You are on page 1of 7

Szkoa naturalna -

Pocztkowa nazwa kierunku realistycznego w literaturze rosyjskiej w pierwszej poowie XIX w. Na


pocztku lat 40-tych zaczynaa ksztatowa si w Rosji widoczna grupa stojca w opozycji do romantycznej
tradycji. Jej przywdc i teoretykiem sta si Wissarion Bieliski.
Wyczuwalna bya potrzeba kontaktu z yciem realnym, pojawio si pragnienie czynu, aktywnej postawy
wobec uczestnictwa w rozwoju spoecznym i narodowym. Prekursorem naturalnej szkoy by N. Gogol,
ktrego twrczo krytyk W. Bieliski uczyni podstaw swych teorii realizmu i hase ludowych w
literaturze. Nazwa szkoa naturalna utrwalia si dziki Bieliskiemu, a okrelaa twrcw pocztkowego
okresu rozwoju realizmu krytycznego, ktrzy wanie w sposb naturalny i prawdziwy odzwierciedlali
rzeczywisto. Przywiecay im postpowe idee, wymiewali biurokratw, opisywali negatywne aspekty
carskiej machiny urzdniczej oraz krytykowali ycie i zwyczaje szlachty ksztatujcej si w warunkach
ustroju feudalnego opartego na paszczynie, a przede wszystkim ubolewali nad losem chopw.
Spord gatunkw literackich pisarze szkoy naturalnej stosowali tak zwany szkic fizjologiczny, opowie
i powie.
Ta swoista odmiana wczesnego realizmu rosyjskiego wywodzia si z trzech gwnych rde prozy
obyczajowej o tendencjach wprowadzajcych elementy etnograficzne, formujcej si w latach 30-tych;
wpywu nauk przyrodniczych i tendencji scjentystycznych na literatur oraz prozy Gogola, zwaszcza
Martwych dusz i Szynelu
Gwnym tematem tej prozy jest ycie codzienne wielkiego miasta, jego zwyczajno, banalno, a
najwaniejszym obiektem tych bada s poszczeglne profesje, takie jak - rzemielnik, onierz, pose do
parlamentu; przedmioty: but, rkawiczka, przymioty nos, uroda kobieca, jak rwnie zwierzta, na
przykad specjalnie zajmuje si komi dorokarskimi. Twrczo Gogola zaciya nad modym pokoleniem
lat 40-tych, poniewa zawieray elementy charakterystyczne dla opisw typu fizjologicznego, pojawia si
jako najczciej kreowany przez pisarzy szkoy naturalnej bohater - tak zwany may czowiek. Opisywali
ycie biednych urzdnikw, ich dramaty wewntrzne i trudne warunki yciowe. Ich celem byo
zobrazowanie bogactwa ich duszy, poczucia godnoci osobistej, apelowali o pomoc humanitarn. Jednak
temat ludzi skrzywdzonych, biednych i ponionych dotyczy nie tylko stanu urzdniczego, najwaniejsze dla
nich byy kontrasty spoecznociowe , szczeglnie uwypuklone w obrazach dzielnic zamieszkaych przez
biedot. Unikali oni idealizacji rzeczywistoci, upikszania, na korzy ukazania brudu prawdziwej natury.
Niekiedy pisarze podpatrywali sceny z ycia codziennego biedoty miejskiej, starali si z ni nawiza jaki
kontakt, znajomoci, aby potem zapisa zasyszane sowa, dialogi i zwroty jzykowe, a zebrany materia
poddawali przeksztaceniom artystycznym
Szkoa naturalna na czele z Bieliskim przedstawia dwa almanachy. Pierwszy Fizjologia Petersburga
zawiera prace krytyczne Bieliskiego oraz szereg szkicw fizjologicznych zgbiajcych ycie nizin
spoecznych. W intencji jego twrcw mia peni funkcje poznawcze i ideowe, jak rwnie mia
przedstawi anatomiczny obraz biedoty petersburskiej i wprowadzi czytelnika w nastrj spoecznego
niezadowolenia. Drugi almanach Zbir petersburski pojawi si nieco pniej - w 1846 roku.
Pod wpywem idei W. Bieliskiego rozwijaa si twrczo A. Hercena, N. Niekrasowa, M. Satykowa-
Szczedrina, F. Dostojewskiego i in.
Za jej dat kocow uwaa si rok 1848, czyli dat mierci Bieliskiego
Mikoaj Czernyszewski (powie: Co robi?)

