Sztuka redniowieczna powszechna

Vasari- wprowadzi pojcie gotyku, uwaa, e budowle gotyckie rni si od antycznych

proporcjami i ornamentyk. N. maswerk- zupenie inny element dekoracyjny.
Vasari uwaa gotyckie budowle za barbarzyskie poniewa nie uwzgldniay staroytnych
porzdkw. Mylenie Vasariego dominowao od XVI do XIX wieku np.Molier podziela jego
pogldy.

W XIX pojawia si spr o to jakie miejsce byo kolebk gotyku. Mertens udowodni, e kolebk
gotyku bya Francja.
V. Leduce 1845 r. Odnowa Katedry N. Dame w Paryu. Po raz pierwszy odczyta i wyjani zasady
konstrukcji architekty gotyckiej. Udowodni, e gotyk zrodzi i rozwin si we Francji.

1144 rok pocztek gotyku, jest to data, co do ktrej nie ma wtpliwoci.

Konsekracja Kocioa w St.Denis.
2 po XII w- 1 w. XIII rozwj gotyku
1226-1270 gotyk .. jaki dojrzay ???
do koca XIV w ?? dojrzay?
1400-1500 schyek , pny gotyk

W rnych krajach przesunicia w periodyzacji, np. w Polsce!

Charakterystyczne elementy architektury gotyckiej

- konsekwentne stosowanie uku ostrego np. uk oli grzbiet
-zawsze sklepienia ebrowe i jego odmiany np. krzyowo-ebrowe, krysztaowe, gwiedziste
-zewntrzna i wewntrzna konstrukcja szkieletowa

S to nowe, odrbne elementyw stosunku do antyku.

Take elementy dekorayjne s zupenie nowe!

3 fundamentalne nowe el.dekoracyjne to

-fiola czyli pinakiel (kwiaton + abka) to el. Zarwno konstrukcyjny jak i dekoracyjny.
-wimperga
-maswerk 1210-1211 pierwszy raz w Reims

Pojawia si system przsa przechodzcego.

Pojawia si konstrukcja szkieletowa z zastosowaniem konstrukcji przyporowej zewntrznej i
wewntrznej.
Bez sklepie krzyowo- ebrowych itd. nie ma gotyku.
Luk ostry- skrzyowanie kolebek. Sklepienie krzyowe zawsze z ebrami
ebra zbudowane z grubych ciosw kamiennych a w miar rozwoju z cegy. ebra s zawsze wsd
szww? Sklepiennych na linii przecicia si kolebek.
SYSTEM BAZYLIKOWY
ebra stanowi podstaw szkieletu konstrukcyjnego sklepienia.
Pomidzy ebrami pola o ksztacie trjktw sferycznych- wysklepki. Z cienkich pytek
kamiennych lub bardzo cienkiej cegy. Dlatego sklepienia gotyckie s lekkie.
ebra spite kluczem lub zwornikiem To stabilizuje system sklepienny.
Zworniki drewniane- dekoracyjne. Zworniki tylko namalowane- take dekoracyjne a nie
konstrukcyjne, stabilizujce!

ebro i zwornik to aktywne czci sklepienia- stabilizuj.

ebra wspieraj napr tylko w tym miejscu gdzie spywaj. Dalej funkcj stabilizujc przejmuj
suki. Kolejny element szkieletu wewntrznego (w bazylikach lskich na konsolach lub wnikaj
w ciany).
Ze suek napr przenoszony jest na filary, zobacz u Kocha!
ebro zwornik suki filary

Te 4 punkty wzmacniaj przypory. Wzmocnione s te punkty, na ktre spywaj ebra ze sukami

lub tylko ebra.

Na zewntrz uki odporowe + przypory (wiele odmian np. Reims)

Gniezno uk odporowy schowany pod dachem.

Inny system, bez ukw odporowych z przypor np. w Magdeburgu. Wewntrz nawy bocznej!
Jest to system filarw przyporowych.

Fiole w obydwch systemach dociaj i stabilizuj.

UKAD HALOWY
Wystarczy przypora na zewntrz murw obwodowych.

KONSEKWENCJE STOSOWANIA SYSTEMU SZKIELETOWEGO

Odcienie murw i moliwo wprowadzenia duych okien.

(podstaw statyki bya znajomo geometrii)
ARS NIHIL SCIENCIA NIHIL EST sztuka bez nauki jest niczym

Sztuka romaska- przsa kwadratowe na planie kwadratu bez eber

Sztuka gotycka- przsa na planie prostokta

Bez uku ostrego zastosowanie eber nic by nie dao.

DEKORACJE ARCHITEKTONICZNE

Rybi pcherz- pomieniste formy np. Koci w.Trjcy Vendome Francja

Kapitele i zworniki z rzeb dekoracyjn architektoniczn.

W sferze kapiteli akant zanika. Pojawiaj si kapitele rolinne. Np. licie dbu, kasztanowca,
bluszcz, winne latorole, rzeucha. Ju nie antyczny akant.

Wczesny gotyk- pczki rolin.

Dojrzay gotyk-licie wypuke i misiste.
Od poowy XV w w pnym gotyku licie usychajce a pniej same gazie bez lici. Skate,
bezlistne gazie.

Astwerk- By wykorzystywany do dekoracji maej architektury ale te w dekoracji

architektonicznej.
Marburg w. Elbieta k halowy od pocztku gotycki i od razu halowy.

RZEBA w gotyckiej architekturze.

Portal Krlewski 1144-1145 katedra Chartres.

Rzeba zaokrgla si wok wasnej osi (a w rom. Relief pytki lub gboki)

Figury z ocierza- stati collone?

Katedra Notre Dame w Reim- rzeba wolno stojca na wasnych postumentach (jest nie tylko
zaokrglona) z elementami realistycznymi.
FRANCJA

St.Denis Pary Koci Opactwa, opat Sergiusz. Bazylika.

Fasada asymetryczna, wiea zburzona.

1130-1143

Fasada trjosiowa z kreneami, narteks, chr zaokrglony z absyd.