.theravada.tk pomocy w tumaczeniach, wsparciu moj ej marnej polszczyzny i
w niekoczcych si poprawkach tekstw.
Mnichw i mniszek Sanghi ktrzy cierpliwie odpowiadali na

kade moj e pytanie i wtpliwo.
Polskich buddystw z sieci www.Mahaj ana.net ktrzy byli dla

mnie wielkim oparciem, pomoc i bez ktrych ta praca nie
moga by si ukaza.
Tworcw innych tumaczen Dhammy Bogosawionego ktrzy

zawsze i bez wyj tku pozwali mi korzystac z ich j uz
dopracowanych przekadow i dzielili si ze mn dokumentacj i
opracowaniami.
Na kocu chciabym z wdzicznoci podzikowac moj ej onie,

ktra z naj czystszej prby mioci tolerowaa mnie uwikanego
w setki godzin przy komputerze.
4
Spis Treci
Wstp 6
Part I Tipitaka 8
1 Gwne
...................................................................................................................................
sutty 9
Sutta o w praw..........................................................................................................................................................
ieniu w ruch koa Dhammy. 10
Sutta o poszukiw
..........................................................................................................................................................
aniu duszy. 13
Sutta ognia. .......................................................................................................................................................... 15
Sutta o liciach.
.......................................................................................................................................................... 16
Sutta o cierpieniu.
.......................................................................................................................................................... 17
Sutta o uw anoci.
.......................................................................................................................................................... 18
Sutta dobroci........................................................................................................................................................... 18
Sutta o zudzeniach.
.......................................................................................................................................................... 19
Sutta o w yganiciu
..........................................................................................................................................................
pragnienia. 21
Sutta o nicoci.
.......................................................................................................................................................... 31
Nauki dane Kalamom.
.......................................................................................................................................................... 32
Sutta o poszukiw
..........................................................................................................................................................
aniu. 36
Sutta o czterech
..........................................................................................................................................................
drogach. 45
Sutta o Wyganiciu.
.......................................................................................................................................................... 46
Sutta o w adzy.
.......................................................................................................................................................... 46
Sutta o mniszce..........................................................................................................................................................
Soma. 47
Sutta o w ierze.
.......................................................................................................................................................... 48
2 Sutty ...................................................................................................................................
o wiecie 53
Sutta o w iecie.
.......................................................................................................................................................... 55
Sutta o trzech..........................................................................................................................................................
truciznach w iata. 56
Sutta o istotach.
.......................................................................................................................................................... 56
Sutta o kosmosie.
.......................................................................................................................................................... 57
Sutta o niew iedzy.
.......................................................................................................................................................... 58
Sutta o efektach
..........................................................................................................................................................
niew iedzy. 59
Sutta o w szystkim.
.......................................................................................................................................................... 60
Sutta o tym czego
..........................................................................................................................................................
nie pow iedziano. 60
Pytanie Mogharaji.
.......................................................................................................................................................... 60
Sutta pyta i odpow
..........................................................................................................................................................
iedzi. 61
Sutta o zranieniu
..........................................................................................................................................................
pogldami. 66
Sutta o w ypaczeniach.
.......................................................................................................................................................... 69
Sutta o pocztkow
..........................................................................................................................................................
aniu. 70
Sutta o piekle..........................................................................................................................................................
i niebie. 70
Sutta o pow izaniach.
.......................................................................................................................................................... 71
Sutta dla Magandyi.
.......................................................................................................................................................... 72
Sutta dla Haliddikani.
.......................................................................................................................................................... 74
Sutta o masie..........................................................................................................................................................
drew na. 76
3 Sutty ...................................................................................................................................
o praktyce 78
Sutta o Omioaspektow
..........................................................................................................................................................
ej ciece. 80
Sutta o praktykow
..........................................................................................................................................................
aniu w skaza. 81
Sutta dla Malunkyaputty.
.......................................................................................................................................................... 83
Sutta o Czterech
..........................................................................................................................................................
Ustanow ieniach Uw anoci. 87
Sutta o oddychaniu.
.......................................................................................................................................................... 94
Sutta o w zburzeniach.
.......................................................................................................................................................... 97
Sutta o opanow
..........................................................................................................................................................
aniu zych myli. 101
2012 Andrew Dalek

Spis Treci Spis Treci 5
Sutta o karmie.
.......................................................................................................................................................... 103
Sutta o w ejciu
..........................................................................................................................................................
w nico. 104
Sutta o skonnociach.
.......................................................................................................................................................... 108
Sutta o chw ili.
.......................................................................................................................................................... 108
Sutta o szeciu
..........................................................................................................................................................
zw ierztach. 109
Sutta o poniciu.
.......................................................................................................................................................... 111
Sutta o strzale.
.......................................................................................................................................................... 112
Sutta o niepouczonych.
.......................................................................................................................................................... 113
Rozmow a w ..........................................................................................................................................................
klasztorze mniszek. 115
Sutta o bramanie
..........................................................................................................................................................
Unnabha. 117
Sutta o szeciu.
.......................................................................................................................................................... 118
Sutta o schronieniu.
.......................................................................................................................................................... 119
Sutta o mniszce.
.......................................................................................................................................................... 122
Sutta o zdecydow
..........................................................................................................................................................
aniu. 123
Sutta o moliw
..........................................................................................................................................................
oci. 123
Sutta o nieprzyjemnociach.
.......................................................................................................................................................... 124
4 Dhammapada
................................................................................................................................... 128
1. Pary, Dhp. ..........................................................................................................................................................
1-20. 129
2. Uw ano,..........................................................................................................................................................
Dhp. 21-32. 132
3. Umys, Dhp. ..........................................................................................................................................................
33-43. 133
4. Kw iecie, Dhp.
..........................................................................................................................................................
44-59. 135
5. Gupcy, Dhp...........................................................................................................................................................
60-75. 137
6. Mdrcy, Dhp...........................................................................................................................................................
76-89. 139
7. Doskonali,..........................................................................................................................................................
Dhp. 90-99. 141
8. Tysice, Dhp.
..........................................................................................................................................................
100-115. 142
9. Zo, Dhp. 116-128.
.......................................................................................................................................................... 144
10. Kij, Dhp. 129-128.
.......................................................................................................................................................... 146
11. Staro, Dhp.
..........................................................................................................................................................
146-156. 148
12. Ja, Dhp. 157-166.
.......................................................................................................................................................... 149
13. w iat, Dhp.
..........................................................................................................................................................
167-178. 151
14. Budda, Dhp...........................................................................................................................................................
179-196. 152
15. Szczcie, ..........................................................................................................................................................
Dhp. 197-208. 154
16. Ukochane, ..........................................................................................................................................................
Dhp. 209-220. 156
17. Gniew , Dhp.
..........................................................................................................................................................
221-234. 157
18. Nieczystoci,
..........................................................................................................................................................
Dhp. 235-255. 159
19. Spraw iedliw
..........................................................................................................................................................
i, Dhp. 256-272. 162
20. cieka, Dhp.
..........................................................................................................................................................
273-289. 164
21. Dodatki, Dhp.
..........................................................................................................................................................
290-305. 166
22. Pieko, Dhp.
..........................................................................................................................................................
306 - 319. 167
23. Sonie, Dhp.
..........................................................................................................................................................
320-333. 169
24. Pragnienie,..........................................................................................................................................................
Dhp. 334-359. 172
25. Mnisi, Dhp...........................................................................................................................................................
360-382. 177
26. Bramini, Dhp.
..........................................................................................................................................................
383-423. 181
Index 0
2012 Andrew Dalek
5
6 Wstp
Wstp
Chciabym na wstpie wyjani znaczenie tych tekstw dla praktykujcego buddysty.
Dla Theravadinw, Dhamma jest faktycznym schronieniem i konstytuuje ciao samego Buddy, ktry jak
wiadomo nie yje. Mimo, e czasem zdarzaj si mnisi o szczeglnie silnej osobowoci ktrzy pragn
dokona jakich rewelacyjnych interpretacji, generalnie Theravadini s tymi, ktrzy Dhamm
Bogosawionego jedynie analizuj. Interpretacja jak i wypracowanie sobie jakich norm moralnych i
etycznych pozostaje indywidualn spraw kadego praktykujcego. Mona powiedzie, e kady
buddysta, wyczywszy jedynie prawdziwie witych Arachantw, znajduje si zawsze w stanie
niewiedzy. Praktykujcy zaledwie stara si realizowa lepsze rozumienie Dhammy. To zrozumienie
powstaje naturalnie, zalenie od warunkw.
Std rwnie ta publikacja musi by pena bdnych przekadw, niewaciwych ilustracji i pomyek. Pisz
o tym z du pewnoci. Na przestrzeni lat spdzonych na tumaczeniu tej Dhammy, kady ze swoich
przekadw korygowaem dziesitki jeli nie setki razy. Naley si z tym pogodzi poniewa taki jest stan
faktyczny, a rwnie naley przyj to ze zrozumieniem i zaufaniem. Dhamma zostaa w taki wanie
sposb przez Bogosawionego wyeksponowana, aby mona j byo jako praktykowa. Dhamma
odkrywa si stopniowo, daje si poznawa zalenie od postpw praktykujcego i zaprasza swoj
otwartoci wszystkich zainteresowanych.
Z tego powodu, we wszystkich porwnaniach, analizach i sporach interpretacyjnych, prosz posugiwa
si oryginalnym zapisem palijskim, a nie moimi przekadami.
Na ciece poznania i weryfikacji tej Dhammy, chciabym yczy kademu cierpliwoci.
Andrew Dalek,
September 2012, Canada.
2012 Andrew Dalek

Araham sammaa-sambuddho bhagavaa.
Buddham bhagavantam abhivaademi.
Svaakkhaato bhagavataa dhammo.

Dhammam namassaami.
Supa.tipanno bhagavato saavaka-sangho.

Sangham namaami.
Bogosawiony, wity, godzien szacunku, prawdziwie samoprzebudzony.

Skadam pokon przed Przebudzonym.
Damma zostaa w peni wyeksponowana przez Bogosawionego.

Oddaj hod Dammie.
Zgromadzenie mnichw praktykuj e waciwie przez wieki.

Wyraam szacunek dla Zgromadzenia.
8 Tipitaka
1 Tipitaka
Cze Bogosawionemu, Temu Ktry Sam Osign Doskonao, W Peni

Owieconemu!
Zachcony wielokrotnie wyraanym zainteresowaniem, postanowiem udostpni polskiemu

czytelnikowi wite teksty buddyzmu Theravda - kanon Tipitaka.
Przekad polski rozpoczynaj dwie kardynalne suty: Dhammacakkapavattana Sutta i
Anattalakkhana Sutta ktre zostay wygoszone przez Budd w siedem tygodni po
zrealizowaniu Nibbany.
Sutty to po polsku nauczania, wygoszone zazwyczaj przez Budd (Siddhattha Gotama z
rodu Sakhia), ewentualnie ktrego ze starszych mnichw czy mniszek okoo roku 500
p.n.e. Zostay one mniej lub bardziej dokadnie, ale zawsze skrupulatnie zapamitane przez
mnichw i zachowane pocztkowo w formie recytacji, a nieco pniej w formie zapisu na
liciach palmy Talipot. Poniewa licie te przechowywano zalenie od treci w trzech
rnych koszach, zbir wszystkich witych tekstw buddyzmu okrelono mianem trzech
koszy czyli ti - pitaka. Pierwszy kosz stanowi teksty zwizane z dyscyplin i zasadami
ycia mnichw, drugi zawiera nauczanie, a nieco pniej dodany trzeci, zawiera pniejsze,
usystematyzowane interpretacje oraz dodatkowe komentarze starszych mnichw. Trzeci
kosz zwany Abidhamm, jest po prostu wczesn buddyjsk epistemologi.
Zapisu dokonano w jzyku magadeskim pnocnego dialektu prakritu. Przypuszczalnie na
skutek skrcenia wymowy "palibhasa" czyli "jzyk tekstw" Syngalezi zaczli nazywa ten
skrypt "palijskim", w skrcie "pali". Pali po dzie dzisiejszy pozostaje jzykiem
kanonicznym i liturgicznym Theravdinw.
Naley pamita, e nauczanie Buddy spisano po kilku wiekach przekazu sownego,
niewtpliwe przetykajc je mnstwem legend i mitw. Poza tym najstarsze teksty
kanoniczne powstay w wyniku dugotrwaego przekazywania ustnie informacji, ktre
prawdopodobnie upikszano i uzupeniano. Czasami wplatano w teksty lokalne wierzenia
oraz interpretacje. Niemniej, wszelkie takie zmiany s oglnie znane i daj si bez trudu
nawet dzisiaj odrni od jasnego i realistycznego stylu nauczania samego Buddy. Mimo
e Budda spdzi ponad czterdzieci lat nauczajc Dhammy i ogromn wikszo tych
naucza udao si zachowa, nie oznacza to, e istnieje konieczno zapoznania si z
nimi wszystkimi. S to tysice tekstw, czsto o bardzo specyficznej, czasem egzotycznej
2012 Andrew Dalek

Mahvihra Pli Tipitaka, wite teksty buddyzmu Theravda. 9
tematyce. O ile stanowi one prawdziwy skarb dla badacza Tipitaki, praktykujcy buddyci
skupiaj si raczej na pogbionej analizie co najwyej kilkuset wyselekcjonowanych sutt.
Przedstawione tutaj przekady pochodz z Drugiego Kosza zwanego Sutta Pitaka.

Wyszedem z zaoenia, e pierwszy kosz jest istotny dla mnichw i ma sens wycznie w
klasztorach, natomiast trzeci jest tak skomplikowany, e powinien by wycznie
studiowany w oryginale. Dla uatwienia wyszukiwania i analiz, zgrupowaem sutty
tematycznie. Wyboru tekstw dokonaem kierujc si w pierwszej kolejnoci ich
znaczeniem, a w dalszej ich przydatnoci w praktyce. Zachcam wszystkich do lektury
oraz praktycznej, empirycznej weryfikacji tych prastarych buddyjskich tekstw.
1.1 Gwne sutty
Gwne sutty buddyzmu.
W tym dziale znajduj si sutty ktre posiadaj kardynalne znaczenie dla buddyzmu definiujc go w
relacji do celu, ktrym jest uwolnienie istot z puapki cierpienia. Zasadniczym tematem tego dziau jest
wic cierpienie oraz droga wiodca do jego wyganicia. Sutty tego dziau odnoszc si do prawdy
samego cierpienia, definiuj rwnie w oglnym zarysie ca praktyk buddyjsk.
Musimy mie wiadomo, e na przestrzeni ostatnich stuleci wiele podstawowych poj
radykalnie zmienio swoje znaczenie. Np. "asceza" z oryginalnego znaczenia kiedy bya po
prostu treningiem czy praktyk, zacza by rozumiana wycznie jako samoudrczenie.
Pogranie si w przyjemnociach jako druga skrajna praktyka, zostao z pojcia ascezy
kompletnie wyrugowane. W pierwszej, najwaniejszej sucie Buddyzmu, obie ekstremalne
formy ascezy rozumianej jako praktyka, zostay przez Budd odrzucone jako
bezuyteczne. Rwnie "wiara" jest obecnie rozumiana jako desperacja, czy te
pomieszanie nadziei z zaufaniem. Dla buddystw, wiara oznacza powstajce i rozpadajce
si zweryfikowane przekonania.
Zasadniczo rne od podejcia zachodniego, a de facto arystotelicznego, jest traktowanie
przez buddystw ukadu nerwowego ywych istot. Buddyci traktuj ukad nerwowy na
rwni z innymi zmysami. W efekcie, tak umys jak i myl trac swoje cechy
nadprzyrodzone, duchowe. Jako psychika, w caoci i bez wyjtkw s obiektem analizy
kontemplacyjnej. Buddysta analizuje wsppowstawanie zachodzce pomidzy materi
(RUPA) ktra ma cechy fizyczne oraz nazwami (NAMA) ktre s mentalne i zawsze
odnosz si do jakich obiektw.
Buddyci nie podzielaj rwnie pogldu Arystotelesa, e szczcie jest efektem
zaspokajania potrzeb i mylenia o sprawach wyszych, ani nawet jego kontynuatorw,
2012 Andrew Dalek

10 Tipitaka
ktrzy widz szczcie w nadziei na wieczne ycie w obecnoci Boga. W rozumieniu

buddystw, szczcie powstaje naturalnie, kiedy ustpuje cierpienie i stres (DUKHA). Za
najwysze szczcie buddyci uwaaj przekroczenie zalenoci i wyganicie
(NIBBANA) zespou psychofizycznego (KHANDHA) ktry jest cierpieniem.
Budda nie by teoretykiem tworzcym jak doktryn czy teori bytu, ale praktykiem i
nauczycielem ktry proponowa sprawdzon przez siebie Metod postpowania (DHAMMA).
Samodzielnie osignwszy czyste, nie przecignione we wszechwiecie cakowite
przebudzenie, ustanawia je celem praktyki i naucza do niego cieki. Wyjania trzy
uniwersalne cechy wszelkiej egzystencji:
1. Nietrwao fenomenw, ich dynamiczna zmienno (ANICCA)

2. Uniwersalny stres, cierpienie, to co trudne do zniesienia (DUKKHA)
3. Nie substancjalno rzeczywistoci, faktyczny brak duszy, jani czy ego (ANATTA)
oraz wskazuje na rol naszej niewiedzy (AVIJA), pragnie (TANHA) i awersji (DOSA) w
powstawaniu i odradzaniu si stresu. Definiuje Cztery Szlachetne Prawdy, jednoczenie
proponujc Szlachetn Omioaspektow ciek jako ascez czyli praktyk. To ona jest
antidotum dla problemu ludzkiego cierpienia.
W odrnieniu od innych religii, Buddyzm zaprasza praktykujcych do krytycznej analizy

Nauczania. Umieszczone w tym dziale sutty ustalaj pewne pojcia i struktury, gwnie
odnoszce si do definicji cierpienia oraz szerzej do analizy fenomenw oraz warunkw ich
dynamicznego wsppowstawania. Buddyzm nie kwestionuje indywidualnego doznania, ale
je analizuje. Teksty te stanowi serce caego buddyzmu, a Budda nakazuje swoim uczniom
jak najbardziej wszechstronn i krytyczn ich analiz. Celem jest wic rozpoznanie caej
prawdy, kontemplacja tak faktu cierpienia jak i faktu wzajemnych uwarunkowa w caej ich
realnej zoonoci, a nie przyjcie jakiego dogmatycznego punktu widzenia. Pamitajmy,
e krytyczna analiza jest nie tylko dopuszczalna, ale zalecana.
1.1.1 Sutta o wprawieniu w ruch koa Dhammy.
Sutta o wprawieniu w ruch koa Dhammy.

Dhammacakkapavattana Sutta, SN LwI.11.
Oto, co usyszaem:
Kiedy Bogosawiony przebywa w Varanasi w schronieniu zwierzyny Isipatana, zwrci si
do piciu mnichw tymi sowami:
"S dwie skrajnoci praktyki, ktrymi nie zajmuje si ten, kto porzuci pospolite ycie
domownika. Jakie dwie?
Ta, ktra polega na zatopieniu si w przyjemnociach wywoanych przez obiekty
zmysowe: pospolita, wulgarna, powszechna, prostacka i prowadzca do niczego dobrego;
oraz druga, ktra polega na samo udrczeniu: bolesna, prostacka, rwnie prowadzca do
niczego dobrego. rodkowa cieka odkryta przez Tego Ktry Przeszed, unika tych
dwch skrajnoci praktyki i wiedzie do wizji, wiedzie do wiedzy, wiedzie do uspokojenia, do
bezporedniego poznania, do odkrycia, do Nibbany.
Czym jest rodkowa cieka odkryta przez Tego Ktry Przeszed, ta ktra wiedzie do
2012 Andrew Dalek

wizji, wiedzie do wiedzy, wiedzie do uspokojenia, do bezporedniego poznania, do

odkrycia, do Nibbany?
Oto ta Szlachetna Omioaspektowa cieka: waciwe rozumienie, waciwa intencja,
waciwa mowa, waciwe postpowanie, waciwe ycie, waciwy wysiek, waciwa
uwano, waciwe skupienie.
Taka jest rodkowa cieka odkryta przez Tego Ktry Przeszed, ktra wiedzie do wizji,
wiedzie do wiedzy, wiedzie do uspokojenia, do bezporedniego poznania, do odkrycia, do
Nibbany.
Mnisi, oto Szlachetna Prawda o Cierpieniu: narodziny s cierpieniem, starzenie jest
cierpieniem, mier jest cierpieniem; smutek, lament, bl, stres i rozpacz s cierpieniem;
poczenie z nielubianym jest cierpieniem, oddzielenie od lubianego jest cierpieniem, nie
otrzymanie upragnionego jest cierpieniem. Krtko mwic: Pi Zespow Zapau jest
cierpieniem.
Mnisi, oto Szlachetna Prawda o rdle Cierpienia: jest to pragnienie ktre tworzy dalsze
zradzanie, ktremu towarzyszy namitno i zachwyt, znajdujce rozkosz to tu, to tam.
Pragnienie zmysowej przyjemnoci, pragnienie stawania si i pragnienie niebytu.
Mnisi, oto Szlachetna Prawda o Wyganiciu Cierpienia: jest to cakowite zaniknicie i
wyganicie, wyrzeczenie si, zaniechanie, wyzwolenie, wyzbycie si tego wanie
pragnienia.
Mnisi, oto Szlachetna Prawda o Praktyce Wiodcej do Wyganicia Cierpienia: jest ni
Szlachetna Omioaspektowa cieka - waciwe rozumienie, waciwa intencja, waciwa
mowa, waciwe postpowanie, waciwe ycie, waciwy wysiek, waciwa uwano,
waciwe skupienie.
Powstaa wizja, powsta wgld, stao si jasne i zrozumiae, powstao we mnie owiecenie
odnonie rzeczy nigdy dotd nie syszanych: Oto jest Szlachetna Prawda o Cierpieniu. Ta
Szlachetna Prawda o Cierpieniu jest do zrozumienia. Ta Szlachetna Prawda o Cierpieniu
zostaa zrozumiana.
odnonie rzeczy nigdy dotd nie syszanych: Oto Szlachetna Prawda o rdle Cierpienia.
Ta Szlachetna Prawda o rdle Cierpienia wymaga zaniechania. Ta Szlachetna Prawda o
rdle Cierpienia uzyskaa zaniechanie.
odnonie rzeczy nigdy dotd nie syszanych: Oto Szlachetna Prawda o Wyganiciu
Cierpienia. Ta Szlachetna Prawda o Wyganiciu Cierpienia jest do bezporedniego
dowiadczenia. Ta Szlachetna Prawda o Wyganiciu Cierpienia zostaa bezporednio
dowiadczona.
odnonie rzeczy nigdy dotd nie syszanych: Oto Szlachetna Prawda o Sposobie Praktyki
Wiodcej do Wyganicia Cierpienia. Ta Szlachetna Prawda o Sposobie Praktyki Wiodcej
do Wyganicia Cierpienia jest do praktykowania. Ta Szlachetna Prawda o Sposobie
Praktyki Wiodcej do Wyganicia Cierpienia zostaa wypraktykowana.
I tak, o mnisi, jak dugo ta wiedza i wizja - wraz ze swymi trzema nawrotami i dwunastoma
aspektami odnoszcymi si do tych Czterech Szlachetnych Prawd, nie bya prawdziwie
czysta, nie twierdziem, e miao miejsce przebudzenie w wiecie zamieszkanym przez
2012 Andrew Dalek

12 Tipitaka
dewy, mary i bogw przez mdrcw i kapanw, przez szlachetnych i zwykych ludzi.
Lecz kiedy ta wiedza i wizja - wraz ze swymi trzema nawrotami i dwunastoma aspektami
odnoszcymi si do tych Czterech Szlachetnych Prawd, staa si prawdziwie czysta,
wtedy ogosiem bezporednie i najwysze przebudzenie w wiecie zamieszkanym przez
dewy, mary i bogw, przez mdrcw i kapanw, przez szlachetnych i zwykych ludzi.
Wiedza i wizja powstay we mnie: Nie wymuszone jest moje Wyganicie. Oto ostatnie
narodziny. Nie ma dalszego powstawania."
To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowanych piciu mnichw rozkoszowao si sowami

Bogosawionego. A kiedy wyjanianie miao miejsce, powstao w Czcigodnym Kondannie
prawdziwie czyste, nieskalane widzenie Dhammy: cokolwiek musi powstawa, to rwnie
si rozpada.'
Kiedy Bogosawiony wprawi w ruch Koo Dhammy, ziemskie dewy zakrzykny: "W
Varanasi w schronieniu zwierzyny w Isipatana, Bogosawiony wprawi w ruch doskonae
Koo Dhammy, ktre nie moe zosta zatrzymane przez kapanw czy mdrcw, dewy,
mary, bogw lub kogokolwiek we wszechwiecie."
Usyszawszy gos ziemskich dew, dewy Czterech Krlewskich Niebios podjy okrzyk: "W
Usyszawszy gos dew Czterech Krlewskich Niebios, dewy Trzydziestu Trzech Niebios
podjy okrzyk:
"W Varanasi w schronieniu zwierzyny w Isipatana, Bogosawiony wprawi w ruch doskonae
Usyszawszy gos dew Trzydziestu Trzech Niebios, Yama dewy podjy okrzyk: "W
Usyszawszy gos dew Yama, Tusita dewy podjy okrzyk: "W Varanasi w schronieniu
zwierzyny w Isipatana, Bogosawiony wprawi w ruch doskonae Koo Dhammy, ktre nie
moe zosta zatrzymane przez kapanw czy mdrcw, dewy, mary, bogw lub
kogokolwiek we wszechwiecie."
Usyszawszy gos dew Tusita, dewy Nimmanarati podjy okrzyk: "W Varanasi w
schronieniu zwierzyny w Isipatana, Bogosawiony wprawi w ruch doskonae Koo Dhammy,
ktre nie moe zosta zatrzymane przez kapanw czy mdrcw, dewy, mary, bogw lub
Usyszawszy gos dew Nimmanarati, dewy Paranimmita-vasavatti podjy okrzyk: "W
Usyszawszy gos dew Paranimmita-vasavatti, Brahmy podjy okrzyk: "W Varanasi w
schronieniu zwierzyny w Isipatana, Bogosawiony wprawi w ruch doskonae Koo Dhammy,
ktre nie moe zosta zatrzymane przez kapanw czy mdrcw, dewy, mary, bogw lub
W tym momencie, ten okrzyk dotar a do wiata najwyszych bogw. Cay dziesicio
2012 Andrew Dalek

tysiczno poziomowy kosmos zadra, gdy bezmierna wiato rozlaa si po nim,

przewyszajc blask dew.
Wtedy Bogosawiony ogosi: "Tak wic naprawd wiesz, Kondanna, naprawd wiesz!"
W taki oto sposb, Czcigodny Kondanna zdoby miano "Kondanna Ktry Wie".
1.1.2 Sutta o poszukiwaniu duszy.
Sutta o poszukiwaniu duszy.

Anatta-lakkhana Sutta, SN XXII.59. (21.2.1.7)
Oto, co usyszaem:
Kiedy Bogosawiony przebywa w Varanasi w Schronieniu Zwierzyny w Isipatana, tak
przemwi do grupy piciu mnichw:
"Formy materialne mnisi, s pozbawione duszy. Gdyby formy materialne posiaday wasn
dusz, nie rozpadayby si. Byo by rwnie moliwym nakazanie formom materialnym
"niech ta forma bdzie taka", albo "niech ta forma nie bdzie taka". Ale precyzyjnie dlatego,
e formy materialne nie posiadaj duszy, podlegaj one rozpadowi. Nie jest rwnie
moliwym nakazanie formom materialnym "niech ta forma bdzie taka", albo "niech ta
forma nie bdzie taka".
Uczucia s pozbawione duszy. Gdyby uczucia posiaday wasn dusz, nie rozpadayby
si. Byo by rwnie moliwym nakazanie uczuciu "niech to uczucie bdzie takie", albo
"niech to uczucie nie bdzie takie". Ale precyzyjnie dlatego, e uczucia nie posiadaj
duszy, podlegaj ono rozpadowi. Nie jest rwnie moliwym nakazanie uczuciu "niech to
uczucie bdzie takie", albo "niech to uczucie nie bdzie takie".
Percepcje s pozbawione duszy. Gdyby percepcje posiaday wasn dusz, nie

rozpadayby si. Byo by rwnie moliwym nakazanie percepcji "niech ta percepcja bdzie
taka", albo "niech ta percepcja nie bdzie taka". Ale precyzyjnie dlatego, e percepcje nie
posiadaj duszy, podlegaj one rozpadowi. Nie jest rwnie moliwym nakazanie percepcji
"niech ta percepcja bdzie taka", albo "niech ta percepcja nie bdzie taka".
Inicjacje s pozbawione duszy. Gdyby inicjacje posiaday wasn dusz, nie rozpadayby
si. Byo by rwnie moliwym nakazanie inicjacjom "niech te inicjacje bd takie", albo
"niech te inicjacje nie bd takie". Ale precyzyjnie dlatego, e inicjacje nie posiadaj duszy,
podlegaj one rozpadowi. Nie jest rwnie moliwym nakazanie inicjacjom "niech te
inicjacje bd takie", albo "niech te inicjacje nie bd takie".
wiadomoci s pozbawione duszy. Gdyby wiadomoci posiaday wasn dusz, nie

rozpadayby si. Byo by rwnie moliwym nakazanie wiadomoci "niech ta wiadomo
bdzie taka", albo "niech ta wiadomo nie bdzie taka". Ale precyzyjnie dlatego, e
wiadomoci nie posiadaj duszy, podlegaj one rozpadowi. Nie jest rwnie moliwym
nakazanie wiadomoci "niech ta wiadomo bdzie taka", albo "niech ta wiadomo nie
bdzie taka".
"Jak sdzicie mnisi, czy formy materialne s trwae czy nietrwae?"

"Nietrwae Panie."
"Czy nietrwae jest przyjemne czy stresujce?"
"Stresujce Panie."
"Czy co, co jest nietrwae, stresujce i podlega zmianom moe by uwaane za moje,
2012 Andrew Dalek

14 Tipitaka
moj dusz, to czym ja jestem?"

"Nie Panie."
"Jak sdzicie mnisi, czy uczucie jest trwae czy nietrwae?"

"Nietrwae Panie."
"Stresujce Panie."
"Nie Panie."
"Jak sdzicie mnisi, czy percepcja jest trwaa czy nietrwaa?"

"Nietrwaa Panie."
"Stresujce Panie."
"Nie Panie."
"Jak sdzicie mnisi, czy inicjacja jest trwaa czy nietrwaa?"

"Nietrwaa Panie."
"Stresujce Panie."
"Nie Panie."
"Jak sdzicie mnisi, czy wiadomo jest trwaa czy nietrwaa?"

"Nietrwaa Panie."
"Stresujce Panie."
"Nie Panie."
"Tak wic mnisi, kade ciao czy to w przeszoci, teraniejszoci czy przyszoci, kade
bez wyjtku, jakie by nie byo, powinno by postrzegane we waciwy sposb jako: "to nie
jest moje, to nie jest moja dusza, to nie jestem ja."
Kade uczucie czy to w przeszoci, teraniejszoci czy przyszoci, kade bez wyjtku,
jakie by nie byo, powinno by postrzegane we waciwy sposb jako: "to nie jest moje, to
nie jest moja dusza, to nie jestem ja."
Kada percepcja czy to w przeszoci, teraniejszoci czy przyszoci, kada bez wyjtku,
jaka by nie bya, powinna by postrzegana we waciwy sposb jako: "to nie jest moje, to
Kada inicjacja czy to w przeszoci, teraniejszoci czy przyszoci, kada bez wyjtku,
jaka by nie bya, powinna by postrzegana we waciwy sposb jako: "to nie jest moje, to
Kada wiadomo czy to w przeszoci, teraniejszoci czy przyszoci, kada bez
wyjtku, jaka by nie bya, powinna by postrzegana we waciwy sposb jako: "to nie jest
moje, to nie jest moja dusza, to nie jestem ja."
Widzc to, waciwie poinstruowany ucze szlachetnych, rozwija si pozbawiony zudze
2012 Andrew Dalek

wobec ciaa, rozwija si pozbawiony zudze wobec uczu, rozwija si pozbawiony zudze
wobec percepcji, rozwija si pozbawiony zudze wobec inicjacji, pozbawiony zudze
wobec wiadomoci. Pozbawiony zudze, staje si beznamitny. Poprzez beznamitno
jest w peni uwolniony.
Wraz z uwolnieniem, pojawia si tego uwiadomienie. Rozumie e: 'zradzanie dobiego
kresu, wite ycie zostao wypenione, wszystko zostao dokonane, nie ma ju nic
wicej'."
To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowanych, piciu mnichw zaaprobowao sowa

Bogosawionego. Kiedy wyjanianie miao miejsce, piciu mnichw zostao w peni
uwolnionych poprzez brak zapau.
1.1.3 Sutta ognia.
Sutta ognia.
Ada-parala Sutta, SN XXXV.28.
Oto co usyszaem:
Kiedy Bogosawiony przebywa w Gaya wraz z tysicem mnichw, zwrci si do nich
nastpujcymi sowami:
"Mnisi! Oto wszystko ponie otwartym pomieniem. Spytacie co ponie?
Oczy pon, to co widzialne ponie, wiadomo tego co widziane ponie, kontakt wzrokowy
ponie. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu wzrokowego, dowiadczane jako
przyjemne, przykre czy te ani przyjemne ani przykre - to rwnie ponie. Czym ponie?
Ponie pomieniem pasji, pomieniem awersji, pomieniem uudy. Mwi wam, ponie
otwartym pomieniem zradzania, starzenia si i mierci. Ponie alem, cierpieniami i blem.
Strapieniami i rozpacz.
Uszy pon, dwiki pon, wiadomo dwikw ponie, kontakt suchowy ponie.
Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu suchowego, dowiadczane jako przyjemne,
przykre czy te ani przyjemne ani przykre - to rwnie ponie. Czym ponie?
Nos ponie, zapachy pon, wiadomo zapachw ponie, kontakt wchowy ponie.
Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu wchowego, dowiadczane jako przyjemne,
Jzyk ponie, smaki pon, wiadomo smakw ponie, kontakt smakowy ponie.
Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu smakowego, dowiadczane jako przyjemne,
Ciao ponie, dotyk ponie, wiadomo tego co dotykalne ponie, kontakt dotykowy ponie.
2012 Andrew Dalek

16 Tipitaka
Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu cielesnego, dowiadczane jako przyjemne,

Umys ponie, myli pon, wiadomo intelektualna ponie, kontakt mylowy ponie.
Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu umysowego, dowiadczane jako przyjemne,
Widzcy to, waciwie pouczony ucze Szlachetnych, stopniowo pozbywa si zudze

wobec wzroku, pozbywa si zudze wobec tego co widzialne, pozbywa si zudze wobec
wiadomoci wzrokowej, pozbywa si zudze wobec kontaktu wzrokowego. Cokolwiek by
nie powstao na bazie kontaktu wzrokowego, dowiadczane jako przyjemne, nieprzyjemne
czy ani przyjemne ani nieprzyjemne, wobec tego rwnie pozbywa si on zudze.
Stopniowo pozbywa si zudze wobec uszu, pozbywa si zudze wobec dwikw,
pozbywa si zudze wobec wiadomoci suchowej, pozbywa si zudze wobec kontaktu
suchowego. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu suchowego, dowiadczane jako
przyjemne, nieprzyjemne czy ani przyjemne ani nieprzyjemne, wobec tego rwnie
pozbywa si on zudze.
Stopniowo pozbywa si zudze wobec nosa, pozbywa si zudze wobec zapachw,
pozbywa si zudze wobec wiadomoci wchowej, pozbywa si zudze wobec kontaktu
wchowego. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu wchowego, dowiadczane jako
Stopniowo pozbywa si zudze wobec jzyka, pozbywa si zudze wobec smakw,
pozbywa si zudze wobec wiadomoci smakowej, pozbywa si zudze wobec kontaktu
smakowego. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu smakowego, dowiadczane jako
Stopniowo pozbywa si zudze wobec ciaa, pozbywa si zudze wobec dotyku, pozbywa
si zudze wobec wiadomoci dotykowej, pozbywa si zudze wobec kontaktu
dotykowego. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu cielesnego, dowiadczane jako
Stopniowo pozbywa si zudze wobec umysu, pozbywa si zudze wobec myli,
pozbywa si zudze wobec wiadomoci intelektualnej, pozbywa si zudze wobec
kontaktu umysowego. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu umysowego,
dowiadczane jako przyjemne, nieprzyjemne czy ani przyjemne ani nieprzyjemne, wobec
tego rwnie pozbywa si on zudze."
To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowani, mnisi rozkoszowali si sowami

Bogosawionego. Kiedy wyjanianie miao miejsce, umysy tysica mnichw zostay w
peni uwolnione poprzez brak zapau.
1.1.4 Sutta o liciach.
Sutta o liciach.
Simsapa Sutta, SN LVI.31.
2012 Andrew Dalek

Pewnego razu Bogosawiony przebywa w Kosambi w Lesie Simsapa. Wwczas, wziwszy

w rk kilka lici zapyta mnichw:
"Jak mylicie mnisi, gdzie jest wicej lici - w mojej doni, czy pozostaych lici w lesie?"
"W doni Bogosawionego jest mniej lici. Tych pozostaych w lesie jest duo wicej."
"Tak samo mnisi, tych rzeczy ktre poznaem bezporedni wiedz, ale ich nie nauczaem
jest daleko wicej.
A dlaczego ich nie nauczaem?

Poniewa nie maj zwizku z celem, nie s w relacji do witego ycia, nie prowadz do
pozbawienia zudze, do beznamitnoci, do wycofania, do uspokojenia, do
bezporedniego poznania, do najwyszego Przebudzenia, do Wyganicia. Dlatego ich nie
nauczaem.
A czego nauczaem?
Oto cierpienie. Oto rdo cierpienia. Oto wyganicie cierpienia. Oto droga i praktyka
prowadzca do wyganicia cierpienia. Tego nauczaem.
A dlaczego tego nauczaem?

Poniewa s zwizane z celem, pozostaj w relacji do witego ycia, prowadz do
pozbawienia zudze, do beznamitnoci, do wycofania, do uspokojenia, do
bezporedniego poznania, do najwyszego Przebudzenia, do Wyganicia.
Tak wic, waszym obowizkiem jest kontemplacja:

Oto cierpienie... Oto rdo cierpienia... Oto wyganicie cierpienia...
Waszym obowizkiem jest kontemplacja:
'Oto droga i praktyka prowadzca do wyganicia cierpienia'..."
1.1.5 Sutta o cierpieniu.
Sutta o cierpieniu.
Dukkha Sutta, SN XXXVIII.14.
Pewnego razu kiedy Czcigodny Sariputta zatrzyma si we wsi Nalaka kraju Magdha,
wdrowiec Jambukhadika przyszed do Czcigodnego Sariputty i po wymianie
przyjacielskich pozdrowie usiad z boku. Siedzc, zwrci si do Czcigodnego Sariputty
nastpujcymi sowami:
"Cierpienie, mwi si 'cierpienie' przyjacielu Sariputta. Jakiego typu cierpienie?"
"S trzy formy cierpienia przyjacielu: cierpienie wywoane blem, cierpienie wywoane
inicjacjami, cierpienie wywoane zmian. To s trzy formy cierpienia."
"A czy jest droga, praktyka prowadzca do penego pojcia tych form cierpienia?"
"Tak, jest droga i praktyka prowadzca do penego pojcia tych form cierpienia."
"Co to za droga, jaka to praktyka prowadzi do penego pojcia tych form cierpienia?"
Precyzyjnie, ta Omioaspektowa cieka przyjacielu:

waciwe rozumienie, waciwa intencja, waciwa mowa, waciwe postpowanie, waciwe
ycie, waciwy wysiek, waciwa uwano, waciwe skupienie. To wanie jest praktyka
prowadzca do penego pojcia tych form cierpienia.
2012 Andrew Dalek

18 Tipitaka
Oto pewna droga przyjacielu, oto waciwa praktyka dla penego pojcia tych form
cierpienia.
1.1.6 Sutta o uwanoci.
Sutta o uwanoci.
Appamada Sutta, SN III.17.
Kiedy Bogosawiony przebywa w Savatthi...

Krl Pasenadi z Kosala, usiadszy w stosownym miejscu, zwrci si do Bogosawionego
tymi sowami:
"Panie, czy jest co, co zabezpiecza osignicia w tym yciu i w przyszym yciu?"
"Istnieje taka jako Wielki Krlu, ktra zabezpiecza osignicia w tym yciu i w
przyszym yciu."
"Co to jest Panie, co to za jako?"
"Nieustanna uwano Wielki Krlu. Tak jak odciski stp ywych istot mog by
porwnane z odciskiem nogi sonia, a wwczas odcisk nogi sonia zostanie uznany za
wyjtkowy pod wzgldem wielkoci, w ten sam sposb uwano jest t jakoci ktra
zabezpiecza osignicia w tym yciu i w przyszym yciu."
To powiedziawszy, Bogosawiony, Ten Ktry Przeszed, nauczyciel, doda:

"Temu ktry pragnie,
dugiego ycia, zdrowia,
pikna, nieba, dobrego zrodzenia,
jednego za drugim potoku zachwytw:
mdrzec zachwala uwano dobrych czynw.
Kiedy uwany, mdry,

osigniesz korzyci w tym yciu
i korzyci w yciach, ktre nastpi.
Przez osignicie ich,
zostaniesz nazwany owieconym, mdrym."
1.1.7 Sutta dobroci.
Sutta dobroci.
Metta Sutta, Khp 9, Sn 1:8.
Oto te dobre czyny pozwalaj osign stan spokoju:

bycie dostpnym, uczciwym, prostolinijnym, uprzejmym, delikatnym i niezarozumiaym.
atwym do zadowolenia, skromnym w utrzymaniu, agodnym, majcym niewiele
obowizkw do spenienia, oraz oszczdnym. Dziki uspokojeniu umysu - przenikliwym.
Ani zbyt miaym, ani desperacko przywizanym do rodziny. Traktujcym wszystkie
2012 Andrew Dalek

niewaciwe uczynki tak jak inni mdrcy.
Niech szczcie i agodno trwaj, niechaj wszystkie istoty osign pomylno.

Niechaj wszystkie istoty ktre yj; niedone, silne czy jakiekolwiek inne,
dugie i due, rednie, krtkie i mae, widzialne i niewidzialne, yjce daleko i tu obok,
narodzone czy majce przyj na wiat - niechaj wszystkie istoty bd szczliwe i maj
si dobrze.
Niech si nie umniejsza niczyjej wartoci i bez powodu uwaa kogo za gorszego.
Niech si nie sprawia przykroci innym bdc prowokowanym przez gniewne i awersyjne
usposobienie.
Niczym matka troszczca si o ycie swojego jedynego syna, takie samo nastawienie
naley rozwija wobec wszystkich istot, bez wyrniania.
Rozwijaj pen mioci dobro wzgldem wszystkich istot, bez rozrniania, czy to w grze,
czy u dou, czy w rodku. Bez przeszkd, nienawici, czy wrogoci.
Czy to stojc, siedzc czy idc, a nawet lec, lecz nie pic. Wzbudzaj w sobie t wol i
nastawienie, to jest nazywane domen najwyszych bogw. Nie tkwic w jakichkolwiek
pogldach, lecz postpujc etycznie i dochodzc do waciwych pogldw, dze
zmysowoci wycisz si i nie bdzie si ju nigdy wicej pocztym w onie.
1.1.8 Sutta o zudzeniach.
Sutta o zudzeniach.
Phena Sutta, SN XXII.95.
Pewnego razu, Bogosawiony przebywa midzy Ayojjhanami na brzegu rzeki Ganges. Tam
zwrci si do mnichw:
"Mnisi, przypumy, e wielki kb piany spywa by Gangesem, a czowiek o dobrym

wzroku zobaczy by to, przyjrza si temu i waciwie rzecz rozpozna. Zobaczywszy,
przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaa by mu si pust, nic nie
zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w
kbie piany? Tak samo, mnich widzi, obserwuje, waciwie rozpoznaje dowoln form
materialn w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci; wewntrzn bd zewntrzn,
ordynarn bd subteln, pospolit bd szlachetn, blisk bd dalek. Zobaczywszy,
przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaje mu si pust, nic nie
zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w
formie?
A teraz przypumy, e w czasie jesiennej ulewy, kiedy spadaj wielkie krople deszczu,
powstaway by i rozpryskiway si baki na wodzie, a czowiek o dobrym wzroku zobaczy
by to, przyjrza si temu i waciwie rzecz rozpozna. Zobaczywszy, przyjrzawszy si i
waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaa by mu si pust, nic nie zawierajc, pozbawion
jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w bace? Tak samo, mnich
widzi, obserwuje, waciwie rozpoznaje dowolne uczucie w przeszoci, teraniejszoci i
przyszoci; wewntrzne bd zewntrzne, ordynarne bd subtelne, pospolite bd
szlachetne, bliskie bd dalekie. Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie
rozpoznawszy, rzecz wydaje mu si pust, nic nie zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek
2012 Andrew Dalek

20 Tipitaka
substancji - bo co za substancja moga by by w uczuciu?
A teraz przypumy, e w czasie upalnego lata, pojawi by si nad ziemi drcy mira, a
czowiek o dobrym wzroku zobaczy by to, przyjrza si temu i waciwie rzecz rozpozna.
Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaa by mu si pust,
nic nie zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by
by w mirau? Tak samo, mnich widzi, obserwuje, waciwie rozpoznaje dowolne percepcje
w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci; wewntrzne bd zewntrzne, ordynarne bd
subtelne, pospolite bd szlachetne, bliskie bd dalekie. Zobaczywszy, przyjrzawszy si i
waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaje mu si pust, nic nie zawierajc, pozbawion
jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w percepcji?
A teraz przypumy, e kto potrzebowa by twardego drewna i uda by si z siekier do

lasu w jego poszukiwaniu. Tam zobaczy by drzewo bananowca: strzeliste, mode i bardzo
wysokie. ci by je, a ciwszy odci by korzenie i czub oraz okorowa pie z kory.
Okorowawszy, okazao by si, e drewno bananowca skada si z kolejnych warstw kory.
Wtedy czowiek o dobrym wzroku zobaczy by to, przyjrza si temu i waciwie rzecz
rozpozna. Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaa by mu
si pust, nic nie zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja
moga by by w warstwach kory? Tak samo, mnich widzi, obserwuje, waciwie rozpoznaje
dowolne inicjacje w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci; wewntrzne bd
zewntrzne, ordynarne bd subtelne, pospolite bd szlachetne, bliskie bd dalekie.
Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaje mu si pust, nic
nie zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w
inicjacji?
A teraz przypumy, e iluzjonista bd pomocnik iluzjonisty pokazywa by sztuczki

magiczne, a czowiek o dobrym wzroku zobaczy by to, przyjrza si temu i waciwie rzecz
rozpozna. Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaa by mu
si pust, nic nie zawierajc, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja
moga by by w sztuczkach magicznych? Tak samo, mnich widzi, obserwuje, waciwie
rozpoznaje dowoln wiadomo w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci; wewntrzn
bd zewntrzn, ordynarn bd subteln, pospolit bd szlachetn, blisk bd dalek.
Zobaczywszy, przyjrzawszy si i waciwie rozpoznawszy, rzecz wydaje mu si pust, nic
nie zawierajca, pozbawion jakiejkolwiek substancji - bo co za substancja moga by by w
wiadomoci?
Widzc to, waciwie poinstruowany ucze szlachetnych, rozwija si pozbawiony zudze

wobec form, pozbawiony zudze wobec uczu, pozbawiony zudze wobec percepcji,
pozbawiony zudze wobec inicjacji, pozbawiony zudze wobec wiadomoci. Pozbawiony
zudze, staje si beznamitny. Poprzez beznamitno jest w peni uwolniony. Wraz z
uwolnieniem, pojawia si tego wiadomo. Rozumie e: 'zradzanie dobiego kresu, wite
ycie zostao wypenione, wszystko zostao dokonane, nie ma ju nic wicej'."
Oto co powiedzia Bogosawiony. Powiedziawszy to, Ten Ktry Osign Prawd,

nauczyciel, doda:
"Forma jest jak kb piany;

uczucie jak baka na wodzie;
percepcja jak drcy mira;
inicjacje jak drewno bananowca;
wiadomo jak magiczna sztuczka -
2012 Andrew Dalek

tego naucza yjcy w wiatoci.
Jednake kiedy obserwowane,

waciwie rozpoznane,
okazuj si puste, pozbawione substancji,
dla tego ktry przyglda si im,
uwanie.
Zaczyna si od ciaa,
jak naucza nauczyciel
waciwego zrozumienia:
kiedy pozbawiona trzech rzeczy:
ycia, ciepa i wiadomoci,
forma ulega odrzuceniu.
Pozbawiona ich,
ley porzucona,
bez czucia,
poywienie dla innych.
Oto jak to si dzieje:

to jest magiczna sztuczka,
bekot idioty.
[Naucza si, e to jak morderca
o ktrym nikt nie wie, e zamordowa.
adnej substancji tutaj nie mona
znale.]
Tak wic mnich, wytrwale

powinien obserwowa Pi Zespow Zapau
w dzie i noc,
Uwany i skupiony.
Powinien odrzuci wszystkie wizy;
powinien sta si dla siebie schronieniem;
powinien y jak gdyby jego gowa pona:
w zamiarze zrealizowania stanu
pozbawionego rozpadania si."
1.1.9 Sutta o wyganiciu pragnienia.
Sutta o wyganiciu pragnienia.

Maha-tanha-asankhaya Sutta , MN 38.
Oto co usyszaem:
Byo to kiedy Bogosawiony mieszka w Savatthi w Gaju Jety, w klasztorze ofiarowanym
przez Anathapindike. Wtedy w mnichu o imieniu Saati, synu rybaka, powsta taki zgubny
pogld: 'Tak rozumiem Dhamme nauczan przez Bogosawionego - to wiadomo
podruje poprzez egzystencje, nic innego."
Wielu mnichw usyszao, e ten zgubny pogld powsta w mnichu o imieniu Saati, synu
2012 Andrew Dalek

22 Tipitaka
rybaka. Spytali go: "Czy to prawda, przyjacielu, e powsta u ciebie taki zgubny pogld:
Tak oto rozumiem Dhamme nauczan przez Bogosawionego - to wiadomo podruje
poprzez egzystencje, nic innego?"
Pragnc odwie mnicha Saati od tego zgubnego pogldu, mnisi przepytywali go, szukali
przyczyn i dociekali racji: "Przyjacielu Saati, nie mw tak, nie reprezentuj bdnie
Bogosawionego, bo nie jest dobrze bdnie reprezentowa Bogosawionego.
Bogosawiony nie wypowiada si w ten sposb, gdy wiadomo zostaa ukazana przez
Bogosawionego na wiele sposobw jako uwarunkowana, a bez uwarunkowa nie ma
powstawania wiadomoci." Jednak mimo, e naciskany, pytany i egzaminowany, mnich
Saati, syn rybaka, wci uparcie trzyma si swego pogldu powtarzajc: "Dokadnie tak,
przyjaciele jak rozumiem Dhamme nauczan przez Bogosawionego - to wiadomo
Poniewa mnisi nie byli zdolni do pozbawienia go tego zgubnego pogldu, udali si do
Bogosawionego i po zoeniu hodu, usiedli z boku. Uczyniwszy to, opowiedzieli mu o
wszystkim co si wydarzyo, dodajc: "Czcigodny, poniewa nie bylimy w stanie
pozbawi go tego zgubnego pogldu, skadamy o tym raport."
Bogosawiony zwrci si do jednego z mnichw: "Id mnichu, powiedz mnichowi Saati,

synowi rybaka, e nauczyciel go wzywa". "Tak jest" - odpowiedzia mnich, uda si do
mnicha Saati i powiedzia mu: "Przyjacielu Saati, nauczyciel ci wzywa." "Tak jest" -
odpowiedzia Saati i uda si do Bogosawionego a po zoeniu hodu, usiad z boku. Kiedy
to uczyni, Bogosawiony spyta go:
"Saati, czy to prawda, e powsta u ciebie nastpujcy bdny pogld: Dokadnie tak,
przyjaciele, jak rozumiem Dhamme nauczan przez Bogosawionego - to wiadomo
podruje poprzez egzystencje, nic innego?"
"Tak Panie jak rozumiem Dhamme nauczan przez Bogosawionego - to wiadomo
"Jaka to wiadomo, Saati?"
"To ona wyraa, czuje i dowiadcza dojrzewania dobrych i zych czynw, czynionych tu i
tam, Czcigodny."
"Gupcze, gdzie e sysza bym uczy Dhammy w taki sposb? Czy nie ukazaem
wiadomoci na wiele sposobw jako uwarunkowanej? Bez uwarunkowa nie ma
powstawania wiadomoci! Nie do, e bdnie reprezentujesz nas przez swe mylne
uchwycenie nauczania, to jeszcze, gupcze, sam na siebie cigasz krzywd i cierpienie."
Nastpnie Bogosawiony odezwa si tak:

"Mnisi jak uwaacie, czy mnich Saati, syn rybaka, zrozumia cokolwiek z nauczania ?"
"Nie, Czcigodny."
Kiedy to zostao powiedziane, mnich Saati, syn rybaka, zamilk niezdolny do odpowiedzi.
Siedzia z opuszczonymi ramionami, ze zwieszon gow i opuszczonymi oczyma. Widzc
jego stan, Bogosawiony rzek: "Gupcze, bdziesz znany przez to swoje szkodliwe
rozumienie. Bd teraz pyta o to mnichw."
I Bogosawiony odezwa si do mnichw tymi sowami: "Mnisi czy znacie Dhamm

nauczan przeze mnie tak samo jak mnich Saati, syn rybaka, ktry zarwno bdnie nas
reprezentowa przez swoje ze uchwycenie Dhammy jak i sam na siebie cign krzywd i
cierpienie?"
"Nie czcigodny, gdy wiadomo zostaa ukazana przez Bogosawionego na wiele
sposobw jako uwarunkowana. Bez uwarunkowa nie ma powstawania wiadomoci."
"Dobrze mnisi, dobrze znacie Dhamm nauczan przeze mnie, gdy wiadomo zostaa
ukazana przeze mnie na wiele sposobw jako uwarunkowana. Bez uwarunkowa nie ma
2012 Andrew Dalek

powstawania wiadomoci. Ale ten gupiec, Saati, syn rybaka, zarwno bdnie nas
reprezentowa przez swe ze uchwycenie Dhammy, jak i sam na siebie cign krzywd i
cierpienie."
"Mnisi, wiadomo jest rozpoznawana przez to na czym bazuje; kiedy wiadomo

powstaje zalenie od oka i form jest rozpoznawana jako wiadomo oka. Kiedy
wiadomo powstaje zalenie od ucha i dwikw jest rozpoznawana jako wiadomo
ucha. Kiedy wiadomo powstaje zalenie od nosa i zapachw, jest rozpoznawana jako
wiadomo nosa. Kiedy wiadomo powstaje zalenie od jzyka i smakw jest
rozpoznawana jako wiadomo jzyka. Kiedy wiadomo powstaje zalenie od ciaa i
dotykw jest rozpoznawana jako wiadomo ciaa. Kiedy wiadomo powstaje zalenie
od umysu i idei jest rozpoznawana jako wiadomo umysu.
Tak jak ogie jest rozpoznawany przez to na czym bazuje; kiedy ogie pali si zalenie od
kd, jest rozpoznawany jako ogie z kd. Kiedy ogie pali si zalenie od szczap, jest
rozpoznawany jako ogie ze szczap. Kiedy ogie pali si zalenie od trawy jest
rozpoznawany jako ogie z trawy. Kiedy ogie pali si zalenie od krowiego ajna jest
rozpoznawany jako ogie z krowiego ajna. Kiedy ogie pali si zalenie od mieci, jest
rozpoznawany jako ogie ze mieci. Tak samo wiadomo jest rozpoznawana przez to na
czym bazuje. wiadomo powstaa zalenie od oka i form jest wiadomoci oka.
wiadomo powstaa zalenie od ucha i dwikw jest wiadomoci ucha. wiadomo
powstaa zalenie od nosa i zapachw jest wiadomoci nosa. wiadomo powstaa
zalenie od jzyka i smakw jest wiadomoci jzyka. wiadomo powstaa zalenie od
ciaa i dotykw jest wiadomoci ciaa. wiadomo powstaa zalenie od umysu i idei
jest wiadomoci umysu.
"Mnisi, czy widzicie powstawanie ?"

"Tak czcigodny."
"Czy widzicie powstawanie na bazie warunkw ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy widzicie, e jeli warunki zanikn, rwnie powstawanie zaniknie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, kiedy nie ma pewnoci co do powstawania, czy niepewnoci powstaj ?"