Pod wpywem studiw oraz wasnych obserwacji Mikoaj Czernyszewski wyprowadzi do radykalny
wniosek dotyczcy ludzkiej natury. Uzna on mianowicie, e wszyscy ludzie zawsze kieruj si w swym
postpowaniu egoizmem oraz mioci wasn .

Na kartach Zasady antropologicznej Czernyszewski przeprowadza rwnie dosadn krytyk, ktrej ostrze
kieruje w stron wczeniejszej myli filozoficznej, dotyczcej hipotez na temat wzniosych moralnych uczu,
jakimi ludzie rzekomo od zawsze si kierowali. Zdaniem autora, wnioski wysnute w oparciu o zwyke
yciowe dowiadczenie pozostaj w cakowitej sprzecznoci z przewiadczeniem, jakoby czowiek jawi si
istot, ktrej postpowaniu przypisa naleaoby wiele rnego rodzaju bezinteresownych de .

Czernyszewski obala tutaj pewien, jego zdaniem, mit, bdn hipotez, ktrej zwolennicy przekonani s o
tym, e prawdziwy altruizm w postpowaniu czowieka jest nie tylko moliwy, ale wrcz konieczny, i e
zdolno do bezinteresownego powicania si dla dobra blinich jest wrodzon cech kadej ludzkiej istoty,
a egoizm to nic innego jak zepsucie serca (czowiek zdrowy nie kieruje si bowiem dobrem wasnym, a
jedynie dobrem innych)33. Teoria, zdaniem myliciela, cakowicie rozmija si w tym wypadku z
rzeczywistoci: wzniose koncepcje na temat duszy czowieka, ktre snuj zwolennicy altruizmu, wydaj
mu si bowiem zupenie niemoliwe do praktycznego zastosowania.
Czernyszewski stwierdzi zatem: kady czowiek bez wyjtku jest istot egoistyczn, a altruizm to
nic innego jak zamaskowany egoizm postawa wykorzystywana do osignicia wasnego celu,
bd te wynik ulegoci wobec opinii publicznej, ktra nakazuje czonkom spoeczestwa
zachowywa si w okrelony sposb by nie dawa swoim postpowaniem powodu do
powszechnego oburzenia.

Doszed do przekonania, i jedynym sposobem na urzeczywistnienie idei spoeczestwa


doskonaego (ktrego to sposobu poczucie misji nakazywao mu poszukiwa) byoby kierowanie
si ludzi dobrem ogu przedkadaniem interesu spoeczestwa jako caoci, a nawet ludzkoci w
ogle, ponad interes wasny i dobro swych najbliszych. Ten sposb postpowania rosyjski
myliciel okreli jako zasad rozumnego egoizmu .
Zdaniem filozofa, wszelkie pobudki, ktrymi ludzie kieruj si w swym postpowaniu zarwno te dobre,
jak i ze, szlachetne i niskie, bohaterskie czy maoduszne pochodz z jednego rda: czowiek postpuje
tak, jak jest mu przyjemniej postpowa, kieruje si wyrachowaniem, ktre kae mu wyrzeka si
mniejszych przyjemnoci i korzyci w celu uzyskania czego wicej. Ta przyczyna postpowania
porwnana zostaje przez autora do (co, zwaywszy na jego fascynacj naukami przyrodniczymi, nie
moe dziwi) pierwiastka chemicznego wgla. Nowy czowiek Czernyszewskiego rozumny
egoista to wanie ten, ktry jak wierzy - lni bdzie niczym diament w masie wgla
(zwykych ludzi), to istota, ktrej egoizm poddany zostanie swoistemu procesowi uszlachetniania
stanie si egoizmem korzystnym dla ogu - egoizmem rozumnym.

https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/289/Marcin%20Zwiercan%20-%20praca
%20doktorska.pdf?sequence=1
Wissarion Bieliski

