ABC Excel 2016 PL PDF

Wszelkie prawa zastrzeone.
Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci

lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie
ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi

bd towarowymi ich wacicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte

w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej
odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION
nie ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike
z wykorzystania informacji zawartych w ksice.
Opieka redakcyjna: Ewelina Burska

Projekt okadki: Studio Gravite/Olsztyn
Obarek, Pokoski, Pazdrijowski, Zaprucki
Materiay graficzne na okadce zostay wykorzystane za zgod Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
WWW: http://helion.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek)
Drogi Czytelniku!
Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres
http://helion.pl/user/opinie/abce16_ebook
Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj.
ISBN: 978-83-283-2244-8
Copyright Helion 2016
Pole ksik na Facebook.com Ksigarnia internetowa

Kup w wersji papierowej Lubi to! Nasza spoeczno
Oce ksik
SPIS TRECI
1 Arkusz kalkulacyjny . ......................................................9

Za co lubimy arkusze kalkulacyjne . ..............................................12
Excel 2016 . ....................................................................................12
Przez wygod do efektywnoci . ....................................................14
Podsumowanie . .............................................................................16
2 Uruchamianie programu . ..............................................17
Podsumowanie . .............................................................................21
3 Okno programu . ............................................................23
Aktywna komrka . ........................................................................29
Praca w chmurze . ..........................................................................31
Podsumowanie . .............................................................................31
4 Nawigacja i zaznaczanie ................................................33
Zaznaczanie . ..................................................................................34
Zaznaczanie pojedynczych komrek .......................................34
Zaznaczanie ssiednich komrek . ...........................................34
Zaznaczanie wiersza i kolumny . .............................................35
Zaznaczanie arkusza . ...............................................................36
Usuwanie zaznaczenia . ...........................................................37
Nawigacja i zaznaczanie za pomoc klawiatury ..........................37
Nawigacja wewntrz obszaru . ................................................38
Przewijanie arkusza przy wcinitym klawiszu
Scroll Lock . ............................................................................39
Zaznaczanie . .............................................................................39
Poszerzanie zaznaczenia . ........................................................39
Podsumowanie . .............................................................................41
ABC Excel 2016 PL
5 Rozmiary i liczba komrek . .......................................... 43

Zmiana rozmiarw komrek . ........................................................43
Wstawianie wierszy . .....................................................................45
Wstawianie kolumn . .....................................................................48
Wstawianie wierszy przez przeciganie . .....................................49
Wstawianie kolumn przez przeciganie . ......................................51
Wstawianie komrek za pomoc menu podrcznego ..................52
Usuwanie komrek . .......................................................................54
Usuwanie komrek za pomoc menu podrcznego . ....................56
Podsumowanie . .............................................................................58
6 Wprowadzanie danych . ................................................. 59

Rodzaje danych . .............................................................................60
Pasek formuy . ...............................................................................61
Wpisywanie danych . .....................................................................62
Kopiowanie danych . ......................................................................63
Serie danych . .................................................................................65
Formuy . ........................................................................................67
Wczytywanie danych . ...................................................................72
Podsumowanie . .............................................................................73
7 Arkusze i pliki . ............................................................ 75

Koniec pracy programu . ................................................................82
Podsumowanie . .............................................................................83
8 Edycja danych . ............................................................. 85

Wprowadzanie zmian . ..................................................................86
Blokowanie edycji w komrkach . .................................................87
Usuwanie komrek . .......................................................................88
Czyszczenie komrek . ...................................................................91
Anulowanie zmian . .......................................................................92
Powtarzanie ostatniej czynnoci . .................................................94
Wyszukiwanie sekwencji znakw . ...............................................94
Zamiana sekwencji znakw . .........................................................95
Zaznaczanie komrek na podstawie typu ich zawartoci ............97
Zaznaczanie pustych komrek . ...............................................97
Filtrowanie . ...................................................................................98
Automatyczne wyrnianie . .......................................................102
Podsumowanie . ...........................................................................105
9 Formatowanie arkusza . .............................................. 107

Kopiowanie formatw . ................................................................108
Kopiowanie szerokoci kolumn . .................................................110
Krj, rozmiar i kolor czcionki . ....................................................111
Pogrubienie, pochylenie i podkrelenie czcionki . .......................113
Wywietlanie dugich tekstw . ...................................................115
Dostosowywanie szerokoci komrki . ..................................115
Dostosowywanie wielkoci czcionki . ....................................116
4
Spis treci
Wywietlanie wielu wierszy . ................................................117

Zmiana szerokoci kolumn w caym arkuszu .......................118
Precyzyjne ustawianie szerokoci kolumn ...........................119
Zmiana wysokoci wierszy . ...................................................120
Zmiana domylnych parametrw tekstu . ...................................120
Podsumowanie . ...........................................................................121
10 Formatowanie danych . ................................................123

Formatowanie daty i czasu . ........................................................125
Puapki formatowania . ................................................................129
Nie zawsze 2+2 = 4 . ...................................................................130
Szybkie formatowanie . ................................................................132
Liczba miejsc dziesitnych . .........................................................134
Symbol waluty . ............................................................................135
Procenty . ......................................................................................137
Podsumowanie . ...........................................................................139
11 Baza danych . ...............................................................141

Dodawanie rekordw . .................................................................146
Wyszukiwanie danych . ...............................................................146
Sortowanie danych . .....................................................................148
Podsumowanie . ...........................................................................149
12 Ochrona danych . ..........................................................151

Ochrona arkusza . .........................................................................152
Blokowanie i ukrywanie komrek . .............................................154
Ochrona dokumentu . ...................................................................155
ledzenie zmian . ..........................................................................157
Podsumowanie . ...........................................................................158
13 Weryfikacja danych . ...................................................159

Tre komunikatu o bdzie . .................................................164
Ograniczanie wprowadzania danych
do wartoci na licie rozwijanej . ..............................................166
Podsumowanie . ...........................................................................169
14 Formuy . .....................................................................171
Wywietlanie formu . ..................................................................177
Podsumowanie . ...........................................................................178
15 Konfigurowanie programu . ..........................................179

Liczba ostatnio uywanych dokumentw . .................................183
Szybki dostp do ostatnio uywanych dokumentw .................184
Zapisywanie dokumentw . .........................................................185
Pliki otwierane wraz z Excelem . ................................................186
Zabezpieczanie przed nieumylnym
zmodyfikowaniem arkusza ......................................................................186
Maksymalizacja obszaru wywietlania arkusza . ...................................188
Podsumowanie . ...........................................................................189
5
ABC Excel 2016 PL
16 Wykresy . ................................................................... 191

Szybkie tworzenie wykresw . ....................................................192
Formatowanie wykresw . ..........................................................198
Projektowanie wykresw . ...........................................................202
Wykres ograniczonego zakresu danych . .....................................208
Wstawianie wykresw . ...............................................................209
Podsumowanie . ...........................................................................210
17 Drukowanie . ............................................................... 211

Drukarka domylna . ....................................................................212
Podzia na strony . ........................................................................215
Podgld wydruku . .......................................................................216
Drukowanie obszaru . ..................................................................224
Wersja wydruku i numeracja stron . ...........................................225
Podsumowanie . ...........................................................................228
18 Funkcje finansowe . ..................................................... 229

Amortyzacja liniowa . ..................................................................230
Amortyzacja rodka trwaego . ....................................................232
Cena bonu skarbowego . ..............................................................234
Efektywna stopa procentowa . ....................................................235
Odsetki od papieru wartociowego . ............................................237
Warto przyszej inwestycji . .....................................................238
Wysoko spaty odsetek kredytu . ..............................................241
Liczba okresw dla inwestycji . ...................................................243
Warto bieca inwestycji . ........................................................244
Podsumowanie . ...........................................................................246
19 Funkcje CZASU i DATY . ............................................. 247

Wywietlanie okrelonego czasu jako liczby dziesitnej ...........247
Dodawanie czasu . ........................................................................252
Odejmowanie czasu . ....................................................................254
Wywietlanie biecej daty . .......................................................256
Podsumowanie . ...........................................................................258
20 Funkcje trygonometryczne . ......................................... 259

Arcus cosinus . ..............................................................................259
Arcus cosinus hiperboliczny . ......................................................262
Arcus sinus . .................................................................................265
Arcus sinus hiperboliczny . ..........................................................270
Zawanie wykresu . ................................................................................272
Arcus tangens ...........................................................................................272
Cosinus ......................................................................................................277
Sinus . ........................................................................................................279
Sinus hiperboliczny ..................................................................................283
Tangens .....................................................................................................287
Tangens hiperboliczny . ...............................................................289
Podsumowanie . ...........................................................................293
6
Spis treci
21 Funkcje wykadnicze i logarytmiczne ...........................295

Funkcja wykadnicza . ..................................................................295
Logarytm naturalny . ...................................................................296
Logarytm . .....................................................................................302
Logarytm dziesitny . ...................................................................306
Podsumowanie . ...........................................................................313
22 Inne funkcje . ...............................................................315

Iloczyn . ........................................................................................315
Tabliczka mnoenia . ....................................................................318
Jak obliczy procent z danej liczby . ...........................................321
Kombinacje . .................................................................................322
Reszta z dzielenia . .......................................................................324
Pi . .................................................................................................327
Pierwiastek . .................................................................................329
Znaki . ...........................................................................................332
Podsumowanie . ...........................................................................335
Skorowidz . ..................................................................337
7
ABC Excel 2016 PL
8
1
ARKUSZ
KALKULACYJNY
W tym rozdziale dowiesz si:

Kiedy i kto stworzy pierwszy arkusz
kalkulacyjny.
Co maj wsplnego: gra w okrty
i arkusz kalkulacyjny.
Czego odpowiednikiem w Excelu 2016
jest arkusz, a czego zeszyt.
Efektywne wykonywanie oblicze jest zagadnie-

niem interdyscyplinarnym. Styka si z nim kady:
ucze, rzemielnik, urzdnik lub naukowiec. Inny
jest tylko charakter tych oblicze i inne s wymaga-
nia stawiane narzdziom, ktre maj je uatwia.
Uywanie do rachunkw kartki papieru i owka

jest najprostszym rozwizaniem. Nie daje ono
jednak moliwoci atwego wprowadzania zmian
(rysunek 1.1). Korekta danych po zauwaeniu bdu
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 1.1.
Jedna pomyka
i obliczenia
trzeba
wykonywa
od pocztku
lub podczas sprawdzania oblicze z innymi wartociami wie si z konieczno-

ci ponownego wykonania oblicze.
Z biegiem czasu komputery staway si coraz bardziej popularne, tak e zaczto je

wykorzystywa do coraz wikszej liczby zada. Okazao si, e wietnie nadaj si
do wykonywania oblicze. Pierwszy arkusz kalkulacyjny powsta w 1978 roku
i nosi nazw VisiCalc. Program dziaa na komputerze Apple II, a jego autorami
byli Bob Frankston i Dan Bricklin.
Wynalazek ten mia usprawni prace wykonywane w Harvard Business School.

Wczeniej obliczenia przeprowadzano tam przy uyciu tabel, w ktrych zapisy-
wano liczby. Gdy jedna z liczb zmieniaa si, wyniki dziaa z jej udziaem mu-
siay by obliczane na nowo. Dlatego zapada decyzja o stworzeniu komputerowego
odpowiednika tabeli z obliczeniami.
Pomys okaza si bardzo dobry. Wiele firm zaczo opracowywa wasne arkusze.
Najbardziej znane z nich to Microsoft Excel, Lotus 1-2-3, Quattro Pro oraz
OpenOffice Calc (rysunek 1.2).
Powstao rwnie wiele arkuszy, takich jak Spread32 czy GS-Calc (rysunek 1.3),
majcych status programw wolno dostpnych lub testowych.
Na pierwszy rzut oka wszystkie arkusze kalkulacyjne s do siebie podobne.

Umoliwiaj prac z liczbami lub sowami umieszczonymi w siatce komrek.
Najczciej uywanym arkuszem kalkulacyjnym jest Excel firmy Microsoft. Swoj
popularno zawdzicza umiejtnej i konsekwentnej polityce marketingowej tej
firmy.
Kady producent stara si wprowadzi do swojego oprogramowania moliwo za-

pisywania i odczytywania danych w formatach zgodnych z uywanymi przez
konkurencj. W praktyce zgodno ta nie jest cakowita. Wymiana danych bez
ryzyka ich utraty lub zmiany formatu jest moliwa na og tylko pomidzy tymi
samymi wersjami oprogramowania.
10
Arkusz kalkulacyjny
Rysunek 1.2. Okno arkusza OpenOffice Calc
Rysunek 1.3. Arkusz GS-Calc
11
ABC Excel 2016 PL
Za co lubimy arkusze kalkulacyjne

Korzystanie z arkusza kalkulacyjnego jest do intuicyjne. Bez sigania do pod-
rcznika czy pomocy programu mona wykona proste sumowanie lub sorto-
wanie danych. Jednak aby efektywnie posugiwa si arkuszem, konieczne jest
rozpoznanie i opanowanie moliwoci odpowiednich narzdzi, wybieranych
w zalenoci od konkretnego zadania. Woenie pewnego wysiku w poznanie
arkusza sowicie si opaci.
Dziki moliwoci wybierania polece z menu i uruchamiania ich przy uyciu

ikon mog korzysta z arkusza kalkulacyjnego osoby w minimalnym stopniu zna-
jce obsug komputera. Zapamitywanie skadni polece nie jest tu konieczne.
W arkuszu kalkulacyjnym rejestrowane s ostatnio wykonane operacje. Pozwala to

na ich anulowanie i przywrcenie stanu pracy sprzed wprowadzenia zmian. Po
popenieniu bdu nie trzeba przepisywa caego dokumentu od pocztku. Ta
cecha sprawia, e arkusz kalkulacyjny jest szczeglnie przydatnym narzdziem
dla tych osb, ktre rzadko redaguj teksty oraz nie opanoway biegle umiejtno-
ci pisania na maszynie, co wie si z popenianiem licznych bdw.
Jeeli trzeba przygotowa wiele podobnych dokumentw (na przykad kalkula-

cji przedsiwzicia rnicych si szczegami), wystarczy w caoci napisa tylko
jeden dokument. Nastpne wersje tworzy si przez kopiowanie danych pomidzy
dokumentami i modyfikowanie tylko rnicych si fragmentw. Pozwala to
znacznie zaoszczdzi czas.
Posugujc si programem komputerowym, mona najpierw skupi si na mery-

torycznej stronie tworzonego dokumentu. Podjcie decyzji o jego ostatecznym
wygldzie mona zostawi sobie na pniej. Dziki temu arkusz jest szczeglnie
przydatny w zastosowaniach, w ktrych istotne s estetyka dokumentu oraz
jednolity wygld pracy powstaej z poczenia dokumentw napisanych przez r-
nych autorw.
Excel 2016
W ksice opisano arkusz kalkulacyjny Excel 2016 w wersji polskojzycznej,
zainstalowany na komputerze dziaajcym pod kontrol systemu operacyjnego
Windows 10 PL. W nawiasach kursyw zapisano polecenia wystpujce w wersji
angielskiej pakietu.
12
Arkusz kalkulacyjny
Gwn cz okna programu (rysunek 1.4) zajmuje siatka. Nosi ona nazw arku-
sza (sheet). Jest to komputerowy odpowiednik arkusza ksigowego. Arkusz nie
jest programem, ale dokumentem Excela.
Rysunek 1.4. Arkusz Excela 2016
W arkuszu Excela 2016 wiersze s ponumerowane, natomiast kolumny maj ozna-

czenia literowe. Kolumna 1 ma etykiet A, kolumna 26 etykiet Z, a ko-
lumna 27 etykiet AA. Z kolei etykiet kolumny 256 jest IV.
Na przeciciu kadego wiersza i kadej kolumny le komrki (cells). Podobnie

jak pola w grze w okrty, komrki maj swoje adresy (addresses). Adres komrki
jest okrelany przez wiersz i kolumn, w ktrych dana komrka si znajduje.
I tak komrka leca w lewym grnym rogu arkusza ma adres A1. Z kolei komrka
C4 znajduje si na przeciciu trzeciej kolumny i czwartego wiersza (rysunek 1.5).
Rysunek 1.5.
Komrki A1 i C4
Znaki widoczne w komrkach pokazanych na rysunku 1.5

zostay wpisane z klawiatury. Domylnie komrki arkusza s
puste.
13
ABC Excel 2016 PL
W komrkach mona wpisywa trzy rodzaje informacji:

tekst (na przykad napis, tytu);
liczby (na przykad cen towaru, NIP);

formuy (formua to wyraenie pozwalajce na wyznaczenie wartoci
wywietlanej w danej komrce na podstawie innych komrek oraz staych).
Formuy s podobne do funkcji matematycznych. Sposb ich zapisu zaprojektowa-

no tak, aby ich stosowanie byo jak najatwiejsze. Oprcz tych danych w arkuszu
mog by rwnie umieszczone wykresy i makropolecenia.
Arkusz (sheet) (rysunek 1.7) jest zawarty w zeszycie (workbook) (rysunek 1.6).
Rysunek 1.6. Nowy dokument ma domylnie nadawan nazw Zeszyt1 (Book1)
Rysunek 1.7. W zeszycie pojawia si domylnie jeden arkusz. Aby doda kolejny,
naley klikn przycisk oznaczony plusem
Jeli zastosujemy analogi do artykuw biurowych, arkusz

bdzie odpowiednikiem pojedynczej kartki papieru, natomiast
zeszyt odpowiednikiem skoroszytu pozwalajcego
na przechowywanie wielu arkuszy.
Liczba dokumentw roboczych, ktre mog by jednoczenie otwarte, jest uzale-

niona od rozmiaru pamici zainstalowanej w komputerze.
Przez wygod do efektywnoci

Opracowujc wersj 2016 pakietu Office, Microsoft skupi si na rozwiniciu
elementw pozwalajcych na edycj i zapisywanie plikw online. Wprowadzo-
no mechanizm wsptworzenia dokumentw w czasie rzeczywistym, ktry by
dotd domen pakietw webowych, takich jak Google Docs czy Office Online
(rysunek 1.8).
14
Arkusz kalkulacyjny
Rysunek 1.8. Zapisywanie plikw w chmurze jest rozwizaniem, ktre pozwala

na prac grupow bez potrzeby budowania infrastruktury sieci.
Wystarczy dostp do internetu
Nowoci w Office 2016 jest pasek Powiedz mi, co chcesz zrobi... (Tell me
what you want to do...) (rysunek 1.9). Jest on nie tylko wyszukiwark, ale te
podrcznym narzdziem do wpisywania polece. Zamiast przedziera si przez
wstk i kolejne okienka, uytkownik moe wpisa nazw czynnoci, ktr
chciaby wykona. Modu ten uczy si nawykw uytkownika i z czasem staje
si bardziej skuteczny oraz efektywny.
Rysunek 1.9.
Uytkownik pisze
yczenie. Dobry
din Microsoftu
odgaduje je w lot
i spenia
Excel 2016 ma by podstawowym narzdziem analitykw, a to za spraw ta-

kich narzdzi jak automatyczne tworzenie prognoz z dostpnych cigw da-
nych, intuicyjne czenie i ksztatowanie rde danych (dotyczy to nie tylko
prostych tabelek, ale na przykad rde, ktrymi s klient SAP czy nieustruktu-
ryzowane dane z nierelacyjnej bazy Hadoop). Ulepszone tabele przestawne po-
zwol za na budowanie modeli danych, automatyczne grupowanie czy intu-
icyjn analiz wykonywan na tabelach liczcych nawet setki milionw wierszy.
Uzyskane wyniki bd mogy by wizualnie zaprezentowane w licznych no-
wych formach grafw i wykresw (rysunek 1.10).
15
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 1.10. Historia koem si toczy. Najwiksze cywilizacje korzystay

i korzystaj z pisma obrazkowego. Nie ma ono sobie rwnych
pod wzgldem szybkoci przekazywania informacji
Podsumowanie
Pierwszy arkusz kalkulacyjny powsta w 1978 roku i nosi nazw VisiCalc.
Program dziaa na komputerze Apple II, a jego autorami byli Bob Frankston
i Dan Bricklin.
Podobnie jak pola w grze w okrty, komrki maj swoje adresy. Adres
komrki jest okrelany przez wiersz i kolumn, w ktrych dana komrka
si znajduje.
Arkusze s odpowiednikami pojedynczych kartek papieru, natomiast zeszyty
skoroszytw pozwalajcych na przechowywanie wielu arkuszy.
Wsplna praca nad jednym dokumentem wielu osb, ktre mog
znajdowa si w odlegych od siebie miejscach, jest moliwa dziki
korzystaniu z chmury.
16
2
URUCHAMIANIE
PROGRAMU

Gdzie znajduje si odsyacz do SkyDrivea.
Jakie szablony arkuszy s instalowane
domylnie.
Ilu arkuszy Excela potrzeba na wpisanie
tekstu pochodzcego z 288 milionw stron
maszynopisu?
W celu uruchomienia programu naley na kom-

puterze z zainstalowanym systemem Windows 10
wybra polecenia: Start/Wszystkie aplikacje/
Microsoft Office 2016/Excel 2016 (rysunek 2.1).
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 2.1.
Uruchamianie
programu
Excel 2016
Spowoduje to wywietlenie okna programu Microsoft Excel (rysunek 1.4). Kliknij

odsyacz Zaloguj si, aby najlepiej wykorzysta moliwoci pakietu Office (Sign in to
get the most out of Office), widoczny w prawym grnym rogu okna (rysunek 2.2).
Rysunek 2.2. Link logowania do SkyDrivea znajduje si w prawym grnym rogu

okna
Do identyfikacji uytkownika wykorzystywany jest adres poczty elektronicznej.

Naley wpisa go w polu tekstowym i klikn przycisk Dalej (Next) (rysunek 2.3).
18
Uruchamianie programu
Rysunek 2.3.
Formularz
logowania
do usug
dostpnych
online
W rodkowej czci okna znajduj si miniatury zainstalowanych szablonw.

Kliknij miniatur Lista zada do wykonania w projekcie (rysunek 2.4).
Rysunek 2.4. Miniatury szablonw dokumentw s umieszczone

w centralnej czci okna
Jeeli wrd miniatur szablonw widocznych w centralnej

czci okna nie ma szablonu odpowiadajcego Twoim
potrzebom, wpisz zwizane z nim haso w pasku tekstowym
i kliknij ikon lupy (rysunek 2.5). Uzyskasz w ten sposb dostp
do innych szablonw (rysunek 2.6).
19
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 2.5. Szablon mona znale, korzystajc z podpowiedzi lub wpisujc

skojarzone z nim haso w polu wyszukiwania
Rysunek 2.6. Nad wikszoci problemw, ktre mona rozwiza z uyciem

arkusza kalkulacyjnego, kto ju myla
Po chwili zostanie wywietlony arkusz utworzony z wykorzystaniem szablonu (ry-

sunek 2.7). Jest on wikszy od miniatury. Mona na nim odczyta wszystkie
napisy.
Dokument utworzony na podstawie szablonu zawiera pola, ktre naley wypeni.