"Tak czcigodny."
"Mnisi, kiedy nie ma pewnoci istnienia warunkw powstawania, czy niepewnoci
powstaj ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, kiedy nie ma pewnoci, e z zanikiem warunkw powstawania powstae rwnie
zaniknie, czy niepewnoci powstaj ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy niepewno zanika u tego ktry widzi z waciwym zrozumieniem

powstawanie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy niepewno zanika u tego ktry widzi z waciwym zrozumieniem, e
powstawanie opiera si na bazie warunkw ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy niepewno zanika u tego ktry widzi z waciwym zrozumieniem, e z
zanikiem warunkw zaniknie rwnie powstawanie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, oto powstawanie - czy jestecie wolni od niepewnoci w tej sprawie ?"
2012 Andrew Dalek

24 Tipitaka
"Tak czcigodny."
"Mnisi, oto powstawanie na bazie warunkw - czy jestecie wolni od niepewnoci w tej
sprawie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, kiedy uwarunkowania przemin, powstawanie rwnie przeminie - czy jestecie
wolni od niepewnoci w tej sprawie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy dobrze widzicie, jasno, takim jakim jest i z waciwym zrozumieniem
powstawanie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy dobrze widzicie, jasno, takim jakim jest i z waciwym zrozumieniem, e
powstawanie opiera si na bazie warunkw ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, czy dobrze widzicie, jasno, takim jakim jest i z waciwym zrozumieniem, e z
zanikiem warunkw, powstawanie rwnie zaniknie ?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, oto czysta i jasna wizja, czy gdybycie przywizali si do niej, cenili j nazwali
wasz wasn, czy rozumielibycie Dhamm ktra zostaa ukazana w przykadzie tratwy
jako sucej do przedostania si na drugi brzeg, a nie do uchwycenia si?"
"Nie czcigodny."
"Mnisi, oto dla was czysta i jasna wizja. Nie przywizujcie si do niej, nie cecie jej, nie
nazywajcie wasz wasn. Czy rozumiecie Dhamm ktra zostaa ukazana w przykadzie
tratwy jako sucej do przedostania si na drugi brzeg, a nie do uchwycenia si?"
"Tak czcigodny."
"Mnisi, s cztery podtrzymania utrzymujce istoty przy yciu oraz wspomagajce te, ktre
szukaj zrodzenia. Jakie cztery? Fizyczny pokarm, zwyky lub subtelny; kontakt jako drugi;
wola jako trzecia i wiadomo jako czwarta. Mnisi, te cztery podtrzymania; z czego si
zaczynaj, powstaj, rodz i rozwijaj ?"
"Te cztery podtrzymania, zaczynaj si, powstaj, rodz i rozwijaj si z pragnienia."
"Mnisi, z czego zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija pragnienie ?"
"Pragnienie zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija z uczu."
"Mnisi, z czego zaczynaj si, powstaj, zradzaj si i rozwijaj uczucia ?"
"Uczucia zaczynaj si, powstaj, zradzaj si i rozwijaj z kontaktu."
"Mnisi, z czego zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija kontakt ?"
"Kontakt zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija z szeciu baz zmysowych."
"Mnisi, z czego zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija sze baz zmysowych ?"
"Szec zmysw zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija z psychiki wraz z materi."
"Mnisi, z czego zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija psychika wraz z materi ?"
"Psychika wraz z materi zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija ze wiadomoci."
"Mnisi, z czego zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija wiadomo ?"
"wiadomo zaczyna si, powstaje, zradza si i rozwija z inicjacji."
"Mnisi, z czego zaczynaj si, powstaj, zradzaj si i rozwijaj inicjacje?"
"Inicjacje zaczynaj si, powstaj, zradzaj si i rozwijaj z niewiedzy."
"Tak oto mnisi z niewiedzy inicjacje, z inicjacji wiadomo, ze wiadomoci psychika

wraz z materi, z psychiki wraz z materi sze baz zmysowych, z szeciu baz
zmysowych kontakt, z kontaktu uczucia, z uczu pragnienie, z pragnienia bycie, z bycia
zrodzenie, ze zrodzenia powstaj starzenie i mier, al i rozpacz, bl, stres i desperacja.
Oto jak powstaje ta caa masa cierpienia.
2012 Andrew Dalek

"Mnisi, powiedziano e starzenie i mier powstaj ze zrodzenia. Czy starzenie i mier

powstaj ze zrodzenia czy w inny sposb?"
"Czcigodny, starzenie i mier powstaj ze zrodzenia. Tak wanie nam si dzieje, e
starzenie i mier powstaj ze zrodzenia."
"Mnisi, powiedziano e bycie powstaje z zapau. Czy bycie powstaje z zapau czy w inny
sposb?"
"Czcigodny, bycie powstaje z zapau. Tak wanie nam si dzieje, e bycie powstaje z
zapau."
"Mnisi, powiedziano e zapa powstaje z pragnienia. Czy zapa powstaje z pragnienia czy w
inny sposb?"
"Czcigodny, zapa powstaje z pragnienia. Tak wanie nam si dzieje, e zapa powstaje z
pragnienia."
"Mnisi, powiedziano e pragnienie powstaje z uczucia. Czy pragnienie powstaje z uczucia
czy w inny sposb?"
"Czcigodny, pragnienie powstaje z uczucia. Tak wanie nam si dzieje, e pragnienie
powstaje z uczucia."
"Mnisi, powiedziano e uczucie powstaje z kontaktu. Czy uczucie powstaje z kontaktu czy
w inny sposb?
"Czcigodny, uczucie powstaje z kontaktu. Tak wanie nam si dzieje, e uczucie powstaje
z kontaktu."
"Mnisi, powiedziano e kontakt powstaje z szeciu baz zmysowych. Czy kontakt powstaje
z szeciu baz zmysowych czy w inny sposb?"
"Czcigodny, kontakt powstaje z szeciu baz zmysowych. Tak wanie nam si dzieje, e
kontakt powstaje z szeciu baz zmysowych."
"Mnisi, powiedziano e sze baz zmysowych powstaje z psychiki wraz z materi. Czy
sze baz zmysowych powstaje z psychiki wraz z materi czy w inny sposb?"
"Czcigodny, sze baz zmysowych powstaje z psychiki wraz z materi. Tak wanie nam
si dzieje, e sze baz zmysowych powstaje z psychiki wraz z materi."
"Mnisi, powiedziano e psychika wraz z materi powstaje ze wiadomoci. Czy psychika
wraz z materi powstaje ze wiadomoci czy w inny sposb?"
"Czcigodny, psychika wraz z materi powstaje ze wiadomoci. Tak wanie nam si
dzieje, e psychika wraz z materi powstaje ze wiadomoci."
"Mnisi, powiedziano e wiadomo powstaje z inicjacji. Czy wiadomo powstaje z
inicjacji czy w inny sposb?"
"Czcigodny, wiadomo powstaje z inicjacji. Tak wanie nam si dzieje, e wiadomo
powstaje z inicjacji."
"Dobrze mnisi. Zatem wy tak mwicie, i ja rwnie tak mwi; To jest, kiedy tamto jest; to
powstaje z powstaniem tamtego. Z niewiedz jako warunkiem powstaj inicjacje, z
inicjacjami jako warunkiem powstaje wiadomo, e wiadomoci jako warunkiem
powstaje psychika wraz z materi, z psychik i materi jako warunkiem powstaje sze
baz zmysowych, z szecioma bazami zmysowymi jako warunkiem powstaje kontakt, z
kontaktem jako warunkiem powstaje uczucie, z uczuciem jako warunkiem powstaje
pragnienie, z pragnieniem jako warunkiem powstaje zapa, z zapaem jako warunkiem
powstaje bycie, z byciem jako warunkiem powstaje zrodzenie, e zrodzeniem jako
warunkiem powstaje starzenie i mier; jak rwnie al i pacz, bl, smutek i rozpacz. Oto
jak powstaje ta caa masa cierpienia.
Tak wic z cakowitym wyganiciem niewiedzy zanikaj inicjacje, z wyganiciem inicjacji

zanikaj wiadomoci, z wyganiciem wiadomoci zanika psychika wraz z materi, z
wyganiciem psychiki wraz z materi zanika sze baz zmysowych, z wyganiciem
szeciu baz zmysowych zanika kontakt, z wyganiciem kontaktu zanikaj uczucia, z
wyganiciem uczu zanikaj pragnienia, z wyganiciem pragnie zanika bycie, z
wyganiciem bycia zanika zradzanie, z wyganiciem zradzania zanika starzenie i mier
2012 Andrew Dalek

26 Tipitaka
jak rwnie al i pacz, bl, smutek i rozpacz. Oto jak zanika ta caa masa cierpienia."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem zradzania, zanika starzenie i mier. Czy z

wyganiciem zradzania, zanika starzenie i mier czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem zradzania, zanika starzenie i mier. Tak wanie nam si
dzieje, e z wyganiciem zradzania, zanika starzenie i mier."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem bycia, zanika zradzanie. Czy z wyganiciem
bycia, zanika zradzanie czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem bycia, zanika zradzanie. Tak wanie nam si dzieje, e z
wyganiciem bycia, zanika zradzanie."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem zapau, zanika bycie. Czy z wyganiciem zapau,
zanika bycie czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem zapau, zanika bycie. Tak wanie nam si dzieje, e z
wyganiciem zapau, zanika bycie."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem pragnienia, zanika zapa. Czy z wyganiciem
pragnienia, zanika zapa czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem pragnienia, zanika zapa. Tak wanie nam si dzieje, e z
wyganiciem pragnienia, zanika zapa."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem uczucia, zanika pragnienie. Czy z wyganiciem
uczucia, zanika pragnienie czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem uczucia, zanika pragnienie. Tak wanie nam si dzieje, e z
wyganiciem uczucia, zanika pragnienie."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem kontaktu, zanika uczucie. Czy z wyganiciem
kontaktu, zanika uczucie czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem kontaktu, zanika uczucie. Tak wanie nam si dzieje, e z
wyganiciem kontaktu, zanika uczucie."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem szeciu baz zmysowych, zanika kontakt. Czy z
wyganiciem szeciu baz zmysowych, zanika kontakt czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem szeciu baz zmysowych, zanika kontakt. Tak wanie nam
si dzieje, e z wyganiciem szeciu baz zmysowych, zanika kontakt."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem psychiki wraz z materi, zanika sze baz
zmysowych. Czy z wyganiciem psychiki wraz z materi, zanika sze baz zmysowych,
czy te dzieje si to inaczej?" "Czcigodny, z wyganiciem psychiki wraz z materi,
zanika sze baz zmysowych. Tak wanie nam si dzieje, e z wyganiciem psychiki
wraz z materi, zanika sze baz zmysowych."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem wiadomoci, zanika psychika wraz z materi. Czy
z wyganiciem wiadomoci, zanika psychika wraz z materi czy te dzieje si to
inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem wiadomoci, zanika psychika wraz z materi. Tak wanie
nam si dzieje, e z wyganiciem wiadomoci, zanika psychika wraz z materi."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem inicjacji, zanika wiadomo. Czy z wyganiciem
inicjacji, zanika wiadomo czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem inicjacji, zanika wiadomo. Tak wanie nam si dzieje, e
z wyganiciem inicjacji, zanika wiadomo."
"Mnisi, powiedziano e z wyganiciem niewiedzy, zanikaj inicjacje. Czy z wyganiciem
niewiedzy, zanikaj inicjacje czy te dzieje si to inaczej?"
"Czcigodny, z wyganiciem niewiedzy, zanikaj inicjacje. Tak wanie nam si dzieje, e
z wyganiciem niewiedzy, zanikaj inicjacje."
"Dobrze mnisi. Zatem wy tak mwicie, i ja rwnie tak mwi; To nie jest, kiedy i tamtego
nie ma; to zanika z zanikniciem tamtego. Z wyganiciem niewiedzy, zanikaj inicjacje, z
wyganiciem inicjacji, zanika wiadomo, z wyganiciem wiadomoci, zanika
psychika wraz z materi, z wyganiciem umysu i materii, zanika sze baz zmysowych,
2012 Andrew Dalek

z wyganiciem szeciu baz zmysowych, zanika kontakt, z wyganiciem kontaktu,

zanika uczucie, z wyganiciem uczucia, zanika pragnienie, z wyganiciem pragnienia,
zanika zapa, z wyganiciem zapau, zanika bycie, z wyganiciem bycia, zanika
zradzanie, z wyganiciem zradzania, zanika starzenie i mier, jak rwnie al i pacz,
bl, smutek i rozpacz. Oto jak zanika ta caa masa cierpienia.
"Mnisi, wiedzc i widzc w ten sposb, czy bdziecie tak wraca do przeszoci: Czy
bylimy w przeszoci czy te nie byo nas w przeszoci? Czym bylimy w przeszoci?
Jak bylimy w przeszoci? Bdc kim, bylimy w przeszoci?"
"Nie czcigodny."
"Wiedzc i widzc w ten sposb, czy bdziecie tak wybiega w przyszo: Czy bdziemy
w przyszoci czy te nie bdzie nas w przyszoci? Czym bdziemy w przyszoci? Jak
bdziemy w przyszoci? Bdc kim, bdziemy w przyszoci?"
"Nie czcigodny."
"Wiedzc i widzc w ten sposb, czy tak bdziecie niepewni teraniejszoci: Czy jestem
czy mnie nie ma? Czym jestem? Jak jestem? Skd ta istota przychodzi i dokd zmierza?"
"Nie czcigodny."
"Mnisi, wiedzc i widzc w ten sposb, czy bdziecie tak mwi: szanujemy naszego
nauczyciela, twierdzimy tak z szacunku dla nauczyciela?"
"Nie czcigodny."
"Wiedzc i widzc w ten sposb, czy bdziecie tak mwi: mnich tak nam powiedzia, a
inni mnisi to potwierdzaj. Dlaczego wic tak nie twierdzi?"
"Nie czcigodny."
"Wiedzc i widzc w ten sposb czy bdziecie szuka innego nauczyciela?"
"Nie czcigodny."
"Wiedzc i widzc w ten sposb czy widzicie sens w rytuaach religijnych, ceremoniach i
uroczystociach odprawianych przez mnichw czy bramanw?"
"Nie czcigodny."
"Czy zatem mwicie tylko to co sami znacie, widzicie i dowiadczacie?"
"Tak czcigodny."
"Dobrze mnisi. Zostalicie wanie wprowadzeni przeze mnie w Dhamme, tu i teraz. Czas
nie ma znaczenia. Wszystko jest otwarte do wgldu, prowadzi poza rzeczywisto i moe
by dowiadczone przez mdrych, przez kadego osobicie.
"Mnisi, zejcie do ona zachodzi przy zaistnieniu trzech warunkw: gdy jest poczenie ojca
i matki, ale nie jest to czas matki, a istota majca si urodzi nie jest gotowa do urodzin, w
takim wypadku nie ma powstania embrionu. Jest poczenie ojca i matki i jest czas matki,
ale nie ma istoty gotowej do urodzin, w takim wypadku nie ma powstania embrionu. Ale gdy
jest poczenie ojca i matki, jest czas matki i jest istota gotowa si urodzi, wtedy w onie
powstaje embrion.
Matka nosi w onie embrion przez dziewi czy dziesi miesicy, z niepokojem,
utrudzona. Po urodzeniu karmi go sw wasn krwi, bo w Dhammie i Dyscyplinie
Szlachetnych mleko matki jest nazywane krwi. Mnisi, to dziecko ronie i rozwija si,
bawic si w dziecinne zabawy. Udaje branie miski, fika kozioki, robi wiatraczki z
palmowych lici, robi mae wzki i uki. Mnisi, to dziecko ronie, a jego pi zmysw
rozwija si.
Ono cieszy si nimi, mianowicie:
Formami widzialnymi poznawanymi przez oko; upragnionymi podanymi, przyjemnymi,
poczonymi e zmysowym podaniem i prowokujcymi pragnienie. Dwikami
poznawanymi przez ucho; upragnionymi, podanymi, przyjemnymi, poczonymi e
zmysowym podaniem i prowokujcymi pragnienie. Zapachami poznawanymi przez nos;
upragnionymi, podanymi, przyjemnymi, poczonymi e zmysowym podaniem i
prowokujcymi pragnienie. Smakami poznawanymi przez jzyk; upragnionymi,
2012 Andrew Dalek

28 Tipitaka
podanymi, przyjemnymi, poczonymi e zmysowym podaniem i prowokujcymi

pragnienie. Dotykami poznawanymi przez ciao; upragnionymi, podanymi, przyjemnymi,
poczonymi e zmysowym podaniem i prowokujcymi pragnienie.
Widzc form okiem, pragnie jej gdy jest przyjemna, odpycha j gdy jest nieprzyjemna.
Trwa w chaotycznej uwanoci ciaa i z ograniczon psychik. Bez uprzytomnienia sobie
jak dochodzi do wyzwolenia umysu i wyzwolenia przez zrozumienie istoty rzeczy, nie wie
czy i gdzie te ze, niekorzystne stany cakowicie zanikaj. Popada w faworyzowanie na
zmian z oponowaniem. Gdy czuje jakie uczucie, przyjemne bd bolesne, czy ani
przyjemne ani bolesne - zapala si do tego uczucia, postpuje zgodnie z nim.
Rozsmakowany w jednych uczuciach, a peen niechci do innych, rozwija dla nich
zainteresowanie. I tak, zainteresowanie tymi uczuciami to zapa. Z zapaem jako warunkiem
powstaje bycie, z byciem jako warunkiem zradzanie, e zradzaniem jako warunkiem
starzenie i mier jak rwnie al i pacz, bl, smutek i rozpacz. Oto jak powstaje ta caa
masa cierpienia.
Syszc dwik uchem, pragnie go gdy jest przyjemny, odpycha gdy jest nieprzyjemny.
masa cierpienia.
Wchajc zapach nosem, pragnie go gdy jest przyjemny, odpycha gdy jest nieprzyjemny.
masa cierpienia.
Prbujc smak jzykiem, pragnie go gdy jest przyjemny, odpycha gdy jest nieprzyjemny.
masa cierpienia.
2012 Andrew Dalek

Czujc dotykalne ciaem, pragnie go gdy jest przyjemne, odpycha gdy jest nieprzyjemne.
masa cierpienia.
Doznajc idee psychik, pragnie jej gdy jest przyjemna, odpycha gdy jest nieprzyjemna.
masa cierpienia.
Oto Ten Ktry Przeszed pojawia si na wiecie. wity, w peni przebudzony, doskonay w
prawdziwej wiedzy i postpowaniu, trwajcy w prawdzie, znawca wiatw, nauczyciel
opanowania dla tych ktrzy poszukuj opanowania. nauczyciel bogw i ludzi, owiecony,
bogosawiony. Gosi w wiecie bogw i ludzi, penym Mar i Brahm, spoecznoci ascetw,
bramanw, bstw i ludzi, ogaszajc Dhamm dobr na pocztku, dobr w rodku, dobr na
kocu. Pen znaczenia nawet w literach, deklarujc pene i czyste, wite ycie.
Gospodarz lub jego syn, urodzony w jakim klanie, syszy Dhamme. Syszc Dhamm,
nabiera on wiary w Tego Ktry Przeszed. Nabierajc wiary rozwaa tak: domowe ycie jest
pene problemw, pene wizw. Nie jest atwym yjc jak gospodarz prowadzi wite
ycie, cakowicie doskonae i czyste. Moe zgol wosy i brod, przywdziej t szat i
zostawi dom, stajc si bezdomnym? W stosownym czasie, porzuca to co posiada, by
moe mao, by moe wiele. Goli swe wosy i brod, zakada szafranow szat i
zostawiajc dom, staje si bezdomnym.
Tak odchodzc, podejmuje reguy treningu i drog yciow mnicha. Zaniechawszy zabijania
ywych istot, porzucajc kij i bro, zawstydzony, obserwuje powstawanie wspczujcej
mioci. Trwa w penej mioci akceptacji wszystkich istot. Zaniechawszy brania tego co nie
dane, biorc tylko to co dane, oczekujc tylko tego co dane. Trwa w samo dokonanej
czystoci przez nie kradzenie. Zaniechawszy tego co nie naley do witego ycia,
powstrzymuje si od stosunkw seksualnych. Zaniechawszy faszywej mowy, mwic
prawd, lgnc do prawdy, jest godny zaufania, rzetelny i niezawodny. Trwa nie wdajc si w
dysputy e wiatem. Zaniechawszy zoliwej mowy, faszywej mowy, jak ten co ani nie
powtarza gdzie indziej w celu tworzenia podziaw tego co tu usysza, ani nie powtarza
tutaj tego co usysza gdzie indziej. Jest tym ktry jednoczy podzielonych, jest promotorem
przyjani i radosnej zgody. Raduje si zgod, cieszy si zgodnoci. Trwa uywajc sw
ktre promuj zgod. Zaniechawszy ostrej mowy, uywa sw agodnych, miych i
cieszcych ucho, dochodzcych do serca, sw drogich i podanych przez wielu.
2012 Andrew Dalek

30 Tipitaka
Zaniechawszy plotki i obmowy, mwi zgodnie e stanem faktycznym, o tym co korzystne,

o Dhammie i Dyscyplinie. Uywa waciwych sw, wartych zapamitania, uzasadnionych,
wywaonych i zwizanych z dobrem.
Nie niszczy rolin i nasion. przyjmuj jeden posiek dziennie, zaniechawszy posiku w nocy
i w niewaciwej porze. Powstrzymuje si od uczestnictwa w tacu i piewie, muzykowaniu
i przedstawieniach. Powstrzymuje si od noszenia ozdb, upikszania i uywania
pachnide. Powstrzymuje si od uywania luksusowych ek. Powstrzymuje si od
akceptowania zota i srebra. Powstrzymuje si od akceptowania surowego ziarna i
surowego misa. Powstrzymuje si od akceptowania kobiet i dziewczt. Powstrzymuje si
od akceptowania niewolnic i niewolnikw. Powstrzymuje si od akceptowania owiec i kz,
drobiu i wi, soni i krw, koni i koby. Powstrzymuje si od akceptowania pl i ziemi.
Powstrzymuje si od chodzenia na posyki, od kupowania i sprzedawania. Powstrzymuje
si od uywania faszywych wag, faszywych metali i faszywych miar. Powstrzymuje si
od oszukiwania, zwodzenia, defraudowania i szachrajstwa. Powstrzymuje si od ranienia,
mordowania, wizienia, zbjnictwa, pldrowania i przemocy. Trwa zadowolony z szat do
ochrony ciaa, z wyebranego jedzenia do zaspokojenia godu. Gdziekolwiek idzie, cay
swj dobytek zabiera e sob. Tak samo jak ptak, ktry gdziekolwiek leci uywa swych
wasnych skrzyde, tak te on jest zadowolony z szat do ochrony ciaa, z wyebranego
poywienia dla zaspokojenia godu, gdziekolwiek idzie, cay swj dobytek zabiera e sob.
Praktykujc ten rodzaj cnt, czuje w sobie zadowolenie z tego co nienaganne.
Ogldajc widzialne formy okiem, nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby
pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i smutku
mogyby go nawiedzi. Trwa chronic wzrok. Syszc dwik uchem nie tworzy koncepcji i
cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany
podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic such. Wchajc zapach nosem
nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji,
ze niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic wch.
Prbujc smak jzykiem nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ
zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi.
Trwa chronic smak. Czujc dotykalne formy ciaem nie tworzy koncepcji i cech przez
ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i
smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic dotyk. Poznajc idee psychik nie tworzy
koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze
niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic umys.
Posiadajc t wstrzemiliwo szlachetnych, dowiadcza nietknitej przyjemnoci
zmysw. Dziaa z pen uwanoci, poruszajc si na przd i w ty. Dziaa z pen
uwanoci, patrzc w przd i patrzc na boki. Dziaa z pen uwanoci, zginajc si i
rozprostowujc. Dziaa z pen uwanoci, noszc misk i trzy mnisie szaty. Dziaa z
pen uwanoci, gdy je, pije przeuwa i smakuje. Dziaa z pen uwanoci, gdy chodzi,
stoi, siedzi; uwany - milczy.
Uwieczony tymi cnotami penej kontroli zmysw praktykowanej przez Szlachetnych,
siada w odosobnionym miejscu: w lesie, pod drzewem, w grskiej grocie czy jaskini, wrd
drzew bd na otwartej polanie czy polu. Po ebraniu i po spoyciu posiku, siada
krzyujc nogi, z ciaem wyprostowanym, ustaa uwano wok ust.
Zaniechawszy podania do wiata, oczyszcza swj umys z podania. Zaniechawszy

zej woli i nienawici, trwa bez umysu ogarnitego z wol, wspczujcy dla dobra
wszystkich ywych istot oczyszcza umys e zej woli, awersji i nienawici. Zaniechawszy
stanw letargicznych i ospaoci, trwa w pokoju z psychik woln od stanw letargicznych i
ospaoci. Uwany, z pen uwanoci, oczyszcza swj umys e stanw letargicznych i
ospaoci. Zaniechawszy niepokojw i zmartwie, trwa nie zaniepokojony, z psychik
2012 Andrew Dalek

wyciszon w sobie, oczyszczajc umys z niepokojw i zmartwie. Trwa wypleniwszy

niepewno korzystnych rzeczy, ktre powinny si dokona.
Po wyplenieniu tych piciu przeszkd, z mdroci osabiajc pomniejsze skalania, staje

si cakowicie odczony od zmysowych poda, odczony od niekorzystnych stanw.
Mylami i procesami mylowymi penymi radoci i przyjemnoci zrodzonej z oderwania,
wkracza i trwa w pierwszym skupieniu medytacyjnym. Nastpnie, przezwyciywszy myli
i procesy mylowe, umys wewntrznie ustalony w jednym punkcie, z radoci i
przyjemnoci zrodzon ze skupienia, wkracza i trwa w drugim skupieniu medytacyjnym.
Nastpnie, ze spokojn akceptacj radoci i przyjemnoci trwa uwany i czujny. Ciao
odczuwszy przyjemno wkracza i trwa w trzecim skupieniu medytacyjnym. O takim
Szlachetni mwi, e pozostaje w przyjemnym stanie peen spokojnego zrwnowaenia.
Nastpnie, usunwszy przyjemnoci i nieprzyjemnoci jako kategorie po wczeniejszym
przekroczeniu przyjemnoci i nieprzyjemnoci, z uwanoci ustabilizowan na spokojnym
zrwnowaeniu, wkracza i trwa w czwartym skupieniu medytacyjnym.
Widzc form okiem nie poda jej gdy jest przyjemna, ani nie odpycha jej gdy jest
nieprzyjemna. Trwa z ustabilizowan uwanoci ciaa i z nieograniczonym umysem,
wiedzc jak dochodzi do wyzwolenia umysu i wyzwolenia przez zrozumienie, kiedy to ze
niekorzystne stany znikaj bez pozostaoci. Zaniechawszy faworyzowania i oponowania,
czujc jakie uczucie czy to przyjemne, czy bolesne, nie rozkoszuje si nim, nie
podtrzymuje go i nie trwa przy nim. Wtedy jego zainteresowanie dla tych uczu zostaje
wstrzymane. Z wyganiciem zainteresowania, zanika zapa, z wyganiciem zapau
zanika bycie, z wyganiciem bycia, zanika zradzanie, z wyganiciem zradzania, zanika
starzenie i mier, jak rwnie zanika al i pacz, bl smutek i rozpacz. Oto jak zostaje
wstrzymana ta caa masa cierpienia.
Mnisi, zapamitajcie t rozpraw o wolnoci przez cakowite wyganicie pragnienia,

przedstawion w skrcie przeze mnie. Jeli chodzi o mnicha Saati, syna rybaka, to jest on
uchwycony w sie wielu pragnie."
Oto co powiedzia Bogosawiony. Mnisi rozkoszowali si sowami Bogosawionego.
1.1.10 Sutta o nicoci.
Sutta o nicoci.
Sunna Sutta, SN. XXXV.85.
Ananda, zbliywszy si do Bogosawionego, pokoni si z szacunkiem i usiad z boku.

Siedzc, zwrci si do Bogosawionego tymi sowami:
"Powiedziano, e wiat jest nicoci, wiat jest nicoci Panie. W jakim sensie mwi si,
e wiat jest nicoci?"
"Jako e jest on pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego

istoty,
jest wic powiedziane, Anando, e wiat jest nicoci. A co jest pozbawione istoty lub
czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty?
Oko jest pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Formy widzialne s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich
2012 Andrew Dalek

32 Tipitaka
istoty. wiadomo wzrokowa jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek

odnoszcego si do jej istoty. Kontakt wzrokowy jest pozbawiony istoty, jak rwnie
czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Ucho jest pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Dwiki s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich istoty.
wiadomo suchowa jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si
do jej istoty. Kontakt suchowy jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek
odnoszcego si do jego istoty.
Nos jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Zapachy s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich istoty.
wiadomo wchowa jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si
do jej istoty. Kontakt wchowy jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek
Jzyk jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Smaki s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich istoty.
wiadomo smakowa jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si
do jej istoty. Kontakt smakowy jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek
Ciao jest pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Dotknicia s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich istoty.
wiadomo dotykowa jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si
do jej istoty. Kontakt dotykowy jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek
Umys jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do jego istoty.
Myli s pozbawione istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego si do ich istoty.
wiadomo intelektualna jest pozbawiona istoty, jak rwnie czegokolwiek odnoszcego
si do jej istoty. Kontakt intelektualny jest pozbawiony istoty, jak rwnie czegokolwiek
Tak oto zostao powiedziane, e wiat jest nicoci."
1.1.11 Nauki dane Kalamom.
Nauki dane Kalamom.

Kalama Sutta, AN XII.65.
Oto co usyszaem. Pewnego razu Bogosawiony przemierzajc kraj Kosala z liczn grup
mnichw, przyby do miasta Kalamw, zwanego Kesaputta.
Kalamowie, ktrzy byli mieszkacami Kesaputty stwierdzili: "Peen czci Gotama, mnich,
syn Sakyw, podczas gdy przemierza kraj Kosala, przyby do Kesaputty. Dobre imi
penego czci Gotamy dotaro take i tutaj. Istotnie, Bogosawiony jest doskonay, w peni
owiecony, wytrawny w wiedzy i praktyce, wzniosy, znawca wiatw, nie majcy sobie
rwnych, przewodnik dla pragncych opanowania, nauczyciel bstw i ludzi, ktry sam z
siebie poprzez bezporednie poznanie jasno rozumie. Wyjani Dhamm, dobr na
pocztku, dobr w rodku, dobr na kocu, posiadajc znaczenie i liter, kompletn we
wszystkim. Oznajmia On o bogosawionym yciu, ktre jest cakowicie czyste. Spotyka
tak doskonaego jest naprawd dobrze."
Nastpnie Kalamowie, ktrzy byli mieszkacami Kesaputty poszli tam, gdzie zatrzyma si
Bogosawiony. Po przybyciu, niektrzy oddali jemu pokon i usiedli z boku. Niektrzy
wymienili z nim powitania i zaraz po zakoczeniu pozdrowie usiedli z boku, niektrzy
pozdrowili go przez podniesienie zczonych doni na wysoko serca i usiedli z boku,
2012 Andrew Dalek

niektrzy przedstawili swoje imiona oraz imiona swoich rodzin i usiedli z boku, niektrzy
bez sowa usiedli z boku.
Kalamowie, ktrzy byli mieszkacami Kesaputty siedzc zwrcili si do Bogosawionego:
"Mnisi i bramini, czcigodny panie, odwiedzaj Kesaputt. Wykadaj i zachwalaj swoje
doktryny, doktrynami innych pogardzaj, przeklinaj, rw na strzpy. Inni mnisi i bramini
take, czcigodny panie, odwiedzaj Kesaputt. Oni take wykadaj i zachwalaj tylko
swoje doktryny, doktrynami innych pogardzaj, przeklinaj i rw na strzpy. Czcigodny
panie, odczuwamy wtpliwoci, niepewno co do nich. Ktrzy z tych wielebnych mnichw
i bramanw mwi prawd, a ktrzy kami?
"Oczywicie Kalamowie, e wtpicie, e jestecie niepewni; tam gdzie s warunki dla

powstania niepewnoci, tam ona powstanie. Posuchajcie zatem Kalamowie. Nie wierzcie w
co tylko dlatego, e wiele razy wam to powtarzano, nie wierzcie tradycji, nie wierzcie
plotkom, nie wierzcie temu co jest napisane w witych ksigach, nie wierzcie domysom,
aksjomatom, zwodniczym rozumowaniom, nie budujcie w sobie przychylnoci dla jakiego
pogldu ktry jest rozwaany, nie wierzcie tym, ktrzy wydaj si inteligentniejsi, nie
wierzcie poprzez wzgld, 'Ten jest naszym nauczycielem'. Kalamowie, jeli sami dobrze
wiecie: 'Te rzeczy s ze, te rzeczy s habice, te rzeczy s potpiane przez mdrcw;
podjte i praktykowane, te rzeczy prowadz do krzywdy i cierpienia', porzucie je.
"Jak mylicie Kalamowie? Czy chciwo pojawia si w czowieku na jego korzy czy
szkod?"
"Na jego szkod, czcigodny panie."
"Kalamowie, ten kto jest oddany chciwoci oraz obezwadniony i ubezwasnowolniony
umysowo przez chciwo, czowiek taki: odbiera ycie, bierze czego mu nie dano,
popenia cudzostwo, kamie; namawia innego by robi podobnie. Czy wszystko to
prowadzi do dugotrwaej krzywdy i cierpienia?"
"Tak, czcigodny panie."
"Jak mylicie Kalamowie? Czy nienawi pojawia si w czowieku na jego korzy czy
szkod?"
"Kalamowie, ten kto jest oddany nienawici oraz obezwadniony i ubezwasnowolniony
umysowo przez nienawi, czowiek taki: odbiera ycie, bierze czego mu nie dano,
popenia cudzostwo, kamie; namawia innego by robi podobnie. Czy wszystko to
prowadzi do dugotrwaej krzywdy i cierpienia?"
"Jak mylicie Kalamowie? Czy urojenie pojawia si w czowieku na jego korzy czy
szkod?"
"Kalamowie, ten kto jest oddany urojeniu oraz obezwadniony i ubezwasnowolniony
umysowo przez urojenie, czowiek taki: odbiera ycie, bierze czego mu nie dano, popenia
cudzostwo, kamie; namawia innego by robi podobnie. Czy wszystko to prowadzi do
dugotrwaej krzywdy i cierpienia?"
"Jak mylicie Kalamowie? Czy te rzeczy s dobre czy ze?"
"Ze, czcigodny panie."
"Habice czy nie habice?"
"Habice, czcigodny panie."
"Potpiane czy chwalone przez mdrcw?"
"Potpiane, czcigodny panie."
"Podjte i praktykowane, czy rzeczy te prowadz do krzywdy i cierpienia, czy nie?"
"Podjte i praktykowane, te rzeczy prowadz do krzywdy i cierpienia. Tak nam si wydaje."
"Tak wic, jak powiedziaem, Kalamowie: Nie wierzcie w co tylko dlatego, e wiele razy
wam to powtarzano, nie wierzcie tradycji, nie wierzcie plotkom, nie wierzcie temu co jest
2012 Andrew Dalek

34 Tipitaka
napisane w witych ksigach, nie wierzcie domysom, aksjomatom, zwodniczym

rozumowaniom, nie budujcie w sobie przychylnoci dla jakiego pogldu ktry jest
rozwaany, nie wierzcie tym, ktrzy wydaj si inteligentniejsi, nie wierzcie poprzez
wzgld, 'Ten jest naszym nauczycielem'. Kalamowie, jeli sami dobrze wiecie: 'Te rzeczy
s ze, te rzeczy s habice, te rzeczy s potpiane przez mdrcw; podjte i
praktykowane, te rzeczy prowadz do krzywdy i cierpienia', porzucie je.
Zatem Kalamowie. Nie wierzcie w co tylko dlatego, e wiele razy wam to powtarzano, nie
wierzcie tradycji, nie wierzcie plotkom, nie wierzcie temu co jest napisane w witych
ksigach, nie wierzcie domysom, aksjomatom, zwodniczym rozumowaniom, nie budujcie
w sobie przychylnoci dla jakiego pogldu ktry jest rozwaany, nie wierzcie tym, ktrzy
wydaj si inteligentniejsi, nie wierzcie poprzez wzgld, 'Ten jest naszym nauczycielem'.
Kalamowie, jeli sami dobrze wiecie: 'Te rzeczy s dobre, te rzeczy nie s habice, te
rzeczy s chwalone przez mdrcw; podjte i praktykowane, te rzeczy prowadz do
dugotrwaej korzyci i szczcia', przyswjcie je i yjcie nimi.
"Jak mylicie Kalamowie? Czy brak chciwoci pojawia si w czowieku na jego korzy czy
szkod?"
"Na jego korzy, czcigodny panie."
"Kalamowie, ten kto nie jest oddany chciwoci oraz nie jest obezwadniony i nie jest
ubezwasnowolniony umysowo przez chciwo, czowiek taki nie odbiera ycia, nie bierze
czego mu nie dano, nie popenia cudzostwa, nie okamuje; rwnie namawia innego by
robi podobnie. Czy wszystko to prowadzi do dugotrwaej korzyci i szczcia?"
"Jak mylicie Kalamowie? Czy brak nienawici pojawia si w czowieku na jego korzy
czy szkod?"
"Kalamowie, ten kto nie jest oddany nienawici oraz nie jest obezwadniony i nie jest
ubezwasnowolniony umysowo przez nienawi, czowiek taki nie odbiera ycia, nie bierze
"Jak mylicie Kalamowie? Czy brak uroje pojawia si w czowieku na jego korzy czy
szkod?"
"Kalamowie, ten kto nie jest oddany urojeniu oraz nie jest obezwadniony i nie jest
ubezwasnowolniony umysowo przez urojenia, czowiek taki nie odbiera ycia, nie bierze
"Jak mylicie Kalamowie? Czy te rzeczy s dobre czy ze? "
"Dobre, czcigodny panie."
"Habice czy niehabice?"
"Niehabice, czcigodny panie."
"Potpiane czy chwalone przez mdrcw?"
"Chwalone, czcigodny panie."
"Podjte i obserwowane, czy rzeczy te prowadz do krzywdy i cierpienia, czy nie?"
"Podjte i praktykowane, te rzeczy nie prowadz do krzywdy i cierpienia. Tak nam si
wydaje."
"Dlatego te, czy nie powiedzielimy, Kalamowie, tego co byo ju powiedziane: Nie
wierzcie w co tylko dlatego, e wiele razy wam to powtarzano, nie wierzcie tradycji, nie
wierzcie plotkom, nie wierzcie temu co jest napisane w witych ksigach, nie wierzcie
domysom, aksjomatom, zwodniczym rozumowaniom, nie budujcie w sobie przychylnoci
dla jakiego pogldu ktry jest rozwaany, nie wierzcie tym, ktrzy wydaj si
2012 Andrew Dalek

inteligentniejsi, nie wierzcie poprzez wzgld, 'Ten jest naszym nauczycielem'. Kalamowie,
jeli sami dobrze wiecie: 'Te rzeczy s dobre, te rzeczy nie s habice, te rzeczy s
chwalone przez mdrcw; podjte i praktykowane, te rzeczy prowadz do dugotrwaej
korzyci i szczcia', przyswjcie je i yjcie nimi.
Ucze Bogosawionego, Kalamowie, ten, ktry jest wyzbyty podliwoci, wyzbyty zej
woli, wyzbyty zudze, jasno pojmujcy i uwany, yje przeniknity yczliwoci,
wypeniajc ni wszystkie kierunki; pierwszy i drugi, trzeci i czwarty, wypeniajc to co u
gry, w dole, jak i wszerz, yje ni przeniknity, poniewa jest ona widoczna we
wszystkich istotach yjcych, wszdzie, na caym wiecie, ta wspaniaa, najwysza,
bezgraniczn yczliwo, ktra jest wolna od nienawici czy zoliwoci.
yje, przeniknity wspczuciem wypeniajc nim wszystkie kierunki; pierwszy i drugi,
trzeci i czwarty, wypeniajc to co u gry, w dole, jak i wszerz, yje nim przeniknity,
poniewa jest ono widoczne we wszystkich istotach yjcych, wszdzie, na caym wiecie,
to wspaniae, najwysze, bezgraniczne wspczucie, ktre jest wolne od nienawici czy
zoliwoci.
yje, przeniknity sympati, wypeniajc ni wszystkie kierunki; pierwszy i drugi, trzeci i
czwarty, wypeniajc to co u gry, w dole, jak i wszerz, yje ni przeniknity, poniewa jest
ona widoczna we wszystkich istotach yjcych, wszdzie, na caym wiecie, ta wspaniaa,
najwysza, bezgraniczn sympatia, ktra jest wolna od nienawici czy zoliwoci.
yje, przeniknity zrwnowaaniem, wypeniajc nim wszystkie kierunki; pierwszy i drugi,
trzeci i czwarty, wypeniajc to co u gry, w dole, jak i wszerz, yje nim przeniknity,
poniewa jest ono widoczne we wszystkich istotach yjcych, wszdzie, na caym wiecie,
to wspaniae, najwysze, bezgraniczne zrwnowaenie, ktre jest wolne od nienawici czy
zoliwoci.
Ucze Bogosawionego, Kalamowie, ktry ma umys uwolniony od nienawici, uwolniony

od zoliwoci, ktrego umys nie jest zbezczeszczony, ktrego umys jest czysty, jest
tym ktry znalaz cztery pocieszenia tu i teraz.
Zakadajc, e jest jaki pomiertny wiat, oraz e jest owoc, rezultat, dobrych i zych
uczynkw. Jest wtedy moliwo, e wraz z rozpadem ciaa po mierci, wstpi do wiata
niebiaskiego, penego rozkoszy. To jest pierwsze pocieszenie jakie znajduj.
Zakadajc, e nie ma adnego pomiertnego wiata, oraz e nie ma owocu, rezultatu
dobrych i zych uczynkw. W tym wiecie, tu i teraz, wolny od nienawici, wolny od
zoliwoci, cay i zdrowy, trwam szczliwy. To jest drugie pocieszenie jakie znajduj.
Zakadajc, e konsekwencje dopadn tego, ktry le postpi. Ja jednak ani myl czyni
komukolwiek le. Jak wic kara moe mnie dotyczy, skoro nie robi zych rzeczy? To jest
trzecie pocieszenie jakie znajdzie.
Zakadajc, e konsekwencje nie dopadn tego, ktry le postpi. W takim przypadku
mnie to take nie dotyczy. To jest czwarte pocieszenie jakie znajdzie.
Ucze Bogosawionego, Kalamowie, ktry ma umys uwolniony od nienawici, ktry ma
umys uwolniony od zoliwoci, ktrego umys nie jest zbezczeszczony, ktrego umys
jest czysty, jest tym ktry znalaz cztery pocieszenia tu i teraz."
"Tak jest, o Bogosawiony. Jest jak powiedziae szlachetny Panie! Ucze
Bogosawionego, ktry ma umys uwolniony od nienawici, ktry ma umys uwolniony od
zoliwoci, ktrego umys nie jest zbeszczeszczony, ktrego umys jest czysty, znajduje
cztery pocieszenia tu i teraz.
Zakadajc, e jest jaki pomiertny wiat, oraz e jest owoc, rezultat, dobrych i zych
uczynkw. Jest wtedy moliwo, e wraz z rozpadem ciaa po mierci, wstpi do wiata
niebiaskiego, penego rozkoszy. To jest pierwsze pocieszenie jakie znajduj.
Zakadajc, e nie ma adnego pomiertnego wiata, oraz e nie ma owocu, rezultatu
dobrych i zych uczynkw. W tym wiecie, tu i teraz, wolny od nienawici, wolny od
zoliwoci, cay i zdrowy, trwam szczliwy. To jest drugie pocieszenie jakie znajduj.
2012 Andrew Dalek

36 Tipitaka
Zakadajc, e konsekwencje dopadaj tego, ktry le postpi. Ja jednak ani myl czyni
komukolwiek le. Jak wic kara moe mnie dotyczy, skoro nie robi zych rzeczy? To jest
trzecie pocieszenie jakie znajdzie.
Zakadajc, e konsekwencje nie dopadaj tego, ktry le postpi. W takim przypadku
mnie to take nie dotyczy. To jest czwarte pocieszenie jakie znajdzie.
Ucze Bogosawionego, czcigodny Panie, ktry ma umys uwolniony od nienawici, ktry
ma umys uwolniony od zoliwoci, ktrego umys nie jest zbezczeszczony, ktrego umys
jest czysty, jest tym ktry znalaz cztery pocieszenia tu i teraz.
Wspaniale czcigodny Panie! Cudownie czcigodny Panie! To tak jakby, czcigodny Panie,
czowiek postawi z powrotem co, co byo przewrcone, jakby odkry ukryte, jakby
wskazano drog zagubionemu, jakby przyniesiono lamp w ciemnoci, majc na myli 'Ci,
ktrzy maj oczy bd widzieli wszystko wyranie', w taki te sposb zostaa nam
ukazana Dhamma przez Bogosawionego. My, czcigodny Panie, chcemy mie schronienie
w Buddzie, chcemy mie schronienie w Dhammie, chcemy mie schronienie w Sandze.
Czcigodny Panie, niech Bogosawiony traktuje nas jako wspwyznawcw, tych, ktrzy od
dzisiejszego dnia znaleli schronienie na reszt ycia."
1.1.12 Sutta o poszukiwaniu.
Sutta o poszukiwaniu.
Ariyapariyesana Sutta, MN 26.
Oto co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony zatrzyma si w pobliu Savatthi przy gaju Jety, koo
klasztoru Anathapindiki.
Wczesnym rankiem, zaoywszy swoje wierzchnie szaty, niosc misk, poszed do
Savatthi ebra o ywno. Wtedy te spora liczba mnichw zbliya si do Anandy,
mwic: "Upyno sporo czasu, przyjacielu Anando, odkd suchalimy o Dhammie w
obecnoci Bogosawionego. Byoby dobrze gdybymy znowu mogli posucha o Dhammie
w obecnoci Bogosawionego."
"W takim razie, czcigodni, idcie do bramana Rammaki. By moe usyszycie o Dhammie
w obecnoci Bogosawionego." "Dobrze, przyjacielu" odpowiedzieli mnisi i odeszli.
Bogosawiony, powrciwszy z Savatthi, po posiku rzek do Anandy: "Anando, chodmy do
Wschodniego Parku, paacu matki Migary na czas trwania dnia." "Jak chcesz, Panie"
odpowiedzia Ananda Bogosawionemu. Tak wic Bogosawiony, wraz z Anand poszed
do Wschodniego Parku, paacu matki Migary na czas trwania dnia. Pod wieczr,
powracajc z odosobnienia, powiedzia do Anandy: "Anando, chodmy do Wschodniej
Bramy by przemy nasze koczyny." "Jak chcesz, Panie" odpowiedzia Ananda
Bogosawionemu. Tak wic Bogosawiony, wraz z Anand poszed do Wschodniej Bramy
by przemy koczyny. Po przemyciu swych koczyn, wyszedszy z wody, stan na swej
dolnej szacie, wycierajc nogi. Wtedy Ananda rzek do niego: "Panie, niedaleko std jest
siedziba bramana Rammaki. Przyjemna jest siedziba bramana Rammaki. Zachwycajca
jest siedziba bramana Rammaki. Byoby dobrze gdyby Bogosawiony poszed do siedziby
bramana Rammaki z czystej sympatii." Bogosawiony przysta na to milczeniem.
Takim sposobem Bogosawiony poszed do siedziby bramana Rammaki. W midzyczasie

spora liczba mnichw zebraa si w siedzibie bramana Rammaki by usysze Dhamm.
Bogosawiony sta na zewntrz czekajc, a dyskusja si zakoczy. Wiedzc, e dyskurs
si ju zakoczy, odchrzkn, pukajc w drzwi. Mnisi otworzyli je przed nim, a on wszed
do rodka. Bogosawiony usiad na przygotowanym miejscu. Siedzc, zwrci si do
2012 Andrew Dalek

mnichw: "Po co siedzicie tutaj? W toku jakiej dyskusji wam przerwano?" "Panie, nasza
przerwana dyskusja Dhammy bya wanie o Bogosawionym, gdy Bogosawiony przyby."
"Dobrze, mnisi. To stosowne dla was, synw dobrych rodzin, ktrzy z czystej wiary
wyszlicie z domw w bezdomno, by rozmawia o Dhammie. Gdy ju zebralicie si dla
takiego powodu, macie dwie moliwoci do wyboru: albo dyskusja o Dhammie albo
szlachetne milczenie.
Mnisi, s dwa rodzaje poszukiwa; szlachetne poszukiwanie i pospolite poszukiwanie. Co

to jest pospolite poszukiwanie? Ma miejsce wtedy, gdy kto, bdc samemu podlegym
narodzinom, szuka czego co jest take podlege narodzinom. Bdc samemu podlegym
starzeniu si szuka czego co jest take podlege starzeniu si. Bdc samemu podlegym
chorobie szuka czego co jest take podlege chorobie. Bdc samemu podlegym mierci
szuka czego co jest take podlege mierci. Bdc samemu podlegym cierpieniu szuka
czego co jest take podlege cierpieniu. Bdc samemu podlegym smutkowi szuka
czego co jest take podlege smutkowi.
Co moe by podlege narodzinom? Wspmaonkowie i dzieci podlegli s narodzinom.
Mczyni i kobiety, suba... kozy i owce... drb i winie... sonie, bydo, konie i klacze...
zoto i srebro podlege s narodzinom. Te rzeczy podporzdkowane s narodzinom i ten,
kto jest do nich przywizany, zakochany w nich, kto cakowicie zosta przez nie
zalepiony, bdc podlegym narodzinom, szuka czego co jest take podlege
narodzinom.
Co moe by podlege starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu... smutkowi?
Wspmaonkowie i dzieci podlege s starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu...
smutkowi. Mczyni i kobiety, suba... kozy i owce... drb i winie... sonie, bydo, konie
i klacze... zoto i srebro podlege s starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu...
smutkowi. Te rzeczy podporzdkowane s starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu...
smutkowi i ten, kto jest do nich przywizany, zakochany w nich, kto cakowicie zosta
przez nie zalepiony, bdc podlegym starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu...
smutkowi szuka czego co jest take podlege starzeniu si... chorobie... mierci...
cierpieniu... smutkowi. To jest pospolite poszukiwanie.
A co to jest szlachetne poszukiwanie? Ma miejsce wtedy, gdy kto, bdc samemu

podlegym narodzinom, widzc uomno narodzin, szuka tego co nienarodzone,
ostatecznego zrzucenia jarzma: Wyganicia. Bdc samemu podlegym starzeniu si...
chorobie... mierci... cierpieniu... smutkowi, widzc uomno starzenia si... choroby...
mierci... cierpienia... smutku, szuka tego co nie-starzejce, tego co nie-chorujce, tego co
niemiertelne, tego co nie-cierpice, tego co nie-smutne, ostatecznego zrzucenia jarzma:
Wyganicia. Oto jest szlachetne poszukiwanie.
"Ja rwnie, mnisi, przed moim Przebudzeniem, kiedy byem nieprzebudzonym bodhisatt,
bdc samemu podlegym narodzinom, szukaem szczcia w czym co jest take
podlege narodzinom. Bdc samemu podlegym starzeniu si... chorobie... mierci...
cierpieniu... smutkowi... szukaem szczcia w czym co jest take podlege starzeniu
si... chorobie... mierci... cierpieniu... smutkowi. Przysza mi wwczas do gowy myl:
"Dlaczego, bdc podlegym narodzinom, szukam czego co jest take podlege
narodzinom? Bdc podlegym starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu...
smutkowi...szukam czego co jest take podlege starzeniu si... chorobie... mierci...
cierpieniu... smutkowi? Co by byo, gdybym, bdc samemu podlegym narodzinom, widzc
uomno narodzin, zacz szuka tego co nienarodzone, ostatecznego zrzucenia jarzma:
Wyganicia. Co by byo, gdybym bdc samemu podlegym starzeniu si... chorobie...
mierci... cierpieniu... smutkowi, widzc uomno starzenia si... choroby... mierci...
cierpienia... smutku, zacz szuka tego co nie-starzejce, tego co nie-chorujce, tego co
niemiertelne, tego co nie-cierpice, tego co nie-smutne, ostatecznego zrzucenia jarzma:
2012 Andrew Dalek

38 Tipitaka
Wyganicia?"
Po pewnym czasie, bdc wwczas niedowiadczonym, ciemnowosym jeszcze

mczyzn, obdarzonym dobrodziejstwami modzieczoci, w pocztkach ycia - podczas
gdy moi rodzice, niechtni memu postanowieniu, pakali zami toczcymi si im po
twarzach - zgoliem wosy i brod, naoyem szafranowe szaty i wyszedem z domu w
bezdomno.
Wdrujc pewien czas w poszukiwaniu szlachetnoci, poszukujc niezmconego stanu nie
porwnywalnego spokoju, poszedem do Alary Kalamy i, po przybyciu, powiedziaem do
niego: "Przyjacielu Kalamo, chciabym praktykowa twoj doktryn i dyscyplin." Kiedy to
byo powiedziane, on odpar: "Moesz zosta przyjacielu. Ta doktryna jest taka, e mdra
osoba moe szybko osign wiedz nauczyciela, dokonawszy tego samodzielnie,
poprzez bezporednie poznanie." Nie upyno duo czasu, gdy nauczyem si tej doktryny.
Dla upewnienia si, e wiem i widze, wygaszaem j i recytowaem wraz ze starszyzn.
Pomylaem: "To nie jest jedynie przewiadczenie Alara Kalamy, ktry mwi: "Wszedem i
pozostaem w tej Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie." On
faktycznie pozostaje znajc i widzc t Dhamm. Wic poszedem do niego i spytaem:
"Do jakiego stopnia wchodzisz i pozostajesz w tej Dhammie?" Kiedy to byo powiedziane,
on odpowiedzia e do stopnia percepcji podstawy wymiaru nicoci.
Pomylaem: "Nie jeden Alara Kalama posiad przewiadczenie, wytrwao, uwano,
koncentracj i wnikliwo. Ja take posiadam przewiadczenie, wytrwao, uwano,
koncentracj i wnikliwo. Co by byo, gdybym samemu postara si zrealizowa Dhamm,
w ktr Alara Kalama mwi, e wszed i pozosta w niej, realizujc j samemu poprzez
bezporednie poznanie?" Nie upyno duo czasu, gdy wszedem i pozostaem w tamtej
Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. Poszedem do niego i
powiedziaem: "Przyjacielu Kalamo, czy do tego stopnia wchodzisz i pozostajesz w tej
Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie?" "Tak, mj przyjacielu..."
"Do takiego stopnia i ja, przyjacielu, wchodz i pozostaj w tej Dhammie, realizujc j
samemu poprzez bezporednie poznanie."
"To wielki zaszczyt dla nas, mj przyjacielu, wielki zaszczyt, e mamy takiego towarzysza
na witej drodze. Wic Dhamma, w ktr mwi, e wszedem i pozostaem w niej,
realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie, jest Dhamm, w ktr mwisz, e i
ty wszede i pozostae w niej, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. A
Dhamma, w ktr mwisz, e wszede i pozostae w niej, realizujc j samemu poprzez
bezporednie poznanie, jest Dhamm w ktr mwi, e i ja wszedem i pozostaem w niej,
realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. Dhamma, ktr znam jest Dhamm,
ktr ty znasz, Dhamma ktr znasz, jest Dhamm, ktr ja znam. Jaki jestem, jeste i ty,
jaki jeste, jestem i ja. Przyjacielu, razem poprowadmy t gmin."
Tym sposobem Alara Kalama, mj nauczyciel, umieci mnie, swojego ucznia, na tym
samym poziomie co on sam, robic mi ogromny zaszczyt. Lecz przysza do mnie myl:
"Ta Dhamma nie prowadzi do pozbawienia zudze, braku namitnoci, zaprzestania,
spokoju, bezporedniego poznania, do Wyganicia, ani Wyganicia, lecz jedynie
prowadzi do zrodzenia w wymiarze nicoci." Niezadowolony z tamtej Dhammy, odszedem.
Wdrujc pewien czas w poszukiwaniu szlachetnoci, poszukujc niezmconego stanu nie

porwnywalnego spokoju, poszedem do Uddaki syna Ramy i po przybyciu, powiedziaem
do niego: "Przyjacielu Uddako, chciabym praktykowa wasz doktryn i dyscyplin". Kiedy
to byo powiedziane, on odpar: "Moesz zosta przyjacielu. Ta doktryna jest taka, e
mdra osoba moe szybko osign wiedz nauczyciela, dokonawszy tego samodzielnie
poprzez bezporednie poznanie." Nie upyno duo czasu, gdy nauczyem si tej doktryny.
Dla upewnienia si e wiem i widz, wygaszaem j i recytowaem wraz ze starszyzn.
Pomylaem: "To nie jest jedynie przewiadczenie Ramy, ktry mwi: "Wszedem i
pozostaem w tej Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie." On
2012 Andrew Dalek

faktycznie pozostaje znajc i widzc t Dhamm. Wic poszedem do Uddaki i spytaem:

"Do jakiego stopnia Rama wszed i pozosta w tej Dhammie?" Kiedy to byo powiedziane,
on odpowiedzia, e do stopnia percepcji wymiaru podstawy ani percepcji ani braku
percepcji.
Pomylaem: "Nie jeden Rama posiad przewiadczenie, wytrwao, uwano,
koncentracj i wnikliwo. Ja take posiadam przewiadczenie, wytrwao, uwano,
koncentracj i wnikliwo. Co by byo, gdybym samemu postara si zrealizowa Dhamm,
w ktr Rama mwi, e wszed i pozosta w niej, realizujc j samemu poprzez
bezporednie poznanie?" Nie upyno duo czasu, gdy wszedem i pozostaem w tamtej
Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. Poszedem do niego i
powiedziaem: "Przyjacielu Uddako, czy do tego stopnia Rama wszed i pozosta w tej
Dhammie, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie?" "Tak, mj przyjacielu..."
"Do takiego stopnia przyjacielu, wszed i on w t Damme, realizujc j samemu poprzez
bezporednie poznanie."
"To wielki zaszczyt dla nas, mj przyjacielu, wielki zaszczyt, e mamy takiego towarzysza
na witej drodze. Wic Dhamma, w ktr Rama mwi, e wszed i pozosta w niej,
realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie, jest Dhamm, w ktr mwisz, e i
ty wszede i pozostae w niej, realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. A
Dhamma, w ktr mwisz, e wszede i pozostae w niej, realizujc j samemu poprzez
bezporednie poznanie, jest Dhamm w ktr i Rama mwi, e wszed i pozosta w niej,
realizujc j samemu poprzez bezporednie poznanie. Dhamma, ktr Rama zna jest
Dhamm, ktr ty znasz, Dhamma ktr znasz, jest Dhamm, ktr Rama zna. Jakim by,
jeste i ty, jaki jeste, by i on. Przyjacielu, poprowad t gmin."
Tym sposobem Uddaka syn Ramy, mj towarzysz na witej drodze, uzna mnie za
nauczyciela robic mi ogromny zaszczyt. Lecz przysza do mnie myl: "Ta Dhamma nie
prowadzi do pozbawienia zudze, braku namitnoci, zaprzestania, spokoju,
bezporedniego poznania, do Wyganicia, do Wyganicia, lecz jedynie prowadzi do
zrodzenia w wymiarze ani percepcji ani braku percepcji." Niezadowolony z tamtej
Dhammy, odszedem.
Wdrujc nadal w poszukiwaniu szlachetnoci, poszukujc niezmconego stanu nie

porwnywalnego spokoju, przemierzaem przez pewien czas kraj Magadha, a przybyem
do wojskowego miasta Uruvela. Tam ujrzaem przepikny wiejski krajobraz, z inspirujcym
zagajnikiem, przejrzyst rzek z zachwycajcymi skarpami, oraz wioskami by chodzi po
ywno wszdzie naokoo mnie. Przysza do mnie myl: "Jaki przepikny jest ten wiejski
krajobraz, z inspirujcym zagajnikiem, przejrzyst rzek z zachwycajcymi skarpami, oraz
wioskami by chodzi po ywno wszdzie naokoo mnie. Usiadem wic tam, mylc: "To
wprost doskonae miejsce dla praktykujcego aby podj tutaj trud."
Praktykujc tam mnisi, bdc samemu podlegym narodzinom, widzc uomno narodzin,
odkryem to co nienarodzone, ostateczne zrzucenie jarzma: Wyganicie. Bdc samemu
podlegym starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu... smutkowi, widzc uomno
starzenia si... choroby... mierci... cierpienia... smutku, odkryem to co nie-starzejce, to
co nie-chorujce, to co niemiertelne, to co nie-cierpice, to co nie-smutne, ostateczne
zrzucenie jarzma: Wyganicie. Wiedza i wizja powstay we mnie: "Nieuwarunkowane jest
moje Wyganicie. To s ostatnie narodziny. Nie ma ju dalszego stawania si."
Wtedy przysza do mnie myl: "Ta Dhamma, ktr teraz odkryem jest gboka, trudna do
przeniknicia, trudna do zrozumienia, pena spokoju, wzniosa, niemoliwa do pojcia przez
logiczne rozumowanie, subtelna, dostpna jedynie mdrym. A to pokolenie jest zakochane
w pogoni za przyjemnociami, ekscytuje si pogoni za przyjemnociami, ma rozkosz w
pogoni za przyjemnociami. Ludziom zakochanym w pogoni za przyjemnociami,
ekscytujcym si pogoni za przyjemnociami, majcym rozkosz w pogoni za
przyjemnociami trudno jest zobaczy zwizki przyczyn i skutkw oraz uwarunkowane
wsppowstawanie. Trudno im poj ostateczny spokj, rezygnacj e wszystkich inicjacji,
2012 Andrew Dalek

40 Tipitaka
zniszczenie pragnienia, brak podania, zaniechanie: Odpuszczenie. Byoby mi ciko,

gdybym zacz uczy Dhammy, a inni by mnie nie zrozumieli." Wtedy takie oto sowa
przyszy mi do gowy:
Do! dlaczego miabym naucza,

tego co z takim trudem odkryem?
Ta Dhamma nie jest atwo przyswajalna
dla tych, ktrzy s optani
niechciami i pragnieniami.
Tego co trudne do zrozumienia,

subtelne, gbokie, nieuchwytne,
skierowane przeciw biegowi rzeczy -
ci zakochani w pragnieniach,
okryci zespoami ciemnoci,
nie zobacz.
A kiedy mylaem w ten sposb, mj umys skania si ku temu, by trwa w spokoju i

osamotnieniu i by nie gosi ludziom Dhammy.
Wwczas Brahma Sahampati, ktry widzia mj zamiar, stwierdzi: "Przepad ten wiat!
Zgin ten wiat! Umys Tathagaty, Arahanta, Doskonale Samo-Przebudzonego skania si
ku temu by trwa w spokoju i osamotnieniu i nie gosi ludziom Dhammy!" W czasie nie
duszym od tego, jaki silny mczyzna potrzebuje, by wyprostowa zgit rk, lub zgi
wyprostowan, tak samo szybko Brahma Sahampati opuci swj wiat i pojawi si przede
mn. Obnaajc z szaty swoje rami, przyklkajc na ziemi na prawe kolano, Brahma
Sahampati pochyli si przede mn i skadajc donie na wysokoci serca, rzek: "Zechciej,
Bogosawiony gosi sw nauk; zechciej Podajcy Drog Prawdy gosi Dhamm. S
bowiem istoty nieznacznie tylko skalane, zgin jeli nauki twej nie posysz. Gdy tylko
usysz, zrozumiej Dhamm!" To powiedziawszy, powtrzy swoj prob tymi sowami:
W przeszoci pojawiaa si w Magadha

nieczysta Dhamma, pena skaz.
Ty otwrz na ocie drzwi do Bezmiertelnoci!
Niech ludzie posysz czyst Dhamm
odkryt przez Nieskazitelnego.
Tak jak kto stojcy na szczycie gry

widzi ludzi
dookoa i poniej,
tak te i ty, o Mdry, Peen Wizji,
wznie si na wyyn
stworzon z Dhammy.
Uwolnij z alu ludzi

optanych alem,
gnbionych zradzaniem i mierci.
Powsta, dzielny, zwyciski!

Pozosta wolnym od dugu.
Ucz Dhammy, Bogosawiony:
bd tacy, ktrzy zrozumiej!
2012 Andrew Dalek

Syszc namowy Brahmy i wspczujc istotom o ktrych mwi, spojrzaem na wiat

okiem Przebudzonego. Gdy to zrobiem, zobaczyem istoty nieznacznie skalane
nieczystoci, ale i te ze znacznymi skalaniami, te zdolne i przenikliwe, ale i te mniej
zdolne i ospae, te z dobrymi cechami, ale i te ze zymi, te atwo pojmujce, ale i te mniej
pojtne, oraz te obawiajce si niebezpieczestw w zawiatach. Tak jak w jeziorze penym
niebieskich, czerwonych lub biaych kwiatw lotosu, niektre z nich - yjc i rosnc w
wodzie - mog zakwita bdc zatopione w wodzie, nie wynurzajc si z wody. Niektre
mog pywa na tym samym poziomie co tafla wody, a inne mog urosn na tyle ponad
tafl by woda je nawet nie muskaa. Tak te spogldajc na wiat okiem Przebudzonego,
zobaczyem istoty nieznacznie nieczystoci skalane, ale i te ze znacznymi skalaniami, te
zdolne i przenikliwe, ale i te mniej zdolne i ospae, te z dobrymi cechami, ale i te ze zymi,
te atwo pojmujce, ale i te mniej pojtne, oraz obawiajce si niebezpieczestw w
zawiatach. Zobaczywszy to, odpowiedziaem Brahmie Sahampatiemu w te sowa:
Otwarte s drzwi do Bezmiertelnoci;

ci ktrzy maj uszy, bd uwolnieni przez
zweryfikowane przekonanie.
Praktykujc, bdziemy gosi sowa ukojenia,
a najwysza Dhamma bdzie naleaa do ludzi.
Brama Sahampati mylc: "Bogosawiony zgodzi si naucza Dhammy!", pokoniwszy si

i z szacunkiem obchodzc mnie z prawej, znikn.
Wtedy pomylaem: "Komu pierwszemu mam wygosi sowa Dhammy? Kto szybko
zrozumie t Dhamm?" Wtedy te przypomniaem sobie: "Alara Kalama jest mdry,
kompetentny, inteligentny. Od duszego czasu jest tylko nieznacznie nieczystoci
skalany. Co by byo, gdybym to jemu wygosi sowa Dhammy jako pierwszemu? On
szybko zrozumie t Dhamm." Wtedy devy podeszy do mnie i powiedziay: "Panie, Alara
Kalama umar siedem dni temu." Wiedza i wizja powstay we mnie: "Alara Kalama umar
siedem dni temu." Pomylaem: "Jak wiele straci Alara Kalama. Gdyby usysza t
Dhamm szybko by j zrozumia."
zrozumie t Dhamm?" Wtedy te przypomniaem sobie: "Uddaka syn Ramy jest mdry,
kompetentny, inteligentny. Od duszego czasu jest tylko nieznacznie nieczystoci
skalany. Co by byo, gdybym to jemu wygosi sowa Dhammy jako pierwszemu? On
szybko zrozumie t Dhamm." Wtedy devy podeszy do mnie i powiedziay: "Panie,
Uddaka syn Ramy umar wczorajszej nocy." Wiedza i wizja powstay we mnie: "Uddaka
syn Ramy umar wczorajszej nocy." Pomylaem: "Jak wiele straci Uddaka syn Ramy.
Gdyby usysza t Dhamm szybko by j zrozumia."
zrozumie t Dhamm?" Wtedy te przypomniaem sobie: "Grupa piciu mnichw ktrzy byli
e mn podczas moich umartwie, byli mi bardzo pomocni. Co by byo, gdybym to im
wygosi sowa Dhammy jako pierwszym?" Pomylaem: "Gdzie moe by teraz grupa
piciu mnichw?" Dostrzegem ich swym niebiaskim wzrokiem, czystym i
przewyszajcym ludzki; przebywali w Varanasi w Schronieniu Zwierzyny w Isipatana.
Pozostaem w Uruveli tak dugo jak zechciaem, po czym wyruszyem do Varanasi. Asceta
Upaka zobaczywszy mnie na drodze midzy Gaya i miejscem Wyganicia, rzek do mnie:
"Czysty i promienny jest twj umys. Czysta i promienna jest twoja karnacja. Przy kim
2012 Andrew Dalek

42 Tipitaka
praktykujesz? Kto jest twoim nauczycielem? Czyj Dhamm znajdujesz wart uwagi?"
Odpowiedziaem ascecie Upace tymi wersami:
Wszech-zwycizc,
wszech-znajcy jestem,
odnonie do wszystkich rzeczy:
wyzbyty skala.
Wszech-uwolniony,
oczyszczony z resztek pragnie:
cakowicie osignwszy to samemu,
kog mam wskaza jako mego nauczyciela?
Nie mam nauczyciela,

i nikt nie jest mi rwny.
W wiecie bogw i ludzi,
nie mam rwnego sobie.
Gdy jestem yjcym Arhantem,

nie przecignionym nauczycielem,
przez siebie przebudzonym,
opanowanym i w peni wygasym.
By poruszy koo Dhammy

id do miasta Kasi [Varanasi].
W zalepionym wiecie
bij w bben Bezmiertelnoci!
"Z twych sw wynika, przyjacielu, e jeste Wielkim Zwycizc?" "Tak, ujarzmiem

wzburzenia, z pewnoci jestem Zwycizc." Kiedy to zostao powiedziane Upaka odrzek:
"Moe tak jest, przyjacielu." i potrzsnwszy gow, odszed boczn drog.
Wreszcie dotarem do Varanasi, Schronienia Zwierzyny w Isipatana, tam gdzie przebywaa

grupa piciu mnichw. Widzc mnie z daleka idcego, umwili si midzy sob:
"Przyjaciele, idzie Gotama asceta - yjc teraz luksusowo, oderwa si od swojego trudu,
ulegajc urokowi dostatku. Nie zasuguje na ukony, powitania czy przyjmowania jego szat i
miski ebraczej. Wci jednak miejsce powinno by przygotowane, gdyby chcia, moe
usi z nami." Jednak gdy podszedem nie zdoali dotrzyma swojej umowy. Jeden,
wstajc przywita mnie, ujwszy moje szaty i misk ebracz. Inny przygotowa miejsce do
siedzenia dla mnie. Jeszcze inny przynis wod, do umycia mych ng. Jednake zwracali
si do mnie per "przyjacielu."
Wic powiedziaem im: " Nie zwracajcie si do Tathagaty per "przyjacielu". Tathagata,
przyjaciele, jest zasugujcym na szacunek, naleycie samo-przebudzonym. Nadstawcie
uszu, przyjaciele: Bezmiertelno zostaa osignita! Poucz was. Naucz was Dhammy.
Praktykujc tak jak was poinstruowano, w szybkim czasie osigniecie i utrzymacie cel
jakim jest wite ycie, dla ktrego czonkowie klanw id z domw w bezdomno,
poznajc i urzeczywistniajc to samemu, tu i teraz."
Kiedy byo to powiedziane, grupa piciu mnichw odpara: "Przez tak praktyk, takie
zachowanie, takie przestrzeganie surowoci nie osigne adnych nadludzkich mocy,
adnej wybitnej wiedzy i wizji czynicej ci szlachetnym. Jak wic teraz - yjc luksusowo,
odrywajc si od swojego trudu, ulegajc urokowi dostatku - osigne jakiekolwiek
nadludzkie moce, jakkolwiek wybitn wiedz i wizj czynic ci szlachetn osob?"
Kiedy byo to powiedziane, odpowiedziaem im: "Tathagata, mnisi, nie yje luksusowo, nie
2012 Andrew Dalek

oderwa si od swojego trudu, nie uleg urokowi dostatku. Tathagata, przyjaciele, jest
zasugujcym na szacunek, naleycie Samo-przebudzonym. Nadstawcie uszu, przyjaciele:
Bezmiertelno zostaa osignita! Poucz was. Naucz was Dhammy. Praktykujc tak
jak was poinstruowano, w szybkim czasie osigniecie i utrzymacie doskonay cel jakim jest
wite ycie, dla ktrego czonkowie klanw id z domw w bezdomno, poznajc i
urzeczywistniajc to samemu, tu i teraz."
Po raz drugi .... i trzeci raz, grupa piciu mnichw odpara: "Przez tak praktyk, takie
zachowanie, takie przestrzeganie surowoci nie osigne adnych nadludzkich mocy,
adnej wybitnej wiedzy i wizji czynicej ci szlachetnym. Jak wic teraz - yjc luksusowo,
odrywajc si od swojego trudu, ulegajc urokowi dostatku - osigne jakiekolwiek
nadludzkie moce, jakkolwiek wybitn wiedz i wizj czynic ci szlachetn osob?"
Kiedy to byo powiedziane, odpowiedziaem grupie piciu mnichw: "Czy przypominacie
sobie bym kiedykolwiek do was mwi w ten sposb?" "Nie, panie."
"Tathagata, mnisi, nie yje luksusowo, nie oderwa si od swojego trudu, nie uleg urokowi
dostatku. Tathagata, przyjaciele, jest zasugujcym na szacunek, prawdziwie Samo-
przebudzonym. Nadstawcie uszu, przyjaciele: Bezmiertelno zostaa osignita! Poucz
was. Naucz was Dhammy. Praktykujc tak jak was poinstruowano, w szybkim czasie
osigniecie i utrzymacie doskonay cel jakim jest wite ycie, dla ktrego czonkowie
klanw id z domw w bezdomno, poznajc i urzeczywistniajc to samemu, tu i teraz."
Wreszcie ich przekonaem. Uczyem dwch z nich, podczas gdy trzej inni szli po ywno,
tak e nas szeciu yo z tego co ta trjka uebraa. Potem uczyem tamt trjk, podczas
gdy dwaj pierwsi szli po ywno, tak e nas szeciu yo z tego co ta dwjka wyebraa.
Tym sposobem grupa piciu mnichw - tak podtrzymywana, tak instruowana przeze mnie -
bdc samym podlegym narodzinom, widzc uomno narodzin, szukajc tego co
nienarodzone, ostatecznego zrzucenia jarzma: Wyganicia, odkryli to co nienarodzone,
ostateczne zrzucenie jarzma: Wyganicie.
Bdc sami podlegymi starzeniu si... chorobie... mierci... cierpieniu... smutkowi, widzc
uomno starzenia si... choroby... mierci... cierpienia... smutku, szukajc tego co nie-
starzejce, tego co nie-chorujce, tego co niemiertelne, tego co nie-cierpice, tego co nie-
smutne, ostatecznego zrzucenia jarzma: Wyganicia, odkryli to co nie-starzejce, to co
nie-chorujce, to co niemiertelne, to co nie-cierpice, to co nie-smutne, ostateczne
zrzucenie jarzma: Wyganicie. Wiedza i wizja powstay w nich: "Nieuwarunkowane jest
nasze Wyganicie. To s ostatnie narodziny. Nie ma ju dalszego stawania si."
Mnisi, jest pi wizw zmysowoci. Jakich pi? Formy poznawalne przez oko - mie,
przyjemne, urzekajce, drogocenne, prowokujce pragnienie, uwodzicielskie. Dwiki
poznawalne przez ucho - mie, przyjemne, urzekajce, drogocenne, prowokujce
pragnienie, uwodzicielskie. Zapachy poznawalne przez nos - mie, przyjemne, urzekajce,
drogocenne, prowokujce pragnienie, uwodzicielskie. Smaki poznawalne przez jzyk - mie,
przyjemne, urzekajce, drogocenne, prowokujce pragnienie, uwodzicielskie. Dotyk
poznawalny przez ciao - miy, przyjemny, urzekajcy, drogocenny, prowokujcy pragnienie,
uwodzicielski. Oto pi wizw zmysowoci."
Jacykolwiek mnisi czy asceci majcy zapa dla tych piciu wizw zmysowoci -
zalepieni nimi, zakochani w nich, uytkujcy je bez dostrzegania ich uomnoci lub bez
poszukiwania ucieczki od nich - powinni by widziani jako ci, ktrzy spotkali si z
nieszczciem, ktrzy popadli w kopoty; Mara moe robi z nimi co mu si podoba. Tak
jak dziki jelonek, sptany przez sida powinien by widziany jako ten, ktrego spotkao
nieszczcie, ktry popad w kopoty; owca moe zrobi z nim co mu si podoba. Gdy
owca nadejdzie, on nie umknie tak jakby tego chcia. W ten sam sposb jacykolwiek mnisi
czy asceci majcy zapa dla tych piciu wizw zmysowoci - zalepieni nimi, zakochani
w nich, uytkujcy je bez dostrzegania ich uomnoci lub bez szukania ucieczki od nich -
2012 Andrew Dalek

44 Tipitaka
powinni by widziani jako ci, ktrzy spotkali si z nieszczciem, ktrzy popadli w kopoty;
Mara moe robi z nimi co mu si podoba.
Ale jacykolwiek mnisi czy asceci nie majcy zapau dla tych piciu wizw zmysowoci -
nie zalepieni nimi, nie zakochani w nich, uytkujcy je dostrzegajc ich uomnoci i
poszukujcy ucieczki od nich - powinni by widziani jako ci, ktrzy nie spotkali si z
nieszczciem, ktrzy nie popadli w kopoty; Mara nie moe robi z nimi co mu si podoba.
Tak jak dziki jelonek, niesptany przez sida: powinien by widziany jako ten, ktrego nie
spotkao nieszczcie, ktry nie popad w kopoty; owca nie moe zrobi z nim co mu si
podoba. Gdy owca nadejdzie, on umknie tak jakby tego chcia. W ten sam sposb
jacykolwiek mnisi czy asceci nie majcy zapau dla tych piciu wizw zmysowoci - nie
zalepieni nimi, nie zakochani w nich, uytkujcy je dostrzegajc ich uomnoci i
doszukujc si ucieczki od nich - powinni by widziani jako ci, ktrzy nie spotkali si z
nieszczciem, ktrzy nie popadli w kopoty; Mara nie moe robi z nimi co mu si podoba.
Zamy, e dziki jelonek yje sobie w jakiej dolinie w puszczy. Chodzi pewnie i
beztrosko, stoi pewnie i beztrosko, siada pewnie i beztrosko, kadzie si pewnie i
beztrosko. Dlaczego? Bo jest poza zasigiem owcy.
Tak samo mnich - zaniechawszy przyjemnoci zmysowych, zaniechawszy

niezbawiennych okolicznoci - wchodzi i pozostaje w pierwszej jhanie: przyjemno i
rado rodz si dziki oderwaniu, towarzyszy temu przyoenie umysu i rozpoznanie. Taki
mnich, mwi si, e olepi Mar. Bez ladu poda, niszczc swj trop, sta si
niewidzialny dla mierci.
Tak samo mnich poprzez zrwnowaenie i koncentracj zaniechawszy przyoenia umysu
wchodzi i pozostaje w drugiej jhanie: przyjemno i rado poprzez wewntrzne
uspokojenie i unifikacj umysu wolnego od przyoenia i rozpoznania - wewntrzna
pewno. Taki mnich, mwi si, e olepi Mar. Bez ladu poda, niszczc swj trop,
sta si niewidzialny dla mierci.
Tak samo mnich e zrwnowaeniem zaniechawszy radoci, trwa w rwnowadze, bdc
uwanym i czujnym, fizycznie odczuwa przyjemno, wchodzi i pozostaje w trzeciej jhanie,
o ktrej Szlachetni mawiaj: "Zrwnowaony i uwany, dowiadcza bogostanu. "Taki
Tak samo mnich wraz odpuszczeniem bogostanu i stresu - tak jak z wczeniejszym
odrzuceniem przyjemnoci i przykroci - wchodzi i pozostaje w czwartej jhanie: oczyszcza
uwano zrwnowaeniem: ani-przyjemno-ani-bl. Taki mnich, mwi si, e olepi
Mar. Bez ladu poda, niszczc swj trop, sta si niewidzialny dla mierci.
Tak samo mnich wraz z cakowitym przekroczeniem percepcji fizycznych form, wraz z
przekroczeniem percepcji jakiejkolwiek niechci, nie zwaajc na adne percepcje, wiedzc
e przestrze nie ma koca, wchodzi i pozostaje w wymiarze nieskoczonoci przestrzeni.
Taki mnich, mwi si, e olepi Mar. Bez ladu poda, niszczc swj trop, sta si
Tak samo mnich wraz z cakowitym przekroczeniem wymiaru nieskoczonoci przestrzeni,
wiedzc e wiadomo nie ma koca, wchodzi i pozostaje w wymiarze nieskoczonoci
wiadomoci. Taki mnich, mwi si, e olepi Mar. Bez ladu poda, niszczc swj
trop, sta si niewidzialny dla mierci.
Tak samo mnich wraz z cakowitym przekroczeniem wymiaru nieskoczonoci
wiadomoci, wiedzc e nie ma niczego, wchodzi i pozostaje w wymiarze nicoci. Taki
Tak samo mnich wraz z cakowitym przekroczeniem wymiaru nicoci, wchodzi i pozostaje
w wymiarze ani percepcji ani braku percepcji. Taki mnich, mwi si, e olepi Mar. Bez
2012 Andrew Dalek

ladu poda, niszczc swj trop, sta si niewidzialny dla mierci.