Centraln postaci rosyjskiej lewicy filozoficznej lat trzydziestych i czterdziestych XIX wieku by
niewtpliwie znakomity myliciel Wissarion Grigorjewicz Bieliski (1811-1848), wybitny rosyjski historyk
literatury i krytyk, radykalny publicysta, skrajny okcydentalista, ktry w swych pogldach historycznych
odrzuca istnienie paszczyzny w dziejach Rosji. W Licie do W. P. Botkina , Bieliski zastrzega si e w
swym wizerunku kraju nie opiera si wycznie na rozsdkowej analizie dziejw Rosji: nie neguj
przeszoci, nie neguj historii, dostrzegam w nich konieczny i rozumny rozwj idei . Twierdzi on, i
esencj historii jest rozwj rozumu (heglizm). Ukierunkowanie tej myli zgodne byo z gwnym kierunkiem
rozwoju myli europejskiej, a w szczeglnoci lewicy heglowskiej, dcej do syntezy filozofii niemieckiej z
rewolucyjn myl francusk.
Bieliski przey dwukrotnie radykaln zmian pogldw, okupion bolesnym kryzysem. W latach
modzieczych przyj doktryn goszon przez koo Stankiewicza zwolennikw niemieckiego idealizmu
(Fichtego i Schellinga). Wobec pogldw reprezentowanych przez sowianofilw wypowiada si e to
wszystko zudzenie i przejaw dziecinnej prnoci. W latach 1839-1840 pod wpywem bakuninowskiego
przekadu pogldw Hegla Bieliski zmieni swoje postrzeganie wiata na akceptacj rzeczywistoci.
Gosi, e racje maj silni, a wszelkiego rodzaju protesty nie maj sensu, gdy wszystko co nas otacza (m.in.
stan kraju) jest czci boskiego planu . Po roku powrci do swych poprzednich pogldw, stajc si
rewolucyjnym demokrat, ktry potpia tyrani i ciemnot.
Stworzona przez Bieliskiego filozoficzna koncepcja dziejw Rosji koncentruje si wok tych samych
zagadnie, co koncepcja sowianofilska, m.in. wok kwestii starej i nowej Rosji. Rozrnienie ludu i
narodu stao si podstaw ujcia przez Bieliskiego rosyjskiego procesu dziejowego w artykule Czyny
Piotra Wielkiego: Kady nard ma swoj substancj, podobnie jak kady czowiek; w substancji narodu
tkwi caa jego historia i to, co go odrnia od innych narodw . Oba pojcia miay znaczenie specyficzne,
oznaczajce spoeczestwo patriarchalne, niezrnicowane wewntrznie lub dopiero zaczynajce to czyni,
cakowicie homogeniczne pod wzgldem wiary i obyczajw dalekie od rozwinitych stosunkw
feudalnych. Podobnie jak sowianofile, Wissarion Bieliski sdzi, e midzy redniowieczem rosyjskim a
zachodnio- europejskim istnieje zasadnicza rnica: w Rosji nie byo feudalizmu, rycerstwa i arystokracji w
sensie uprzywilejowanego stanu. Sdzi on, i Rosjanie byli jedynie ludem, tj. narodem w stadium
naturalnej bezporednioci. Cechowaa ich aprobata tradycji, patriarchalna wsplnota wiary i obyczaju
silne spajajca wszystkie warstwy spoeczne: obrocy obyczajw patriarchalnych a wrogowie
ucywilizowanych ze szczeglnym triumfem powouj si na niewzruszon wierno i bezwzgldne
posuszestwo ludu w stosunku do wadcy w dawnej Rosji . Ale wanie dlatego zdaniem Bieliskiego
w spoeczestwie staroruskim nie byo miejsca dla racjonalnej myli i autonomicznej osobowoci, jak
rwnie nie byo moliwoci dynamicznego ich rozwoju.
Bieliski, porwnujc star Ru ze redniowieczn Europ, wypowiada si w tonacji zblionej do pogldw
Czaadajewa, twierdzc, i w zachodnim feudalizmie bya okrelona, rozwijajca si z siebie samej idea
stosunkw oglnoludzkich, natomiast w patriarchalnym yciu staroruskim nie byo nawet jej ladu
dowodem na to jest m.in. Sowo o wyprawie Igora. Bieliski posuwa si do gloryfikowania organicznych
wizw spoecznych krwi i gleby, dowodzc, e plemiona i narodowa jedno oparta na takich wizach
jest logicznie i historycznie pierwotna wobec jedynie instytucjonalnej i prawnej jednoci pastwa .
Porwnujc proces historyczny Europy zachodniej z dziejami Rosji, Bieliski podziela wsplny dla
okcydentalistw i sowianofilw pogld, i Rosja nie miaa swoich wiekw rednich przy czym
myliciel rozwaa kwesti braku przeszoci, biorc za punkt odniesienia rozwinite kraje Zachodu.
W latach 1840-1841 ulegy przewartociowaniu negatywne postawy Bieliskiego wobec francuskiego
Owiecenia (szczeglnie odnonie pogldw Ludwiga Feuerbacha). Poczwszy od 1846 roku, kiedy w
wiatopogldzie myliciela utrwali si ju historyzm i obiektywizm, krytyk podj walk ze wspczesnymi
utopiami i z socjalistami (francuscy chrzecijascy socjalici, rosyjski gosiciel kosmopolitycznej utopii
Walierij Majkow) oraz z mylicielami konserwatywno-religijnymi (sowianofilami). W Licie do Gogola (15
lipca 1847) Bieliski cakowicie potpia ludow ciemnot i zacofanie, idealizowane w oficjalnej ideologii,