Dziki korzystaniu z szablonu nie zapomnimy o umieszczeniu w dokumencie istot-
nego pola, a sam dokument bdzie mia elegancki, profesjonalny wygld.
Komrki arkusza wygldaj niepozornie. Jest ich jednak duo. W kadej komr-
ce mona wpisa o wiele wicej znakw, ni wynika to z ukadu na ekranie.
Zamy, e w arkuszu wykorzystamy 256 kolumn i 65 536 wierszy. Po prze-
mnoeniu liczby kolumn (256) przez liczb wierszy (65 536) uzyskujemy liczb
16 777 216 czyli ponad 16 milionw komrek. W kadej komrce mona wpi-
sa 32 767 znakw. Jeli przyjmiemy, e na standardowej stronie maszynopisu
mieci si 1800 znakw, to na wypenienie caej komrki potrzeba ponad 18 stron.
Aby zapeni 16 milionw komrek, potrzeba ponad 288 milionw stron maszy-
nopisu! Powysze liczby daj pojcie o iloci informacji, jak mona umieci
w jednym arkuszu.
20
Uruchamianie programu
Rysunek 2.7. Dokument wygenerowany na podstawie szablonu
Podsumowanie
Link logowania do zasobw internetowych Zaloguj si, aby najlepiej
wykorzysta moliwoci pakietu Office (Sign in to get the most out of Office)
znajduje si w prawym grnym rogu okna programu Microsoft Excel.
Domylnie instalowanych jest prawie 30 szablonw arkuszy. Wicej
szablonw dostpnych jest online.
Jeeli w arkuszu wykorzystamy 256 kolumn i 65 536 wierszy,
to po przemnoeniu liczby kolumn (256) przez liczb wierszy (65 536)
otrzymamy liczb 16 777 216. W kadej komrce mona wpisa 32 767
znakw. Na wypenienie caej komrki potrzeba ponad 18 stron.
Do zapenienia 16 milionw komrek potrzeba ponad 288 milionw stron
maszynopisu.
21
ABC Excel 2016 PL
22
3
OKNO
PROGRAMU

Jaki tytu nadawany jest kolejnym
dokumentom Excela.
Do czego suy suwak znajdujcy si
w prawym dolnym rogu okna programu.
Jak zaznaczy zakres komrek.
Na rysunku 1.4 pokazano okno programu Excel 2016.

Centralne miejsce na samej grze zajmuje pasek
tytuu (title bar) (rysunek 3.1).
Rysunek 3.1. Pasek tytuu
Na rodku paska tytuu widoczny jest tytu doku-

mentu. Domylnie kolejno tworzonym dokumentom
nadawane s nazwy: Zeszyt1 (Book1), Zeszyt2
(Book2), Zeszyt3 (Book3) itd.
ABC Excel 2016 PL
Nazwy te mona zmieni w trakcie zapisywania dokumentu w pliku. Po mylniku

wywietlana jest nazwa programu.
W prawej czci paska tytuu znajduj si cztery przyciski. Su one do:
zmiany opcji wywietlania wstki prostokt ze strzak,
zmniejszania okna programu do ikony na pasku zada pozioma kreska,
maksymalizacji lub przywracania rozmiaru okna programu dwa

prostokty,
zamykania okna programu krzyyk.
W lewej czci paska tytuu znajduje si pasek narzdzi Szybki dostp (Quick Access
Toolbar). Domylnie widoczne s tu trzy ikony. Kliknicie ich inicjuje:
zapis biecego arkusza w pliku dyskietka,
cofnicie wykonania operacji strzaka skierowana w lewo,
ponowne wykonanie operacji strzaka skierowana w prawo.
Zawarto okna programu zostaa opracowana na podstawie bada statystycznych.

Dostpne s w nim narzdzia, z ktrych uytkownicy korzystaj najczciej,
jednak narzdzi jest duo wicej. Aby wywietli wszystkie, ktre mog znale
si na pasku Szybki dostp (Quick Access Toolbar), kliknij strzak skierowan
w d, znajdujc si w prawej czci tego paska (rysunek 3.2).
Rysunek 3.2.
Lista narzdzi,
ktre mog si
znajdowa
na pasku
Szybki dostp
(Quick Access
Toolbar)
24
Okno programu
Pod paskiem tytuu znajduje si wstka (ribbon) (rysunek 3.3).
Rysunek 3.3. Wstka Narzdzia gwne (Home)
W grnej czci widniej tu nazwy grup polece. Domylnie wywietlona jest

wstka Narzdzia gwne (Home). Kliknicie nazwy Wstawianie (Insert) powo-
duje wywietlenie wstki z narzdziami sucymi do wstawiania obiektw
(rysunek 3.4).
Rysunek 3.4. Wstka Wstawianie (Insert)
Ikony na wstce s pogrupowane tematycznie. Te przeznaczone do pracy z tabe-

lami s umieszczone w sekcji Tabele (Tables), a te do pracy z wykresami znajduj si
w sekcji Wykresy (Charts).
W prawym dolnym rogu niektrych sekcji widoczna jest strzaka skierowana

ukonie w d. Kliknicie jej powoduje wywietlenie okna z dodatkowymi opcjami
(rysunek 3.5).
Rysunek 3.5.
Kliknicie
strzaki
widocznej
w prawym
dolnym rogu
sekcji Czcionka
(Font) powoduje
wywietlenie
okna
Formatowanie
komrek
(Format Cells)
25
ABC Excel 2016 PL
Od liczby narzdzi mona dosta zawrotu gowy. Jeeli chcesz uzyska dodat-
kow informacj na temat ktrego z nich, kliknij przycisk ze znakiem zapytania.
Spowoduje to wywietlenie okna Excel 2016 Pomoc (Excel 2016 Help).
Mona w nim wpisa sowo kluczowe, na ktrego temat chcemy uzyska infor-
macj. Po naciniciu klawisza Enter rozpoczyna si wyszukiwanie tekstw
zawierajcych wpisany cig znakw (rysunek 3.6).
Rysunek 3.6.
Okno pomocy
Pomidzy wstk a arkuszem znajduje si pole nazwy (name box) (rysunek 3.7).
Rysunek 3.7. Zaznaczona komrka i jej adres wywietlany w polu nazwy
W polu nazwy wywietlany jest adres aktywnej komrki.
Na prawo od pola nazwy znajduje si pasek formuy (formula bar) (rysunek 3.8).
26
Okno programu
Rysunek 3.8. Pasek formuy
Mona go wykorzysta do wprowadzania danych, podgldania formu lub do

edycji komrki arkusza.
Pod paskiem formuy jest umieszczony arkusz kalkulacyjny. Zajmuje on gwn

cz okna programu (rysunek 3.9).
Rysunek 3.9.
Arkusz
kalkulacyjny
W dolnej czci okna widoczne s karty z nazwami arkuszy (rysunek 3.10).
Rysunek 3.10. Karta z nazw arkusza
Domylnie w dokumencie roboczym tworzony jest jeden arkusz. Nosi on nazw

Arkusz1 (Sheet1).
Wicej arkuszy mona utworzy, klikajc przycisk oznaczony znakiem + (ry-

sunek 3.11) arkuszom nadawane s nazwy: Arkusz2 (Sheet2), Arkusz3 (She-
et3) itd. Wspomniany przycisk nosi nazw Nowy arkusz (New sheet) i znajduje
si na prawo od kart z nazwami arkuszy. Jak wida, jego kliknicie powoduje
wstawienie do zeszytu arkusza o kolejnym wolnym numerze.
Aktywny arkusz jest wywietlany na pierwszym planie. Aby obejrze inny arkusz,
naley klikn kart z jego nazw.
27
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 3.11. Przycisk Nowy arkusz (New sheet) i efekt jego dwukrotnego kliknicia
Domyln nazw mona zmieni. Wystarczy j dwukrotnie klikn i wpisa now

(rysunek 3.12).
Rysunek 3.12. Arkusz3 (Sheet3) ze zmienion nazw
W prawej czci i na dole okna programu znajduj si paski przewijania (scroll

bars) (rysunek 3.13). Cay arkusz jest wielokrotnie wikszy od fragmentu wi-
docznego na ekranie. Paski przewijania umoliwiaj przewijanie arkusza.
Rysunek 3.13. Poziomy pasek przewijania
W dolnej czci okna programu widoczny jest pasek stanu (status bar) (rysunek
3.14).
Rysunek 3.14. Pasek stanu
Na pasku stanu s wywietlane informacje o stanie arkusza (na przykad Gotowy

(Ready)).
Na prawo od paska stanu widoczne s trzy ikony: Normalny (Normal), Ukad

strony (Page Layout) i Podgld podziau stron (Page Break Preview) (rysunek 3.15).
Kliknicie ich spowoduje zmian trybu wywietlania dokumentu.
Rysunek 3.15. Ikony umoliwiajce zmian trybu wywietlania arkusza
W prawym dolnym rogu okna programu znajduje si suwak Powikszenie (Zoom)

(rysunek 3.16). Umoliwia on zmian skali wywietlanego dokumentu.
Rysunek 3.16. Suwak (Zoom)
28
Okno programu
Aktywna komrka
Zanim wydamy programowi polecenie, naley zaznaczy obiekt, ktrego ma ono
dotyczy (mona zaznaczy take grup obiektw).
Zaraz po uruchomieniu programu Excel aktywn komrk jest ta znajdujca si

w lewym grnym rogu arkusza (rysunek 3.17).
Rysunek 3.17.
Aktywn
komrk jest A1
Aktywna komrka jest wyrniona pogrubion obwdk. Numer wiersza i nag-

wek kolumny, w ktrych znajduje si aktywna komrka, s zaznaczone innym
kolorem.
Aby uaktywni inn komrk, naley j klikn (rysunek 3.18).
Rysunek 3.18. Aktywna jest teraz komrka o adresie C2
Adres aktywnej komrki jest wywietlany w polu nazwy (rysunek 3.19).
Rysunek 3.19. W polu nazwy widoczny jest adres komrki aktywnej.

Jest to wygodne, gdy komrki nie wida w oknie programu
W arkuszu mona zaznaczy rwnie zakres komrek. W tym celu naley umie-
ci kursor nad komrk znajdujc si w naroniku obszaru, wcisn i przy-
trzyma lewy przycisk myszy, a nastpnie przecign kursor do przeciwlegego
naronika obszaru i zwolni przycisk myszy.
Pogrubiona obwdka jest wwczas widoczna wok caego zaznaczonego obszaru.

Wyrnione s rwnie numery wierszy i etykiety kolumn (rysunek 3.20).
29
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 3.20.
Aktywny obszar
Zawierzenie informacji widocznej w polu nazwy w sytuacji, gdy zaznaczono

wicej ni jedn komrk, moe wprowadzi w bd (rysunek 3.21).
Rysunek 3.21. W polu nazwy pokazuje si adres komrki, od ktrej rozpoczto

zaznaczanie obszaru
Zaznaczenie nowej komrki powoduje usunicie zaznaczenia

aktywnej komrki.
Obszar cigy mona zaznaczy przez przecignicie (rysunek 3.20). Co jednak

zrobi, gdy zachodzi potrzeba zaznaczenia wielu komrek, ktrych obrys nie two-
rzy prostokta? Jest i na to rada. Naley wcisn i przytrzyma klawisz Ctrl,
a nastpnie klikn komrki, ktre maj zosta zaznaczone (rysunek 3.22). Po za-
znaczeniu komrek mona zwolni klawisz Ctrl.
Rysunek 3.22.
Aktywne
komrki
30
Okno programu
Praca w chmurze
Z arkuszem Excel mona pracowa bez poczenia z internetem. Aby uzyska do-
stp do SkyDrivea, kliknij widoczny w prawym grnym rogu okna odsyacz Zalo-
guj si (Sign in) (rysunek 3.23). Nastpnie wpisz dane logowania do chmury.
Rysunek 3.23.
cze do okna
logowania
Podsumowanie
Domylnie kolejno tworzonym dokumentom nadawane s nazwy: Zeszyt1
(Book1), Zeszyt2 (Book2), Zeszyt3 (Book3) itd.
Suwak, ktry znajduje si w prawym dolnym rogu okna programu,
umoliwia zmian skali wywietlanego dokumentu.
Aby zaznaczy w arkuszu zakres komrek, naley umieci kursor nad
komrk znajdujc si w naroniku obszaru, wcisn i przytrzyma
lewy przycisk myszy, a nastpnie przecign kursor do przeciwlegego
naronika obszaru i zwolni przycisk myszy.
Jeeli obszar, ktry chcemy zaznaczy, nie jest cigy, naley wcisn
i trzyma klawisz Ctrl oraz klika komrki, ktre maj nalee do tego
obszaru. Po zaznaczeniu komrek mona zwolni klawisz Ctrl.
31
ABC Excel 2016 PL
32
4
NAWIGACJA
I ZAZNACZANIE

Jak wskaza komputerowi, do ktrej
komrki chcemy wpisa dane.
Jak zaznaczy kilka nieprzylegajcych
do siebie komrek.
Co oznacza tryb rozszerzony (extended
mode).
Arkusz programu Excel zawiera wiele milionw

komrek, w ktrych zapisywane s teksty, liczby
i wyniki oblicze. Aby sprawnie korzysta z arku-
sza, powinnimy wiedzie, jak wywietla i zazna-
cza odpowiednie jego obszary.
ABC Excel 2016 PL
Zaznaczanie
Komputer wraz z oprogramowaniem wykonuje obliczenia oraz sortuje dane
z zadziwiajc szybkoci. Istniej jednak pewne wady takiego rozwizania: kom-
puter nie zastanawia si nad sensem wykonywanych przez siebie operacji. Jest
tylko posuszn a do przesady maszyn.
Aby komputer wykona jak operacj, naley wskaza mu dane, ktre chcemy
przetworzy. Wskazywanie w arkuszu polega na zaznaczaniu komrek.
Zaznaczanie pojedynczych komrek

Kliknicie komrki zaznacza j. Kliknicie innej komrki powoduje usunicie do-
tychczasowego zaznaczenia i pojawienie si go wok nowej, wskazanej komrki.
Aby kliknicie kolejnej komrki nie powodowao usunicia zaznaczenia biecej,

naley wcisn i przytrzyma klawisz Ctrl. Kliknicie powoduje wwczas do-
czenie kolejnej komrki do ju zaznaczonych (rysunek 4.1).
Rysunek 4.1.
Zaznaczanie
pojedynczych
komrek
Po zaznaczeniu komrek naley zwolni klawisz Ctrl.
Zaznaczanie ssiednich komrek

Aby zaznaczy ssiednie komrki znajdujce si w tej samej kolumnie, naley klik-
n pierwsz komrk zakresu, a nastpnie wcisn klawisz Shift i klikn ostatni
komrk zakresu. Zostanie zaznaczony obszar pomidzy tymi dwiema komr-
kami (rysunek 4.2). Po zaznaczeniu obszaru naley zwolni klawisz Shift.
Rysunek 4.2. Zaznaczanie obszaru pomidzy dwiema komrkami tej samej kolumny
34
Nawigacja i zaznaczanie
W analogiczny sposb mona zaznaczy ssiednie komrki lece w tym samym

wierszu (rysunek 4.3).
Rysunek 4.3. Zaznaczanie obszaru pomidzy dwiema komrkami tego samego

wiersza
Zaznaczanie wiersza i kolumny

Aby zaznaczy wszystkie komrki lece w jednym wierszu lub jednej kolumnie,
nie trzeba klika pierwszej komrki i przewija caego arkusza, eby klikn
ostatni komrk. Wystarczy tylko klikn numer wiersza (rysunek 4.4) lub
etykiet kolumny (rysunek 4.5).
Rysunek 4.4. Kliknicie numeru wiersza powoduje zaznaczenie znajdujcych si

w nim komrek
Rysunek 4.5. Kliknicie etykiety kolumny powoduje zaznaczenie znajdujcych si

w niej komrek
Wiemy ju, jak zaznaczy wiersz lub kolumn. Jeeli zaznaczymy jeden obiekt
i klikniemy drugi, wczeniejsze zaznaczenie zostanie usunite, a widoczne bdzie
tylko to wykonane pniej.
35
ABC Excel 2016 PL
Czy moliwe jest zaznaczenie wiersza oraz kolumny? Tak!
Aby zsumowa zaznaczane obszary, naley wcisn i przytrzyma klawisz Ctrl,

a nastpnie klikn numer wiersza i etykiet kolumny. Dopki bdziemy trzyma
wcinity klawisz Ctrl, dopty wybierane komrki bd dodawane do zaznaczo-
nego obszaru (rysunek 4.6).
Rysunek 4.6. Aby zaznaczy wiersz i kolumn, naley klikn (odpowiednio) nu-
mer i etykiet, trzymajc wcinity klawisz Ctrl
Zaznaczanie arkusza
Czy w celu zaznaczenia wszystkich komrek arkusza trzeba trzymajc wcinity
klawisz Ctrl klika etykiety wszystkich kolumn? Dotychczasowe dowiadczenia
wskazuj, e tak naleaoby postpi.
Na szczcie sprawa jest o wiele prostsza. Wystarczy klikn prostokt znajdujcy

si w naroniku arkusza (rysunek 4.7).
Rysunek 4.7.
Zaznaczanie
caego arkusza
36
Usuwanie zaznaczenia
Aby anulowa zaznaczenie, naley klikn dowoln komrk arkusza. Dotychcza-
sowe zaznaczenie zniknie, a wyrniona bdzie tylko ostatnio kliknita komrka
(rysunek 4.8).
Rysunek 4.8.
Zaznaczenie
mona zastpi
tylko innym
zaznaczeniem
W arkuszu musi by zaznaczona przynajmniej jedna komrka.
za pomoc klawiatury
Po pewnym czasie posugiwanie si mysz w rodowisku Windows staje si odru-
chem. Uywanie jej do nawigacji i zaznaczania jest wygodne wwczas, gdy nie
trzeba wychodzi poza obszar widoczny na monitorze.
W przypadku duych arkuszy uywanie myszy w celu przemieszczania si midzy

komrkami jest nieefektywne. W tabeli 4.1 podano kombinacje klawiszy umo-
liwiajce sprawniejsz nawigacj.
37
ABC Excel 2016 PL
Tabela 4.1. Wybrane kombinacje klawiszy nawigacyjnych
Czynno Klawisze
Przesunicie do krawdzi biecego zakresu danych (zakresem Ctrl+klawisze kursora
danych nazywamy komrki zawierajce dane i ograniczone
przez puste komrki lub krawd arkusza)
Przesunicie o jedn komrk do gry, w d, lewo lub prawo Klawisze kursora
Przewinicie arkusza o jeden ekran w d PgDn
Przewinicie arkusza o jeden ekran w gr PgUp
Przejcie do aktywnej komrki Ctrl+Backspace
Przejcie do ostatniej komrki zawierajcej dane Ctrl+End
Przejcie do pocztku arkusza Ctrl+Home
Przejcie do pocztku wiersza Home
Wywietlenie okna dialogowego Znajdowanie i zamienianie Shift+F5
(Find and Replace)
Wywietlenie okna dialogowego Przechodzenie do (Go To) F5
Nawigacja wewntrz obszaru

Gdy zachodzi potrzeba przemieszczania si wewntrz zaznaczonego obszaru, warto
posugiwa si skrtami klawiaturowymi zebranymi w tabeli 4.2.
Tabela 4.2. Nawigacja wewntrz zaznaczonego obszaru
Efekt Klawisze
Przejcie z dou do gry zaznaczonego obszaru Shift+Enter
Przejcie z gry na d zaznaczonego obszaru Enter
Przejcie z lewej strony na praw stron wewntrz Tab
zaznaczonego obszaru. Jeeli zaznaczone s komrki
w pojedynczej kolumnie nastpi przejcie w d
Przejcie z prawej strony na lew stron wewntrz Shift+Tab
zaznaczonego obszaru. Jeeli zaznaczone s komrki
w pojedynczej kolumnie nastpi przejcie w gr
W przypadku nieprzylegajcych do siebie obszarw przejcie Ctrl+Alt+strzaka w prawo
do nastpnego obszaru po prawej
W przypadku nieprzylegajcych obszarw przejcie Ctrl+Alt+strzaka w lewo
do nastpnego obszaru po lewej
38
Przewijanie arkusza przy wcinitym klawiszu Scroll Lock
Gdy uywamy klawiszy przewijania (takich jak PgUp lub PgDn)

przy wyczonym klawiszu Scroll Lock, zaznaczenie komrki
przesuwa si wraz z obszarem. Aby w czasie przewijania
obszaru zaznaczenie komrki nie zmieniao si, naley przed
przewijaniem wcisn klawisz Scroll Lock. W tabeli 4.3
przedstawiono skrty klawiaturowe suce do przewijania
arkusza przy wczonym klawiszu Scroll Lock.
Tabela 4.3. Przewijanie arkusza za pomoc klawiszy przy wczonym klawiszu