Tak samo mnich wraz z cakowitym przekroczeniem wymiaru ani percepcji ani braku
percepcji wchodzi i pozostaje we wstrzymaniu percepcji i odczu. Wtedy, widzc to
wnikliwie - z mdroci, jego pragnienia cakowicie wygasaj. Taki mnich, mwi si, e
olepi Mar. Bez ladu poda, niszczc swj trop, sta si niewidzialny dla mierci.
Przechodzc w ten sposb, przekracza wszystko. Chodzi pewnie i beztrosko, stoi pewnie i
beztrosko, siada pewnie i beztrosko, kadzie si pewnie i beztrosko. Dlaczego? Bo jest
poza zasigiem mierci.

Bogosawionego.
1.1.13 Sutta o czterech drogach.
Sutta o czterech drogach.

Yuganaddha Sutta, AN IV.170.
Pewnego razu, kiedy Czcigodny Ananda przebywa w Kosambi, w klasztorze Ghosity, tak
rzek do mnichw:
"Przyjaciele, ktokolwiek mnich, czy mniszka ogasza w mojej obecnoci osignicie
stanu Arahanta, osign to przez podanie jedn z czterech drg. Jakich czterech?
W przypadku, gdy mnich rozwin rozumienie poprzedzane przez uspokojenie. Kiedy

rozwija rozumienie poprzedzone uspokojeniem, rodzi si ta droga. Poda t drog, rozwija
j, zmierza ni. Kiedy poda t drog, rozwija j, zmierza ni porzuca przywizania,
niszczy obsesje.
W przypadku, gdy mnich rozwin uspokojenie poprzedzane przez rozumienie. Kiedy

rozwija uspokojenie poprzedzone rozumieniem, rodzi si ta droga. Poda t drog
przyjaciele, rozwija j, zmierza ni. Kiedy poda t drog, rozwija j, zmierza ni
porzuca przywizania, niszczy obsesje.
W przypadku, gdy mnich rozwin rozumienie w parze z uspokojeniem. Kiedy rozwija

rozumienie w parze z uspokojeniem, rodzi si ta droga. Poda t drog przyjaciele,
rozwija j, zmierza ni. Kiedy poda t drog, rozwija j, zmierza ni porzuca
przywizania, niszczy obsesje.
I jeszcze, w przypadku, gdy mnich utrzymuje swoje niepokoje pod kontrol. Przychodzi
czas, kiedy jego umys staje si wewntrznie opanowany, uspokaja si, staje si
zjednoczony i skoncentrowany. Rodzi si w nim ta droga. Poda t drog przyjaciele,
rozwija j, zmierza ni. Kiedy poda t drog, rozwija j, zmierza ni porzuca
przywizania, niszczy obsesje.
Tak wic, ktokolwiek mnich, czy mniszka ogasza w mojej obecnoci osignicie stanu
Arahanta , osign to przez podanie jedn z tych czterech drg."
2012 Andrew Dalek

46 Tipitaka
1.1.14 Sutta o Wyganiciu.
Sutta o Wyganiciu.
Parinibbana Sutta, Udana 8.1
Oto co usyszaem:
W owym czasie kiedy przebywa w gaju Jety przy klasztorze podarowanym przez
Anathapindik, Bogosawiony podtrzymywa, instruowa i inspirowa mnichw nauczaniem o
Nibbanie.
Otwarci i uwani mnisi, ca si woli skupiali uwag na suchaniu Nauczania.
Wwczas Bogosawiony rozumiejc tego donioso, odezwa si tymi sowami:
"Oto jest mnisi ta podstawa gdzie nie ma ani elementu ziemi, ani elementu wody, ani
elementu ognia, ani elementu wiatru, ani sfery nieskoczonej przestrzeni, ani sfery
nieskoczonej wiadomoci, ani sfery nicoci, nie ma sfery ani percepcji ani braku
percepcji, ani tego wiata, ani nastpnego wiata, ani soca, ani ksiyca. I tu mnisi, nie
ma wejcia ani wyjcia, ani trwania ani przemijania ani powstawania. Nieutworzone,
niezmienne, wyzbyte oparcia, to wanie jest kresem stresu i cierpienia."
1.1.15 Sutta o wadzy.
Sutta o wadzy.
Raj a Sutta, SN 55.1
W Savatti Bogosawiony powiedzia:

Mnisi, nawet jeli rzdzcy wadca jest uwieczony pen wadz nad czterema stronami
wiata, po mierci kiedy ciao si rozpado ukae si w dobrym miejscu, wrd dew nieba
Tusita. Tam bdzie si cieszy w gaju Nandany otoczony nimfami i zaspokoi pi
niebiaskich rozkoszy zmysw. Niestety, poniewa nie jest on uwieczony czterema
atrybutami, nie jest on wolny od pieka, nie jest wolny od niskich zrodze, nie jest wolny od
wiata nienasyconych cieni, nie jest wolny od deprawacji, zego przeznaczenia, niszych
wiatw.
A mnich ktry sucha nauczania Szlachetnych, mimo e yje na uebranej ywnoci i
okrywa si szmatami, poniewa jest on uwieczony czterema atrybutami, jest wolny od
pieka, jest wolny od niskich zrodze, jest wolny od wiata nienasyconych cieni, jest wolny
od deprawacji, zego przeznaczenia, niszych wiatw.
Ktrymi czterema?
Tak jest mnisi, kiedy suchajcy Dhammy proklamowanej przez Budd ma zweryfikowane
przewiadczenie na temat Buddy: "W rzeczy samej, Budda jest witym Arachantem,
prawdziwie samo przebudzonym, waciwej wiedzy i czynw, Tym Ktry Przeszed, znawc
wiatw, nie przecignionym nauczycielem tych ktrzy szukaj opanowania, nauczycielem
bogw i ludzi, przebudzonym, bogosawionym."
Ma zweryfikowane przewiadczenie na temat Dhammy: "Ta Dhamma jest waciwie
wyeksponowana przez Bogosawionego do dojrzenia tu i teraz. Pozaczasowa,
zapraszajca do poznania i weryfikacji, cierpliwa, do zrealizowania przez mdrych."
Ma zweryfikowane przewiadczenie na temat Sanghi: "Zgromadzenie uczniw
Bogosawionego praktykuje waciwie, praktykuje bezporednio, praktykuje metodycznie
2012 Andrew Dalek

dla osignicia mistrzostwa. Innymi sowy, cztery typy Szlachetnych kiedy ich dzieli na
pary, osiem jeli pojedynczo. Oni to s zgromadzeniem suchaczy Bogosawionego, godni
darw, godni opieki, godni ofiar, godni respektu, nieporwnywalny w wiecie obszar zasug."
Ma prawo cenion przez mdrcw: nierozerwaln, nierozdart, niezbrukan,
niezszargan, uwalniajc, chwalon przez mdrcw, nieskalan, prowadzc do
koncentracji.
Tymi czterema atrybutami jest uwieczony.
Mnisi, pomidzy wadz nad czterema stronami wiata i wadz nad tymi czterema
atrybutami: osignicie wadzy nad czterema stronami wiata nie jest warte nawet w jednej
szesnastej wadzy nad tymi czterema atrybutami.
1.1.16 Sutta o mniszce Soma.
Sutta o mniszce Soma.

Soma Sutta, SN 5.1
Dziao si to w Savatti.
Wwczas to, mniszka Soma ubrawszy si o poranku, wzia misk oraz drug szat i
posza ebra o ywno do Savatti. Po uebraniu ywnoci w Savatti, po powrocie i po
spoyciu posiku, udaa si do Gaju lepca aby tam spdzi dzie. Gboko w Gaju
lepca, zasiada pod drzewem.
Wtedy zy Mara pragnc wzbudzi w mniszce Somie strach, niepokj i terror w celu
wytrcenia jej e skupienia medytacyjnego, zbliy si i odezwa tymi sowami:
"To co tak trudne do osignicia, moe by osignite przez mdrcw.

Kobieta z jej malutkim rozumkiem, nigdy tego nie osignie."
A wtedy mniszka Soma zastanowia si: "kt to wygosi t sentencj, istota ludzka czy
te nie?"
I stao si dla niej jasne: "to zy Mara wygosi t sentencj, pragnc wzbudzi we mnie
strach, niepokj i terror, w celu wytrcenia mnie e skupienia medytacyjnego".
Mniszka Soma rozpoznawszy zego Mar, odpowiedziaa tymi sowami:
"Kiedy umys jest waciwie skoncentrowany,

Kiedy wiedza pynie cigym strumieniem
w trakcie prawidowego wgldu w Dhamme,
Jakie znaczenie ma kobieco?
Kiedy kto myli: jestem kobiet" albo "jestem mczyzn",
albo nawet "jestem czymkolwiek",
ten jest kompanem do dyskusji z Mar."
Wwczas zy Mara zrozumia: mniszka Soma mnie zna. Zestresowany i zawiedziony

znikn.
2012 Andrew Dalek

48 Tipitaka
1.1.17 Sutta o wierze.
Sutta o wierze.
Cula-hatthipadopama Sutta, MN 27.
Oto co usyszaem:
Byo to kiedy Bogosawiony mieszka w Savatthi w Gaju Jety, w klasztorze ofiarowanym
przez Anathapindik.
Wwczas to braman Janussoni podrujc biaym zaprzgiem dojrza bramana z klanu
Pilotika przechadzajcego si wzdu drogi. Zapyta go:
"Skde dobry Vaczayana powraca o tej porze dnia?"
"Przyjacielu, przebywaem w obecnoci Bogosawionego Gotamy"
"I jake dobry Vaczayana ocenia osignicia mentalnego rozwoju mnicha Gotamy? Czy
sadzisz, e jest mdrcem?"
"A kime ja jestem aby dokonywa oceny mnicha Gotamy? To powinien by kto tak
mdry jak Gotama, aby mg oceni jego mdro."
"W rzeczy samej jednak, dobry Vaczayana dajesz mu bardzo wysok ocen!"
"Panie, kime ja jestem aby chwali mnicha Gotam. Wrd najchwalebniejszych jest
Gotama, przewodzc bogom i ludziom."
"Dobry Vaczayano, c takiego dobrego ujrzae u mnicha Gotamy, e z takim zaufaniem
mwisz o jego wysokiej wartoci?"
"Panie, kiedy uzdolniony tropiciel polujcy na sonia, wszed w zagajnik i ujrza odcisk nogi
sonia ogromny na szeroko i ogromny na dugo, dochodzi on do wniosku, e w rzeczy
samej szed tdy duy so. Tak i ja zobaczywszy cztery charakterystyki Gotamy i
dochodz do wniosku, e Bogosawiony jest prawdziwie Owiecony, nauczanie
Bogosawionego jest w peni przedstawione, a Zgromadzenie mnichw waciwie
ustanowione."
Jakie cztery charakterystyki ?
Oto jest pewien przebiegy wojownik, zdolny dyskutant ktry umie dzieli wos na czworo.
Chodzi po okolicy mylc, e jest mdry. Syszy, e mnich Gotama uda si do jakiego
osiedla bd wsi. Analizuje wszystkie moliwe odpowiedzi i wymyla podchwytliwe pytanie;
po czym udaje si do mnicha Gotamy i zadaje mu je. Kiedy mnich Gotama odpowie,
wciga go w dyskusje. Syszy, e mnich Gotama uda si do jakiego osiedla bd wsi,
wic wymyla kolejne podchwytliwe pytania i zadaje je. Mnich Gotama doradza,
odpowiada, powoduje e serca si raduj i s lekkie. Nawet nie widza potrzeby zada
przygotowanych pyta, wic nie powstaj adne dysputy, a pytajcy zostaj uczniami
mnicha Gotamy.
Zobaczywszy t pierwsz charakterystyk Bogosawionego Gotamy doszedem do
wniosku, e Bogosawiony jest prawdziwie owiecony, Nauczanie Bogosawionego jest w
peni przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa ciek.
Rwnie, pewien mdry braman, zdolny dyskutant ktry umie dzieli wos na czworo.
mnicha Gotamy.
2012 Andrew Dalek

Zobaczywszy t drug charakterystyk Bogosawionego Gotamy doszedem do wniosku,

e Bogosawiony jest prawdziwie owiecony, Nauczanie Bogosawionego jest w peni
przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa ciek.
Rwnie, pewien roztropny domownik, zdolny dyskutant ktry umie dzieli wos na czworo.
mnicha Gotamy.
Zobaczywszy t trzeci charakterystyk Bogosawionego Gotamy doszedem do wniosku,
przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa ciek.
Rwnie, pewien asceta i mdrzec, zdolny dyskutant ktry umie dzieli wos na czworo.
mnicha Gotamy. Prosz o pozwolenie na wyjcie w bezdomno, otrzymawszy je,
zostawiaj domy i id w bezdomno. Porzuciwszy tumy, odosobnieni, trwajc w
uwanoci, w niedugim czasie osigaj cel dla ktrego ludzie rnego pochodzenia
susznie porzucaj swe domy rozpoznajc go, realizuj cel tu i teraz.
Mwi: jake blisko nasze umysy byy od kompletnego zagubienia - a teraz jake
jestemy szczliwi! Nie bylimy ascetami, mimo e si uwaalimy si za ascetw. Nie
bylimy bramanami mimo e uwaalimy si za bramanw. Dalecy od perfekcji,
mylelimy e jestemy idealni. Teraz dopiero osignlimy perfekcj.
Zobaczywszy t czwart charakterystyk Bogosawionego Gotamy doszedem do wniosku,
przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa ciek."
Kiedy to zostao powiedziane, braman Janussoni wyszed z biaego powozu, udrapowa swa
szat na prawym ramieniu i skadajc donie w kierunku gdzie przebywa Bogosawiony,
trzykrotnie powtrzy te sowa:
"Cze Bogosawionemu, Temu Ktry Sam Osign Doskonao, W Peni
Owieconemu!".
Po czym zapowiedzia, e pewnego dnia, kiedy stanie przed obliczem Bogosawionego,
zrelacjonuje mu ta rozmow.
Kiedy wreszcie braman Janussoni spotka Bogosawionego, wymieni z Bogosawionym

kurtuazyjne powitania i usiad z boku. Siedzc, powtrzy w caoci rozmow z bramanem
klanu Pilotika. Wysuchawszy, Bogosawiony rzek:
"Bramanie, przypowie o odciskach ng sonia nie jest kompletna, suchaj uwanie:
Bramanie, tropiciel polujcy na sonia, ktry wszed w zagajnik i ujrza odcisk soniowej
nogi, ogromny na szeroko i ogromny na dugo, jeli jest uzdolniony, to nie dochodzi do
wniosku, e w rzeczy samej oto odcisk nogi duego sonia. Dlaczego? Ot w zagajnikach
2012 Andrew Dalek

50 Tipitaka
yj rwnie sonice ktre zostawiaj due odciski. Nazywa si je Vamanika.

Omija go i idc dalej widzi lad soniowej nogi, ogromny na szeroko i ogromny na
dugo, zostawiony na duej wysokoci. Jeli jest uzdolniony, to nie dochodzi do wniosku,
e w rzeczy samej oto lad nogi duego sonia. Dlaczego? Ot w zagajnikach, yj
rwnie sonice ktre zostawiaj wysoko due odciski. Nazywa si je Uczakalarika.
Omija go i idc dalej widzi lad soniowej nogi, ogromny na szeroko i ogromny na
dugo, zostawiony na duej wysokoci, a na drzewach lady kw. Widzi te poamane
konary, a pod drzewem stojcego, lecego albo siedzcego sonia.
Dopiero wwczas dochodzi do wniosku, e w rzeczy samej oto jest duy so.
Analogicznie, oto Ten Ktry Przeszed pojawia si na wiecie. wity, w peni

przebudzony, doskonay w prawdziwej wiedzy i postpowaniu, trwajcy w prawdzie, znawca
wiatw, nauczyciel opanowania dla tych ktrzy poszukuj opanowania. nauczyciel bogw i
ludzi, owiecony, bogosawiony. Gosi w wiecie bogw i ludzi, penym Mar i Brahm,
spoecznoci ascetw, bramanw, bstw i ludzi, Dhamm dobr na pocztku, dobr w
rodku, dobr na kocu. Pen znaczenia nawet w literach, deklarujc pene i czyste,
wite ycie.
Gospodarz lub jego syn, urodzony w jakim klanie, syszy Dhamme. syszc Dhamm,
nabiera on wiary w Tego Ktry Przeszed. Nabierajc wiary rozwaa tak: domowe ycie jest
pene problemw, pene wizw. Nie jest atwym yjc jak gospodarz prowadzi wite
ycie, cakowicie doskonae i czyste. Moe zgol wosy i brod, przywdziej t szat i
zostawi dom, stajc si bezdomnym? W stosownym czasie, porzuca to co posiada, by
moe mao, by moe wiele. Goli swe wosy i brod, zakada szafranow szat i
zostawiajc dom, staje si bezdomnym.
Tak odchodzc, podejmuje reguy treningu i drog yciow mnicha. Zaniechawszy zabijania
ywych istot, porzucajc kij i bro, zawstydzony, obserwuje powstawanie wspczujcej
mioci. Trwa w penej mioci akceptacji wszystkich istot. Zaniechawszy brania tego co nie
dane, biorc tylko to co dane, oczekujc tylko tego co dane. Trwa w samo dokonanej
czystoci przez nie kradzenie. Zaniechawszy tego co nie naley do witego ycia,
powstrzymuje si od stosunkw seksualnych. Zaniechawszy faszywej mowy, mwic
prawd, lgnc do prawdy, jest godny zaufania, rzetelny i niezawodny. Trwa nie wdajc si w
dysputy e wiatem. Zaniechawszy zoliwej mowy, faszywej mowy, jak ten co ani nie
powtarza gdzie indziej w celu tworzenia podziaw tego co tu usysza, ani nie powtarza
tutaj tego co usysza gdzie indziej. Jest tym ktry jednoczy podzielonych, jest promotorem
przyjani i radosnej zgody. Raduje si zgod, cieszy si zgodnoci. Trwa uywajc sw
ktre promuj zgod. Zaniechawszy ostrej mowy, uywa sw agodnych, miych i
cieszcych ucho, dochodzcych do serca, sw drogich i podanych przez wielu.
Zaniechawszy plotki i obmowy, mwi zgodnie ze stanem faktycznym, o tym co korzystne,
o Dhammie i Dyscyplinie. Uywa waciwych sw, wartych zapamitania, uzasadnionych,
wywaonych i zwizanych z dobrem.
Nie niszczy rolin i nasion. przyjmuj jeden posiek dziennie, zaniechawszy posiku w nocy
i w niewaciwej porze. Powstrzymuje si od uczestnictwa w tacu i piewie, muzykowaniu
i przedstawieniach. Powstrzymuje si od noszenia ozdb, upikszania i uywania
pachnide. Powstrzymuje si od uywania luksusowych ek. Powstrzymuje si od
akceptowania zota i srebra. Powstrzymuje si od akceptowania surowego ziarna i
surowego misa. Powstrzymuje si od akceptowania kobiet i dziewczt. Powstrzymuje si
od akceptowania niewolnic i niewolnikw. Powstrzymuje si od akceptowania owiec i kz,
drobiu i wi, soni i krw, koni i koby. Powstrzymuje si od akceptowania pl i ziemi.
Powstrzymuje si od chodzenia na posyki, od kupowania i sprzedawania. Powstrzymuje
si od uywania faszywych wag, faszywych metali i faszywych miar. Powstrzymuje si
2012 Andrew Dalek

od oszukiwania, zwodzenia, defraudowania i szachrajstwa. Powstrzymuje si od ranienia,

mordowania, wizienia, zbjnictwa, pldrowania i przemocy. Trwa zadowolony z szat do
ochrony ciaa, z wyebranego jedzenia do zaspokojenia godu. Gdziekolwiek idzie, cay
swj dobytek zabiera e sob. Tak samo jak ptak, ktry gdziekolwiek leci uywa swych
wasnych skrzyde, tak te on jest zadowolony z szat do ochrony ciaa, z wyebranego
poywienia dla zaspokojenia godu, gdziekolwiek idzie, cay swj dobytek zabiera e sob.
Praktykujc ten rodzaj cnt, czuje w sobie zadowolenie z tego co nienaganne.
Ogldajc widzialne formy okiem, nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby
pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i smutku
mogyby go nawiedzi. Trwa chronic wzrok. Syszc dwik uchem nie tworzy koncepcji i
cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany
podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic such. Wchajc zapach nosem
nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji,
ze niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic wch.
Prbujc smak jzykiem nie tworzy koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ
zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi.
Trwa chronic smak. Czujc dotykalne formy ciaem nie tworzy koncepcji i cech przez
ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze niekorzystne stany podania i
smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic dotyk. Poznajc idee psychik nie tworzy
koncepcji i cech przez ktre, gdyby pozostawi organ zmysowy bez protekcji, ze
niekorzystne stany podania i smutku mogyby go nawiedzi. Trwa chronic umys.
Posiadajc t wstrzemiliwo szlachetnych, dowiadcza nietknitej przyjemnoci
zmysw. Dziaa z pen uwanoci, poruszajc si na przd i w ty. Dziaa z pen
uwanoci, patrzc w przd i patrzc na boki. Dziaa z pen uwanoci, zginajc si i
rozprostowujc. Dziaa z pen uwanoci, noszc misk i trzy mnisie szaty. Dziaa z
pen uwanoci, gdy je, pije przeuwa i smakuje. Dziaa z pen uwanoci, gdy chodzi,
stoi, siedzi; uwany - milczy.
Uwieczony tymi cnotami penej kontroli zmysw praktykowanej przez Szlachetnych,
siada w odosobnionym miejscu: w lesie, pod drzewem, w grskiej grocie czy jaskini, wrd
drzew bd na otwartej polanie czy polu. Po ebraniu i po spoyciu posiku, siada
krzyujc nogi, z ciaem wyprostowanym, ustaa uwano wok ust.
Zaniechawszy podania do wiata, oczyszcza swj umys z podania. Zaniechawszy

zej woli i nienawici, trwa bez umysu ogarnitego z wol, wspczujcy dla dobra
wszystkich ywych istot oczyszcza umys e zej woli, awersji i nienawici. Zaniechawszy
stanw letargicznych i ospaoci, trwa w pokoju z psychik woln od stanw letargicznych i
ospaoci. Uwany, z pen uwanoci, oczyszcza swj umys e stanw letargicznych i
ospaoci. Zaniechawszy niepokojw i zmartwie, trwa nie zaniepokojony, z psychik
wyciszon w sobie, oczyszczajc umys z niepokojw i zmartwie. Trwa wypleniwszy
niepewno korzystnych rzeczy, ktre powinny si dokona.
Po wyplenieniu tych piciu przeszkd, z mdroci osabiajc pomniejsze skalania, staje

si cakowicie odczony od zmysowych poda, odczony od niekorzystnych stanw.
Mylami i procesami mylowymi penymi radoci i przyjemnoci zrodzonej z oderwania,
wkracza i trwa w pierwszym skupieniu medytacyjnym.
Bramanie, to wanie jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem
Tego Ktry Przeszed i rozkosz Tego Ktry Przeszed. Ucze szlachetnych jednake nie
dochodzi do wniosku, e Bogosawiony jest prawdziwie owiecony, Nauczanie
Bogosawionego jest w peni przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa
ciek."
Nastpnie bramanie, przezwyciywszy myli i procesy mylowe, umys wewntrznie
2012 Andrew Dalek

52 Tipitaka
ustalony w jednym punkcie, z radoci i przyjemnoci zrodzon e skupienia, wkracza i

trwa w drugim skupieniu medytacyjnym.
Bramanie, to tez jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem Tego
Ktry Przeszed i rozkosz Tego Ktry Przeszed. Ucze szlachetnych jednake nie
ciek."
Nastpnie bramanie, e spokojn akceptacj radoci i przyjemnoci trwa uwany i czujny.

Ciao odczuwszy przyjemno wkracza i trwa w trzecim skupieniu medytacyjnym. O takim
Szlachetni mwi, e pozostaje w przyjemnym stanie peen spokojnego zrwnowaenia.
Bramanie, i to jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem Tego Ktry
Przeszed i rozkosz Tego Ktry Przeszed. Ucze szlachetnych jednake nie dochodzi do
peni przedstawione, a Zgromadzenie mnichw weszo na waciwa ciek."
Nastpnie, usunwszy przyjemnoci i nieprzyjemnoci jako kategorie po wczeniejszym

przekroczeniu przyjemnoci i nieprzyjemnoci, z uwanoci ustabilizowan na spokojnym
zrwnowaeniu, wkracza i trwa w czwartym skupieniu medytacyjnym.
Bramanie, to rwnie jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem
ciek."
Ze skoncentrowanym czystym umysem, oczyszczonym z pomniejszych skala,

poddajcym si decyzjom i nie zamconym, mnich nakierowuje umys na wiedz
poprzednich zrodze. Przywouje w peni poprzednie zrodzenia: jedno zrodzenie, dwa
zrodzenia, trzy, cztery, piec, dziesi, dwadziecia, trzydzieci, czterdzieci, pidziesit,
sto zrodze, tysic zrodze, sto tysicy zrodze, niepoliczalne zrodzenia w przd i
niepoliczalne zrodzenia wstecz. Nie policzalne cykle zradzania w przd i wstecz. Byem o
takim imieniu, z takiego klanu, w takich warunkach, z taka pomoc, dowiadczajcy takich
przyjemnych i takich nieprzyjemnych uczu, o takiej dugoci ycia, zniknem stamtd
zrodzony tutaj. Tak wszelkie zrodzenia we wszystkich warunkach s wspomniane.
Bramanie, i to rwnie jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem
ciek."

poddajcym si decyzjom i nie zamconym, mnich nakierowuje umys na wiedz
pojawiania si i znikania istot. Boskim okiem, oczyszczonym ponad ludzkie, widzi
pojawianie si i znikanie istot, pospolitych i potnych, piknych i brzydkich. Widzi je
powstajce w dobrym i zym stanie zalenym od ich kammy: dobre istoty niewaciwie
uywajce cia, mowy i umysu; le mwicy o Szlachetnych - po mierci zradzaj si
zagubione, ponione w niszych wiatach. A wszystkie te istoty, ktre waciwie uywaj
cia, mowy i umysu; nie mwicy le o Szlachetnych - po mierci zradzaj si w wyszych
wiatach. Tak oto boskim okiem, oczyszczonym ponad ludzkie, widzi pojawianie si i
znikanie istot.
Bramanie, i to rwnie jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, rodowiskiem
2012 Andrew Dalek


ciek."

poddajcym si decyzjom i nie zamconym, mnich kieruje umys ku destrukcji pragnie.
Rozumie jak jest: oto cierpienie, oto rdo cierpienia, oto zanikanie cierpienia, oto jest
naturalna cieka prowadzca do cakowitego zaniknicia cierpienia. Rozumie jak jest: oto
pragnienia, oto rdo pragnie, oto zanikanie pragnie, oto jest naturalna cieka
prowadzca do cakowitego zaniknicia pragnie.
Bramanie, to jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, domem Tego Ktry
Przeszed i rozkosz Tego Ktry Przeszed. Ucze szlachetnych teraz dochodzi do
Kiedy to wie i widzi, jego umys jest uwolniony od zmysowych pragnie. Jest uwolniony od
przyszych pragnie i od pragnie niewiedzy. Wraz z uwolnieniem, pojawia si wiedza -
uwolniony! Powstaje wiedza, e zradzanie zostao zniszczone, wite ycie znalazo swoje
zakoczenie. Co byo do zrobienia zostao dokonane, nie ma ju wicej adnych pragnie.
Bramanie, i to te jest zwane odciskiem stopy Tego Ktry Przeszed, domem Tego Ktry
Przeszed i rozkosz Tego Ktry Przeszed. Ucze szlachetnych teraz dochodzi do
Bramanie, teraz przypowie o odciskach ng sonia jest kompletna."
Wwczas braman Janussoni wypowiedzia te sowa:

"Dobry Gotamo, teraz rozumiem. Tak jakby kto postawi co byo przewrcone, odkry co
byo zakryte, wskaza ciek zagubionemu. Jak gdyby lampa oliwna zostaa zapalona dla
tych ktrzy maj oczy do patrzenia. Tak wanie dobry Gotama wyjani wszystko na wiele
sposobw. Teraz bior schronienie w dobrym Gotamie, w Nauczaniu i Spoecznoci
mnichw. Nieche bd zapamitany jako wiecki ucze, ktry znalaz schronienie na
reszt ycia."
1.2 Sutty o wiecie
Sutty o wiecie i ludziach.
W tym dziale znajduj si sutty nawizujce do opisu tego co uwaamy za nasz wiat.
Uwidaczniaj one specyficzne dla buddyzmu skupienie na tym co istotne oraz zdolno do
oceny zjawisk na bazie pogbionej medytacj refleksji.
2012 Andrew Dalek

54 Tipitaka
Poznajemy tutaj Budd jako czowieka zdolnego do bezkompromisowego wnioskowania,

ywotnie zainteresowanego poszukiwaniem prawdy w jej wymiarze praktycznym, a nie
metafizycznym. Moemy zapozna si z buddystycznym widzeniem wiata oraz
skonfrontowa je z naszym codziennym dowiadczeniem. Budda starannie unika
spekulacji i metafizycznych docieka, twierdzc e prowadz one donikd. W swoim
nauczaniu posugiwa si zastan kosmologi, dostosowujc j do potrzeb nauczania o
cierpieniu oraz ciece wiodcej do wyganicia cierpienia. Wskazywa na waciwe, jego
zdaniem, rozumienie powszechnie uywanych terminw. Na przykad w wypadku do
czstego nad interpretowania karmy jako czynnika istniejcego zewntrznie, po prostu
stwierdza: "to co nazywaj karm - to po prostu wola." Kiedy natomiast mwiono o piekle,
twierdzi "mwie wam, widziaem pieka kadego z osobna zmysu."
W czasach Buddy, kosmologia regionu bya mocno osadzona w upaniszadzkiej mitologii,

opartej na podziale rzeczywistoci na trzy strefy: ziemsk, powietrzn i niebiask. Std
praktycznie wywodz si wszystkie teorie kosmologiczne buddyzmu. Niemniej, naley
pamita, e Budda adnej z nich nigdy nie naucza. Stanowi one plon bramaskiej
spekulacji odlegy od buddyzmu czasem o tysice lat. Budda czsto mwi o niebie czy
piekle korzystajc z zastanej kosmologi, ale rwnoczenie redefiniuje te pojcia dla potrzeb
nauczania o cierpieniu i drodze wiodcej do jego wyganicia. Budda odrzuca wszelkie
teorie bytu. Twierdzi e: "W zalenociach powstaj e wiadomo, nic bez zalenoci nie
uzyskuj e istnienia. W zalenociach, z powodu ktrych wszystko zawsze uzyskuj e
istnienie, wszystko j est nazywane." Szczeglnie duo czasu powici rwnie krytyce
rnorodnych teorii autonomicznej egzystencji. W zamian proponowa okrelanie
wszystkiego jako "anatta" - czyli pozbawione autonomicznego istnienia, jani czy duszy.
Widzia rzeczywisto naszego dowiadczenia jako dynamicznie wsppowstajc.
Kosmologia buddyjska widzi kosmos na bardzo szerokim planie, w wieloci bardzo

rnorodnych wszechwiatw ktre dynamicznie wspistniej, tworz si i rozpadaj.
Klasyczny buddyzm postrzega wiat jako wiele planw rnorodnej wspegzystencji.
Niektre z nich zgodnie z mitologi regionu s zamieszkane przez rnorodne, specyficzne
dla warunkw danego wiata istoty:
1. wiat zmysowy (Kamma Loka)

Jest najniszym z tych wiatw i rozgrywa si na jedenastu planach egzystencji. Na
najwyszym planie tego wiata (paranimmita-vasavatti deva) yje synny Mara wielokrotnie
nazywany Krlem mierci. Na nieco niszym (tavatimsa deva) yje Saka znany z wielu sutt
wyznawca buddyzmu. Nastpny Budda - bodhisatta Metteya, yje jakoby od pewnego
czasu na planie Tusita Deva Kamma Loka. My yjemy na pitym planie (Manussa Loka), a
poniej naszego planu s ju tylko plany walki, intensywnego cierpienia, zwierzt i pieko.
2. wiat subtelnie materialny (Rupa Loka)

W ktrym na szesnastu planach egzystencji yj istoty w stanie niebiaskiego szczcia.
Na najwyszych planach tego wiata zradzaj si istoty ktre realizuj bezpowrotno do
zradzania. W rednich planach yj rne istoty w rnym stanie szczcia. Na niszym
planie yje midzy innymi Wielki Brahma czyli bg, ktry cieszy si iluzj bycia
wszechmocnym i wszechwiedzcym stwrc caego wszechwiata. Okres ycia tutaj
mierzy si milionami lat.
3. wiat niematerialny (Arupa Loka)

W ktrym rozrnia si cztery najwysze plany egzystencji. Zamieszkujce je istoty nie
maj cia i w konsekwencji s niezdolne do poznawania Dhammy. Okres ycia w tych
planach jest bardzo dugi i bywa mylony z niemiertelnoci.
2012 Andrew Dalek

4. Nibbana czyli wyganicie, przekroczenie zalenoci, bezmiertelno. Nie zawiera si

w adnym e wiatw. Przekracza je. Oznacza pene i cakowite wyganicie Piciu
Zespow Zapau. W konsekwencji przekroczenie ciemnoci iluzji.
Zasadniczo rne od wszystkich innych religii jest w buddyzmie rozumienie ywych istot.
Buddyzm widzi czujce istoty integraln czci ekosystemu, wyros z niego na bazie
dynamicznie zaistniaych warunkw. Czowiek nie wyrnia si niczym ponad inne istoty, a
jedynie rozpatrywane s cechy specyficzne dla istot ludzkich. Buddyzm widzi nie tylko
czowieka, ale cay istniejcy kosmos we wzajemnych, dynamicznie zmieniajcych si i
naturalnych relacjach. Zauwaa w tym ukadzie istnienie cierpienia oraz iluzji ktra
podtrzymuje nieustanne odtwarzanie tego cierpienia. Widzi take istoty w ten ukad
uwikane, oraz te ktre pasoytuj na cierpieniu.
Zradzanie si i umieranie istot jest wic procesem naturalnym, uwarunkowanym dokadnie

tak samo jak wszystkie inne procesy we wszechwiecie. mier istot jest widziana jako
konsekwencja zrodzenia, regulowana naturalnymi zalenociami i konkretnymi
uwarunkowaniami. Tworzenie osobowoci, wiatopogldw, personalnych przekona i
pogldw jest widziane jako dynamiczna grupa procesw mentalnych i nic ponadto.
Bogowie s relegowani do swoich domen istnienia, najprociej mwic - do wyobrani.
Naley te zauway, e wmawiana czsto buddystom reinkarnacja, nigdy nie bya przez
Budd nauczana. Pytany o ni, powiedzia: "Pytano mnie, czy j a byem w przeszoci, czy
nie, czy j a bd w przyszoci, czy nie bd, a take czy j a teraz j estem, czy nie.
Odpowiadam: Bd w przyszoci i nie bd. Jestem teraz i nie j estem. [...] W przeszoci
byo moj e przesze istnienie rzeczywiste, nierzeczywiste byo to, co przysze i teraniej sze.
W przyszoci bdzie moj e przysze istnienie rzeczywiste, nierzeczywiste bdzie to, co
przesze i teraniej sze. Teraz j est moj e teraniej sze istnienie rzeczywiste, nierzeczywiste
j est to, co przesze i przysze."
1.2.1 Sutta o wiecie.
Sutta o wiecie.
Loka Sutta, SN XXV.82.
Pewien mnich zbliywszy si do Bogosawionego, pokoni mu si z szacunkiem i usiad z

boku.
Siedzc, zwrci si do Bogosawionego tymi sowami:
"wiat, mwi si 'wiat'. W jakim sensie sowo to okrela wiat?"
"Jeli si rozpada mnichu, to jest to nazywane wiatem. A co si rozpada?

Oko si rozpada. Ksztaty si rozpadaj. wiadomo widzenia si rozpada. Kontakt
wzrokowy si rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane
jako przyjemno, przykro, czy ani przyjemno ani przykro, to rwnie si rozpada.
Ucho si rozpada. Dwiki si rozpadaj. wiadomo syszenia si rozpada. Kontakt
suchowy si rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane
Nos si rozpada. Zapachy si rozpadaj. wiadomo wchu si rozpada. Kontakt
wchowy si rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane
2012 Andrew Dalek

56 Tipitaka
Jzyk si rozpada. Smaki si rozpadaj. wiadomo smaku si rozpada. Kontakt

smakowy si rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane
Ciao si rozpada. Dotyk si rozpada. wiadomo dotyku si rozpada. Kontakt czuciowy
si rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane jako
przyjemno, przykro, czy ani przyjemno ani przykro, to rwnie si rozpada.
Umys si rozpada. Idea si rozpada. wiadomo myli si rozpada. Kontakt mylowy si
rozpada. Cokolwiek by nie powstao na bazie tego kontaktu, dowiadczane jako
przyjemno, przykro, czy ani przyjemno ani przykro, to rwnie si rozpada.
Jeli si rozpada, to jest to nazywane wiatem."
1.2.2 Sutta o trzech truciznach wiata.
Sutta o trzech truciznach wiata.

Loka Sutta 3, SN KS TV.
Kiedy Bogosawiony przebywa w Savatthi...

Krl Pasenadi z Kosala, usiadszy w stosownym miejscu, zwrci si do Bogosawionego
tymi sowami: "Czcigodny Panie, ile czynnikw ktre powstaj w wiecie przynosi ze sob
szkod, cierpienie i niewygod?"
"Wielki Krlu, trzy czynniki powstajce w wiecie przynosz e sob szkod, cierpienie i
niewygod.
Ktre trzy?
Wielki Krlu, chciwo powstajca w wiecie przynosi ze sob szkod, cierpienie i
niewygod.
Wielki Krlu, nienawi powstajca w wiecie przynosi ze sob szkod, cierpienie i
niewygod.
Wielki Krlu, dezorientacja powstajca w wiecie przynosi ze sob szkod, cierpienie i
niewygod.
Tak jak bambus jest rujnowany przez swj wasny owoc, tak samo czowiek o zym umyle
jest rujnowany przez chciwo, nienawi i dezorientacj."
1.2.3 Sutta o istotach.
Sutta o istotach.
Satta Sutta, SN XXIII.2.
Oto, co usyszaem:
klasztoru podarowanego przez Anathapindike. Wwczas Czcigodny Radha uda si do
Bogosawionego i pokoniwszy si usiad z boku. Siedzc, zwrci si do Bogosawionego
tymi sowami:
"Istota, mwi si 'istota'. W jakim sensie kto jest istot?"
"Radha, we dowolne pragnienie, zachwyt, pasj, albo chcenie rzeczy materialnych. Kiedy
kto jest zapany w to, uwizany tym, wtedy jest istot. We dowolne pragnienie, zachwyt,
2012 Andrew Dalek

pasj, albo chcenie uczu. Kiedy kto jest zapany w to, uwizany tym, wtedy jest istot.
We dowolne pragnienie, zachwyt, pasj, albo chcenie percepcji. Kiedy kto jest zapany w
to, uwizany tym, wtedy jest istot. We dowolne pragnienie, zachwyt, pasj, albo chcenie
inicjacji. Kiedy kto jest zapany w to, uwizany tym, wtedy jest istot. We dowolne
pragnienie, zachwyt, pasj, albo chcenie wiadomoci. Kiedy kto jest zapany w to,
uwizany tym, wtedy jest istot.
Zupenie jak chopcy czy dziewczynki bawicy si zamkami z piasku: Tak dugo jak nie s
wolni od pasji, pragnie, mioci, chcenia oraz zamiowania do tych zamkw z piasku, tak
dugo mog si tymi zamkami z piasku bawi z radoci, traktowa je jak skarby, cieszy
si ich posiadaniem. Ale kiedy stan si wolni od pasji, pragnie, mioci, chcenia oraz
zamiowania do tych zamkw z piasku, wwczas zmiad, podepcz, zburz je swoimi
wasnymi rkoma i stopami czynic je nieprzydatnymi do zabawy. W ten sam sposb
Radha, ty te powiniene zniszczy, zmiady i zburzy rzeczy materialne i uczyni je
nieprzydatnymi do zabawy.
Praktykuj wyzbycie si pragnienia rzeczy materialnych. Powiniene zniszczy, zmiady
i zburzy uczucia i uczyni je nieprzydatnymi do zabawy. Praktykuj wyzbycie si
pragnienia uczu. Powiniene zniszczy, zmiady i zburzy percepcje i uczyni je
nieprzydatnymi do zabawy. Praktykuj wyzbycie si pragnienia percepcji. Powiniene
zniszczy, zmiady i zburzy inicjacje i uczyni je nieprzydatnymi do zabawy. Praktykuj
wyzbycie si pragnienia inicjacji. Powiniene zniszczy, zmiady i zburzy wiadomo
i uczyni j nieprzydatn do zabawy. Praktykuj wyzbycie si pragnienia wiadomoci. Bo
kocem pragnie Radha, jest Wyganicie."
1.2.4 Sutta o kosmosie.
Sutta o kosmosie.
Lokayatika Sutta, SN XII.48.
W czasie pobytu w Savatti pewien braman ktry wwczas by uczniem szkoy filozoficznej
Lokayatika przyby do Bogosawionego. Po przyjacielskiej wymianie uprzejmych
pozdrowie, usiad z boku.
Siedzc zwrci si do Bogosawionego tymi sowami:
"Tak wic Mistrzu Gotama, wszystko istnieje?"
"'Wszystko istnieje' jest najstarsz form kosmologii, bramanie"
"Tak wic Mistrzu Gotama, wszystko nie istnieje?"
"'Wszystko nie istnieje' to druga forma kosmologii, bramanie"
"Czy wic wszystko jest jednoci?"
"'Wszystko jest jednoci' to trzecia forma kosmologii, bramanie"
"Czy wic wszystko jest wieloci?"
"'Wszystko jest wieloci' to czwarta forma kosmologii, bramanie"
Unikajc tych dwch skrajnoci, Ten Ktry Przeszed naucza Prawdy poprzez to co
porodku:
Niewiedza jest koniecznym warunkiem zaistnienia inicjacji, inicjacje, s koniecznym
warunkiem zaistnienia wiadomoci, wiadomo jest koniecznym warunkiem zaistnienia
psychiki wraz z materi,
psychika wraz z materi jest koniecznym warunkiem zaistnienia szeciu baz zmysowych,
sze baz zmysowych jest koniecznym warunkiem zaistnienia kontaktu, kontakt jest
koniecznym warunkiem zaistnienia uczucia, uczucie jest koniecznym warunkiem
zaistnienia pragnienia, pragnienie jest koniecznym warunkiem zaistnienia zapau, zapa jest
2012 Andrew Dalek

58 Tipitaka
koniecznym warunkiem zaistnienia akcji woli, akcja woli jest koniecznym warunkiem
zaistnienia zradzania, zradzanie jest koniecznym warunkiem zaistnienia starzenia i mierci,
alu i rozpaczy, blu, stresu i desperacji. Takie jest rdo pochodzenia caej tej masy
stresu i cierpienia.
Tak wic, kompletny zanik i wyganicie tej wanie niewiedzy jest warunkiem wyganicia
inicjacji. Wyganicie inicjacji jest warunkiem wyganicia wiadomoci. Wyganicie
wiadomoci jest warunkiem wyganicia psychiki wraz z materi. Wyganicie psychiki
wraz z materi jest warunkiem wyganicia szeciu baz zmysowych. Wyganicie
szeciu baz zmysowych jest warunkiem wyganicia kontaktu. Wyganicie kontaktu jest
warunkiem wyganicia uczucia. Wyganicie uczucia jest warunkiem wyganicia
pragnienia. Wyganicie pragnienia jest warunkiem wyganicia zapau. Wyganicie
zapau jest warunkiem wyganicia akcji woli. Wyganicie akcji woli jest warunkiem
wyganicia zradzania. Wyganicie zradzania jest warunkiem wyganicia starzenia i
mierci, alu i rozpaczy, blu, stresu i desperacji. Takie jest wyganicie caej tej masy
stresu i cierpienia.
"Wspaniale mistrzu Gotama! Wspaniale! Zupenie jak gdyby postawi to co byo

przewrcone, odsoni co zakryte, wskaza drog komu kto by zagubiony, albo wnis
lamp w ciemno, tak aby oczy mogy widzie ksztaty. W ten sam sposb Mistrz
Gotama wieloma liniami tego rozumowania, uczyni Prawd zrozumia. Udaj si do
Mistrza Gotamy, do Prawdy i do Zgromadzenia Mnichw po schronienie. Aby Mistrz
Gotama pamita mnie jako wieckiego ucznia ktry znalaz w nim od tego dnia schronienie
na cae ycie.
1.2.5 Sutta o niewiedzy.
Sutta o niewiedzy.
Avij a Sutta, SN XXXV.80.
Pewien mnich przyby do Bogosawionego i oddawszy mu pokon usiad z boku. Siedzc,

zwrci si do Bogosawionego:
"Panie, czy jest co co trzeba porzuci aby niewiedza zanikna, a powstaa pena
wiedza?"
"Tak mnichu, jest jedna taka rzecz, ktr trzeba porzuci aby niewiedza zanikna, a
powstaa pena wiedza."
"Co jest t jedn rzecz?"
"Niewiedza, mnichu jest t jedn rzecz ktr trzeba porzuci aby niewiedza zanikna, a
powstaa pena wiedza."
"Ale jak mnich rozumuje, jak si w tym orientuje aby niewiedza zanikna, a powstaa pena
wiedza."
"Tak si dzieje kiedy mnich dowiaduje si, e wszystko co jest, jest niewarte przywizania.
Usyszawszy, e wszystko jest niewarte przywizania, mnich wszystko bezporednio
rozumie. Bezporednio wszystko zrozumiawszy, wszystko ogarnia. Wszystko
ogarnwszy, widzi e wszystkie rzeczy s takie same jak i wszystko inne.
Widzi, e oko jest jak i wszystko inne. Widzi, e ksztaty s jak i wszystko inne. Widzi, e
wiadomo wzrokowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt wzrokowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu wzrokowego, dowiadczane
jako przyjemne, przykre czy te ani przyjemne ani przykre - to rwnie widzi e jest jak i
wszystko inne.
2012 Andrew Dalek

Widzi, e ucho jest jak i wszystko inne. Widzi, e dwiki s jak i wszystko inne. Widzi,
e wiadomo suchowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt suchowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu suchowego, dowiadczane
wszystko inne.
Widzi, e nos jest jak i wszystko inne. Widzi, e zapachy s jak i wszystko inne. Widzi, e
wiadomo wchowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt wchowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu wchowego, dowiadczane
wszystko inne.
Widzi, e jzyk jest jak i wszystko inne. Widzi, e smaki s jak i wszystko inne. Widzi, e
wiadomo smakowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt smakowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu smakowego, dowiadczane
wszystko inne.
Widzi, e ciao jest jak i wszystko inne. Widzi, e dotyk jest jak i wszystko inne. Widzi, e
wiadomo dotykowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt dotykowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu dotykowego, dowiadczane
wszystko inne.
Widzi, e umys jest jak i wszystko inne. Widzi, e myli s jak i wszystko inne. Widzi, e
wiadomo umysowa jest jak i wszystko inne. Widzi e kontakt umysowy jest jak i
wszystko inne. Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu umysowego, dowiadczane
wszystko inne.
Oto jak mnich wie, jak si w tym orientuje aby niewiedza zanikna, a powstaa pena
wiedza."
1.2.6 Sutta o efektach niewiedzy.
Sutta o efektach niewiedzy.

Avij a Sutta, SN XLV.1.
Oto, co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony przebywa w pobliu Savatthi przy gaju Jety, koo klasztoru
Anathapindiki.
Tam zwrci si do mnichw nastpujcymi sowami: "Mnisi."
"Tak Panie." Odpowiedzieli mnisi.
Bogosawiony przemwi:
"Mnisi, niewiedza wiedzie do braku rozsdku i w efekcie do niesumiennoci i beztroski. U
tego ktry kultywuje niewiedz, powstaje niewaciwe rozumienie. U tego ktry kultywuje
niewaciwe rozumienie, powstaje niewaciwa intencja. U tego ktry kultywuje niewaciw
intencj, powstaje niewaciwa mowa. U tego ktry kultywuje niewaciw mow, powstaje
niewaciwe postpowanie. U tego ktry kultywuje niewaciwe postpowanie, powstaje
niewaciwe ycie. U tego ktry kultywuje niewaciwe ycie, powstaje niewaciwy
wysiek. U tego ktry kultywuje niewaciwy wysiek, powstaje niewaciwa uwano. U
tego ktry kultywuje niewaciw uwano, powstaje niewaciwe skupienie.
Pena wiedza prowadzi do rozsdku i w efekcie do sumiennoci i zatroskania. U tego ktry

kultywuje pen wiedz, powstaje waciwe rozumienie. U tego ktry kultywuje waciwe
2012 Andrew Dalek

60 Tipitaka
rozumienie, powstaje waciwa intencja. U tego ktry kultywuje waciw intencj, powstaje
waciwa mowa. U tego ktry kultywuje waciw mow, powstaje waciwe postpowanie.
U tego ktry kultywuje waciwe postpowanie, powstaje waciwe ycie. U tego ktry
kultywuje waciwe ycie, powstaje waciwy wysiek. U tego ktry kultywuje waciwy
wysiek, powstaje waciwa uwano. U tego ktry kultywuje waciw uwano,
powstaje waciwe skupienie."
1.2.7 Sutta o wszystkim.
Sutta o wszystkim.
Sabba Sutta, SN XXXV.23.
"Mnisi, bd naucza o Wszystkim. Suchajcie bardzo uwanie, bd mwi."

"Zrobimy jak powiedziae Panie." odpowiedzieli mnisi.
Bogosawiony powiedzia:
"Co to jest Wszystko? S to po prostu oko i widoki, ucho i dwiki, nos i zapachy, jzyk i
smaki, ciao i dotyk, umys i myli. To wanie mnisi, nazywa si Wszystko.
Gdyby kto powiedzia: 'Odrzucam takie rozumienie Wszystkiego, proponuje w zamian
inne' To zapytany na jakiej precyzyjnie podstawie to robi, byby niezdolny do wyjanienia i
zostaby zawstydzony. Dlaczego?
Poniewa ley to poza jego zasigiem."
1.2.8 Sutta o tym czego nie powiedziano.
Sutta o tym czego nie powiedziano.

Abhasita Sutta, AN II.23.
"Mnisi, tych dwch zniesawia Tego Ktry Przeszed.

Ktrych dwch?
Ten ktry wyjania co nie byo stwierdzone czy powiedziane przez Tego Ktry Przeszed,
jako co co byo stwierdzone czy powiedziane przez Tego Ktry Przeszed. I ten ktry
wyjania co byo stwierdzone czy powiedziane przez Tego Ktry Przeszed, jako co co nie
byo stwierdzone czy powiedziane przez Tego Ktry Przeszed."
1.2.9 Pytanie Mogharaji.
Pytanie Mogharaji.
Mogharaj a-manava-puccha, SN V.15.
Mogharaja:
Dwukrotnie ju, o Sakjaninie
pytaem ciebie,
lecz ty, Widzcy,
2012 Andrew Dalek

nie odpowiedziae mi.

Gdy zapytany po raz trzeci
Widzcy Nieba odpowiada:
"syszaem, e pytae."
Ten wiat, nastpny wiat,

wiat Brahmy peen Dev:
nie wiem jak s postrzegane
przez zwyciskiego Gotam.
Wic do tego ktry wejrza
a po krace,
przyszedem z pytaniem:
Jake postrzega wiat,
aby nie zosta zauwaonym
przez Krla mierci?
Budda:
Postrzegaj wiat, Mogharajo,
jako nico:
bd nieustannie uwany,
aby usun jakikolwiek pogld
o sobie samym.
W ten sposb, jest si ponad i poza mierci.

Tak wanie postrzega si wiat,
aby nie zosta zauwaonym
przez Krla mierci.
1.2.10 Sutta pyta i odpowiedzi.
Sutta pyta i odpowiedzi.