twierdzc, i spoeczestwo rosyjskie w pisarzach rosyjskich widzi swoich jedynych przywdcw,
obrocw i wybawicieli od mroku samowadztwa, prawosawia i ludowoci .
Bieliski twierdzi, e w wyniku podboju wynika walka, ktrej rezultatem by rozumny rozwj . Zgadza
si on w zupenoci z Pogodinem i sowianofilami (akceptujcymi ten fakt jako pozytywny dla dziejw
kraju) co do kwestii, e dzieje Rosji miay przebieg zupenie inny ni dzieje Zachodu: Rosja nie
uczestniczya w redniowiecznej oglnoeuropejskiej wsplnocie katolickiej, nie znaa arystokracji typu
zachodnioeuropejskiego z jej pojciami o honorze, niezalenoci osobistej i szacunkiem dla pci piknej, nie
byo w Rosji rycerstwa, turniejw, wypraw krzyowych . Jednake podziela on take pogldy Aleksandra
Puszkina i okcydentalistw, i w swych dziejach Rosja bya cakowicie oddzielona od Europy zachodniej,
e nie miaa feudalizmu w znaczeniu zachodnim, podobnie jak oni, widzia w tym nie wyszo, lecz
niedostatek Rosji: Feudalizmu nie mielimy i tym gorzej dla nas wnioskowa.
Rozpatrujc system udzielny, Bieliski odwoywa si do feudalizmu zachodnioeuropejskiego
redniowiecza. Wedug niego w feudalizmie zawarta jest pewna idea, tre ktrej stanowi patriarchalne
rozumienie prawa spadkowej spucizny. Pochodzenie samego systemu udzielnego myliciel wywodzi z
rozdzielanej pomidzy ksit nieruchomoci oraz dziedziczenia majtku przez dzieci. System udzielny by
typow form podziau ojcowizny midzy synw, doprowadzajc nieuchronnie do licznych konfliktw
zbrojnych midzy stronami. Denia centralistyczne oraz aktywno polityczna ksit moskiewskich,
zmierzajce do podwyszenia swego autorytetu, prestiu i znaczenia poczwszy od Iwana I Kality
przyczyniy si do osabienia ksistw udzielnych i ostatecznego upadku tej instytucji. Znaczc rol w
procesie tym odegra wedug Bieliskiego wielki ksi Iwan III Srogi, ktrego przedstawia historyk
jako siln i wybitn osobowo w dziejach Rusi, opisujc go jako pierwszego cara ruskiego,
urzeczywistniajcego idee utrwalenia jednowadztwa i samorzdnoci, podporzdkowujcego ostatnich
reprezentantw dawnego systemu udzielnego.
W artykule Czyny Piotra Wielkiego Bieliski ujmowa pojcie feudalizmu jako jedn z charakterystyk Rusi,
ale o samym ustroju feudalnym badacz wypowiada si sceptycznie: Bojarzy nasi mieli rwnie
pocztkowo rozlege woci; kiedy jednak przestali by udzielnymi wadcami, natychmiast stali si
szanowanymi sugami: jarzmo tatarskie, ktre zniszczyo ustrj feudalny, byo dla naszych rzekomo
feudaw tym, czym rycerstwo dla feudalnych panw na Zachodzie. Niekorzystne to porwnanie!... . To, co
Bieliski nazywa niekorzystnym porwnaniem, sprowadza si do zwierzchniej roli Tatarw na Rusi i
rycerstwa na Zachodzie przejawiajcej si w narzuceniu poddastwa klasom niszym. Za najwiksz ujm w
honorze uwaali bojarzy rosyjscy miejsce przy carskim stole nisze od bojara rwnego mu urodzeniem, ale
nie rwnego zasugami przodkw albo przewyszajcego go zasugami, ale niszego urodzeniem. Tote
bojarowie nasi (...) wymylali sobie na czym wiat stoi, ale nigdy nie cierali si zbrojnie na rycersk
mod .
Pod wpywem sceptykw Bieliski odsun w swych rozwaaniach na drugi plan temat feudalizmu na Rusi
w IX-XIV w. Cao za ewolucji pogldw myliciela w tej kwestii prezentuje jego wypowied z 1845
roku: (...) nasz system udzielny w swej istocie jest o tyle podobny do feudalnego, o ile jzyk rosyjski jest
podobny np. do angielskiego: prototyp naszego systemu ideologicznego w adnej mierze nie jest
politycznym lub pastwowym, lecz czysto rodowy i plemienny, ktry i teraz zachowa si w czystej formie
w prawie ziemskim. Podsumowujc, mona stwierdzi, i ewolucja pogldw Bieliskiego w kwestii
feudalizmu rosyjskiego wioda od podania w wtpliwo istnienia tej formy na Rusi do jego cakowitej
negacji.
Bieliski okreli sowianofilw jako ludzi, dla ktrych nie istnieje rozumna konieczno wielkich
wydarze historycznych . Sowianofile naleeli do najbardziej konserwatywnych przeciwnikw prawa
racjonalnego zasad reprezentowanych przez cywilizacj zachodnioeuropejsk. Korzenie dualizmu
europejskiego widzieli oni w podziale zasad majcych swe podstawy m.in. w wyznaniu i wiatopogldzie.
Spojrzenie racjonalistyczne spucizna po staroytnym Rzymie lego u podstaw cywilizacji europejskiej,
znajdujc wyraz w religii, prawodawstwie i kulturze, w rozbiciu i fragmentaryzacji osobowoci czowieka
Zachodu. Natomiast zwrot Rosjan ku prawosawiu i starym tradycjom wsplnotowym spowodowany by
nostalgi za utracon wskutek europeizacji integralnoci ducha (celnost).
Aleksander Ostrowski Burza