Scroll Lock
Efekt Klawisze
Przewinicie arkusza o jeden wiersz w gr lub d Strzaka w gr lub strzaka
w d
Przewinicie arkusza o jeden wiersz w lewo lub prawo Strzaka w lewo lub strzaka
w prawo
Przejcie do komrki w lewym grnym rogu arkusza Home
Przejcie do komrki w prawym dolnym rogu arkusza End
Wczenie lub wyczenie opcji Scroll Lock Scroll Lock
Zaznaczanie
Korzystanie ze skrtw klawiaturowych mona poleci osobom, ktre maj ma
wpraw w posugiwaniu si mysz. Drgnicie doni podczas klikania moe zosta
zinterpretowane przez program jako przesunicie myszy. Naciskanie klawiszy
wymaga mniejszej precyzji ruchw. Wybrane skrty znajduj si w tabeli 4.4.
Poszerzanie zaznaczenia
Posugujc si klawiatur, do zaznaczonego obszaru mona take doczy inne
komrki. W tabeli 4.5 znajduj si wybrane kombinacje klawiszy suce do tego
celu.
39
ABC Excel 2016 PL
Tabela 4.4. Zaznaczanie obszarw arkusza za pomoc klawiszy
Efekt Klawisze
Zaznaczenie caego arkusza Ctrl+A
Zaznaczenie caego obszaru wok aktywnej komrki. Ctrl+Shift+*
Obszar jest ograniczony przez puste wiersze i puste kolumny
Zaznaczenie caego wiersza Shift+spacja
Zaznaczenie caej kolumny Ctrl+spacja
Zaznaczenie komrek zawierajcych formuy bezporednio Ctrl+Shift+}
lub porednio odwoujce si do aktywnej komrki
Zaznaczenie komrek zawierajcych formuy bezporednio Ctrl+]
odwoujce si do aktywnej komrki
Zaznaczenie wszystkich komrek, do ktrych prowadz Ctrl+Shift+{
bezporednie lub porednie odwoania w formuach zapisanych
w aktywnej komrce
Zaznaczenie wszystkich komrek, do ktrych prowadz Ctrl+[
bezporednie odwoania w formuach zapisanych w aktywnej
komrce
Zaznaczenie wszystkich komrek zawierajcych komentarz Ctrl+Shift+O
Zaznaczenie wszystkich obiektw w arkuszu Ctrl+Shift+spacja
Tabela 4.5. Kombinacje klawiszy suce do poszerzania zaznaczonego obszaru
Efekt Klawisze
Dodanie innego obszaru komrek do zaznaczenia Shift+F8
Poszerzenie zaznaczenia tak, aby obejmowao ostatni Ctrl+Shift+End
uywan komrk w arkuszu
Poszerzenie zaznaczenia do pocztku arkusza Ctrl+Shift+Home
Poszerzenie zaznaczenia do pocztku wiersza Shift+Home
Poszerzenie zaznaczenia o jeden ekran w d Shift+PgDn
Poszerzenie zaznaczenia o jeden ekran w gr Shift+PgUp
Poszerzenie zaznaczenia tak, aby obejmowao ostatni Ctrl+Shift+strzaka
niepust komrk w kolumnie lub wierszu wyznaczonym
przez pooenie aktywnej komrki
Wczenie lub wyczenie trybu rozszerzonego. W trybie F8
rozszerzonym na pasku stanu widoczny jest napis Rozszerzanie
zaznaczenia (Extended Selection). Naciskanie klawiszy kursora
powoduje poszerzanie zaznaczonego obszaru
40
Podsumowanie
Aby komputer wykona jak operacj, naley wskaza mu dane, ktre
chcemy przetworzy. Wskazywanie w arkuszu polega na zaznaczaniu
komrek. Kliknicie komrki powoduje jej zaznaczenie. Kliknicie innej
komrki sprawia, e usunite zostaje dotychczasowe zaznaczenie
i pojawia si ono wok nowej, wskazanej komrki.
Aby kliknicie kolejnej komrki nie powodowao usunicia zaznaczenia
biecej, naley wcisn i przytrzyma klawisz Ctrl. Kliknicie sprawia,
e doczona zostaje kolejna komrka do ju zaznaczonych.
W trybie rozszerzonym na pasku stanu widoczny jest napis Rozszerzanie
zaznaczenia (Extended Selection). Naciskanie klawiszy kursora
powoduje poszerzanie zaznaczonego obszaru. Wczenie lub wyczenie
trybu rozszerzonego nastpuje po naciniciu klawisza F8.
41
ABC Excel 2016 PL
42
5
ROZMIARY
I LICZBA
KOMREK

Jak zmieni rozmiar komrki.
Od czego naley rozpocz wstawianie
i usuwanie komrek.
Kiedy wstawianie kolumn spowoduje
rozsunicie zaznaczonych kolumn,
a kiedy ich przesunicie.
Zmiana
rozmiarw komrek
Po utworzeniu arkusza przez uytkownika
komrki maj domylne rozmiary. Mona je jednak
zmienia wystarczy w tym celu naprowadzi
ABC Excel 2016 PL
kursor na lini znajdujc si na pasku z numerami lub literami. Kursor naley

przecign jego przesuwanie powoduje zmian rozmiaru komrki (rysunek 5.1).
Rysunek 5.1. Zmiana szerokoci kolumny przez przeciganie
Po zwolnieniu lewego przycisku myszy kursor z powrotem zmienia ksztat na

krzyyk. Kolumna ma tak szeroko, jak uzyskaa, gdy zakoczono przeciganie
jej krawdzi (rysunek 5.2).
Rysunek 5.2. Kolumna A o zmienionej szerokoci
Jeeli po wprowadzeniu zmiany arkusz nie wyglda lepiej, mona anulowa t

zmian. Aby przywrci dokumentowi wczeniejszy wygld, naley klikn
ikon Cofnij (Undo) lub posuy si skrtem klawiaturowym Ctrl+Z (rysunek
5.3).
Rysunek 5.3.
Anulowanie
ostatniej zmiany
W powyej opisany sposb mona take zmodyfikowa wysoko wiersza. Kursor

naley przesuwa po pasku z numerami wierszy. Gdy zostanie on naprowadzony
na lini oddzielajc dwa wiersze, przyjmie ksztat poziomej kreski ze strzak
o dwch grotach. W tym momencie naley wcisn lewy przycisk myszy i przecign
kursor (rysunek 5.4).
Rysunek 5.4.
Zmiana
wysokoci
wiersza
44
Rozmiary i liczba komrek
Po zwolnieniu lewego przycisku myszy kursor z powrotem zmienia ksztat na

krzyyk. Wiersz ma tak wysoko, jak uzyska, gdy zakoczono przeciganie jego
krawdzi (rysunek 5.5).
Rysunek 5.5.
Wiersz 1
o zmienionej
wysokoci
Wstawianie wierszy
Podczas pracy z tabel narysowan na kartce papieru wstawienie dodatkowego
wiersza moe si okaza nie lada problemem. Dla uytkownika arkusza kalku-
lacyjnego taka operacja nie oznacza adnych kopotw. Naley j rozpocz od
wskazania, w ktrym miejscu arkusza chcemy wstawi wiersz (rysunek 5.6).
Rysunek 5.6.
Komrka B4
jest punktem
odniesienia
Teraz naley przekaza programowi informacj o naszych zamierzeniach. W tym

celu wywietl wstk Narzdzia gwne (Home). Nastpnie kliknij czarn strzak
znajdujc si pod napisem Wstaw (Insert). Z rozwinitej listy wybierz polecenie
Wstaw wiersze arkusza (Insert Sheet Rows) (rysunek 5.7).
Po wstawieniu miejsce zaznaczonego wiersza zajmuje pusty wiersz. Wiersze,

ktre znajdoway si pod nim, przesuwaj si w d. Ich numery s zwikszane
o jeden. Dane nie ulegaj zmianie (rysunek 5.8).
45
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 5.7.
Wybieranie
polecenia
wstawiania
wierszy
Rysunek 5.8.
Arkusz
z rysunku 5.6
po wstawieniu
wiersza
W arkuszu Excela mona jednoczenie wstawi wicej ni jeden wiersz. Nieza-

lenie od liczby dodawanych wierszy prac naley rozpocz od tej samej
czynnoci wskazania miejsca, w ktrym ma by wprowadzona zmiana. Aby
zaznaczy kilka wierszy, naley wcisn i przytrzyma klawisz Ctrl, a nastpnie
klikn ich numery.
Kliknicie nie powoduje usunicia dotychczasowego zaznaczenia, lecz dodanie

kliknitego wiersza do zaznaczonego obszaru (rysunek 5.9). Po zaznaczeniu wierszy
naley zwolni klawisz Ctrl.
Kolejnym etapem jest przekazanie programowi informacji o naszych zamierzeniach.

Wywietl wstk Narzdzia gwne (Home), po czym kliknij czarn strzak
znajdujc si pod napisem Wstaw (Insert). Na koniec z rozwinitej listy wybierz
polecenie Wstaw wiersze arkusza (Insert Sheet Rows) (rysunek 5.7).
Zaznaczone wiersze zostan rozsunite, a pomidzy nimi pojawi si nowe, puste

wiersze (rysunek 5.10).
46
Rysunek 5.9.
Zaznaczone
wiersze
Rysunek 5.10.
Arkusz
z rysunku 5.6
po wstawieniu
trzech wierszy
Jeeli bdziesz zaznacza wiersze jako obszar (na przykad za

pomoc klawisza Shift), przesunity zostanie cay zaznaczony
obszar, a jego miejsce zajm nowe wiersze (rysunek 5.11).
Rysunek 5.11.
Arkusz
z rysunku 5.6
po wstawieniu
obszaru
o rozmiarze
trzech wierszy
47
ABC Excel 2016 PL
Wstawianie kolumn
Wstawianie kolumny naley rozpocz od zaznaczenia miejsca, w ktrym chcemy
j umieci. W tym celu naley klikn etykiet kolumny (rysunek 5.12).
Rysunek 5.12.
Zaznaczona
kolumna
Skoro wskazalimy ju, ktry fragment arkusza chcemy przeksztaca, pora na

okrelenie waciwego przeksztacenia. Wywietl wstk Narzdzia gwne
(Home), kliknij czarn strzak znajdujc si pod napisem Wstaw (Insert).
Z rozwinitej listy wybierz polecenie Wstaw kolumny arkusza (Insert Sheet
Columns) (rysunek 5.13).
Po wykonaniu tej czynnoci miejsce zaznaczonej kolumny zajmuje nowa, pusta.

Kolumny, ktre znajdoway si z prawej strony zaznaczonej kolumny, zostaj
przesunite w prawo, a na ich etykietach s umieszczane kolejne litery alfabetu.
Dane nie ulegaj zmianie (rysunek 5.14).
Rysunek 5.13.
Polecenie
wstawiania
kolumn
48
Rysunek 5.14.
Arkusz
z rysunku 5.12
po wstawieniu
kolumny
W przypadku kolumn tak jak i wierszy moliwe jest wstawianie caej grupy.
Zaznaczenie zakresw kolumn za pomoc klawisza Ctrl sprawia, e nowe kolumny
s wstawiane pomidzy istniejce (rysunek 5.15). Zaznaczenie zakresw kolumn
przy uyciu klawisza Shift powoduje, e cay zaznaczony obszar przesuwa si,
a jego miejsce zajmuj nowe kolumny (rysunek 5.16).
Rysunek 5.15.
Arkusz
z rysunku 5.12
po wstawieniu
trzech kolumn
Rysunek 5.16.
Arkusz
z rysunku 5.12
po wstawieniu
obszaru
o szerokoci
trzech kolumn
Wstawianie wierszy przez przeciganie

Istnieje wiele sposobw wstawiania wierszy. W zalenoci od liczby danych,
pooenia zawierajcych je komrek itp. jedne z nich s bardziej uyteczne, a inne
mniej. Aby arkusz by w naszych rkach efektywnym narzdziem, warto
zna wiele technik pracy i wybiera te najodpowiedniejsze.
Jeeli trzeba wstawi kilka komrek majcych si znajdowa obok siebie, mona
to zrobi przez przeciganie. Prac naley rozpocz od kliknicia komrki, poniej
ktrej maj zosta wstawione puste wiersze. Nastpnie trzeba wcisn i przytrzyma
49
ABC Excel 2016 PL
klawisz Shift. Teraz mona naprowadzi kursor na uchwyt kwadrat widoczny

w rogu zaznaczonego obszaru. Kursor przyjmie wwczas ksztat dwch kresek ze
strzakami (rysunek 5.17).
Rysunek 5.17. Wyrniona komrka wskazuje miejsce, w ktrym zostan

wstawione wiersze
Kursor naley przecign w d. W trakcie jego przemieszczania w wybranym

miejscu pojawi si tyle komrek, o ile pozycji przecignito kursor (rysunek 5.18).
Po dodaniu wierszy naley najpierw zwolni lewy przycisk myszy, a potem
klawisz Shift.
Rysunek 5.18.
Wstawianie
wierszy przez
przeciganie
Wiersze znajdujce si poniej komrki, od ktrej rozpoczlimy wstawianie,

przesuwaj si w d. Ich numery zmieniaj si o tyle, ile wierszy wstawiono
(rysunek 5.19). Dane nie ulegaj zmianie.
50
Rysunek 5.19.
Arkusz
z rysunku 5.17
po wstawieniu
wierszy
Wstawianie kolumn przez przeciganie

Aby wstawi do arkusza kilka kolumn majcych si znajdowa obok siebie, take
mona wykorzysta przeciganie. Najpierw trzeba wskaza miejsce, w ktrym
maj zosta wstawione kolumny. Kolumn odniesienia mona wyrni przez
kliknicie dowolnej nalecej do niej komrki (rysunek 5.20).
Rysunek 5.20. Wyrniona komrka wskazuje miejsce, w ktrym zostan

wstawione kolumny
Nastpnym krokiem jest wcinicie i przytrzymanie klawisza Shift. Teraz trzeba

naprowadzi kursor na uchwyt kwadrat widoczny w rogu zaznaczonego
obszaru. Kursor przyjmie ksztat dwch kresek ze strzakami (rysunek 5.21).
Kursor naley przecign w bok. W trakcie jego przemieszczania w wybranym

miejscu pojawi si tyle kolumn, o ile pozycji przecignito kursor (rysunek 5.22).
51
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 5.21.
Kursor, ktry
zmieni ksztat
Rysunek 5.22.
Kolumny
wstawione przez
przeciganie
Po dodaniu kolumn naley najpierw zwolni lewy przycisk myszy, a potem klawisz
Shift.
Kolumny znajdujce si obok tej, od ktrej rozpoczlimy wstawianie, zostaj

przesunite w kierunku przecigania kursora, a ich etykiety s aktualizowane.
Dane nie ulegaj zmianie.
Wstawianie komrek
za pomoc menu podrcznego
Komrki mona rwnie wstawia przy uyciu menu podrcznego. W przypadku
tej metody podczas przecigania nie wida, w ktrym miejscu zostan wstawione
komrki i ile ich bdzie. Trzeba zatem nieco wysili wyobrani. Naley rwnie
pamita o tym, e kolumny lub wiersze pojawi si tam, gdzie znajduje si zazna-
czona komrka. Nowe komrki s wstawiane pomidzy dotychczasowe.
Wstawianie komrek naley rozpocz od wybrania obszaru odniesienia. Nastpnie

trzeba klikn prawym przyciskiem myszy komrk, ktra ma by punktem
odniesienia do wstawiania nowych komrek. Spowoduje to wywietlenie menu
podrcznego, z ktrego naley wybra polecenie Wstaw... (Insert...) (rysunek 5.23).
52
Rysunek 5.23.
Fragment menu
podrcznego
komrki
Wybranie polecenia Wstaw... (Insert...) spowoduje wywietlenie okna Wstawianie

(Insert). Widoczne w nim opcje su do okrelenia miejsca nowych komrek
(rysunek 5.24).
Rysunek 5.24.
Okno wyboru
opcji wstawiania
komrek
Opcje dostpne w oknie Wstawianie (Insert) maj podane poniej znaczenie:

Przesu komrki w prawo (Shift cells right) przesunicie komrek
w prawo o odpowiedni liczb kolumn.
Przesu komrki w d (Shift cells down) przesunicie komrek w d
o odpowiedni liczb wierszy.
53
ABC Excel 2016 PL
Cay wiersz (Entire row) wstawienie odpowiedniej liczby pustych

wierszy.
Caa kolumna (Entire column) wstawienie odpowiedniej liczby pustych
kolumn.
Po wybraniu opcji i klikniciu przycisku OK zostan wprowadzone w arkuszu

dane zmiany (rysunek 5.25).
Rysunek 5.25.
Fragment
arkusza
z rysunku 5.23
po wprowadzeniu
zmian
Usuwanie komrek
Komrki mona rwnie usuwa. Analogicznie jak przy wstawianiu proces odbywa
si dwuetapowo. W pierwszym etapie naley zaznaczy komrki, wiersze lub
kolumny przeznaczone do usunicia (rysunek 5.26). W drugim etapie naley
wybra polecenie (rysunek 5.27) z wstki Narzdzia gwne (Home). Niekiedy
zachodzi konieczno sprecyzowania, co ma znale si w miejscu zwolnionym
przez usunite komrki (rysunek 5.28). Opcje widoczne w rozwinitym menu
przycisku Usu (Delete) maj podane poniej znaczenie:
Usu komrki (Delete Cells) usunicie zaznaczonych komrek.
Usu wiersze (Delete Sheet Rows) usunicie zaznaczonych wierszy.
Usu kolumny (Delete Sheet Columns) usunicie zaznaczonych kolumn.
Usu arkusz (Delete Sheet) usunicie caego arkusza.
Pozostaje jeszcze sprawdzi, czy operacja daa taki rezultat, jakiego oczekiwalimy
(rysunek 5.29).
54
Rysunek 5.26.
Komrki zostay
zaznaczone
Rysunek 5.27.
Usun mona
komrki,
wiersze,
kolumny lub
cay arkusz
Rysunek 5.28.
W zwolnion
przestrze
wsunite
zostan komrki
znajdujce si
poniej
zaznaczonego
obszaru
55
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 5.29.
Dane zostay
usunite.
Cigo
oznaczenia
wierszy
i kolumn zostaa
zachowana
Usuwanie komrek
za pomoc menu podrcznego
Usuwanie komrek naley rozpocz od wybrania obszaru odniesienia. Nastpnie
trzeba klikn prawym przyciskiem myszy komrk, ktra ma by punktem
odniesienia do usuwania komrek. Spowoduje to wywietlenie menu podrcznego,
z ktrego naley wybra polecenie Usu... (Delete...) (rysunek 5.30). Po okreleniu
przez uytkownika tego, co ma zaj zwolnion przestrze (rysunek 5.31),
polecenie zostanie wykonane (rysunek 5.32).
Rysunek 5.30.
Zaznaczone
komrki maj
zosta usunite
56
Rysunek 5.31.
Przyroda nie
znosi prni.
Zwolnione
miejsce zostanie
zapenione
innymi
komrkami
z arkusza
Rysunek 5.32. Dane zostay usunite. Zwolnione miejsce zostao wypenione przez
komrki w sposb okrelony na rysunku 5.31. Cigo oznaczenia
wierszy i kolumn zostaa zachowana
Opcje widoczne w oknie Usuwanie (Delete) maj podane poniej znaczenie:

Przesu komrki w lewo (Shift cells left) usu komrki i pozostae
przesu w lewo.
Przesu komrki do gry (Shift cells up) usu komrki i pozostae
przesu w gr.
Cay wiersz (Entire row) usu cay wiersz.
Ca kolumn (Entire column) usu ca kolumn.
57
ABC Excel 2016 PL
Podsumowanie
Aby zmieni rozmiar komrki, wystarczy naprowadzi kursor na lini
znajdujc si na pasku z numerami lub literami. Kursor naley
przecign jego przesuwanie powoduje zmian rozmiaru komrki.
Wstawianie i usuwanie komrek naley rozpocz od wskazania,
w ktrym miejscu arkusza chcemy wprowadzi zmian. W nastpnym
kroku naley okreli, na czym ma ona polega.
Jeeli zaznaczymy poszczeglne kolumny, to podczas wstawiania kolumn

zostan one rozsunite, a pomidzy nimi pojawi si nowe, puste kolumny.
Gdy zaznaczymy obszar, to podczas wstawiania kolumn zostan one
przesunite, a w wolnym miejscu pojawi si nowe, puste kolumny.
58
6
WPROWADZANIE
DANYCH

Co to jest formua.
Do czego mona wykorzysta serie danych.
Jak znale funkcje, ktre w opisie
zawieraj sowo odsetki.
Czowiek ma potrzeb systematyzowania posia-

danej wiedzy, porzdkowania informacji i wyszu-
kiwania oglnych praw. Excel wymienicie nadaje
si do tego celu. Program ten umoliwia midzy
innymi tworzenie trjwymiarowych arkuszy kal-
kulacyjnych, prac z rekordami baz danych oraz
ledzenie scenariuszy. Moliwe jest rwnie ko-
rzystanie ze zdefiniowanych funkcji i kreatorw
oraz automatyzowanie wielu czynnoci przy wy-
korzystaniu jzyka programowania Visual Basic.
Dziki swojej uniwersalnoci Excel znajduje zasto-
sowanie w obliczeniach finansowych, ksigowych,
ABC Excel 2016 PL
statystycznych, technicznych i wielu innych. Aby skorzysta z tych potnych

moliwoci, naley najpierw wprowadzi do programu dane.
Dane mog by dostarczone w postaci plikw zapisanych na nonikach lub przesa-

nych sieci komputerow, zebrane przez urzdzenia jako wyniki pomiarw lub
wpisane z klawiatury (rysunek 6.1).
Rysunek 6.1. rda danych dostarczaj informacji o otoczeniu

w postaci zrozumiaej dla komputera
Komputer wraz z oprogramowaniem zamienia zbiory danych na uporzdko-

wane wyniki. Mona je przedstawia w postaci wielowymiarowych wykresw,
tabel, wydrukw itp.
Maszyna sama w sobie nie jest w stanie podj adnej akcji jest tylko narz-
dziem. Dopiero komputer z oprogramowaniem ma moliwo wykonywania zada.
Program jest zapisanym, przy uyciu jzyka programowania, pomysem na to, jak
wykorzysta narzdzie.
Samo posiadanie narzdzia nie czyni jeszcze nikogo mistrzem. Analogicznie

zakup farb i pdzla nie spowoduje, e ich nabywca stanie si wiatowej sawy
malarzem. Narzdzie moe jedynie uatwi lub uprzyjemni wykonywanie pracy.
Komputer nie dysponuje intuicj podobn do ludzkiej. Niezalenie od tego, jak

intensywnie bdziemy myle o wykonaniu oblicze, sprzt nie odkryje naszych
potrzeb. Naley mu dostarczy danych, czyli dokadnie okreli zakres zada.
Niezwykle przydaje si przy tym wiadomo moliwoci i umiejtno efektyw-
nej obsugi posiadanego oprogramowania.
Rodzaje danych
Do arkusza mona wprowadza poniej opisane rodzaje danych:
teksty tytuy, komentarze, uwagi itp.;
60
Wprowadzanie danych
wartoci alfanumeryczne wyniki pomiarw, wydatki,

wspczynniki itp.;
wartoci daty i czasu daty, godziny;

wartoci logiczne wartoci okrelajce zalenoci pomidzy
zdarzeniami, umoliwiajce prawidowe wnioskowanie.
Osobn grup informacji wprowadzanych do arkusza stanowi formuy (formu-

las). Formua jest cigiem operacji matematycznych na wskazanych przez uyt-
kownika argumentach. Zwraca wynik wykonanego obliczenia.
Pasek formuy
W trakcie wprowadzania danych do komrek przydatny jest pasek formuy (for-
mula bar) (rysunek 6.2).
Rysunek 6.2. W komrce widoczna jest warto. Kliknicie jej powoduje, e na pasku
formuy pojawia si informacja, jak ta warto zostaa uzyskana
Domylnie pasek formuy nie jest stale widoczny. Aby go wywietli, kliknij kart
Widok (View), a nastpnie w sekcji Poka (Show) zaznacz opcj Pasek formuy
(Formula Bar) (rysunek 6.3).
Rysunek 6.3. Zaznaczenie pola powoduje, e pasek formuy bdzie widoczny
61
ABC Excel 2016 PL
Wpisywanie danych
Aby wpisa dane, naley klikn komrk, w ktrej maj si one znale. Nastpnie
trzeba wpisa dane przy uyciu klawiatury. Kolejno wpisywane znaki bd si
pojawia w aktywnej komrce oraz na pasku formuy (rysunek 6.4).
Rysunek 6.4. Wpisywane dane s widoczne w komrce i na pasku formuy
Jeeli podczas wpisywania popenimy bd, mona go poprawi, usuwajc

bdne znaki i wpisujc poprawne. Do przemieszczania si wewntrz komrki
su klawisze kursora. S one oznaczone strzakami.
Znak znajdujcy si z lewej strony kursora mona usun za pomoc klawisza

Backspace.
Znak znajdujcy si z prawej strony kursora mona usun, naciskajc klawisz