Cula-vedalla Sutta, MN 44.
Oto co usyszaem:
Kiedy Bogosawiony przebywa w rezerwacie wiewirek w Rajagaha, w Bambusowym Gaju,
wtedy to Visakha, wiecki wyznawca, uda si do Dhammadiny mniszki. Po przybyciu
ukoni si jej nisko i usiad z boku. Siedzc, zwrci si do niej nastpujcymi sowami:
"Samoidentyfikacja, mwi si samoidentyfikacja, Pani. Jaka samoidentyfikacja jest opisana
przez Bogosawionego?"
"Jest Pi Zespow Zapau przyjacielu Visakha. Formy materialne jako zesp zapau,
uczucia jako zesp zapau, percepcje jako zesp zapau, inicjacje jako zesp zapau,
wiadomoci jako zesp zapau. Te wanie Pi Zespow Zapau s samoidentyfikacj
opisan przez Bogosawionego."
"Tak, Pani" odpowiedzia Visakha, wiecki wyznawca, rozkoszujc si sowami mniszki

Dhammadiny. Nastpnie zada jej kolejne pytanie: "rdo samoidentyfikacji, mwi si
rdo samoidentyfikacji, Pani. Jakie rdo samoidentyfikacji jest opisane przez
Bogosawionego?"
2012 Andrew Dalek

62 Tipitaka
"Pragnienie ktre tworzy dalsze zradzanie, ktremu towarzyszy namitno i zachwyt,

znajdujce rozkosz to tu to tam, pragnienie zmysowej przyjemnoci, pragnienie stawania
si i pragnienie niebytu. Oto rdo samoidentyfikacji przyjacielu Visakha, opisane przez
Bogosawionego."
"Wyganicie samoidentyfikacji, mwi si wyganicie samoidentyfikacji, Pani. Jakie

wyganicie samoidentyfikacji jest opisane przez Bogosawionego?"
"Cakowite zaniknicie i wyganicie, wyrzeczenie si, zaniechanie, wyzwolenie, wyzbycie

si tego wanie pragnienia. Oto wyganicie samoidentyfikacji przyjacielu Visakha,
opisane przez Bogosawionego."
"Praktyka prowadzca do wyganicia samoidentyfikacji, mwi si praktyka prowadzca

do wyganicia samoidentyfikacji, Pani. Jaka praktyka prowadzca do wyganicia
samoidentyfikacji jest opisana przez Bogosawionego?"
"Precyzyjnie ta Szlachetna Omioaspektowa cieka:

waciwe rozumienie, waciwa intencja, waciwa mowa, waciwe postpowanie, waciwe
ycie, waciwy wysiek, waciwa uwano, waciwe skupienie. Oto ta praktyka
prowadzca do wyganicia samo identyfikacji jest opisana przez Bogosawionego."
"W takim razie Pani, zapa jest tym samym czym Pi Zespow Zapau, albo jest czym
innym?"
"Zapa, przyjacielu Visakha, ani nie jest tym samym czym Pi Zespow Zapau, ani nie
jest czym innym. Kiedy tylko pragnienie i namitno zaistnieje w Piciu Zespoach
Zapau, zapa jest tam rwnie."
"Wic Pani, jak samoidentyfikacja powstaje?"
"To ma miejsce, gdy niepouczony, pospolity czowiek ktry nie ma szacunku dla
Szlachetnych, nie ma pojcia o ich Nauczaniu i Dyscyplinie, zakada e forma materialna
jest dusz, e dusza posiada form materialn, e forma materialna jest w duszy, e dusza
jest w formie materialnej.
Zakada e uczucie jest dusz, e dusza posiada uczucie, e uczucie jest w duszy, e
dusza jest w uczuciu. Zakada e percepcja jest dusz, e dusza posiada percepcj, e
percepcja jest w duszy, e dusza jest w percepcji. Zakada e inicjacja jest dusz, e
dusza posiada inicjacje, e inicjacja jest w duszy, e dusza jest w inicjacji. Zakada e
wiadomo jest dusz, e dusza posiada wiadomo, e wiadomo jest w duszy, e
dusza jest w wiadomoci.
Oto jak powstaje samo identyfikacja"
"Wic Pani, jak samoindentyfikacja nie powstaje?"
"To ma miejsce, gdy waciwie pouczony ucze Sszlachetnych, ktry ma dla nich
szacunek, zna ich Nauczanie i Dyscyplin, nie zakada e forma materialna jest dusz, e
dusza posiada form materialn, e forma materialna jest w duszy, e dusza jest w formie
materialnej.
Nie zakada e uczucie jest dusz, e dusza posiada uczucie, e uczucie jest w duszy, e
dusza jest w uczuciu. Nie zakada e percepcja jest dusz, e dusza posiada percepcj,
e percepcja jest w duszy, e dusza jest w percepcji. Nie zakada e inicjacja jest dusz,
e dusza posiada inicjacj, e inicjacja jest w duszy, e dusza jest w inicjacji. Nie zakada
2012 Andrew Dalek

e wiadomo jest dusz, e dusza posiada wiadomo, e wiadomo jest w duszy,

e dusza jest w wiadomoci.
Oto jak nie powstaje samo identyfikacja."
"Co to jest szlachetna Omioaspektowa cieka, Pani?"
"Oto Szlachetna Omioaspektowa cieka: waciwe rozumienie, waciwa intencja,

uwano, waciwe skupienie."
"Czy ta Szlachetna Omioaspektowa cieka bya mentalnie zainicjowana i uformowana

czy te nie?"
"Szlachetna Omioaspektowa cieka bya mentalnie zainicjowana i uformowana".
"Czy Trzy Grupy wchodz w skad Szlachetnej Omioaspektowej cieki, czy te

Szlachetna Omioaspektowa cieka wchodzi w skad Trzech Grup?"
"Trzy Grupy nie wchodz w skad Szlachetnej Omioaspektowej cieki, ale Szlachetna
Omioaspektowa cieka wchodzi w skad Trzech Grup. Waciwa mowa, waciwe
postpowanie i waciwe ycie wchodz w skad grupy zalet. Waciwy wysiek, waciwa
uwano i waciwe skupienie wchodz w skad grupy koncentracji. Waciwe rozumienie
i waciwa intencja wchodz w skad grupy wnikliwoci."
"Co to jest koncentracja, Pani, jakich jakoci dotyczy, jakie jakoci j warunkuj i jaki jest
jej rozwj?"
"Pojedynczo umysu to koncentracja przyjacielu Visakha, Cztery Odniesienia Uwanoci

s jej baz, Cztery Waciwe Wysiki j warunkuj, a kultywacja i studia tych jakoci
prowadz do jej rozwoju."
"A teraz Pani, co to s inicjacje?"
"S trzy rodzaje inicjacji, przyjacielu Visakha. Inicjacje cielesne, inicjacje mowy i inicjacje
umysowe."
"Ale co to s inicjacje cielesne, co to s inicjacje mowy, i co to s inicjacje umysowe?"
"Wdechy i wydechy s inicjacjami cielesnymi, inklinacje i mylenia s inicjacjami mowy,

percepcje i uczucia s inicjacjami umysowymi."
"Ale dlaczego wdechy i wydechy s inicjacjani cielesnymi? Dlaczego inklinacje i mylenia

s inicjacjami mowy? Dlaczego percepcje i uczucia s inicjacjami umysowymi?"
"Wdechy i wydechy s cielesne, to s rzeczy zwizane z ciaem. Dlatego wdechy i

wydechy s inicjacjami cielesnymi. Skierowawszy najpierw myl i rozwinwszy j w
mylenie, artykuujemy i zaczynamy mwi. Dlatego inklinacje i mylenia s inicjacjami
mowy. Percepcje i uczucia s mentalne. Dlatego percepcje i uczucia s inicjacjami
umysowymi."
"Teraz Pani, kiedy wyganicie percepcji i uczu ma miejsce?"
2012 Andrew Dalek

64 Tipitaka
"Myl, e 'zaraz osign wyganicie percepcji i uczu', albo e 'osigam wyganicie

percepcji i uczu', albo e 'osignem wyganicie percepcji i uczu' nie powstaje u
mnicha. W zamian, jego umys wiedzie go do tego stanu na bazie wytrenowania."
"Kiedy mnich osiga wyganicie percepcji i uczu, ktre wygasaj najpierw? Inicjacje
cielesne, inicjacje mowy czy inicjacje umysowe?"
"Kiedy mnich osiga wyganicie percepcji i uczu, pierwsze wygasaj inicjacje mowy,
nastpnie cielesne, a nastpnie umysowe."
"A teraz Pani, jak przebiega wyjcie z wyganicia percepcji i uczu?"
"Myl, e 'zaraz wyjd z wyganicia percepcji i uczu', albo e 'wychodz z wyganicia

percepcji i uczu', albo e 'wyszedem z wyganicia percepcji i uczu' nie powstaje u
mnicha. W zamian, jego umys wiedzie go do tego stanu na bazie wytrenowania"
"Ale kiedy mnich wychodzi z wyganicia percepcji i uczu, ktre powstaj najpierw?
Inicjacje cielesne, inicjacje mowy czy inicjacje umysowe?"
"Kiedy mnich wychodzi z wyganicia percepcji i uczu, pierwsze powstaj inicjacje

umysowe, nastpnie cielesne, a nastpnie mowy."
"Kiedy mnich wyszed z wyganicia percepcji i uczu, Pani, ile skontaktowa dokona
kontaktu?
"Kiedy mnich wyszed z wyganicia percepcji i uczu, przyjacielu Vitakha, trzy

skontaktowania dokonaj kontaktu. Kontakt z pustk, kontakt z pojedynczoci i kontakt z
bezkierunkowoci."
"Kiedy mnich wyszed z wyganicia percepcji i uczu, Pani, do czego jego umys si
skania, ku czemu ma tendencj, ku czemu ma inklinacj?"
"Kiedy mnich wyszed z wyganicia percepcji i uczu przyjacielu Visakha, jego umys
skania si ku odosobnieniu, ma tendencj do odosobnienia, ma inklinacj ku
odosobnieniu."
"A teraz, Pani, ile jest rodzajw uczu?"
"S trzy rodzaje uczu: przyjemne uczucie, bolesne uczucie, ani przyjemne ani bolesne
uczucie."
"Co to jest przyjemne uczucie, co to jest bolesne uczucie, co to jest ani przyjemne ani
bolesne uczucie?"
"Cokolwiek by byo doznane fizycznie bd mentalnie i uznane za przyjemne i mie, to

nazywamy przyjemnym uczuciem. Cokolwiek by byo doznane fizycznie bd mentalnie i
uznane za bolesne i niemie, to nazywamy bolesnym uczuciem. Cokolwiek by nie byo
doznane fizycznie bd mentalnie i uznane za ani mie ani niemie, to nazywamy ani
przyjemnym ani bolesnym uczuciem."
2012 Andrew Dalek

"W jaki sposb jest uczucie przyjemne albo nieprzyjemne, Pani?"
"Przyjemne uczucie jest mie kiedy trwa, staje si bolesne kiedy si zmienia. Bolesne
uczucie jest niemie kiedy trwa, staje si mie kiedy przemija. Ani przyjemne ani bolesne
uczucie jest mie kiedy powstaje wraz z wiedz, ale niemie kiedy powstaje bez wiedzy."
"Ktra tendencja popada w obsesj wraz z przyjemnym uczuciem? Ktra tendencja popada
w obsesj wraz z bolesnym uczuciem? Ktra tendencja popada w obsesj wraz z ani
przyjemnym ani bolesnym uczuciem?
"Pasja popada w obsesj wraz z przyjemnym uczuciem. Opr popada w obsesj wraz z
bolesnym uczuciem. Ignorowanie popada w obsesj wraz z ani przyjemnym ani bolesnym
uczuciem."
"Czy pasja popada w obsesj wraz z kadym przyjemnym uczuciem? Czy opr popada w
obsesj wraz z kadym bolesnym uczuciem? Czy ignorowanie popada w obsesj wraz z
kadym ani przyjemnym ani bolesnym uczuciem?"
"Nie, pasja nie popada w obsesj wraz z kadym przyjemnym uczuciem. Opr nie popada
w obsesj wraz z kadym bolesnym uczuciem. Ignorowanie nie popada w obsesj wraz z
kadym ani przyjemnym ani bolesnym uczuciem."
"Wic co musi by porzucone w odniesieniu do przyjemnego uczucia? Co musi by

porzucone w odniesieniu do bolesnego uczucia? Co musi by porzucone w odniesieniu do
ani przyjemnego ani bolesnego uczucia?"
"Chcenie musi by porzucone w odniesieniu do przyjemnego uczucia. Awersja musi by

porzucona w odniesieniu do bolesnego uczucia. Niewiedza musi by porzucona w
odniesieniu do ani przyjemnego ani bolesnego uczucia."
"Czy chcenie musi by porzucone w odniesieniu do kadego przyjemnego uczucia? Czy

awersja musi by porzucona w odniesieniu do kadego bolesnego uczucia? Czy niewiedza
musi by porzucona w odniesieniu do kadego ani przyjemnego ani bolesnego uczucia?"
"Nie, gdy mnich cakowicie wycofany e zmysowoci, wycofany z nierozsdnych wartoci

mentalnych,
wchodzi i pozostaje na pierwszym poziomie skupienia medytacyjnego: rozkosz i bogo
zrodzone z wycofania, ktrym towarzyszy ukierunkowana myl i ocena. Porzuca on
chcenie i w konsekwencji pasja nie popadnie tutaj w obsesje.
Jest te taka sytuacja, e mnich rozwaa "kiedy wreszcie wejd i pozostan w wymiarze
w ktry wchodz szlachetni?' W ten sposb karmi on pragnienie, tsknot za nie
przecignionym uwolnieniem, a w efekcie narasta w nim al znajdujcy poywk w tym
pragnieniu i tsknocie. W ten sposb porzuca on awersj i w konsekwencji opr nie
popadnie tutaj w obsesj.
Jest te taka sytuacja, e mnich porzuciwszy przyjemno i bl na bazie wczeniejszego
zaniknicia uniesie i napi, wchodzi i pozostaje na czwartym poziomie skupienia
medytacyjnego. Nieskalana czysto spokojnej rwnowagi i penej wiadomoci, ani
przyjemno, ani bl. Tak porzuca on niewiedz, w konsekwencji ignorowanie nie popadnie
tutaj w obsesj.
"A c, Pani jest po drugiej stronie przyjemnego uczucia?"

"Bolesne uczucie jest po drugiej stronie przyjemnego uczucia."
2012 Andrew Dalek

66 Tipitaka
"A co jest po drugiej stronie bolesnego uczucia?"

"Przyjemne uczucie jest po drugiej stronie bolesnego uczucia."
"A co jest po drugiej stronie ani przyjemnego ani bolesnego uczucia?"
"Niewiedza jest po drugiej stronie ani przyjemnego ani bolesnego uczucia."
"Co jest po drugiej stronie niewiedzy?"
"Wiedza jest po drugiej stronie niewiedzy."
"Co jest po drugiej stronie wiedzy?"
"Uwolnienie jest po drugiej stronie wiedzenia."
"Co jest po drugiej stronie uwolnienia?"
"Wyganicie jest po drugiej stronie uwolnienia."
"Co jest po drugiej stronie Wyganicia?"
"Poszede za daleko przyjacielu Visakha, przekraczajc limit pytania.
wite ycie ma swoj kulminacj w Wyganiciu, Wyganicie jest jego uwieczeniem.
Jeli chcesz, id do Bogosawionego i zapytaj go o znaczenie tego co powiedziaam. Co
usyszysz - tak to zapamitaj."
Visakha, wiecki wyznawca rozkoszowa si sowami mniszki Dhammadiny. Nastpnie

pokoni si jej i zwrcony do niej praw stron wyszed, udajc si do Bogosawionego. Po
przybyciu, pokoniwszy si Bogosawionemu, usiad z boku. Tak siedzc, zrelacjonowa
Bogosawionemu ca rozmow z mniszka Dhammadin. Kiedy skoczy, Bogosawiony
zwrci si do niego:
"Mniszka Dhammadina jest mdra przyjacielu Visakha. Kobieta o wielkiej przenikliwoci.
Gdyby to mnie zapyta o to wszystko, dabym ci takie same odpowiedzi jak ona. Tak
wanie jest i tak to powiniene zapamita."
To powiedzia Bogosawiony, a Visakha wiecki wyznawca rozkoszowa si sowami

Bogosawionego.
1.2.11 Sutta o zranieniu pogldami.
Sutta o zranieniu pogldami.

Cula-Malunkyovada Sutta, MN 63.
Oto co syszaem.
Pewnego razu Bogosawiony przebywa w klasztorze ofiarowanym przez Anathapindik, w
Gaju Jety niedaleko Savatthi. Kiedy czcigodny Malunkyaputta by w odosobnieniu, naszy
go takie myli "Te pogldy s niewyjanione, odoone na bok przez Bogosawionego:
"wiat jest wieczny", "wiat nie jest wieczny", "wiat jest skoczony", "wiat jest
nieskoczony", "Ciao i dusza s tosame", "Ciao i dusza s rne", "Tathagata po mierci
istnieje", "Tathagata po mierci nie istnieje", "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie
istnieje", "Tathagata po mierci ani istnieje, ani nie istnieje" Nie zgadzam si i nie
przyjmuj do wiadomoci, e Bogosawiony nie wyoy tego. Pjd i zapytam go o nie.
Jeli powie mi, e "wiat jest wieczny", e "wiat nie jest wieczny", e "wiat jest
skoczony", e "wiat jest nieskoczony", e "Ciao i dusza s tosame", e "Ciao i
dusza s rne", e "Tathagata po mierci istnieje", e "Tathagata po mierci nie istnieje",
e "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", e "Tathagata po mierci ani
istnieje, ani nie istnieje", wtedy bd wid wite ycie przy nim, jeli za tego mi nie
powie zo mnisie szaty i powrc do wieckiego ycia."
Gdy nasta wieczr, czcigodny Malunkyaputta powsta e swego odosobnienia i poszed do

Bogosawionego. Kiedy przyby, skoni si i usiad z boku. Siedzc powiedzia: "Panie,
2012 Andrew Dalek

podczas mego odosobnienia naszy mnie nastpujce myli: Te pogldy s niewyjanione,

odoone na bok przez Bogosawionego: "wiat jest wieczny", "wiat nie jest wieczny",
"wiat jest skoczony", "wiat jest nieskoczony", "Ciao i dusza s tosame", "Ciao i
dusza s rne", "Tathagata po mierci istnieje", "Tathagata po mierci nie istnieje",
"Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", "Tathagata po mierci ani istnieje, ani
nie istnieje". Nie zgadzam si i nie przyjmuj do wiadomoci, e Bogosawiony nie wyoy
tego. Pjd i zapytam go. Jeli powie mi, e "wiat jest wieczny", e "wiat nie jest
wieczny", e "wiat jest skoczony", e "wiat jest nieskoczony", e "Ciao i dusza s
tosame", e "Ciao i dusza s rne", e "Tathagata po mierci istnieje", e "Tathagata po
mierci nie istnieje", e "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", e "Tathagata
po mierci ani istnieje, ani nie istnieje", wtedy bd wid wite ycie przy nim, jeli za
tego nie powie, zo mnisie szaty i powrc do wieckiego ycia.
"Panie, jeli Bogosawiony wie, e "wiat jest wieczny", niech powie mi, e "wiat jest
wieczny". Jeli Bogosawiony wie, e "wiat nie jest wieczny", niech powie mi, e "wiat
nie jest wieczny". Jeli za Bogosawiony nie wie czy wiat jest wieczny, czy te nie,
niech bdzie szczery i powie mi: "Nie wiem i nie rozumiem tego".
"Jeli Bogosawiony wie, e "wiat jest skoczony", niech powie mi, e "wiat jest
skoczony". Jeli Bogosawiony wie, e "wiat jest nieskoczony", niech powie mi, e
"wiat jest nieskoczony". Jeli za Bogosawiony nie wie czy wiat jest skoczony, czy
te nie, niech bdzie szczery i powie mi: "Nie wiem i nie rozumiem tego".
"Jeli Bogosawiony wie, e "Ciao i dusza s tosame", niech powie mi, e "Ciao i dusza
s tosame". Jeli Bogosawiony wie, e "Ciao i dusza s rne", niech powie mi, e
"Ciao i dusza s rne". Jeli za Bogosawiony nie wie czy ciao i dusza s tosame,
czy te nie, niech bdzie szczery i powie mi: "Nie wiem i nie rozumiem tego".
"Jeli Bogosawiony wie, e "Tathagata po mierci istnieje", niech powie mi, e "Tathagata
po mierci istnieje". Jeli Bogosawiony wie, e "Tathagata po mierci nie istnieje", niech
powie mi, e "Tathagata po mierci nie istnieje". Jeli Bogosawiony wie, e "Tathagata po
mierci istnieje i zarazem nie istnieje", niech powie mi, e "Tathagata po mierci istnieje i
zarazem nie istnieje". Jeli Bogosawiony wie, e "Tathagata po mierci ani istnieje, ani nie
istnieje", niech powie mi, e "Tathagata po mierci ani istnieje, ani nie istnieje". Jeli za
Bogosawiony nie wie czy Tathagata po mierci istnieje, czy nie istnieje, czy istnieje i
zarazem nie istnieje, czy te ani istnieje, ani nie istnieje, niech bdzie szczery i powie mi:
"Nie wiem i nie rozumiem tego"."
"Malunkhyaputto, czy kiedykolwiek powiedziaem Ci: "Pjd Malunkhyaputto, wied wite

ycie przy mnie, a ja powiem Ci, czy "wiat jest wieczny", czy "wiat nie jest wieczny",
czy "wiat jest skoczony", czy "wiat jest nieskoczony", czy "Ciao i dusza s
tosame", czy "Ciao i dusza s rne", czy "Tathagata po mierci istnieje", czy "Tathagata
po mierci nie istnieje", czy "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", albo czy
"Tathagata po mierci ani istnieje, ani nie istnieje"?"
"Nie, Panie."
"A czy Ty kiedykolwiek powiedziae do mnie: "Panie, bd wid wite ycie przy
Bogosawionym, a w zamian on powie mi, e "wiat jest wieczny", e "wiat nie jest
wieczny", e "wiat jest skoczony", e "wiat jest nieskoczony", e "Ciao i dusza s
tosame", e "Ciao i dusza s rne", e "Tathagata po mierci istnieje", e "Tathagata po
mierci nie istnieje", e "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", e "Tathagata
po mierci ani istnieje, ani nie istnieje"?"
2012 Andrew Dalek

68 Tipitaka
"Nie, Panie."
"Skoro tak, gupcze, kime jeste by wysuwa takie dania? Malunkhyaputto, gdyby
ktokolwiek powiedzia: "Nie bd wid witego ycia przy Bogosawionym, dopki nie
powie mi, e "wiat jest wieczny", e "wiat nie jest wieczny", e "wiat jest skoczony",
e "wiat jest nieskoczony", e "Ciao i dusza s tosame", e "Ciao i dusza s rne",
e "Tathagata po mierci istnieje", e "Tathagata po mierci nie istnieje", e "Tathagata po
mierci istnieje i zarazem nie istnieje", albo e "Tathagata po mierci ani istnieje, ani nie
istnieje".", ten czowiek prdzej by umar ni te kwestie zostayby wyjanione przez
Tathagat.
"To tak, jakby czowiek zosta ugodzony zatrut strza. Jego przyjaciele i towarzysze,
rodzina i krewni, wezwaliby do niego chirurga, a w czowiek powiedziaby: "Nie pozwol
sobie usun tej strzay, dopki nie dowiem si czy ten, ktry mnie ugodzi jest
wojownikiem, kapanem, gospodarzem, czy robotnikiem", rzekby: "Nie pozwol sobie
usun tej strzay, dopki nie poznam jego imienia i nazwiska. Nie pozwol sobie usun
tej strzay, dopki nie dowiem si, czy jest on niski, wysoki, czy te redniego wzrostu. Nie
pozwol sobie usun tej strzay, dopki nie dowiem si, czy ma on skr ciemn, jasn,
czy zotaw. Nie pozwol sobie usun tej strzay, dopki nie poznam nazwy miasta, lub
wsi, z ktrej pochodzi ten, ktry mnie ugodzi. Nie pozwol sobie usun tej strzay, dopki
nie dowiem si z jakiego uku strzela i jakiej ciciwy uywa. Nie pozwol sobie usun tej
strzay, dopki nie dowiem si z jakiego drewna jest zrobiona, jakimi jest opierzona pirami,
czym te pira s przytwierdzone i jakiego typu to strzaa". Malunkhyaputto, ten czowiek
zmarby, nimby si tego wszystkiego dowiedzia.
"Tak samo i czowiek, ktry powiedziaby: "Nie bd wid witego ycia przy
Bogosawionym, dopki nie powie mi, e "wiat jest wieczny", e "wiat nie jest wieczny",
e "wiat jest skoczony", e "wiat jest nieskoczony", e "Ciao i dusza s tosame",
e "Ciao i dusza s rne", e "Tathagata po mierci istnieje", e "Tathagata po mierci
nie istnieje", e "Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", albo e "Tathagata po
mierci ani istnieje, ani nie istnieje".", prdzej by umar ni te kwestie zostayby wyjanione
przez Tathagat.
"Malunkhyaputto, nie w tym rzecz, e przy pogldzie: "wiat jest wieczny" pojawia si
wite ycie. Ani, e przy pogldzie: "wiat nie jest wieczny" pojawia si wite ycie.
Zarwno przy pogldzie, e "wiat jest wieczny", jak i przy pogldzie, e "wiat nie jest
wieczny" nastpuj narodziny, starzenie i mier, nastpuje smutek, lament, bl, rozpacz i
nieszczcie, ktrych zniszczenie oznajmiam tu i teraz.
"Malunkhyaputto, nie w tym rzecz, e przy pogldzie: "wiat jest skoczony" pojawia si
wite ycie. Ani, e przy pogldzie: "wiat jest nieskoczony" pojawia si wite ycie.
Zarwno przy pogldzie, e "wiat jest skoczony", jak i przy pogldzie, e "wiat jest
nieskoczony" nastpuj narodziny, starzenie i mier, nastpuje smutek, lament, bl,
rozpacz i nieszczcie, ktrych zniszczenie oznajmiam tu i teraz.
"Malunkhyaputto, nie w tym rzecz, e przy pogldzie: "Ciao i dusza s tosame" pojawia
si wite ycie. Ani, e przy pogldzie: "Ciao i dusza s rne" pojawia si wite ycie.
Zarwno przy pogldzie, e "Ciao i dusza s tosame", jak i przy pogldzie, e "Ciao i
dusza s rne" nastpuj narodziny, starzenie i mier, nastpuje smutek, lament, bl,
rozpacz i nieszczcie, ktrych zniszczenie oznajmiam tu i teraz.
"Malunkhyaputto, nie w tym rzecz, e przy pogldzie: "Tathagata po mierci istnieje"
2012 Andrew Dalek

pojawia si wite ycie. Ani, e przy pogldzie: "Tathagata po mierci nie istnieje" pojawia
si wite ycie. Zarwno przy pogldzie, e "Tathagata po mierci istnieje", jak i przy
pogldzie, e "Tathagata po mierci nie istnieje" nastpuj narodziny, starzenie i mier,
nastpuj smutek, lament, bl, rozpacz i nieszczcie, ktrych zniszczenie oznajmiam tu i
teraz.
"Malunkhyaputto, nie w tym rzecz, e przy pogldzie: "Tathagata po mierci istnieje i

zarazem nie istnieje" pojawia si wite ycie. Ani, e przy pogldzie: "Tathagata po
mierci ani istnieje, ani nie istnieje" pojawia si wite ycie. Zarwno przy pogldzie, e
"Tathagata po mierci istnieje i zarazem nie istnieje", jak i przy pogldzie, e "Tathagata po
mierci ani istnieje, ani nie istnieje" nastpuj narodziny, starzenie i mier, nastpuje
smutek, lament, bl, rozpacz i nieszczcie, ktrych zniszczenie oznajmiam tu i teraz.
"Dlatego, Malunkhyaputto, traktuj to, co nie jest przeze mnie oznajmione, jako
nieoznajmione, a to, co jest przeze mnie oznajmione, jako oznajmione. A co nie jest przeze
mnie oznajmione? "wiat jest wieczny", nie jest przeze mnie oznajmione. "wiat nie jest
wieczny", nie jest przeze mnie oznajmione. "wiat jest skoczony", nie jest przeze mnie
oznajmione. "wiat jest nieskoczony", nie jest przeze mnie oznajmione. "Ciao i dusza s
tosame", nie jest przeze mnie oznajmione. "Ciao i dusza s rne", nie jest przeze mnie
oznajmione. "Tathagata po mierci istnieje", nie jest przeze mnie oznajmione. "Tathagata
po mierci nie istnieje", nie jest przeze mnie oznajmione. "Tathagata po mierci istnieje i
zarazem nie istnieje", nie jest przeze mnie oznajmione. "Tathagata po mierci ani istnieje,
ani nie istnieje", nie jest przeze mnie oznajmione.
"A dlaczego nie s przeze mnie oznajmione? Bo nie wiod do celu, nie s wane dla
witego ycia. Nie prowadz do rozwiania iluzji, ustania, wygaszenia, uspokojenia,
bezporedniej wiedzy, samo-Wyganicia, wyzwolenia. Dlatego nie s przeze mnie
oznajmione.
"A co jest przeze mnie oznajmione? "Oto cierpienie", jest przeze mnie oznajmione. "Oto
powstanie cierpienia", jest przeze mnie oznajmione. "Oto ustanie cierpienia", jest przeze
mnie oznajmione. "Oto droga prowadzca do ustania cierpienia", jest przeze mnie
oznajmiona.
"A dlaczego s przeze mnie oznajmione? Bo wiod do celu, s wane dla witego ycia.
Prowadz do rozwiania iluzji, ustania, wygaszenia, uspokojenia, bezporedniej wiedzy,
samo-Wyganicia, wyzwolenia. Dlatego s przeze mnie oznajmione.
"Dlatego, Malunkhyaputto, traktuj to, co nie jest przeze mnie oznajmione, jako
nieoznajmione, a to, co jest przeze mnie oznajmione, jako oznajmione."
Oto, co rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowany, czcigodny Malunkyaputta rozkoszowa

si sowami Bogosawionego.
1.2.12 Sutta o wypaczeniach.
Sutta o wypaczeniach.
Vipallasa Sutta, AN 4.49
2012 Andrew Dalek

70 Tipitaka
Mnisi, oto cztery wypaczenia percepcji, dozna i pogldw. Jakie cztery?

"Stae" w odniesieniu do tego co zmienne, jest wypaczeniem percepcji, dozna i pogldw.
"Mie" w odniesieniu do tego co stresujce jest wypaczeniem percepcji, dozna i pogldw.
"Ja" w odniesieniu do tego co nie jest mn, jest wypaczeniem percepcji, dozna i
pogldw.
"Atrakcyjne" w odniesieniu do tego co nieatrakcyjne jest wypaczeniem percepcji, dozna i
pogldw.
Istoty, niszczone przez niewaciwe rozumienie i rozbiegane myli,

widz trwao w nietrwaoci,
przyjemno w stresie,
osob tam gdzie nie ma adnego ja,
atrakcyjno tam gdzie nieatrakcyjne.
Przywizane do Mary nie widz ucieczki z niewoli.

Bkaj si zradzajc si nieustannie ku mierci.
Kiedy Przebudzony przychodzi na wiat, przynosi Owiecenie
ogaszajc Dhamme prowadzc do wyganicia cierpienia.
Kiedy uwane istoty jej suchaj, odzyskuj waciwy zmys,

i widz nietrwae jako nietrwae,
stresujce jako stresujce,
brak osoby jako brak osoby,
nieatrakcyjne jako nieatrakcyjne.
Wasciwie rozumujc, cay stres i cierpienia zostawiaj za sob.
1.2.13 Sutta o pocztkowaniu.
Sutta o pocztkowaniu.
Samudaya Sutta, SN V.184.
W Savatti Bogosawiony powiedzia:

"Bd was uczy mnisi pocztkowania i zanikania Czterech Odniesie Uwanoci.
Suchajcie uwanie.
Zatem mnisi, c pocztkuje ciao?
Poywienie pocztkuje ciao, a wstrzymanie poywienia prowadzi do zaniku ciaa.
Z powstaniem kontaktu powstaj uczucia, a e wstrzymaniem kontaktu uczucia zanikaj .
Z powstaniem psychiki i materialnoci powstaje doznanie. e wstrzymaniem psychiki i
materialnoci doznanie zanika.
Z powstaniem uwagi powstaj zjawiska. e wstrzymaniem uwagi zjawiska zanikaj."
1.2.14 Sutta o piekle i niebie.
Sutta o piekle i niebie.

Khana Sutta, SN. 35,135
Dobrze dla was mnisi, dobrze si zoyo, e moecie wie to wite ycie wrd
2012 Andrew Dalek

Szlachetnych.
Widziaem pieko kontaktu szeciu sfer zmysowych:
to co jest formami widzianymi oczyma kiedy jest odpychajce i nigdy nie upragnione,
odraajce i nigdy nie przyjemne, budzce niech i nigdy nie przychylno. To co jest
dzwikami syszanymi uszami kiedy jest odpychajce i nigdy nie upragnione, odraajce i
nigdy nie przyjemne, budzce niech i nigdy nie przychylno. To co jest smakami
odczuwanymi jzykiem kiedy jest odpychajce i nigdy nie upragnione, odraajce i nigdy
nie przyjemne, budzce niech i nigdy nie przychylno. To co jest dotkniciem
odczuwanymi ciaem kiedy jest odpychajce i nigdy nie upragnione, odraajce i nigdy nie
przyjemne, budzce niech i nigdy nie przychylno. To co jest ideami uswiadamianymi
umysem kiedy jest odpychajce i nigdy nie upragnione, odraajce i nigdy nie przyjemne,
budzce niech i nigdy nie przychylno.
Szlachetnych.
Widziaem niebo kontaktu szeciu sfer zmysowych:
to co jest formami widzianymi oczyma kiedy jest upragnione i nigdy nie odpychajce,
przyjemne i nigdy nie odraajce, budzce przychylno i nigdy nie niech. To co jest
dzwikami syszanymi uszami kiedy jest upragnione i nigdy nie odpychajce, przyjemne i
nigdy nie odraajce, budzce przychylno i nigdy nie niech. To co jest smakami
odczuwanymi jzykiem kiedy jest upragnione i nigdy nie odpychajce, przyjemne i nigdy
nie odraajce, budzce przychylno i nigdy nie niech. To co jest dotkniciem
odczuwanymi ciaem kiedy jest upragnione i nigdy nie odpychajce, przyjemne i nigdy nie
odraajce, budzce przychylno i nigdy nie niech. To co jest ideami uswiadamianami
umysem kiedy jest upragnione i nigdy nie odpychajce, przyjemne i nigdy nie odraajce,
budzce przychylno i nigdy nie niech.
Szlachetnych.
1.2.15 Sutta o powizaniach.
Sutta o powizaniach.
Upaya Sutta, SN 22.53.
W Savatthi, Bogosawiony przemwi:

"Powizania mnisi s zniewoleniem, niepowizania s wyzwoleniem. Z materi jest
powizana wiadomo kiedy trwa, wsparta na materii, bazujca w materii, zabarwiona
przyjemnoci jako zarodkiem jej kontynuowania, wzrostu i rozwoju.
Powizania mnisi s zniewoleniem, niepowizania s wyzwoleniem. Z uczuciem jest

powizana wiadomo kiedy trwa, wsparta na uczuciu, bazujca w uczuciu, zabarwiona
Powizania mnisi s zniewoleniem, niepowizania s wyzwoleniem. Z percepcja jest

powizana wiadomo kiedy trwa, wsparta na percepcji, bazujca w percepcji, zabarwiona
Powizania mnisi s zniewoleniem, niepowizania s wyzwoleniem. Z inicjacja jest

powizana wiadomo kiedy trwa, wsparta na inicjacji, bazujca w inicjacji, zabarwiona
2012 Andrew Dalek

72 Tipitaka
Mnisi, jeli kto twierdzi, e wskae przechodzenie i odchodzenie, znikanie i ukazywanie,

wzrost i rozwj wiadomoci wolnej od materii, wolnej od uczu, wolnej od percepcji, wolnej
od inicjacji woli, to nie ma takiej mozliwosci aby tego dokona.
Mnisi, kiedy wasza dza elementw materialnych jest odcita, wypleniona, wtedy
wiadomo si nie ustabilizuje. Kiedy wasza dza uczu jest odcita, wypleniona, wtedy
wiadomo si nie ustabilizuje. Kiedy wasza dza percepcji jest odcita, wypleniona,
wtedy wiadomo si nie ustabilizuje. Kiedy wasza dza inicjacji jest odcita,
wypleniona, wtedy wiadomo si nie ustabilizuje. Mnisi, kiedy wasza dza wiadomoci
jest odcita, wypleniona, wtedy wiadomo si nie ustabilizuje.
Mnisi, wraz z nie ustanowieniem i nie rozwojem wiadomoci jest uwolnienie, wraz z
uwolnieniem przychodzi stabilizacja prowadza do zadowolenia. Nie zaabsorbowany
zadowoleniem, wygas wiedzc: Zradzanie zostao zniszczone, wite ycie przeyte do
koca, co byo do zrobienia zostao dokonane, nie ma ju obecnie nic wicej."
1.2.16 Sutta dla Magandyi.
Sutta dla Magandyi.

Magandiya Sutta, KN, SN 4.9
Budda:
Po poznaniu niezadowolenia, pragnienia i dzy,
nie powstaje nawet zamiar stosunku seksualnego.
Do czego byby mi potrzebny ten wr,
wypeniony moczem i kaem?
Nawet stop bym tego nie tkn.
Magadiya:
Jeli nie chcesz tego klejnotu wrd kobiet,
obiektu podania wielu wadcw,
jakie zapatrywania proponujesz, wskazania,
praktyk, ycie i cel na przyszo?
Budda:
To proponuj: nie powstaje wsrd pogladw,
do ktrych jest zamiowanie.
Szukajc pogldu bez zamiowania,
rozpoznawszy wewntrzny pokj ktry widziaem.
Magadiya:
Bogosawiony, mowisz bez zamilowania
do uprzednich ocen.
Coz znaczy ten wewnetrzny pokoj,
jakze jest przez Oswieconego przedstawiony?
Budda:
Nie jest przedstawiony w zwiazkach
z pogladami, nauka, wiedza czy nakazami praktyki.
2012 Andrew Dalek

Nie jest tez przedstawiony przez brak zwiazkow

z pogladami, nauka, wiedza czy nakazami praktyki.
Wolny od nich i zapalu dla nich,

ukojony, niezaleny.
Na coz mialby szukac stawania si?
Magadiya:
Jesli nie jest przedstawiony w zwiazkach
z pogladami, nauka, wiedza czy nakazami praktyki,
i nie jest tez przedstawiony przez brak zwiazkow
z pogladami, nauka, wiedza czy nakazami praktyki
wydaje si by dla mnie niejasny.
Zaklada jakby czysto ktra bazuje jednak w pogladzie.
Budda:
Pytasz na bazie pogladow i zamilowania do nich,
i stad jest to dla ciebie niejasne.
To jest powod dla ktorego calkiem ci to umyka,
wic mylisz, e to jest niejasne.
Wymylajacy "takie samo" , "lepsze" albo "gorsze"

tym wanie zakresla obszar swojego rozumienia.
Dla nie uwiklanego, te trzy: identyczne, lepsze, gorsze
nie powstaja.
O czym braman moe powiedziec,

e jest prawda bd falszem,
z kim dyskutowac?
Dla niego wszak nie istnieje lepsze czy gorsze.
Porzuciwszy dom,
zyjac wolny od spoecznoci,
mdrzec nie tworzy zwiazkow po wsiach.
Wyzbywszy si zmysowych pasji,
wolny od pragnien, nie angazuje si
w klotnie i zbedne debaty.
Te rzeczy ktore porzucil

dla ktrych wyszedl e wiata,
nie podejmie ich teraz,
nie rozpocznie o nie klotni.
Jak swiezy kwiat lotosu nieskalany woda i szlamem,

tak mdrzec wyraza pokoj wolny od chciwosci,
nieskalany zmysowocia i wiatem.
Rozpoznajacy mdro nie podlega

dumie porownywania pogladow i myli.
Nie jest wic przez nie ksztaltowany.
Nie podejmuje aktu woli zmierzajacego do konkluzji
wiedzac, e uczenie si nie ma swego kresu.
Dla wolnego od pasji wobec doznan,
2012 Andrew Dalek

74 Tipitaka
nie istnieja okowy.

Dla uwolnionego przez zrozumienie,
nie istnieja zludzenia.
To ci ktrzy maja dosc zapalu dla doznan i pogladow

maltretuja si nawzajem na tym wiecie.
1.2.17 Sutta dla Haliddikani.
Sutta dla Haliddikani.

Haliddikani Sutta, SN 22.3.
Oto co usszaem:
Byo to w czasie kiedy Czcigodny Mahakaczana przebywa w chacie pod drzewem na
ktrym mieszkay jastrzbie. Wwczas to domownik Haliddakani zbliy si do
Czcigodnego Mahakaczany i oddawszy nalen cza usiad z boku. Siedzc tak, zwrci
si do Czcigodnego Mahakaczany:
"Czcigodny, Odpowiadajc na pytanie Magandyi, Bogosawiony rzek:
Porzuciwszy dom,
yj c wolny od spoecznoci,
mdrzec nie tworzy zwizkw po wsiach.
Wyzbywszy si zmysowych pasj i,
wolny od pragnie, nie angauj e si
w ktnie i zbdne debaty.
Czcigodny, jakie jest pogbione wyjanienie tego krtkiego stwierdzenia

Bogosawionego?"
"Domowniku, element materialny jest domostwem dla wiadomoci. dza elementu

materialnego jest spoiwem tego zasiedlenia. Element uczuciowy jest domostwem dla
wiadomoci. dza elementu uczuciowego jest spoiwem tego zasiedlenia. Element
percepcyjny jest domostwem dla wiadomoci. dza elementu percepcyjnego jest
spoiwem tego zasiedlenia. Element inicjujcy jest domostwem dla wiadomoci. dza
elementu inicjujcego jest spoiwem tego zasiedlenia. Oto zadomwienia wiadomoci
domowniku.
A jaki jest brak zadomwienia zachowa?

Domowniku, Tathagata wytrzebi, wyrwa z korzeniami, uczyni martwym pniakiem i
zabezpieczy przed wzrostem: zamiar, apczywo, zamiowanie, pragnienia i tendencje do
zadomwienia w elemencie materialnym. Tak wic mwimy, e Tathagata nie zadomowi
si.
Tathagata wytrzebi, wyrwa z korzeniami, uczyni martwym pniakiem i zabezpieczy przed
wzrostem: zamiar, apczywo, zamiowanie, pragnienia i tendencje do zadomwienia w
elemencie uczuciowym. Tak wic mwimy, e Tathagata nie zadomowi si.
elemencie percepcyjnym. Tak wic mwimy, e Tathagata nie zadomowi si.
elemencie inicjujcym. Tak wic mwimy, e Tathagata nie zadomowi si.
2012 Andrew Dalek


elemencie wiadomoci. Tak wic mwimy, e Tathagata nie zadomowi si.
Oto jest brak zadomwienia zachowa domowniku.
A jak si wspyje w spoecznoci?

Domowniku, bycie przywizanym do elementu formy jest wspyciem, bycie
przywizanym do elementu dzwikowego jest wspyciem, bycie przywizanym do
elementu zapachowego jest wspyciem, bycie przywizanym do elementu dotykowego
jest wspyciem, bycie przywizanym do elementu mylowego jest wspyciem. Oto w
jaki sposb wspyje si w spoecznoci.
A jak si nie wspyje w spoecznoci?

Domowniku, Tathagata wytrzebi, wyrwa z korzeniami, uczyni martwym pniakiem i
zabezpieczy przed wzrostem: zamiar, apczywo, zamiowanie, pragnienia i tendencje do
zadomwienia w elemencie materialnym.
elemencie dzwikowym.
elemencie zapachowym.
elemencie dotykowym.
elemencie mylowym.
Oto w jaki sposb si nie wspyje w spoecznoci domowniku.
A jak si tworzy zwizki po wsiach?

Domowniku, kto zwizuje si przez zainteresowanie, pacze z paczcymi i cieszy si z
radujcymi. Jeli s tam jakies obowizki do wypenienia, bierze na siebie trud ich
wykonania.
Oto w jaki sposb tworzy si zwizki domowniku.
A jak si nie tworzy zwizkw po wsiach?

Domowniku, kto nie zwizuje si przez zainteresowanie, nie pacze z paczcymi i nie
cieszy si z radujcymi. Jeli s jakies obowizki do wypenienia, nie bierze na siebie trudu
ich wykonania.
Oto w jaki sposb nie tworzy si zwizkw domowniku.
A kiedy nie ma wolnoci od zmysowoci?

Domowniku, oto nie jest wolny od dzy, zainteresowania, mioci, pragnienia, alu i chci
zmysowych pragnien.
Oto w jaki sposb nie jest si wolnym od zmysowoci domowniku.
A kiedy jest wolnoc od zmysowoci?

Domowniku, oto jest wolny od dzy, zainteresowania, mioci, pragnienia, alu i chci
zmysowych pragnien.
Oto w jaki sposb jest si wolnym od zmysowoci domowniku.
A kiedy s pragnienia na przyszo?

Domowniku, oto pojawiaj si marzenia: powinienem mie taki ksztat w przyszoci,
2012 Andrew Dalek

76 Tipitaka
powinienem czu takie uczucia w przyszoci, powinienem mie takie percepcje w

przyszoci, powinienem tworzy takie inicjacje w przyszoci, powinienem mie takie
wiadomoci w przyszosci.
Oto w jaki sposb s pragnienia na przyszo domowniku.
A kiedy nie ma pragnienie na przyszo?

Domowniku, oto nie pojawiaj si marzenia: powinienem mie taki ksztat w przyszoci,
powinienem czu takie uczucia w przyszoci, powinienem mie takie percepcje w
przyszoci, powinienem tworzy takie inicjacje w przyszoci, powienienem mie takie
wiadomoci w przyszoci.
Oto w jaki sposb nie ma pragnie na przyszo domowniku.
A kiedy s ktnie i zbdne debaty z innymi?

Domowniku, oto kto kci si i prowadzi zbdne debaty mwiac: Wy nie znacie tej
Dyscypliny, to ja j znam. C wy wiecie o tej Dyscyplinie! Zbdzilicie na manowce. Ja
znam waciw metod, a wy nie. Co powinno by najpierw powiedziane, wy mwicie na
kocu. Co powinno by powiedziane na kocu, wy mwicie na samym pocztku. Ja mam
racj, wy jej nie macie. To co wymylilicie zostao obalone, a wasze interpretacje okazay
si bdne, jesli jestecie w stanie - sprbujcie to zrozumie.
Oto kiedy s ktnie i zbdne debaty domowniku.
A kiedy nie ma kotni i zbdnych debat z innymi?

Domowniku, oto kto nie koci si i nie prowadzi zbdnych debat mwic: Wy nie znacie tej
Dyscypliny, to ja j znam. C wy wiecie o tej Dyscyplinie! Zbdzilicie na manowce. Ja
znam waciw metod, a wy nie. Co powinno by najpierw powiedziane, wy mwicie na
kocu. Co powinno by powiedziane na kocu, wy mwicie na samym pocztku. Ja mam
racj, wy jej nie macie. To co wymylilicie zostao obalone, a wasze interpretacje okazay
si bedne, jesli jestecie w stanie - sprbujcie to zrozumie.
Oto kiedy nie ma ktni i zbdnych debat domowniku.
Dlatego odpowiadajc na pytanie Magandyi, Bogosawiony rzekl:
Porzuciwszy dom,
yj c wolny od spoecznoci,
mdrzec nie tworzy zwizkw po wsiach.
Wyzbywszy si zmysowych pasj i,
wolny od pragnie, nie angauj e si
w ktnie i zbdne debaty.
Domowniku, oto pogbione wyjanienie tego krtkiego stwierdzenia Bogosawionego.
1.2.18 Sutta o masie drewna.
Sutta o masie drewna.

Daruka-khandha Sutta, SN 35.200.
Pewnego razu Bogosawiony przebywa w Ayodiya na brzegu rzeki Ganges. Tam widzc
wielk mas drewna niesion prdem rzeki, rzek do mnichw:
"Mnisi, czy widzicie t wielk mas drewna niesion prdem rzeki?"
2012 Andrew Dalek

"Tak panie, widzimy."
"Mnisi, ta masa drewna nie zbacza ku temu brzegowi, nie zbacza ku tamtemu brzegowi,
nie tonie porodku rzeki, nie lduje na brzegu, nie chwytaj jej ludzie, nie chwytaj jej nie
ludzie, nie chwytaj jej wiry, nie zaczyna gni od rodka; ale kieruje si ku oceanowi,
pynie do oceanu, zakrca w stron oceanu. Z jakiego powodu? Poniewa nurt rzeki
Ganges kieruje si ku oceanowi, pynie do oceanu, zakrca w stron oceanu.
Tak te, mnisi, jeli nie zboczycie ku temu brzegowi, nie zboczycie ku tamtemu brzegowi,
nie utoniecie porodku rzeki, nie wyldujecie na brzegu, nie pochwyc was ludzie, nie
pochwyc was nie ludzie, nie pochwyc was wiry i nie zaczniecie gni od rodka to
skierujecie si ku Wyganiciu, popyniecie do Wyganicia, zakrcicie w stron
Wyganicia.
Z jakiego powodu? Poniewa waciwe rozumienie kieruje si ku Wyganiciu, pynie do
Wyganicia, zakrca w stron Wyganicia."
Gdy Bogosawiony to rzek, pewien mnich zapyta :
"Czym jest "ten brzeg"? Czym jest "tamten brzeg"? Czym jest "utonicie porodku"? Czym
jest "wyldowanie na brzegu"? Czym jest "pochwycenie przez ludzi"? Czym jest
"pochwycenie przez nie ludzi"? Czym jest "pochwycenie przez wiry"? Czym jest "gnicie od
rodka" panie?"
"Ten brzeg", mnisi, oznacza sze zmysw. "Tamten brzeg" oznacza sze rodzajow
bodzcw zmysowych. "Utonicie porodku" oznacza zainteresowanie i chcenie.
"Wyldowanie na brzegu" jest synonimem dumnego pogldu "oto ja".
A czym jest "pochwycenie przez ludzi"? Czasem mnich angauje si w sprawy
domownikw, dzieli z nimi zainteresowania i problemy. Cieszy si, gdy oni si ciesz,
smuci, gdy oni si smuc i traktuje ich obowizki jak swoje. To jest "pochwycenie przez
ludzi".
A czym jest "pochwycenie przez nie ludzi"? Czasem mnich prowadzi wite ycie pragnc
zrodzenia w zawiatach wrd jakich dew; spekuluje: "Dziki tym wartociom i tej
konkretnej praktyce w witym yciu - obym sta si kiedy dew". To jest "pochwycenie
przez nie ludzi".
"Pochwycenie przez wir" oznacza zapa dla piciu obiektw zmysowoci.
A czym jest "gnicie od rodka"? Czasem mnich nie kieruje si ku wartociom, ale myli o
zych rzeczach, wredny, skryty w swych intencjach, wiedzie wite ycie dla ukrytych
celw. Ze myli wylewaj si z niego.
To jest "gnicie od rodka"."
Wwczas pastuch Nanda ktry sta w pobliu Bogosawionego, powiedzia:
"Panie, nie zbocz ku temu brzegowi, nie zbocz ku tamtemu brzegowi, nie uton
porodku, nie wylduj na brzegu, nie pochwyc mnie ludzie, nie pochwyc mnie nie
ludzie, nie pochwyci mnie wir i nie zgnij od wewntrz. Czy mog otrzyma zgod na
pjcie w bezdomno oraz wysz ordynacj?"
"W takim razie Nando, odprowad stado do waciciela."

"Czcigodny, ono samo odnajdzie drog do swoich cielt."
"Odprowad stado do waciciela, Nando!"
Odprowadziwszy stado do waciciela, pastuch Nanda powrci i powiedzia:
2012 Andrew Dalek

78 Tipitaka
"Panie, odprowadziem stado do waciciela. Czy mog teraz otrzyma zgod na pjcie w
bezdomno oraz wysz ordynacj w obecnoci Bogosawionego?
Nanda otrzyma zgod na pjcie w bezdomno i wysz ordynacj. Wkrtce potem,

mieszkajc samotnie odseparowany od tumw, w niedugim czasie osign stan, dla
ktrego ludzie rnego pochodzenia susznie porzucaj swe domy. Tak oto czcigodny
Nanda doczy do grona witych Arahantw.
1.3 Sutty o praktyce
Sutty o praktykowaniu Omioaspektowej cieki.
W tym dziale umieszczam sutty pomocne w praktykowaniu Omioaspektowej cieki. Gwny nacisk
kad na najistotniejsz cz tej cieki jak jest waciwe rozumienie. Bez waciwego rozumienia, nie
moe zaistnie waciwa praktyka, a bez waciwej praktyki nie ma mowy o Nibbanie.
Wyodrbniem ten dzia poniewa rni ludzie powoujc si na Budd, ucz praktyk nigdy przez
Bogosawionego nie nauczanych. Prowadz oni ludzi w stron ignorancji i eskapizmu, a nie w stron
buddyzmu. Odcigaj praktykujcych od poznawania prawdziwej Dhammy i od praktykowania w zgodzie
z t Dhamm. Pojawiaj si nawet faszywe tumaczenia sw Buddy jakoby nauczajcego, e to poprzez
medytacj czowiek warunkuje powstanie waciwego zrozumienia. Dodatkowo, ma to by jakoby
koniecznie zbiorowa "medytacja wgldu" bd nawet prowadzone przez wyobraonego sobie nauczyciela
marzenie, w ktrym medytujcy osiga domniemane osignicia.
W istocie, to co ludzie wymylaj w trakcie medytacji czy po niej, to s tylko ich wymysy. Wymysy
uwarunkowane ignorancj, pragnieniami oraz nieopanowanym zapaem, podparte dum.
Jednake rnorodne sekty prbujc zwabi jak najwiksz ilo czonkw, pod paszczykiem buddyzmu
przecigaj si w wymylaniu technik, ktre zapewniaj medytujcemu przyjemne doznania i poczucie
dobrze spenionego obowizku. Nie zapewniaj jednak w najmniejszym stopniu ani waciwej praktyki
(MAGGA), nie ucz buddyjskiej rozwagi (APPAMADA) ani nawet nie wspominaj o medytacji (JHANA).
2012 Andrew Dalek

W istocie jest to wic czas bezpowrotnie stracony, niebuddyjska, ograniczona do szukania przyjemnoci
praktyka, wymuszony reim prowadzcy w urojenia i na manowce faktycznego buddyzmu. Zupenie
kuriozaln wersje "buddyzmu" proponuj rwnie rnego rodzaju Polscy nacjonalici doszukujcy si w
istocie nieobecnych analogii pomidzy buddyzmem a polonizmem, polszczyzn, sowiaszczyzn czy
przedchrzecijaskimi religiami regionu.
Budda nigdy nie naucza ani medytacji vipassany ani medytacji transcendentalnej ani medytacji
dynamicznej. Nigdy nie instruowa mnichw aby poszukiwali dotyku powietrza na nozdrzach. Nigdy
nikogo nie instruowa aby poszukiwa uczu w poruszeniach powok brzusznych, nigdy nie nazywa tego
ruchu uczuciem (VEDANA), nigdy nie uczy e uczucia powstaja na bazie uformowa (SANKHARA).
Nigdy nie uczy e ta Dhamma jest do praktykowania dla kogo kto jej ani nie zna, ani nie rozumie ani nie
ma pojcia co konkretnie prowadzi do Nibbany. Nigdy nie twierdzi, e to medytacja i uzyskany podczas
niej jaki "wgld" warunkuje postp na ciece. Nigdy nie nakazywa wegetarianizmu, nacjonalizmu,
lepego posuszestwa nauczycielowi czy religijnej wiary.
Wspczenie praktykowanie buddyzmu kojarzy si gwnie z rytuaem i medytacj, a co gorsze,

wycznie z poszukiwaniem przyjemnoci, ekstatycznych dozna. Buddyzm zosta zastpiony ucieczk
od realnoci ludzkiego ycia w iluzje. Najpopularniejsi nauczyciele jak np. Goenka i Rajneesh wymuszaj
na swoich uczniach posuszestwo, zmian diety na wegetariask, ograniczaj wolno praktykujcych,
wymuszaj zmiany zachowa praktykujcego stosujc rnego rodzaju presj psychiczn i fizyczn.
Efektem treningu proponowanego przez Goenk czy Rajneesha bdzie wycznie uzalenienie od
przyjemnych stanw mentalnych. Owocem takich praktyk, jest obsesyjne stronienie od zwykej bolesnej
codziennoci, nerwice, nieprzystosowanie i ignorancja.
Prawdziwi buddyci nie zabraniaj nikomu stawia pyta, nie stroni od skrupulatnego analizowania
Dhammy i nie zamykaj ust krytykom.
Budda naucza praktykowania omio, a nie jedno aspektowej cieki. Medytacja jest tylko jedn z wielu
praktyk rozwoju mentalnego prowadzcych do przezwycienia ignorancji i powstania wiedzy o
rzeczywistoci. Budda wielokrotnie wskazywa na niebezpieczestwa podania za przyjemnociami i
podkrela ogromn role rozwagi. Wiele razy unaocznia iluzje na ktre jestemy podatni. Metod
buddyzmu jest stopniowe przezwycienie ignorancji, a nie ignorowanie cierpienia. Celem buddyzmu jest
pena, praktyczna wiedza o cierpieniu, jego uwarunkowaniach, powstawaniu i wyganiciu. Warunkiem
powstania waciwego rozumienia jest praktykowanie Omioaspektowej cieki, tzn. jednoczesne
poznawanie prawdziwej Dhammy, trenowanie moralnoci oraz skupienia. Buddyjska zasada "czynienia
dobra, unikania za, oczyszczania umysu" zakada kompleksowo praktyki opartej w rwnym stopniu na
praktycznej moralnoci w dziaaniu oraz na skrupulatnie i uwanie praktykowanym rozwoju
intelektualnym. Nacisk jest tu pooony na praktyk czyli codzienny trening caej cieki.
Tylko i wycznie Budda Dhamma jest naszym rdem wiedzy o wyganiciu cierpie. Owiecenie nie
jest efektem narzucania sobie pogldw czy przyjmowania za wasne pogldw nauczyciela. Nie jest te
ucieczk od nieprzyjemnych aspektw rzeczywistoci w przyjemne zudzenia i ideay.
Waciwe rozumienie jest efektem empirycznego dostrzeenia cyklu odtwarzania si cierpienia w
zmiennej i bezosobowej rzeczywistoci. To dowiadczenie przynosi jako skutek, jako naturalne
nastpstwo - zrozumienie caej zoonoci egzystencji. W konsekwencji dopiero, moe prowadzi do
waciwej podjcia praktyki zmierzajcej do Nibbany. Ta Dhamma jest pomostem prowadzcym ku penej
wolnoci.
Mwic o czowieku, Budda kieruje nasz uwag w stron dowiadczalnych faktw, ukazujc iluzoryczn
natur ideaw, osobowoci, poj oraz intelektualnych zaoe i koncepcji. Cierpliwie ukazuje zudzenia
ktrym ulegamy. Skrupulatnie analizuje warunki prowadzce do ich powstawania. Wreszcie, proponuje
praktyk prowadzc do ich przezwycienia.
Dopiero widzc czowieka we waciwym wietle faktw oraz w jasno okrelonej relacji do rodowiska,
2012 Andrew Dalek

80 Tipitaka
buddyci mwi o dowiadczeniu cierpienia i blu oraz drodze wiodcej do jego wyganicia. W
obecnych czasach, kiedy cieranie si rnorodnych koncepcji filozoficznych i religijnych oraz
ideologicznych punktw widzenia wydaje si wyznacza ycie intelektualne, spojrzenie na rzeczywisto
jako dynamicznie zmieniajce si naturalne warunki nie znajduje zbyt wielu zwolennikw. Cierpic,
czowiek uwika si w rnorodne konflikty intelektualne, religijne i wiatopogldowe prowadzce do
rnych antagonizmw, przemocy i rozlewu krwi. Budda proponuje w zamian zaprzestanie tego, a
skupienie si na bezosobowym i pokojowym poznaniu naturalnego dowiadczenia obecnej, przemijajcej
bezpowrotnie chwili.
1.3.1 Sutta o Omioaspektowej ciece.
Sutta o Omioaspektowej ciece.

Magga-vibhanga Sutta, SN XLV.8.
Oto co usyszaem:
klasztoru Anathapindiki. Tam zwrci si do mnichw nastpujco:
"Mnisi."
"Tak Panie." Odpowiedzieli mnisi.
"Bd naucza i analizowa dla was Szlachetn Omioaspektow ciek. Suchajcie
bardzo uwanie."
"Zrobimy jak powiedziae Panie." Odpowiedzieli mnisi.
"Tak wic mnisi, co to jest Szlachetna Omioaspektowa cieka?
Waciwe rozumienie, waciwa intencja, waciwa mowa, waciwe postpowanie,
waciwe ycie, waciwy wysiek, waciwa uwano, waciwe skupienie.
Mnisi, co to jest waciwe rozumienie?

Wiedza odnonie cierpienia, wiedza odnonie powstawania cierpienia, wiedza odnonie
ustania cierpienia, wiedza odnonie sposobu praktyki wiodcej do ustania cierpienia.
Mnisi, to jest nazywane waciwym rozumieniem.
Co to jest waciwa intencja?

Intencja wyrzecze, uwolnienia si od zlej woli, intencja niekrzywdzenia. Mnisi, to jest
nazywane waciw intencj.
Co to jest waciwa mowa?

Powstrzymanie si od kamstwa, powstrzymanie si od ktni, powstrzymanie si od
obelg, powstrzymanie si od czczego gadania. Mnisi, to jest nazywane waciw
mow.
Co to jest waciwe postpowanie?

Powstrzymanie si od odbierania ycia, powstrzymanie si od kradziey,
powstrzymanie si od bezwstydu. Mnisi, to jest nazywane waciwym postpowaniem.
Co to jest waciwe ycie?

To jest sytuacja, gdy ucze szlachetnych, porzuciwszy nieuczciwe ycie zaczyna
2012 Andrew Dalek

prowadzi ycie waciwie. Mnisi, to jest nazywane waciwym yciem.
Co to jest waciwy wysiek?

To jest sytuacja, gdy mnich podejmuje zamiar, wytrwale dy, utrzymuje intencje i
dokada stara w celu niepowstawania zych, nierozsdnych sytuacji, ktre jeszcze nie
powstay. Podejmuje zamiar, wytrwale dy, utrzymuje intencje i dokada stara w celu
porzucenia zych, nierozsdnych sytuacji, ktre powstay. Podejmuje zamiar, wytrwale
dy, utrzymuje intencje i dokada stara w celu powstania rozsdnych sytuacji, ktre
jeszcze nie powstay. Podejmuje zamiar, wytrwale dy, utrzymuje intencje i dokada
stara w celu utrzymania, nie pomniejszenia, wzrostu i penego rozwoju rozsdnych
sytuacji, ktre powstay. Mnisi, to jest nazywane waciwym wysikiem.
Co to jest waciwa uwano?

To jest sytuacja, gdy mnich pozostaje uwany wzgldem ciaa wewntrz i na zewntrz,
dbay, uwany i w peni wiadomy - porzucajc pragnienia i stresy w odniesieniu do
wiata. Pozostaje pozostaje uwany wzgldem uczu wewntrz i na zewntrz, dbay,
uwany i w peni wiadomy - porzucajc pragnienia i stresy w odniesieniu do wiata.
Pozostaje uwany wzgldem umysu wewntrz i na zewntrz, dbay, uwany i w peni
wiadomy - porzucajc pragnienia i stresy w odniesieniu do wiata. Pozostaje uwany
wzgldem fenomenw wewntrz i na zewntrz, dbay, uwany i w peni wiadomy -
porzucajc pragnienia i stresy w odniesieniu do wiata. Mnisi, to jest nazywane
waciw uwanoci.
Co to jest waciwe skupienie?

To jest sytuacja, gdy mnich cakowicie wycofany e zmysowoci, wycofany z
nierozsdnych wartoci mentalnych - wchodzi i pozostaje na pierwszym poziomie
skupienia medytacyjnego: rozkosz i bogo zrodzone z wycofania, ktrym towarzyszy
ukierunkowana myl i rozpoznanie. Zatrzymujc ukierunkowane myli i rozpoznanie,
wchodzi i pozostaje na drugim poziomie skupienia medytacyjnego: rozkosz i bogo
zrodzone z koncentracji, zjednoczenie uwanoci wolnej od ukierunkowanej myli i
rozpoznania - wewntrzna pewno. Z zanikaniem rozkoszy pozostaje w rwnowadze, w
peni wiadomy i uwany, fizycznie odczuwa bogo. Wchodzi i pozostaje na trzecim
poziomie skupienia medytacyjnego, ktry szlachetni okrelaj jako: 'Spokojny i w peni
wiadomy w przyjemnych rejonach.' Z porzuceniem przyjemnoci i blu - jak i z
wczeniejszym zanikniciem uniesienia i stresu - wchodzi i pozostaje na czwartym
poziomie skupienia medytacyjnego: nieskalana czysto spokojnej rwnowagi i penej
wiadomoci, ani przyjemno, ani bl. Mnisi, to jest nazywane waciwym skupieniem.
1.3.2 Sutta o praktykowaniu wskaza.
Sutta o praktykowaniu wskaza.

Sakhitta Annahaguposatha Sutta, AN V,5
Oto co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony przebywa w gaju Jety, w klasztorze ofiarowanym przez

Anathapindik, w pobliu Savatthi. Wwczas to, Bogosawiony zwrci si do mnichw
nastpujcymi sowami:
"Mnisi, witowanie peni ksiyca wzbogacone przestrzeganiem tych omiu wskaza
2012 Andrew Dalek

82 Tipitaka
przynosi dobry owoc, ogromny poytek, jest ofiar ktra ma dugotrwae konsekwencje.
Mnisi, penia ksiyca ubogacona omioma wskazaniami, przestrzeganymi w jaki to
sposb przynosi dobry owoc, ogromny poytek, jest ofiar ktra ma dugotrwae
konsekwencje?
Oto mnisi, ucze szlachetnych podejmuje nastpujc refleksj: "Tak dugo jak ycie
trwa, szlachetni zaprzestali niszczenia tego co yje, wyzbyli si uzbrojenia, a
posugiwanie si pakami i broni stao si dla nich wstydem. Trwaj w przyjani do
wszystkich istot. Tego dnia i nocy ja rwnie, zaprzestaj niszczenia tego co yje,
wyzbd si uzbrojenia, a posugiwanie si pakami i broni bdzie dla mnie wstydem.
Bd trwa w przyjani do wszystkich istot. W ten oto sposb bd naladowa
szlachetnych, witowa peni ksiyca i uwiecz sam siebie pierwszym czynnikiem
na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni zaprzestai brania tego co nie dane, chccy tylko
tego co dane, trwaj w czystoci bez zabierania. Tego dnia i nocy ja rwnie,
zaprzestaj brania tego co nie dane, chcc tylko tego co dane, bd trwa w czystoci
bez zabierania. W ten oto sposb bd naladowa szlachetnych, witowa penie
ksiyca i uwiecz sam siebie drugim czynnikiem na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni zaprzestai nieszlachetnego ycia, trwaj
wyemacypowani z niskich zachowan seksualnych. Tego dnia i nocy ja rwnie,
zaprzestaj nieszlachetnego ycia, bd trwa wyemacypowany z niskich zachowan
seksualnych. W ten oto sposb bd naladowa szlachetnych, witowa penie
ksiyca i uwiecz sam siebie trzecim czynnikiem na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni zaprzestai mwienia nieprawdy, trwaj bez
kamania, trwaj bez dysput w wiecie, godni zaufania i prawdomwni. Tego dnia i nocy
ja rwnie, zaprzestaj mwienia nieprawdy, bd trwa bez kamania, bd trwa bez
dysput w wiecie, godzien zaufania i prawdomwny. W ten oto sposb bd naladowa
szlachetnych, witowa penie ksiyca i uwiecz sam siebie czwartym czynnikiem
na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni zaprzestai brania rodkw odurzajacych i nie
uywaja sfermentowanych trunkw. Tego dnia i nocy ja rwnie, zaprzestaj brania
rodkw odurzajacych i nie bd uywa sfermentowanych trunkw. W ten oto sposb
bd naladowa szlachetnych, witowa penie ksiyca i uwiecz sam siebie pitym
czynnikiem na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni przyjmuj tylko jeden posiek dziennie i zaprzestai
jedzenia w nocy i w zakazanych godzinach. Tego dnia i nocy ja rwnie, zaczn
przyjmowac tylko jeden posiek dziennie i zaprzestan jedzenia w nocy i w zakazanych
godzinach. W ten oto sposb bd naladowa szlachetnych, witowa penie ksiyca
i uwiecz sam siebie szstym czynnikiem na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni porzucili tace, piewy, koncerty, zwiedzanie,
zdobienie siebie kwiatami, zapachami i kosmetykami. Tego dnia i nocy ja rwnie,
porzucam tace, piewy, koncerty, zwiedzanie, zdobienie siebie kwiatami, zapachami i
kosmetykami. W ten oto sposb bd naladowa szlachetnych, witowa penie
ksiyca i uwiecz sam siebie siodmym czynnikiem na drodze ku Przebudzeniu."
"Tak dugo jak ycie trwa, szlachetni porzucili wykwintne siedziska oraz ka i spia na
2012 Andrew Dalek

zwykym posaniu. Tego dnia i nocy ja rwnie, porzucam wykwintne siedziska oraz
ka i bd spa na zwykym posaniu. W ten oto sposb bd naladowa
szlachetnych, witowa penie ksiyca i uwiecz sam siebie smym czynnikiem na
drodze ku Przebudzeniu."
Mnisi, witowanie peni ksiyca uwieczone przestrzeganiem tych omiu wskaza

przynosi dobry owoc, ogromny poytek, jest ofiar ktra ma dugotrwae konsekwencje."
1.3.3 Sutta dla Malunkyaputty.
Sutta dla Malunkyaputty.