OSOBY:
DIKOJ - kupiec, wredziol, zgred jakich mao - wszystkich obraa i ustawicznie krzyczy,
BORYS - bratanek Dikoja, biedny, mody facet, bo... z jednej strony rodzice mu na choler umarli, wredny wuj, tj.
Dikoj, zadecyduje czy chopczyna dostanie spadek po babci, a do tego zakochuje si biedak w zamnej kobiecie....
KABANOWA - wdowa, co ma syna (Tichon Kabanow) i crk (Warwara); kobiecy odpowiednik Dikoja - obraa,
krzyczy, gnbi - szczeglnie swoj synow, Katierin - bardzo wredna, stara baba,
TICHON KABANOW - m i syn, i popija lubi...ciemiony pijak bez charakteru (...),
KATIERINA - ona Tichona, fajna babka, tylko ycie w maestwie j przeroso i przez to usycha, nieszczliwie
zakochana w Borysie, stylowa samobjczyni...
WARWARA - siostra Tichona - panna, ale ju raczej nie dziewica, bo co noc spotyka si w wwozie z Wani
Kudriaszem..., sprytna i rezolutna - przyjacika Katieriny, pomaga jej spotyka si z kochankiem, stylowa
uciekinierka...
s jeszcze postaci takie jak:
- KULIGIN - mieszczanin, niedoszy wynalazca perpetuum mobile,
- WANIA KUDRIASZ - wiadomo...
- FIEKUSZA - ptniczka, ktra cay czas bzdury gada,
- GASZA - suca w domu Kabanowej,
- PANI - wirnita staruszka, co chodzi z lokajami i przepowiada mier kadej adnej dziewczynie.

