Poznawcze i neuronalne korelaty inteligencji i rozumowania

Czynniki spoeczno-kulturowe
Wzorce kulturowe (kultury, w ktrych wystpuje presja na rozwj intelektualny: Azjaci, ydzi) i role spoeczne
(klasa rednia, ale nie robotnicza).
Zdolno do adaptacji do otoczenia (rodowiska), szeroko rozumiana (spr o centralno rozumowania vs.
specyfiki kultury inne definicje inteligencji w kulturach wschodnich czy pierwotnych)

Czynniki poznawcze wyszego rzdu

Zdolno do abstrahowania (symulacji umysowych, wychodzenia poza percepcyjny aspekt sytuacji czy problemu)
Metapoznanie: wiadomo swoich ogranicze poznawczych, umiejtno doboru waciwych strategii (w testach
inteligencji bardziej sprawdza si strategia globalna i analityczna), sprawna regulacja emocji i pobudzenia

Elementarnych procesy poznawcze

Mechanizmy uwagi (podzielno, przeczanie, czujno) raczej umiarkowane dowody
Kontrola poznawcza popularna koncepcja w ostatnich latach, obecnie sporo dowodw przeciw niej

kontrola proaktywna (skupianie si na celu i blokowanie dystrakcji) prefrontal cortex (PFC)

kontrola reaktywna (rozpoznawanie i radzenie sobie z pojawiajc si interferencj) cingulate (ACC)

hamowanie (reakcji, reprezentacji w pamici)

kontrola nad przywoywaniem z LTM (zawanie przeszukiwanego obszaru LTM)
Pojemno (liczba obiektw lub powiza pomidzy nimi) pamici roboczej, w szczeglnoci jej najbardziej
dostpnej czci (tzw. aktywnego bufora/ogniska uwagi), szczeglnie w odniesieniu do wzrokowej/przestrzennej
WM (VWM) ostatnio duo danych wspierajcych

przechowywanie w kontekcie przetwarzania (mierzone zadaniami podwjnymi complex span tasks)

maks. liczba obiektw jednoczenie aktywnych w VWM (inf. parietal lobule, PL), ale nie ich cech (sup. PL)

sprawno uaktualniania reprezentacji w WM okazaa si tosama z dwoma powyszymi

liczba wiza midzy obiektami w WM i ich integracja w struktury FC i/lub PL; bardzo obiecujcy wtek
uczenie (asocjacyjne, relacyjne, raczej nie mimowolne czy proceduralne) umiarkowane dowody za
dostp do LTM hipokamp?, umiarkowane dowody za

Funkcjonalne charakterystyki centralnego ukadu nerwowego

Szybko (przewodzenia, decyzyjna, czas inspekcji) korelacje 0,3; ale wyjania efekty starzenia
Niezawodno przetwarzania informacji (zoono ERP) wtpliwe, ale ostatnio miary fraktalne
Sprawno metaboliczna (aktywacja, ERD alfa) g. lewa pkula; wchodzi w zoone interakcje z typem zadania
Interakcje midzy strukturami mzgu (m.in. ptla ciemieniowo-czoowa, teoria P-FIT) co jest na rzeczy
Amplituda P3 obserwuje si powszechnie, ale nie wiadomo co to oznacza
Oscylacje (synchronizacja pasm gamma i theta, stosunek theta do gamma, amplituda gamma) nowy obiecujcy
kierunek bada

Strukturalne charakterystyki centralnego ukadu nerwowego

Rozmiar (objto) mzgu korelacje 0,3, ale dlaczego?
Wielko/sprawno okrelonych struktur mzgu (BA 9, 45-47, 10, 7; czyli pewne obszary FC, PFC i PL)
Proporcja istoty szarej (cia neuronw)
Mielinizacja, czyli ilo/proporcja istoty biaej (aksonw i dendrytw), ilo mieliny na aksonach/dendrytach
Liczba pocze midzy strukturami (ciao modzelowane, poczenia eferentne z kory (przed)czoowej)
Neurotransmittery (np. dopamina reguluje prac WM)

Wystpuj istotne rnice midzypciowe dotyczce tego, co najlepiej przewiduje inteligencj: kobiety istota biaa,
interakcje struktur, zadania werbalne; mczyni istota szara, zadania przestrzenne.