Malunkyaputta Sutta, SN XXXV.95.
Pewnego razu Czcigodny Malunkyaputta uda si do Bogosawionego. Po przybyciu,

skoni si i usiad z boku. Tak siedzc, zwrci si do Bogosawionego z szacunkiem:
"Byo by dobrze Panie, gdyby Bogosawiony zechcial mnie naucza skrconej
Dhammy. Usyszawszy sam esencj Dhammy od Bogosawionego, mgbym trwa
praktykujc w odosobnieniu uwany, gorliwy, zdeterminowany."
"Malunkyaputto, co ja powiem modym mnichom skoro ty, starszy ju, dobiegajcy
kresu ycia, prosisz o wykadnie Dhammy w skrconej formie?"
"Panie, mimo e ja jestem ju stary, dobiegajcy kresu ycia, prosz: ucz mnie
Dhammy w skrconej formie. Niechaj Ten Ktry Przeszed uczy mnie skrconej
Dhammy. Moe tak si zdarzy, e zrozumiem sowa Bogosawionego. Moe si
przeciez tak zdarzy, e dotr do mnie sowa Dhammy Bogosawionego!
"Jak mylisz Malunkyaputto, ksztaty dowiadczane przez wzrok, takie, ktrych twoje
oko nigdy nie widzao, takie ktrych nigdy nie widzae, ktrych nie widzisz, i ktrych
nigdy nie zobaczysz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich zamiowanie?"
"Nie Panie."
"Jak mylisz Malunkyaputto, dzwiki dowiadczane przez ucho, takie, ktrych twoje
ucho nigdy nie syszao, takie ktrych nigdy nie syszaes, ktrych nie syszysz, i
ktrych nigdy nie usyszysz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich
zamiowanie?"
"Nie Panie."
"Jak mylisz Malunkyaputto, zapachy dowiadczane przez nos, takie, ktrych twj nos
nigdy nie wcha, takie ktrych nigdy nie wchae, ktrych nie wchasz, i ktrych
nigdy nie powchasz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich zamiowanie?"
"Nie Panie."
"Jak mylisz Malunkyaputto, smaki dowiadczane przez jzyk, takie, ktrych twj jzyk
nigdy nie czu, takie ktrych nigdy nie smakowae, ktrych nie smakujesz, i ktrych
nigdy nie posmakujesz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich zamiowanie?"
"Nie Panie."
"Jak mylisz Malunkyaputto, dotknicia dowiadczane przez ciao, takie, ktrych twoje
ciao nigdy nie dotykao, takie ktrych nigdy nie dotykae, ktrych nie dotykasz, i
ktrych nigdy nie dotkniesz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich
zamiowanie?"
"Nie Panie."
"Jak mylisz Malunkyaputto, myli dowiadczane przez umys, takie, ktrych twj
umys nigdy nie pomyla, takie ktrych nigdy nie pomylae, ktrych nie mylisz, i
ktrych nigdy nie pomylisz. Czy pragniesz ich z pasj, czy masz do nich
zamiowanie?"
2012 Andrew Dalek

84 Tipitaka
"Nie Panie."
"Tak wic Malunkyaputto, jesli chodzi o zjawiska widziane, syszane, dotykane albo
doznane:
W widzeniu jest tylko zobaczone, w syszeniu jest tylko usyszane, w dotyku jest tylko
dotknite, w doznaniu jest tylko doznane. I tak wanie powiniene praktykowa.
Kiedy dla ciebie w widzeniu bdzie tylko zobaczone, w syszeniu bdzie tylko
usyszane, w dotykaniu bdzie tylko dotknite, w doznawaniu bdzie tylko doznane,
wtedy Malunkyaputto nie ma w tym ciebie. Kiedy nie ma w tym ciebie, tam ciebie nie
ma. Kiedy tam ciebie nie ma, nie ma ciebie tutaj, nie ma ciebie tam, ani te pomidzy
tymi dwoma. To! samo to, jest kocem cierpienia!"
"Rozumiem Panie, szczegowo tak oto rozumiem znaczenie tego co Bogosawiony

przekazae w skrcie:
Widzc form,
kiedy uwano zanikna:
zawadnity przez zachwyt,
ogarnity pasj umysu,
czuje, przygwodony uczuciem.
Uczucie zrodzone z formy,
ogromnie si rozrasta,
a apczywo i niepokj,
zaczynaj rani umys.
Tak wzbiera cierpienie, stres,
o ktrych powiedziano,
e s dalekie od Ukojenia.
Syszc dwik,
Uczucie zrodzone z dwiku,
zaczynaj rani umys.
Wchajc zapach,
Uczucie zrodzone z zapachu,
zaczynaj rani umys.
2012 Andrew Dalek

Smakujc smak,
Uczucie zrodzone e smaku,
zaczynaj rani umys.
Dotykajc ciaem,
Uczucie zrodzone z ciaa,
zaczynaj rani umys.
Tak wzbieraj cierpienie, stres,
Pomylawszy myl,
Uczucie zrodzone z idei,
zaczynaj rani umys.
Nieowadnity pasj dla form,

kiedy uwano jest ustabilizowana:
wolny od pasji umysu,
wie nieprzytoczony.
Kiedy widzi form,

a nawet kiedy doznaje uczucia:
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
Tak oto nie wzbieraj cierpienie i stres,
2012 Andrew Dalek

86 Tipitaka
Nieowadnity pasj dla dwikw,

wie nieprzytoczony.
Kiedy syszy dwik,
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
Nieowadnity pasj dla zapachw,

wie nieprzytoczony.
Kiedy wcha zapach,
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
Nieowadnity pasj dla smakw,

wie nieprzytoczony.
Kiedy smakuje smak,
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
Nieowadnity pasj dla dotyku,

wie nieprzytoczony.
Kiedy czuje dotyk,
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
2012 Andrew Dalek

Nieowadnity pasj dla myli,

wie nieprzytoczony.
Kiedy myli myl,
pozwala im przemin,
nie gromadzi ich.
Trwa w uwanoci.
Tak oto Panie, rozumiem szczegowo znaczenie tego co Bogosawiony przekaza w

skrcie."
"Dobrze Malunkyaputto. Bardzo dobrze, e rozumiesz szczegowo to co przekazaem
w skrcie."
Czcigodny Malunkyaputta po otrzymaniu reprymendy i pouczenia od Bogosawionego,

powsta e swego miejsca i odda mu pokon. Nastpnie obszed go dookoa w taki
sposb aby Bogosawiony by po jego prawej stronie, po czym wyszed.
Przebywajc w samotnoci, odosobniony, uwany i zdecydowany, w niedugim czasie
osign i pozosta w najwyszym celu witego ycia dla ktrego synowie wszystkich
klas wychodz z domw w bezdomno. Osign cel poznawszy go dla siebie tu i
teraz. Zrozumia "Zradzanie dobiego koca, wite ycie zostao wypenione, wszystko
zostao dokonane. Nie ma ju nic wicej na tym wiecie." Tak oto Czcigodny
Malunkyaputta sta si Arachantem.
1.3.4 Sutta o Czterech Ustanowieniach Uwanoci.
Sutta o Czterech Ustanowieniach Uwanoci.

Satipatthana Sutta, MN 10.
Oto co usyszaem:
Kiedy Bogosawiony przebywa w miecie zwanym Kammasadhamma kraju Kuru,
przemwi:
"Mnisi."
"Panie", odpowiedzieli mnisi.
Bogosawiony powiedzia: "Oto jest ta bezporednia ku celowi cieka, wiodca ku

oczyszczeniu istot, ku pokonaniu alu i lamentw, ku zanikowi stresu i przykroci, ku
powstaniu wiedzy i ku Nibbanie. Inaczej mwic, te oto cztery ustanowienia uwanoci:
gdy mnich trwa skupiony na ciele takim jakim jest - dbay, czujny i w peni wiadomy,
odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata. Trwa skupiony na
uczuciach takimi jakimi s - dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia
i zmartwienia w odniesieniu do wiata. Trwa skupiony na doznaniach takimi jakimi s -
dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu
do wiata. Trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s - dbay, czujny i w peni
2012 Andrew Dalek

88 Tipitaka
wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata.
1. CIAO. (KAYANUPASSANA)
1a. Oddychanie. (Anapana)
A jak mnich trwa skupiony na ciele takim jakim jest?

W przypadku, gdy mnich uda si do lasu, usiad ze skrzyowanymi nogami w cieniu
drzewa lub w pustym miejscu, utrzymuje ciao wyprostowane, z uwanoci ustalon wok
ust. Zawsze w peni wiadomy, wiadomie wdycha i wiadomie wydycha.
Robic dugi wdech obserwuje, e jest to dugi wdech, a robic dugi wydech obserwuje, e
jest to dugi wydech. Albo robic krtki wdech obserwuje, e jest to krtki wdech, a robic
krtki wydech obserwuje, e jest to krtki wydech. Robic wdech praktykuje dowiadczanie
caego ciaa i robic wydech praktykuje dowiadczanie caego ciaa. Robic wdech
praktykuje uspokajanie inicjacji formujcych ciao i robic wydech praktykuje uspokajanie
inicjacji formujcych ciao. Jak wprawny tokarz lub jego pomocnik, gdy robi dugi obrt, wie,
e jest to dugi obrt, a gdy robi krtki obrt, wie, e jest to krtki obrt. W ten wanie
sposb mnich robic dugi wdech obserwuje, e jest to dugi wdech, a robic krtki wydech
obserwuje, e jest to krtki wydech. Robic krtki wdech obserwuje, e jest to krtki
wdech, robic dugi wydech obserwuje, e jest to dugi wydech. Wdychajc praktykuje
dowiadczanie caego ciaa i wydychajc praktykuje dowiadczanie caego ciaa.
Wdychajc praktykuje uspokajanie inicjacji formujcych ciao i wydychajc praktykuje
uspokajanie inicjacji formujcych ciao.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na ciele takim jakim jest, wewntrz
i na zewntrz, a rwnie staje si wci od nowa skupiony na ciele takim jakim jest
jednoczenie wewntrz i na zewntrz. Albo staje si wci od nowa skupiony na procesie
powstawania fenomenu cielesnoci, a rwnie staje si wci od nowa skupiony na
procesie rozpadu fenomenu cielesnoci, albo staje si wci od nowa skupiony
jednoczenie na procesie powstawania i rozpadu fenomenu cielesnoci. Sumujc:
uwiadomienie "oto ciao", jest utrzymywane w obszarze jego wiedzy i pamici. Pozostaje
niezaleny, niesplamiony dz niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od
nowa skupiony na ciele takim jakim jest.
1b. Postawy (Iriyapatha)
Rwnie kiedy chodzi, mnich obserwuje, e chodzi. Stojc obserwuje, e stoi. Siedzc
obserwuje, e siedzi. Lec obserwuje, e ley. Jakkolwiek jego ciao nie byo by uoone,
mnich to obserwuje. W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na ciele jako
ciele, wewntrz i na zewntrz. Tak wanie mnich pozostaje skupiony na ciele jako ciele.
1c. Zrozumienie (Sampajanna)
Rwnie kiedy idzie do przodu i kiedy zawraca, utrzymuje pen uwano. Kiedy patrzy
blisko i kiedy spoglda daleko, utrzymuje pen uwano. Kiedy zgina i kiedy prostuje
koczyny, utrzymuje pen uwano. Kiedy nosi swoje ubranie i misk, utrzymuje pen
uwano. Kiedy je, pije, uje i smakuje, utrzymuje pen uwano. Kiedy oddaje mocz i
wyprnia si, utrzymuje pen uwano. Kiedy chodzi, stoi, siedzi, zasypia, budzi si,
mwi i zachowuje milczenie, utrzymuje pen uwano.
i na zewntrz. Tak wanie mnich pozostaje skupiony na ciele takim jakim jest.
1d. Nieczystoci (Patikulamanasika)
2012 Andrew Dalek

Rwnie, zupenie jak kiedy worek z otworami na obu stronach byby wypeniony ziarnem
rnego rodzaju: pszenic, ryem, maymi fasolami, duymi fasolami, sezamem,
nieuskanym ryem, a kto o dobrym wzroku, przesypujc je, obserwowa by e: "To jest
pszenica. To jest ry. To s mae fasole. To s due fasole. To jest ziarno sezamowe, a to
jest nieuskany ry." W ten sam sposb mnich podejmuje refleksje nad tym ciaem od stp
do gowy. Od czubka gowy w d a po stopy, to ciao jest pene rnych nieczystych
rzeczy: W tym ciele s: wosy na gowie, wosy na skrze, paznokcie, zby, skra,
minie, cigna, koci, szpik, nerki, serce, wtroba, opucna, ledziona, puca, dugie
jelito i krtkie jelito, odbyt, odchody, , ropa, krew, pot, zy, tuszcz skrny, lina, luz,
pyn stawowy, mocz.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na ciele jako ciele, wewntrz i na
zewntrz. Tak wanie mnich pozostaje skupiony na ciele takim jakim jest.
1e. Elementy (Dhatumanasika)
Rwnie, tak jak wprawny rzenik albo jego pomocnik, zabiwszy krow siadby na rozdrou
aby j powiartowa w kawaki, tak samo mnich kontempluje to ciao ywe czy martwe
dzielc je na cztery rodzaje materii zwane elementem ziemi, elementem wody, elementem
ognia i elementem wiatru: "W tym ciele znajduj si elementy twarde i mikkie, pynne i
suche, ciepe i zimne, wibrujce i nieruchome."
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na ciele jako ciele, wewntrz i na
zewntrz. Tak wanie mnich pozostaje skupiony na ciele takim jakim jest.
1f. Stopnie rozkadu (Navasivathika)
Rwnie, zupenie jak gdyby zobaczy zwoki lece w kostnicy przez jeden dzie, dwa dni,
trzy dni, martwe, obrzmiae, bez ycia i rozkadajce si miso. Porwnuje to do tego
wanie ciaa: "To ciao rwnie ma tak sam natur, taka wic jest jego przyszo, takie
jest jego przeznaczenie, ktrego nie mona unikn."
Albo gdyby zobaczy zwoki wyrzucone z kostnicy, podziobane przez kruki, spy,
drapieniki. Rozszarpane przez psy, hieny i rnych innych padlinoercw. Szkielet e
strzpami misa, umazany krwi, wci poczony cignami. Szkielet bez misa,
umazany krwi i wci poczony cignami. Szkielet bez misa i krwi, wci poczony
cignami. Koci rozczone od szkieletu, rozsypane wok na wszystkie strony: Oto ko
stopy, a to ko podudzia, tu jest ko udowa, a tutaj ko miednicy, tutaj ko
krgosupa, a tutaj ebro, tu mostek, a tutaj ko ramieniowa. Oto koci karku, tutaj
szczka a tam zb. Tam ley czaszka. Koci wybielone, w kolorze muszli. Koci na
stosach, lece tam od ponad roku. Rozpadajce si w py. Porwnuje to do tego wanie
ciaa: "To ciao rwnie ma tak sam natur, taka wic jest jego przyszo, takie jest
jego przeznaczenie, ktrego nie mona unikn."
i na zewntrz, albo staje si wci od nowa skupiony na ciele takim jakim jest
jednoczenie wewntrz i na zewntrz. Albo staje si wci od nowa skupiony na procesie
powstawania fenomenu cielesnoci, albo staje si wci od nowa skupiony na procesie
rozpadu fenomenu cielesnoci, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie na
procesie powstawania i rozpadu fenomenu cielesnoci. Sumujc: uwiadomienie "oto
ciao", jest utrzymywane w obszarze jego wiedzy i pamici. Pozostaje niezaleny,
niesplamiony dz niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od nowa
skupiony na ciele takim jakim jest.
2. UCZUCIA (VEDANANUPASSANA)
2012 Andrew Dalek

90 Tipitaka
A jak mnich trwa skupiony na uczuciach takimi jakimi s?

W przypadku, gdy mnich doznajc bolesnego uczucia, obserwuje, e doznaje bolesnego
uczucia. Doznajc przyjemnego uczucia, obserwuje, e doznaje przyjemnego uczucia.
Doznajc ani bolesnego, ani przyjemnego uczucia, obserwuje, e doznaje ani bolesnego,
ani przyjemnego uczucia.
Doznajc bolesnego uczucia z udziaem cielesnoci, obserwuje, e doznaje bolesnego
uczucia z udziaem cielesnoci. Doznajc bolesnego uczucia bez udziau cielesnoci,
obserwuje, e doznaje bolesnego uczucia bez udziau cielesnoci. Doznajc przyjemnego
uczucia z udziaem cielesnoci, obserwuje, e doznaje przyjemnego uczucia z udziaem
cielesnoci. Doznajc przyjemnego uczucia bez udziau cielesnoci, obserwuje, e doznaje
przyjemnego uczucia bez udziau cielesnoci. Doznajc ani bolesnego, ani przyjemnego
uczucia z udziaem cielesnoci, obserwuje, e doznaje ani bolesnego, ani przyjemnego
uczucia z udziaem cielesnoci. Doznajc ani bolesnego, ani przyjemnego uczucia bez
udziau cielesnoci, obserwuje, e doznaje ani bolesnego, ani przyjemnego uczucia bez
udziau cielesnoci.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na uczuciach takimi jakimi s,
wewntrz i na zewntrz, albo staje si wci od nowa skupiony na uczuciach takimi jakimi
s jednoczenie wewntrz i na zewntrz. Albo staje si wci od nowa skupiony na
procesie powstawania fenomenu uczu, albo staje si wci od nowa skupiony na procesie
rozpadu fenomenu uczu, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie na procesie
powstawania i rozpadu fenomenu uczu. Sumujc: uwiadomienie "oto uczucia", jest
utrzymywane w obszarze jego wiedzy i pamici. Pozostaje niezaleny, niesplamiony dz
niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od nowa skupiony na uczuciach
takimi jakimi s.
3. DOZNANIA (CITTANUPASSANA)
A jak mnich trwa skupiony na doznaniach takimi jakimi s?

W przypadku, gdy doznaje namitnoci, zauwaa, e doznaje namitnoci. Gdy nie
doznaje namitnoci, obserwuje, e nie doznaje namitnoci.
Gdy umys doznaje niechci, obserwuje, e doznaje niechci. Gdy nie doznaje niechci,
obserwuje, e nie doznaje niechci. Gdy umys doznaje uudy, obserwuje, e doznaje
uudy. Gdy nie doznaje uudy, obserwuje, e nie doznaje uudy. Gdy doznaje ndzy i
poda, obserwuje, e doznaje ndzy i poda. Gdy doznaje rozproszenia, obserwuje,
e doznaje rozproszenia. Gdy doznaje rozwoju, obserwuje, e doznaje rozwoju. Gdy
doznaje braku rozwoju, obserwuje, e doznaje braku rozwoju. Gdy doznaje wspaniaoci,
obserwuje, e doznaje wspaniaoci. Gdy nie doznaje wspaniaoci, obserwuje, e nie
doznaje wspaniaoci. Gdy doznaje koncentracji, obserwuje, e doznaje koncentracji. Gdy
doznaje rozproszenia, obserwuje, e doznaje rozproszenia. Gdy doznaje chwilowego
oczyszczenia, obserwuje, e doznaje chwilowego oczyszczenia. Gdy nie doznaje
chwilowego oczyszczenia, obserwuje, e nie doznaje chwilowego oczyszczenia.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na doznaniach takimi jakimi s,
wewntrz i na zewntrz, albo staje si wci od nowa skupiony na doznaniach takimi jakimi
procesie powstawania fenomenu dozna, albo staje si wci od nowa skupiony na
procesie rozpadu fenomenu dozna, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie
na procesie powstawania i rozpadu fenomenu dozna. Sumujc: uwiadomienie "oto
doznanie", jest utrzymywane w obszarze jego wiedzy i pamici. Pozostaje niezaleny,
niesplamiony dz niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od nowa
skupiony na doznaniach takimi jakimi s.
4.ZJAWISKA, FENOMENY (DHAMMANUPASSANA)

4a. W odniesieniu do Przeszkd (Nivarana)
2012 Andrew Dalek

A jak mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s?

W przypadku, gdy mnich trwa skupiony na zjawiskach Wycznie jako zjawiskach w
odniesieniu do piciu przeszkd. A jak mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s
w odniesieniu do piciu przeszkd? Tak jest w przypadku, gdy mnich, gdy jest w nim
podanie zmysowe, obserwuje e: "Jest we mnie podanie zmysowe". Albo kiedy nie
ma podania zmysowego, obserwuje e: "Nie ma we mnie podania zmysowego".
Obserwuje, jak powstaje w nim podanie zmysowe, ktrego nie byo. Obserwuje
porzucenie podania zmysowego ktre istniao. Obserwuje, e porzucone podanie
zmysowe wicej si nie pojawia.
Albo w przypadku, gdy mnich, gdy jest w nim za wola, obserwuje e: "Jest we mnie za
wola". Albo kiedy nie ma zej woli, obserwuje e: "Nie ma we mnie zej woli". Obserwuje,
jak powstaje w nim za wola, ktrej nie byo. Obserwuje porzucenie zej woli ktra istniaa.
Obserwuje, e porzucona za wola wicej si nie pojawia.
Albo w przypadku, gdy mnich, gdy jest w nim ospao, obserwuje e: "Jest we mnie
ospao". Albo kiedy nie ma ospaoci, obserwuje e: "Nie ma we mnie ospaoci".
Obserwuje, jak powstaje w nim ospao, ktrej nie byo. Obserwuje porzucenie ospaoci
ktra istniaa. Obserwuje, e porzucona ospao wicej si nie pojawia.
Albo w przypadku, gdy mnich, gdy jest w nim niepokj, obserwuje e: "Jest we mnie
niepokj". Albo kiedy nie ma niepokoju, obserwuje e: "Nie ma we mnie niepokoju".
Obserwuje, jak powstaje w nim niepokj, ktrego nie byo. Obserwuje porzucenie niepokoju
ktry istnia. Obserwuje, e porzucony niepokj wicej si nie pojawia. Albo w przypadku,
gdy mnich, gdy jest w nim niepewno, obserwuje e: "Jest we mnie niepewno". Albo
kiedy nie ma niepewnoci, obserwuje e: "Nie ma we mnie niepewnoci". Obserwuje, jak
powstaje w nim niepewno, ktrej nie byo. Obserwuje porzucenie niepewnoci ktra
istniaa. Obserwuje, e porzucona niepewno wicej si nie pojawia.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach Wycznie jako
zjawiskach jednoczenie wewntrz i na zewntrz. Albo staje si wci od nowa skupiony
na procesie powstawania fenomenu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony na
procesie rozpadu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie na procesie
powstawania i rozpadu zjawisk. Sumujc: uwiadomienie "oto rnorodne zjawiska", jest
niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach
takimi jakimi s w odniesieniu do piciu przeszkd.
4b. W odniesieniu do Zespow Zapau (Khandha)
Rwnie, mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do piciu

zespow zapau. A jak mnich trwa skupiony na inicjacjach jako inicjacjach w odniesieniu
do piciu zespow zapau? W przypadku, gdy mnich obserwuje: "Oto jest materia, oto jej
powstanie, oto jej zaniknicie. Oto jest uczucie, oto jego powstanie, oto jego zaniknicie.
Oto jest percepcja, oto jej powstanie, oto jej zaniknicie. Oto jest inicjacja, oto jej
powstanie, oto jej zaniknicie. Oto jest wiadomo, oto jej powstanie, oto jej zaniknicie."
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach Wycznie jako
zjawiskach, wewntrz i na zewntrz, albo staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach
Wycznie jako zjawiskach jednoczenie wewntrz i na zewntrz. Albo staje si wci od
nowa skupiony na procesie powstawania zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony na
procesie rozpadu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie na procesie
powstawania i rozpadu zjawisk. Sumujc: uwiadomienie "oto rnorodne zjawiska", jest
niczego w wiecie. Tak wanie mnich staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach
takimi jakimi s w odniesieniu do piciu zespow zapau.
2012 Andrew Dalek

92 Tipitaka
4c. W odniesieniu do Baz Zmysw (Ayatana)
Rwnie, mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do szeciu

zmysw. A jak mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do
szeciu zmysw? W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne oku i obserwuje oko
oraz obserwuje przywizanie powstajce w zalenoci od nich. Obserwuje powstanie
przywizania ktrego nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania ktre istniao.
Obserwuje, e porzucone przywizanie wicej si nie pojawia.
W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne uchu i obserwuje ucho oraz obserwuje
przywizanie powstajce w zalenoci od nich. Obserwuje powstanie przywizania ktrego
nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania ktre istniao. Obserwuje, e porzucone
przywizanie wicej si nie pojawia. W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne
nosowi i obserwuje nos oraz obserwuje przywizanie powstajce w zalenoci od nich.
Obserwuje powstanie przywizania ktrego nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania
ktre istniao. Obserwuje, e porzucone przywizanie wicej si nie pojawia.
W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne jzykowi i obserwuje jzyk oraz
obserwuje przywizanie powstajce w formacje od nich. Obserwuje powstanie przywizania
ktrego nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania ktre istniao. Obserwuje, e
porzucone przywizanie wicej si nie pojawia.
W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne ciau i obserwuje ciao oraz obserwuje
przywizanie powstajce w zalenoci od nich. Obserwuje powstanie przywizania ktrego
nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania ktre istniao. Obserwuje, e porzucone
przywizanie wicej si nie pojawia.
W przypadku, gdy mnich obserwuje formy dostpne intelektowi i obserwuje intelekt oraz
obserwuje przywizanie powstajce w zalenoci od nich. Obserwuje powstanie
przywizania ktrego nie byo. Obserwuje porzucenie przywizania ktre istniao.
Obserwuje, e porzucone przywizanie wicej si nie pojawia.
W ten sposb mnich staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s
wewntrz i na zewntrz, albo staje si wci od nowa skupiony na zjawiskach takimi jakimi
procesie powstawania fenomenu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony na
procesie rozpadu fenomenu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony jednoczenie
na procesie powstawania i rozpadu fenomenu zjawisk. Sumujc: uwiadomienie "oto
rnorodne zjawiska", jest utrzymywane w obszarze jego wiedzy i pamici. Pozostaje
nowa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do szeciu zmysw.
4d. W odniesieniu do Czynnikw Wyganicia (Bojjhanga)
Rwnie, mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do siedmiu

czynnikw Wyganicia. A jak mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w
odniesieniu do siedmiu czynnikw Wyganicia? W przypadku, gdy mnich, gdy jest w nim
uwano jako czynnik Wyganicia, obserwuje, e: "Jest we mnie uwano jako czynnik
Wyganicia." Gdy nie ma w nim uwanoci jako czynnika Wyganicia, obserwuje, e:
"Nie ma we mnie uwanoci jako czynnika Wyganicia." Obserwuje powstanie uwanoci
jako czynnika Wyganicia ktrego nie byo. Obserwuje kulminacj uwanoci jako
czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
"Jest we mnie zrozumienie jako czynnik Wyganicia." Gdy nie ma w nim zrozumienia jako
czynnika Wyganicia, obserwuje, e: "Nie ma we mnie zrozumienia jako czynnika
Wyganicia." Obserwuje powstanie zrozumienia jako czynnika Wyganicia ktrego nie
byo.Obserwuje kulminacje zrozumienia jako czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
2012 Andrew Dalek

"Jest we mnie cierpliwo jako czynnik Wyganicia." Gdy nie ma w nim cierpliwoci jako
czynnika Wyganicia, obserwuje, e: "Nie ma we mnie cierpliwoci jako czynnika
Wyganicia." Obserwuje powstanie cierpliwoci jako czynnika Wyganicia ktrego nie
byo. Obserwuje kulminacje cierpliwoci jako czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
"Jest we mnie rado jako czynnik Wyganicia." Gdy nie ma w nim radoci jako czynnika
Wyganicia, obserwuje, e: "Nie ma we mnie radoci jako czynnika Wyganicia."
Obserwuje powstanie radoci jako czynnika Wyganicia ktrego nie byo. Obserwuje
kulminacje radoci jako czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
"Jest we mnie agodno jako czynnik Wyganicia." Gdy nie ma w nim agodnoci jako
czynnika Wyganicia, obserwuje, e: "Nie ma we mnie agodnoci jako czynnika
Wyganicia." Obserwuje powstanie agodnoci jako czynnika Wyganicia ktrego nie
byo. Obserwuje kulminacje agodnoci jako czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
"Jest we mnie spokojne skupienie jako czynnik Wyganicia." Gdy nie ma w nim
spokojnego skupienia jako czynnika Wyganicia, obserwuje, e: "Nie ma we mnie
spokojnego skupienia jako czynnika Wyganicia." Obserwuje powstanie spokojnego
skupienia jako czynnika Wyganicia ktrego nie byo. Obserwuje kulminacje spokojnego
skupienia jako czynnika Wyganicia ktry zaistnia.
procesie powstawania fenomenu zjawisk. Albo staje si wci od nowa skupiony na
na procesie powstawania i rozpadu fenomenu zjawisk. Sumujc: uwiadomienie "oto
nowa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do siedmiu czynnikw
Wyganicia.
4e. W odniesieniu do Czterech Szlachetnych Prawd (Sacca)
Rwnie, mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do Czterech

Szlachetnych Prawd. A jak mnich trwa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w
odniesieniu do Czterech Szlachetnych Prawd? W przypadku, gdy mnich obserwuje w
obecnej chwili: "Oto cierpienie", dowiadczajc tego. "Oto powstawanie cierpienia",
dowiadczajc tego. "Oto ustanie cierpienia", dowiadczajc tego. "Oto cieka wiodca
do ustania cierpienia", dowiadczajc tego.
procesie powstawania fenomenu zjawisk, albo staje si wci od nowa skupiony na
na procesie powstawania i rozpadu fenomenu obiektw. Sumujc: uwiadomienie "oto
niezaleny, niesplamiony dz niczego w wiecie Tak wanie mnich staje si wci od
nowa skupiony na zjawiskach takimi jakimi s w odniesieniu do Czterech Szlachetnych
Prawd.
5. ZAKOCZENIE
Jeli kto rozwijaby te cztery ustanowienia uwanoci w ten sposb przez siedem lat,
moe mu to przynie jeden z dwch owocw: bezporednie poznanie tu i teraz, a gdyby
byy jakie pozostaoci zapau - bezpowrotno do zradzania.
2012 Andrew Dalek

94 Tipitaka
[przez sze lat, pi lat, cztery lata, miesice, dni etc...]

Jeli kto rozwijaby te cztery ustanowienia uwanoci w ten sposb przez siedem dni,
moe mu to przynie jeden z dwch owocw: bezporednie poznanie tu i teraz, a gdyby
byy jakie pozostaoci zapau - bezpowrotno do zradzania.
Oto taka jest ta bezporednia ku celowi cieka, wiodca ku oczyszczeniu istot, ku

pokonaniu alu i lamentw, ku zanikowi stresu i przykroci, ku powstaniu wiedzy i ku
Nibbanie. Inaczej mwic, te cztery ustanowienia uwanoci."
To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowani mnisi rozkoszowali si sowami

Bogosawionego.
1.3.5 Sutta o oddychaniu.
Sutta o oddychaniu.
Anapanasati Sutta, MN.118.
Oto co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony przebywa w Savatthi we Wschodnim Klasztorze Miagary
wraz z czcigodnym Sariputt, czcigodnym Maha Mogallan, czcigodnym Maha Kassap,
czcigodnym Maha Kotthit, czcigodnym Maha Kappin, czcigodnym Maha Kund,
czcigodnym Revat i czcigodnym Anand oraz wieloma innymi dobrze znanymi Starszymi.
Wwczas to Starsi nauczali i instruowali mnichw. Niektrzy Starsi nauczali i instruowali
dziesiciu mnichw, niektrzy nauczali i instruowali dwudziestu mnichw, niektrzy
nauczali i instruowali trzydziestu mnichw, niektrzy nauczali i instruowali czterdziestu
mnichw.
Waciwie pouczeni i poinstruowani nowi mnisi zaczynali zauwaa i rozrnia rzeczy
istotne. Wwczas to, Uposatha dnia pitnastego, noc peni ksiyca ceremonii Pavarana -
Bogosawiony zasiad pod goym niebem w otoczeniu zgromadzenia mnichw. Obserwujc
pogrone w ciszy zgromadzenie, zwrci si do nich:
"Mnisi, jestem zadowolony z postepw. Moj umys jest zadowolony mnisi. Wzmacnia to
upr do zdobywania tego co jeszcze niezdobyte, osignicia tego co jeszcze nieosignite,
urzeczywistnienia tego co jeszcze nieurzeczywistnione. Pozostan tutaj w Savatti jeszcze
przez miesic Biaych Lilii Wodnych, czwarty miesic pory deszczowej".
Rozesza si wie o tym, e Bogosawiony pozostaje w Savatthi przez miesic Biaych

Lilii Wodnych, czwarty miesic pory deszczowej i mnisi z caej okolicy zaczli ciga do
Savatthi aby spotka si z Bogosawionym. Tak wic Starsi nauczali i instruowali
modszych mnichw jeszcze intensywniej.
Niektrzy Starsi nauczali i instruowali dziesiciu mnichw, niektrzy nauczali i instruowali
dwudziestu mnichw, niektrzy nauczali i instruowali trzydziestu mnichw, niektrzy
nauczali i instruowali czterdziestu mnichw. Waciwie pouczeni i poinstruowani nowi mnisi
zaczynali zauwaa i rozrnia rzeczy istotne. Z okazji Uposatha dnia pitnastego peni
ksiyca miesica Biaych Lilii Wodnych, czwartego miesica pory deszczowej,
Bogosawiony zasiad pod goym niebem w otoczeniu zgromadzenia mnichw. Obserwujc
pogrone w ciszy zgromadzenie, zwrci si do nich:
"Mnisi, to zgromadzenie jest wolne od pustego gadania, pozbawione go, utwierdzone. Taka
jest ta spoeczno mnichw, takie jest to zgromadzenie. Taki rodzaj zgromadzenia jest
wart darw, opieki, ofiar i szacunku. Bezprecedensowy w wiecie obszar zasug - taka jest
ta spoeczno mnichw, takie jest to zgromadzenie. Jest to rodzaj zgromadzenia w
2012 Andrew Dalek

ktrym may dar staje si wielkim, a duy staje si nawet wikszym - taka jest ta
spoeczno mnichw, takie jest to zgromadzenie.
Taki rodzaj zgromadzenia ktry jest w wiecie unikalny - taka jest ta spoeczno mnichw,
takie jest to zgromadzenie. Taki rodzaj zgromadzenia jest wart najduszego nawet do
niego pielgrzymowania.
W tej spoecznoci s mnisi ktrzy s prawdziwie wici, ktrych emanacje mylowe

wygasy, ktrzy osignli peni, zrobili co byo do zrobienia, pozbyli si ciaru, osignli
prawdziwy cel, cakowicie zniszczyli kajdany stawania si, uwolnieni przez waciw
wiedz - tacy s mnisi w tym zgromadzeniu.
W tej spoecznoci s mnisi ktrzy na skutek cakowitego wyganicia pierwszych piciu
kajdan, zrodz si w niebach tylko po to aby w peni uwolnieni nigdy wicej nie powrci -
tacy s mnisi w tym zgromadzeniu. W tej spoecznoci s mnisi ktrzy na skutek
cakowitego wyganicia pierwszych trzech kajdan, zagodziwszy pasj, awersj i
niewiedz powrc jeszcze tylko raz do tego wiata aby wygasi cierpienie - tacy s mnisi
w tym zgromadzeniu. W tej spoecznoci s mnisi ktrzy na skutek cakowitego
wyganicia pierwszych trzech kajdan, weszli w strumie Dhammy i z pewnoci nigdy
wicej nie powrc w nieszczcie. Pyncy ku przebudzeniu - tacy s mnisi w tym
zgromadzeniu. W tej spoecznoci s mnisi ktrzy rozwijaj Cztery Ustanowienia
Uwanoci..., Cztery Waciwe Starania..., Cztery Podstawy Sukcesu..., Pi Zdolnoci...,
Pi Umiejtnoci..., Siedem Czynnikw Wyganicia..., Omioaspektow ciek... tacy
s mnisi w tym zgromadzeniu. W tej spoecznoci s mnisi ktrzy rozwijaj dobr wol...,
wspczucie..., wyrozumiao..., zrwnowaenie..., wiadomo skala..., przenikliwo
nietrwaoci... tacy s mnisi w tym zgromadzeniu. W tej spoecznoci s mnisi ktrzy
rozwijaj uwano oddychania. Kiedy uwano oddychania jest rozwijana i
praktykowana, przynosi dobry owoc, ogromn korzy. Uwano oddychania kiedy
rozwijana i praktykowana, prowadzi Cztery Ustanowienia Uwanoci do kulminacji. Cztery
Ustanowienia Uwanoci kiedy rozwijane i praktykowane, prowadz Siedem Czynnikw
Wyganicia do kulminacji. Siedem Czynnikw Wyganicia, kiedy rozwijane i
praktykowane, wznosz uwalniajc wiedz ku kulminacji.
A jak jest uwano oddychania rozwijana i praktykowana aby przyniosa dobry owoc,
ogromn korzy?
Tak si dzieje, gdy mnich udaje si w odosobnienie, siada e skrzyowanymi nogami w
cieniu drzewa lub w pustym pomieszczeniu i utrzymujc ciao wyprostowane, ustanawia
uwano wok ust.
Zawsze w peni wiadomy, wiadomie wdycha i wiadomie wydycha:
Robic dugi wdech, obserwuje e jest to dugi wdech, albo robic dugi wydech, obserwuje
e jest to dugi wydech. Albo robic krtki wdech, obserwuje e jest to krtki wdech, albo
robic krtki wydech, obserwuje e jest to krtki wydech. Robic wdech praktykuje
odczuwanie caego ciaa i robic wydech praktykuje odczuwanie caego ciaa. Robic
wdech praktykuje uspokajanie caego ciaa i robic wydech praktykuje uspokajanie caego
ciaa.
Praktykuje wdychanie odczuwajc rado oraz praktykuje wydychanie odczuwajc rado.
Praktykuje wdychanie odczuwajc przyjemno oraz praktykuje wydychanie odczuwajc
przyjemno. Praktykuje wdychanie odczuwajc inicjacje oraz praktykuje wydychanie
odczuwajc inicjacje. Praktykuje wdychanie uspokajajc inicjacje oraz praktykuje
wydychanie uspokajajc inicjacje. Praktykuje wdychanie odczuwajc umys oraz praktykuje
wydychanie odczuwajc umys. Praktykuje wdychanie zaspokajajc umys oraz praktykuje
wydychanie zaspokajajc umys. Praktykuje wdychanie stabilizujc umys oraz praktykuje
wydychanie stabilizujc umys. Praktykuje wdychanie uwalniajc umys oraz praktykuje
wydychanie uwalniajc umys. Praktykuje wdychanie skupione na niestaoci oraz
praktykuje wydychanie skupione na niestaoci. Praktykuje wdychanie skupione na
2012 Andrew Dalek

96 Tipitaka
beznamitnoci oraz praktykuje wydychanie skupione na beznamitnoci. Praktykuje

wdychanie skupione na zaprzestaniu oraz praktykuje wydychanie skupione na
zaprzestaniu. Praktykuje wdychanie skupione na zaniechaniu oraz praktykuje wydychanie
skupione na zaniechaniu. Oto jak uwano oddychania jest rozwijana i praktykowana aby
przyniosa dobry owoc, ogromn korzy.
A jak jest uwano oddychania rozwijana i praktykowana, aby doprowadzia Cztery

Ustanowienia Uwanoci do kulminacji?
Kiedy mnich robi dugi wdech, obserwuje e jest to dugi wdech, albo robic dugi wydech,
obserwuje e jest to dugi wydech. Albo robic krtki wdech, obserwuje e jest to krtki
wdech, albo robic krtki wydech, obserwuje e jest to krtki wydech. Robic wdech
praktykuje odczuwanie caego ciaa i robic wydech praktykuje odczuwanie caego ciaa.
Robic wdech praktykuje uspokajanie inicjacji ciaa i robic wydech praktykuje uspokajanie
inicjacji ciaa. Wwczas, mnich jest skupiony na ciele wewntrz i na zewntrz - dbay,
czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do
wiata. Mwi wam mnisi, ten wdech i wydech klasyfikuje si jako ciao midzy ciaami.
Mnich wwczas pozostaje skupiony na ciele wewntrz i na zewntrz - dbay, czujny i w
peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata.
Kiedy mnich praktykuje wdychanie i wydychanie odczuwajc rado, praktykuje wdychanie
i wydychanie odczuwajc przyjemno, praktykuje wdychanie i wydychanie odczuwajc
inicjacje, praktykuje wdychanie i wydychanie uspokajajc inicjacje. Wwczas, mnich jest
skupiony na uczuciach wewntrz i na zewntrz - dbay, czujny i w peni wiadomy,
odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata.
Mwi wam mnisi, ta skupiona uwaga skierowana na wdychanie i wydychanie klasyfikuje
si jako uczucie midzy uczuciami i dlatego mnich wwczas pozostaje skupiony na
uczuciach wewntrz i na zewntrz - dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok
pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata.
Kiedy mnich praktykuje wdychanie i wydychanie odczuwajc umys, praktykuje wdychanie i
wydychanie zaspokajajc umys, praktykuje wdychanie i wydychanie stabilizujc umys,
praktykuje wdychanie i wydychanie uwalniajc umys. Wwczas, mnich jest skupiony na
umyle wewntrz i na zewntrz - dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok
pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata.
Nie powiem e istnieje uwano wdychania i wydychania, kiedy uwaga jest zamcona i
nie ma adnej czujnoci. Dlatego mnich pozostaje skupiony na uczuciach wewntrz i na
zewntrz - dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w
odniesieniu do wiata.
Kiedy mnich praktykuje wdychanie i wydychanie skupiony na niestaoci, praktykuje
wdychanie i wydychanie skupiony na beznamitnoci, praktykuje wdychanie i wydychanie
skupiony na zaprzestaniu, praktykuje wdychanie i wydychanie skupiony na zaniechaniu,
wwczas, mnich jest skupiony na wartociach umysowych wewntrz i na zewntrz - dbay,
czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do
wiata.
Ten ktry widzi jasno, z krytyczn wnikliwoci dze i zmartwienia, ten zapanowa nad
zrwnowaeniem i dlatego mnich wwczas pozostaje skupiony na uczuciach wewntrz i na
zewntrz - dbay, czujny i w peni wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w
odniesieniu do wiata. Oto jak uwano oddychania jest rozwijana i praktykowana, aby
doprowadzia Cztery Ustanowienia Uwanoci do kulminacji.
A jak s Cztery Ustanowienia Uwanoci rozwijane i praktykowane aby doprowadziy

Siedem Czynnikw Wyganicia do kulminacji?
Kiedy mnich jest skupiony na ciele wewntrz i na zewntrz - dbay, czujny i w peni
wiadomy, odsuwajc na bok pragnienia i zmartwienia w odniesieniu do wiata - wwczas
jego uwano jest stabilna i bez skazy. Kiedy uwano jest stabilna i bez skazy,
2012 Andrew Dalek

wwczas uwano jako Czynnik Wyganicia moe zaistnie. Rozwijajc j, mnich

osiga kulminacj jej rozwoju. Pozostajc tak wanie uwanym, egzaminuje, analizuje i
dochodzi do wnikliwego pojcia tej jakoci. Kiedy pozostajc tak wanie uwanym,
egzaminuje, analizuje i dochodzi do wnikliwego pojcia tej jakoci, wwczas analiza jakoci
jako Czynnik Wyganicia moe zaistnie. Rozwijajc j, mnich osiga kulminacj jej
rozwoju.
U tego ktry egzaminuje, analizuje i dochodzi do wnikliwego pojcia tej jakoci,

niesabnca wytrwao moe zaistnie. Kiedy niesabnca wytrwao zaistnieje w kim
kto egzaminuje, analizuje i dochodzi do wnikliwego pojcia tej jakoci, wtedy wytrwao
jako Czynnik Wyganicia moe zaistnie. Rozwijajc j, mnich osiga kulminacj jej
rozwoju. U tego ktrego wytrwao zaistniaa, ekstaza nie cielesnoci moe zaistnie.
Kiedy ekstaza nie cielesnoci zaistnieje w kim kogo wytrwao trwa, wtedy ekstaza jako
Czynnik Wyganicia moe zaistnie. Rozwijajc j, mnich osiga kulminacj jej rozwoju.
Tego ktry jest w ekstazie, ciao si uspokaja i umys si uspokaja. Kiedy ciao i umys
mnicha w ekstazie si uspokaja, wtedy uspokojenie jako Czynnik Wyganicia moe
zaistnie. Rozwijajc je, mnich osiga kulminacj jego rozwoju. Tego ktry jest spokojny, a
jego ciao wyciszone, umys osiga koncentracje. Kiedy umys mnicha ktry jest spokojny
a ktrego ciao jest wyciszone osiga koncentracj, wtedy koncentracja jako Czynnik
Wyganicia moe zaistnie. Rozwijajc j, mnich osiga kulminacj jej rozwoju.
Mnich nadzoruje skoncentrowany umys e zrwnowaeniem. Kiedy nadzoruje tak

skoncentrowany umys e zrwnowaeniem, zrwnowaenie jako Czynnik Wyganicia
moe zaistnie. Rozwijajc je, mnich osiga kulminacj jego rozwoju. Kiedy mnich jest
skupiony na uczuciach wewntrz i na zewntrz... (odniesienie, podobnie jak poprzednio).
Kiedy mnich jest skupiony na umyle wewntrz i na zewntrz... (odniesienie, podobnie jak
poprzednio). Kiedy mnich jest skupiony na inicjacjach wewntrz i na zewntrz...
(odniesienie, podobnie jak poprzednio). Oto jak Cztery Ustanowienia Uwanoci rozwijane i
praktykowane, doprowadzaj Siedem Czynnikw Wyganicia do kulminacji.
A jak jest Siedem Czynnikw Wyganicia rozwijanych i praktykowanych aby doprowadziy

ca wiedz i uwolnienie do kulminacji?
Tak jest kiedy mnich rozwija uwano jako czynnik oparty na odosobnieniu...,
beznamitnoci..., wyganiciu, przynoszcy zaniechanie. Rozwija on analiz jakoci jako
Czynnik Wyganicia..., wytrwao jako Czynnik Wyganicia..., ekstaz jako Czynnik
Wyganicia..., uspokojenie jako Czynnik Wyganicia..., koncentracj jako Czynnik
Wyganicia..., zrwnowaenie jako Czynnik Wyganicia oparty na odosobnieniu...,
beznamitnoci..., wyganiciu, przynoszcy zaniechanie.
Oto jak Siedem Czynnikw Wyganicia jest rozwijanych i praktykowanych aby

doprowadziy ca wiedz i uwolnienie do kulminacji."

Bogosawionego.
1.3.6 Sutta o wzburzeniach.
Sutta o wzburzeniach.
Sabbasava Sutta, MN 2.
2012 Andrew Dalek

98 Tipitaka
Oto co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony zatrzyma si w pobliu Savatthi, przy gaju Jety, koo
klasztoru Anathapindiki. Tam zwrci si do mnichw:
"Mnisi!"
"Tak, Panie." - odpowiedzieli mnisi.
Bogosawiony powiedzia:
"Mnisi, koniec wzburze jest dla tego ktry wie i widzi, nie dla tego ktry nie wie i nie widzi.
Dla tego ktry co wie i widzi? Waciwie skierowan uwag i niewaciwie skierowan
uwag.
Kiedy mnich kieruje uwag niewaciwie, powstaj nowe wzburzenia, a istniejce si

wzmacniaj. Kiedy mnich kieruje uwag waciwie, nie powstaj nowe wzburzenia, a
istniejce zostaj porzucone. Istniej wzburzenia ktre mog by porzucone dziki
widzeniu, s te takie ktre mog by porzucone dziki powcigliwoci, s te takie ktre
mog by porzucone dziki uyciu, s te takie ktre mog by porzucone dziki
tolerowaniu, s te takie ktre mog by porzucone dziki unikaniu, s te takie ktre
mog by porzucone dziki zniszczeniu, s te takie ktre mog by porzucone dziki
rozwijaniu.
Ktre wzburzenia mog by porzucone dziki widzeniu?
W sytuacji kiedy niepouczony, pospolity czowiek ktry nie ma szacunku dla szlachetnych,
nie ma pojcia o ich nauczaniu i dyscyplinie, nie rozrnia, ktre rzeczy s warte uwagi, a
ktre nie s warte uwagi. W tej sytuacji, nie kieruje on uwagi na rzeczy warte uwagi, a
kieruje uwag na rzeczy niewarte uwagi.
Ktre to rzeczy nie s warte uwagi, z tych na ktre skierowa uwag?

Wszystkie te, ktre kiedy skierowa na nie uwag, wzburzyy w nim niewzburzon
zmysowo i wszystkie te, ktre bardziej wzburzyy ju wzburzon zmysowo. Te, ktre
spowodoway e niepowstae dotychczas wzburzenie trwania powstao, albo powstae
wzburzenie trwania zostao jeszcze bardziej wzburzone. Te, ktre spowodoway e
niepowstae dotychczas wzburzenie ignorowania powstao, albo powstae wzburzenie
ignorowania zostao jeszcze bardziej wzburzone. To wanie s rzeczy niewarte uwagi, z
tych na ktre skierowa uwag.
Ktre to rzeczy s warte uwagi, z tych na ktre nie skierowa uwagi?

Wszystkie te, ktre kiedy skierowa na nie uwag, nie wzburzyy w nim niewzburzonej
zmysowoci i wszystkie te, ktre ju wzburzon zmysowo zniweczyy. Te, ktre
spowodoway e niepowstae dotychczas wzburzenie trwania nie powstao, albo powstae
wzburzenie trwania zostao zniweczone. Te, ktre spowodoway e niepowstae dotychczas
wzburzenie ignorowania nie powstao, albo powstae wzburzenie ignorowania zostao
zniweczone. To wanie s rzeczy warte uwagi, z tych na ktre nie skierowa uwagi. Przez
to, e kieruje uwag na rzeczy niewarte uwagi i przez to, e nie kieruje uwagi na rzeczy
warte uwagi, tak niepowstae wzburzenia powstaj w nim jak i powstae ju wzburzenia
ulgaj zwikszeniu.
Oto jak kieruje on uwag w sposb niewaciwy:

"Czy byem w przeszoci?, czy nie byo mnie w przeszoci?, czym byem w przeszoci?,
jak byem w przeszoci?, bdc czym, byem w przeszoci?, czy bd w przyszoci?,
czy nie bdzie mnie w przyszoci?, czym bd w przyszoci?, jak bd w przyszoci?,
bdc czym, bd w przyszoci?"
Albo, ma dylemat z teraniejszoci:
"Czy jestem?, czy mnie nie ma?, czym jestem?, jak jestem?, gdzie si zaczynam i gdzie
si kocz?"
2012 Andrew Dalek

Kiedy tak wanie niewaciwie kieruje on uwag, powstaje w nim jeden z szeciu
pogldw: Pogld, e 'mam ja' powstaje w nim jako prawdziwy i ustabilizowany, albo
pogld, e 'nie mam jani' powstaje w nim jako prawdziwy i ustabilizowany. Pogld, e
'wanie dziki jani czuj, e mam ja' powstaje w nim jako prawdziwy i ustabilizowany,
albo pogld, e 'wanie dziki jani czuj, e nie mam jani' powstaje w nim jako
prawdziwy i ustabilizowany, albo pogld, e 'wanie dziki brakowi jani czuj, e mam
ja' powstaje w nim jako prawdziwy i ustabilizowany. Albo ma jeszcze nastpujcy pogld:
'ta moja ja, to co wie, to co posiada wraliwo i rozrnia dobro od za, to jest moja
dusza, ktra jest staa, wieczna, niemiertelna, niezmienna, i pozostanie taka jak jest na
zawsze.'
To jest gszcz pogldw, chaszcze pogldw, skrzywienie pogldw, spazmy pogldw i

kajdany pogldw. W kajdanach tych pogldw, niepouczony, pospolity czowiek nie jest
wolny od zradzania, starzenia i mierci, od alu, rozpaczy, blu, stresu i desperacji. Nie
jest wolny - mwi wam - od cierpienia i stresu!
Waciwie pouczony ucze szlachetnych, ktry ma dla nich naleny szacunek, zna
Nauczanie i Dyscyplin - rozrnia rzeczy warte uwagi i te niewarte uwagi. Rozrniwszy,
nie zwaa na rzeczy niewarte uwagi i zwaa tylko na rzeczy warte uwagi.
Ktre to rzeczy nie s warte uwagi, na ktre nie skierowa uwagi?

Wszystkie te, ktre kiedy by skierowa na nie uwag, wzburzyy by w nim niewzburzon
zmysowo i wszystkie te, ktre bardziej wzburzyy by ju wzburzon zmysowo. Te,
ktre spowodoway by e niepowstae dotychczas wzburzenie trwania powstao by, albo
powstae wzburzenie trwania zostao by jeszcze bardziej wzburzone. Te, ktre
spowodoway e niepowstae dotychczas wzburzenie ignorowania powstao by, albo
powstae wzburzenie ignorowania zostao by jeszcze bardziej wzburzone. To wanie s
rzeczy niewarte uwagi, na ktre nie skierowa uwagi.
Ktre to rzeczy s warte uwagi, na ktre skierowa uwag?

Wszystkie te, ktre kiedy skierowa na nie uwag, nie wzburzyy w nim niewzburzonej
zmysowoci i wszystkie te, ktre ju wzburzon zmysowo zniweczyy. Te, ktre
spowodoway e niepowstae dotychczas wzburzenie trwania nie powstao, albo powstae
wzburzenie trwania zostao zniweczone. Te, ktre spowodoway e niepowstae dotychczas
wzburzenie ignorowania nie powstao, albo powstae wzburzenie ignorowania zostao
zniweczone. To wanie s rzeczy warte uwagi z tych na ktre skierowa uwag. Przez to,
e kieruje uwag na rzeczy warte uwagi i przez to e nie kieruje uwagi na rzeczy niewarte
uwagi, nowe wzburzenia nie powstaj w nim a powstae ju wzburzenia ulgaj
zniweczeniu. Przykada uwag prawidowo:
To jest cierpienie... To jest rdo cierpienia... To jest wyganicie cierpienia... To jest droga
prowadzca do wyganicia cierpienia...
Przykadajc uwag prawidowo w taki sposb, pozbywa si trzech kajdan: wiary w osob,
wtpliwoci i potrzeby rytuaw religijnych. To wanie s wzburzenia, ktre mona
zniweczy dziki widzeniu.
A ktre wzburzenia mog by porzucone dziki powcigliwoci?
W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksje, trwa powcigliwy, panujc nad
wzrokiem.
Wzburzenia, niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta na bazie wzroku nie
powstaj jeli trwa w powcigliwoci panujc nad wzrokiem. Podejmuje waciw refleksj,
trwa powcigliwy, panujc nad suchem. W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje
refleksj, trwa powcigliwy, panujc nad suchem. Wzburzenia, niepokj albo
rozgorczkowanie ktre mogy by powsta na bazie suchu nie powstaj jeli trwa w
powcigliwoci panujc nad suchem. Podejmuje waciw refleksj, trwa powcigliwy,
panujc nad wchem. W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj, trwa
2012 Andrew Dalek

100 Tipitaka
powcigliwy, panujc nad wchem. Wzburzenia, niepokj albo rozgorczkowanie ktre

mogy by powsta na bazie wchu nie powstaj jeli trwa w powcigliwoci panujc nad
wchem. Podejmuje waciw refleksj, trwa powcigliwy, panujc nad smakiem.
W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj, trwa powcigliwy, panujc nad
smakiem.
Wzburzenia, niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta na bazie smaku nie
powstaj jeli trwa w powcigliwoci panujc nad smakiem. Podejmuje waciw refleksj,
trwa powcigliwy, panujc nad ciaem. W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje
refleksj, trwa powcigliwy, panujc nad ciaem. Wzburzenia, niepokj albo
rozgorczkowanie ktre mogy by powsta na bazie ciaa nie powstaj jeli trwa w
powcigliwoci panujc nad ciaem. Podejmuje waciw refleksj, trwa powcigliwy,
panujc nad intelektem. W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj, trwa
powcigliwy, panujc nad intelektem. Wzburzenia, niepokj albo rozgorczkowanie ktre
mogy by powsta na bazie intelektu nie powstaj jeli trwa w powcigliwoci panujc nad
intelektem. Te wanie nazywamy wzburzeniami ktre s porzucone dziki powcigliwoci.
A ktre wzburzenia mog by porzucone dziki uyciu?

W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj, uywa ubrania po prostu do ochrony
przed chodem, przed ciepem, przed insektami, przed wiatrem, socem, gadami, po prostu
do okrycia wstydliwych czci ciaa. Podejmuje waciw refleksj, uywa posikw nie dla
przyjemnoci, nie do upicia czy narkotyzowania, nie na zapas, nie dla piknoci, ale po
prostu dla przeycia i przetrwania tego ciaa, powstrzymania schorze, dla wsparcia
witego ycia, mylc: 'Zniszcz uczucia godu i nie stworz nowych uczu o obarstwie.
Przetrwam czysty, yjc wygodnie.' Podejmuje waciw refleksj, uywajc schronienia po
prostu dla ochrony przed chodem, przed gorcem, przed insektami, przed wiatrem,
socem, gadami, po prostu do ochrony przed warunkami pogodowymi, a nie dla
przyjemnoci czy separacji. Podejmuje waciw refleksj, uywajc lekarstw ktre su
do leczenia po prostu do leczenia blw i chorb ktre zaistniay, oraz do uwolnienia si od
chorb. Wzburzenia, niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta gdyby nie
uywa tych rzeczy nie powstan jeli ich uyje jak powiedziano. Te wanie nazywamy
wzburzeniami, ktre mog by porzucone dziki uyciu.
Ktre wzburzenia mog by porzucone dziki tolerowaniu?

W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, toleruje zimno i gorco, gd i
pragnienie, muchy i komary, wiatr i soce oraz gady. Toleruje ze, niechciane sowa i
uczucia bazujce w ciele ktre kiedy powstan s bolesne, rozdzierajce, ostre jak noe,
nie do pogodzenia si, przykre i gro mierci. Wzburzenia, niepokj albo
rozgorczkowanie ktre mogy by powsta gdyby nie tolerowa tych rzeczy nie powstan
jeli je toleruje jak powiedziano. Te wanie nazywamy wzburzeniami, ktre mog by
porzucone dziki tolerowaniu.
Ktre wzburzenia mog by porzucone dziki unikaniu?

W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, unikajc dzikich zwierzt,
wy, wykrotw, cierni, zaroli, przepaci, stromizn, sadzawek, otwartych kanaw.
Waciwie podejmujc refleksj, unika siadania w niewaciwych miejscach, wchodzenia w
niewaciwe miejsca i zwizywania si z tego typu niewaciwymi ludmi ktrzy mogli by
spowodowa, e jego przyjaciele podejrzewali by e zszed na z drog. Wzburzenia,
niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta gdyby nie unika tych rzeczy nie
powstan jeli ich unika jak powiedziano. Te wanie nazywamy wzburzeniami, ktre mog
by porzucone dziki unikaniu.
Ktre wzburzenia mog by porzucone dziki zniszczeniu?
2012 Andrew Dalek

W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, nie tolerujc powstania adnej
zmysowej myli. Porzuca j, niszczy j, wyplenia i usuwa j e swojego dowiadczenia.
Kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, nie tolerujc powstania adnej myli o
zej woli. Porzuca j, niszczy j, wyplenia i usuwa j e swojego dowiadczenia. Kiedy
mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, nie tolerujc powstania adnej myli o
okruciestwie. Porzuca j, niszczy j, wyplenia i usuwa j e swojego dowiadczenia.
Waciwie podejmujc refleksj, nie toleruje powstaych zych, nierozsdnych myli.
Porzuca je, niszczy je, wyplenia i usuwa je e swojego dowiadczenia. Wzburzenia,
niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta gdyby nie zniszczy tych rzeczy
nie powstan jeli je zniszczy jak powiedziano. Te wanie nazywamy wzburzeniami, ktre
mog by porzucone dziki zniszczeniu.
Ktre wzburzenia mog by porzucone dziki rozwojowi?

W sytuacji kiedy mnich waciwie podejmuje refleksj i trwa, rozwija uwano jako czynnik
do Wyganicia, zaleny od wycofania, beznamitnoci, zaniechania, owocujcy zgod na
rzeczywisto.
Rozwija analiz fenomenw jako czynnik do Wyganicia, zaleny od wycofania,
beznamitnoci, zaniechania, owocujcy zgod na rzeczywisto. Rozwija wytrwao jako
czynnik do Wyganicia, zaleny od wycofania, beznamitnoci, zaniechania, owocujcy
zgod na rzeczywisto. Rozwija ekstaz jako czynnik do Wyganicia, zaleny od
wycofania, beznamitnoci, zaniechania, owocujcy zgod na rzeczywisto. Rozwija
agodny spokj jako czynnik do Wyganicia, zaleny od wycofania, beznamitnoci,
zaniechania, owocujcy zgod na rzeczywisto. Rozwija skupienie jako czynnik do
Wyganicia, zaleny od wycofania, beznamitnoci, zaniechania, owocujcy zgod na
rzeczywisto. Rozwija rwnowag umysu jako czynnik do Wyganicia, zaleny od
wycofania, beznamitnoci, zaniechania, owocujcy zgod na rzeczywisto. Wzburzenia,
niepokj albo rozgorczkowanie ktre mogy by powsta gdyby nie rozwin tych rzeczy nie
powstan jeli je rozwinie jak powiedziano. Te wanie nazywamy wzburzeniami, ktre
mog by porzucone dziki rozwojowi.
Kiedy te wzburzenia ktre powinny by porzucone dziki widzeniu, zostay porzucone

dziki widzeniu, te ktre powinny by porzucone dziki powcigliwoci, zostay porzucone
dziki powcigliwoci, te ktre powinny by porzucone dziki uyciu, zostay porzucone
dziki uyciu, te ktre powinny by porzucone dziki tolerowaniu, zostay porzucone dziki
tolerowaniu, te ktre powinny by porzucone dziki unikaniu, zostay porzucone dziki
unikaniu, te ktre powinny by porzucone dziki zniszczeniu, zostay porzucone dziki
zniszczeniu, te ktre powinny by porzucone dziki rozwojowi, zostay porzucone dziki
rozwojowi, wwczas bdzie on nazwany mnichem ktry trwa opanowany, powstrzymawszy
wszystkie wzburzenia. Zniszczy dze, odrzuci kajdany i poprzez waciwy wgld w
dum, zakoczy cierpienie i stres."

Bogosawionego.
1.3.7 Sutta o opanowaniu zych myli.
Sutta o opanowaniu zych myli.

Vitakkasanthana Sutta MN 20.
Oto co usyszaem:
2012 Andrew Dalek

102 Tipitaka
klasztoru Anathapindiki. Tam zwrci si do mnichw nastpujcymi sowami:

"Mnisi."
"Tak Panie." - odpowiedzieli mnisi.
"Mnich ktrego ambicj s wysze stany umysu powinien co jaki czas podj refleksj
nad picioma rzeczami. Ktrymi picioma?
Jeli ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud powstaj w
mnichu w trakcie refleksji nad konkretnym tematem, powinien on zmieni temat na inny,
taki ktry jest zwizany z tym co dobre i rozsdne. Wwczas ze, nierozsdne myli
ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali, zjednoczy i skoncentruje umys.
Jak dowiadczony stolarz uywa zdrowego drewna dla wybicia i zastpienia niezdrowego
ska, powinien mnich podj refleksj nad waciwym tematem, aby si pozby
niewaciwych myli. Wwczas ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj
albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali, zjednoczy i
skoncentruje umys.
Jeli ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud powstaj w
mnichu w trakcie refleksji nad nowym tematem ktry jest rozsdny, powinien on podj
refleksj nad bez wartociowoci nierozsdnych myli w nastpujcy sposb: 'Naprawd
te moje myli s nierozsdne, naganne i prowadz do stresu.' Kiedy skrupulatnie rozway
ujemn stron tych myli, wwczas ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem,
awersj albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali, zjednoczy i
skoncentruje umys. Jak piknie ubrany czowiek ktry jest przeraony, poniony i peen
obrzydzenia poniewa powieszono mu na szyi martwe ciao wa, psa albo czowieka. Tak
samo mnich w ktrym nierozsdne myli powstaj bez wzgldu na to e zmieni temat na
rozsdny, powinien podj refleksje nad bez wartociowoci nierozsdnych myli w
nastpujcy sposb: 'Naprawd te moje myli s nierozsdne, naganne i prowadz do
stresu.' Kiedy skrupulatnie rozway ujemn stron tych myli, wwczas ze, nierozsdne
myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem
ustabilizuje, ustali, zjednoczy i skoncentruje umys.
Jeli ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud wci powstaj w
mnichu w trakcie skrupulatnego rozwaania ujemnej strony tych myli, powinien on
cakowicie odj od nich uwag i przesta o nich myle. Kiedy odejmie od nich uwag i
przestanie o nich myle, wwczas ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem,
awersj albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali, zjednoczy i
skoncentruje umys. Jak czowiek o dobrym wzroku wpatrzony w dal, zamyka oczy lub
odwraca wzrok kiedy co mu zasania widok. Tak samo mnich w ktrym nierozsdne myli
powstaj bez wzgldu na to, e podj on skrupulatne rozwaanie ujemnej strony tych
myli, cakowicie odejmuje od nich uwag i przestaje o nich myle. Kiedy odejmie od nich
uwag i przestanie o nich myle, wwczas ze, nierozsdne myli - zwizane z
pragnieniem, awersj albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali,
zjednoczy i skoncentruje umys.
mnichu, ktry odj od nich uwag i przesta o nich myle, powinien podj on spokojn
refleksj nad rdem i eliminacj tych nierozsdnych myli. Kiedy podejmie spokojn
refleksj nad rdem i eliminacj tych nierozsdnych myli, wwczas ze, nierozsdne
Jak szybko idcy czowiek ktry myli: 'Dlaczego id szybko? Dlaczego nie id powoli?' i
2012 Andrew Dalek

zaczyna i powoli. Wtedy zaczyna myle: 'Dlaczego id powoli? Dlaczego si nie

zatrzymam?' i zatrzymuje si. Wtedy zaczyna myle: 'Dlaczego stoj? Dlaczego nie
usid?' i siada. Wtedy zaczyna myle: 'Dlaczego siedz? Dlaczego si nie poo?' i
kadzie si. W ten sposb, porzucajc jedn postaw, przyjmuj inn, lepsz. Tak samo
jeli ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud wci powstaj w
mnichu, ktry odj od nich uwag i przesta o nich myle, powinien podj on spokojn
refleksj nad rdem i eliminacj tych nierozsdnych myli. Kiedy podejmie spokojn
refleksj nad rdem i eliminacj tych nierozsdnych myli, wwczas ze, nierozsdne
mnichu, ktry podj spokojn refleksj nad rdem i eliminacj tych nierozsdnych myli,
wtedy z zacinitymi zbami i jzykiem przycinitym do podniebienia powinien powali,
opanowa i zdruzgota umys, swoj inteligencj. Kiedy z zacinitymi zbami i jzykiem
przycinitym do podniebienia bdzie powala, opanowywa i druzgota umys swoj
inteligencj, wwczas ze, nierozsdne myli - zwizane z pragnieniem, awersj albo uud,
ustan i zanikn. Z ich zanikniciem ustabilizuje, ustali, zjednoczy i skoncentruje umys.
Jak siacz trzymajcy sabszego za gow, gardo czy ramiona moe go powali, opanowa
i zdruzgota, w ten sam sposb mnich z zacinitymi zbami i jzykiem przycinitym do
podniebienia powinien powali, opanowa i zdruzgota umys, swoj inteligencj. Kiedy z
zacinitymi zbami i jzykiem przycinitym do podniebienia bdzie powala,
opanowywa i druzgota umys swoj inteligencj, wwczas ze, nierozsdne myli -
zwizane z pragnieniem, awersj albo uud, ustan i zanikn. Z ich zanikniciem
Mnich ktry dowiadcza zych, nierozsdnych myli - zwizanych z pragnieniem, awersj

albo uud
zmieni temat na inny... podejmie refleksj nad bez wartociowoci nierozsdnych myli...
cakowicie odejmie od nich uwag i przestanie o nich myle... podejmie spokojn refleksj
nad rdem i eliminacj nierozsdnych myli... opanuje i zdruzgocze umys swoj
inteligencj... ustabilizuje, ustali, zjednoczy i skoncentruje umys, zostanie nazwany
mnichem ktry osign mistrzostwo nad mylami. Taki mnich myli to co chce i nie myli
o tym o czym nie chce. Zniszczy dz, odrzuci kajdany i poprzez waciwy wgld w
dum, zakoczy cierpienie i stres."