RZECZ DZIEJE SI W MIASTECZKU NAD WOG


I.
1. Kudriasz i Kuligin w ogrodzie publicznym nad Wog gadaj sobie o pierdoach i obgaduj ludzi. Wkrtce docza
do nich Szapkin (mieszczanin). W trjk rozmawiaj o Dikoju, ktry nieopodal krzyczy na swego bratanka, Borysa.
Kady z nich mwi jaki z Dikoja cham, jak nimi pomiata, itd. Po chwili podchodz do nich Dikoj i Borys, mieszczanie
zawczasu usuwaj si z pola raenia.
2. Dikoj krzyczy na Borysa - zarzuca mu, e nic nie robi, e wchodzi mu pod nogi, itd.
3. Kuligin zagaduje Borysa, jak ten wytrzymuje u swego wuja - niewolony i poniewierany. Borys alc si,
opowiada Kuliginowi i Kudriaszowi swoj histori. Ma ju tylko siostr, bo rodzice zmarli. Nie lubica ich babcia
przed mierci zaznaczya, e osierocone rodzestwo dostanie spadek, tylko gdy bdzie okazywa waciwy szacunek
wujowi, Dikojowi. No, i wiadomo - chopak robi, co moe, eby wujowi dogodzi, a ten zawsze niezadowolony,
prowokuje go cigymi pretensjami. Borys znosi to wszystko tylko ze wzgldu na siostr, ktra zosta na szczcie u
rodziny matki. Borys opowiada jak Dikoj tyranizuje wszystkich domownikw, sub i wszystkich poledniejszego
stanu. Dodatkowo, chopak skary si, e w miecie te nie umie si zaaklimatyzowa - czuje si obco, wydaje mu si,
e nie jest akceptowany przez tutejsz spoeczno. Kuligin przyznaje mu racj. Mwi Borysowi, e to paskudne
miejsce - brak uczciwoci, obyczajw, dobrego zachowania, wszyscy si kc, wszyscy wszystkich obgaduj i le
ycz. Potem opowiada chopakowi jak to naprawd jest z samym Dikojem. Nie wypaca on wynagrodzenia
pracujcym u niego chopom. Cay czas si ze wszystkimi o bzdury procesuje, byle tylko komu zaszkodzi - zreszt
nie jest w tym odosobniony. Tu Kuligin objawia swoje zapdy artystyczne - mwi, e chciaby o tej sytuacji w miecie
napisa starowiecki wiersz, ale nie zrobi tego, bo by go tu zjedli... Potem Kuligin mwi, e chce zbudowa perpetuum
mobile, eby ludziom uly.
4. Osamotnony Borys gono myli nad swoj sytuacj. Nie do, e traci modo w jakiej zapadej dziurze przy
znienawidzonym wuju, to jeszcze beznadziejnie kocha matk.... W tym momencie j dostrzega...
5. Id sobie Kabanowa z synem, crk i synow. I w myl tego, co napisaam o niej przy prezentacji postaci...gdera
non-stop - najbardziej dostaje si Tichonowi, e skoro ma on, to ju pewnie matki nie kocha i nie szanuje, e nie
przyjmuje jej krytyki, a to przecie jej prawo dawa dzieciom dobre rady. Gdy do rozmowy wcza si Katierina,
mwic, e i ona, i Tichon bardzo ja kochaj. Stara mapa mwi jej, ze ma si przymkn, bo nikt jej nie pyta o zdanie;
zarzuca jej, e jest dobra i kocha ma tylko na pokaz, itp.
Matka zarzuca synowi, e za dobrze traktuje on - trzeba j bi, trzyma krtko, by srogim. Tichon mwi, e
towarzystwo (on, ona i siostra) jeszcze troch si przejd, a stara idzie do domu cay czas mruczc pod nosem.
6. Tichon zostawia on i siostr i idzie si napi...
7. Katierina i Warwara rozmawiaj. Katierina z wielkim blem wyznaje szwagierce, e kocha innego, i e to Borys.
Przepowiada te sobie rych mier. Warwara dobrze rozumie bl przyjaciki. Pociesza j i obiecuje, e pomoe jej
zrealizowa t zakazan mio. ona Tichona broni si, ale niezbyt przekonujco :-)) Po drodze Katierina opisuje