Del.
Wpisane dane mona zatwierdzi: uywajc klawisza Enter, klikajc inn ko-
mrk lub klikajc widoczn na pasku formuy ikon Wpis (Enter) (rysunek 6.5).
Rysunek 6.5. Ikona zapisania zawartoci komrki
Nacinicie klawisza Esc lub kliknicie widocznej na pasku formuy ikony Anu-
luj (Cancel) (rysunek 6.6) powoduje opuszczenie komrki bez zapisania wprowa-
dzonych danych.
Rysunek 6.6. Ikona anulowania wprowadzonych zmian
62
Wprowadzanie danych
Kopiowanie danych
Dane mona kopiowa pomidzy obszarami, arkuszami i dokumentami roboczymi.
Przed skopiowaniem naley zaznaczy obszar danych (rysunek 6.7).
Rysunek 6.7. Obszar przeznaczony do kopiowania
Zawarto obszaru naley umieci w schowku. W tym celu trzeba klikn przycisk
Kopiuj (Copy) (rysunek 6.8). Dane rdowe nie znikn z arkusza ich kopia
zostanie umieszczona w obszarze pamici zwanym schowkiem.
Rysunek 6.8.
Kopiowanie
zaznaczonego
obszaru
do schowka
Kopia danych znajduje si w schowku. Informuje o tym obramowanie obszaru

przerywana linia (rysunek 6.9).
Nastpnie naley wskaza miejsce, do ktrego zostan wklejone skopiowane

dane. Jeeli lewa grna komrka kopiowanego obszaru ma zosta umieszczona
w komrce B1, naley j zaznaczy klikniciem.
Za pomoc pogrubionego obramowania zaznaczany jest obszar, w ktrym ma

zosta umieszczona zawarto schowka. Teraz trzeba klikn ikon Wklej (Paste)
(rysunek 6.10).
Zawarto schowka zostaa wklejona we wskazanym miejscu (rysunek 6.11).
63
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 6.9.
Obszar,
z ktrego zostay
skopiowane
dane
Rysunek 6.10.
Miejsce, w ktre
dane zostan
wstawione,
i ikona Wklej
(Paste)
Rysunek 6.11.
Zawarto
schowka zostaa
umieszczona
w arkuszu
64
Wprowadzanie danych
Dane nadal znajduj si w obszarze rdowym oraz w schowku. Jeeli zazna-

czymy obszar docelowy i klikniemy ikon Wklej (Paste), zawarto schowka,
niczym piecztka, znw pojawi si w arkuszu (rysunek 6.12).
Rysunek 6.12.
Zawarto
schowka
ponownie
zostaa
umieszczona
w arkuszu
Serie danych
Jeeli w kolejnych komrkach powinny si znale dane tworzce logiczny cig
kolejne liczby lub litery alfabetu nie trzeba ich pracowicie wpisywa. Wystarczy
wypeni kilka komrek, tak aby na ich podstawie mona byo jednoznacznie
okreli warto pocztkow oraz rnic pomidzy wartociami kolejnych
komrek.
Aby wypeni obszar seri danych, po wypenieniu kilku komrek trzeba zazna-
czy cay obszar, w ktrym si te dane znajduj, i umieci kursor w naroniku
zaznaczonego obszaru (rysunek 6.13).
Rysunek 6.13.
Zmieniony
ksztat kursora
Gdy kursor zmieni ksztat na czarny krzyyk (rysunek 6.13), naley wcisn i przy-
trzyma lewy przycisk myszy. Kursor trzeba przecign w podanym kierun-
ku wypeniania komrek. Obszar przeznaczony do wypenienia jest wyrniony
65
ABC Excel 2016 PL
ramk koloru szarego. Obok kursora jest wywietlana warto, ktra zostanie wpi-
sana do biecej komrki (rysunek 6.14).
Rysunek 6.14.
Wypenianie
komrek seri
danych
Po zaznaczeniu caego obszaru, ktry ma zosta wypeniony, naley zwolni lewy

przycisk myszy. W komrkach pojawi si dane serii (rysunek 6.15).
Rysunek 6.15.
Obszar
po wypenieniu
danymi
Dane rozpoczynajce si od liter nie nadaj si do tworzenia serii (rysunek 6.16).
Rysunek 6.16.
Wzorem byy
pierwsze trzy
komrki.
Podczas
wypeniania
Excel cyklicznie
powtarza ich
zawarto
66
Wprowadzanie danych
Formuy
Excel zawdzicza swoj popularno temu, e nawet podczas nauki obsugi arkusza
mona wykorzystywa go do praktycznych zastosowa. W miar poznawania
programu da si uywa go do coraz bardziej skomplikowanych prac. Uytkow-
nicy ze zdumieniem odkrywaj te, e to, co do tej pory wymagao wiele trudu,
mona wykona znacznie prociej.
Za rdo danych posuy nam kolumna z wpisanymi kilkoma liczbami. Aby

wykona obliczenia przy uyciu formuy, powinnimy wskaza programowi
dane, z ktrych chcemy skorzysta. Formu, ktrej dziaanie sprawdzimy w prak-
tyce, jest SUMA (SUM). Zaznaczmy komrki, ktrych zawarto ma zosta zsumowa-
na (rysunek 6.17).
Rysunek 6.17.
Obszar danych
Do wszystkich polece programu mona uzyska dostp, wybierajc je ze wstki.

Tutaj mona take znale ikon Autosumowanie (AutoSum) (rysunek 6.18).
Rysunek 6.18.
Ikona
sumowania
Po jej klikniciu pod zaznaczonym obszarem danych pojawi si nowa, wype-

niona komrka. Widoczna w niej warto jest rwna sumie liczb w zaznaczonym
obszarze (rysunek 6.19).
Po klikniciu komrki na pasku formuy wywietlana jest jej zawarto. Kliknijmy

komrk A7 (rysunek 6.20).
W komrce A7 widoczny jest wynik, natomiast na pasku formuy pokazano spo-

sb jego otrzymania. Do komrki A7 zostaa wstawiona formua. Kada formua
programu Excel musi si rozpoczyna od znaku rwnoci (=) po nim znajduje
si nazwa funkcji oraz jej argumenty.
67
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 6.19.
W najniszej
komrce
znajduje si
suma liczb
z reszty obszaru
Rysunek 6.20.
Zawarto
komrki A7
wywietlona
na pasku
formuy
Argumentami formu mog by wartoci liczbowe, adresy i nazwy komrek,

funkcje zdefiniowane w programie Excel oraz funkcje definiowane przez uyt-
kownika. W przykadzie pokazanym na rysunku argumentami s komrki o adre-
sach od A1 do A6.
Wpisanie innej wartoci do komrki, ktra jest jednym z argumentw funkcji,

powoduje automatyczne przeliczenie formuy.
Jeli klikniemy komrk A1, na pasku formuy pokae si jej zawarto. Wpisana
tu jest tylko jedna liczba (rysunek 6.21).
Rysunek 6.21. Zawarto komrki A1 wywietlona na pasku formuy
68
Wprowadzanie danych
Zmie warto wpisan w komrce A1 z 1 na 2. Warto widoczna w komrce A7

rwnie zostanie zwikszona o jeden (rysunek 6.22).
Rysunek 6.22.
Warto formuy
zostaa
automatycznie
zaktualizowana
Jeli zamiast ikony Autosumowanie (AutoSum) klikniemy znajdujc si obok

niej czarn strzak skierowan w d, zostanie rozwinite menu. Moemy z niego
wybra funkcje: Suma (Sum) sumowanie, rednia (Average) rednia
arytmetyczna, Zliczanie (Count Numbers) liczba komrek w zaznaczonym
obszarze, Maksimum (Max) najwiksza liczba w zaznaczonym obszarze, Mini-
mum (Min) najmniejsza liczba w zaznaczonym obszarze. Oczywicie to nie
wszystkie funkcje programu Excel. W dolnej czci menu widoczne jest polecenie
Wicej funkcji... (More Functions...) (rysunek 6.23).
Rysunek 6.23.
Menu
Autosumowanie
(AutoSum)
Po wybraniu polecenia Wicej funkcji... wywietlane jest okno Wstawianie

funkcji (Insert Function) (rysunek 6.24).
69
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 6.24.
Okno wyboru
funkcji
Do dyspozycji uytkownika oddano ponad 300 funkcji. Ich nazwy z koniecznoci s

skrcone. Aby znale funkcj suc do wykonania okrelonej czynnoci, w polu
Wyszukaj funkcj (Search for a function) naley wpisa sowo kluczowe, po czym
klikn przycisk Przejd (Go). Program wywietli nazwy funkcji, ktrych opis za-
wiera szukany termin (rysunek 6.25).
Rysunek 6.25.
Funkcje,
ktre zawieraj
w opisie sowo
odsetki
(interest)
70
Wprowadzanie danych
Funkcji moemy rwnie szuka na podstawie kategorii, do ktrej ona naley.

W tym celu z listy Lub wybierz kategori (Or select a category) naley wybra grup
funkcji. Ich nazwy zostan wywietlone w polu Wybierz funkcj (Select a function)
zaznaczenie nazwy funkcji powoduje wywietlenie jej opisu (rysunek 6.26).
Rysunek 6.26.
Funkcje
finansowe
Aby wstawi funkcj do arkusza, naley zaznaczy jej nazw i klikn przycisk OK.
W wielu programach komputerowych do tego samego rezultatu prowadzi wi-

cej ni jedna droga. Wstawianie formu w arkuszu Excela nie jest od tego od-
stpstwem. Po klikniciu karty Formuy (Formulas) na ekranie widoczne s
ikony oznaczajce grupy formu (rysunek 6.27). Kliknicie ikony powoduje roz-
winicie listy formu.
Rysunek 6.27.
Obrazkowa
posta listy
dostpnych
funkcji
71
ABC Excel 2016 PL
Wczytywanie danych
Jak wspomniane zostao na pocztku rozdziau, dane wykorzystywane w arku-
szu Excela nie musz by wpisywane rcznie. Mog zosta zebrane przez urz-
dzenie lub oprogramowanie, a nastpnie wczytane do Excela.
Po uruchomieniu Excela naley wybra kolejno polecenia: Plik (File), Otwrz

(Open), Przegldaj (Browse) (rysunek 6.28).
Rysunek 6.28.
Polecenia, ktre
naley wybra,
aby wczyta
dokument
W kolejnym kroku naley wybra format plikw, ktre maj by wywietlane

w oknie Otwrz (Open) (rysunek 6.29), i wybra tryb, w jakim plik ma zosta
otwarty (rysunek 6.30).
72
Wprowadzanie danych
Rysunek 6.29. Wybr formatu plikw w oknie Otwrz (Open)
Rysunek 6.30.
Dokument moe
zosta otwarty
na wiele
sposobw
Podsumowanie
Formua jest cigiem operacji matematycznych na wskazanych przez
uytkownika argumentach. Zwraca wynik wykonanego obliczenia.
Jeeli w kolejnych komrkach powinny si znale dane tworzce
logiczny cig kolejne liczby lub litery alfabetu nie trzeba ich pracowicie
wpisywa. Wystarczy wypeni kilka komrek, tak aby na ich podstawie
73
ABC Excel 2016 PL
mona byo jednoznacznie okreli warto pocztkow oraz rnic

pomidzy wartociami kolejnych komrek. Stosujc przeciganie,
mona wypeni seri danych ssiadujce ze sob komrki.
Aby wyszuka funkcje, ktre w opisie zawieraj sowo kluczowe, kliknij
znajdujc si obok ikony Autosumowanie (AutoSum) czarn strzak
skierowan w d. Wybierz polecenie Wicej funkcji... (More Functions...).
Po wywietleniu okna Wstawianie funkcji (Insert Function) w polu
Wyszukaj funkcj (Search for a function) wpisz sowo kluczowe i kliknij
przycisk OK.
74
7
ARKUSZE
I PLIKI

Co si dzieje z zawartoci pamici RAM
po wyczeniu zasilania komputera.
Pod jak domyln nazw moe zosta
zapisany dokument.
Co si stanie, gdy wprowadzimy zmiany
w dokumencie i bez zapisywania
sprbujemy go zamkn.
Aby utworzy nowy arkusz w komputerze z zain-

stalowanym systemem Windows 10, trzeba wybra
polecenia: Start/Wszystkie aplikacje/Microsoft
Office 2016/Excel 2016. Spowoduje to wywietlenie
okna, w ktrym mona wybra szablon arkusza lub
otworzy inne skoroszyty (rysunek 7.1). Kliknij mi-
niatur Pusty skoroszyt (Blank workbook). Zostanie
wywietlone okno programu Excel z pustym arku-
szem (rysunek 7.2).
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 7.1. Kilkanacie szablonw to mia niespodzianka dla rozpoczynajcego

prac
Rysunek 7.2. Nowy dokument
Na rodku okna, obok nazwy programu, widoczny jest tytu dokumentu. Domylnie
jest to Zeszytn (Book1), gdzie n oznacza kolejny numer nowego dokumentu
utworzonego podczas konkretnej sesji pracy z programem.
Jedynym miejscem, w ktrym znajduje si nowy dokument, jest pami kom-

putera (rysunek 7.3).
76
Arkusze i pliki
Rysunek 7.3.
Dokument
widoczny
na ekranie
znajduje si
w pamici RAM
Zalet takiej lokalizacji jest krtki czas dostpu i dua szybko wykonywa-
nych operacji. Pami RAM przechowuje jednak informacje tylko wtedy, gdy jest
zasilana. Gdy zaniknie zasilanie lub wyczymy komputer, jej zawarto zostanie
utracona bezpowrotnie.
Aby uchroni informacje, naley zapisa dokument w pliku. Plik moe si znaj-
dowa na przykad na dysku twardym komputera lub w chmurze. W celu zapisa-
nia dokumentu w pliku mona klikn ikon Zapisz (Save) (rysunek 7.4).
Rysunek 7.4.
Ikona Zapisz
(Save)
Jeli dokument by ju zapisywany, zostanie zapisany ponownie. Jeeli nato-

miast dokument nie by jeszcze zapisywany, zostanie wywietlone okno Zapisz
jako (Save As) (rysunek 7.5). Jeeli chcesz, aby plik by dostpny nie tylko lokal-
nie kliknij odsyacz OneDrive - Personal. Jeeli plik ma zosta zapisany na
dysku komputera, kliknij odsyacz Ten komputer (This PC), a nastpnie wska
miejsce na dysku komputera.
Rysunek 7.5. Okno pozwala na wstpny wybr miejsca zapisu
Zostanie wywietlone okno Zapisywanie jako (Save As) (rysunek 7.6).
77
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 7.6. Okno Zapisywanie jako (Save As)
Pole widoczne w grnej czci okna umoliwia wybranie napdu i folderu,

w ktrych zostanie zapisany plik. W polu Nazwa pliku (File name) widnieje pier-
wotnie nazwa identyczna z domylnym tytuem dokumentu. Nazwa Zeszytn (Book1)
po pewnym czasie nie bdzie nam si z niczym kojarzya, warto wic nazywa pli-
ki zgodnie z treci dokumentu. Nazwa moe zawiera do 256 znakw. Nie
wolno natomiast zmienia rozszerzenia pliku czci nazwy, ktra znajduje si
po kropce. Te cztery litery okrelaj program, w ktrym moe zosta odczytany
plik. Utrata tej informacji moe spowodowa trudnoci podczas otwierania do-
kumentu.
Format XLSX zosta wprowadzony wraz z arkuszem Excel 2007. Uytkownicy

starszych wersji Excela nie s w stanie otworzy tego typu plikw. Aby mogli
z nich korzysta, naley zapisa je w formacie XLS. W tym celu z listy Zapisz
jako typ (Save as type) naley wybra opcj Skoroszyt programu Excel 972003
(*.xls) (Excel 97-2003 Workbook). Zapisanie dokumentu w starszym formacie moe
spowodowa usunicie funkcji, ktre s dostpne tylko w nowszym formacie. O ta-
kiej ewentualnoci uytkownik zostanie powiadomiony odpowiednim komunika-
tem (rysunek 7.7).
78
Arkusze i pliki
Rysunek 7.7.
Niekiedy
konwersja
arkusza na
starszy format
jest zwizana
z utrat danych
Zapisujc dokument, sprawiamy, e plik zostaje utworzony. Najczciej dokumenty

s zapisywane na dysku twardym komputera (rysunek 7.8).
Rysunek 7.8.
Zapisywanie
dokumentu
na dysku
twardym
Dysk twardy jest urzdzeniem mechanicznym, natomiast pami RAM jest uka-
dem elektronicznym. Dysk jest wolniejszy od pamici okoo 100 razy. Zalet dysku
jest za to przechowywanie zapisanych informacji nawet po wyczeniu zasilania.
Po zapisaniu dokumentu pod now nazw pojawia si ona na pasku tytuu (ry-
sunek 7.9).
Rysunek 7.9. Na pasku tytuu widoczna jest zmieniona nazwa dokumentu
Identyczn nazw jak dokument roboczy nosi plik (rysunek 7.10).
79
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 7.10.
Plik utworzony
po zapisaniu
dokumentu
Dokument zapisany w pliku mona wczytywa, poprawia i ponownie zapisywa.

Naley pamita o tym, e wszelkie zmiany dotycz danych zawartych w pa-
mici RAM. Dopiero po zapisaniu pliku s one zachowywane na dysku.
Aby wczyta arkusz, mona klikn widoczny w lewym grnym rogu ekranu przy-
cisk Plik (File). Po rozwiniciu menu naley wybra polecenie Otwrz (Open)
(rysunek 7.11).
Rysunek 7.11.
Otwieranie
dokumentu
pakietu Office
Zakres poszukiwa pliku mona zawzi, wybierajc jedn z lokalizacji (ry-

sunek 7.12).
Jeeli nie wskaemy dokumentu, ale napd, to otwarcie pliku zostanie poprzedzone
wywietleniem okna Otwrz (Open) (rysunek 7.13). Umoliwia ono wdrwk po
drzewie napdw i folderw w poszukiwaniu pliku.
Jeeli plikw jest tyle, e nie mieszcz si w oknie, a znamy nazw potrzebnego
nam dokumentu, moemy j wpisa w polu Nazwa pliku (File name).
W oknie Otwrz (Open) domylnie wywietlane s wszystkie dokumenty utwo-

rzone za pomoc programu Microsoft Office Excel Wszystkie pliki programu
80
Arkusze i pliki
Rysunek 7.12.
Okno Otwrz
(Open)
Rysunek 7.13. Okno Otwieranie (Open)
Excel (All Excel Files). Aby zawzi liczb wywietlanych plikw tylko do tych,
ktre nas w danej chwili interesuj, naley z listy wybra odpowiedni grup (ry-
sunek 7.14).
Po zaznaczeniu pliku naley klikn przycisk Otwrz (Open).
81
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 7.14.
List
wywietlanych
formatw plikw
mona zawzi
Wczytywanie dokumentu polega na umieszczeniu go w pamici RAM i wywietle-

niu na ekranie (rysunek 7.15).
Rysunek 7.15.
Wczytywanie
dokumentu
Koniec pracy programu

Jeeli nie zapiszemy wynikw pracy i zamkniemy program, utracimy ostatnio
wprowadzone zmiany. Wikszo programw jest zabezpieczona przed tak ewen-
tualnoci. Gdy sprbujemy zamkn dokument bez zapisywania zmian, pojawi si
okno z przypomnieniem o potrzebie dokonania zapisu (rysunek 7.16).
82
Arkusze i pliki
Rysunek 7.16.
Przypomnienie
o potrzebie
zapisu
Wybranie polecenia Zapisz (Save) spowoduje zapisanie pliku. Z kolei wybranie

polecenia Nie zapisuj (Dont Save) sprawi, e plik zostanie zamknity bez zapisania
zmian wprowadzonych po ostatnim zapisie. Kliknicie przycisku Anuluj (Cancel)
spowoduje natomiast cofnicie polecenia zamykania okna programu.
Podsumowanie
Pami RAM przechowuje informacje tylko wtedy, gdy jest zasilana.
Gdy zasilanie zaniknie lub wyczymy komputer, jej zawarto zostanie
bezpowrotnie utracona.
Domylna nazwa pliku jest identyczna z tytuem dokumentu.
Gdy sprbujemy zamkn dokument bez zapisywania zmian,
pojawi si okno z przypomnieniem o potrzebie dokonania zapisu.
83
ABC Excel 2016 PL
84
8
EDYCJA DANYCH

Jak zmniejszy prawdopodobiestwo
przypadkowej zmiany danych.
Jak z wszystkich komrek arkusza usun
komentarze.
Skd wiadomo, e zawarto arkusza
jest filtrowana.
Czy mona zmieni wygld komrki
w zalenoci od wpisanych do niej danych.
Zalet redagowania dokumentw za pomoc kom-

putera jest atwo wprowadzania zmian. Jeeli
chcemy zachowa dotychczasow wersj pliku,
naley utworzy jego kopi o nowej nazwie. Pracu-
jc z nowym dokumentem, nie zmienimy wwczas
dotychczasowej wersji. Gdy okae si, e jest ona
potrzebna wystarczy j wczyta.
ABC Excel 2016 PL
Wprowadzanie zmian
Wprowadzanie zmian w dokumencie jest rwnie proste. Zawarto komrki
mona edytowa w niej samej lub na pasku formuy. Prac naley rozpocz od
wskazania komrki do edycji. Po klikniciu komrki wywietlana jest na pasku
formuy jej zawarto (rysunek 8.1).
Rysunek 8.1.
Aktywna
komrka A1
Komrk, ktr chcemy edytowa, naley dwukrotnie klikn. Spowoduje to poja-

wienie si w niej migajcej pionowej kreski znaku wstawiania (rysunek 8.2).
Rysunek 8.2.
Edycja
komrki B2
Nacinicie klawisza na klawiaturze spowoduje pojawienie si odpowiedniego

znaku w komrce i przesunicie znaku wstawiania w prawo.
Aby usun znak znajdujcy si z prawej strony znaku wstawiania, naley wcisn
klawisz Del.
W celu usunicia znaku znajdujcego si z lewej strony znaku wstawiania naley

wcisn klawisz Backspace.
Aby anulowa wprowadzone zmiany, trzeba nacisn klawisz Esc lub klikn
ikon Anuluj (Cancel) (rysunek 8.3).
Rysunek 8.3. Ikona, ktrej kliknicie anuluje wprowadzone zmiany
Zatwierdzenie wprowadzonych zmian nastpuje po naciniciu klawisza Enter

lub klikniciu ikony Wpis (Enter) (rysunek 8.4).
86
Edycja danych
Rysunek 8.4. Ikona, ktrej kliknicie powoduje zapisanie wprowadzonych zmian
Nacinicie klawisza Enter powoduje, e zaznaczenie przesuwa si do komrki

w wierszu o numer wyszym (rysunek 8.5).
Rysunek 8.5.
Komrka B2
po wprowadzeniu
zmian
Aby przesun znak wstawiania na koniec wpisanej w komrce

sekwencji znakw, naley nacisn klawisz End.
Blokowanie edycji w komrkach

atwo zmieniania zawartoci komrek sprawia, e moe doj do tego przez nie-
uwag. Aby zapobiec takiej sytuacji, po wprowadzeniu danych mona wyczy
moliwo ich bezporedniej edycji w komrkach.
W tym celu naley klikn przycisk Plik (File), a po rozwiniciu menu przycisk
Opcje (Options). W oknie Opcje programu Excel (Excel Options) trzeba nacisn
przycisk Zaawansowane (Advanced). Kolejn czynnoci jest znalezienie w rod-
kowej czci okna opcji Zezwalaj na edytowanie bezporednio w komrkach
(Allow editing directly in cells). Usunicie zaznaczenia widniejcego przy tej opcji
blokuje moliwo edycji w komrkach arkusza (rysunek 8.6).
Gdy edycja w komrkach jest ju zablokowana, po dwukrotnym klikniciu komrki

nie pojawi si w niej znak wstawiania.
Zawarto zaznaczonej komrki mona jednak nadal edytowa. Wymaga to klik-

nicia komrki, a nastpnie paska formuy. Znak wstawiania pojawi si na pasku
formuy. Jest mao prawdopodobne, e takie dziaanie zostanie wykonane
omykowo.
87
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 8.6. Blokowanie edycji komrek
Aby zatwierdzi dane wpisane w pasku formuy, trzeba nacisn klawisz Enter
lub klikn przycisk Wpis (Enter) (rysunek 8.7).
Rysunek 8.7.
Zatwierdzanie
zmian
wprowadzonych
na pasku formuy
Usuwanie komrek
Usunicie komrek powoduje, e znikaj one z arkusza. W ich miejscu program
umieszcza ssiednie komrki, zapeniajce zwolnion przestrze. Usuwanie
komrek naley rozpocz od zaznaczenia obszaru przeznaczonego do usu-
nicia (rysunek 8.8).
Rysunek 8.8.
Arkusz
z zaznaczonym
obszarem
88
Edycja danych
Nastpnie na wstce Narzdzia gwne (Home) naley odszuka sekcj Komrki