Bogosawionego.
1.3.8 Sutta o karmie.
Sutta o karmie.
Kamma Sutta, SN XXXV.145.
"Mnisi, bd naucza o starej i nowej karmie, wyganiciu karmy i o ciece wiodcej do

wyganicia karmy. Suchajcie bardzo uwanie, bd mwi.
Co to jest stara karma?

Oko ma by widziane jako stara karma, powstae z woli i odczuwane. Ucho ma by
widziane jako stara karma, powstae z woli i odczuwane. Nos ma by widziany jako
2012 Andrew Dalek

104 Tipitaka
stara karma, powstay z woli i odczuwany. Jzyk ma by widziany jako stara karma,
powstay z woli i odczuwany. Ciao ma by widziane jako stara karma, powstae z woli i
odczuwane. Umys ma by widziany jako stara karma, powstay z woli i odczuwany. To
jest nazywane star karm.
A co to jest nowa karma?
Co by nie byo teraz uczynione z ciaem, mow czy umysem. To jest nazywane now
karm.
A co to jest wyganicie karmy?
Dowiadczenie uwolnienia si od karmy cielesnej, sownej czy umysowej. To jest
nazywane wyganiciem karmy.
A jaka jest droga prowadzca do wyganicia karmy?
Oto ta Szlachetna Omioaspektowa cieka: waciwe rozumienie, waciwa intencja,
uwano, waciwe skupienie. To jest nazywane drog prowadzc do wyganicia
karmy.
Tak wic mnisi, nauczaem was o starej i nowej karmie, wyganiciu karmy i o drodze
wiodcej do wyganicia karmy. To co nauczyciel powinien zrobi dla swoich uczniw,
jeli zaley mu na ich dobru i z sympatii dla nich, to dla was uczyniem. Wszdzie
wokoo jest do ziemi do siedzenia i spokojnych miejsc - praktykujcie skupienia
medytacyjne!
Nie bdcie nieuwani abycie pniej nie aowali. Oto co wam mwi."
1.3.9 Sutta o wejciu w nico.
Sutta o wejciu w nico.

Cula-sunnata Sutta, MN 121.
Oto co usyszaem:
Pewnego razu Bogosawiony zatrzyma si w Savatthi we Wschodnim Klasztorze,
miejscu matki Migary. Pod wieczr Ananda, wracajc z odosobnienia, zbliywszy si do
Bogosawionego, pokoni mu si z szacunkiem i usiad z boku. Siedzc, tak zwrci si
do Bogosawionego:
"Przy pewnej okazji, gdy Bogosawiony zatrzyma si wrd Sakjw, w miecie Sakjw
zwanym Nagaraka, tam --- twarz w twarz z Bogosawionym --- twarz w twarz
dowiedziaem si, usyszaem to: "Teraz pozostaj cakowicie w siedzibie nicoci." Czy
usyszaem waciwie, zrozumiaem waciwie, przyoyem uwag waciwie,
zapamitaem waciwie ?"
"Tak, Anando, usyszae waciwie, zrozumiae waciwie, przyoye uwag

waciwie, zapamitae waciwie. Zarwno teraz, jak i przedtem, pozostaj cakowicie
w siedzibie nicoci. Tak jak w tym paacu matki Migary nie ma soni, byda i mar, nie ma
zota i srebra, nie ma grup mczyzn i kobiet, a jest tylko ta nie-nico --- pojedynczo
bazujca w spoecznoci mnichw; Tako, Anando, mnich --- nie zajmujcy si
percepcj wioski, nie zajmujcy si percepcj ludzkiej istoty, zajmuje si tylko
pojedynczoci bazujc w percepcji natury. Jego umys znajduje przyjemno, ma
satysfakcj, osiada i zanurza si w swojej percepcji natury. Dostrzega e "Jakiekolwiek
zakcenia by zaistniay bazujce na percepcji wioski nie s obecne. Jakiekolwiek
zakcenia bazujce na percepcji istoty ludzkiej nie s obecne. Jest tylko ta odrobina
zakcenia: pojedynczo bazujca na percepcji natury."
Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wioski. Tego rodzaju percepcji
2012 Andrew Dalek

nie ma w percepcji istoty ludzkiej. Jest tylko ta nie-nico: pojedynczo bazujca na

percepcji natury" .
Tak wic uwaa to - za pozbawione tego czego niema. Cokolwiek pozostaje, dostrzega
to jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w nico, wspgra z teraniejszoci,
jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
1. Percepcja ziemi.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja istoty ludzkiej, nie zajmujcy si
percepcja natury, zajmuje si pojedynczoci bazujca na percepcji ziemi. Jego umys
znajduje przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji ziemi. Tak
jak rozcignita na stu slupach skora byka, pozbawiona zmarszczek , tako --- bez
zajmowania si wszystkimi grzbietami i dolinami, wwozami rzek, poaciami pniakw i
cierni, urwistym nie regularnociom tej ziemi --- zajmuje si pojedynczoci bazujca na
percepcji ziemi. Jego umys znajduje przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si
w swej percepcji ziemi.
Dostrzega e "Jakiekolwiek zakcenia by zaistniay bazujce na percepcji istoty
ludzkiej nie s obecne. Jakiekolwiek zakcenia bazujce na percepcji natury nie s
obecne. Jest tylko ta odrobina zakcenia: pojedynczo bazujca na percepcji ziemi."
Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji istoty ludzkiej. Tego rodzaju
percepcji nie ma w percepcji natury. Jest tylko ta nie-nico: pojedynczo bazujca na
percepcji ziemi". Tak wic uwaa to - za pozbawione tego, czego nie ma. Cokolwiek
pozostaje, dostrzega to jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w nico,
wspgra z teraniejszoci, jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
2. Nieskoczono przestrzeni.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja natury, nie zajmujcy si
percepcja ziemi,
zajmuje si pojedynczoci bazujca na percepcji rozmiaru nieskoczonoci
przestrzeni. Jego umys znajduje przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w
swej percepcji wymiaru nieskoczonoci przestrzeni.
Dostrzega e "Jakiekolwiek zakcenia by zaistniay bazujce na percepcji natury nie s
obecne.
Jakiekolwiek zakcenia bazujce na percepcji ziemi nie s obecne. Jest tylko ta
odrobina zakcenia: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru nieskoczonoci
przestrzeni." Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji natury. Tego
rodzaju percepcji nie ma w percepcji ziemi. Jest tylko ta nie-nico: pojedynczo
bazujca na percepcji wymiaru nieskoczonoci przestrzeni". Tak wic uwaa to - za
pozbawione tego, czego nie ma. Cokolwiek pozostaje, dostrzega to jako obecne: "Oto i
jest". Tak wic to wejcie w nico, wspgra z teraniejszoci, jest niezaburzone w
znaczeniu i czyste.
3. Nieskoczono wiadomoci.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja ziemi, nie zajmujcy si
percepcja wymiaru nieskoczonoci przestrzeni, zajmuje si pojedynczoci bazujca
na percepcji wymiaru nieskoczonoci wiadomoci. Jego umys znajduje przyjemno,
ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji wymiaru nieskoczonoci
wiadomoci.
Dostrzega e "Jakiekolwiek zakcenia by zaistniay bazujce na percepcji ziemi nie s
obecne.
2012 Andrew Dalek

106 Tipitaka
Jakiekolwiek zakcenia bazujce na percepcji wymiaru nieskoczonoci przestrzeni nie

s obecne.
Jest tylko ta odrobina zakcenia: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru
nieskoczonoci wiadomoci." Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w
percepcji ziemi. Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru nieskoczonoci
przestrzeni. Jest tylko ta nie-nico: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru
nieskoczonoci wiadomoci". Tak wic uwaa to - za pozbawione tego, czego nie
ma. Cokolwiek pozostaje, dostrzega to za teraniejsze: "Oto i jest". Tak wic to wejcie
w nico, wspgra z teraniejszoci, jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
4. Pustka.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja wymiaru nieskoczonoci

przestrzeni, nie zajmujcy si percepcja wymiaru nieskoczonoci wiadomoci,
zajmuje si pojedynczoci bazujca na percepcji wymiaru pustki. Jego umys znajduje
przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji wymiaru pustki.
Dostrzega e "Jakiekolwiek zakcenia by zaistniay bazujce na percepcji wymiaru
nieskoczonoci przestrzeni nie s obecne. Jakiekolwiek zakcenia bazujce na
percepcji wymiaru nieskoczonoci wiadomoci nie s obecne. Jest tylko ta odrobina
zakcenia: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru pustki." Dostrzega, e "Tego
rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru nieskoczonoci przestrzeni. Tego
rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru nieskoczonoci wiadomoci.
Jest tylko ta nie-nico: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru nicoci" . Tak
wic uwaa to - za pozbawione tego, czego nie ma. Cokolwiek pozostaje, dostrzega to
jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w nico, wspgra z teraniejszoci,
jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
5. Ani percepcja ani brak percepcji.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja wymiaru nieskoczonoci

wiadomoci, nie zajmujcy si percepcja wymiaru pustki, zajmuje si pojedynczoci
bazujca na percepcji wymiaru ani percepcji ani barku percepcji. Jego umys znajduje
przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji wymiaru ani
percepcji ani braku percepcji.
nieskoczonoci wiadomoci nie s obecne. Jakiekolwiek zakcenia bazujce na
percepcji wymiaru pustki nie s obecne. Jest tylko ta odrobina zakcenia:
pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru ani percepcji ani braku percepcji."
Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru nieskoczonoci
wiadomoci. Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru pustki. Jest tylko ta
nie-nico: pojedynczo bazujca na percepcji wymiaru ani percepcji ani braku
percepcji" . Tak wic uwaa to za pozbawione czegokolwiek. Cokolwiek pozostaje,
dostrzega to jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w nico, wspgra z
teraniejszoci, jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
6. Bezprzedmiotowa koncentracja.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja wymiaru pustki, nie zajmujcy
si percepcja wymiaru ani percepcji ani barku percepcji, zajmuje si pojedynczoci
bazujca na percepcji bezprzedmiotowej koncentracji wiadomoci. Jego umys
znajduje przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji
bezprzedmiotowej koncentracji wiadomoci.
2012 Andrew Dalek


pustki nie s obecne. Jakiekolwiek zakcenia bazujce na percepcji wymiaru ani
percepcji ani barku percepcji nie s obecne. Jest tylko ta odrobina zakcenia:
pojedynczo bazujca na percepcji bezprzedmiotowej koncentracji wiadomoci."
Dostrzega, e "Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru pustki.
Tego rodzaju percepcji nie ma w percepcji wymiaru ani percepcji ani barku percepcji.
Jest tylko ta nie-nico: to poczone z szecioma zmysami, zalene od tego ciaa z
yciem jako warunkiem. Tak wic uwaa to za pozbawione czegokolwiek. Cokolwiek
pozostaje, dostrzega to jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w nico,
wspgra z teraniejszoci, jest niezaburzone w znaczeniu i czyste.
7. Uwolnienie.
Pniej, Anando, mnich --- nie zajmujcy si percepcja wymiaru pustki, nie zajmujcy
si percepcja wymiaru ani percepcji ani barku percepcji, zajmuje si pojedynczoci
bazujca na percepcji bezprzedmiotowej koncentracji wiadomoci. Jego umys
znajduje przyjemno, ma satysfakcje, osiada i zanurza si w swej percepcji
bezprzedmiotowej koncentracji wiadomoci.
Dostrzega e "Ta bezprzedmiotowa koncentracja wiadomoci jest sfaszowana,
mentalnie zainicjowana i uformowana." Dostrzega take e "Cokolwiek jest sfaszowane
i mentalnie zainicjowane i uformowane jest niestae i poddane wyganiciu." Dla niego
--- tak wiedzcego, tak Widzcego --- umys jest uwolniony z bagna zmysowoci,
bagna stawania si, bagna ignorancji. Wraz z uwolnieniem jest tez i wiedza,
"Uwolniony". Dostrzega e "Zradzenie si zakoczyo, wite ycie spenio, zadanie
wykonano. Nie ma nic dalej na tym wiecie. Dostrzega e "Jakiekolwiek zakcenia by
zaistniay bazujce na bagnie zmysowoci... bagnie stawania si... bagnie ignorancji,
s one nieobecne. Jest tylko ta odrobina zakcenia: to poczone z szecioma
zmysami, zalene od tego ciaa z yciem jako warunkiem. Dostrzega e "Tego rodzaju
percepcji nie ma w bagnie zmysowoci.... stawania si... ignorancji.
Jest tylko ta nie-nico: to poczone z szecioma zmysami, zalene od tego ciaa z
yciem jako warunkiem. Tak wic uwaa to, za pozbawione tego czego w tym nie ma.
Cokolwiek pozostaje, dostrzega to jako obecne: "Oto i jest". Tak wic to wejcie w
nico, wspgra z teraniejszoci, jest niezaburzone w znaczeniu, czyste ---
najwysze i nieporuszone.
Anando, jacykolwiek medytujcy czy kapani ktrzy w przeszloci weszli i pozostali w

nicoci ktra bya czysta, najwysza i nieporuszona, wszyscy oni weszli i pozostali w
tej samej nicoci ktra jest czysta, najwysza i nieporuszona. Jacykolwiek medytujcy
czy kapani ktrzy w przyszoci wejd i pozostan w nico, ktra bdzie czysta,
najwysza i nieporuszona, wszyscy oni wejd i pozostan w tej samej nicoci ktra jest
czysta najwysza i nieporuszona. Jacykolwiek medytujcy czy kapani, ktrzy teraz
wchodz i pozostaj w nicoci ktra jest czysta, najwysza i nieporuszona, wszyscy
oni wchodz i pozostaj w tej samej nicoci ktra jest czysta, najwysza i
nieporuszona. Dlatego tez Anando powinnicie instruowa si: "Wejdziemy i
pozostaniemy w nicoci ktra jest czysta, najwysza i nieporuszona"
To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowany, Ananda rozkoszowa si sowami

Bogosawionego.
2012 Andrew Dalek

108 Tipitaka
1.3.10 Sutta o skonnociach.
Sutta o skonnociach.
Anusaya Sutta, AN VII.12.
"Mnisi, przez porzucenie i zniszczenie siedmiu skonnoci wypenia si wite ycie.

Ktrych siedmiu?
Skonnoci do zmysowego pragnienia, skonnoci do awersji, skonnoci do opinii,
skonnoci do wahania si, skonnoci do porwnywania, skonnoci do stawania si,
skonnoci do ignorowania. Poprzez porzucenie i zniszczenie tych siedmiu skonnoci
wypenia si wite ycie.
Gdy mnich porzuci skonno do zmysowego pragnienia, zniszczy korzenie tej

skonnoci, dla niego jest ona niczym wyrwane z ziemi drzewo, pozbawione warunkw
do ycia, nie majce szansy na wzrost i przetrwanie.
Gdy mnich porzuci skonno do awersji, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla niego
jest ona niczym wyrwane z ziemi drzewo, pozbawione warunkw do ycia, nie majce
szansy na wzrost i przetrwanie.
Gdy mnich porzuci skonno do opinii, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla niego jest
ona niczym wyrwane z ziemi drzewo, pozbawione warunkw do ycia, nie majce
szansy na wzrost i przetrwanie.
Gdy mnich porzuci skonno do wahania si, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla
niego jest ona niczym wyrwane z ziemi drzewo, pozbawione warunkw do ycia, nie
majce szansy na wzrost i przetrwanie.
Gdy mnich porzuci skonno do porwnywania, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla
Gdy mnich porzuci skonno do stawania si, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla
niego jest ona niczym wyrwane z ziemi drzewo, pozbawione warunkw do ycia,nie
Gdy mnich porzuci skonno do ignorowania, zniszczy korzenie tej skonnoci, dla
Takiego mnicha nazywany tym, ktry odci si od pragnie, odwrci si od wizw,

oraz - poprzez waciwe porzucenie opinii - pooy kres stresowi i cierpieniu.
1.3.11 Sutta o chwili.
Sutta o chwili.
Accharasaoghana Vagga, AN I 51-60.
Mnisi, ten umys jest wietlicie jasny, a zewntrzne skalania zanieczyszczaj go.
Niepouczony, pospolity czowiek nie widzi tego i wanie dlatego nie moe nastpi
rozwj takiego umysu. To po pierwsze.
Mnisi, ten umys jest wietlicie jasny kiedy uwolniony od zewntrznych skala.
Waciwie pouczony ucze Szlachetnych widzi to i wanie dlatego moe nastpi
rozwj takiego umysu. To po drugie.
2012 Andrew Dalek

Mnisi, mnich zanurzony we wszechogarniajcej dobroci, wolny od dugw, nie

zaniedbujcy skupie medytacyjnych, wypeniajcy powinnoci wobec swego
nauczyciela i ebrzcy o ywno, bodaj przez chwil, a o ile lepiej jeli przykada si
do tego nieustannie? To po trzecie.
Mnisi, mnich praktykujcy wszechogarniajc dobro, wolny od dugw, nie

zaniedbujcy skupie medytacyjnych, wypeniajcy powinnoci wobec swego
nauczyciela i ebrzcy o ywno, bodaj przez chwil, a o ile lepiej jeli przykada si
do tego nieustannie? To po czwarte.
Mnisi, mnich rozwijajcy wszechogarniajc dobro, wolny od dugw, nie zaniedbujcy

skupie medytacyjnych, wypeniajcy powinnoci wobec swego nauczyciela i ebrzcy
o ywno, bodaj przez chwil, a o ile lepiej jeli przykada si do tego nieustannie? To
po pite.
Mnisi, umys jest najpierwszy w myleniu le. Ze myli rodz si w tym umyle i
nieubaganie staj si zem. To po szste.
Mnisi, umys jest najpierwszy w myleniu dobrze. Dobre myli rodz si w tym umyle i
nieubaganie staj si dobrem. To po sidme.
Mnisi, nie znam niczego co by bardziej sprzyjao powstawaniu niepowstaego jeszcze

za i zanikaniu powstaego dobra ni niedbao. Niedbaemu, niepowstae zo powstaje,
a powstae dobro zanika. To po sme.
Mnisi, nie znam niczego co by skuteczniej tworzyo niepowstae jeszcze dobro i

wygaszao powstae zo ni przenikliwo. Przenikliwemu, niepowstae dobro powstaje,
a powstae zo zanika. To po dziewite.
Mnisi, nie znam niczego co by skuteczniej tworzyo niepowstae jeszcze zo i

wygaszao powstae dobro ni lenistwo. Leniowi, niepowstae zo powstaje, a powstae
dobro zanika. To po dziesite.
1.3.12 Sutta o szeciu zwierztach.
Sutta o szeciu zwierztach.

Chappana Sutta, SN XXXV.206
"Mnisi, przypucie, e czowiek z ropiejc ran poszedby do botnistej dungli. Ostre

dba trawy powbijayby si w jego stopy; ciernie rozdrapayby jego ropiejce rany. Z
tego powodu dowiadczyby on jeszcze wikszego blu i niezadowolenia. W ten sam
sposb pewien mnich, ktry poszed do wioski lub guszy, spotka si z kims kto go
skarci : 'Czcigodny, postpujc jak postepuje, podejmujc praktyki jak je podejmuje,
jest cierniem nieczystoci w tej wiosce.' Rozpoznajc tak osob jako cier, powinno
si rozumie powcigliwo i brak powcigliwoi.
"A co to jest brak powcigliwoci? W przypadku gdy mnich, widzc form okiem, jest
optany przez przyjemne formy, jest odrzucony przez nieprzyjemne formy, pozostaje
bez ustabilizowanej uwanoci ciaa, z ograniczon wiadomoci. Nie rozpoznaje on,
tak jak jest, wolnym umysem, uwolnionym przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek
niekorzystne obiekty mentalne, ktre powstay, bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
2012 Andrew Dalek

110 Tipitaka
"Syszc dwiki uchem, jest optany przez przyjemne dwiki, jest odrzucony przez
nieprzyjemne dwiki, pozostaje bez ustabilizowanej uwanoci ciaa, z ograniczon
wiadomoci. Nie rozpoznaje on, tak jak jest, wolnym umysem, uwolnionym przez
wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek niekorzystne obiekty mentalne, ktre powstay,
bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
"Wchajc zapachy nosem, jest optany przez przyjemne zapachy, jest odrzucony
przez nieprzyjemne zapachy, pozostaje bez ustabilizowanej uwanoci ciaa, z
ograniczon wiadomoci. Nie rozpoznaje on, tak jak jest, wolnym umysem,
uwolnionym przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek niekorzystne obiekty mentalne,
ktre powstay, bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
"Smakujc smaki jzykiem, jest optany przez przyjemne smaki, jest odrzucony przez
nieprzyjemne smaki, pozostaje bez ustabilizowanej uwanoci ciaa, z ograniczon
"Czujc wraenia dotyku ciaem, jest optany przez przyjemne wraenia dotykowe, jest
odrzucony przez nieprzyjemne wraenia dotykowe, pozostaje bez ustabilizowanej
uwanoci ciaa, z ograniczon wiadomoci. Nie rozpoznaje on, tak jak jest, wolnym
umysem, uwolnionym przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek niekorzystne obiekty
mentalne, ktre powstay, bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
"Poznajc idee umysem, jest optany przez przyjemne idee, jest odrzucony przez
nieprzyjemne idee, pozostaje bez ustabilizowanej uwanoci ciaa, z ograniczon
"Zupenie jak osoba apic sze zwierzt pochodzcych z rnych miejsc, zwizaaby
je mocn lin. apic wa, zwizaaby go mocn lin. apic krokodyla... ptaka...
psa... hien... map, zwizaaby j mocn lin. Wic je wszystkie mocn lin, i
zawizujc wze po rodku, urzdziaby za nimi pogo.
"Wtedy kade z tych szeciu zwierzt, pochodzcych z rnych miejsc, cignoby w
stron swojego miejsca. W cignby, mylc: 'Pjd w stron mrowiska.' Krokodyl
cignby, mylc: 'Pjd w stron wody.' Ptak cignby, mylc: 'Polec w gr, w
powietrze.' Pies cignby, mylc: 'Pjd do wioski.' Hiena cignaby, mylc: 'Pjd
w stron kostnicy.' Mapa cignaby, mylc: 'Pjd do lasu.' Wtedy kade z tych
szeciu zwierzt staoby si wyczerpane, poddaoby si, daoby si prowadzi temu
ktre z nich byo najsilniejsze. W ten sam sposb oko mnicha, ktrego uwano
ustalona w ciele jest nierozwinita, cignie w stron przyjemnych form, gdy
nieprzyjemne formy s odrzucane. Ucho cignie w stron przyjemnych dwikw... Nos
cignie w stron przyjemnych zapachw... Jzyk cignie w stron przyjemnych
smakw... Ciao cignie w stron przyjemnych odczu cielesnych... umys cignie w
stron przyjemnych ideii, gdy nieprzyjemne idee s odrzucane. To mnisi jest brakiem
powcigliwoci.
"A co to jest powcigliwo? W przypadku gdy mnich, widzc form okiem, nie jest
optany przez przyjemne formy, nie jest odrzucony przez nieprzyjemne formy, pozostaje
z ustabilizowan uwanoci ciaa, z niedajc si zmierzy wiadomoci. Rozpoznaje
on, tak jak jest, wolnym umysem, uwolnionym przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek
niekorzystne obiekty mentalne, ktre powstay, bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
"Syszc dwiki uchem, nie jest optany przez przyjemne dwiki, nie jest odrzucony
przez nieprzyjemne dwiki, pozostaje z ustabilizowan uwanoci ciaa, z niedajc
si zmierzy wiadomoci. Rozpoznaje on, tak jak jest, wolnym umysem, uwolnionym
przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek niekorzystne obiekty mentalne, ktre powstay,
2012 Andrew Dalek


"Wchajc zapachy nosem, jest optany przez przyjemne zapachy, jest odrzucony
przez nieprzyjemne zapachy, pozostaje z ustabilizowan uwanoci ciaa, z niedajc
"Smakujc smaki jzykiem, jest nie optany przez przyjemne smaki, nie jest odrzucony
przez nieprzyjemne smaki, pozostaje z ustabilizowan uwanoci ciaa, z niedajc
"Czujc wraenia dotyku ciaem, nie jest optany przez przyjemne wraenia dotykowe,
nie jest odrzucony przez nieprzyjemne wraenia dotykowe, pozostaje z ustabilizowan
uwanoci ciaa, z niedajc si zmierzy wiadomoci. Rozpoznaje on, tak jak jest,
wolnym umysem, uwolnionym przez wgld i wiedz, kiedy jakiekolwiek niekorzystne
obiekty mentalne, ktre powstay, bezwzgldnie zanikaj bez pozostaoci.
"Poznajc idee umysem, nie jest optany przez przyjemne idee, nie jest odrzucony
przez nieprzyjemne idee, pozostaje z ustabilizowan uwanoci ciaa, z niedajc si
zmierzy wiadomoci. Rozpoznaje on, tak jak jest, wolnym umysem, uwolnionym
"Zupenie jak osoba apic sze zwierzt pochodzcych z rnych miejsc, zwizaaby
je mocn lin. apic wa, zwizaaby go mocn lin. apic krokodyla... ptaka...
psa... hien... map, zwizaaby j mocn lin. Wic je wszystkie mocn lin,
przywizaaby je do supa lub pala.
"Wtedy kade z tych szeciu zwierzt, pochodzcych z rnych miejsc, cignoby w
stron swojego miejsca. W cignby, mylc: 'Pjd w stron mrowiska.' Krokodyl
cignby, mylc: 'Pjd w stron wody.' Ptak cignby, mylc: 'Polec w gr, w
powietrze.' Pies cignby, mylc: 'Pjd do wioski.' Hiena cignaby, mylc: 'Pjd
w stron kostnicy.' Mapa cignaby, mylc: 'Pjd do lasu.' Wtedy kade z tych
szeciu zwierzt wyczerpalo by si, staoby lub leaoby tu obok supa lub pala. W ten
sam sposb oko mnicha, ktrego uwano ustalona w ciele jest rozwinita, nie cignie
w stron przyjemnych form i nieprzyjemne formy nie s odrzucane. Ucho nie cignie w
stron przyjemnych dwikw... Nos nie cignie w stron przyjemnych zapachw...
Jzyk nie cignie w stron przyjemnych smakw... Ciao nie cignie w stron
przyjemnych odczu cielesnych... umys nie cignie w stron przyjemnych ideii i
nieprzyjemne idee nie s odrzucane. To mnisi jest powcigliwoci. Mocny sup lub pal
jest okreleniem uwanoci ustalonej w ciele.
"W ten sposb powinnicie si trenowa: 'Rozwiniemy uwano ustalon w ciele.

Bdziemy za ni poda, trzyma j w cuglach i bra j za podstaw. Ustabilizujemy
j, umocnimy i odpowiednio si ni bdziemy zajmowa.' W ten sposb powinnicie si
trenowa."
1.3.13 Sutta o poniciu.
Sutta o poniciu.
Adittam Sutta, SN IV 19-20.
Oto co usyszaem:
2012 Andrew Dalek

112 Tipitaka
Kiedy Bogosawiony przebywa w Gaya wraz z tysicem mnichw, zwrci si do nich

nastpujcymi sowami:
"Mnisi, wszystko ponie. Czym jest to wszystko co ponie?

Oko, ucho, nos, jzyk, ciao i umys pon! Formy, dwiki, zapachy, smaki, wraenia
cielesne i stany umysowe te pon! Jakiekolwiek wiadomoci widzenia, syszenia,
powonienia, smaku, ciaa i umysu te pon! Jakiekolwiek zetknicia oka, ucha, nosa,
jzyka, ciaa i umysu te pon! Jakiekolwiek uczucia powstae wskutek kontaktu oka,
ucha, nosa, jzyka, ciaa i umysu, czy to przyjemne, nieprzyjemne czy neutralne, one
take pon! Jak pon? Mwi wam: spalaj si ogniem podania, nienawici i
zagubienia, narodzin, starzenia, mierci, smutku, alu, blu, niezadowolenia i
desperacji.
Widzcego to, mnisi, waciwie poinstruowanego ucznia szlachetnych napawa wstrtem

oko, ucho, nos, jzyk, ciao i umys. Napawaj go wstrtem formy, dwiki, zapachy,
smaki, wraenia cielesne i stany umysowe. Napawaj go wstrtem jakiekolwiek
wiadomoci widzenia, syszenia, powonienia, smaku, ciaa i umysu. Napawaj go
wstrtem jakiekolwiek zetknicia oka, ucha, nosa, jzyka, ciaa i umysu, i jakiekolwiek
odczucia, czy to przyjemne, nieprzyjemne czy neutralne, powstae wskutek kontaktu
oka, ucha, nosa, jzyka, ciaa i umysu. Rwnie, napawaj go niepokojem, wstrtem,
obrzydzeniem, odraz i przeraeniem!
Rozumiejc to, inteligentny ucze wypenia si wstrtem do tego wszystkiego. Bdc

penym wstrtu, pozbywa si zudze. Wyzbycie si zudze rozlunia umys.
Wyswobodzony umys jest nieporuszony. Bdc cakowicie niewzruszonym - przebudza
si w tym wanie momencie, natychmiast pojmujc: ten umys jest wyzwolony na
zawsze! Zradzanie dobiego kresu, szlachetne ycie wypenio si, stao si to co miao
si sta, nie ma ju nic ponad to."

Bogosawionego. Kiedy wyjanianie miao miejsce, umysy tysica mnichw zostay w
peni uwolnione poprzez brak zapau.
1.3.14 Sutta o strzale.
Sutta o strzale.
Sallatha Sutta,SN XXXVI.6.
"Mnisi, niepouczony, pospolity czowiek dowiadcza przyjemnych uczu, bolesnych

uczu, ani-przyjemnych-ani-bolesnych uczu. Pouczony ucze szlachetnych rwnie
dowiadcza przyjemnych uczu, bolesnych uczu, ani-przyjemnych-ani-bolesnych
uczu. Jaka jest wic rnica midzy pouczonym uczniem szlachetnych, a
niepouczonym, pospolitym czowiekiem?
Dowiadczajc bolesnego uczucia, niepouczony pospolity czowiek smuci si,

lamentuje, pogra w alu i bije si w piersi. Dowiadcza wic dwch uczu:
zwizanego z ciaem i towarzyszcego doznaniu. Tak jak czowiek, ktry zosta
ugodzony jedn strza, a zaraz potem kolejn - dowiadczy uczu spowodowanych
przez dwie strzay. Podobnie niepouczony, pospolity czowiek dowiadczajc bolesnego
uczucia, smuci si, lamentuje, pogra w alu i bije si w piersi dowiadczajc dwch
2012 Andrew Dalek

uczu - zwizanego z ciaem i towarzyszcego doznaniu.
Dotknity tym bolesnym uczuciem, niepouczony czowiek sprzeciwia si. Na skutek

sprzeciwu dochodzi do gosu tendencja do pozbycia si bolesnego uczucia. Dotknity
tym bolesnym uczuciem zwraca si ku przyjemnociom zmysowym. Dlaczego?
Bowiem niepouczony pospolity czowiek, mnisi, nie zna innej ucieczki od blu, ni w
zmysowe przyjemnoci. Powstaje w nim tendencja do podania przyjemnych uczu.
Nie zna on, zgodnego z faktami, powstawania i zaniku tych uczu, nie zna ich pokus,
ani wad, nie zna od nich ucieczki. Przez brak tej wiedzy, powstaje w nim tendencja do
ignorowania uczu ani-przyjemnych-ani-bolesnych. Kiedy wic dowiadcza przyjemnych
uczu, bolesnych uczu, ani-przyjemnych-ani-bolesnych uczu, czuje si z nimi
zwizany. Takiego zw niepouczonym, pospolitym czowiekiem. Jest on bowiem
zwizany narodzinami, starzeniem si i mierci. Zwizany smutkiem, lamentem,
blem, rozpacz i nieszczciem. Jest zwizany cierpieniem, oto co oznajmiam.
Lecz mnisi, kiedy waciwie pouczony ucze szlachetnych dowiadcza bolesnego

uczucia, nie smuci si, nie lamentuje, nie pogra si w alu i nie bije si w piersi.
Dowiadcza wic jednego uczucia - zwizanego z ciaem, ale nie towarzyszcego
doznaniu. Tak jak czowiek, ktry zosta ugodzony jedn strza - dowiadczy uczucia
spowodowanego przez jedn strza. Podobnie waciwie pouczony ucze szlachetnych
dowiadczajc bolesnego uczucia, nie smuci si, nie lamentuje, nie pogra si w alu
i nie bije si w piersi dowiadczajc tylko jednego uczucia - zwizanego z ciaem. Ale
nie dowiadczajc uczucia towarzyszcego doznaniu.
Dotknity tym bolesnym uczuciem, waciwie pouczony ucze szlachetnych nie

sprzeciwia si. Pod wpywem blu nie powstaje w nim tendencja do pozbycia si
bolesnego uczucia. Dotknity tym bolesnym uczuciem nie szuka radoci w
przyjemnociach zmysowych. Dlaczego? Bowiem waciwie pouczony ucze
szlachetnych mnisi, zna inn ucieczk od blu, ni w zmysowe przyjemnoci. Nie
powstaje w nim tendencja do podania przyjemnych uczu. Zna on, zgodne z faktami,
powstawanie i zanik tych uczu, zna ich pokusy i wady, zna od nich ucieczk. Dziki
tej wiedzy, nie powstaje w nim tendencja do ignorowania uczu ani-przyjemnych-ani-
bolesnych. Kiedy wic dowiadcza przyjemnych uczu, bolesnych uczu, ani-
przyjemnych-ani-bolesnych uczu, nie czuje si z nimi zwizany. Takiego nazywam
waciwie pouczonym uczniem szlachetnych. Nie jest on bowiem zwizany
narodzinami, starzeniem si i mierci. Nie jest zwizany smutkiem, lamentem, blem,
rozpacz i nieszczciem. Nie jest zwizany cierpieniem, oto co oznajmiam.
To wanie, o mnisi, jest rnica midzy waciwie pouczonym uczniem szlachetnych, a

niepouczonym pospolitym czowiekiem."
1.3.15 Sutta o niepouczonych.
Sutta o niepouczonych.
Assutavato Sutta, SN XII.61
Oto co usyszaem:
Pewnego razu gdy Bogosawiony przebywa w pobliu Savatthi, w klasztorze
ofiarowanym przez Anathapindik, tak zwrci si do mnichw: "Mnisi, moe si
zdarzy, e niepouczona pospolita osoba wyzbdzie si tego ciaa, zoonego z
2012 Andrew Dalek

114 Tipitaka
czterech elementw, moe si od niego odwrci, straci zainteresowanie i by od niego

wolna. Z jakiego powodu? Poniewa wzrost i rozpad tego ciaa zoonego z czterech
elementw s widoczne. Dlatego niepouczona pospolita osoba moe si od niego
odwrci, straci zainteresowanie i by od niego wolna.
Mnisi, nie ma jednak powodu aby niepouczona pospolita osoba moga si odwrci,
straci zainteresowanie i by wolna od tego co nazwane jest 'doznaniem', 'umysem' lub
'wiadomoci'. Niepouczona pospolita osoba nie jest w stanie si od tego odwrci,
straci zainteresowania i by od tego wolna. Z jakiego powodu? Przez dugi czas
niepouczona pospolita osoba rozkoszowaa si tym, uznawaa z zapaem za swoje,
twierdzc "To jestem ja, oto czym jestem, to jest moja dusza." Dlatego niepouczona
pospolita osoba, nie jest w stanie si od tego odwrci, straci zainteresowanie i by od
tego wolna.
Byoby lepiej, gdyby niepouczona pospolita osoba, uwaaa ciao zoone z czterech
elementw za siebie, nie umys. Z jakiego powodu? Poniewa to ciao zoone z
czterech elementw widzimy jako trwajce przez jeden rok, dwa lata, trzy, cztery, pi,
dziesi, dwadziecia, trzydzieci, czterdzieci, pidziesit, sto lat i nawet wicej. Ale
to co nazwane jest 'doznaniem', 'umysem' lub 'wiadomoci' wzrasta dzie i noc jako
jedna rzecz, a zanika jako inna. Zupenie niczym mapa, hutajca si przez dzicz lasu,
apie ga. Puszczajc jedn, apie inn. Puszczajc t, apie inn. Puszczajc i t,
apie jeszcze inn. W ten sam sposb, to co jest nazwane 'doznaniem', 'umysem' lub
'wiadomoci' wzrasta dzie i noc jako jedna rzecz, a zanika jako inna.
Pouczony ucze szlachetnych, waciwie podejmuje refleksj nad natur

uwarunkowanego wsppowstawania:
Kiedy to jest, jest i tamto.

Z powstaniem tamtego, to powstaje.
Kiedy tego nie ma, nie ma i tamtego.
Z wyganiciem tego, wygasa i tamto.
Tak wic z niewiedz jako warunkiem, powstaj inicjacje. Z inicjacjami jako warunkiem
powstaje wiadomo. Ze wiadomoci jako warunkiem powstaje psychika wraz z
materi. Z psychik wraz z materi jako warunkiem powstaje sze sfer zmysowych. Z
szeciorgiem sfer zmysowych jako warunkiem powstaje kontakt. Z kontaktem jako
warunkiem powstaje uczucie. Z uczuciem jako warunkiem powstaje pragnienie. Z
pragnieniem jako warunkiem powstaje zapa. Z zapaem jako warunkiem powstaje bycie.
Z byciem jako warunkiem powstaje zrodzenie. Ze zrodzeniem jako warunkiem powstaje
starzenie i mier; jak rwnie al i pacz, bl, smutek i rozpacz.
Oto jak powstaje ta caa masa cierpienia.
A wic z cakowitym wyganiciem niewiedzy, zanikaj inicjacje. Z wyganiciem

inicjacji zanika wiadomo. Z wyganiciem wiadomoci zanika psychika wraz z
materi. Z wyganiciem psychiki wraz z materi zanika sze sfer zmysowych. Z
wyganiciem szeciu sfer zmysowych zanika kontakt. Z wyganiciem kontaktu
zanikaj uczucia. Z wyganiciem uczu zanikaj pragnienia. Z wyganiciem pragnie
zanika bycie. Z wyganiciem bycia zanika zradzanie. Z wyganiciem zradzania zanika
starzenie i mier jak rwnie al i pacz, bl, smutek i rozpacz.
Oto jak zanika ta caa masa cierpienia.
Widzc to, pouczony ucze szlachetnych odwraca si od formy, odwraca si od uczu,
2012 Andrew Dalek

percepcji, inicjacji, a nawet od wiadomoci. Odkadajc je, jest uwolniony. Wraz z

uwolnieniem, jest wiedza penego wyzwolenia. Wtedy wie, e 'zradzanie zostao
zniszczone, yj wite ycie, wszystko zostao dokonane. Nie ma ju adnych
ycze.'"
1.3.16 Rozmowa w klasztorze mniszek.
Rozmowa w klasztorze mniszek.

Bhikkhunupassaya Sutta, SN XLVII.10
Czcigodny Ananda obudziwszy si wczenie rano, ubra si, wzi misk i poszed do
pewnego klasztoru dla mniszek. Usiad na przygotowanym dla niego miejscu. Kilka
mniszek zbliyo si do czcigodnego Anandy, pokoniy mu si i usiady z boku. Siedzc
tak rzeky do czcigodnego Anandy: "Jest tutaj, czcigodny Anando, pewna liczba
mniszek, trwajca niezachwianie oparta na Czterech Ustanowieniach Uwanoci. Ich
zrozumienie rzeczywistoci staje si pogbione i bardziej wysublimowane.
"To prawda, siostry, to prawda." - odpowiedzia Ananda - "Siostry, mnich czy mniszka,
ktokolwiek trwa niezachwianie oparty na Czterech Ustanowieniach Uwanoci, jego
zrozumienie rzeczywistosci z pewnoci stanie si pogbione i bardziej
wysublimowane."
Wwczas czcigodny Ananda, pouczywszy mniszki odnonie Dhammy, uwydatniajc

korzyci pynce z Dhammy, unaoczniajc jaki entuzjazm i spenienie jest efektem
praktykowania Dhammy, na koniec wsta i opuci klasztor mniszek. Uda si do
Savatthi po jedzenie, a pniej poszed do miejsca w ktrym przebywa Bogosawiony.
Odda cze Bogosawionemu i usiadszy z boku, zwrci si do Bogosawionego tymi
sowami:
"Czcigodny Panie, obudziwszy si wczenie rano, ubraem si, wziem misk i

poszedem do pewnego klasztoru dla mniszek. Usiadem na przygotowanym dla mnie
miejscu. Kilka mniszek zbliyo si do mnie, pokoniy mi si i usiady z boku. Siedzc
tak rzeky do mnie: "Jest tutaj, czcigodny Anando, pewna liczba mniszek, trwajca
niezachwianie oparta na Czterech Ustanowieniach Uwanoci. Ich zrozumienie
rzeczywistosci staje si gebsze i bardziej wysublimowane."
"To prawda, siostry, to prawda." - odpowiedzia Ananda - "Siostry, mnich czy mniszka,
ktokolwiek trwa niezachwianie oparty na Czterech Ustanowieniach Uwanoci, jego
zrozumienie rzeczywistosci z pewnoci stanie si pogbione i bardziej
wysublimowane."
"To prawda, Anando, to prawda." - odpowiedzia Bogosawiony - "Anando, mnich czy

mniszka, ktokolwiek trwa niezachwianie oparty na Czterech Ustanowieniach Uwanoci,
jego zrozumienie rzeczywistosci z pewnoci stanie si pogbione i bardziej
wysublimowane.
Jakie s Cztery Ustanowienia Uwanoci? W tej Dhammie, Anando, mnich trwa w

niezachwianej uwanoci swojego ciaa; robi to pilnie, umiejtnie, wiadomie. Oddala od
siebie chcenie oraz niechcenie do piciu zespow zapau. W mnichu, ktry spoczywa w
kontemplacji swojego ciaa jako obiektu, powstaj rnorakie odczucia; czasem
2012 Andrew Dalek

116 Tipitaka
nieprzyjemne jak bl i przykre dowiadczenia, lub pojawia si ospao umysu, lub

pojawiaj si rnorakie rozproszenia poza ciaem. Wtedy, Anando, taki mnich powinien
pokierowa swj umys na obiekt przynoszcy satysfakcj. Mnich, ktry tak poprowadzi
umys, odczuwa zadowolenie. Z takiego zadowolenia rodzi si rado. Gdy umys jest
radosny, mnich odpra si. Tak zradza si bogo. Dowiadczajc satysfakcji umys
staje si skoncentrowany. Mnich rozwaa: "Cel, dla ktrego ukierunkowaem mj umys
zosta osignity. Teraz wycofam si z wyobraenia obiektu przynoszcego
satysfakcj." Tak te si dzieje, mnich wycofuje si i nie myli duej o tym obiekcie.
Rozumuje on w ten sposb: "Nie myl ju o tym, nie myl te o niczym innym.
Uwanie powracam do pierwotnego obiektu uwanoci ktrym jest ciao, bdc
zadowolonym i skoncentrowanym."
Tak samo, Anando, mnich trwa w niezachwianej uwanoci uczu; robi to pilnie,
umiejtnie, wiadomie. Oddala od siebie chcenie oraz niechcenie do piciu zespow
zapau. W mnichu, ktry spoczywa w kontemplacji uczu jako obiektu, powstaj
rnorakie odczucia; czasem nieprzyjemne jak bl i przykre dowiadczenia, lub pojawia
si ospao umysu, lub pojawiaj si rnorakie rozproszenia poza ciaem. Wtedy,
Anando, taki mnich powinien pokierowa swj umys na obiekt przynoszcy satysfakcj.
Mnich, ktry tak poprowadzi umys, odczuwa zadowolenie. Z takiego zadowolenia rodzi
si rado. Gdy umys jest radosny, mnich odpra si. Tak zradza si bogo.
Dowiadczajc satysfakcji umys staje si skoncentrowany. Mnich rozwaa: "Cel, dla
ktrego ukierunkowaem mj umys zosta osignity. Teraz wycofam si z wyobraenia
obiektu przynoszcego satysfakcj." Tak te si dzieje, mnich wycofuje si i nie myli
duej o tym obiekcie. Rozumuje on w ten sposb: "Nie myl ju o tym, nie myl te
o niczym innym. Uwanie powracam do pierwotnego obiektu uwanoci ktrym s
uczucia, bdc zadowolonym i skoncentrowanym."
Tak samo, Anando, mnich trwa w niezachwianej uwanoci dozna; robi to pilnie,
zapau. W mnichu, ktry spoczywa w kontemplacji dozna jako obiektu, powstaj
doznania, bdc zadowolonym i skoncentrowanym."
Tak samo, Anando, mnich trwa w niezachwianej uwanoci zjawisk; robi to pilnie,
zapau. W mnichu, ktry spoczywa w kontemplacji zjawisk jako obiektu, powstaj
2012 Andrew Dalek

zjawiska, bdc zadowolonym i skoncentrowanym. W taki sposb Anando, medytuje
si zmieniajc obiekt medytacji."
Anando, a jak jest medytacja praktykowana bez zmieniania obiektu koncentracji?

Anando, gdy umys nie jest nakierowany na zewntrzne zjawiska, mnich wie: "Mj
umys nie jest kierowany na zewntrzne zjawiska". Wie te: "Niezalenie od czasu,
bdc cakowicie wolnym, skoncentrowanym, nie kieruj umysu na zewntrzne
zjawiska." Rozumie: "Trwam w niezachwianej uwanoci swojego
ciaa......uczu.......dozna......zjawisk; robi to pilnie, umiejtnie, wiadomie,
pozostajc zadowolonym i skoncentrowanym. W taki sposb Anando, medytacja jest
praktykowana bez ukierunkowanej koncentracji na obiekcie.
W ten sposb nauczyem ci Anando jak praktykowa medytacj ukierunkowujc

koncentracj na obiekcie, a take nauczyem ci jak praktykowa medytacj bez
ukierunkowania koncentracji na obiekcie. Tathagata robi to e wspczucia dla swoich
uczniw oraz dla ich dobra. Tu s korzenie drzew, tam miejsca odosobnione - usid i
medytuj. Nie bd leniwy. Nie bd tym, ktry pniej bdzie aowa. To powiedzia
Bogosawiony. Usatysfakcjonowany, czcigodny Ananda rozkoszowa si sowami
Bogosawionego.
1.3.17 Sutta o bramanie Unnabha.
Sutta o bramanie Unnabha.

Brahmana Sutta, SN 51.15.
Kiedy Czcigodny Ananda przebywa w Kosambi, w parku Ghosity, odwiedzi go braman

Unnabha. Po przybyciu pozdrowi go i po wymianie grzecznoci usiad z boku. Usiadszy,
tak zwrci si do czcigodnego Ananady:
"Czcigodny Anando, jaki jest cel witego ycia wiedzionego wrd wyznawcw ascety
Gotamy?"
"Bramanie, wyzbycie si pragnie jest celem witego ycia."
"Czcigodny Anando, czy jest droga, praktyka zmierzajca do wyzbycia si tych pragnie?"
"Tak bramanie, jest taka droga, taka praktyka ktra prowadzi do wyzbycia si tych
pragnie."
"Czcigodny Anando, co to za droga, jaka to praktyka prowadzi do wyzbycia si tych
pragnie?"
"Bramanie, tak si dzieje kiedy mnich rozwija Baz Sukcesu ktra ma podstaw w
skoncentrowaniu na zamiarze, rozwija Baz Sukcesu ktra ma podstaw w
skoncentrowaniu na aktywnoci, rozwija Baz Sukcesu ktra ma podstaw w
skoncentrowaniu na wiadomoci, rozwija Baz Sukcesu ktra ma podstaw w
skoncentrowaniu na rozumieniu."
"Jeli tak czcigodny Anando, to nie ma temu koca. Nie mona si wyrzec pragnienia -
pragnc tego konkretnie wyrzeczenia!"
"Jeli tak sdzisz, tedy bramanie, pozwl mi zada ci kilka pyta i odpowiedz jak uwaasz:
Jak mylisz bramanie, czy najpierw miae taki zamiar, eby pj do parku, a kiedy ju
bye w parku ten zamiar wygas?"
"Wanie tak."
"Czy nie miae najpierw tej energii, eby pj do parku, a kiedy ju bye w parku to ta
2012 Andrew Dalek

118 Tipitaka
szczeglna energia wygasa?"

"Wanie tak."
"Czy nie miae najpierw wiadomoci, e idziesz do parku, a kiedy ju bye w parku to ta
szczeglna wiadomo wygasa?"
"Wanie tak."
"Czy nie miae najpierw rozumienia, e idziesz do parku, a kiedy ju bye w parku, to
szczeglne rozumienie wygaso?"
"Wanie tak."
"Wanie tak jest rwnie z Arachantem, ktry zniszczy skalania, wypeni zamiar, dokona
dziea, odoy ciar, osign prawdziwy cel, zupenie zniszczy stawanie si i osign
wyzwolenie przez wiedz. Poprzednio istniejce pragnienie osignicia stanu Arachanta,
po osigniciu stanu Arachanta wygaso. Poprzednio istniajca energia osigania stanu
Arachanta, po osigniciu stanu Arachanta wygasa. Poprzednio istniejaca wiadomo
osigania stanu Arachanta, po osigniciu stanu Arachanta wygasa. Poprzednio istniejce
rozumienie osigania stanu Arachanta, po osigniciu stanu Arachanta wygaso.
Wic jak mylisz bramanie, to ma swj koniec, czy te nie ma koca?"
"Masz racj Anando, to ma swj koniec. Wspaniale czcigodny Anando, wspaniale! Zupenie
jakby kto postawi co co byo przewrcone, ukaza co co byo ukryte, wskaza droge
komu kto by zagubiony, albo wnis lampe w ciemno, tak e mozna wszystko samemu
zobaczy. Tak wanie czcigodny Ananda wszystko wyjani tym rozumowaniem i
przykadami.
Przyjmuj schronienie w Gotamie, przyjmuj schronienie w jego Nauczaniu i w
Zgromadzeniu mnichw. Uwaaj mnie czcigodny Anando za wieckiego wyznawc, ktry
znalaz schronienie od dzisiaj na cae ycie."
1.3.18 Sutta o szeciu.
Sutta o szeciu.
Adhigama Sutta, AN 6.8.5
Z tymi szecioma mnisi, mnich nie jest w stanie ani osign nieosignitego dobra, ani
rozwin ju osignitego. Z ktrymi szecioma?
Oto mnisi, mnich nie ma waciwej umiejtnoci do osigania, nie ma waciwej
umiejtnoci do wyzbywania si, nie ma waciwej umiejtnoci w uywaniu, nie
przedsibierze zamiaru osignicia tego dobrego ktre jeszcze nie zostao osignite, nie
zabezpiecza dobra, nie czyni wytrwaego wysiku. Zaiste, z tymi szecioma, mnich nie jest
w stanie ani osign nieosignitego jeszcze dobra, ani rozwija tego ktre ju osign.
Z tymi szecioma, mnisi, mnich jest w stanie osign nieosignite jeszcze dobro, bd
rozwin ju osignite dobro. Z ktrymi szecioma?
Oto mnisi, mnich posiada waciw umiejtno do osigania, posiada waciw
umiejtno do wyzbywania si, posiada waciw umiejtno do uywania,
przedsibierze zamiar osignicia tego dobrego ktre jeszcze nie zostao osignite,
zabezpiecza dobro, czyni wytrway wysiek.
Zaiste, z tymi szecioma, mnich jest w stanie osign nieosignite jeszcze dobro i
rozwija to ktre ju osign.
2012 Andrew Dalek

1.3.19 Sutta o schronieniu.
Sutta o schronieniu.
Gopakamoggallaana Sutta, MN III.I.8.
Oto co usyszaem
Byo to zaraz po odejciu Bogosawionego, gdy czcigodny Ananda przebywa w
schronieniu wiewirek w Rajaha, w Bambusowym Gaju. Wwczas to krl Magadhy,
Ajaatasattu, syn Vedehasa, fortyfikowa Raajagah, obawiajc si napaci e strony krla
Pajjoty. Czcigodny Ananda obudziwszy si wczenie rano, ubra si, wzi misk i poszed
do Raajagaha ebra o poywienie. Wtedy uzmysowi sobie; jest zbyt wczenie aby i do
Rajagaha po poywienie, moe zatem wstpibym do miejsca pracy bramana
Gopakamoggallaany. Tak wic wstpi do miejsca pracy bramana Gopakamoggallaany i
podszed do niego. Braman widzc z daleka zbliajcego si czcigodnego Anand
powiedzia do niego:
"Zapraszam! Dobry Anando, mino sporo czasu odkd widzielimy dobrego Anand. Oto
przygotowane miejsce, niech dobry Ananda usidzie."
Czcigodny Ananda usiad na przygotowanym miejscu, braman take usiad z boku i spyta:
"Dobry Anando, czy jest cho jeden mnich, ktry jest dokadnie tak samo, jak dobry
Gotama, doskonale i w peni owiecony bdc obdarzonym tymi samymi przymiotami ?"
"Bramanie, nie ma nawet jednego mnicha, ktryby by dokadnie jak Bogosawiony,
doskonale i w peni owiecony bdc obdarzonym tymi samymi przymiotami.
Bogosawiony jest zaloycielem, tym ktry wie, nauczajcym drogi, nie odkrytej, nie
znanej i nie nauczanej nigdy przedtem. Jest zdolny i zna drog, jego uczniowie podaaj
dzi t drog, dlatego obdarzani s tymi wszystkimi przymiotami."
W trakcie tej rozmowy midzy czcigodnym Anand, a bramanem Gopakamoggallaan,

premier Magadhy, braman Vassakaara zbliy si do placu budowy. Odwiedza on bramana
Gopakamoggallaan by zbada prac wykonan w Raajagaha. Widzc czcigodnego
Anand, wymieni yczliwe pozdrowienia, usiad z boku i spyta:
"O czym rozmawiae czcigodny panie?"
"Bramanie, ten oto braman Gopakamoggallaana spyta mnie czy jest cho jeden mnich,
ktry jest dokadnie tak samo, jak dobry Gotama, doskonale i w peni owiecony bdc
obdarzonym tymi samymi przymiotami. Odpowiedziaem mu: bramanie, nie ma nawet
jednego mnicha, ktryby by dokadnie jak Bogosawiony, doskonale i w peni owiecony
bdc obdarzonym tymi samymi przymiotami. Bogosawiony jest zaloycielem, tym ktry
wie, nauczajcym drogi, nie odkrytej, nie znanej i nie nauczanej nigdy przedtem. Jest
zdolny i zna drog, jego uczniowie podaaj dzi t drog, dlatego obdarzani s tymi
wszystkimi przymiotami. Bramanie, gdy to zostao powiedziane, ty si zjawie."
"Dobry Anando, czy dobry Gotama wskaza jakiego mnicha mwic: po moim odejciu
waszym schronieniem bdzie ten oto za ktrym podycie?"
"Bramanie, nie ma adnego mnicha, ktrego dobry Gotama by wskaza mwiac: po moim
odejciu waszym schronieniem bdzie ten oto za ktrym mielibymy teraz poda."
"Dobry Anando, czy wikszo starszyzny spoecznoci mnichw wybraa jakiego mnicha
mwic: ten bdzie naszym schronieniem po odejciu Bogosawionego?
"Bramanie, nie ma adnego mnicha, ktrego wikszo starszyzny spoecznoci mnichw
wybraa mwic: ten bdzie naszym schronieniem po odejciu Bogosawionego."
"Dobry Anando, bez adnego schronienia, jaka jest przyczyna waszej jednoci?"
"Bramanie, nie jestemy bez schronienia, naszym schronieniem jest Nauczanie czyli
Dhamma."
2012 Andrew Dalek

120 Tipitaka
"Dobry Anando, gdy bye spytany czy dobry Gotama wskaza jakiego mnicha mwic: po
moim odejciu waszym schronieniem bdzie ten oto, za ktrym podycie,
odpowiedziae, bramanie, e nie ma adnego mnicha, ktrego dobry Gotama by wskaza
mwiac: po moim odejciu waszym schronieniem bdzie ten oto, za ktrym mielibymy
teraz poda. Gdy bye spytany czy wikszo starszyzny spoecznoci mnichw
wybraa jakiego mnicha mwic: ten bdzie naszym schronieniem po odejciu
Bogosawionego, odpowiedziae, bramanie, e nie ma adnego mnicha, ktrego
wikszo starszyzny spoecznoci mnichw wybraaby mwic: ten bdzie naszym
schronieniem po odejciu Bogosawionego. Gdy bye spytany, bdc bez adnego
schronienia, jaka jest przyczyna waszej jednoci, odpowiedziae: nie jestemy bez
schronienia, naszym schronieniem jest Nauczanie czyli Dhamma. Jak te sowa
czcigodnego Anandy mog by wytumaczone?"
"Bramanie, Bogosawiony, ten ktry wie i widzi, doskonale i w peni owiecony oznajmi
nam dziesi rzeczy, ktre wzbudzaj w nas pewno. Widzc je w Nauczaniu trwamy w
czci i szacunku dla Nauczania. Jakie to dziesi rzeczy?
Bramanie, mnich wzrasta w szlachetnoci przestrzegajc trudnych regu, praktykuje
waciwe postpowanie, obawiajc si nawet nieznacznego przewinienia. Staje si tym,
ktry zna Nauczanie, dobre na pocztku, we rodku i na kocu, oraz tym, ktry
podtrzymuje je w pamici i dba o nie jak o skarb. Widzi jego peen sens nawet w sowach,
wyjaniajcych w caej peni czyste, wite ycie. Dziki Nauczaniu zostaje on pouczony
sowami i rozumie ich znaczenie, moe wic z wnikliwoci samemu wszystko
weryfikowa i potwierdza. Osiga zadowolenie ze wszystkiego co jest mu dane; odzienie,
resztki poywienia, schronienie czy pomoc dla chorych. Osiga zdolno szybkiego i
atwego wejcia w cztery jhany, doskonae stany umysu, radujc si z rezultatw tu i
teraz.
Cieszy si z rnych nadnaturalnych mocy, takich jak: to, e jeden potrafi by wieloma, a
wielu staje si jednym. Pojawia si i znika bez przeszkd poprzez ciany, skarpy, czy
gazy, jakby przez przestrze. Zanurza si i wyania z ziemi jak z wody. Chodzi niezomnie
po wodzie jak po ziemi. Majc skrzyowane nogi siedzi w powietrzu tak jak mae czy due
ptaki. Dotyka i pociera doni nawet ksiyc i soce, tak potne jakimi s. Tak wic
dziery moc w ciele, a do wiata Brahmy. Oczyszczonym, niebiaskim, nadludzkim
uchem, syszy dwiki, zarwno pochodzce e wiata ludzkiego jak i wiata bogw. Z
bliska i z daleka.
Widzi umysy innych z wnikliwoci. Zna umys peen chciwoci jak i taki, ktry jest wolny
od chciwoci, peen zoci jak i taki, ktry jest wolny od zoci, peen iluzji jak i taki, ktry
jest wolny od iluzji. Umys rozdrobniony jak i taki, ktry jest scalony, lotny jak i taki, ktry
jest osiady, porwnywalny jak i taki, ktry jest nieporwnywalny. Zna skoncentrowany
umys jak i taki, ktry jest rozproszony, uwolniony jak i taki, ktry nie jest uwolniony.
Wspomina liczne przesze zrodzenia, jedno przesze zrodzenie, dwa przesze zrodzenia, ...
itd..... tak przypomina sobie liczne przesze zrodzenia. Doskonaym, niebiaskim,
nadludzkim wzrokiem, widzi pojawiajce si i znikajce istoty, zarwno pochodzce ze
wiata niszego jak i ze wiata wyszego, zarwno pikne jak i brzydkie, w piekle czy w
niebie, widzi istoty odradzajce si zgodnie z ich postpowaniem. Niweczc podania,
umys uwolniony poprzez mdro, tu i teraz widzi jasno i trwa w tym co osign.
Bramanie, Bogosawiony, ten ktry wie i widzi, doskonale i w peni owiecony oznajmi
nam te dziesi rzeczy, a one wzbudzaj w nas pewno. Widzc je w Nauczaniu trwamy
w czci i szacunku dla Nauczania."
Wtedy premier Magadhy, braman Vassakaara zwrci si do generaa Upanandy:

"Spjrz generale, ci dobrzy ludzie okazuj cze i szacunek, temu czemu powinno
okazywa si cze i szacunek, czemu i my nie mielibymy okazywa czci i szacunku
tym dobrym ludziom i y w oparciu o nich."
Wtedy premier Magadhy powiedzia:
2012 Andrew Dalek

"Gdzie czcigodny Ananda teraz rezyduje?"