jaka to radosna i energiczna za czasw panieskich bya, a teraz to jej tylko smutno i duszno, i teciowa j gnbi -
oglnie: padaka.
8. Koo rozmawiajcych dziewczyn przechodzi Pani, tj. szalona staruszka z lokajami - krzyczy, e taki pikne
dziewczyny zgubi siebie i facetw i pjd wszyscy do pieka.
9. Dziewczyny omawiaja poprzedni sytuacj. Katierina jest przerazona - w sowach szalonej dostrzega proroctwo
dotyczce jej jeszcze nie popenionego grzechu. Nadchodzi burza. Katierina bardzo si boi - chce ucieka do domu bez
ma, ale na szczcie ten ju wraca z popijawy i id w trjk do domu.
II.
Gasza i Fiekuszka gadaj, e Tichon wyjeda na dwa tyg. z domu, a potem o swojej sytuacji w tym strasznym
wiecie - krtko mwic - nic istotnego.
Zblia si wyjazd Tichona. Katierina i Warwara rozmawiaj o jego nadchodzcej nieobecnoci. Warwara sugeruje, e
moda matka powinna wykorzysta ten czas na spotkania z kochankiem. Katierina broni si przed taka moliwoci.
Tichon wyjeda egna si z mateczk, ktra wczeniej pouczaa go, co ma , a czego nie ma robi.
egna si te z on, ktra z dziwn rozpacz podchodzi do tej rozki - prosi, by j wzi ze sob, prosi, by wymusi na
niej jakie wyrzeczenia, itp.
Zirytowany Kabanow egna si i wyjeda.
Kabanowa do siebie o gupich modych, ktrych to starzy musz pilnowa
Kabanowa, Warwara i Katierina po wyjedzie Tichona chwil si kc, a potem kada idzie w swoj stron.
Katierina zostaje sama i rozwaa swoj sytuacj - myli o zaangaowaniu si w dobroczynno.
Przychodzi Warwara. Daje somianej wdowie klucz do furtki z tyu domu, przez ktr wychodzi si do osonitego
wwozu - tam ma si spotka z Borysem.
Katierina, znw w samotnoci, bije si z myslami - pjc czy nie pj na t tajn schadzk.... Decyduje si pj - ta
mio jest baaardzo silna :-)
III.
Kabanowa i Fiekusza gadaj przed domem o pierdoach. Scena ta ma pokaza, e stara kobieta i ptniczka reprezentuj
stare patriarchalne prawdy i obyczaje warunkowane pici. Duo tu absurdu i bezsensu - syszaa pani o kraju, gdzie
ludzie maja psie gowy? albo wie pani, e czas si kurczy - pory roku ju si nie du...
Przed rozmawiajcymi pojawia si Dikoj. Zaczyna si droczy z Kabanow. Koczy si tym, e w najlepszej
komitywie id sobie co zje.
Przed domem jest Gasza - podchodzi do niej Borys i pyta o stryja. Tak naprawd chce, choby z daleka zobaczy
Katierin, ale nic z tego. Pojawia si Kuligin. Bierze modzieca na spacer . Kuligin opowiada znw o miejscowej
ludnoci.
Pojawiaj si Warwara i Kudrasz - cauj si. Kudriasz odchodzi. Warwara nie zdradzajc swego oblicza mwi
Borysowi, eby dzisiejszej nocy przyszed do wwozu, a spotka go baardzo mia niespodzianka.
OBRAZ DRUGI
Kudriasz w wwozie gra na gitarze.
Przychodzi Borys - chce go std wyposzy. Panowie chc si kci, ale okazuje si, e przyszli tu z tych samych
pobudek, ale dla innych kobiet wic wszystko w porzo. Borys wyznaje, e chodzi o matk. Kudriasz mu mwi, e
przecie matka jest w tym spoeczestwie nietykalna - maestwo jest jak niewola, jak grb - Borys zgubi sw
kochank. Chopak si broni, e niczego takiego nie chce - on j tylko bardzo kocha. Okazuje si, e chodzi o
Katierin...Kudriasz mwi, e to na pewno ona go tu zaprosia. Borys szaleje z mioci.