(Cells) i klikn czarn strzak poniej napisu Usu (Delete). Z menu trzeba
teraz wybra polecenie Usu komrki... (Delete Cells...) (rysunek 8.9).
Rysunek 8.9.
Wybieranie
z menu
polecenia
usuwania
obszaru
komrek
o dowolnym
ksztacie
Istnieje kilka rnych wariantw usuwania komrek. S one widoczne w oknie
Usuwanie (Delete) (rysunek 8.10).
Rysunek 8.10.
Okno wyboru
opcji usuwania
komrek
W tym przypadku zostaa zaznaczona opcja Przesu komrki w lewo (Shift cells
left). Wolne miejsce zostanie zapenione przez przesunicie pozostaych komrek
w lewo (rysunek 8.11).
Rysunek 8.11.
Arkusz
po usuniciu
komrek
89
ABC Excel 2016 PL
Porwnujc rysunek 8.8 z rysunkiem 8.11, mona stwierdzi, e do komrki B2 zo-

staa przesunita zawarto komrki D2, do C2 zawarto E2, do B3 zawar-
to D3, a do C3 zawarto E3.
Jeeli w oknie Usuwanie (Delete) zostanie zaznaczona opcja Przesu komrki

do gry (Shift cells up), wolne miejsce zostanie zapenione przez przesunicie
pozostaych komrek w gr.
Wybranie opcji Cay wiersz (Entire row) powoduje, e usuwany jest cay wiersz,
w ktrym znajdoway si zaznaczone komrki (rysunek 8.12).
Rysunek 8.12.
Usuwanie
caego wiersza
lub caych
wierszy z
zaznaczonymi
komrkami
W przypadku zaznaczenia tej opcji zawarto wierszy o numerach 2 i 3 zostanie

usunita. Miejsce wiersza 2 zajmie wiersz 4. Na miejsce wiersza 3 zostanie
przesunita zawarto wiersza 5 (rysunek 8.13).
Rysunek 8.13.
Arkusz
po przesuniciu
wierszy
Jeeli w oknie Usuwanie (Delete) zostanie zaznaczona opcja Caa kolumna (En-
tire column), wolne miejsce powstae po usuniciu kolumn, w ktrych znajduje si
zaznaczenie, zostanie zapenione przez przesunicie pozostaych kolumn w lewo.
90
Edycja danych
Czyszczenie komrek
Czyszczenie komrek polega na usuniciu ich zawartoci. Liczba i pooenie
komrek pozostaj niezmienione.
Czyszczenie komrek naley rozpocz od zaznaczenia obszarw arkusza, ktre

maj zosta wyczyszczone (rysunek 8.8). Nastpnie na wstce Narzdzia gwne
(Home) odszukaj sekcj Edycja (Editing). Kliknij czarn strzak znajdujc si na
prawo od przycisku oznaczonego gumk (rysunek 8.14).
Rysunek 8.14.
Wybieranie opcji
czyszczenia
komrek
Aby cakowicie wyczyci zaznaczone komrki, naley wybra opcj Wyczy

wszystko (Clear All).
Usunicie formatowania nastpi po wybraniu opcji Wyczy formatowanie

(Clear Formats).
Aby usun zawarto komrek, z menu naley wybra opcj Wyczy zawarto
(Clear Contents).
Moliwe jest wyczyszczenie wycznie komentarzy z menu naley wwczas

wybra opcj Wyczy komentarze (Clear Comments).
Jeeli z caego zaznaczonego obszaru chcesz usun wycznie hipercza wy-

bierz opcj Wyczy hipercza (Clear Hyperlinks).
Warto wyczyszczonej komrki jest rwna zero. Formua odwoujca si do

wyczyszczonej komrki ma rwnie warto zero (rysunek 8.15).
W duych arkuszach problemem moe by na przykad zaznaczenie wszystkich

komrek zawierajcych komentarz. Na szczcie Excel posiada wbudowane narz-
dzie suce do zaznaczania komrek z okrelonym rodzajem danych. Aby je
uaktywni, na wstce Narzdzia gwne (Home) naley odszuka sekcj Edycja
(Editing). Nastpnie trzeba klikn ikon Znajd i zaznacz (Find & Select) i z menu
wybra polecenie Przejd do specjalnie... (Go To Special...) (rysunek 8.16).
91
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 8.15.
Wyczyszczona
komrka ma
warto zero
Rysunek 8.16.
Menu z opcjami
znajdowania
i zaznaczania
Spowoduje to wywietlenie okna Przechodzenie do specjalnie (Go To Special)

(rysunek 8.17).
Umoliwia ono zaznaczenie komrek zawierajcych okrelony rodzaj danych. Aby

zaznaczy wszystkie komrki z komentarzami, naley wybra opcj Komentarze
(Comments), a nastpnie klikn przycisk OK.
Anulowanie zmian
Program rejestruje zmiany wprowadzane w arkuszu. Aby cofn ostatnio wykona-
ne pojedyncze czynnoci, naley klikn znajdujc si na pasku narzdzi Szyb-
ki dostp (Quick Access Toolbar) ikon Cofnij (Undo) lub nacisn kombinacj
klawiszy Ctrl+Z (rysunek 8.18).
92
Edycja danych
Rysunek 8.17.
Okno
selektywnego
wybierania
komrek
Rysunek 8.18. Przycisk, ktrego kliknicie powoduje cofnicie wprowadzonych zmian
Aby cofn wicej ni jedn czynno, naley klikn strzak widoczn obok przy-
cisku Cofnij (Undo). Spowoduje to rozwinicie listy zarejestrowanych zmian (ry-
sunek 8.19).
Rysunek 8.19.
Lista
zarejestrowanych
zmian
Po klikniciu nazwy czynnoci anulowana zostanie wybrana czynno oraz

wszystkie te, ktrych nazwy s widoczne powyej niej.
93
ABC Excel 2016 PL
Anulowanie czynnoci rwnie mona cofn. Wystarczy w tym celu klikn

ikon Wykonaj ponownie (Redo) (rysunek 8.20).
Rysunek 8.20. Przycisk, ktrego kliknicie spowoduje powtrne wykonanie

anulowanej czynnoci
Jeeli w komrce zostay wprowadzone zmiany,

ale nie zaakceptowano ich przez nacinicie klawisza Enter,
mona je anulowa przy uyciu klawisza Esc.
Powtarzanie ostatniej czynnoci

Program pozwala na powtrzenie ostatnio wykonanej czynnoci. Aby skorzy-
sta z tej funkcji, naley klikn ikon Wykonaj ponownie (Redo) lub nacisn
kombinacj klawiszy Ctrl+Y (rysunek 8.21).
Rysunek 8.21. Ikona Wykonaj ponownie (Redo)
Jeli ostatnia czynno nie moe by powtrzona, ikona Wykonaj ponownie

(Redo) jest wywietlana w kolorze szarym (rysunek 8.22).
Rysunek 8.22. Nieaktywna ikona powtarzania ostatniego polecenia
Wyszukiwanie sekwencji znakw

Excel jest wyposaony w narzdzie suce do wyszukiwania cigu znakw.
Wyszukiwanie mona ograniczy do obszaru (wiersza, kolumny lub grupy kom-

rek). W celu ograniczenia obszaru naley go zaznaczy. Aby przeszuka cay arkusz,
trzeba klikn dowoln komrk.
94
Edycja danych
Uaktywnienie narzdzia wyszukiwania nastpuje po klikniciu ikony Znajd

i zaznacz (Find & Select) (rysunek 8.23) znajdujcej si na wstce Narzdzia
gwne (Home).
Rysunek 8.23.
Ikona Znajd
i zaznacz (Find
& Select)
Nastpnie naley wybra z menu polecenie Znajd... (Find...).
Kliknicie ikony Znajd i zaznacz (Find & Select), a nastpnie

wybr polecenia Znajd... (Find...) mona zastpi naciniciem
kombinacji klawiszy Ctrl+F.
Po wywietleniu okna Znajdowanie i zamienianie (Find and Replace) naley w polu

Znajd (Find what) wpisa wyszukiwan sekwencj znakw (rysunek 8.24).
Rysunek 8.24.
Wpisywanie
wyszukiwanej
sekwencji
znakw
Wyszukiwanie rozpocznie si po klikniciu przycisku Znajd nastpny (Find

Next).
Aby przerwa wyszukiwanie, naley nacisn klawisz Esc.
Jeeli komrka zawierajca poszukiwany cig znakw zostanie odnaleziona, jest

zaznaczana (rysunek 8.25). Wyszukiwanie moe by kontynuowane po klikniciu
przycisku Znajd nastpny (Find Next).
Zamiana sekwencji znakw

Excel jest rwnie wyposaony w narzdzie uatwiajce zamian sekwencji
znakw.
95
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 8.25.
Odnaleziona
komrka
Wyszukiwanie i zamian mona ograniczy do konkretnego obszaru (wiersza,

kolumny lub grupy komrek). Aby ograniczy obszar, naley go zaznaczy. Jeeli
wyszukiwanie i zamiana maj obejmowa cay arkusz, wystarczy klikn dowoln
komrk.
Uaktywnienie narzdzia wyszukiwania nastpuje po klikniciu ikony Znajd

i zaznacz (Find & Select) (rysunek 8.23) znajdujcej si na wstce Narzdzia
gwne (Home).
Nastpnie z menu naley wybra polecenie Zamie... (Replace...).
Kliknicie ikony Znajd i zaznacz (Find & Select), a nastpnie

wybr polecenia Zamie... (Replace...) mona zastpi
naciniciem kombinacji klawiszy Ctrl+H.
Po wywietleniu okna Znajdowanie i zamienianie (Find and Replace) w polu

Znajd (Find what) naley wpisa wyszukiwan sekwencj znakw, a w polu
Zamie na (Replace with) tekst docelowy. Wyszukanie pierwszej sekwencji
nastpi po wciniciu przycisku Znajd nastpny (Find Next) (rysunek 8.26).
Rysunek 8.26.
Okno zamiany
sekwencji
znakw
Aby zamieni wyszukan sekwencj znakw na sekwencj docelow, trzeba klik-

n przycisk Zamie (Replace).
96
Edycja danych
W celu zaznaczenia wszystkich komrek, w ktrych wystpuje szukana sekwen-

cja znakw, naley klikn przycisk Znajd wszystko (Find All). Zamiana zna-
kw we wszystkich zaznaczonych komrkach nastpi po wciniciu przycisku
Zamie wszystko (Replace All).
Aby przerwa wyszukiwanie i zamian, trzeba nacisn klawisz Esc.
Aby usun z komrek sekwencj wpisan w polu Znajd (Find

what), pole Zamie na (Replace with) naley pozostawi puste.
Zaznaczanie komrek
na podstawie typu ich zawartoci
Excel jest rwnie wyposaony w narzdzie suce do zaznaczania komrek
zawierajcych dane posiadajce jak wspln cech. Moe ni by na przykad
brak zawartoci (danych).
Zaznaczanie pustych komrek

Wyszukiwanie komrek majcych okrelon cech naley rozpocz od wybrania
obszaru wyszukiwania. Jeeli ma ono dotyczy grupy komrek naley zaznaczy
t grup. Jeeli ma obj cay arkusz trzeba klikn dowoln komrk.
Uaktywnienie narzdzia zaznaczania komrek na podstawie ich zawartoci

nastpuje po klikniciu ikony Znajd i zaznacz (Find & Select) (rysunek 8.23)
znajdujcej si na wstce Narzdzia gwne (Home).
Nastpnie z menu naley wybra polecenie Przejd do specjalnie... (Go To

Special...) (rysunek 8.27).
Rysunek 8.27.
Polecenie
Przejd do
specjalnie...
(Go To
Special...)
97
ABC Excel 2016 PL
Aby zaznaczone zostay puste komrki, po wywietleniu okna Przechodzenie do

specjalnie (Go To Special) trzeba zaznaczy opcj Puste (Blanks) (rysunek 8.28).
Rysunek 8.28.
Okrelanie
cechy komrek,
ktre maj
zosta
zaznaczone
W tabeli 8.1 opisano inne czsto spotykane sposoby zaznaczania komrek.
Tabela 8.1. Wybrane metody zaznaczania komrek na podstawie ich zawartoci
Obszar do zaznaczenia Opcja zaznaczania

Komrki zawierajce formuy Kliknij opcj Formuy (Formulas),
a nastpnie pole wyboru obok typu
danych, ktre chcesz zaznaczy.
Komrki zawierajce wartoci stae Kliknij opcj Stae (Constants).
Komrki zawierajce komentarze Kliknij opcj Komentarze (Comments).
Te komrki w wierszu, ktrych warto nie jest Kliknij opcj Rnice w wierszach
zgodna z wartoci w biecej komrce (Row differences).
Te komrki w kolumnie, ktrych warto nie jest Kliknij opcj Rnice w kolumnach
zgodna z wartoci w biecej komrce (Column differences).
Filtrowanie
W arkuszu mona uaktywni funkcj wywietlania wycznie rekordw speniaj-
cych zadane kryterium. List kryteriw program tworzy na podstawie zawartoci
kolumny. Filtrowanie naley rozpocz od kliknicia kolumny, ktrej ma ono do-
tyczy (rysunek 8.29).
98
Edycja danych
Rysunek 8.29.
Zaznaczanie
kolumny
zawierajcej
kryterium
filtrowania
Nastpnie naley klikn ikon Sortuj i filtruj (Sort & Filter) znajdujc si na
wstce Narzdzia gwne (Home), a z rozwinitego menu wybra polecenie
Filtruj (Filter) (rysunek 8.30).
Rysunek 8.30.
Uaktywnianie
filtru
Filtr mona wczy lub wyczy, naciskajc kombinacj klawiszy

Ctrl+Shift+L.
Gdy filtr zostanie uaktywniony, w pierwszej komrce kolumny pojawia si przycisk

ze strzak skierowan w d (rysunek 8.31). Po klikniciu strzaki nastpuje
rozwinicie listy kryteriw filtrowania zawartoci arkusza. Znaczenie wybranych
opcji wyjaniono w tabeli 8.2.
99
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 8.31.
Rozwinita lista
kryteriw
filtrowania
Tabela 8.2. Znaczenie wybranych opcji filtrowania
Wybrana opcja Rezultat

Sortuj od A do Z Wywietla wszystkie wiersze uporzdkowane w kolejnoci
(Sort A to Z) rosncej wzgldem kolumny, w ktrej utworzono filtr.
Sortuj od Z do A Wywietla wszystkie wiersze uporzdkowane w kolejnoci
(Sort Z to A) malejcej wzgldem kolumny, w ktrej utworzono filtr.
Zaznacz wszystko Anuluje dziaanie filtru utworzonego w danej kolumnie.
(Select All)
W dolnej czci listy kryteriw widoczne s wszystkie wartoci wystpujce

w danej kolumnie. Aby wywietli tylko wiersze zawierajce okrelon warto,
naley j klikn.
Na rysunku 8.32 pokazano wygld arkusza po utworzeniu filtru. Wywietlane s

tu jedynie te wiersze, ktre w kolumnie C maj wpisane sowo Nie. Pozostae
wiersze nie zostay usunite s jedynie ukryte. O tym, e w arkuszu dziaa filtr,
mona si przekona, spogldajc na numery wierszy. Widoczne s tylko wiersze
speniajce kryterium. W kolumnie, ktrej zawarto wykorzystano do filtrowania,
strzaka widoczna w pierwszym wierszu zostaa zastpiona lejkiem.
100
Edycja danych
Rysunek 8.32.
Zawarto
arkusza
po odfiltrowaniu
Zawarto arkusza mona odfiltrowa za pomoc wicej ni jednego filtru. Aby

uaktywni kolejny filtr, naley rozwin list kryteriw filtrowania innej kolumny
i wybra z niej odpowiedni opcj (rysunek 8.33).
Rysunek 8.33.
Dane zostan
uporzdkowane
wedug wartoci
wpisanej
w kolumnie Rok
urodzenia
Na rysunku 8.34 pokazano fragment arkusza po uaktywnieniu dwch filtrw.

Wywietlane s tylko te wiersze, w ktrych w kolumnie C wpisana jest warto Nie.
Zostay one uporzdkowane rosnco wedug wartoci wpisanych w kolumnie B.
101
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 8.34.
Arkusz
z dwoma
aktywnymi
filtrami
Aby anulowa dziaanie filtru, naley wybra opcj Wyczy filtr

(Clear Filter) (rysunek 8.35).
Rysunek 8.35.
Wybranie
polecenia
Wyczy filtr
(Clear Filter)
powoduje
usunicie
kryteriw
filtrowania
Automatyczne wyrnianie
W arkuszu komrek moe by ho! ho! albo i jeszcze wicej. Sortowanie ich jest
pewnym uatwieniem na drodze do uporzdkowania danych. Nie zawsze jednak
mona dane sortowa. Rozwizaniem alternatywnym jest... wyrnienie ko-
mrki na podstawie jej zawartoci. Nie obawiaj si! Nie trzeba w tym celu dru-
kowa arkusza, po czym wyszukiwa komrek i kolorowa rcznie.
Excel moe sam przeanalizowa zawarto komrek, a nastpnie wyrni je zgod-

nie ze zdefiniowan regu. Przygotuj arkusz z danymi. Zaznacz obszar danych,
w ktrym ma zosta zastosowane formatowanie warunkowe (rysunek 8.36).
102
Edycja danych
Rysunek 8.36.
Komrki zostan
sformatowane
w zalenoci
od wartoci
zapisanej
w kolumnie Rok
urodzenia
W przykadzie komrki zawierajce warto wiksz od progowej zostan wy-

rnione kolorem. Kliknij ikon Formatowanie warunkowe (Conditional For-
matting). Wybierz kolejno: Reguy wyrniania komrek (Highlight Cells Ru-
les), Wiksze ni... (Greater Than...) (rysunek 8.37).
Rysunek 8.37.
Warunek
mona okreli,
wybierajc
polecenia
z menu
103
ABC Excel 2016 PL
Po wywietleniu okna sucego do definiowania warunku (rysunek 8.38) wpisz

warto progow oraz okrel sposb wyrnienia komrek. Jeeli nie odpowiada Ci
adne z wyrnie domylnych, kliknij opcj Format niestandardowy... (Cu-
stom Format...).
Rysunek 8.38. Komrki zawierajce warto wiksz ni 1970 zostan wyrnione

w sposb okrelony przez uytkownika
W oknie Formatowanie komrek (Format Cells) okrel sposb wyrnienia ko-

mrek (rysunek 8.39).
Rysunek 8.39.
W przykadzie
komrki
speniajce
warunek
zostan
wyrnione
wypenieniem
w kolorze
tym
Formatowanie warunkowe jest narzdziem do pracy z arkuszem, ktre uwalnia

uytkownika od mozolnego przegldania komrek (rysunek 8.40)
104
Edycja danych
Rysunek 8.40.
W bajce
mozoln prac
wykonywa
Kopciuszek.
W jego rol
wcieli si
Excel 2016
Podsumowanie
atwo zmieniania zawartoci komrek sprawia, e moe doj do tego
przez nieuwag. Aby tak si nie stao, po wprowadzeniu danych mona
wyczy moliwo ich bezporedniej edycji w komrkach.
Moliwe jest wyczyszczenie wycznie komentarzy podczas
czyszczenia komrek naley wybra z menu opcj Wyczy komentarze
(Clear Comments).
W kolumnie, ktrej zawarto wykorzystano do filtrowania, strzaka
widoczna w pierwszym wierszu zostaa zastpiona lejkiem. O tym, e
w arkuszu dziaa filtr, mona si przekona, spogldajc na numery wierszy.
Widoczne s tylko wiersze speniajce kryterium. Pozostae wiersze nie
zostay usunite s jedynie ukryte.
Formatowanie warunkowe pozwala na wyrnianie komrek w zalenoci
od wpisanych do nich danych.
105
ABC Excel 2016 PL
106
9
FORMATOWANIE
ARKUSZA