"Bramanie, obecnie przebywam w Bambusowym Gaju."
"Dobry Anando, Bambusowy Gaj, czy jest to przyjemna rezydencja, czy jest tam cicho,
czy jest odlegy od ludzkich siedlisk, czy jest waciwy na odosobnienie?"
"Istotnie, bramanie, w Bambusowym Gaju jest przyjemnie rezydowa, jest tam cicho, z
dala od ludzkich siedlisk. Waciwe miejsce na odosobnienie, dopty tacy jak ty ochraniaj
to miejsce."
"Istotnie, dobry Anando, w Bambusowym Gaju jest przyjemnie rezydowa, jest tam cicho,
z dala od ludzkich siedlisk i jest dobry na odosobnienie, gdy zbieraj si tam dobrzy
ludzie jak wy. Pewnego razu gdy dobry Gotama mieszka w zadaszonym budynku w
Wielkim Lesie, w Vesaali, podszedem do niego. W tamtym czasie, dobry Gotama
wyjania koncentracj na kilka rnych sposobw. Dobry Gotama sam take praktykowa
koncentracj. Czy dobry Gotama pochwala wszystkie rodzaje koncentracji?"
"Bramanie, Bogosawiony nie chwali wszystkich rodzajw koncentracji, ani nie gani
wszystkich rodzajw koncentracji. Ktrych rodzajw nie pochwala?
Bramanie, jeli kto trwa owadnity zmysowymi podaniami, nie znajc wyjcia z
powstaego zmysowego podania, koncentruje si na nim, drczy si, zatraca si i
pogra si w myleniu o nim. Jeli kto trwa owadnity awersja, nie znajc wyjcia z
powstaej awersji, koncentruje si na niej, drczy si, zatraca si i pogra si w myleniu
o niej. Jeli kto trwa owadnity rozleniwieniem i apati, nie znajc wyjcia z powstaych
lenistwa i apatii, koncentruje si na nich, drczy si, zatraca si i pogra si w myleniu o
nich. Jeli kto trwa owadnity niepokojem i zmartwieniem, nie znajc wyjcia z
powstaych niepokoju i zmartwienia, koncentruje si na nich, drczy si, zatraca si i
pogra si w myleniu o nich. Jeli kto trwa owadnity zwtpieniami, nie znajc wyjcia
z powstaych zwtpie, koncentruje si na nich, drczy si, zatraca si i pogra si w
myleniu o nich. Bogosawiony nie pochwala tych rodzajw koncentracji. Bramanie, a
ktre to rodzaje koncentracji pochwala?
Bramanie, kiedy mnich zaniechawszy przyjemnoci zmysowych, zaniechawszy
niezbawiennych okolicznoci, mylami i procesami mylowymi z radoci wynik z
odosobnienia - wchodzi i pozostaje w pierwszej jhanie. Przezwyciywszy myli i
przekroczywszy procesy mylowe, umys wewntrznie uspokojony i skupiony w jednym
punkcie, z radoci i przyjemnoci zrodzon z koncentracji, wchodzi i pozostaje w drugiej
jhanie. Mnich, zrwnowaony, zaniechawszy radoci, trwa w rwnowadze, bdc uwanym
i czujnym, fizycznie odczuwa przyjemno, wchodzi i pozostaje w trzeciej jhanie. Wraz z
odoeniem tak bogostanu i stresu - tak jak z wczeniejszym odrzuceniem przyjemnoci i
przykroci - wchodzi i pozostaje w czwartej jhanie. Bramanie, Bogosawiony pochwala taki
rodzaj koncentracji."
"Dobry Anando, dobry Gotama potpia niewasciwe koncentracje i chwali wasciwe
koncentracje. Zatem idmy ju, mamy jeszcze duo pracy do zrobienia."
"Bramanie, skoro uwaasz, e nadszed czas, zrb jak uwaasz."
Premier Magadhy, braman Vassakaara zachwycony i w peni zgadzajcy si ze sowami

czcigodnego Anandy, wsta e swojego miejsca i odszed. Kiedy tylko odszed, braman
Gopakamoggallaana powiedzia:
"Dobry Anando, nie odpowiedziae na nasze pytanie."
"A jednak bramanie, odpowiedziaem ci. Nie ma nawet jednego mnicha, ktryby by
dokadnie jak Bogosawiony, doskonale i w peni owiecony bdc obdarzonym tymi
samymi przymiotami. Bogosawiony jest zaloycielem, tym ktry wie, nauczajcym drogi,
nie odkrytej, nie znanej i nie nauczanej nigdy przedtem. Jest zdolny i zna drog, jego
uczniowie podaaj dzi t drog, dlatego obdarzani s tymi wszystkimi przymiotami."
2012 Andrew Dalek

122 Tipitaka
1.3.20 Sutta o mniszce.
Sutta o mniszce.
Bhikkhuna sutta, AN, II Catukkanipata
W czasie kiedy czcigodny Ananda przebywa w klasztorze ofiarowanym przez Ghosite w

Kosambi, mniszka zwrcia si tymi sowami do pewnego czowieka:
"Dobry czowieku, udaj si do czcigodnego Anandy, oddaj czcigodnemu nalen cze
chylc gow do jego stp i powiedz mu: Czcigodny! mniszka o takim, a takim imieniu jest
miertelnie chora i bardzo cierpi. Ona chyli czoo do stp czcigodnego, proszc aby
czcigodny Ananda powodowany wspczuciem, odwiedzi j w klasztorze mniszek."
Ten czowiek przysta na prob mniszki i uda si do czcigodnego Anandy. Odda mu
cze i siadajc z boku odezwa si tymi sowami:
"Czcigodny, mniszka o takim a takim imieniu jest smiertelnie chora i bardzo cierpi. Ona
chyli czoo do stp czcigodnego, proszc aby czcigodny Ananda powodowany
wspczuciem, odwiedzi j w klasztorze mniszek."
Czcigodny Ananda zaakceptowa wiadomo milczeniem. Zaoy swoje szaty, wzi misk
i dodatkowe szaty i uda si do klasztoru mniszek. Rzeczona mniszka widzc zbliajcego
si czcigodnego Anand, okrya si caa od stp do gowy i pooya w ku. Czcigodny
Ananda zbliy si do tej mniszki, usiad w przygotowanym miejscu i tak rzek:
"Siostro, to ciao jest produkowane przez ywienie i zaley od ywienia. ywienie powinno
wic by wyeliminowane. Siostro, to ciao jest produkowane przez podania i zaley od
poda, podania naley wic wyeliminowa. Siostro, to ciao jest produkowane przez
dum i zaley od dumy, dum naley wic wyeliminowa. Siostro, to ciao jest
produkowane przez stosunek seksualny, droga do stosunku seksualnego powinna by
zniszczona. Tak powiedzia Bogosawiony.
Siostro, powiedziano e to ciao jest produkowane przez ywienie i zaley od ywienia.
ywienie powinno wic by wyeliminowane. Dlaczego tak powiedziano?
ywno powinna by przyjmowana mdrze: nie dla przyjemnoci ani dla oszoomienia, nie
po to aby si upiksza czy aby lepiej wyglda. Jest przyjmowana po to aby
podtrzymywa to ciao, bez chciwoci, jako pomoc w witym yciu. W ten sposb
wczeniejsze uczucia s zniszczone, a nowe nie powstaj. Niech nie istniej przeszkody
w komforcie obecnej chwili; mimo e polegam na ywnoci nie jestem t ywnoci
zdominowany. Jeli powiedziano, e to ciao jest produkowane przez ywienie, zaley od
ywienia i ywienie powinno by wyeliminowane - wanie dlatego tak powiedziano.
Siostro, powiedziano e to ciao jest produkowane przez podania i zaley od poda,

podania naley wic wyeliminowa. Dlaczego tak powiedziano?
Siostro, mnich syszy e mnich taki to a taki, zniszczy ropienie myli, uwolni umys od
trucizn. Uwolniony przez mdro w obecnej chwili, trwa z waciwym zrozumieniem.
syszc, zaczyna si zastanawia: kiedy i ja zniszcz ropienie myli, uwolni ten umys
od trucizn i uwolniony przez mdro tu i teraz, znajd waciwe zrozumienie? W
midzyczasie zalec od poda, niszczy podania.
Jeli powiedziano, e to ciao jest produkowane przez podania, zaley od poda i
podania naley wyeliminowa - wanie dlatego tak powiedziano.
Siostro, powiedziano e to ciao jest produkowane przez dum i zaley od dumy, dum
naley wic wyeliminowa. Dlaczego tak powiedziano?
Siostro, mnich syszy e mnich taki to a taki, zniszczy ropienie myli, uwolni umys od
2012 Andrew Dalek

trucizn. Uwolniony przez mdro w obecnej chwili, trwa z waciwym zrozumieniem.

syszc, zaczyna si zastanawia: kiedy i ja zniszcz ropienie myli, uwolni ten umys
od trucizn i wolny przez mdro tu i teraz, znajd waciwe zrozumienie? Dlaczego bym
nie mia tego dokona? W midzyczasie opierajc si na dumie, niszczy on dum.
Jeli powiedziano, e to ciao jest produkowane przez dum i zaley od dumy, dum
naley wic wyeliminowa - wanie dlatego tak powiedziano.
Siostro, to ciao jest produkowane przez stosunek seksualny, droga do stosunku
seksualnego powinna by zniszczona."
Wwczas ta mniszka wstaa z posania i pada do stp czcigodnego Anandy mwic:

"Czcigodny wybacz, popeniam wykroczenie kierujc si gupot, iluzjami i brakiem
rozsdku. Czcigodny wybacz, abym na przyszo si umocnia."
"Siostro, oto wykroczenie na bazie gupoty, iluzji i braku rozsdku. Skoro widzisz swoje
wykroczenie i prosisz o wybaczenie zgodnie z Nauczaniem, przychylamy si i udzielamy
ci przebaczenia. To wspomaga nas w Dyscyplinie Szlachetnych, e widzimy wykroczenia i
prosimy o wybaczenie zgodnie z Nauczaniem, dla umocnienia na dalsz praktyk."
1.3.21 Sutta o zdecydowaniu.
Sutta o zdecydowaniu.
Utthana Sutta, KN,SN Cullavaga 10
Obud si, wsta i siadaj!

Jaki jest sens teraz spa?
C to za sen kiedy chory,
zraniony strza?
Obud si, wsta i siadaj!

Systematycznie praktykuj uspokojenie.
Nie pozwl Krlowi mierci znale ci nieuwanym;
wykrzesz z siebie zdecydowanie.
Bogowie i ludzie pozostaj uzalenieni

od tego co przyjemne - przeam to!
Nie przegap tej chwili,
ci ktrzy j przegapiaj - cierpi zagubieni.
Nieuwano jest jak brud,

ktrym skalani s nieuwani.
Mdrze i z wielka uwag,
wycignij z siebie t strza!
1.3.22 Sutta o moliwoci.
Sutta o moliwoci.
Bhabba Sutta, AN 9.62
2012 Andrew Dalek

124 Tipitaka
Bez porzucenia dziewiciu, jest niemoliwym osignicie rzeczywistoci Arachanta.

Jakich dziewiciu?
dzy, awersji, iluzji, gniewu, pamitliwoci, obgadywania, wrogoci, zazdroci i
samolubstwa.
Tak jest mnisi; bez porzucenia tych dziewiciu - jest niemoliwym osignicie
rzeczywistoci Arachanta.
Wraz z porzuceniem dziewiciu, jest moliwym osignicie rzeczywistoci Arachanta.

Jakich dziewiciu?
dzy, awersji, iluzji, gniewu, pamitliwoci, obgadywania, wrogoci, zazdroci i
samolubstwa.
1.3.23 Sutta o nieprzyjemnociach.
Sutta o nieprzyjemnociach.
Maha-dukkhakkhandha Sutta, MN 13
Oto co usyszaem:
Byo to w czasie kiedy Bogosawiony przebywa w klasztorze ofiarowanym przez
Anathapindik w gaju Jety w pobliu Savati.
Tego ranka wielu mnichw zaoyo swe szaty, wzio swe miski i poszo ebra o ywno
do Savati. Wwczas zauwayli: jest jeszcze za wczenie aby ebra, pjdmy do
obozowiska wdrownych ascetw. Poszli wic do wdrownych ascetw i po wymianie
powitalnych uprzejmoci usiedli z boku. Wwczas wdrowni asceci odezwali si do
mnichw tymi sowami:
"Przyjaciele, mnich Gotama wskazuje na prawidowe rozumienie zmysowoci i my rwnie
wskazujemy prawidowe rozumienie zmysowoci. Mnich Gotama wskazuje na prawidowe
rozumienie materii i my rwnie wskazujemy prawidowe rozumienie materii. Mnich Gotama
wskazuje na prawidowe rozumienie uczu i my rwnie wskazujemy prawidowe rozumienie
uczu. Wic jaka jest rnica w nauczaniu, w poradach danych przez naszego
nauczyciela i mnicha Gotam?"
Mnisi z przykroci musieli przyzna, e nie znaj odpowiedzi. Wstali wiec i poszli mylc:
Poznajmy odpowied na t kwesti z ust Bogosawionego.
Poszli ebra do Savati i po spoyciu posiku wrcili do klasztoru. Wrciwszy zbliyli si do
Bogosawionego i odezwali si tymi sowami:
"Czcigodny, tego ranka wielu z nas zaoyo swe szaty, wzio swe miski i poszo ebra o
ywno do Savati. Wwczas zauwaylimy: jest jeszcze za wczenie aby ebra, idmy
do obozowiska wdrownych ascetw. Poszlimy wic do wdrownych ascetw i po
wymianie powitalnych uprzejmoci usiedlimy z boku. Wwczas wdrowni asceci odezwali
si do nas tymi sowami:
Przyjaciele, mnich Gotama wskazuje na prawidowe rozumienie zmysowoci i my rwnie
wskazujemy prawidowe rozumienie zmysowoci. Mnich Gotama wskazuje na prawidowe
rozumienie materii i my rwnie wskazujemy prawidowe rozumienie materii. Mnich Gotama
wskazuje na prawidowe rozumienie uczu i my rwnie wskazujemy prawidowe rozumienie
uczu. Wic jaka jest rnica w nauczaniu, w poradach danych przez naszego
nauczyciela i mnicha Gotam?
Czcigodny, byo nam przykro to sysze bo nie znalimy odpowiedzi, niemniej nie znajc
odpowiedzi odeszlimy mylc: Poznajmy odpowied na t kwesti z ust
Bogosawionego."
2012 Andrew Dalek

"Mnisi, do wdrownych ascetw ktrzy tak mwi odpowiadajcie tak:

Przyjaciele, jaka jest atrakcyjno zmysowoci, jakie jest niebezpieczestwo
zmysowoci, jaka jest ucieczka od zmysowoci?
Jaka jest atrakcyjno materialnoci, jakie jest niebezpieczestwo materialnoci, jaka jest
ucieczka od materialnoci?
Jaka jest atrakcyjno uczu, jakie jest niebezpieczestwo uczu, jaka jest ucieczka od
uczu?
Mnisi, kiedy tak zapytacie wdrownych ascetw, bdzie im przykro poniewa nie bd w
stanie odpowiedzie. Z jakiego powodu?
Poniewa nie s w stanie, jest to poza ich moliwociami aby da wam odpowiedzie. W
tym wiecie bogw i ludzi, Mary i Brahmy, mnichw i ascetw, nie widz nikogo kto mgby
to wyjani poza Tym Ktry Przeszed, mnichami Tego Ktry Przeszed czy kim kto
usyszy to tutaj.
Mnisi, jaka jest atrakcyjno zmysowoci?

Mnisi, piciokro zoona jest atrakcyjno zmysowoci. Oto te pi: ekscytujce, mie i
przyjemne formy budzce pragnienia, dowiadczane poprzez wiadomo wzrokow oka.
Ekscytujce, mie i przyjemne dwiki budzce pragnienia, dowiadczane poprzez
wiadomo suchow ucha. Ekscytujce, mie i przyjemne zapachy budzce pragnienia,
dowiadczane poprzez wiadomo wchow nosa. Ekscytujce, mie i przyjemne smaki
budzce pragnienia, dowiadczane poprzez wiadomo smakow jzyka. Ekscytujce,
mie i przyjemne dotknicia budzce pragnienia, dowiadczane poprzez wiadomo
dotykow ciaa.
Kiedykolwiek rozkosz czy przyjemno powstaje na bazie ktrej z tych piciu
zmysowoci - macie do czynienia z atrakcyjnoci zmysowoci.
Mnisi, jakie jest niebezpieczestwo zmysowoci?

Czyj syn gdyby musia zarabia na swe utrzymanie poprzez rzemioso bd handel, albo
liczenie, albo matematyk, albo rolnictwo, albo handel, albo hodowl, albo rzdzenie
krajem, albo suenie krlowi, albo dowolne inne zajcie - musiaby te narazi si na
zimno i gorco, da gzw i tych much, upalne powietrze, dotknicia rnych
obrzydliwoci, gd i pragnienie. Oto jest tutaj i teraz niebezpieczestwo zmysowoci,
masa przykroci jako efekt zmysowoci.
Syn tego czowieka stara si usilnie, nieustannie zabiega, a nie osiga bogactwa. W alu i
lamencie zaamuje rce, a jego umys popada w obd.
Syn tego czowieka stara si usilnie, nieustannie zabiega i osiga bogactwa. Wwczas
staje si on ofiar obowizkw zwizanych z administrowaniem majtku, doznaje stresu
nieustannej obrony majtku mylc: "C si stanie ze mn jeli krl pozbawi mnie moich
bogactw, albo zodzieje je rozkradn. Co bdzie kiedy ogie poaru je strawi, co jeli
powd je zabierze, co jeli moi spadkobiercy je roztrwoni?".
Kiedy jego bogactwa zostan skonfiskowane przez wadc, albo skradzione przez zodziei,
albo spalone przez ogie, albo zniesione przez wod, albo rozdarte przez spadkobiercw w
alu doznaje nieprzyjemnoci i odczuwa przykro.
Mnisi, oto jest tutaj i teraz niebezpieczestwo zmysowoci, masa przykroci jako efekt
zmysowoci.
Mnisi, krlowie swarz si z krlami, onierze z onierzami, ksia z ksimi, gospodarze

z gospodarzami, matki kc si z synami, synowie z matkami, ojcowie kc si z
synami, synowie z ojcami, brat z bratem, brat z siostr, siostra z bratem, przyjaciel z
przyjacielem. Kc si, obgaduj, skacz do siebie z piciami, pakami, kijami, broni, ze
2012 Andrew Dalek

126 Tipitaka
skrytobjcz mierci. Oto jest tutaj i teraz niebezpieczestwo zmysowoci, masa

przykroci jako efekt zmysowoci.
Za spraw zmysowoci obie strony bior miecz i tarcze, uk i strzay, bior inn bro i staj
naprzeciw siebie obrzucajc si obelgami. Strzelaj do siebie, miecze byskaj jak
byskawice, gorc smo lej sobie na gowy. Przemoc ami sobie karki, rani si
miertelnie, morduj si nawzajem. To te jest niebezpieczestwo zmysowoci, masa
przykroci jako efekt zmysowoci.
Za spraw zmysowoci zodzieje wamuj si do domostw, pldruj, rabuj, napadaj,
gwac czyje ony. Zapani skazywani s na chost, kije, biczowanie rnego rodzaju, rk
ucicie, ng odjcie, albo rk i ng obcicie, uszu i nosa obcicie; kad ich do wrztku,
obcinaj im uszy, trujcymi i gryzcymi rolinami ich owijaj, donie im opalaj, ubraniem z
kory okrywaj, z wami trzymaj, hakami im ciao rozrywaj, kawaki ciaa im odcinaj, w
uszy kolce wkadaj, bij a do wyczerpania a ich ciaa s wychudzone niczym dba,
zanurzaj w gorcym oleju, rzucaj ywcem psom, na pal nabijaj, gow mieczem
obcinaj.
To te jest niebezpieczestwo zmysowoci, masa przykroci jako efekt zmysowoci.
Mnisi, za spraw zmysowoci, le postpujc z ciaem, mow i umysem, po mierci rodz

si zagubieni, w upadku zradzaj si w piekle. To jest niebezpieczestwo zmysowoci,
masa przykroci jako efekt zmysowoci.
Mnisi! jaka jest ucieczka od zmysowoci?

Kiedy mnich wyzbywa si i odrzuca zainteresowanie i chciwo wobec zmysowoci - to
jest to ucieczka od zmysowoci.
Mnisi, asceta bd bramin ktry nie rozpoznaje satysfakcji ze zmysowoci jako

satysfakcji, zagroenia zmysowoci jako zagroenia i ucieczki od zmysowoci jako
ucieczki - tak jak to naprawd jest - nie zna zmysowoci i nie moe uczy innych
prawidowego rozpoznania zmysowoci.
Asceta bd bramin ktry rozpoznaje satysfakcj ze zmysowoci jako satysfakcj,
zagroenia zmysowoci jako zagroenia i ucieczk od zmysowoci jako ucieczk, taki
mgby zna zmysowo i mgby uczy innych prawidowego rozpoznania zmysowoci.
Mnisi, jaka jest satysfakcja z form, z materii? Oto moda dziewczyna z kasty wojownikw,
albo gospodarzy, szesnasto albo siedemnastoletnia, nie za wysoka i nie za niska, nie za
chuda i nie za gruba, o karnacji nie za ciemnej i nie za jasnej, ta dziewczyna jest w
najlepszym momencie swej piknoci. Przyjemno i rado jakiej zaznaje z powodu tej
piknoci - oto satysfakcja z form, ze stanu materii.
Mnisi, jaki jest niebezpieczestwo form, materii? Ta sama dziewczyna, z czasem osiga
wiek osiemdziesiciu albo dziewidziesiciu lat, moe nawet stu lat i widz j zestarza,
przygit do ziemi, trzsc si, podpart kijem, biedn. Caa jej modo przemina,
szczerbata i siwa, ysiejca, jej skra pomarszczona i pokryta plamami, cae jej
niegdysiejsze pikno przemino i pojawio si niebezpieczestwo. Mnisi, oto
niebezpieczestwo form, materii.
Ta sama kobieta widziana jest martw bd chora, pogrona w depresji, obonie chora
ley w swych wasnych odchodach i moczu, ukadana i podnoszona przez obcych. Caa
niegdysiejsza perfekcja pikna przemina i pojawio si niebezpieczestwo. Mnisi, to take
2012 Andrew Dalek

jest niebezpieczestwo form, materii.

Wreszcie, ta sama kobieta jest widziana martw, jej ciao porzucone na cmentarzu. Po
jednym czy dwu dniach, moe po trzech, jej ciao opuchnite, sine, zaczyna obazi. Caa
Ta sama kobieta ley na cmentarzysku porzucona, jej ciao rozszarpywane przez kruki,
jastrzbie, spy albo przez psy i lisy, toczone przez rnorodne yjtka. Caa
Ta sama kobieta widziana jest na cmentarzysku, porzucona, jej szkielet widoczny, pokryty
miniami i yami...
Ta sama kobieta widziana jest na cmentarzysku, porzucona, jej szkielet widoczny, nie
pokryty ju miniami i yami...
Ta sama kobieta widziana jest na cmentarzysku, porzucona, jej koci rozrzucone, tu ko
ramienia a tam ko stopy, tu ko udowa a tam ko miednicy, tu ko krgosupa a tam
czaszka. Caa niegdysiejsza perfekcja pikna przemina i pojawio si niebezpieczestwo.
Mnisi, to take jest niebezpieczestwo form, materii.
Wreszcie, ta kobieta jest widziana zapomniana na cmentarzysku, koci wybielay niczym

muszle i krusz si. Po trzech latach rozpady si w py. Caa niegdysiejsza perfekcja
pikna przemina i pojawio si niebezpieczestwo. Mnisi, to take jest niebezpieczestwo
form, materii.
Mnisi, jaka jest ucieczka od form, od materii?

Wyzbycie, usunicie i odrzucenie zainteresowania i chciwoci wobec form, wobec materii -
to jest ucieczka od form, od materii.
Mnisi, asceta bd bramin ktry nie rozpoznaje satysfakcji z materii jako satysfakcji,
zagroenia materi jako zagroenia i ucieczki od materii jako ucieczki - tak jak to naprawd
jest - nie zna i nie moe uczy innych prawidowego rozpoznania materii.
Asceta bd bramin ktry rozpoznaje satysfakcj z materii jako satysfakcj, zagroenia
materi jako zagroenia i ucieczk od materiii jako ucieczk, taki mgby zna materi i
mgby uczy innych prawidowego rozpoznania materii.
Mnisi, co to jest satysfakcja z uczu? Oto mnich odoywszy zmysowe pragnienia,

odoywszy ze mylenie, mylami i procesami mylowymi penymi radoci i przyjemnoci
zrodzonej z odoenia, wkracza i trwa w pierwszym skupieniu medytacyjnym. Kiedy mnich
jest wyczony ze zmysowych pragnie, wyczony ze zego rozumowania z mylami i
procesami mylowymi penymi radoci i przyjemnoci zrodzonej z wyczenia, wkracza i
trwa w pierwszym skupieniu medytacyjnym, nie myli on o krzywdzeniu ani siebie ani
innych. W ogle nie myli o krzywdzeniu. Wwczas to czuje on wycznie niekrzywdzce
uczucia.
Mnisi, mwi wam, niekrzywdzce uczucia to najwysza satysfakcja z czu.
Nastpnie mnich przezwyciywszy myli i procesy mylowe, umys wewntrznie ustalony

w jednym punkcie, z radoci i przyjemnoci zrodzon ze skupienia, wkracza i trwa w
drugim skupieniu medytacyjnym. Nastpnie, e spokojn akceptacj radoci i przyjemnoci
2012 Andrew Dalek

128 Tipitaka
trwa uwany i czujny. Ciao odczuwszy przyjemno wkracza i trwa w trzecim skupieniu
medytacyjnym. Nastpnie, usunwszy przyjemnoci i nieprzyjemnoci jako kategorie po
wczeniejszym przekroczeniu przyjemnoci i nieprzyjemnoci, z uwanoci
ustabilizowan na spokojnym zrwnowaeniu, wkracza i trwa w czwartym skupieniu
medytacyjnym.
Kiedy mnich usuwa rozkosz i obrzydzenie, wczeniej ju usunwszy przyjemno i
nieprzyjemno, uwano oczyszczona zrwnowaeniem trwa w czwartym skupieniu
medytacyjnym, nie myli on ju o krzywdzeniu ani siebie ani innych. W ogle nie myli o
krzywdzeniu. Wwczas to czuje on wycznie niekrzywdzce uczucia. Mnisi, mwi wam
niekrzywdzce uczucia to najwysza satysfakcja z czu.
Mnisi, jakie jest niebezpieczestwo uczu? e s one nietrwae, stresujce, zmienne - oto
jest jest niebezpieczestwo uczu.
Mnisi, jaka jest ucieczka od uczu? To wyzbycie, usunicie i odrzucenie zainteresowania i
chciwoci wobec uczu - to jest ucieczka od uczu.
Mnisi, asceta bd bramin ktry nie rozpoznaje satysfakcji z uczu jako satysfakcji,
zagroenia uczuciami jako zagroenia i ucieczki od uczu jako ucieczki - tak jak to
naprawd jest - nie zna i nie moe uczy innych prawidowego rozpoznania uczu.
Asceta bd bramin ktry rozpoznaje satysfakcj z uczu jako satysfakcj, zagroenia
uczuciami jako zagroenia i ucieczk od uczu jako ucieczk, taki mgby zna uczucia i
mgby uczy innych prawidowego rozpoznania uczu".
To powiedzia Bogosawiony, a mnisi rozkoszowali si sowami Bogosawionego.
1.4 Dhammapada
Dhammapada - Aspekty Dhammy.
Teksty Dhammapady s czci Kanonu i tak jak inne najstarsze teksty buddyzmu,
zostay zapisane przez mnichw po stuleciach przekazu ustnego. Ostateczny zapis
tekstu nastpi na wyspie Sri Lanka (dawniej Cejlon) okoo III stulecia p.n.e.
Ju sam przekad na polski sowa Dhammapada nastrcza pewne trudnoci, poniewa w

najwikszym skrcie oznacza ono "wykad tekstw o Dhammie" i nie ma w sumie
odpowiednika w jzyku polskim. W odrnieniu od wikszoci sutt kanonu, Dhammapada
nie zawiera zwrotu "Oto co usyszaem...", odbiega wic nieco forma od klasycznych
naucza Buddy czy Starszych. Z treci, wydaje si to by mowa Buddy skierowana do
Atuli o ktrym nie wiemy nic bliszego. Tradycyjnie przyjmuj si, e Atula po
2012 Andrew Dalek

wysuchaniu penej wykadni Dhammy z ust Sariputty Thery poszukiwa kogo kto umiaby
ta sam Dhamme przekaza w peni, ale znacznie prociej. Taka prb podj jakoby
Ananda Thera, ale i ta wykadnia Dhammy miaa okaza si zbyt skomplikowana.
Ostatecznie jakoby sam Budda wygosi Dhammapade specjalnie w celu zaspokojenia
proby Atuli.
Struktura Dhammapady jest zasadniczo rna od struktury sutt. Nie ulega wtpliwoci, e
historycznie, jest to jeden z najpniej zredagowanych tekstw kanonu. Tak jzyk jak i
konstrukcja nauczania wskazuj, e jest to tekst z okresu kiedy Buddyzm okrzep w
regionie jako religia i taki rodzaj wykadu chyba moe by uwaany za wczesny przykad
scholastycyzmu. Niestety, nie jest to jednoznaczne. Mamy tu do czynienia z
sanskytazacjami jak anveti, ale take z archaicznym vahatu co wskazywao by na
bardziej eklektyczne pochodzenie tekstu. Dhammapada porusza ca gam problemw i
wtkw. Generalnie, gwne przesanie zdaje si by bardzo optymistyczne i wskazuje, e
jakkolwiek cierpienie i stres s zwizane z nieowiecon, zanieczyszczon
umysowoci, to umys oczyszczony moe by od nich wolny. Cierpienie nie jest wic
jedyn opcj dostpn czowiekowi.
Mimo e tekst nie zawiera bezporednich odniesie do sutt, uwany badacz Kanonu bez
trudu odnajdzie niezwykle precyzyjn sie referencji wspierajca niemal kade zdanie na
gruncie nauczania kanonicznego zawartego w suttach. W tym sensie, mona traktowa
Dhammapade jako pewne kompendium caego nauczania w najbardziej dosadnej i czystej
formie. Jak wszystkie teksty scholastyczne, tekst skupia si bardziej na abstrakcyjnych
rozwaaniach i ustaleniu autorytetu Buddy i Sanghi ni na konkretnej praktyce. Siln
stron tej formy nauczania jest obrazowy jzyk precyzyjnie wywaonych przenoni, oraz
poetycka forma sprzyjajca zapamitaniu tekstu.
1.4.1 1. Pary, Dhp. 1-20.
1. Pary.
KN, Yamaka Vagga, Dhp. 1-20.
Umys poprzedza wszystkie zjawiska,

umys nimi rzdzi, umys je ksztatuje.
Jeli wypowiadasz si, bd dziaasz
z zanieczyszczonym, zepsutym umysem,
cierpienie poda za tob,
niczym koo podajce w koleinie wozu
cignionego przez woa.
Umys poprzedza wszystkie zjawiska,

umys nimi rzdzi, umys je ksztatuje.
Jeli wypowiadasz si, bd dziaasz
z oczyszczonym, jasnym umysem,
wwczas szczcie poda za tob
jak wierny cie.
"Znieway mnie, uderzy, pobi, obrabowa!"

kto pogra si w takich mylach,
rozpala wrogo.
"Znieway mnie, uderzy, pobi, obrabowa!"
2012 Andrew Dalek

130 Tipitaka
kto nie pogra si w takich mylach,

wygasza wrogo.
Oto odwieczna prawda:

konflikty nie wygasaj poprzez wrogo,
konflikty wygasaj poprzez nie-wrogo.
Nie jak tych ktrzy nie rozumiej,
e jestemy na krawdzi zatraty,
wanie tych ktrzy to zrozumieli,
zamieraj.
Tego ktry skupia si na piknie,

folguje zmysom, nie zna umiaru w jedzeniu,
apatyczny, bez entuzjazmu:
takiego Mara[1] powali niczym wicher sabe
drzewo.
Tego ktry skupia si na brzydocie,

trzyma zmysy na wodzy, zna umiar w
jedzeniu,
pewny, energiczny:
takiego Mara nie powali jak i wicher nie
moe powali gry.
Ten ktry bdc moralnie zepsuty,

wyzbyty prawdomwnoci i samokontroli,
zakada na siebie t szat, [2]
nie jest jej wart.
Ale wolny od moralnego zepsucia,

prawdomwny i opanowany,
przestrzegajcy wszystkich wskaza,
z pewnoci jest wart tej szaty.
Ci ktrzy uwaaj nieistotne za istotne,

a istotne za nieistotne,
nie dotarli do istoty rzeczy,
podejmujc niewaciwe postanowienia.
Ale ci ktrzy rozrniaj istotne jako istotne,

a nieistotne jako nieistotne,
dotarli do istoty rzeczy,
podejmujc waciwe postanowienia.
Jak deszcz sczcy si do le zadaszonej

chaty,
tak dza przenika do niewaciwie
kultywowanych dozna.
Jak deszcz nie sczcy si do dobrze
zadaszonej chaty,
tak dza nie przenika do waciwie
kultywowanych dozna.
2012 Andrew Dalek

Tutaj spalaj go zmartwienia i tam bd go

spalay.
le postpujcy w obu wiatach ponie
umartwieniem.
Cierpi bolenie zasmucony, widzc zepsucie
swych czynw.
Tutaj jest szczliwy i tam bdzie

szczliwy.
Dobrze postpujcy w obu wiatach znajduje
rado.
Radosny i triumfujcy, widzi czysto swych
czynw.
Tutaj spala go al i tam bdzie go spala.

le postpujcy w obu wiatach ponie z
alu.
Cierpi mylc: le postpiem.
Osignwszy stan niedoli,[3] cierpi nawet
bardziej.
Tutaj si raduje i tam bdzie si radowa.

Dobrze postpujcy w obu wiatach si
raduje.
Rozkoszuje si mylc: dobrze postpiem.
Osignwszy stan rozkoszy,[3] raduje si
nawet bardziej.
Jeli recytuje wiele witych tekstw,

ale pozostaje niedbay i nieuwany,
nie postpuje w zgodzie z nimi;
jak pastuch liczcy tylko innych krowy:
nie ma udziau w witym yciu
bezdomnych.
Jeli niemal nie recytuje witych tekstw,

ale praktykuje w zgodzie z Dhamm; [4]
porzuca pasj, awersj, zudzenia.
Uwany, a jego umys idealnie
zrwnowaony,
nie lgncy do niczego ani tutaj teraz, ani
potem:
ma on swj udzia w witym yciu
bezdomnych.
1. Mara to personifikacja pragnie i iluzji. W kosmologii

buddyjskiej Mara zamieszkuje jedenasty plan
egzystencji Paranimmita-Vasavatti w ktrym devy
ciesz si przyjemnociami daw anymi im przez istoty
z innych planw .
2. ta, a precyzyjniej szafranow a szata, jest
znakiem porzucenia ycia w ieckiego i przyjcia
2012 Andrew Dalek

132 Tipitaka
ordynacji zakonnej (Sangha).

3. Tutaj - tam. Teraz - potem. Niedola - rozkosz. Tekst
mw i o dobrym i zym zrodzeniu w stosow nych
planach egzystencji. Np. suggati (w ejscie w stan
rozkoszy) jest jednoznaczne z Devaloka.
4. Dhamma to nauczanie o tym jak jest. Budda
rozumia dhamm jako co co jest naturalne, a on tylko
to unaoczni, w skaza, w yeksponow a. Unaocznienie
dhammy to Dhamma czyli nauczanie Buddy.
1.4.2 2. Uwano, Dhp. 21-32.
2. Uwano.
KN, Appamada Vagga, Dhp. 21-32.
Uwano jest ciek ku Bezmiertelnoci,

[1]
nieuwano jest ciek ku mierci.
Uwani nie umieraj,
Nieuwani jak gdyby ju nie yli.
Rozumiejc to rozrnienie,
mdrcy uwanoci,
w uwanoci znajduj rado;
wstpujc w szeregi Szlachetnych.
Owieceni, trwajcy
w skupieniu medytacyjnym,
nieustajcy w wysiku,
dotykaj Nibbany,
nie przecignionego wytchnienia od wizw.
Peni inicjatywy, skrupulatni,

czyci w intencjach i czynach,
dziaajcy rozwanie.
Uwani, zdyscyplinowani,
yjcy Dhamm,
ich wietno si pomnaa.
Poprzez inicjatyw, uwano,

opanowanie i samodyscyplin,
mdrzec moe stworzy wysp,
ktrej nie zatopi adna powd.
Tpacy i gupcy
s uzalenieni od nieuwagi.
Tymczasem ci ktrzy s mdrzy,
ciesz si uwanoci:
swoim najwikszym bogactwem.
2012 Andrew Dalek

Nie pozwalaj sobie na nieuwano

albo na zatopienie w zmysowych
rozkoszach,
bo uwany, zanurzony w medytacji,
osiga peni spokoju.
Kiedy mdrzec wyplenia nieuwano

uwanoci,
osignwszy szczyt wnikliwoci,
wyzbyty blu - obserwuje tumy pogrone w
stresie,
ze szczytu ktry osign, widzi gupcw w
dole.
Uwany midzy nieuwanymi,

przebudzony pomidzy picymi,
mdrzec gna przed wszystkimi,
niczym rczy rumak.
Dziki uwanoci, Indra [2]

wywalczy zwierzchnictwo nad bogami.
Uwano jest zawsze godna pochway,
a nieuwano - potpienia.
Mnich rozkoszujcy si uwanoci,

widzcy niebezpieczestwo nie uwanoci,
postpuje naprzd niczym ogie,
palc wszelkie okowy,
mniejsze i wiksze.
Mnich rozkoszujcy si uwanoci,

Widzcy niebezpieczestwo nie uwanoci,
nie moe upa.
Zblia si do samej krawdzi Nibbany.
1. Bezmiertelno to synonim Nibbany.

2. Indra to bg w mitogii regionu opisanej w Rig Veda.
Tu uosabia w adz i w alk przeciw ko zu.
1.4.3 3. Umys, Dhp. 33-43.
3. Umys.
KN, Citta Vagga, Dhp. 33-43.
Trzepoczce si, chwiejne,

trudne do opanowania i ustabilizowania
jest to co doznaje.
Mdrzec naprostowuje to
niczym rzemielnik
robicy trzpie strzay.
2012 Andrew Dalek

134 Tipitaka
Jak ryba wyjta z wody

i rzucona na ld,
to co doznaje - miota si i szamocze,
aby uciec z side Mary.
Trudne do okiezania, szybkie,

zapalajce si do wszystkiego czego
zapragnie
jest to co doznaje.
Dobrze jest wzi to w ryzy.
Waciwie opanowane - przynosi ulg.
Jake trudne do rozpoznania,

i bardzo, bardzo subtelne,
zapalajce si do wszystkiego czego
zapragnie
jest to co doznaje.
Mdrzec powinien to chroni.
waciwie ochronione - przynosi ulg.
Bdzce po bezdroach, samotne,

bezcielesne,
spoczywajce w grocie[1] jest to co doznaje.
Ci ktrzy zabezpiecz to od side Mary,
bd uwolnieni.
Osoba z niestaym umysem,

nieznajca prawdziwej Dhammy [2]
nie moe liczy na pogodny spokj.
A wwczas bystro i jasno osadu,
nie bd mogy osign, swej peni.
Dla osoby z chronionym umysem,

wiadomoci nieskalana gniewem,
nie baczcej na zalety czy wady,
czujnej,
nie ma niebezpieczestw, ani strachu.
Wiedzc, e ciao jest jak gliniany dzban,

zabezpiecz ten umys, jak twierdz.
Zaatakuj Mar wczni wnikliwoci,
a pniej chro swj lup,
nie roszczc don adnych praw.
Niebawem to ciao legnie w ziemi,

porzucone, niewiadome,
jak bezuyteczna koda.
Co wrg zrobi by wrogowi,

albo przeciwnicy sobie nawzajem,
niewaciwie pokierowany umys,
2012 Andrew Dalek

te moe ci uczyni.
A nawet jeszcze gorzej.
Co by zrobili dla ciebie,

matka, ojciec, i inni bliscy,
waciwie pokierowany umys,
te moe ci czyni.
A nawet jeszcze lepiej.
1. Przypuszczalnie chodzi o "grot ciaa", a w

szerszym kontekcie o relacje nama-rupa. W dalszej
czci jest mow a o "glinianym dzbanie" ciaa.
2. Praw dziw a Dhamma to rzeczyw isto w sw ojej
dynamice jak w yeksponow ana przez Budd.
1.4.4 4. Kwiecie, Dhp. 44-59.
4. Kwiecie.
KN, Puppha Vagga, Dhp. 44-59.
Kt przeniknie ziemi,
to krlestwo mierci [1]
z jego ludmi i bogami?
Kt wydobdzie wszystkie aspekty prawdy,

niczym kwiaciarka ktra wydobywa
bukiet z wszelkiego kwiecia?
Pozostajcy na ciece [2]

przeniknie ziemi,
to krlestwo mierci
z jego ludmi i bogami.
Pozostajcy na ciece
wydobdzie prawd,
niczym kwiaciarka ktra wydobywa
bukiet z wszelkiego kwiecia.
Wiedzc, e to ciao jest jak kb piany,

uchodzi z oczu Krla mierci ten
ktry przenika jego natur.
Widzi on ranice strzay zmysowoci
z grotami na obraz kwiatw.
Czowiek w zapamitaniu zmysw

brodzcy w kwiatach,
nawet nie widzi, e mier
porywa go niczym bezlitosna powd.
Czowiek w zapamitaniu zmysw
2012 Andrew Dalek

136 Tipitaka
brodzcy w kwiatach,
nienasycony, pragncy przyjemnoci,
cakowicie w rkach Krla mierci.
Jak pszczoa kiedy nie niszczy

koloru czy zapachu kwiatu,
zbiera tylko nektar i odfruwa.
Tak powinien mdrzec,
przechodzi mimo.[3]
Skup si nie na tym

co inni zrobili zego bd czego nie zrobili,
ale na tym co ty robisz,
a czego nie zrobie.
Jak pikny kwiat, peen barw ale bezwonny,

tak dobre sowo jeli nie wprowadzone w
czyn,
jest bezowocne.
Jak pikny kwiat, peen barw o piknej woni,

tak dobre sowo jeli wprowadzone w czyn,
przynosi owoce.
Jeli z narcza przernego kwiecia,

moe by uplecione wiele piknych wiankw,
tak te co zrodzone i miertelne,
moe dokona wielu piknych czynw.
Zapachy kwiatw, drewna sandaowego,

lotosw i jaminu
nie pyn przeciw wiatrowi.
Natomiast zapach dobra roznosi si
we wszystkich kierunkach.
Drewno sandaowe, tagara, lotos i jamin

uchodz za najpikniej pachnce.
Ale aromat prawoci jest najwspanialszy.
Drewno sandaowe, tagara, lotus i jamin

nie mog dokona niczego.
Zapach prawoci dociera do najwyszych
bogw.
Mara nie moe zobaczy

tych ktrzy s zanurzeni w prawoci,
zanurzeni w penej uwanoci,
wygali dziki waciwej wiedzy.
Jak na skraju drogi, na wysypisku mieci,

moe wyrosn lotos,
cieszc serce, piknie pachnc;
2012 Andrew Dalek

Tak te na ludzkim mietniku, pospolitych i

lepych,
zajanieje wnikliwoci,
ucze Prawdziwie Przebudzonego.
1. Odniesienia do krlestw a mierci i Krla mierci

odnosz si do Mary i jego w iata.
2. "Pozostajcy na ciece" to buddysta, ktry nie
zejdzie ju ze Szlachetnej Omioaspektow ej cieki
(Sotopanna).
3. W oryginalnym tekcie mw i si o przechodzeniu
przez w iosk. Rw nie w czeniejsze odniesienia do
pow odzi mw i o zalaniu caej w ioski.
1.4.5 5. Gupcy, Dhp. 60-75.
5. Gupcy.
KN, Bala Vagga, Dhp. 60-75.
Duga jest noc w bezsennoci,

Duga jest mila dla strudzonego,
Duga jest Samsara [1] dla tego,
ktry nie pozna Dhammy.
Nie napotkawszy mdrzejszych

bd rwnych na swojej drodze,
ide po niej samotnie.
Wrd gupcw nie znajdziesz kompana.
"Tak wic posiadam synw,

oto jest moje bogactwo."
Takie s myli gupca,
ktry nawet siebie nie posiada.
C dopiero synw czy bogactwa.
Gupiec rozumiejcy swoj gupot,

na skutek zrozumienia staje si mdrcem.
Gupiec przekonany o swej mdroci,
ten moe by nazwany prawdziwym
gupcem.
Nawet spdziwszy ycie z mdrcem,

gupiec tyle zrozumie z Dhammy,
ile yka ze smaku zupy.
Spdziwszy jedn chwil z mdrcem,

mdry czowiek tak szybko pojmie Dhamm,
jak jzyk zapoznaje si ze smakiem zupy.
Gupcy, ich mdro chwiejna,
2012 Andrew Dalek

138 Tipitaka
wrogowie samych siebie.

Idc przez ycie czynic zo,
kosztuj jego gorzkich owocw.
Ze s czyny ktrych dokonawszy,

kosztujc ich owocu,
aujemy z oczyma penymi ez,
Dobre s czyny ktrych dokonawszy

kosztujc ich owocu,
nie aujemy z oczyma janiejcymi
radoci.
Tak dugo jak zy czyn wci nie przynis

owocu,
gupiec zachwyca si jego sodkim
smakiem.
Kiedy wreszcie zo przynosi owoc,
gupiec pogra si w blu.
Miesic za miesicem gupiec poci,

jedzc tyle ile na dble trawy zmieci.
Ale nie jest wart nawet szesnastej czci
tego ktry poj Dhamm.
Ze czyny nie od razu przynosz owoce,

tak jak mleko nie od razu si zsiada.
Tlc si, trwaj przy gupcu jak ar przykryty
popioem.
Naprawd na swoj zgub,

gupiec osiga wiedz i saw.
Zniszcz mu one jasne horyzonty,
rozupi jego gow na strzpy.
Pragnie ogromnej reputacji,

pierwszestwa midzy mnichami,
wadzy w klasztorach, czci rodzin.
Myli: czy to mnich czy wiecki,
nieche wszyscy oni do mnie ze wszystkim,
maym i duym, si zwracaj.
Oto ambicje gupca.

Jego rozszalae pragnienia i duma.
Z pewnoci cieka ktra wiedzie

do wiatowego ycia to jedno,
a cieka do Nibbany to co innego.
Rozumiejcy to mnich, ucze Buddy,
nie powinien szuka ziemskich radoci,
ale kultywowa samotno i wyrzeczenia.
2012 Andrew Dalek

1. Samsara to dosow nie "bakanie si", w drow anie

przez zrodzenia w kolejnych, cyklicznych bytach. W
tym kontekcie, kocem tej w drw ki jest Nibbana
czyli w yganicie pragnienia w drw ki.
1.4.6 6. Mdrcy, Dhp. 76-89.
6. Mdrcy.
KN, Paooita Vagga, Dhp. 76-89.
Uwaaj go za tego,
ktry jak poszukiwacz skarbw,
wskazuje ci je, a bdy gani.
Przy takim trwaj,
przy nim bdzie lepiej, nie gorzej.
Pozwl mu doradza, poucza,

odwodzi ci od zych drg.
W stron dobra ci prowadzi, nie za.
Nie przystawaj ze zymi ludmi,

nie przystawaj z byle jakimi.
Przystawaj z dobrymi ludmi,
z najlepszymi.
Ten kto chonie Dhamme,

trwa szczliwy, z umysem ukojonym.
Mdrzec znajduje rozkosz w Dhammie
ukazanej przez Szlachetnych.[1]
Melioranci prowadz wod,

tokarze tocz strzay,
stolarze ksztatuj drewno.
a mdrcy kontroluj siebie.
Jak skaa nie moe by poruszona przez

wiatr,
tak mdrca nie poruszy pochwaa ani
nagana.
Jak gbokie jezioro moe by

czyste i nieporuszone,
tak mdrzec na skutek Dhammy,
staje si czysty i nieporuszony.
Dobrzy porzucaj wszystko,

dotknici blem czy szczciem.
Doskonali nie szemrz za pragnieniami,
nie ukazuj uniesie ani przygnbienia.
2012 Andrew Dalek

140 Tipitaka
Ani dla siebie, ani dla innych

mdrzec nie pragnie synw,
bogactw czy wadzy.
Nie szuka sukcesw,
przez niecne zamiary.
Oto taki wanie jest,

naprawd peen cnt, mdry i prawy.
Niewielu jest miedzy ludmi

takich ktrzy przekrocz nurt.
Wikszo tylko biega,
wzdu tego brzegu rzeki.[2]
Ale ci ktrzy postpuj waciwie,

zgodnie z Nauczaniem, ktre
zostao doskonale wyeksponowane,
oni wanie dosign drugiego brzegu
rzeczywistoci penej namitnoci,
i tak trudnej do przekroczenia.
Przechodzc z ycia domownikw, do

bezdomnoci,
mdrzec powinien porzuci ciemno,
kultywujc jasno.
Powinien poszukiwa rozkoszy w oderwaniu,
tak trudnym do polubienia.
Odrzuciwszy zmysowe przyjemnoci, bez

przeszkd,
mdrzec powinien oczyci umys z
nieczystoci.
Ktrych umysy wydoskonalone

w Czynnikach Wyganicia,[3]
ktrzy wyzbyci pragnie,
znajduj rozkosz w porzuceniu zapau,
ich umysy przejrzyste, wolne od skaz,
osignli Nibban w tym wiecie.
1. Szlachetni (Ariya) to ci ktrzy zrealizow ali Nibban

czyli Budda oraz Arachanci.
2. Rzeka to nurt transmigracji (Samsara)
uw arunkow any niew aciw ym rozumieniem czyli
iluzjami.
3. Czynniki Wyganicia (bodzangha) to: uw ano
(sati), ledzenie praw dy (Dhammavicaya), w ysiek
(virija), rado (pati), skupienie (samadhi),
zrw now aenie (upekkha).
2012 Andrew Dalek

1.4.7 7. Doskonali, Dhp. 90-99.
7. Doskonali.
KN, Arahanta Vagga, Dhp. 90-99.
Dla tego ktry dotar do celu,

dla tego ktry dotar w bezbolesno,
dla tego ktry pozna pen wolno,
dla tego ktry zerwa pta,
nie ma rozgorczkowania.
W peni uwani s ponad wszystkim,

nigdzie nie utknli.
Niczym abdzie porzucajce jeziora,
wraz z gniazdami ktre byy dla nich
domem.
Ktrzy niczego nie gromadz,[1]

ktrzy waciwie rozumiej odywianie,
ktrych domen czysta nico.[2]
Oto ich kurs:
jak lad w powietrzu ptakw, ktrego nie
mona oznaczy.
Ktrych nawyki zniszczone,

ktrzy nie s przywizani do poywienia,
ktrych domen czysta nico.
Oto ich kurs:
jak lad w powietrzu ptakw, ktrego nie
mona oznaczy.
Ktrych zmysy w ryzach,

s jak rumaki zaprzgu poskromione przez
wonic.
Ktrych duma zostaa zniszczona, wolni od
skala,
takich nawet bogowie ceni wysoko.
Niczym ta ziemia, zdyscyplinowani,

trwaj zrwnowaeni, nieporuszeni.
Mona takiego porwna do filara,
gboko osadzonego w gruncie.
Zamt Samsary[3] nie zachwieje nim
nie naruszy czystoci.
Jego umys, mowa i jego postpowanie pene

s spokoju.
waciwie wiedzc, jest w peni uwolniony,
doskonale ukojony, zrwnowaony.
Czowiek ktry nie jest wierzcym,
2012 Andrew Dalek

142 Tipitaka
ktry rozumie Naturalne, [4]

ktry przeci acuchy zradzania,
ktry zniszczy swoje szanse,
ktry wyzby si wszystkich pragnie,
osign idea.
We wiosce czy w lesie, w dolinach czy na

rwninie,
gdzie przebywaj Doskonali, to miejsce jest
prawdziwie pikne.
Przepikne s lasy ktrych pospolici ludzie
nie lubi i unikaj.
Doskonali raduj si nimi bo nie szukaj
zmysowego zachwytu.
1. Nie gromadz ani losu ani dbr.

2. "Subbato animitto" to nico bez intelektualnej
nadbudow y. Bez atrybutw mentalnych.
3. Zamt Samsary to aktyw noci odtw arzajce
kolejne bytow anie, zradzanie si.
4. "Akata" to synonim Nibbany, oznacza co
naturalnego, nie pomylanego czy stw orzonego.
1.4.8 8. Tysice, Dhp. 100-115.
8. Tysice.
KN, Sahassa Vagga, Dhp. 100-115.
Lepsze ni tysic wypowiedzi,

penych bezuytecznch sw,
jest jedno celowe sowo,
przynoszce suchajcemu
ukojenie.
Lepsze ni tysic zda,

penych bezuytecznch sw,
jest jedno celowe zdanie,
ukojenie.
Lepiej ni recytowa tysic bezuytecznch

sw,
jest wypowiedzie jedno sowo Dhammy,
ukojenie.
S tacy ktrzy odnosz zwycistwa w

bitwach,
nad tysicami tysicy innych.
Ale szlachetnym zwycizc jest ten,
ktry zwyciy samego siebie.
2012 Andrew Dalek

Lepiej zwyciy siebie samego ni innych.

Bogowie, devy, mieszkacy niebios,
ani nawet Mara wraz z Najwyszymi
Bogami,
nie mog odebra takiego zwycistwa,
czowiekowi opanowanemu i
powcigliwemu.
Skadanie tysicy ofiar przez setki lat,

miesic za miesicem, nie jest lepsze
od jednego momentu, w ktrym oddano
cze Prawdziwie Doskonaemu.
Gdyby kto podtrzymywa ofiarny ogie

poncy przez cae stulecia,
a inny raz tylko odda cze Prawdziwie
Doskonaemu,
Ta cze i oddany honor, s wicej warte
ni stulecia ofiarnego ognia.
W tym wiecie caoroczne dary, posiki i

jamun
czowieka ktry robi dobre uczynki,
nie s warte nawet wierci czci
oddanej Szlachetnemu.[1]
Ci ktrzy maja nawyk oddawania czci

starszym,
ci ktrzy rozwinli i opanowali umys,
mog si spodziewa pomnoenia czterech
Bogosawiestw:
dugiego ycia, urody, komfortu i siy.
Mona przey sto lat niemoralnie i

ywioowo,
ale szlachetniejszy ni cae takie ycie,
jest jeden dzie przeyty moralnie i w
skupieniu medytacyjnym.[2]
Mona przey sto lat w gupocie, i z

nieopanowanym umysem,
jest jeden dzie przeyty w mdroci i w
skupieniu medytacyjnym.
Mona przey sto lat bez inicjatywy i w

nierbstwie,
jest jeden dzie peen wysiku.
Mona przey sto lat bez zrozumienia

jak fenomeny powstaj i jak si rozpadaj,
2012 Andrew Dalek

144 Tipitaka

jest jeden dzie przeyty na obserwacji
powstawania i rozpadu.
Mona przey sto lat bez ujrzenia

Bezmiertelnoci,[3]
jest jeden dzie przeyty w doznaniu
Bazmiertelnoci.
Mona przey sto lat bez dostrzeenia

najwyszej Dhammy,[4]
jest jeden dzie przeyty na poznaniu
najwyszej Dhammy.
1. Ujjugatesu to dosow nie: "idcy w yprostow any"

jest przypuszczalnie synonimem Szlachetnych
przynajmniej w stanie Sotopanna.
2. Jhyino doslow nie znaczy "praktykujc skupienia
medytacyjne" tzw . dany, a nie jak si czsto
tlumaczy "medytujc".
3. Amatam padam czyli "bez smiertelno" jest jednym
z synonimw Nibbany czyli w yganicia cierpienia.
4. Dhammam uttamam to "najszlachetniejsza Dhamma"
ew . "szlachetna doktryna"konkretnie: nauczanie
Buddy o cierpieniu i drodze w iodcej do jego
w yganicia.
1.4.9 9. Zo, Dhp. 116-128.
9. Zo.
KN, Papa Vagga, Dhp. 116-128.
Dziaaj uwanie i bez ocigania kiedy

czynisz dobrze,
chronic swj umys od zego.
Jeli zaczniesz si ociga,
umys znajdzie rozkosz w zu.[1]
Niektrzy nieustannie postpuj le.

Nie postpuj w ten sposb,
bo szukanie przyjemnoci w zym
postpowaniu,
przyniesie ci bl i cierpienia.
Niektrzy nieustannie postpuj dobrze.

Postpuj w ten sposb,
bo szukanie przyjemnoci w dobrym
postpowaniu,
przyniesie ci szczcie.
Czynicy zo, widzi pocztkowo zo jako
2012 Andrew Dalek

dobro.
Dopiero kiedy zo przyniesie owoce,
czynicy zo zrozumie, e czyni le.
Inny bdzie czyni dobrze,

ale zrazu bdzie si to wydawao zym.
Dopiero kiedy dobro przyniesie owoce,
dobro okae si prawdziwym dobrem.
Niektrzy lekce sobie wa ze

postpowanie,
przekonani, e nic im nie grozi.
Mwi: bd robi co chc, nic zego mi nie
grozi.
Ale zo si zbiera jak woda w wielkim
dzbanie,
i kropla po kropli wypenia gupca po brzegi.
Inni lekce sobie wa dobre postpowanie,

przekonani, e nie przynosi ono adnego
efektu.
Ale to spostrzeenie nie jest zbyt waciwe,
i dobro si zbiera jak woda w wielkim
dzbanie.
Kropla po kropli wypeni dobrze czynicego
po brzegi.
Bogaty kupiec unika ryzykownych szlakw,

a pragncy y unika trucizn.
Tak samo powinien unika czynienia za,
ten ktry kultywuje dobro.
Kiedy twoja do nie jest zraniona,

moesz w niej trzyma nawet trucizn
i nie wniknie ona do twojego ciaa.
Tak samo, nie istniej ze konsekwencje,
dla tego ktry nie popeni zego czynu.
Kiedy gupiec postpuje gwatownie wobec

osoby ktra jest cakowicie bez zarzutu,[2]
Jego postpowanie wrci do niego niczym
drobny py rzucony garci pod wiatr.
Niektrzy po mierci zrodz si z ona,

czynicy zo zrodz si w piekielnym stanie,
a czynicy dobro dosign niebiaskich
obszarw.
Wyzwoleni osign pen Nibban.
Nie ma nawet jednego miejsca do ukrycia,

ani w niebie, ani w otchaniach oceanw,
ani pod ziemi ani w grach,
2012 Andrew Dalek

146 Tipitaka
i czynicy zo nie moe si ukry

przed efektami zego postpowania.
Ani w niebie, ani w otchaniach oceanw,

ani pod ziemi ani w grach,
nie ma takiego miejsca, w ktrym mona si
ukry
przed mierci.
1."Papa" znaczy w szystko co ze, a konkretniej

"w szystko co kala umys". Wyrnia si dziesi
rodzajw za: niew aciw e rozumienie, niew aciw a
intencja, niew aciw a mow a, niew aciw e
postpow anie,
niew aciw e ycie, niew aciw y w ysilek,
niew aciw a uw ano, niew aciw e skupienie.
Zrodlem ich w szystkich s: pragnienie (lobha, tanha),
aw ersja (dosa) i niew iedza (moha, avija).
2."Ananganassa" to osoba cakow icie w olna od
skala bdcych efektem pragnienia, aw ersji i
niew iedzy. W tym kontekcie nie oznacza kogo kto
jest jedynie niew inny jakiego zarzutu.
1.4.10 10. Kij, Dhp. 129-128.
10. Kij.
KN, Danda Vagga, Dhp. 129-145.
Kady dry przed kijem.

Kady boi si mierci.
Stawiajc si w pooeniu innych,
ani nie zabijaj, ani nie prowad do zabijania.
Wszyscy dr przed kijem.

ycie jest wszystkim drogie.
Stawiajc si w pooeniu innych,
ani nie zabijaj, ani nie prowad do zabijania.
Kto w poszukiwaniu swego szczcia rani

innych,
w ostatecznoci sam go nie osignie.
Kto w poszukiwaniu swego szczcia nie

rani innych,
w ostatecznoci sam osignie szczcie.
Nie bd szorstki w sowach,

ci do ktrych tak mwisz tak samo ci
odpowiedz.
Bolesna jest wymiana szorstkich sw
i moe ci bardzo porani.
Kiedy niczym spaszczony gong,
2012 Andrew Dalek

wyciszye siebie - osigne Wyganicie,

bo nie ma w tobie ktliwoci.
Tak jak pastuch goni kijem bydo na

pastwisko,
staro i mier kieruje yciem ywych istot
przez eony czasu.[1]
Kiedy gupiec postpuje le,

nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji.
Poprzez ze czyny, sam siebie spala w ich
ogniu.
Ktry krzywdzi bezbronnych i niewinnych,

sam na siebie sprowadza bezzwocznie:
srogi bl, katastrof, rany bd nawet
mierteln chorob
albo pomieszanie umysu, opresje ze strony
wadcy,
albo cikie oskarenia, utrat bliskich bd
strat majtku,
bd te szalejcy poar pochonie jego
dom.
A w chwili rozpadu ciaa, taki gupiec zrodzi
si
w piekle.
Chodzenie nago, z brudnymi zmierzwionymi

wosami,
z brudnym ciaem, godowanie, leenie na
ziemi,
posypywanie si piaskiem i popioem,
pokutowanie w niewygodnych pozycjach [2]
nie oczyci miertelnika ktrego umys
nie pokona zwtpie.
Ubrany schludnie, zadbany

spokojny i pewien wyzwolenia,
Idealnie czysty, odoywszy kij.
Ten jest prawdziwym bramanem,
ten jest prawdziwym ascet,
ten jest prawdziwym mnichem.
Rzadko si zdarza na tym wiecie kto,

kim kieruje wstyd moralny w unikaniu za.
Niczym penej krwi rumak ktry stroni od
bata,
unika on wykrocze.
Niczym penej krwi rumak, zaledwie

dotykany batem,
bd skruszony i wytrway.
2012 Andrew Dalek

148 Tipitaka
Przez pewno, dyscyplin moralna,

aktywny wysiek i koncentracj,
poprzez skrupulatn analiz fenomenw na
bazie wiedzy i refleksji,
osigniesz uwiadomienie reakcji, a poprzez
wgld i introspekcj
zniszczysz cierpienie.
Melioranci prowadz wody dokd chc,

wytwrcy strza tocz strzay,
stolarze wyginaj drewno,
mdrcy kontroluj siebie.
1. "Ayu" czyli eon jest miara czasu. Komentatorzy

rni si w precyzyjnym okresleniu dugosci eonu.
Stosow na sutta w yjasnia e jest to po prostu
niew yobraalnie dugi okres czasu, miliony lat.
2. Tu konkretnie jaki rodzaj pokuty polegajcej na
siedzeniu w kucznej pozycji na pitach.
1.4.11 11. Staro, Dhp. 146-156.
11. Staro.
KN, Jara Vagga, Dhp. 146-156.
W rodku poncego ognia,

c s warte rado i miech?
W rodku ciemnoci,
czemu nie szukasz wiata?
To ciao nie wie nic o trwaoci,

jest jak worek z komi, peen ran i blu,
wydany na pastw chorb.
Niemniej wielu postrzega je piknym,
i takim je sobie wyobraaj.
Ty obserwuj jego prawdziw natur.
Ta materia rozpada si cakowicie,

siedlisko wszelkich chorb.
Gnije atwo, wylewajc zgnilizn rozkadu.
Koczy si mierci - rozpadajc si.
Jesieni koci le rozrzucone,

szare czaszki puste niczym tykwy.
Ogldajcy ju teraz nie znajduj
w nich pikna.
Z koci to ciao jest zoone,

obrosych miniami, zlepionych krwi.
Ta budowla jest siedliskiem dumy,
beznadziei, rozkadu i mierci.
2012 Andrew Dalek

Nawet najlepiej zrobione krlewskie powozy,

z pewnoci si rozpadn, tako i te ciaa.
Ale Dhammy szlachetnych ten rozpad nie
dosignie,
i oni ponios ja do dobrych ludzi.
Nieuk ronie niczym w,

Jego minie si rozwijaj,
ale nie rozum.
Przez wiele zrodze cierpiaem

bdzc w wiecie Samsary,[1]
poszukujc z uporem, ale nie spotykajc
budowniczego tej budowli.
Budowniczy tego domu,

teraz ci dostrzegem!
Nie zbudujesz ju wicej adnej budowli,

bo wszystkie fundamenty s zniszczone,
a konstrukcja rozpada si w gruzy.
Umys przekroczy uwarunkowania,
pragnienie nie powstaje!
Ktrzy nie wiedli witego ycia,

w modoci nie zgromadzili prawdziwych
bogactw,
marniej niczym czaple nad wyschnitym
stawem.
Ktrzy nie wiedli witego ycia,
w modoci nie zgromadzili prawdziwych
bogactw,
i teraz niczym dawno wystrzelone strzay
szukaj pociechy we wspomnieniach
przeszych bojw.
1. Samsara to w drow anie, cykl karmicznie

uw arunkow anego zradzania si w w iecie penym
cierpienia. Jej kocem jest Nibbana.
1.4.12 12. Ja, Dhp. 157-166.
12. Ja.
KN, Atta Vagga, Dhp. 157-166.
Jeli sam sobie jeste drogi,

Mdrze postpisz dbajc o siebie.
We wszystkich trzech okresach ycia [1]
dbaj o swoje dobro.
Najpierw sam ugruntuj si w tym co
2012 Andrew Dalek

150 Tipitaka
waciwe,
dopiero pniej rad innym.
W ten sposb postpisz mdrze i
nienagannie.
Tak jak doradzasz innym, sam postpuj.

Najbardziej opanowany najlepiej uczy
opanowania,
bo najtrudniej jest opanowa siebie.
Sam jeste dla siebie ostoj,

kt inny mgby ni by?
Tylko zdyscyplinowana ja,
i to z trudem moe ci da oparcie.
Z jani rodzi si, powstaje

ze postpowanie kaleczc czowieka.
Jak diament zrodzony, powstajcy ze skay
kaleczcy inne klejnoty.
Gboko pogrony w zym postpowaniu,

czowiek dusi si niczym drzewo oplecione
trujcym bluszczem.
Sam czyni sobie, czego yczy mu wrg.
atwe jest to co ze i szkodliwe.

Z pewnoci najtrudniejsze jest to
co jest dobre i przynosi poytek.
Ignoranci powodowani faszyw wiar,

wypaczaj nauczanie wiodcych wite
ycie Arachantw.[2]
Zupenie jak pd bambusa
niszczcy sam siebie kiedy przynosi owoc.
Samemu si czyni zo,

a ono prowadzi do nieczystoci.
Jeli si nie czyni le,
waciwie postpujc, mona si cakowicie
oczyci.
Nikt nie moe oczyci drugiego,
bo czysto i nieczysto zale tylko od
nas samych.
Dla innych wic, nie zaniedbuj swego

wasnego dobra.
Jasno rozumiejc[3] swoje wasne dobro,
naley skutecznie do niego dy.
1. Dziecistw o, doroso, staro.

2. Arachant, ten ktry osign Nibbane.
2012 Andrew Dalek

3. "Abhinnaya" to jasne i co w aniejsze - pene

zrozumienie.
1.4.13 13. wiat, Dhp. 167-178.
13. wiat.
KN, Loka Vagga, Dhp. 167-178.
Nie angauj si w wulgarne ycie,

nie yj w nieuwadze,
nie kultywuj niewaciwego rozumienia,
nie bde wyznawc tego wiata.
yj to ycie realnie i jak najlepiej,

nie yj go na ze sposoby.
Ci ktrzy yj realnie w tym wiecie,
yj szczliwie w tym jak i w nastpnym
wiecie.
Postrzegaj wiat niczym mydlan bak,

postrzegaj wiat niczym mira,
a Krl mierci ci nie dostrzee.[1]
Niczym krlewski rydwan jest ten wiat.

Gupcy gin pod jego koami,
a mdrcy widzc jego rzeczywist natur [2]
nie przywizuj si do niego.
Kto kto y w iluzjach,

a pniej si ich wyzby,
uwolni si niczym ksiyc ktry zajania
owietlajc wiat spoza ciemnych chmur.
Kto kogo ze postpowanie

zostao wstrzymane i zastpiy je dobre
czyny,
uwolni si niczym ksiyc ktry zajania
owietlajc wiat spoza ciemnych chmur.
Ludzie tego wiata s lepi,

tylko niewielu widzi prawidowo.
Ci, niczym ptaki uwalniaj si z sieci,
osigajc niebiaskie ukojenie.
abdzie odfruwaj drogami soca,

magicy pokonuj dystans w powietrzu,[3]
a mdrcy opuszczaj ten wiat,
pokonawszy mier.
Kamic, kamca zamyka sam sobie

drog do nastpnego wiata.
2012 Andrew Dalek

152 Tipitaka
Nie ma ohydy, ktrej taki by nie uczyni.
Skpcy nie trafi do wiata aniow,

Gupcy nie pochwal szczodroci.
Mdry raduje si szczodroci,
i w przyszym yciu jest szczliwy.
Lepsze ni nieograniczona wadza

nad wszystkimi krlestwami caej ziemi,
lepsze ni szczliwe zrodzenie w Niebie,
jest wejcie w strumie Dhammy.[4]
1. Wyrnia si: w iat zmysw (kama loka), w iat

materialnych energii (rupa loka) i w iat
niematerialnych energii (arupaloka). Poza nimi
znajduje si Nibbana i stad kto kto ja osign nie
moe by w idziany przez Krla mierci ktry
zamieszkuje kama loka i zna tylko trzy w iaty w raz z
ich planami zradzania.
2. "Vijanatam" - w idzcy w spzalene pow staw anie
i rozpadanie si cierpienia.
3. "Yanti iddhiya" - w ydaje si dotyczy ludzi o
magicznych uzdolnieniach do przemieszczania si w
pow ietrzu, dokadniej do "przebyw ania z pen
kontrola w pow ietrzu". Przypuszczalnie odnosi si do
mentalnych osigni medytacyjnych.
4. "Sotpattiphala" - w ejcie w strumie Dhammy,
pierw szy stopie w itoci Szlachetnych
charakteryzujcy si osigniciem sotapatti magga i
sotapatti-phala. Sotapanna moe cieszy si pokojem
Nibanny kiedy zechce poniew a rozw in sotapatti-
phala samapatti. "w szed w strumien" co oznacza, e
jest na Sciece Szlachetnych i nigdy z niej nie
zejdzie. Nie jest ju w ic nazyw any zw yk osob
(putthujjana) ale zalicza si do szlachetnych (ariya)
poniew a w ykorzeni ditthi oraz vicikiccha i w yzby
si cakow icie sakkaya-ditthi, vicikiccha and
silabbataparamasa czyli trzech gw nych przeszkd.
Nie popenia akusala-kamma-patha czyli zych
czynw .
1.4.14 14. Budda, Dhp. 179-196.
14. Budda.
KN, Buddha Vagga, Dhp. 179-196.
Ktrego prawe zwycistwo nie moe by

adn miar zamienione w przegran,
i nikt na wiecie nie moe tego zmieni. [1]
Bez ladw i kompletna jest domena Buddy,
po czym mogli by j wyledzi i jak
zniszczy?
Ktrzy usidlili pragnienie i dz,
2012 Andrew Dalek

nie s ju niesieni ich nurtem.