Przychodzi Warwara. Razem z Kudriaszem, objci, wychodz. Przychodzi Katierina. Dziewczyna szaleje z rozpaczy -
mwi, e Borys j chce zgubi, wini go za swoj mio... w kocu si uspokaja i gobki sobie gruchaj. Maj na to
dwa tygodnie i obiecuj sobie, e wykorzystaj ten czas...
Wracaj Warwara i Kudriasz. Teraz Borys z kochank id na spacer. Kudriasz dopytuje si o szczegy tych tajnych
spotka. Kochankowie rozstaj si, by w kocu troch si przespa.
IV.
W miecie duo ludzi. Przechodnie rozmawiaj o jakich ruinach.
Przychodz Dikoj i Kuligin. Ten drugi prosi Dikoja o kas na zegar soneczny dla miasta. Oburzony facet wrzeszczy i
krzyczy na niego. Mowa tez o piorunochronach. Pada deszcz... ludzie chroni si pod zadaszeniem.
Przychodzi Warwara. Mwi Borysowi, e niespodziewanie wrci Tichon. Mwi chopakowi, e Katierina szaleje z
rozpaczy. Jest blada i wszyscy ju zwrcili uwag na jej dziwne zachowanie. Probuj co wymyli, ale nic nie
przychodzi im do gowy..
Kabanow, Kabanowa, Katierina i Kuligin przechadzaj si bulwarem. Katierina uczepia si Warwary i mwi jej, e oto
nadchodzi czas jej mierci - jest na skraju zaamania. M artobliwie nakazuje Katierinie, eby powiedziaa co
przeskrobaa skoro si tak dziwnie zachowuje od jego powrotu. Tymczasem towarzystwo wita si z Borysem, ktry te
tu przechodzi. Katierina wariuje. Na zewntrz szaleje burza. Warwara kae Borysowi odej.
Trzaska piorun i przeraona Katierina Tichonowi mwi o swej nadchodzcej mierci.
Pojawia si szalona staruszka. Znowu straszy Katierin, e si bdzie smay w ogniu piekielnym. Trzaska kolejny
piorun i niewierna ona wyznaje wszystko Tichonowi.
V.
1. Kuligin i Kabanow (Tichon) spotykaj si na bulwarze. M opowiada o sytuacji w domu. Caa rodzina si rozwalia.
Warwara ucieka z Kudriaszem; Kabanowa gnbi synow; on sam troch pobi on, ale tak w sumie to troch mu jej
al i sam nie wie co z tym wszystkim robi. Pojawia si Gasza z wiadomoci, ze Katierina znikna. Wszyscy ida jej
szuka.
2. Katierina max cierpica bka si samotnie - nie wie co robi, tskni za kochankiem.
3. Wtem pojawia si Borys. Pacza nad swym nieszczciem. Chopak mwi, e wyjda - wuj wysya go na 3 lata na
Syberi. Dziewczyna chce z nim jecha, ale wiadomo, e tak nie mona, We zach rozstaj si.
4. Katierina rozmyla co ma ze sob zrobi.
5. Kabanow, Kabanowa, Kuligin szukaj dziewczyny. Nagle woaj, e kobieta rzucia si do Wogi.
6. Okazuje si, e to Katierina. Po wyoweniu stwierdzaj, e nie yje.
7. Tichon oskarza o t mier matk. Ona mu mwi, e policzy si z nim w domu.
Ostatnia kwestia dramatu brzmi:
KABANOW:
Szczliwa jeste, Katia! A po c ja tu zostaem, eby zyc i cierpie!
Pada na zwoki ony.

Sztuka Aleksandra Ostrowskiego Burza przedstawia losy modej kobiety Katieriny Kabanow, ciemionej
przez teciow i nieumiejcej odnale si w kupieckim rodowisku nadwoaskiego Kalinowa. Pod
nieobecno ma Katierina amie wszelkie obowizujce w wczesnym spoeczestwie zasady moralne
oraz obyczajowe i wdaje si w romans z Borysem wyksztaconym bratankiem porywczego kupca Dikoja.
Cen za kilka chwil swobody jest ycie. Nie mogc znie zaistniaej sytuacji kobieta popenia samobjstwo.

https://wkolorosji.files.wordpress.com/2010/08/zeszyty-naukowe-wkolo-rosji-2-2010.pdf

You might also like