Jak skopiowa formatowanie komrki.
Czy w komrce mona rozpocz nowy
wiersz tekstu.
Czy mona zmieni domylny wygld
arkusza.
Arkusz jest narzdziem sucym do wpisywania

i porzdkowania danych oraz wykonywania na nich
oblicze. Aby informacje byy atwe do odszukania,
a wyniki przekonujce, naley zadba o wygld ar-
kusza. Excel ma wstk Narzdzia gwne (Home),
na ktrej znajduj si sekcje: Schowek (Clipboard),
Czcionka (Font), Wyrwnanie (Alignment), Liczba
(Number), Style (Styles), Komrki (Cells) i Edycja
(Editing) (rysunek 9.1).
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 9.1. Sekcje z narzdziami formatowania
Korzystajc z narzdzi formatowania, mona zmienia wygld zarwno pojedyn-

czych znakw, jak i caego arkusza. Aby zastosowa formatowanie, naley za-
znaczy znaki, w stosunku do ktrych ma ono zosta wykonane. Nastpnym kro-
kiem jest kliknicie odpowiedniej ikony widocznej na pasku.
Kopiowanie formatw
Aby komrka miaa odpowiedni wygld, a zawarte w niej dane byy dokadne,
naley uy kilku atrybutw. Jeeli chcemy zastosowa w komrce identyczne
formatowanie jak w dowolnej innej, nie trzeba si zastanawia, jak udao
nam si uzyska waciwy efekt wystarczy skopiowa format.
Do kopiowania formatw suy narzdzie Malarz formatw (Format Painter) (ry-

sunek 9.2). Umoliwia ono kopiowanie formatw z jednej komrki lub ich zakre-
su do innej komrki lub ich zakresu.
Rysunek 9.2. Ikona narzdzia Malarz formatw (Format Painter) znajduje si

na wstce Narzdzia gwne (Home)
Kopiowanie formatw naley rozpocz od zaznaczenia komrki lub zakresu kom-

rek zawierajcych formatowanie, ktre chcemy skopiowa (rysunek 9.3).
Rysunek 9.3. Zaznaczanie wiersza
W naszym przykadzie skopiujemy formatowanie wiersza o numerze 2 do wiersza

o numerze 3. Po klikniciu numeru wiersz zostanie w caoci zaznaczony.
Teraz naley wcisn przycisk Malarz formatw (Format Painter) (rysunek 9.4).
108
Formatowanie arkusza
Rysunek 9.4. Ikona Malarz formatw (Format Painter)znajduje si w sekcji Schowek

(Clipboard)
Wybranie narzdzia Malarz formatw (Format Painter) spowodowao, e obszar,

z ktrego chcemy skopiowa format, zosta wyrniony przerywan lini (ry-
sunek 9.5).
Rysunek 9.5. Obszar wzorcowy zosta wyrniony animowanym obramowaniem

z kropkami
Obok kursora pojawi si pdzel, co oznacza, e program znajduje si w trybie

kopiowania formatw. Programowi trzeba wskaza komrk lub zakres, do kt-
rego chcemy skopiowa formatowanie (rysunek 9.6). Aby nie powtarza kopio-
wania formatowania za kadym razem, gdy zajdzie potrzeba wpisania danych,
warto przypisa formatowanie komrkom z szerszego zakresu.
Rysunek 9.6.
Obszar mona
zaznaczy,
stosujc
przeciganie
Wszystkim komrkom znajdujcym si w zaznaczonym obszarze zostao przypi-

sane identyczne formatowanie (rysunek 9.7).
109
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 9.7. Formatowanie wiersza 2 skopiowane do wiersza 3
Po jednorazowym skopiowaniu formatu program przestaje pracowa w trybie

malarza formatw. Jeeli zachodzi potrzeba skopiowania formatowania zazna-
czonej komrki lub zakresu komrek do wielu innych miejsc, naley dwukrotnie
klikn przycisk Malarz formatw (Format Painter).
Formatowanie komrki okrela, jak Excel ma traktowa

wpisywane do niej znaki. Domylnie kada komrka ma format
Oglny (General). Narzucenie przez wybranie formatowania,
jak maj by interpretowane wpisywane znaki, pozwala
unikn ich bdnej interpretacji.
Kopiowanie szerokoci kolumn

Aby skopiowa szeroko kolumny, naley klikn jej nagwek (rysunek 9.8).
Rysunek 9.8. Zaznaczona zostaa kolumna o wzorcowej szerokoci
Nastpnie trzeba wcisn przycisk narzdzia Malarz formatw (Format Pain-

ter) (rysunek 9.4). Obok kursora pojawi si pdzel (rysunek 9.9).
Rysunek 9.9. Obszar, z ktrego format jest kopiowany, wyrniony jest lini
kropkowan. Kursor w ksztacie pdzla zosta umieszczony
nad kolumn, do ktrej skopiowane zostan atrybuty
110
Teraz klikamy nagwek kolumny, do ktrej chcemy skopiowa szeroko (rysu-

nek 9.10).
Rysunek 9.10. Kolumna B przyja szeroko kolumny A
Krj, rozmiar i kolor czcionki

Podczas pracy z nowym dokumentem nie mamy moliwoci skopiowania for-
matu. Trzeba dobra wygld czcionek metod prb i bdw.
Prac, jak zwykle, naley zacz od zaznaczenia tekstu, komrki lub obszaru kom-
rek, w ktrych wygld znakw ma ulec zmianie (rysunek 9.11).
Rysunek 9.11. Zaznaczony obszar arkusza
Atrybuty czcionki najwygodniej jest zmieni przy uyciu sekcji Czcionka (Font)
(rysunek 9.1). W lewej czci tej sekcji znajduje si lista Czcionka (Font) po jej
rozwiniciu (rysunek 9.12) mona klikniciem wybra krj czcionki.
Z prawej strony listy krojw czcionki znajduje si lista Rozmiar czcionki (Font Size)
po jej rozwiniciu mona klikniciem wybra rozmiar czcionki (rysunek 9.13).
Rozmiar czcionki moesz rwnie wpisa w polu Rozmiar

czcionki (Font Size). Unikniesz w ten sposb przegldania
dugiej listy rozmiarw. Moesz take uzyska rozmiar, ktrego
brak na licie (rysunek 9.14).
Rozmiar czcionki mona rwnie zmienia, klikajc ikony

Zwiksz rozmiar czcionki (Increase Font Size) oraz Zmniejsz
rozmiar czcionki (Decrease Font Size) (rysunek 9.15).
111
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 9.12.
Fragment listy
krojw czcionki
W dolnej czci sekcji Czcionka (Font) widoczna jest ikona oznaczona podkre-
lon liter A. Po jej klikniciu rozwija si paleta kolorw tekstu (rysunek 9.16).
Znaki w zaznaczonym obszarze przyjmuj wybrany kolor.
Analogicznie, po klikniciu ikony z pochylonym wiaderkiem mona wybra kolor

wypenienia komrki (rysunek 9.17).
Do tekstu mona jednoczenie stosowa wiele atrybutw formatowania. Nowy

atrybut zostaje dodany do ju istniejcych. Tylko nieliczne kroje czcionki nie maj
moliwoci zastosowania pogrubienia lub pochylenia.
112
Rysunek 9.13.
Fragment listy
rozmiarw
czcionki
Rysunek 9.14. Akceptowane s wartoci cakowite i powkowe
Rysunek 9.15. Ikony suce do zmiany rozmiaru czcionki
Pogrubienie, pochylenie
i podkrelenie czcionki
Aby pogrubi, pochyli lub podkreli czcionk, naley zaznaczy tekst, wobec
ktrego ma zosta zastosowana zmiana, a nastpnie klikn odpowiedni ikon
w sekcji Czcionka (Font) (rysunki 9.18 oraz 9.19).
113
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 9.16.
Wybieranie
koloru tekstu
Rysunek 9.17.
Wybieranie
koloru ta
komrki
Rysunek 9.18. Sowa w wierszu 1 zostay wyrnione przez zmian wygldu czcionki
Rysunek 9.19. Ikony pogrubiania, pochylania i podkrelania tekstu
Obok ikony podkrelonej czcionki widoczna jest strzaka skierowana ku doowi

(rysunek 9.20). Kliknicie jej powoduje wywietlenie dwch opcji szczegowych.
114
Rysunek 9.20. Podkrelenie moe by wykonane za pomoc linii pojedynczej

lub podwjnej
Wywietlanie dugich tekstw

Nie wszystkie znaki wpisane w komrce s w niej zawsze widoczne. Wszystkie znaki
s natomiast widoczne na pasku formuy. Dua pojemno komrek umoliwia za-
pisanie potrzebnych informacji problemy sprawia jedynie wywietlenie ich
w arkuszu. Poniej podano kilka prostych sposobw na popraw wygldu arkusza.
Dostosowywanie szerokoci komrki

Linie rozdzielajce kolumny mona przesuwa. Jeeli zachodzi potrzeba wywie-
tlenia kilku znakw wicej, naley umieci kursor nad lini rozdzielajc
kolumny. Gdy kursor przybierze ksztat dwch strzaek, trzeba przecign lini
tak, aby informacje byy wywietlane poprawnie.
Aby wywietlia si caa zawarto kolumny, naley naprowadzi kursor na lini

rozdzielajc kolumny i dwukrotnie j klikn (rysunek 9.21).
Rysunek 9.21. Kursor wskazuje lini rozdzielajc kolumny
Jeeli najwiksza liczba znakw zawartych w pojedynczej komrce kolumny nie

przekracza 1024, szeroko tej kolumny zostanie zmieniona tak, aby zawarto
wszystkich komrek bya wywietlana w caoci (rysunek 9.22).
Rysunek 9.22. Szeroko kolumny zostaa dopasowana do zawartoci jej najwikszej

komrki
115
ABC Excel 2016 PL
Dostosowywanie wielkoci czcionki

Inn metod wywietlenia caej zawartoci komrek jest zmiana wielkoci
czcionki. Wielko t mona zmienia przy uyciu sekcji Czcionka (Font) (rysu-
nek 9.1). Wie si to jednak z zastosowaniem mozolnej metody prb i bdw. Na
szczcie mona uatwi sobie prac, zlecajc programowi wyliczenie i ustawie-
nie odpowiedniej wielkoci czcionki. Aby skorzysta z tej funkcji, naley zazna-
czy komrk, ktra ma by formatowana, i klikn strzak skierowan uko-
nie w d w sekcji Czcionka (Font) (rysunek 9.23).
Rysunek 9.23.
Element
umoliwiajcy
wywietlanie
okna
formatowania
komrek
Po chwili zostanie wywietlone okno Formatowanie komrek (Format Cells).

Naley klikn w nim kart Wyrwnanie (Alignment) (rysunek 9.24).
Rysunek 9.24.
Okno
Formatowanie
komrek
(Format Cells)
z zaznaczon
opcj
dopasowywania
wielkoci
czcionki
do szerokoci
kolumny
116
Po zaznaczeniu pola wyboru Zmniejszaj, aby dopasowa (Shrink to fit) trzeba

klikn przycisk OK. Okno zostanie zamknite, a opcja uaktywniona (rysu-
nek 9.25).
Rysunek 9.25. Tekst w komrce B1, C1 i D1 dostosowa swj rozmiar do szerokoci

komrki
Wywietlanie wielu wierszy

Jeeli w komrce nie wida caego tekstu, a nie mona zmieni szerokoci ko-
lumn ani rozmiaru czcionki, pozostaje zwikszy wysoko wiersza.
Po zaznaczeniu komrki, ktrej wysoko ma zosta dostosowana do zapisanych

informacji, naley wywietli okno Formatowanie komrek (Format Cells) (rysu-
nek 9.24), klikn kart Wyrwnanie (Alignment) i zaznaczy pole Zawijaj tekst
(Wrap text) (rysunek 9.26).
Rysunek 9.26.
Okno
Formatowanie
komrek
(Format Cells)
z zaznaczon
opcj
zawijania tekstu
Po zapisaniu wprowadzonych ustawie wywietli si w komrce wiele wierszy

tekstu (rysunek 9.27).
117
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 9.27. Fragment arkusza z rysunku 9.25 po wczeniu opcji Zawijaj tekst
(Wrap text)
Aby rozpocz w komrce nowy wiersz tekstu, naley nacisn

kombinacj klawiszy Alt+Enter.
Zmiana szerokoci kolumn w caym arkuszu

Excel umoliwia dopasowanie szerokoci komrek do ich zawartoci w caym
arkuszu. Prac jak zwykle naley rozpocz od zaznaczenia obszaru forma-
towania. W tym przypadku bdzie to cay arkusz. Aby go zaznaczy, trzeba klikn
pusty prostokt znajdujcy si na przeciciu numerw wierszy i etykiet kolumn
(rysunek 9.28).
Rysunek 9.28. Na przeciciu numerw wierszy i etykiet kolumn widoczny jest pusty
prostokt
Nastpnym krokiem jest dwukrotne kliknicie jednej z linii oddzielajcych

kolumny (rysunek 9.29).
Rysunek 9.29. Po zaznaczeniu arkusza naley dwukrotnie klikn krawd kolumny
Kolumny w caym arkuszu zmieni szeroko na tak, aby moliwe byo wywie-
tlenie zapisanego w nich tekstu w caoci (rysunek 9.30).
118
Rysunek 9.30. Szeroko kolumn dopasowana do ich zawartoci
Precyzyjne ustawianie szerokoci kolumn

Przygotowujc dokument, ktry po wydrukowaniu ma mie okrelone wymiary,
moemy si zetkn z problemem dokadnego ustawiania szerokoci kolumn. I tym
razem Excel nas zaskoczy, gdy dysponuje i tak funkcj.
Przed przystpieniem do okrelania szerokoci kolumny naley j klikn prawym

przyciskiem myszy. Nastpnie z menu podrcznego trzeba wybra polecenie Sze-
roko kolumny... (Column Width...) (rysunek 9.31).
Rysunek 9.31.
Uaktywnianie
opcji ustawiania
szerokoci
kolumny
Po wywietleniu okna Szeroko kolumn (Column Width) w polu Szeroko ko-

lumn (Column Width) wpisujemy konkretn warto. Nowe ustawienia zaczn
obowizywa po klikniciu przycisku OK (rysunek 9.32).
Rysunek 9.32. Okno do okrelania szerokoci kolumny
119
ABC Excel 2016 PL
Zmiana wysokoci wierszy

W analogiczny sposb mona zmienia wysoko wierszy. Najprostsz metod jest
przeciganie linii oddzielajcej ssiednie wiersze (rysunek 9.33).
Rysunek 9.33. Zmiana wysokoci wiersza przez przeciganie
Aby automatycznie dopasowa wysoko wiersza do zawartoci komrki, naley

dwukrotnie klikn lini znajdujc si poniej nagwka wiersza.
W celu zmiany wysokoci wielu wierszy trzeba zaznaczy wiersze, ktre maj
by zmodyfikowane, a nastpnie przecign lini znajdujc si poniej nagw-
ka zaznaczonego wiersza.
Chcc zmieni wysoko wszystkich wierszy w arkuszu, trzeba zaznaczy cay

arkusz, a nastpnie przecign lini znajdujc si poniej nagwka dowolnego
wiersza.
Zmiana domylnych parametrw tekstu

Kady nowy dokument tworzony w programie Excel ma narzucone parametry
domylne. Dotycz one midzy innymi kroju, rozmiaru i koloru czcionki. Jeeli
chcemy nada naszym dokumentom oryginalny, jednolity wygld, warto zmieni
parametry domylne. Podczas tworzenia nowego dokumentu nie bdziemy musieli
ustawia ich za kadym razem.
Aby zmieni domylne parametry tekstu, klikamy widoczny w lewym grnym

rogu ekranu przycisk Plik (File), a nastpnie przycisk Opcje (Options). Po
wywietleniu okna Opcje programu Excel (Excel Options) trzeba wybra sekcj
Oglne (General) (rysunek 9.34).
Rysunek 9.34.
Okno wyboru
domylnych
parametrw
arkusza Excela
120
Z listy Uyj tej czcionki jako domylnej (Use this as the default font) naley wybra
krj czcionki. W polu Rozmiar czcionki (Font size) wpisujemy jej wysoko. Usta-
wienia domylne zaczn obowizywa po ponownym uruchomieniu programu
Excel. Nie maj one wpywu na dokumenty utworzone przed wprowadzeniem
zmiany.
Podsumowanie
Do kopiowania formatw suy narzdzie Malarz formatw (Format
Painter).
Aby rozpocz w komrce nowy wiersz tekstu, naley nacisn
kombinacj klawiszy Alt+Enter.
Aby zmieni domylne parametry tekstu, klikamy widoczny w lewym
grnym rogu ekranu przycisk Plik (File), a nastpnie przycisk Opcje
(Options). Po wywietleniu okna Opcje programu Excel (Excel Options)
trzeba wybra sekcj Oglne (General) i w obszarze Podczas tworzenia
nowych skoroszytw (When creating new workbooks) wybra parametry
arkusza.
121
ABC Excel 2016 PL
122
10
FORMATOWANIE
DANYCH

Gdzie jest wywietlana rzeczywista
zawarto komrki.
Jak przywrci domylne formatowanie
komrek.
W jaki sposb zamieniane s na procenty
liczby wiksze od 1.
W komrce arkusza programu Excel moliwe jest

wpisanie wszystkich znakw dostpnych na kla-
wiaturze. Dokadna zawarto zaznaczonej komrki
jest wywietlana na pasku formuy. Natomiast
w samych komrkach dane pojawiaj si w postaci
sformatowanej (rysunek 10.1).
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 10.1. Formatowanie moe sprawi, e widoczne bd rnice pomidzy

tym, co jest wywietlane w komrce, a jej rzeczywist zawartoci
Formatowanie nie jest rdem bdw jego zadaniem jest uporzdkowanie

danych. Jednak le uyte moe by przyczyn pojawiania si w arkuszu zaska-
kujcych wartoci.
Na wydruku arkusza widoczne s znaki wywietlane w komrkach, a nie rzeczy-

wista zawarto komrek (rysunek 10.2).
Rysunek 10.2. Jeeli mamy arkusz, moemy sprawdzi, co zawiera komrka.

Gdy dysponujemy tylko wydrukiem, moemy jedynie domyla si,
co zostao uyte do oblicze
124
Formatowanie danych
Formatowanie daty i czasu

Po utworzeniu arkusza kalkulacyjnego kada jego komrka ma ustawiony do-
mylny format.
Na przykad wartoci daty i czasu, cho zawieraj liczby, maj inn posta ni cena
towaru. Daty i godziny mona rwnie zapisywa na kilka sposobw. Zobaczmy
w praktyce, jaki wpyw na zawarto komrki moe mie formatowanie.
Aby sformatowa komrk, naley j klikn prawym przyciskiem myszy. Nastpnie

z menu podrcznego trzeba wybra polecenie Formatuj komrki... (Format Cells...)
(rysunek 10.3).
Rysunek 10.3.
Menu
podrczne,
ktre pojawia si
po klikniciu
komrki
prawym
przyciskiem
myszy, zawiera
polecenie
Formatuj
komrki...
(Format Cells...)
Zostanie wywietlone okno Formatowanie komrek (Format Cells). Klikamy w nim

kart Liczby (Number). W polu Kategoria (Category) pojawi si wwczas kategorie
formatw.
Po klikniciu kategorii Data (Date) zmieni si wygld pozostaej czci okna (rysunek
10.4).
125
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 10.4.
Wybieranie
formatu danych
Z listy Ustawienia regionalne (lokalizacja) (Locale (location)) naley wybra kraj,

ktrego standardy zapisu daty chcemy stosowa. Dla Polski jest to pozycja Polski
(Polish).
W polu Typ (Type) trzeba natomiast zaznaczy sposb formatowania.
Po wskazaniu opcji formatowania danych naley zatwierdzi wybr przyciskiem

OK.
Okno Formatowanie komrek (Format Cells) zostanie zamknite. Teraz sprbujmy

wpisa dat w sformatowanej komrce.
Po wpisaniu danych naley je zatwierdzi, naciskajc klawisz Enter. Wyrnio-

na zostanie komrka znajdujca si poniej tej, w ktrej byy wpisywane dane.
Ponownie klikamy komrk z wpisan dat. Warto widoczna w komrce bdzie
zgodna z wybranym formatem. Warto wywietlana na pasku formuy bdzie
z kolei zgodna z tym, co zostao wpisane z klawiatury (rysunek 10.5).
Rysunek 10.5. Posta danych w komrce i na pasku formuy jest rna
126
Formatowanie danych
Format komrki moemy zmieni take wwczas, gdy zostay ju do niej wpi-
sane jakie dane. Po zaznaczeniu komrki naley wywietli okno Formatowanie
komrek (Format Cells) (rysunek 10.6).
Rysunek 10.6.
Modyfikacja
formatu komrki
Po wybraniu opcji formatowania trzeba klikn przycisk OK. Nowe formatowanie

zostanie zastosowane do zaznaczonej komrki (rysunek 10.7).
Rysunek 10.7. Formatowanie spowodowao zmian postaci danych wywietlanych

w komrce
Zmiana formatowania ma wpyw tylko na te komrki, ktre zostay zaznaczone.

Dziki temu kada komrka arkusza moe mie inny sposb formatowania. Na
rysunku 10.8 pokazano komrki z wpisan t sam dat. Rnice w wygldzie
s spowodowane odmiennym sposobem formatowania.
Rysunek 10.8. Komrki z identycznymi danymi, ale innym formatowaniem
127
ABC Excel 2016 PL
W podobny sposb mona formatowa czas. Wybranie innego formatu powoduje

zmian wygldu liczb bez zmiany ich wartoci.
Przed rozpoczciem formatowania naley klikn prawym przyciskiem myszy

komrk, do ktrej ma zosta przypisane okrelone formatowanie. Nastpnie trzeba
wybra polecenie Formatuj komrki... (Format Cells...). Po wywietleniu okna
Formatowanie komrek (Format Cells) klikamy kart Liczby (Number) i z listy
Kategoria (Category) wybieramy pozycj Czas (Time). W polu Typ (Type) zostan
wywietlone moliwe do zastosowania formaty liczbowe, dostosowane do zapisu
czasu (rysunek 10.9).
Rysunek 10.9.
Formaty czasu
Po zaznaczeniu formatu naley klikn przycisk OK. Wprowadzone ustawienia

zostan zastosowane do zaznaczonej komrki. Sprbujmy wpisa czas, na przykad
07:18. Po wpisaniu danych naley nacisn klawisz Enter dla programu b-
dzie to informacja, e wpisywanie zostao zakoczone. W komrce wywietli si
wpisany czas (rysunek 10.10) z uwzgldnieniem formatu domylnego.
Rysunek 10.10. Dane wpisane i wywietlane mog si rni
128
Formatowanie danych
Analogicznie jak data, rwnie czas w zalenoci od zastosowanego formatowa-

nia moe by wywietlany w wielu formatach (rysunek 10.11).
Rysunek 10.11. Wpyw formatowania na wygld wpisanych danych
Gdy klikniemy komrk na pasku formuy, zostanie wywietlona jej zawarto

zgodna z wpisan wartoci.
Aby przywrci domylne formatowanie komrki, w oknie

Formatowanie komrek (Format Cells) z listy Kategoria
(Category) naley wybra pozycj Oglne (General).
Puapki formatowania
Format Oglne (General) jest domylnym formatem liczbowym. Jeli wpisywana
liczba zawiera tak duo znakw, e nie mieszcz si one w komrce, liczba ta
zostanie zaokrglona. Do jej zapisu uywany jest format Naukowe (Scientific).
Na rysunkach od 10.12 do 10.15 pokazano wpyw szerokoci komrki na wy-
gld prezentowanych danych.
Rysunek 10.12. Zbyt wska komrka
Po poszerzeniu komrki wywietlana jest zaokrglona liczba (rysunek 10.13).
Rysunek 10.13. Wywietlana jest informacja o rzdzie wielkoci liczby
129
ABC Excel 2016 PL
Dalsze zwikszenie szerokoci powoduje pojawienie si w komrce kolejnych cyfr

(rysunek 10.14).
Rysunek 10.14. Im szersza komrka, tym wiksza dokadno wywietlanej liczby
Gdy komrka ma odpowiedni szeroko, wywietlana liczba nie jest zaokrglana.