Bez ladw i kompletna jest domena Buddy,
po czym mogli by j wyledzi i jak
zniszczy?
Mdrzy, z intencj na praktyce koncentracji,

[2]
znajduj rozkosz w spokoju i wyrzeczeniu.
Nawet bogowie zazdroszcz im,
uwanym, doskonaym Buddom.
Nieczste jest ludzkie zrodzenie,

trudne jest ycie miertelnikw.
Trudne jest suchanie prawdziwego
Nauczania,[3]
rzadkie jest zaistnienie Buddy.
Oto nauczanie Buddw:

Nie czyni tego co niewaciwe,
czyni to co waciwe,
oczyszcza swoje doznania.
Cierpliwo i wytrwao s najwyszymi
cnotami,
Nibbana jest najwyszym celem,
twierdz wszyscy Buddowie.
Mnich nie rani nikogo,

jeli rani, to nie jest mnichem.
Nie szuka winy u innych, nie rani nikogo,
przestrzega wskaza, je ile konieczne,
przebywa w samotnoci, praktykujc
skupienia.
Oto nauczanie Buddw.
Nawet i deszcz monet, nie zaspokoi

dz i zmysowych pragnie.
Mdry czowiek widzi, e zmysowe
przyjemnoci
daj mao satysfakcji a mas blu,
nie szuka wic nawet boskich przyjemnoci.
Suchacz Buddy[4] dedykuje praktyk
wyzbyciu si pragnie.
Ludzie pod wpywem strachu,

szukaj schronienia w wielu miejscach:
w grach, lasach, na drzewach, w ogrodach i
wityniach.
Ich schronienia nie s jednak ani najlepsze
ani bezpieczne.
W takich schronieniach, nie ma ulgi od
cierpie i stresu.
2012 Andrew Dalek

154 Tipitaka
Ten ktry znalaz schronienie w Buddzie,

Dhammie i Sandze
widzi z prawdziw mdroci Cztery Prawdy
Szlachetnych:
cierpienie, rdo cierpienia,
przezwycienie cierpienia,
oraz ciek Szlachetnych wiodca do
wyganicia cierpienia.
To schronienie jest bezpieczne, najlepsze.
Znalazszy je, uwalniaj si od wszelkiego
stresu i cierpie.
Trudno znale szlachetn osob,

tacy nie rodz si wszdzie wokoo.
Gdzie si taki urodzi, jego bliscy czerpi z
tego poytek.
Rozkosz s urodziny Buddy.

Rozkosz jest prawdziwe Nauczanie.
Rozkosz jest jedno Zgromadzenia
mnichw.
Rozkosz jest medytacja zjednoczonego
Zgromadzenia.
Ktry oddaje cze Buddzie czy jego

uczniom,
tym ktrzy przezwyciyli przeszkody,
zniszczyli al i stres;
ktry respektuje Wygasych[5] i Wyzbytych
strachu,
nie moe by sklasyfikowany w adne ramy.
1. "Avajiyati": odw rci, zaw rci, zniw elow a

efekt, zniszczy, zzerow a.
2. Jhanapasuta to dosow nie : praktykow anie skupie
medytacyjnych jhana (dana).
3. "Saddhammassavana": praw dziw a Dhamma
nauczana przez Budd.
4. "Sammasambuddhasavako": suchacz nauczania
w peni samo przebudzonego Buddy, student Budda
Dhammy.
5. "Nibbute": tych ktrzy zrealizow ali ostateczne
w yganicie czyli Nibban.
1.4.15 15. Szczcie, Dhp. 197-208.
15. Szczcie.
KN, Sukha Vagga, Dhp. 197- 208.
Bardzo szczliwi yjemy,

wolni od nienawici, pomidzy
nienawistnikami.
Pomidzy nienawidzcymi przebywamy,
2012 Andrew Dalek

nie nienawidzc.

wolni od choroby, pomidzy chorymi.
Pomidzy chorujcymi przebywamy,
zdrowi.

wolni od pogoni, pomidzy pragncymi.
Pomidzy pragncymi przebywamy,
bez zabiegania.

ktrzy nie mamy niczego.
bdziemy si ywi radoci,
tak jak wietlici bogowie.[1]
Zwycistwo zradza nienawi,

a zwyciony wije si w blu.
Spokojny trwa w szczciu,
odrzuciwszy tak zwycistwo jak i przegran.
Nie ma wikszego ognia ni pasja,

nie ma wikszego za ni nienawi.
Nie ma wikszego cierpienia ni zapa,[2]
nie ma wikszego szczcia ni
uspokojenie.[3]
Gd to najwiksza choroba,
uwarunkowane fenomeny to najwiksze
cierpienie.
Wiedzc to wanie - tak jak si staje,
Nibbana to absolutne szczcie.
Zdrowie to najwikszy skarb,

Zadowolenie to najwiksze bogactwo.
Zaufani to najlepsza rodzina,
Nibbana to najwysze szczcie.
Napiwszy si naktaru odosobnienia,

poznawszy smak ukojenia,
staje si wolnym od strachu i za,
ten ktry pije nektar Dhammy.
Dobrze jest spotka szlachetnych,

w ich towarzystwie jest zawsze mio.
Unikajc gupcw, mona trwa w
szczciu.
Ten ktry yje pomidzy gupcami,

bdzie cierpia przez dugi czas.
Towarzystwo gupcw zawsze przynosi bol,
2012 Andrew Dalek

156 Tipitaka
jak i towarzystwo wrogw.

Mdrzec jest zawsze miym towarzyszem,
jak spotkanie z rodzin.
Tak wic,
podaj za inteligentnym i mdrym,
wyksztaconym, oddany wartociom i
religijnym,
szlachetnym i roztropnym.
Podaj za nim tak jak ksiyc
poda ciek wytyczon wrd gwiazd.
1. "Abhassara": bogow ie w ietlistych w iatw sfery

Dutiya Jhana Bhumi, ktrzy yw i si radoci.
2. "Khandhasama": Pi Zespoow Zapau to formy,
uczucia, percepcje, inicjacje i w iadomoci.
3. "Santi" to ukojenie i pokj.
1.4.16 16. Ukochane, Dhp. 209-220.
16. Ukochane.
KN, Piya Vagga, Dhp. 209 - 220.
Przedsiwziwszy co nie jest do zrobienia,

nie przedsiwziwszy co jest do zrobienia,
odrzuciwszy drog do celu,
poda za tym co przyjemne,
zazdroszczc,
temu ktry ma za cel oczyszczenie siebie.
Nie wi si z tymi ktrych kochasz,

i nigdy z tymi ktrych nie kochasz.
Niewidzenie ukochanych jest cierpieniem,
tako i widzenie niekochanych.
Tak wic nie traktuj niczego jak najdrosze,

oddzielenie od najdroszego nie jest dobre.
Wolni od pt s ci dla ktrych,
drogie czy niedrogie nie istnieje.
Z afektu rodzi si poncy al,[1]

z afektu rodzi si strach.
Wolny od afektu nie zna alu,
skde wic strach?
Z mioci rodzi si poncy al,

z mioci rodzi si strach.
Wolny od mioci nie zna alu,
bez alu strach nie powstaje.
Z uwielbienia rodzi si poncy al,
2012 Andrew Dalek

z uwielbienia rodzi si strach.

Wolny od uwielbienia nie zna alu,
Z przyjemnoci rodzi si poncy al,

z przyjemnoci rodzi si strach.
Wolny od przyjemnoci nie zna alu,
Z pragnienia[2] rodzi si poncy al,

z pragnienia rodzi si strach.
Wolny od pragnienia nie zna alu,
Tum pokocha tego ktry jest moralny,

ktry ma wiedz, ustalony w Dhammie,
czynicy to co winno by uczynione.
Ten ktry poda za Nieopisywalnym,

ktry rozwin umys,
ktrego umys nie jest w okowach
przyjemnoci,
tego si zwie: idcy pod prd.
Rodzina, znajomi i przyjaciele,

s ukontentowani bezpiecznym powrotem
do domu z daleka.
Tak oto dobre czyny przyjmuj

czynicego dobrze,
ktry wyszed z tego wiata do innego:
Jak rodzina przyjmujca ukochanego ktry
powrci.
1. "Soka": palcy pomieniem al.

2. "Tanha": Pragnienie ktre jest jednym z trzech
bazow ych rde cierpienia w raz z dos i moh.
1.4.17 17. Gniew, Dhp. 221-234.
17. Gniew.
KN, Kodha Vagga, Dhp. 221 - 234.
Wyrzeknij si gniewu, porzu dum.

Zerwij wszystkie kajdany.[1]
ktry nie przylgn do mentalnoci wraz
cielesnoci,
cierpienie go upucio bo niczego nie mia.
Ktry powciga gniew,
2012 Andrew Dalek

158 Tipitaka
niczym wonica pdzcy w powozie,

o nim mwi e faktycznie powozi!
Inni tylko dzier lejce.
Zwyci gniew agodnoci;

Zwyci zo dobrem.
Zwyci chytro szczodroci;
Zwyci kamstwo prawdomwnoci.
Mw prawd, nie uno si gniewem.

Poproszony, podziel si
nawet jeli sam masz mao.
Przez te trzy, znajdziesz si
wrd bogw.[2]
Mdrzy, niepogreni w blu,

panujcy nad zachowaniem,
ci dotr w permanentne miejsce,[3]
w ktrym nie ma alu.
Tych ktrzy s uwani,

uczcy si dzie i noc,
z intencja na osigniciu Wyganicia,
skazy[4] znikn.
Atulo! od dawna, nie od wczoraj,

maj za ze siedzcemu w ciszy,
maj za ze mwicemu zbyt wiele.
Maj rwnie za ze mwicemu tyle ile
naley.
Nie ma takiego ktremu by czego nie mieli
za ze!
Nigdy nie byo i nigdy nie bdzie,

ani nawet nie ma w obecnej chwili,
takiego ktry byby tylko ganiony,
albo tylko chwalony.
Tego mdrzec chwali,

sprawdziwszy go dokadnie dzie po dniu,
bez zarzutu, inteligentny,
ukoronowany mdroci i cnotami,
Kt moe go zgani?
Jak piercie uczyniony z zota,

ma warto wrd bogw,
i nawet dla samego Bramy.[5]
Chro si przed niewaciwym zachowaniem,

chro dobrze swe ciao.
Wyrzekszy si niewaciwych czynw
cielesnych,
2012 Andrew Dalek

praktykuj waciwe zachowanie dla tego

ciaa.
Chro si przed niewaciw mow,

chro dobrze to co mwisz.
Wyrzekszy si niewaciwych wypowiedzi,
praktykuj waciw mow.
Chro si przed niewaciwymi mylami,

chro dobrze swj umys.
Wyrzekszy si niewaciwych aktw
mentalnych,
praktykuj waciwe mylenie.
Mdrzy, ktrzy maj piecz

nad akcjami ciaa, mowy i umysu.
W samej istocie i w peni,
zapanowali nad sob.
1. "Sajyojana": jest dziesi kajdan: sakkaya-ditthi,

vicikiccha, silabbata-paramasa, kama-raga, vyapada
oraz rupa-raga, arupa-raga, mano, uddhacca, avijja.
2. "Deva": w ietlici bogow ie, rodzaj duchow ych istot
w mitologii regionu.
3. "Accutaj Thanaj": w ieczne, niegince, nieznikajce,
niezmienne, permanentne miejsce. Przypuszczalnie
Nibbana.
4. "Asava": skazy, splamienia w sensie:
zanieczyszczania. Wyrniamy nastpujce: kama,
bhava, ditthi, avijja.
5. "Brahma": Wielki Brama, faktycznie gw ny cho
niepopularny Bg w mitologii regionu.
1.4.18 18. Nieczystoci, Dhp. 235-255.
18. Nieczystoci.
KN, Mala Vagga, Dhp. 235 - 255.
Jeste jak zky li,

sudzy Mary ju szykuj si na ciebie.
Stoisz u samych wrt mierci,
z pustymi rkoma.
Sta si dla siebie wysp

ju teraz, szybko,
bde rozsdny!
Wyzbyty tego co nieczyste,
zbliysz si do niebiaskiej
sfery Szlachetnych.[1]
Oto dotare do koca ycia,

zbliasz si do spotkania z Mar.
W tej podry nie bdzie miejsca do
2012 Andrew Dalek

160 Tipitaka
odpoczynku,
i zawitasz tam z pustymi rkoma.
Sta si dla siebie wysp

ju teraz, szybko,
bde rozsdny!
Wyzbyty tego co nieczyste,
oczyszczony, nigdy wicej
nie zaznasz zradzania i starzenia.
Mdry czowiek winien oczyci

si ze skala stopniowo:
jedno za drugim, chwila po chwili,
tak jak zotnik oczyszczajcy kruszec.
Niczym rdza toczca metal,

na ktrym powstaa,
tak te ten, ktry naduywa potrzeb[2]
zawita w zym wiecie[3] moc swej decyzji.
Nieuctwo jest skaz w odniesieniu to

witych tekstw,
zaniedbanie jest skaz w odniesieniu do
domostw.
Skaz celowoci jest nierbstwo,
skaz strowania jest niedbalstwo.
ajdactwo jest skaz kobiety,

chytro jest skaz dawcy.
Ze rzeczy, nieczyste w tym wiecie,
pozostaj nieczystymi w nastpnym.
Ignorancja jest najgorsz skaz,

gorsz ni kada poprzednia.
Porzucie j mnisi, bdcie czyci!
ycie jest atwe dla nachalnego,

dla bezwstydnego, chwalipity,
bez skrupuw ajdaka.
Trudne dla kogo sumiennego,
szukajcego czystoci, uwanego
i szczerego.
yjcego czyste ycie, widzcego prawd.
Kto zabija i mwi nieprawd,

bierze czego mu nie dano,
idzie do ony innego,
a do tego upija si,
sam swoje korzenie wyrywa
z tego wiata.
Drogi mj, musisz to wiedzie:
2012 Andrew Dalek

ze rzeczy s trudne do opanowania.

Nie pozwl aby apczywo i
niesprawiedliwo,
przyniosa ci bl i dugie cierpienie.
Ludzie daj dary zgodnie ze swoim

przekonaniem
i w zgodzie ze stanem umysu.
Niezadowolony z otrzymanego napoju i
ywnoci,
nie osignie koncentracji ani w dzie, ani w
nocy.
Kto odci u podstaw niezadowolenie z
darw,
ten osignie koncentracj w dzie i w nocy.
Nie ma ognia silniejszego ni pasja,

nie ma obdu wikszego ni gniew.
Nie ma sieci silniejszej ni niewiedza,
nie ma rzeki silniejszej ni pragnienie.
atwe do wypunktowania s bdy innych,

a nasze wasne najtrudniejsze do
zobaczenia.
Innych bdy obna bezlitonie,
swoje wasne ukrywajc jak nieuczciwy
gracz w koci zakrywajcy nieudany rzut.
Kto wyszukuje bdy innych yje zirytowany,

jego wasne skazy tylko si powikszaj.
Oddala si od zmycia tych splamie.
Nie ma drg w niebie,

nie ma prawdziwego ascety na zewntrz.[4]
Ludzie znajduj w obsesjach rozkosz,
Buddowie s od tego wolni.
Nie ma drg w niebie,

nie ma prawdziwego ascety na zewntrz.
Nic co jest zoone[5] nie jest wieczne,
Nie ma niczego niestabilnego wrd
Buddw.
1. "Dibbaj ariya bhumij": niebiaska sfera

szlachetnych to najpew niej synonim Nibbany. Bumi to
miejsce takie jak w yspa, ale take stan w iadomoci
albo poziom.
2. "Atidhonacarina": to s i tak tylko podstaw ow e
potrzeby: jedzenie, szata, mieszkanie i lekarstw o.
3. "Duggatij": to jest w aciw ie niskie zrodzenie,
pieko.
4. "Bahire": zew ntrzne, na zew ntrz albo tego
w iata albo tego Nauczania. Niepew ne znaczenie.
2012 Andrew Dalek

162 Tipitaka
5. "Sankhara": uformow ane, zoone, z "akcenem" na

proces czyli na skadanie, uformow yw anie.
1.4.19 19. Sprawiedliwi, Dhp. 256-272.
19. Sprawiedliwi.
KN, Dhammattha Vagga, Dhp. 256 - 272.
Nie przez wygaszanie sdw

jest si sprawiedliwym,
ale przez rozwaenie obu stron
zagadnienia.
Osdzajc bez popiechu,

sprawiedliwie i bezstronie,
taki mdry czowiek, stranik prawa,
jest nazywany sprawiedliwym.
Nie taki ktry duo mwi jest nazwany

mdrym,
ale spokojny, odwany oraz przyjacielski.
Nie taki ktry duo mwi jest nazwany

obeznanym z Dhamm,
ale jeli uchwyci j w lot i dojrza jej
praktyczn warto w yciu.
Ten jest obeznany z Dhamm.
Mnich nie jest Starszym kiedy ma siw

gow.
To tylko staro j posiwia, moe na marne.
Kiedy praktykuje prawd, agodno,
opanowanie
i samokontrol, mdry jeli wyzby si skaz,
taki jest nazwany Starszym.
Nie poprzez elokwencj, ani dziki

wygldowi,
czowiek zdobywa szacunek jeli jest
zazdrosny,
samolubny i oszukaczy.
Ale taki ktry te cechy zniszczy, wykorzeni
i zlikwidowa aby w kocu porzuci
nienawi,
zasuy na szacunek.
Nie jest mnichem dlatego e ma ogolon

gow,
bdc niemoralnym oszustem.
Jake kto peen dzy i chciwoci moe
by
2012 Andrew Dalek

prawdziwie mnichem?
Kto przezwyciy zo wielkie i mae,

ten jest mnichem bo zwyciy wszelkie zo.
Nie jest mnichem dlatego e yje z

ebraniny,
Nie poprzez naladowanie zewntrznych
zwyczajw
jest si prawdziwym mnichem.[1]
Kiedy yje to ycie z jego dobrem i zem w

witoci,
rozumnie wdrujc poprzez wiat,
takiego nazywamy prawdziwym mnichem.
Nie jest mdrcem poprzez utrzymywanie

milczenia,[2]
jeli jest penym uroje ignorantem.
Tylko jeli wywaa to co najlepsze jest
mdry.
Taki jest mdrcem ktry odrzuca zo.
Taki ktry rozumie oba wiaty,

przez to wanie jest nazwany mdrcem.
Nie jest szlachetnym ktry rani ywe istoty,
Z powodu nieranienia[3] jest si
szlachetnym..
Nic poprzez dewocj ani religijno,

ani nie dziki wielkiej wiedzy.
Nie przez osignicie penej koncentracji,
i nie poprzez odosobnienie.
Nie przez mylenie:
Przeywam rado przekroczenia,
ktra jest niedostpna zwykym ludziom.
Ale przez wytrwao praktyki mnichu,

dopki nie nastpia destrukcja
zanieczyszcze.[4]
1. vissaj: znaczenie dziw nie niejasne, tumacz tylko

intencj.
2. muni: medrzec w podeszym w ieku. Zazw yczaj
utrzymyw ali cisz.
3. ahijsa: niekaleczenie yw ych istot nie w ydaje sie
mie odpow iednika w jzyku polskim.
4, asavakkhayaj: rozw ianie sie skala,
zanieczyszcze, jest jednoznaczne z osignieciem
stanu Arachanta.
2012 Andrew Dalek

164 Tipitaka
1.4.20 20. cieka, Dhp. 273-289.
20. cieka.
KN, Magga Vagga, Dhp. 273 - 289.
Omioaspektowa cieka jest najlepsz

ze cieek, a z wszystkich prawd,
Cztery Prawdy s najlepszymi.
Najlepszym stanem umysu jest nieobecno
pasji,
Najlepszymi ludmi s ci ktrzy osignli
wgld.[1]
Oto ta cieka i nie ma innej

dla oczyszczenia rozumu.[2]
Wdrujc ni, znikasz z oczu Mary.
Wszedszy na ni, podasz ku kocowi
cierpie.
Zrozumiaem jak wyrwa strza blu,

i ucz tej samej metody innych.
Ale to ty musisz podj wysiek praktyki,
Ci Ktrzy Przeszli to nauczyciele.
Ci ktrzy medytujc natknli si na t
ciek,
bd uwolnieni z wizw Mary.
Oto jest cieka Oczyszczenia:

Ten kto zrozumia, e wszystko
uwarunkowane
jest nietrwae odwraca si od cierpienia.

Ten kto zrozumia, e wszystko
uwarunkowane
jest stresujce odwraca si od cierpienia.

Ten kto zrozumia, e wszystko jest
pozbawione
jani odwraca si od cierpienia.
Le ktry nie podj wysiku w czasie

zmagania,
mody i silny ale rozmiowany w nierbstwie,
bezczynny i peen smutnych myli,
taki nie znajdzie drogi do mdroci.
Niech kontroluje sw mow,

niech nadzoruje swj umys.
Niech unika niewaciwych czynw ciaa,
2012 Andrew Dalek

niech oczyszcza swe postpowanie.

Niech osignie ciek Buddy.
Mdro wypywa z praktyki,[3]

z niepraktykowania wypywa ogupienie.
Rozumiejc t zaleno pomidzy
wiedz i niewiedz, ukierunkuj
sw praktyk waciwie.
Wykarczujcie las pasji, nie tylko pojedyncze

drzewa.
Z tego lasu rodzi si strach.
Wyciwszy w pie cay las i poszycie lene,
trwajcie bez chaszczw pasji mnisi.[4]
Tak dugo jak chaszcze pasji mczyzny

wobec kobiety
bodaj najmniejsze nie s wyrwane z
korzeniami,
tak dugo jego umys jest w ptach
jak umys cielaka sscego mleko matki.
Odetnij to zamiowanie, wyrwij wasnymi

rkoma![5]
Praktykuj ciek Uspokojenia nauczan
przez Budd.
"Tu spdz por deszczow, tam zim i

lato"
myli gupiec nie widzc niebezpieczestw.
Jak wielka powd porywajca pic wie,

tak mier porywa i zabiera czowieka
z pasj rozmiowanego w swym dobytku.
Nikt nie stanie w jego obronie wobec mierci,

ani syn ani ojciec ani nikt z rodziny.
To rozumiejc, niech mdry czowiek
oparty na moralnoci, szybko oczyci
drog wiodc ku Wyganiciu.
1. cakkhuma: dosow nie "w idz".

2. dassana: dosow nie "w iedz, znaj praw d".
3. yoga: w ysiek, trening, aplikacja jakiej akcji
zmierzajcej ku celow i.
4. Bardzo nona przenonia i gra sw : nibbana hotha
jest row niez celem buddyzmu jako czysta polana.
5. W oryginale odniesienie do ogrodnictw a regionu
gdzie na jesie w yryw a si dobrze ukorzenione
lotosy.
2012 Andrew Dalek

166 Tipitaka
1.4.21 21. Dodatki, Dhp. 290-305.
21. Dodatki.
KN, Pakinnaka Vagga, Dhp. 290 - 305.
Widzc e porzucenie mniejszego

szczcia,
prowadzi do wikszego,
mdry czowiek powinien porzuci to
mniejsze
na rzecz wikszego szczcia.
Ten kto szuka swego szczcia

kosztem blu innych, nigdy nie umknie
nienawici ktra go przepenia.
Co powinno by zrobione - nie jest,

a co nie powinno - jest robione.
Skazy tych ktrzy s dumni i
nieodpowiedzialni,
z pewnoci si pomno.
Ci ktrzy obejmuj siln i nieustann

uwanoci swe ciao,
nie robi tego co nie powinno by robione.
Oni trwaj w tym co powinno by czynione,
a ich skazy na skutek praktyki zanikaj.
Zabiwszy matk, ojca oraz dwch wielkich

wojownikw [1]
i zniszczywszy kraj wraz z jego skarbnikiem,
wolny kroczy, wity i zwyciski.
Zabiwszy matk, ojca oraz dwch
bramiskich krlw,
a na dodatek tygrysa,
wolny kroczy, wity i zwyciski.
Uczniowie Gotamy, ktrych uwano

dzie i noc jest skierowana na Budd,
ci s zawsze Przebudzeni.

dzie i noc jest skierowana na Dhamm,

dzie i noc jest skierowana na Sangh,

dzie i noc jest skierowana na ciao,
2012 Andrew Dalek


dzie i noc jest skierowana na agodno,
Uczniowie Gotamy, ktrych umys

dzie i noc jest skupiony na rozwoju,[2]
Trudno jest zosta mnichem. Trudno si tym

cieszy.
Niemie i trudne jest ycie wieckie.
Bolesne jest przebywanie z nierwnymi
sobie,
Bkajcy si poprzez zrodzenia zawsze
cierpi.
Tak wic nie bkajc si przez zrodzenia
umykasz cierpieniu.
Zaufanie, pewno[3] i wartoci,

ukoronowane reputacj i bogactwem,
gdzie by si nie uda,
tam bdzie respektowany.
Taki lni z daleka niczym niene szczyty

gr,
gdy li znikaj jak strzay wystrzelone w
ciemno nocy.
Ten ktry siedzi sam, pi w samotnoci,

chodzi sam to tu to tam,
z uwag i pod pen kontrola,
znajdzie rado w lenym odosobnieniu.
1. Dziw na dla nas przenonia odnosi si do symboliki

regionu gdzie aktorzy dramatu uosabiaj cechy
mentalne.
Matka to pragnienie, ojciec to duma, w ojow nicy to
eternalizm i nihilizm, kraj to zmysy, a skarbnik to zapa.
Krlow ie to dw a ekstremalne pogldy, a tygrys to

pi skaz mentalnych.
2. bhavanaya: rozw j mentalny, konretniej: cay
kompleks nakierow yw ania myli w kierunku rozw oju.
3. saddho: czsto bdnie tumaczone jako w iara,
saddha jest pew noci w ynikajc ze
zw eryfikow anego zaoenia.
1.4.22 22. Pieko, Dhp. 306 - 319.
22. Pieko.
2012 Andrew Dalek

168 Tipitaka
KN, Niraya Vagga, Dhp. 306 - 319.
Kamca idzie do Pieka,[1]

A rwnie ten ktry co zrobiwszy,
pniej twierdzi: nie ja to zrobiem!
W innym wiecie, po mierci

Obaj oni, ludzie niskiego czynu,
bd rwni.
Masa zych ludzi ktrzy si nie kontroluj

nosi szafranow szat.
Wszyscy oni zrodz si w Piekle[2]
z powodu swych czynw.
Byo by rozsdniej dla niemoralnego mnicha

ktry si nie kontroluje gdyby pokn
rozgrzane elazo
ni jad darowan przez ludzi ywno.
Nieodpowiedzialny ajdak polujcy na ony

innych,
wejdzie w te cztery stany:
akumulacj zych czynw, niewygodne oe,
za opini o sobie jako trzeci, Pieko jako
czwarty.
Taki kumuluje zo w sobie oraz wybiera zy
kierunek,[3]
Przyjemno dwojga przeraonych jest nika,

a prawo przewiduje cikie kary za
cudzostwo.
Tak wic mczyzna nie powinien si
ugania,
za onami innych.
Tak jak ostra trzcina le ujta kaleczy donie,

tak te le podjte mnisie ycie zawiedzie do
Pieka.
Marne postpy, nieczyste intencje,
ndzne mnisie ycie, wszystko to
niewiele przynosi poytku.
Jeli co ma by zrobione,
nieche bdzie zrobione z sensem.
Marne mnisie ycie tylko doda zamtu,
do ju i tak istniejcego.
Lepiej nie robi nic zego,

lepiej nie pon w ogniu zych czynw.[4]
Lepiej postpowa dobrze,
i nie aowa tego pniej.
2012 Andrew Dalek

Jak graniczne miasto z zewntrz

i wewntrz jest bronione,
tak powiniene siebie nieustannie
broni przed zymi czynami.
Jeden moment nieuwagi

moe ci pogry w Piekle.
Wstydzcy si tego co nie jest bezwstydem,

nie wstydzcy si tego co bezwstydem jest.
Wierzcy w jakie nierealne historie,
pograj si w wiecie blu.
Bojcy si niestrasznych rzeczy,

nie bolcy si tego co straszne.
Widzcy sw win gdzie jej nie ma,

nie widzcy jej gdzie przewinili.
Rozrniwszy co jest zem jako zo,

a co nie jest zem jako wolne od za,
Wierzcy w to co realnie ma miejsce,
istoty znajduj rozkosz egzystencji.
1. niraya: w w iecie w ktrym yjemy zw anym Kama

Loka, na planie Apaya, pierw sza rzeczyw isto
nazyw a sie Niraya i jest zazw yczaj uw aana,
zupenie zreszt niesusznie, za odpow iednik
Chrzecijaskiego Pieka. Ponieej jej znajduj si:
Tiracchanayoni czyli rzeczyw isto zw ierzt,
Pettivisaya czyli rzeczyw isto apczyw ych
demonw i Asurayoni czyli rzeczyw isto
w alczcych tytanw . W pniejszej literaturze
komentatorzy w ydzielili dalsze osiem bodaj "miejsc" w
Niraya, zalene od dokonyw anych czynw .
2. upapajjare: ( pad - upa - jayati) pow sta, sta si,
zrodzi si.
3. gati ca papika: ze w yjcie, kierunek,
przeznaczenie.
4. tappati: dosow nie "by konsumow anym przez
ogie" tutaj paccha czyli "po czynie".
1.4.23 23. Sonie, Dhp. 320-333.
23. Sonie.
KN, Naga Vagga, Dhp. 320 -
333
2012 Andrew Dalek

170 Tipitaka
Niczym bojowy so na polu

walki
znoszcy grad strza w jego
kierunku,
tak znios obelgi.
Wielu ludzi praktykuje z
moralno.
Wytresowany so wchodzi w
tum,
kierowany przez krla.
Opanowany, ktry umie znie
obelgi
najlepszy on w tumie.
Wymienite s dobrze
ujedone muy,
konie Sindhu i sonie o
wspaniaych kach.
Ale najwspanialszym jest
czowiek,
ktry powcign sam siebie.
To nie wymienitymi
zaprzgami
dotrze si do nieznanej krainy,
ale opanowaniem, treningiem
i samokontrol.
So zwany Dhanapala jest

trudny
do kontrolowania wrd tumu
i nie wemie pokarmu w
niewoli.
Wci pamita swe ycie w
dungli.
Kiedy czowiek jest powolny i

je zbyt wiele,
staje si senny i moci si w
swym ou.
Taki le niczym tusta winia,
bdzie si rodzi wci i wci
od nowa.
Kiedy ten umys wdrowa

dokd chcia
tak jak chcia, kiedy chcia, jak
mu byo mio.
Dzisiaj, powcignem go w
peni,
2012 Andrew Dalek

tak jak powocy soniem

opanowuje
zwierze cakowicie.
Dedykuj si uwanoci!
Ochro swj umys w peni!
Wydobd si z tego padou
paczu
jak so wychodzcy z
bagiennej dziury
wasnymi siami.
Jeli znajdziesz inteligentnego

kompana,
czystych intencji i mdrego
wdrowca,
Powiniene rozwiza swe
problemy,
i podrowa z nim razem
zadowolony i uwany.
Jeli nie znajdziesz

inteligentnego kompana,
czystych intencji i mdrego
wdrowca,
niczym krl ktry porzuci
poddane krlestwo,
podruj sam, niczym so w
dungli.
Lepiej y w samotnoci.
Nie ma przyjani z gupcem.
yj w samotnoci i nie
popeniaj za.
Zadowolony odrobin, niczym
so w dungli.
Dobrzy s przyjaciele kiedy

w potrzebie.
Dobre jest zadowolenie z tego
co jest.
Dobra jest warto gdy ycie
si koczy.
Dobrze jest porzuci
cakowicie cierpienie.
W tym wiecie dobrze jest

suy matce
dobrze jest suy ojcu.
Dobrze jest by mnichem w
tym wiecie.
Dobrze jest by prawdziwie
2012 Andrew Dalek

172 Tipitaka
witym.[1]
Dobrze jest dba o wartoci do

pnego wieku,
Dobre jest ustalone zaufanie.
Dobrze jest osign
mdro,
Dobrze jest powstrzyma si
od zych czynw.
1. Tutaj - braminem.
1.4.24 24. Pragnienie, Dhp. 334-359.
24. Pragnienie.
KN, Tanha Vagga, Dhp. 334 -
359.
Pragnienia nieuwanego
czowieka
pleni si niczym bluszcz.
Skacze taki z egzystencji w
egzystencj,
jak mapa w lesie chcca
owocw.
W tym wiecie kto zostanie

zwycionym
przez to patetyczne chcenie i
apczywo,
jego problemy rosn niczym
grzyby po deszczu.
W tym wiecie kto zwyciy

to patetyczne chcenie ktre
jest tak trudnym
do przezwycienia,
problemy spywaj po nim
niczym
kropla wody z kwiatu lotosu.
To ci powiem: dobrze e tu
wszyscy przyszlicie.
Wykorze pragnienie niczym
kto chccy kwiatu
wyplenia zielsko wok niego.
Nie pozwl Marze niszczy ci
wci od nowa
niczym powd niszczca
trzciny.
2012 Andrew Dalek

Zupenie jak drzewo ktre

odronie nawet cite,
jeli jego korzenie s silne i
nienaruszone,
tak to cierpienie bdzie
powraca wci od nowa,
jeli nieaktywne pragnienie[1]
jest wci nie zniszczone.
Ten w ktrym trzydzieci

sze silnych strumieni[2]
rwie w stron przyjemnoci,
jest niesiony nimi w stron
niewaciwych pogldw
na swoich mylach penych
pasji.
Strumienie pyn we wszystkie

strony,
bluszcz kiekuje i zaczyna si
wi.
Jeli zobaczye go wijcego
si,
podetnij mu korzenie
mdroci!
Ludzie dowiadczaj radoci

ktra pynie ze zmysw
i jest pena dz.
Uzalenieni od przyjemnoci,
szukaj radoci,
ale znajd tylko zrodzenie i
staro.
Ludzie olepieni pragnieniami

skacz wok
jak krliki.
W ptach dziesiciu kajdan[3]
bd cierpie
wci od nowa przez dugi
czas.
Ludzie olepieni pragnieniami

skacz wok
jak krliki.
Usu pragnienie! nich twoj
ambicj bdzie
wolno od pasji!
Wyobra sobie kogo kto jest

wolny od trosk gospodarskich,
2012 Andrew Dalek

174 Tipitaka
z intencj na ycie mnisie.

Pniej z wolnoci od trosk
gospodarskich, wraca do nich
z powrotem.
Chode bliej, przyjrzyj si

temu czowiekowi:
Po uwolnieniu, wraca na
powrt do jarzma!
Te tu kajdany nie s w istocie

tak silne
mimo e zrobione z elaza,
twierdzi mdrzec.
Te tutaj zrobione z klejnotw i
ornamentw,
kobiet i synw, te s naprawd
silne,
twierdzi mdrzec.
Wydaj si niczym, ale

wywiod ci w pole,
i s bardzo trudne do
zrzucenia.
Zrzuciwszy te kajdany, ci
wyzbyci pragnienia,
wdruj wokoo jako mnisi,
porzuciwszy wszystkie
zmysowe przyjemnoci.
A ci ktrzy ekscytuj si
pasj, wpadli w puapk[4]
niczym pajk ktry wpad we
wasn sie.
Zrzuciwszy te kajdany, ci
wyzbyci pragnienia,
wdruj wokoo jako mnisi,
porzuciwszy wszystkie
zmysowe przyjemnoci.
Odpu sobie przyszo,

odpu sobie przeszo,
odpu sobie obecn chwil.
Kiedy dotrzesz do Drugiego
Brzegu,
twj umys bdzie cakowicie
wolny.[5]
nigdy wicej nie dowiadczysz
zradzania
i staroci.
apczywo czowieka z
2012 Andrew Dalek

przegitym umysem
jest pena zapau i skierowana
wycznie na
przyjemnoci. Taki czowiek
sam czyni
swe kajdany silniejszymi.
Kto dedykowa si ukojeniu

myli,
medytuje nad nieczystoci,
zawsze uwany
taki zakoczy cierpienie.
Taki przetnie kajdany Mary.
Ktry osign perfekcj,

przemg strach,
wolny od pragnienia i czysty,
schroni si przed strzaami
egzystencji.
Dla niego to jest
najostatniejsze z y.
Jeli jest wyzbyty apetytu,

wolny od
uzalenie, zna jzyk i zna
wite teksty,
wtedy jest znanym jako
wspaniay czowiek,
wielki mdrzec, yjcy
ostatnie ycie.
Wszystko zwyciyem,
wszystko poznaem.
Niczym nie jestem skalany.
Wydaem wszystko, uwolniem
si od pragnienia.
Wszystko odkryem
samodzielnie,
kog mam wskaza jako
mego nauczyciela?
Dar Dhammy przewysza

wszystkie inne dary.
Smak Dhammy ponad inne
smaki.
Rado Dhammy wiksza ni
inne radoci.
Zniszczenie pragnienia
zwycia wszystkie
cierpienia.
Posiadanie rani gupcw, ale
2012 Andrew Dalek

176 Tipitaka
nie rani si ci
ktrzy szukaj drugiego brzegu
blu.
Pragnienie bogactw rani i
gupca
i tych ktrzy s wok niego.
ki s niszczone przez
chwasty,
Ludzie s niszczeni przez
dze.
Tak wic to co darowane
wyzbytym dzy,
przynosi dobry owoc.
Pola s niszczone przez

chwasty,
nienawi.
wyzbytym nienawici,

chwasty,
niewiedz.
wyzbytym niewiedzy,

chwasty,
pragnienia.
wyzbytym pragnie,
1. tanhanusaye: pragnienie w stanie

upienia, skrycia, nie aktyw noci.
2. chattijsati sota: trzydzieci sze
specyficznych rodzajw pragnienia.
Dla kadego z szeciu zmysw w
trzech kierunkach: przyjemnoci,
egzystencji, nie egzystencji.
3. Dziesi kajdan ktre przykuw aj
istoty do egzystencji. Piec w ikszych
to : sakkaya-ditthi, vicikiccha,
silabbata-paramasa, kama-raga,
vyapada. Pi mniejszych to: rupa-
raga, arupa-raga, mana, uddhacca i
bazow a avijja.
4. Dosow nie: w nurt.
2012 Andrew Dalek

5. vimuttamanaso:
w yemancypow any, w peni w olny
umys. Drugi Brzeg jest synonimem
Nibbany.
1.4.25 25. Mnisi, Dhp. 360-382.
25. Mnisi.
KN, Bhikkhu Vagga, Dhp. 360
- 382.
Dobra jest uwano widzenia,

dobra uwano syszenia,
dobra uwano wchu,
dobra jest uwano
smakowania.
Uwano ciaa jest dobra,

dobra jest uwano mowy.
Uwano umysu jest dobra,
dobra jest uwano
wszystkiego.
Mnich ktry jest uwany we

wszystkim,
bdzie wolny od kadego
cierpienia.
Kto ma kontrol nad swymi
rkoma, stopami i mow,
taki ktry ma pen kontrole,
wewntrz radosny,
zadowolony z siebie - takiego
zw mnichem.
Sodka jest mowa mnicha

ktry kontroluje swe usta,
mwi jasno bez dumy,
wyjania Dhamm
i jej znaczenie.
Mnich ktry raduje si

Dhamm, ktry jest jej oddany,
rozwaajcy Dhamm w swym
umyle,
nigdy si nie oddali od
prawdziwej Dhammy.
Nikt nie powinien zaniedba

swego rozwoju,
nikt nie powinien zazdroci
postpw innych.
Mnich zazdroszczcy innym,
2012 Andrew Dalek

178 Tipitaka
nie osignie koncentracji.[1]
Nawet bogowie pochwalaj

mnicha
ktry wiedzie czyste, aktywne
ycie
ktry nie zaniedba celu,
nawet jeli jego materialne
potrzeby
s zabezpieczone.[2]
Ktry nie jest uzaleniony od

caego ciaa i umysu,[3]
ktry nie pragnie
nieistniejcego,
ten jest prawdziwym mnichem.
Mnich ktry trwa we wszech

ogarniajcej przyjani,[4]
w peni ufajcy nauczaniu
Buddy,
osignie spokojn przysta
Nibbany,
ukoiwszy uwarunkowania i
przyjemno.[5]
Opu t d mnichu, pusta

popynie szybciej!
Odciwszy zamiowanie i
nienawi,
zbliysz si do Nibbany.
Odetnij pi, porzu pi, pi

innych kultywujc.[6]
Mnich ktry przezwyciy
pi kajdan, [7]
jest nazwany tym ktry
uratowa si z powodzi.
Praktykujcie koncentracj
mnisi,[8]
nie bdcie leniwi!
Nie pozwalajcie swym
umysom bdzi
w poszukiwaniu przyjemnoci!
Jeli poykacie pomie,

nie krzyczcie potem, e was
pali w gardle
jczc: to jest cierpienie.
Nie ma praktyki koncentracji[8]
2012 Andrew Dalek

dla ignoranta,
Nie ma zrozumienia dla kogo
kto jej nie praktykuje.
Kto praktykuje koncentracje i
dochodzi do zrozumienia,[9]
ten w rzeczy samej zbliy si
do Nibbany.
Mnich przebywajcy w
odosobieniu,
z uspokojonym umysem,
ktry w istocie widzi fenomeny
i rozumie je,
przeywa bezosobow[10]
rado.
Kto w peni rozumie

powstawanie i rozpad
Piciu Zespow, dotar do
radoci i szczcia.
Dla tych ktrzy to uchwycili,
to wanie jest znane jako
bezmiertelno.
Oto jest zadanie dla

inteligentnego mnicha:
uwano wszystkich
zmysw,
zadowolenie z przestrzegania
mnisich nakazw.
Przystawaj z wartociowymi
przyjacimi,
ludmi czystego ycia i
aktywnoci.
Bd przyjacielski i dobry dla

wszystkich.
Wtedy peen radoci
zakoczysz cierpienia.
Niczym jamin sypicy wkoo
swe patki,
tak zrzucie z siebie
zamiowania i nienawi
mnisi.
Mnich spokojnej mowy,

spokojnego ciaa,
cichy i skupiony, odtrci
pokusy wiata,
jest zwany spokojnym.[11]
Ty sie te uspokj, we si w
2012 Andrew Dalek

180 Tipitaka
gar!
mnich ktry jest uwany i pod
kontrol
bdzie y szczeliwie.
Sam jeste sobie panem,

sam jeste dla siebie
przeznaczeniem.
Tak wic we si w gar,
jak jedziec lejce dobrego
konia.
Mnich ktrego wypenia rado

ktry ufa nauczaniu Buddy,
osignie spokojn przysta
Nibbany,
ukoiwszy uwarunkowania i
przyjemno.[5]
Mnich ktry za modu

praktykuje
Dhamm Bogosawionego,
owieca ten wiat niczym
ksiyc
uwolniony spoza chmur.
1. samadhi: koncentracja polegajca

na zjednoliceniu uw agi umysu.
2. znaczenie do zaw ie, w ydaje
si mw i o tym, e mnich ma si
pogodzi z tym i jest zaleny od
darw materialnych.
3. namarupasmij: jako jedno, jako
jeden kompleks cielesno-
psychologiczny.
4. metta: jest jednym z czterech
subtelnych, w yszych stanw
umysu mniej w icej pokryw ajcym
sie z przyjazn grzecznoci.
5. sankhara... sukha: mentalnie
zainicjow ane przyjemne stany.
Uw arunkow ane, bazujce na innych,
nietrw ae, zanikajce.
6. Pi do odcicia to sakkaya-ditthi,
vicikiccha, silabbata-paramasa,
kama-raga, vyapada. Pi do
porzucenia to: rupa-raga, arupa-
raga, mana, uddhacca, avijja. Pi do
kultyw ow ania to: saddha, sati, viriya,
samadhi, pabba.
7. Pi kajdan to: raga, dosa, moha,
mana, ditthi.
8. jhaya: praktykujcie jhany (dany)
ktre s bardzo specyficzna,
zaaw ansow an forma medytacji
2012 Andrew Dalek

polecan w ielokrotnie przez Budd.

W istocie jedyn ktr kiedykolw iek
nakazyw a.
9. pabba: w niosek oparty na
przesankach, nie myli z "panna"
czyli mdroci. Pabba jest w iatem,
odw rotnocia ciemnoci niew iedzy.
Kiedy Budda mw i o "takim ktry
w idzi i w ie" ma na myli efekty
pabba.
10.amanusi: sow o oznacza "nie
przynalen istotom ludzkim", "nie dla
osb", "niepersonaln". Z pew noci
nie "nadludzk".
11. santa: to chodny, nie
gorczkujcy si :)
1.4.26 26. Bramini, Dhp. 383-423.
26. Bramini.[1]
KN, Brahmana Vagga, Dhp. 383 - 423.
Podetnij korze [2],

wyzbyj si pragnie zmysowych,
Braminie.
Kiedy pojmiesz tajemnic
rozpadu zoonych fenomenw
poznasz Niestworzone[3]
Braminie.
Kiedy Bramin dotar[4] do dalekiego brzegu

jego kajdany ju przeminy.
Tego dla ktrego ani dalszy ani bliszy brzeg
ani oba brzegi na raz ju nie istniej,
tego nazywam Braminem.
Ten ktry jest bez skazy, samotnie

medytujc
dokona obowizku, wolny od skala,
osign Najwyszy Cel,
Soce wieci dniem, ksiyc rozjania noc.

Zbroja wojownika lni wielkim blaskiem.
Medytacj lni Bramin,
a Budda lni zwycistwem dzie i noc.
Poniewa przezwyciy zo
nazywaj go Braminem.
Poniewa yje w pokoju,
nazywaj go Pustelnikiem.
Poniewa odrzuci nieczystoci,
2012 Andrew Dalek

182 Tipitaka
nazywaj go Ascet.
Nikomu nie wolno uderzy Bramina,

ani te on nikomu nie odpaci w gniewie.
Wstyd na gow tego ktry uderzy Bramina,
jeszcze wikszy wstyd gdy on odpaci w
gniewie!
Niema zasug jest opanowanie umysu,

powcignicie go od zapau do
przyjemnoci.
Tylko jeli umys jest wyzbyty chcenia i
odpychania,
bl i al ustaj.
Takiego ktry nie popeni zych czynw

poprzez akcje ciaa, mowy i umysu,
takiego ktry panuje nad tymi trzema,
nazywam Braminem.
Tak jak Bramini klkaj przed sprawowan

ofiar ognia
tak kady winien klkn przed tym kto
rozumie Dhamm
nauczan przez W Peni Owieconego.
Nie przez wygad, pochodzenie czy klas

spoeczn
staje si Braminem,
ale poprzez praktykowanie prawdy i
szlachetnoci
staje si czystym - Braminem.
Jaki poytek z twej fryzury, jaki ze stroju

gupcze?
C z tego e masz paszcz z antylopiej
skry?
Na zewntrz dbasz o siebie,
a w rodku nosisz obd zapau.
Tego ktry si okrywa zakurzonym

achmanem,
chudy, pokryty widocznymi yami,
medytujcy samotnie w lesie,
Nie dlatego go tak zw, e si urodzi z

Braminw,
nie dlatego e z matki Braminki.
2012 Andrew Dalek

Jeli jest w szponach pasji zw go po prostu

Bhovadi.[5]
Kadego jednak wolnego od pasji, od zapau,
Tego ktry zrzuci kajdany,

ktry nie dry przed niczym,
ktry przekroczy uwarunkowania,
ktry jest wolny,
Tego ktry przeci wizy, pasy i sznury

ktry odsun skobel z odrzwi,[6]
ktry pozna Prawd,[7]
Ten ktrego przebaczenie trwa

mimo przemocy ktrej dozna,
ktrego wojskiem jest cierpliwo
a si aktywno,
tego nazywam Bramanem.
Ktry nie jest gniewny ale praktykujcy,

peen cnt, opanowany i czysty
nosi swe ciao ostatni ju raz
Ktry niczym woda do licia lotosu,

albo nasionko musztardy na ostrzu igy
nie lgnie on do zmysowych przyjemnoci,
Ktry tu i teraz zrealizowa zniszczenie alu,

ktry zoy niesiony ciar i uwolni si,
Ktrego wiedza jest gboka, ktry jest

mdry,
ktry wie co ze a co dobre,
ktry osign Najwyszy Cel,
Ktry si nie zadaje ani z gospodarzami

ani z wdrowcami,
ktry chodzi sobie bez ogranicze,
wolny od pragnie,
2012 Andrew Dalek

184 Tipitaka
Ktry zoy bro, nie szuka zwady

wrd silnych czy sabych
nie rani i nie zabija nikogo,
Ktry jest przyjacielski wobec nieprzyjaci

pokojowy wobec wojowniczych,
nieuzaleniony midzy uzalenionymi
Ktrego dza, nienawi i duma

spada niczym ziarno musztardy
spada z czubka igy,
Ktry dobiera waciwe, delikatne sowa

ktrego mowa nie uraa nikogo,
Ktry nie bierze co nie jest mu dane,

czy to mae czy due,
krtkie czy dugie,
dobre czy marne,
Ktry nie ma pragnie wobec tego

czy nastpnego wiata,
wolny od pragnie, wyemancypowany,
Ktry nie ma zamiarw,

ktry przez wiedz jest wolny od wtpliwoci,
ustabilizowany pewnie w Bezmiertelnoci,
Ktry przekroczy dobro i zo,

wolny od powiza,
bez blu, nie splamiony, czysty,
Ktry lni jak ksiyc bez skaz

czysty, spokojny i niewzruszony,
ktry zniszczy pragnienie trwania,
Ktry przenikn iluzje Samsary,
2012 Andrew Dalek

przeszed ten szlak,

tak trudny do przejcia.
Ktry dotar do Drugiego Brzegu,
zagbiony w kontemplacji,
wolny od pragnie i wtpliwoci,
bez zapau, z chodnym umysem,
Ktry w tym wiecie pragnie zmysowych

wyzby si ich i bezdomny odrzuci go,
zniszczy pragnienia zmysw i stawania si,
Ktry zrywa ludzkie wizy,

i przekracza zwizki transcendentalne,
jest kompletnie wolny od wizw,
Ktry odrzuci lubienie i nielubienie

ktry z chodnym rozumem wolny
od skala zwyciy wiat,
Ktry dobrze zna mier i zradzanie istot,

nieskrpowany niczym, przeszed drog
w peni owiecony,
Ktrego przeznaczenia nie zna nikt,

ani devy ani gandarvy [8]ani ludzie,
ktry zniszczy wszystkie skalania,
i jest witym Arhantem,
Ktry jest wolny od zapau do Piciu

Zespow
w przeszoci, teraniejszoci i przyszoci,
nie posiada niczego, nie chce niczego,
Nieustraszony, szlachetny, bohater,

wielki zwycizca, asceta i zbawiciel,
owiecony,
Ten asceta ktry zna rejony swej

przeszoci
2012 Andrew Dalek

186 Tipitaka
ktry widzi nieba i pieka,

ktry osign koniec zradzania,
ktry nie przecignion inteligencj
osign perfekcj,
ktry wypeni Cel i dotar do kresu
wszystkich pasji,
1. w szerokim sensie - w ici, szlachetni a nie tylko

kapani Hinduizmu.
2. korzeniem jest pragnienie.
3. chodzi o Nibann czyli w yganicie cierpienia.
4. dziki skupieniu i mdroci.
5. forma grzecznociow a w stosunku do Braminw ,
ale rw ny innym, nie w yszej kategorii.
6. najpew niej chodzi o przezw ycienie niew iedzy
7. konkretnie "ktry jest ow iecony"
8. devy i gandavy to s duchy w mitologii regionu
2012 Andrew Dalek

187
Uwagi kocowe.
Nauki przyrodnicze jako wiedza empiryczna istniay ju w staroytnoci. Wystarczy wspomnie Talesa,
Pitagorasa, Anaximandera i innych. Wwczas ju przekonano si o kulistym ksztacie Ziemi, wykonywano
rozumnie zaplanowane pomiary by pozna jej rozmiar i prbowano oceni odlegoci planet. Rozwaano
atomowa budow materii, ewolucj gatunkw. Rwnoczenie budowano podwaliny logiki, filozofii, matematyki
jako narzdzi poznania. Wydaje si, e w IV w. p.n.e. nie tylko Budda prbowa zrozumie nasz sytuacj
wobec wiata zewntrznego. Rwnie Heraklit mia wiadomo przemijania, a Platon nasz sytuacj
poznawcz wyrazi poprzez synn alegori. Stwierdzi, e sytuacja czowieka podobna jest do pooenia winia
przykutego do ciany w jaskini i odwrconego plecami do wejcia. Wszystko, co si dzieje przed jaskini, widzi
on jedynie w postaci cieni rzucanych od strony wejcia na wznoszc si przed nim cian. Punkt widzenia
zwany empiryzmem, rozwinity wiele wiekw pniej przez europejczykw Bacona, Hobbs'a, Locke'a i Humea.
W Polsce empiryzm jest praktycznie nieznany. W czasach europejskiego Owiecenia uchodzi za zagraniczn
dekadencj, a rodzimi intelektualici zawsze bardziej pasjonowali si folklorem ni filozofi. Wolno zawsze
bya postrzegana jako jedno z niebezpieczestw, a w wolnoci religinej dopatrywano si wszystkiego co
najgorsze, cznie ze zdrad najwyszych ideaw. W atmosferze szowinizmu i ksenofobi, nie mogy zaistnie
pragmatyzm i swoboda docieka.
Zaledwie piset lat temu, europejczycy zrozumieli e nie s jedynymi ludmi na planecie. Nieledwie 200 lat
temu i tylko nieliczni zrozumieli, e hebrajski mit o stworzeniu wiata jest jednym z setek takich mitw wsrd
dziesitek ronorodnych religii ludzkoci. Ku zaskoczeniu wielu, okazao si, e wszyscy ludzie na planecie
pragn y w szczciu i pokoju. e znacznie readykalniej ni religie judaistyczne odrzucaj przemoc, wyzysk,
gwat, agresj, nietolerancj, morderstwa, podbj, niewolnictwo, rasizm, zabr mienia etc.
Europejczycy, w wielu jeszcze wypadkach wci pod wpywem redniowiecznych filozofii, intelektualnie nadal
pozostaj w wyimaginowanym, ideocentrycznym wiecie ideaow i dysput. Std, na pocztku praktyki,
zainteresowani Buddyzmem, czsto nawykowo rozumiej ortodoksj religijn jako zesp swoistych, zazwyczaj
radykalnych pogldw. Bazuj swoj religijno w myleniu, a nie w dziaaniu. Efektem tego stanu rzeczy jest
skazana na niepowodzenie prba wypracowania sobie "waciwego" rodzaju pogldw, oraz zmuszenia si do
wiary w nieznane. Prowadzi to do fatalnego w skutkach zredukowania Dhammy do aktualnego stanu osobistej
wiedzy. Konsekwentnie, efektem takich zabiegw intelektualnych jest prba rozdzielenia pogldw na na
"waciwe" i "niewaciwe". W efekcie, do powstania iluzorycznego pogldu "ja wiem waciwie, jak jest
naprawd". Bd wprost przeciwnie: "ja nie wiem waciwie, jak jest naprawd". W tej sytuacji, zamiast
praktykowa Dhamm, taki czowiek zelizguje si w praktyk szlifowania siebie i swoich pogldw. Oddaje si
intelektualnemu rozgrywaniu rnorodnych przeciwstawiestw i porwnywaniu pogldw od ktrych uzalenia
"swj osobisty rozwj".
Pragn zachci wszystkich do pogbiania znajomoci kanonu oraz praktykowania jego wskaza. Mimo e w
pierwszym kontakcie pojawiaj si trudnoci akceptacji czego tak radykalnie rnego od naszych
przyzwyczaje, warto chyba przynajmniej sprbowa. Po wstpnych reakcjach zaskoczenia, moe przecie
powsta zdrowe, szczere zainteresowanie. Sdz e motorem prawdziwej rewolucji i zmiany na lepsze s
obserwacja, dowiadczenie i refleksja. Nie ma "prawdziwych" teorii, nie ma "prawdziwego" poznania oto
fundamentalne odkrycie wspczesnego czowieka. Nigdy nie moemy przewidzie jak bdziemy musieli w
przyszoci wszystko skorygowa. Nie wiemy jak przyjdzie nam dostosowa do nowego poznania to co dzisiaj
uwaamy za absolutnie pewne. Wszystko okazuje si by w stanie nieustannych zmian, wszystko okazuje si
w istocie nietrwae. Buddyzm jest wanie jedn z takich drg ku przezwycieniu ciemnoci i niewiedzy - ku
Owieceniu jakiego europejska myl filozoficzna dotd nie znaa. Buddyzm na przestrzeni wiekw przeszed
bardzo znaczne transformacje. Po pocztkowych okresach rozkwitu, buddyzm praktycznie zanikn w Indiach.
Importowany przez inne kraje regionu, obj swoim oddziaywaniem orgomne poacie kontynentu. W cigu
kilkudziesiciu ostatnich lat zawita rwnie do obu Ameryk i Europy. Przez wszystkie te lata nie unikn
oczywicie rytualizacji i zabobonu. Np. w tej samej Burmie moemy wysucha najbardziej zaawansowanej
Abidhammy, jak rwnie uczestniczy w skrajnie zabobonnych rytuaach.
2012 Andrew Dalek

188 Tipitaka
Tipitaka jako taka, moe by analizowana z rnych punktw widzenia. Inaczej bdzie j przecie widzia
badacz starych tekstw naszej cywilizacji, a jeszcze inaczej wierni rnorodnych religii. Te aspekty kanonu
pozostawiem cakowicie nietknite. Jako buddysta, tumaczyem te teksty dla celw praktycznych.
Przypuszczalnie, gdybym robi to w celach jzykoznawczych bd akademickich, spdzi bym wicej czasu
tropic niuansy jzykowe tekstu czy analizujc dorobek naukowy wszystkich poprzednich tumaczy Kanonu.
Przyznam, e byo mi to do obojtne kiedy przystpowaem do pracy ponaglany probami internautw, a
dzisiaj jest mi to obojtne zupenie. Moim celem byo uchwycenie przesania oraz jasny i zrozumiay przekad na
wspczesn polszczyzn. Myl, e to w tym celu te teksty spisano i przechowano przez tysiclecia - dla
zrozumienia Dhammy o cierpieniu i blu oraz poznania drogi wiodcej do ich przezwycienia.
W tradycji Theravady, analiza Dhammy jest nierozcznie zwizana z jzykiem palijskim. Bardzo rny od
polszczyzny, jzyk palijski ma mas dobrych stron i definitywnie wart jest poznania. Przede wszystkim jest to
tzw. jzyk martwy, czyli nikt nim nie mwi na codzie. Std od tysicleci bardzo niewiele si zmieni. Po wtre
jest to jzyk bardzo nony w swojej warstwie opisowej. Sownictwo sfery dozna, psychiki, jest bardzo bogate i
precyzyjne. Ostatecznie, jest to jzyk maksymalnie zbliony do jzyka w ktrym to nauczanie zostao
wyartykuowane przez Budd.
Obecnie w sieci jest ju kilka miejsc gdzie ludzie powicaj swj wolny czas pracujc nad przekadami sutt na
jzyk polski. Zachcam do odwiedzania ich wszystkich i prowadzenia analizy porwnawczej tekstw. Ta
konkretna publikacja znajduje si od kilku ju lat w trakcie redagowania. Wci jest najkrcej mwic -
nieukoczona. Niemniej, publikuj j od wersji beta 0.1 na Internecie i kazdy mg sledzi postp tumacze.
Jeli uwaasz e zapoznanie si z tymi tekstami moe komu pomc bd zagodzi cierpienia, wydrukuj t
ksik i podaruj j potrzebujcym. Z pewnocia bdzie to czysty dar Dhammy (DANA). By moe zapoznanie
sie z Dahmma, nakoni cierpicego do podjcia trudu wydobycia si z kopotu. Wszystko przecie zaley od
warunkw.
yczmy sobie:
Oby wszystkie istoty byy szczliwe,
oby wszystkie istoty czuy si bezpiecznie,
oby wszyscy znaleli spokj i ukoj enie.
2012 Andrew Dalek

2012 Andrew Dalek - Wszystkie prawa
zastrzeone. Wycznie do bezpatnego
rozpowszechniania.

Tipitaka

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tipitaka

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2012 Andrew Dalek - Wszystkie prawa

zastrzeone. Wycznie do bezpatnego

Ksika j est pierwsz prb przeoenia fundamentalnie

2012 Andrew Dalek- Wszystkie prawa zastrzeone. Wycznie do bezpatnego rozpowszechniania.

Published: September 2012 in Canada.

Publisher Specialne podzikowania dla:

Mnichw i mniszek Sanghi ktrzy cierpliwie odpowiadali na

Polskich buddystw z sieci www.Mahaj ana.net ktrzy byli dla

Tworcw innych tumaczen Dhammy Bogosawionego ktrzy

Na kocu chciabym z wdzicznoci podzikowac moj ej onie,

2012 Andrew Dalek

2012 Andrew Dalek

Chciabym na wstpie wyjani znaczenie tych tekstw dla praktykujcego buddysty.

Na ciece poznania i weryfikacji tej Dhammy, chciabym yczy kademu cierpliwoci.

2012 Andrew Dalek

Svaakkhaato bhagavataa dhammo.

Supa.tipanno bhagavato saavaka-sangho.

Bogosawiony, wity, godzien szacunku, prawdziwie samoprzebudzony.

Damma zostaa w peni wyeksponowana przez Bogosawionego.

Zgromadzenie mnichw praktykuj e waciwie przez wieki.

Cze Bogosawionemu, Temu Ktry Sam Osign Doskonao, W Peni

Zachcony wielokrotnie wyraanym zainteresowaniem, postanowiem udostpni polskiemu

2012 Andrew Dalek

Przedstawione tutaj przekady pochodz z Drugiego Kosza zwanego Sutta Pitaka.

1.1 Gwne sutty

Gwne sutty buddyzmu.

2012 Andrew Dalek

ktrzy widz szczcie w nadziei na wieczne ycie w obecnoci Boga. W rozumieniu

1. Nietrwao fenomenw, ich dynamiczna zmienno (ANICCA)

W odrnieniu od innych religii, Buddyzm zaprasza praktykujcych do krytycznej analizy

1.1.1 Sutta o wprawieniu w ruch koa Dhammy.

Sutta o wprawieniu w ruch koa Dhammy.

2012 Andrew Dalek

wizji, wiedzie do wiedzy, wiedzie do uspokojenia, do bezporedniego poznania, do

2012 Andrew Dalek

To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowanych piciu mnichw rozkoszowao si sowami

2012 Andrew Dalek

tysiczno poziomowy kosmos zadra, gdy bezmierna wiato rozlaa si po nim,

1.1.2 Sutta o poszukiwaniu duszy.

Sutta o poszukiwaniu duszy.

Percepcje s pozbawione duszy. Gdyby percepcje posiaday wasn dusz, nie

wiadomoci s pozbawione duszy. Gdyby wiadomoci posiaday wasn dusz, nie

"Jak sdzicie mnisi, czy formy materialne s trwae czy nietrwae?"

2012 Andrew Dalek

moj dusz, to czym ja jestem?"

"Jak sdzicie mnisi, czy uczucie jest trwae czy nietrwae?"

"Jak sdzicie mnisi, czy percepcja jest trwaa czy nietrwaa?"

"Jak sdzicie mnisi, czy inicjacja jest trwaa czy nietrwaa?"

"Jak sdzicie mnisi, czy wiadomo jest trwaa czy nietrwaa?"

Widzc to, waciwie poinstruowany ucze szlachetnych, rozwija si pozbawiony zudze

2012 Andrew Dalek

To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowanych, piciu mnichw zaaprobowao sowa

1.1.3 Sutta ognia.

2012 Andrew Dalek

Cokolwiek by nie powstao na bazie kontaktu cielesnego, dowiadczane jako przyjemne,

Widzcy to, waciwie pouczony ucze Szlachetnych, stopniowo pozbywa si zudze

To rzek Bogosawiony. Usatysfakcjonowani, mnisi rozkoszowali si sowami

1.1.4 Sutta o liciach.

2012 Andrew Dalek

Pewnego razu Bogosawiony przebywa w Kosambi w Lesie Simsapa. Wwczas, wziwszy

A dlaczego ich nie nauczaem?

A dlaczego tego nauczaem?

Tak wic, waszym obowizkiem jest kontemplacja:

1.1.5 Sutta o cierpieniu.