Zamiast formatu Naukowe (Scientific) uywany jest wwczas format Oglne (Gene-
ral) (rysunek 10.15).
Rysunek 10.15. Liczba wywietlana w komrce o dostatecznej szerokoci
Umieszczenie danych w zbyt wskiej komrce spowoduje wywietlenie liczby

rnej od wpisanej. W obliczeniach s wykorzystywane wartoci wpisane (wi-
doczne na pasku formuy po klikniciu komrki).
Istotne jest rwnie wybranie formatu dostosowanego do rodzaju danych i zakresu

wartoci. W Excelu moliwe jest korzystanie z rnorodnych formatw, np.:
Ksigowe (Accounting), Data (Date), Czas (Time), Uamkowe (Fraction), Tekstowe
(Text). W kategorii Specjalne (Special) mona znale formaty kodw pocztowych
i numerw telefonicznych oraz numerw PESEL i NIP (rysunek 10.16). Opcje
dla kadej kategorii s wywietlane w prawej czci okna, w polu Typ (Type).
Na rysunku 10.17 pokazano wpyw formatowania komrki na sposb wywietla-

nia zapisanej w niej liczby. Moliwe s rne rezultaty poczwszy od komuni-
katu o bdzie (komrki C6 i C7), na dokadnym wywietleniu liczby koczc
(komrka C5).
Nie zawsze 2+2 = 4

Nie, Excel nie obala praw matematyki. Jednak dziki prostemu przykadowi mona
si przekona, e jeli uywamy niepoprawnego formatowania, moemy uzyska
zaskakujcy wynik.
130
Formatowanie danych
Rysunek 10.16.
Lista kategorii
formatw
Rysunek 10.17.
Wpyw
formatowania
na sposb
wywietlania
danych
Na rysunku 10.18 pokazano pierwszy skadnik sumy. W komrce wpisana jest

liczba 3,1415926.
Rysunek 10.18. Formatowanie spowodowao obcicie liczby do dwch miejsc

po przecinku i dodanie symbolu waluty
131
ABC Excel 2016 PL
Drugim skadnikiem sumy jest liczba 1 (rysunek 10.19). Warto wywietlana

nie rni si od rzeczywistej.
Rysunek 10.19.
Drugi skadnik
sumy
W najniszej komrce jest wywietlana suma wartoci wpisanych do dwch

komrek znajdujcych si nad ni. W obliczeniach wykorzystywana jest warto
liczby widoczna na pasku formuy, a nie w samej komrce. Poniewa komrk,
w ktrej znajduje si wynik oblicze, sformatowano tak, e widoczne s wszystkie
cyfry zapisane po przecinku, wynik moe si wydawa bdny (rysunek 10.20).
Rysunek 10.20.
Wynik
dodawania
Na wydruku widoczne s tylko znaki wywietlane w komrkach.
Szybkie formatowanie
Do tej pory podczas formatowania komrek korzystalimy z okna Formatowa-
nie komrek (Format Cells). Warto byo si z nim zapozna wywietlane s bo-
wiem w tym oknie wszystkie formaty dostpne w programie. W pracy z arkuszem
nie trzeba jednak koniecznie posugiwa si tak potnym narzdziem. Z najczciej
uywanych polece zwizanych z formatowaniem mona korzysta za pomoc
ikon znajdujcych si w sekcji Liczba (Number). Zostay one pokazane na rysun-
kach 10.21 10.25.
132
Formatowanie danych
Rysunek 10.21.
Zmniejszanie
liczby miejsc
dziesitnych
Rysunek 10.22.
Zwikszanie
liczby miejsc
dziesitnych
Rysunek 10.23.
Format
ksigowy
Rysunek 10.24.
Format
procentowy
Rysunek 10.25.
Format
z przecinkiem
dziesitnym
133
ABC Excel 2016 PL
Jeeli narzdzia uruchamiane za pomoc ikon s niewystarczajce, warto skorzy-

sta z okna Formatowanie komrek (Format Cells). Mona je wywoywa z menu
gwnego (rysunek 10.26). Alternatywnym rozwizaniem jest kliknicie komrki
prawym przyciskiem myszy. Po wywietleniu menu naley wybra z niego polece-
nie Formatuj komrki... (Format Cells...).
Rysunek 10.26.
Kliknicie
strzaki
skierowanej
ukonie w d
spowoduje
wywoanie
okna Formatowa
nie komrek
(Format Cells)
Liczba miejsc dziesitnych

Formaty liczbowe mona modyfikowa jedn z typowych operacji jest zmiana
liczby miejsc dziesitnych.
Zmiana liczby miejsc dziesitnych jest moliwa w formatach: Liczbowe (Number),

Walutowe (Currency), Ksigowe (Accounting), Procentowe (Percentage) oraz Na-
ukowe (Scientific). Aby zmieni liczb miejsc dziesitnych w danym formacie, nale-
y skorzysta z ikon widocznych w sekcji Liczba (Number) (rysunki 10.21 i 10.22).
Mona rwnie wywietli okno Formatowanie komrek (Format Cells), a na-
stpnie z listy Kategoria (Category) wybra jeden z powyszych formatw.
W polu Miejsca dziesitne (Decimal places) naley wpisa liczb miejsc dziesit-
nych, ktre maj by wywietlane. Na rysunku 10.27 pokazano liczb przed for-
matowaniem. W komrce i na pasku formuy widoczna jest identyczna liczba.
Rysunek 10.27.
Liczba przed
formatowaniem
134
Formatowanie danych
Format komrki z rysunku 10.27 zostanie zmieniony z Oglne (General) na Ksi-

gowe (Accounting) z trzema miejscami dziesitnymi. Jako symbol waluty wy-
brano z (rysunek 10.28).
Rysunek 10.28.
Formatowanie,
ktre zostanie
zastosowane
do komrki
z rysunku 10.27
Liczba widoczna na pasku formuy zostaa zaokrglona do trzech miejsc po prze-

cinku. Automatycznie dodano take symbol waluty (rysunek 10.29).
Rysunek 10.29.
Liczba
z rysunku 10.27
po formatowaniu
Symbol waluty
Aby wywietli w arkuszu symbol waluty, naley zaznaczy komrki, w ktrych
ma si on pojawi.
Kolejnym krokiem jest wywietlenie okna Formatowanie komrek (Format

Cells) i kliknicie karty Liczby (Number). Nastpnie z listy Kategoria (Category)
trzeba wybra format Walutowe (Currency).
135
ABC Excel 2016 PL
Po wybraniu kategorii formatu w prawej czci okna zostan wywietlone

dodatkowe opcje liczba miejsc dziesitnych (Miejsca dziesitne (Decimal places))
oraz symbol waluty (Symbol (Symbol)). W grnej czci okna, w sekcji Przykad
(Sample), mona obserwowa wpyw wybieranych parametrw na wygld danych
(rysunek 10.30).
Rysunek 10.30.
Do liczby
zostanie dodany
symbol euro
Aby usun symbol waluty, naley z listy Symbol (Symbol)

wybra opcj aden (None).
Po zatwierdzeniu ustawie s one automatycznie stosowane do sformatowanej

komrki (rysunek 10.31).
Rysunek 10.31. Liczba sformatowana zgodnie z ustawieniami z rysunku 10.30
136
Formatowanie danych
Do szybkiego nadawania komrkom formatu walutowego

z domylnym symbolem waluty moe si przyda widoczna na
wstce Narzdzia gwne (Home) w sekcji Liczba (Number)
ikona Ksigowy format liczb (Accounting Number Format)
(rysunek 10.23).
Procenty
Nieco kopotw moe nastrczy stosowanie formatu Procentowe (Percentage).
Program zapisuje w nim liczby w zalenoci od ich wartoci. Formatowanie
naley rozpocz od zaznaczenia komrki; nastpnie trzeba klikn widoczn na
wstce Narzdzia gwne (Home) w sekcji Liczba (Number) ikon Zapis pro-
centowy (Percent Style) (rysunek 10.32).
Rysunek 10.32.
Liczby
wpisywane
do zaznaczonej
komrki
bd przeliczane
na procenty
Do sformatowanej komrki wpisz liczb 0,2 (rysunek 10.33).
Rysunek 10.33. Do komrki wpisano liczb 0,2. Ustawiona jest jednak zbyt maa
liczba miejsc dziesitnych
Wyczy formatowanie. Wpisz do komrki ponownie liczb 0,2 (rysunek 10.34).
137
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 10.34. Komrka ma format Oglne (General)
Kliknij widoczn w sekcji Liczba (Number) ikon Zapis procentowy (Percent Style)
(rysunek 10.35).
Rysunek 10.35. Do tej komrki rwnie wpisano liczb 0,2
Po wpisaniu danych i klikniciu przycisku Wpis (Enter) do liczby zostanie za-

stosowane wybrane formatowanie. Liczby mniejsze ni 1 s zamieniane na pro-
centy wskutek pomnoenia ich przez 100 zatem wpisanie liczby 0,2 powoduje jej
zamian na 20%.
Do komrki mona przypisa kilka atrybutw: format, liczb miejsc dziesitnych,

krj czcionki itp. Aby zwikszy liczb miejsc dziesitnych, w sekcji Liczba
(Number) naley klikn ikon Zwiksz dziesitne (Increase Decimal) (rysunek
10.36).
Rysunek 10.36. Zwikszanie liczby miejsc dziesitnych wywietlanych w komrce
138
Formatowanie danych
Liczby wiksze ni 1 s automatycznie zamieniane na procenty.

Wpisanie liczby 20 spowoduje, po sformatowaniu,
wywietlenie wartoci 20%.
Podsumowanie
Rzeczywista zawarto komrki jest wywietlana na pasku formuy.
Aby przywrci domylne formatowanie komrki, w oknie
Formatowanie komrek (Format Cells) z listy Kategoria (Category) naley
wybra pozycj Oglne (General).
Liczby wiksze ni 1 s automatycznie zamieniane na procenty.
Wpisanie liczby 20 spowoduje, po sformatowaniu, wywietlenie
wartoci 20%.
139
ABC Excel 2016 PL
140
11
BAZA DANYCH

Kiedy arkusz mona zamieni w baz
danych.
Od czego naley rozpocz projektowanie
bazy danych.
Jak podczas wyszukiwania sformuowa
kryterium, ktre bdzie spenia dowolny
cig znakw.
Arkusz kalkulacyjny mona wykorzysta do wyko-

nania prostej bazy danych. W bazie danych wiersze
zwane s rekordami, za kolumny polami.
Tworzc baz danych, naley przestrzega nast-

pujcych zasad:
W kadym polu musz si znajdowa dane
tego samego typu, na przykad nazwa firmy,
numer telefonu itp.
Tabela jest ograniczona rozmiarami
arkusza.
ABC Excel 2016
Dla wasnej wygody warto pamita o dwch zasadach opcjonalnych:

W pierwszym rekordzie naley umieci nagwki pl.
W tabeli nie powinny wystpowa puste komrki.
Prac z baz danych naley rozpocz od zaprojektowania liczby i przeznacze-

nia pl czyli okrelenia, jakie dane bdziemy zbiera. Nazwy pl naley wpi-
sa w pierwszym rekordzie (rysunek 11.1).
Rysunek 11.1. Nazwy pl
Do tabeli stanowicej baz danych mona wpisywa dane tak jak do zwykego ar-
kusza. Wygodniej bdzie jednak korzysta z bazy przy uyciu formularza.
Jeeli ikona umoliwiajca dodanie formularza do arkusza nie jest widoczna tu

po jego zainstalowaniu, trzeba klikn prawym przyciskiem myszy wstk
i z podrcznego menu wybra polecenie Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp
(rysunek 11.2). Nie jest wane, ktr wstk klikniesz. Lokalizacja, w ktrej zo-
stanie utworzona nowa ikona, moe by dowolna.
Rysunek 11.2.
Menu podrczne
wstki
Zostanie wywietlone okno Opcje programu Excel (rysunek 11.3). Teraz pora klik-
n znajdujcy si po lewej stronie okna przycisk Dostosowywanie Wstki. Roz-
wijamy list Wybierz polecenia z i zaznaczamy pozycj Polecenia, ktrych nie
ma na Wstce. Nastpnie zaznaczamy pozycj Formularz.
Po prawej stronie okna Opcje programu Excel (rysunek 11.4) rozwijamy list
Dostosuj Wstk i wybieramy pozycj Wszystkie karty. Nowy element mona
doda do grupy niestandardowej. Zaznaczamy kart, na ktrej ma zosta utwo-
rzona grupa niestandardowa. Klikamy przycisk Nowa grupa.
Zostanie utworzona nowa grupa (rysunek 11.5). Zaznaczamy j, a nastpnie klikamy

przycisk Dodaj.
142
Baza danych
Rysunek 11.3.
Okno Opcje
programu Excel
wybieramy,
co ma zosta
dodane
Rysunek 11.4.
Okno Opcje
programu Excel
mona
utworzy now
grup
Do nowej grupy zostaa dodana ikona Formularz. Nastpnym krokiem jest kliknicie
widocznego w prawym dolnym rogu okna Opcje programu Excel przycisku OK.
Przycisk pojawi si na karcie Wstawianie (rysunek 11.6).
143
ABC Excel 2016
Rysunek 11.5. Okno Opcje programu Excel

wybieramy, gdzie ikona ma zosta dodana
Rysunek 11.6.
Przycisk
Formularz
pojawi si
na karcie
Wstawianie
Zaznaczamy zakres komrek zawierajcy tytuy kolumn bazy danych (rysunek 11.7).
Na ich podstawie zostanie wygenerowany formularz.
Rysunek 11.7. Nazwy kolumn, ktre zostan uwzgldnione w formularzu
Teraz klikamy ikon Formularz (rysunek 11.8).
144
Baza danych
Rysunek 11.8. Ikona Formularz
Po wywietleniu okna z pytaniem o to, czy zawarto zaznaczonych pl ma zosta

uyta do oznaczenia kolumn, kliknij przycisk OK (rysunek 11.9).
Rysunek 11.9. Okno z pytaniem o sposb wykorzystania zaznaczonych danych

z zakresu arkusza
Formularz ma posta okna dialogowego. Po jego lewej stronie widoczne s nazwy

pl, w rodkowej czci znajduj si pola tekstowe suce do pracy z baz da-
nych, a po prawej stronie umieszczone s przyciski do wydawania polece podczas
pracy z baz danych (rysunek 11.10).
Rysunek 11.10.
Formularz
bazy danych
145
ABC Excel 2016
Dodawanie rekordw
Aby doda rekord do bazy danych, w oknie formularza trzeba klikn przycisk
Nowy. W puste pola formularza naley wpisa dane, ktre chcemy umieci
w bazie (rysunek 11.11).
Rysunek 11.11.
Okno formularza
w trybie
dodawania
rekordu
Po wpisaniu danych wciskamy przycisk Zamknij. Dane z formularza zostan

dopisane do bazy danych (rysunek 11.12).
Rysunek 11.12. Tabela z nowym rekordem
Wyszukiwanie danych
Formularz mona te wykorzysta do wyszukiwania danych. Wywietlanie formula-
rza pokazano na rysunkach od 11.2 do 11.10. Przeczenie go w tryb wyszukiwania
nastpuje po klikniciu przycisku Kryteria.
146
Baza danych
W rubryce, ktr chcemy przeszuka, naley wpisa szukany cig znakw.

Wyszukiwanie zostanie rozpoczte po klikniciu przycisku Znajd nast (ry-
sunek 11.13).
Rysunek 11.13.
Formularz
z wyszukiwanym
cigiem znakw
Kryteria wyszukiwania mona okreli, uywajc operatorw oraz znakw glo-

balnych patrz tabela 11.1.
Tabela 11.1. Kryteria wyszukiwania
Znak Kryterium wyszukiwania

= rwny
> wikszy
< mniejszy
>= wikszy lub rwny
<= mniejszy lub rwny
<> nierwny
? jeden dowolny znak
dowolny cig znakw
W przykadzie pokazanym na rysunku 11.13 poszukiwane s wpisane w polu

Stanowisko sekwencje znakw rozpoczynajce si liter R.
147
ABC Excel 2016
Jeeli w tabeli znajduje si cig znakw speniajcy zadane kryteria, zostanie on

zaznaczony. Aby znale nastpn komrk, naley klikn przycisk Znajd
nast (rysunek 11.14).
Rysunek 11.14. W 3. rekordzie znajduje si komrka speniajca kryterium

wyszukiwania
Sortowanie danych
Dane wpisujemy w miar ich pojawiania si. Do ich wygodnego wyszukiwania
suy formularz. Zawarto tabeli mona rwnie posortowa w kolejnoci rosncej
lub malejcej wedug zawartoci pola. Aby wywietli okno sortowania,
potrzebna jest wstka Dane. W ramce Sortowanie i filtrowanie klikamy ikonk
Sortuj (rysunek 11.15).
Rysunek 11.15.
Wywietlanie
okna sortowania
Dane zawarte w tabeli mog by sortowane wedug kilku kryteriw. Jeli na przy-
kad bdziemy sortowa rekordy wedug nazwy firmy, a cz zapisanych w tabeli
firm ma oddziay w kilku miastach, drugim kryterium sortowania moe by nazwa
miasta (rysunek 11.16).
148
Baza danych
Rysunek 11.16. Sortowanie danych wedug trzech kryteriw
Podstawowe kryterium sortowania naley wybra z listy Sortuj wedug. Kryteria

drugo- i trzecioplanowe mona wybra z list Nastpnie wedug.
Dodanie kryterium nastpuje po klikniciu przycisku Dodaj poziom.
Wybranie opcji Od A do Z powoduje posortowanie danych w kolejnoci rosncej,

za opcji Od Z do A w kolejnoci malejcej.
Jeeli w pierwszym rekordzie wpisane s nazwy pl, naley zaznaczy opcj

Moje dane maj nagwki. Pola te zostan wwczas pominite przy sortowa-
niu i pozostan na swoim miejscu. Sortowanie rozpocznie si po klikniciu przy-
cisku OK.
Podsumowanie
Jeli w kadym polu znajduj si dane tego samego typu, na przykad
nazwa firmy, numer telefonu itp., arkusz mona zamieni w baz danych.
Projektowanie bazy danych naley rozpocz od okrelenia, jakie dane
bdziemy zbiera. Nazwy pl naley wpisa w pierwszym rekordzie.
Dowolny cig znakw speni kryterium wyszukiwania, jeli do jego
zdefiniowania uyjemy znaku *.
149
ABC Excel 2016
150
12
OCHRONA
DANYCH

Czy polecenie Chro arkusz (Protect Sheet)
zabezpiecza przed zmian nazwy arkusza.
Po czym mona pozna, e zostaa
wprowadzona ochrona arkusza w zakresie
domylnym.
Czy arkusz moe zapamitywa, kto,
kiedy i co zmieni.
Gdy arkusz zostanie utworzony, moe zaj potrze-

ba zabezpieczenia go przed zmianami. Excel zosta
wyposaony w kilka mechanizmw ochrony arkusza
lub caego dokumentu.
ABC Excel 2016 PL
Ochrona arkusza
Wybranie polecenia Chro arkusz (Protect Sheet) powoduje zablokowanie mo-
liwoci zmiany zawartoci komrek. Struktura dokumentu roboczego (liczba ar-
kuszy, ich nazwy itp.) nie jest chroniona przed zmianami.
Aby uaktywni ochron arkusza, naley wywietli wstk Recenzja (Review),

odszuka sekcj Zmiany (Changes) i klikn przycisk Chro arkusz (Protect Sheet)
(rysunek 12.1).
Rysunek 12.1. Wywietlanie okna wyboru opcji ochrony arkusza
Spowoduje to wywietlenie okna Chronienie arkusza (Protect Sheet) (rysunek

12.2). W jego grnej czci domylnie zaznaczona jest opcja Chro skoroszyt i
zawarto zablokowanych komrek (Protect worksheet and contents of locked
cells), pozwalajca na ochron dokumentu roboczego oraz zawartoci zablokowa-
nych komrek.
Rysunek 12.2.
Istnieje wiele
wariantw
ochrony arkusza
Poniej pola do wpisywania hasa widoczna jest lista Pozwl wszystkim uytkow-
nikom tego skoroszytu na (Allow all users of this worksheet to). Wybrane na niej
czynnoci mog by wykonywane w biecym arkuszu. Domylnie zaznaczone s
152
Ochrona danych
dwie pozycje: Zaznaczanie zablokowanych komrek (Select locked cells) oraz

Zaznaczanie odblokowanych komrek (Select unlocked cells).
Aby arkusz by chroniony, w polu Haso do usunicia ochrony arkusza (Pas-

sword to unprotect sheet) naley wpisa haso i klikn przycisk OK. Wpisywa-
ne znaki s maskowane za pomoc kropek. Wpisujc haso, nie widzimy, jakie
znaki zostay wprowadzone. W celu uniemoliwienia ewentualnej pomyki uyt-
kownik jest proszony o ponowne wprowadzenie hasa. Po wpisaniu go w polu Po-
nownie wprowad haso, aby kontynuowa (Reenter password to proceed)
trzeba klikn przycisk OK. Jeeli hasa wpisane w oknach Chronienie arkusza
(Protect Sheet) i Potwierdzanie hasa (Confirm Password) s identyczne, system
zapamituje wprowadzone haso (rysunek 12.3).
Rysunek 12.3.
Powtrne
wpisywanie
hasa
Wprowadzone zabezpieczenie arkusza uniemoliwia edycj komrek. Gdy klik-

niemy komrk dwukrotnie, nie pojawi si w niej znak wstawiania. Prba
umieszczenia znaku wstawiania w pasku formuy powoduje, e wywietlane
jest okno z informacj o tym, i zawarto arkusza mona jedynie odczytywa
(rysunek 12.4).
Rysunek 12.4. Komunikat wywietlany podczas prby edycji komrki
Aby odblokowa arkusz, naley wywietli wstk Recenzja (Review) i w sekcji

Zmiany (Changes) klikn przycisk Nie chro arkusza (Unprotect Sheet) (rysu-
nek 12.5).
Po wywietleniu okna Niechronienie arkusza (Unprotect Sheet) naley w polu

Haso (Password) wpisa haso i klikn przycisk OK. Wpisywane znaki s
maskowane za pomoc kropek (rysunek 12.6).
153
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 12.5. Odblokowywanie arkusza
Rysunek 12.6.
Wpisywanie
hasa
Program rozrnia wpisywane w hale mae i wielkie litery.
Blokowanie i ukrywanie komrek

Na wstce Narzdzia gwne (Home) znajduje si sekcja Liczba (Number). Kliknij
strzak skierowan ukonie w d (rysunek 12.7).
Rysunek 12.7. Uaktywnianie formatowania komrek
Zostanie wywietlone okno Formatowanie komrek (Format Cells). Z punktu wi-

dzenia ochrony komrek istotne s opcje widoczne po klikniciu karty Ochrona
(Protection) (rysunek 12.8).
Opcja Zablokuj (Locked) jest domylnie zaznaczona. Jeli mimo ochrony caego
arkusza obszar arkusza ma by dostpny, musi by zaznaczony. Nastpnie trzeba
wywietli okno Formatowanie komrek (Format Cells), usun zaznaczenie
pola Zablokuj (Locked) i klikn przycisk OK.
154
Ochrona danych
Rysunek 12.8.
Opcje ochrony
komrek
Wszystkie komrki, dla ktrych zaznaczona jest domylna opcja Zablokuj (Locked),
s chronione przed zmianami po wybraniu polecenia Chro arkusz (Protect Sheet).
Opcja Ukryj (Hidden) jest domylnie nieaktywna. Wszystkie komrki, dla ktrych
jest ona zaznaczona, zawieraj ukryte formuy. W komrce wywietlana jest jej
warto. Po klikniciu komrki na pasku formuy nie bdzie wywietlane rwnanie
uyte do wyliczenia wartoci.
Uaktywnienie opcji Ukryj (Hidden) bez Zablokuj (Locked)

umoliwia zmian zawartoci komrki mimo wybrania
polecenia Chro arkusz (Protect Sheet).
Ochrona dokumentu
Ochrona dokumentu uniemoliwia dodawanie i usuwanie oraz ukrywanie
i wywietlanie arkuszy. Dane nie s chronione i mona je swobodnie zmienia.
Aby uaktywni ochron skoroszytu, wywietl wstk Recenzja (Review). Kliknij

przycisk Chro skoroszyt (Protect Workbook) (rysunek 12.9).
155
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 12.9. Przycisk umoliwiajcy uaktywnienie ochrony skoroszytu
Analogicznie jak w przypadku arkusza naley zastosowa ochron dokumentu

za pomoc hasa (rysunek 12.10).
Rysunek 12.10.
Zabezpieczanie
dokumentu
hasem
W celu uniknicia pomyki haso naley wpisa dwukrotnie (rysunki 12.10 i 12.11).
Rozrniane s mae i wielkie litery.
Rysunek 12.11.
Okno
Potwierdzanie
hasa (Confirm
Password)
Po dwukrotnym klikniciu zakadki z nazw arkusza zostanie wywietlone okno

z informacj o ochronie skoroszytu. W chronionym skoroszycie nie mona zmienia
zawartoci komrek w poszczeglnych arkuszach.
156
Ochrona danych
ledzenie zmian
Nie zawsze zachodzi tak restrykcyjna konieczno ochrony danych jak zablokowa-
nie ich edycji. Czasami moe wystarczy rejestrowanie zmian.
Aby uaktywni funkcj ledzenia zmian, wywietl wstk Recenzja (Review).

Kliknij przycisk led zmiany (Track Changes) (rysunek 12.12), a nastpnie Wy-
rnij zmiany... (Highlight Changes...).
Rysunek 12.12. Przycisk umoliwiajcy uaktywnienie rejestrowania

wprowadzanych zmian
Po wywietleniu okna Wyrnianie zmian (Highlight Changes) (rysunek 12.13)

wybierz zakres rejestrowanych informacji i kliknij przycisk OK.
Rysunek 12.13.
Standardowo
zapisywane jest,
kto i co zmieni
Wprowadzenie zmiany spowoduje oznaczenie zmodyfikowanej komrki. Po umieszcze-

niu na niej kursora wywietlana bdzie informacja o zakresie zmian (rysunek 12.14).
Rysunek 12.14. W lewym grnym naroniku zmodyfikowanej komrki widoczny

jest trjkt
157
ABC Excel 2016 PL
Aby usun z arkusza informacje o zmianach, kliknij przycisk

led zmiany (Track Changes) (rysunek 12.12), a nastpnie
Zaakceptuj/Odrzu zmiany (Accept/Reject Changes).
Podsumowanie
Wybranie polecenia Chro arkusz (Protect Sheet) powoduje zablokowanie
moliwoci zmiany zawartoci komrek. Struktura dokumentu roboczego
(liczba arkuszy, ich nazwy itp.) nie jest chroniona przed zmianami.
Wprowadzenie ochrony arkusza w domylnym zakresie zabezpiecza
przed edycj komrek. Gdy dwukrotnie klikniemy komrk, nie pojawi si
w niej znak wstawiania. Prba umieszczenia znaku wstawiania w pasku
formuy spowoduje, e zostanie wywietlone okno z informacj o tym,
i zawarto arkusza mona jedynie odczytywa.
Aby uaktywni funkcj ledzenia zmian, wywietl wstk Recenzja
(Review). Kliknij przycisk led zmiany (Track Changes), a nastpnie
Wyrnij zmiany... (Highlight Changes...). Po wywietleniu okna
Wyrnianie zmian (Highlight Changes) wybierz zakres rejestrowanych
informacji. Kliknij przycisk OK.
158
13
WERYFIKACJA
DANYCH

Jak ograniczy moliwo wprowadzania
danych do nalecych do przedziau
wartoci.
Jak ograniczy moliwo wprowadzania
danych do znajdujcych si na licie
rozwijanej.
Jak warto ma pusta komrka.
Excel umoliwia przetwarzanie danych wprowa-

dzonych do komputera. Ich interpretacja bdzie po-
prawna, gdy dane nie bd zawieray bdw.
Excel ma wbudowan funkcj sprawdzania popra-

wnoci danych. Niestety nie powoduje ona, e kom-
puter tak jak czowiek moe si z kontek-
stu domyli poprawnego zapisu. Jest to funkcja
programu, za pomoc ktrej mona definiowa
ABC Excel 2016 PL
ograniczenia okrelajce, jakie dane mog lub powinny zosta wprowadzone

w komrce.
Sprawdzanie poprawnoci danych mona skonfigurowa tak, aby uniemoliwi

uytkownikom wprowadzanie nieprawidowych danych. Mona te zezwala
uytkownikom na wprowadzanie nieprawidowych danych, ale ustawi dla nich
ostrzeenia, gdy bd prbowa wpisywa je w komrce. Excel bdzie sprawdza,
czy dane maj prawidowy format lub warto. Korzystajc z funkcji sprawdza-
nia poprawnoci danych, naley pamita, e nie zabezpiecza ona cakowicie
przed popenieniem bdu. Jeeli na przykad w danej komrce ma by wpi-
sany NIP i wprowadzimy odpowiedni liczb cyfr, to program moe uzna, e
wszystko jest w porzdku, cho moglimy popeni tzw. czeski bd lub zamieni
dane pomidzy dwoma wierszami. Mimo tych niedoskonaoci warto korzysta
z komputerowej weryfikacji danych, gdy pozwala ona na zmniejszenie liczby po-
myek. Duo atwiej jest wprowadzi od razu zapis poprawnie ni potem odszuka
bdny.
Aby uaktywni weryfikacj danych, zaznacz jedn komrk lub wiksz liczb
komrek, ktrych zawarto ma by sprawdzana.
Jak zaznaczy wicej ni jedn komrk, opisano w rozdziale 4.

Nawigacja i zaznaczanie.
Nastpnie na karcie Dane (Data) w grupie Narzdzia danych (Data Tools) kliknij
przycisk Poprawno danych (Data Validation) (rysunek 13.1).
Rysunek 13.1.
Zaznaczona
komrka
i przycisk
Poprawno
danych (Data
Validation)
Zostanie wywietlone okno Sprawdzanie poprawnoci danych (Data Validation).

Kliknij kart Ustawienia (Settings) (rysunek 13.2).
160
Weryfikacja danych
Rysunek 13.2. Fragment okna Sprawdzanie poprawnoci danych (Data Validation)
W tej czci okna mona zdefiniowa kryteria, ktre powinny by speniane przez
poprawne dane. Z listy Dozwolone (Allow) naley wybra kategori dozwolonych
danych. W zalenoci od typu dozwolonych danych zmienia si wygld pozo-
staej czci okna. W przykadzie wybrano akceptowanie danych dziesitnych
(Decimal) (rysunek 13.3).
Rysunek 13.3.
Typ
akceptowanych
danych
Z listy Wartoci danych (Data) mona wybra warunek, ktry maj spenia dane.
W przykadzie zostaa zaznaczona opcja midzy (between) (rysunek 13.4).
W polach Minimum (Minimum) i Maksimum (Maximum) wpisz wartoci kracw

przedziau (rysunek 13.5).
Jeeli zostanie zaznaczona opcja Ignoruj puste (Ignore blank), warto pustych
komrek nie bdzie analizowana (rysunek 13.5).
Na karcie Komunikat wejciowy (Input Message) po zaznaczeniu pola Pokazuj ko-

munikat wejciowy przy wyborze komrki (Show input message when cell is selec-
ted) aktywne staj si dwa pozostae pola (rysunek 13.6). W polu Tytu (Title)
mona wpisa tytu komunikatu, natomiast w polu Komunikat wejciowy (Input
Message) jego tre.
161
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 13.4.
Zakres
akceptowanych
wartoci
Rysunek 13.5.
Zakres
akceptowanych
wartoci
Po umieszczeniu przez uytkownika kursora w komrce, do

ktrej przypisano komunikat wejciowy, komunikat ten jest
wywietlany. Moe peni na przykad funkcj podpowiedzi
dotyczcej wymaga, jakie powinny spenia dane, aby zostay
uznane za poprawne.
162
Weryfikacja danych
Rysunek 13.6.
Tre
komunikatu
Po klikniciu karty Alert o bdzie (Error Alert) wywietlane jest okno (rysunek 13.7),
w ktrym mona okreli sposb reakcji programu na wprowadzenie danych
niespeniajcych kryteriw wyrnionych na karcie Ustawienia (Settings).
Rysunek 13.7.
Z listy Styl
(Style)
wybieramy
sposb reakcji
na bd
163
ABC Excel 2016 PL
W polu Styl (Style) naley wybra rodzaj ostrzeenia:

Zatrzymaj (Stop) nie pozwoli na wprowadzenie niepoprawnych danych.
Ostrzeenie (Warning) spowoduje, e program bdzie tylko informowa
o wykrytych nieprawidowociach.
Informacje (Information) sprawi, e wywietlany bdzie komunikat
informujcy o tym, e dane nie speniaj zadanych kryteriw.
Aby zatwierdzi ustawienia, kliknij przycisk OK.
Gdy zaznaczysz komrk, dla ktrej okrelono kryteria sprawdzania poprawno-

ci danych, wywietlana bdzie podpowied dotyczca akceptowanych warto-
ci (rysunek 13.8).
Rysunek 13.8.
Elektroniczny
sufler
przypomina
o ograniczeniu
Jeeli mimo to wprowadzimy niepoprawne dane, zostanie wywietlony komunikat

o bdzie (rysunek 13.9).
Rysunek 13.9.
Komunikat
wejciowy
i domylny
alert o bdzie
Tre komunikatu o bdzie

Jeeli nie zdefiniujemy treci alertu (rysunek 13.7), Excel wywietli tre domyln.
Nie zawsze jest ona najlepiej dostosowana do rodzaju wprowadzanych danych.
Na szczcie moemy zdefiniowa wygld komunikatu (rysunek 13.10).
164
Weryfikacja danych
Rysunek 13.10.
Alert o bdzie
zdefiniowany
przez
uytkownika
Gdy wprowadzimy dane, ktre nie speniaj warunku poprawnoci, zostanie wy-
wietlona spersonalizowana tre alertu (rysunek 13.11).
Rysunek 13.11. Jako tytu i tre komunikatu zostay wywietlone informacje

wprowadzone przez uytkownika
165
ABC Excel 2016 PL
Ograniczanie wprowadzania danych

do wartoci na licie rozwijanej
Innym sposobem na zmniejszenie moliwoci popenienia pomyki podczas wpro-
wadzania danych jest zdefiniowanie wartoci, ktre mog wystpowa w komr-
kach. Takie uproszczenie mona zastosowa na przykad w przypadku stawek
podatku VAT czy jednostek miary.
Aby wartoci mona byo wybiera z listy, musimy zaznaczy komrki, ktre bd
objte tym sposobem sprawdzania poprawnoci danych (rysunek 13.12). Na karcie
Dane (Data) w sekcji Narzdzia danych (Data Tools) kliknij przycisk Poprawno
danych (Data Validation).
Rysunek 13.12.
Poprawno
danych bdzie
sprawdzana
w zaznaczonym
obszarze
W oknie dialogowym Sprawdzanie poprawnoci danych (Data Validation) kliknij

kart Ustawienia (Settings) (rysunek 13.13). W polu Dozwolone (Allow) wybierz
pozycj Lista (List).
Kliknij pole rdo (Source) (rysunek 13.14). Wpisz list wartoci oddzielonych se-
paratorami listy systemu Microsoft Windows (domylnie rednikami).
166
Weryfikacja danych
Rysunek 13.13.
Dane bdzie
mona
wprowadza
z listy
Rysunek 13.14.
Dane bdzie
mona
wprowadza
z listy
Sprawd, czy pole wyboru Rozwinicia w komrce (In-cell dropdown) jest za-
znaczone. Jeli tak nie jest, nie bdzie mona zobaczy strzaki rozwijania obok
komrki.
167
ABC Excel 2016 PL
Domylnie pustej komrce jest przypisana warto zero. Aby uniemoliwi przy-
jcie jako poprawnej wartoci niewprowadzonej przez uytkownika, wyczy
pole wyboru Ignoruj puste (Ignore blank).
Opcjonalnie moesz wczy wywietlanie komunikatu wejciowego przy klik-

niciu komrki.
Pusta komrka ma domylnie warto rwn zero.
Zapisz wprowadzone ustawienia, klikajc przycisk OK.
Do komrek z uaktywnion opcj sprawdzania danych mona wprowadza tylko

wartoci z listy (rysunek 13.15).
Rysunek 13.15. Zdefiniowanie zbioru wartoci zajo nieco czasu, ale ich wprowadzanie
zostao znacznie uproszczone
Prba wpisania z klawiatury wartoci nienalecej do predefiniowanego zbioru

powoduje wywietlenie komunikatu (rysunek 13.16).
Rysunek 13.16. Reakcja arkusza na prb wprowadzenia danych nienalecych

do zestawu dozwolonych wartoci
168
Weryfikacja danych
Podsumowanie
Aby ograniczy moliwo wprowadzania danych do nalecych
do przedziau wartoci, zaznacz komrki, ktrych zawarto ma by
sprawdzana. Na karcie Dane (Data) w grupie Narzdzia danych (Data
Tools) kliknij polecenie Poprawno danych (Data Validation). W oknie
Sprawdzanie poprawnoci danych (Data Validation) zdefiniuj kryteria,
ktre powinny by speniane przez poprawne dane.
Aby ograniczy moliwo wprowadzania danych do znajdujcych si na
licie, zaznacz komrki, ktrych zawarto ma by sprawdzana. Na karcie
Dane (Data) w grupie Narzdzia danych (Data Tools) kliknij polecenie
Poprawno danych (Data Validation). W oknie Sprawdzanie poprawnoci
danych (Data Validation) okrel kryteria, ktre powinny spenia
poprawne dane.
Komrka pusta ma warto zero.
169
ABC Excel 2016 PL
170
14
FORMUY

Czym si rni funkcja od formuy.
Od jakiego znaku powinna si rozpoczyna
formua.
Co moe by argumentem formuy.
Czy mona sprawdzi, ktre komrki
arkusza zawieraj dane, a ktre wyniki.
W programie Excel jest wbudowanych ponad 300

funkcji. Aby atwiej byo si nimi posugiwa, zostay
one podzielone na grupy. Podstaw podziau jest ob-
szar zastosowa. Wrd kategorii moemy znale
funkcje: finansowe, czasu, matematyczne, statystycz-
ne, wyszukiwania adresu, bazy danych, tekstowe,
logiczne, informacyjne, inynierskie, moduu, zgod-
noci i sieci Web. Sporo! Moim zdaniem bogactwo
narzdzi decyduje o moliwociach arkusza Excel.
Funkcje mona wykorzysta do budowy formu,

ktre naley wpisywa w pasku formuy.
ABC Excel 2016 PL
Kada formua programu Excel musi si rozpoczyna od znaku rwnoci. Po nim

trzeba wprowadzi nazw funkcji, argumenty i operatory arytmetyczne.
Argumentami mog by: wartoci liczbowe, adresy komrek, funkcje wbudowa-

ne w programie Excel oraz funkcje zdefiniowane przez uytkownika.
Tyle teorii wystarczy, aby rozpocz praktyczne poznawanie zastosowa for-

mu. Utworzymy najpierw arkusz zawierajcy list towarw. Gdy stan magazy-
nu bdzie mniejszy od wartoci progowej, przy nazwie towaru zostanie wy-
wietlona informacja o koniecznoci uzupenienia zapasu.
W przykadzie rzeczywist warto zapasu naley wpisa rcznie. W programie

uytkowym powinna by ona automatycznie aktualizowana podczas wysta-
wiania dokumentw magazynowych, czyli przy przyjmowaniu i wydawaniu to-
warw.
Naley zatem utworzy tabel. W kolumnach powinny by zapisane: nazwa

towaru, stan magazynu oraz minimalny stan magazynu (rysunek 14.1).
Rysunek 14.1.
Wykaz towarw
Do porwnywania wartoci rzeczywistej z progow mona wykorzysta funkcj

JEELI (IF).
Ma ona nastpujc skadni: =JEELI(warunek;prawda;fasz), gdzie:
warunek (logical_test) okrelony przez uytkownika warunek logiczny;
prawda (value_if_true) operacja wykonywana, gdy warunek logiczny

jest speniony;
172
Formuy
fasz (value_if_false) operacja wykonywana, gdy warunek nie jest

speniony.
Warunek logiczny moe by okrelony za pomoc operatorw porwnania

(tabela 14.1).
Tabela 14.1. Operatory porwnania
Operator Znaczenie
= rwny
> wikszy ni
< mniejszy ni
>= wikszy ni lub rwny
<= mniejszy ni lub rwny
<> nierwny
Aby arkusz generowa informacj o potrzebie uzupenienia zapasw, naley doda

kolumn Zamwienie (rysunek 14.2).
Rysunek 14.2.
Porwnywanie
stanu magazynu
z wartoci
progow
W komrce D1 mona wpisa nagwek kolumny. W komrce D2 naley wpisa

formu. Bdzie ona miaa na przykad posta:
=JEELI(B2<C2;"Tak!";"Nie")
lub w anglojzycznej wersji programu:

=IF(B2<C2;"Tak!";"Nie")
173
ABC Excel 2016 PL
Jak naley odczyta powyszy zapis? Jeeli warto wpisana w komrce B2 jest
mniejsza od wartoci wpisanej w komrce C2, wstaw sowo Tak!. Jeeli warto
wpisana w komrce B2 jest nie mniejsza od wartoci wpisanej w komrce C2,
wstaw sowo Nie.
Aby umieci formu w komrce D2, kliknij t komrk, a nastpnie wpisz wyra-
enie i zatwierd je, naciskajc klawisz Enter.
W analogiczny sposb wypenij komrki od D3 do D14. Nie trzeba w tym celu

wpisywa w kadej komrce formuy wystarczy, e klikniesz komrk D2
i skopiujesz jej zawarto do schowka (kombinacja klawiszy Ctrl+C). Nastpnie
zaznacz obszar od D3 do D14 i wklej do niego zawarto schowka (kombinacja
klawiszy Ctrl+V).
W celu sprawdzenia poprawnoci formuy kliknij komrk D14. Program

zaktualizuje numery analizowanych komrek. S one oznaczone jako B14 i C14
(rysunek 14.3). Klikajc kolejno komrki od D3 do D13, mona si przekona, e
porwnywane s zawartoci komrek lecych w tym samym wierszu.
Rysunek 14.3.
Podczas
kopiowania
formuy numery
komrek s
aktualizowane
Wpisujc rne wartoci w kolumnach B i C, mona sprawdzi, czy generowanie

informacji o potrzebie wystawienia zamwienia jest poprawne.
W arkuszu pokazanym na rysunku 14.2 wykorzystalimy jedn funkcj. Aby

uzyska informacje o innych funkcjach wbudowanych w programie Excel,
wywietl wstk Formuy (Formulas). W sekcji Biblioteka funkcji (Function Li-
brary) kliknij ikon Wstaw funkcj (Insert Function) (rysunek 14.4).
174
Formuy
Rysunek 14.4. Wstawianie funkcji
Po chwili na ekranie pojawi si okno Wstawianie funkcji (Insert Function) (ry-

sunek 14.5).
Rysunek 14.5.
Okno
Wstawianie
funkcji (Insert
Function)
Jeeli nie znasz nazwy funkcji, ale wiesz, jakie zadania powinna ona wykonywa,
moesz wpisa te dane w polu Wyszukaj funkcj (Search for a function). Po klik-
niciu przycisku Przejd (Go) zostanie wywietlony wynik wyszukiwania funkcji
speniajcej zadane kryterium (rysunek 14.6).
Gdy wiesz, do jakiej kategorii naley funkcja, ktrej chcesz uy, rozwi list Lub
wybierz kategori (Or select a category). Spowoduje to wywietlenie w polu Wybierz
funkcj (Select a function) listy funkcji nalecych do danej kategorii. Po klikniciu
nazwy funkcji w dolnej czci okna Wstawianie funkcji (Insert Function) wy-
wietlana jest informacja o skadni funkcji. Pod ni widoczny jest skrcony opis
(rysunek 14.7). Kliknicie przycisku OK powoduje wstawienie funkcji.
175
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 14.6.
Niektre sowa
kluczowe
skutecznie
zawaj
liczb wynikw
Rysunek 14.7.
Informacja
o funkcji
PODAJ.POZYCJE
176
Formuy
Wywietlanie formu
W komrkach arkusza widoczne s wyniki. Skd wiadomo, czy jest to warto wpi-
sana, czy wyliczona? Na stwierdzenie tego s dwa sposoby. Po klikniciu komrki
wywietlana jest na pasku formuy zawarto komrki (rysunek 14.8).
Rysunek 14.8. Zawarto komrki wywietlana jest na pasku formuy
Co zrobi, gdy arkusz skada si z wielu komrek? Czy kad trzeba wybra? Na
szczcie nie. Wystarczy klikn przycisk Poka formuy (Show formulas). Spo-
woduje to wywietlenie zawartoci wszystkich komrek zawierajcych formuy
(rysunek 14.9).
Rysunek 14.9.
Wywietlona
zostaa
rzeczywista
zawarto
komrek
177
ABC Excel 2016 PL
Podsumowanie
Formuy s budowane z funkcji. Funkcje s instalowane
wraz z programem Excel.
Kada formua programu Excel musi si rozpoczyna od znaku rwnoci.
Po nim trzeba wprowadzi nazw funkcji, argumenty i operatory
arytmetyczne.
Argumentami formu mog by: wartoci liczbowe, adresy komrek,
funkcje wbudowane w programie Excel oraz funkcje zdefiniowane
przez uytkownika.
eby w caym arkuszu sprawdzi, ktre komrki maj zawarto
wpisan, a ktre wyliczon, naley klikn przycisk Poka formuy
(Show Formulas).
178
15
KONFIGUROWANIE
PROGRAMU

Kiedy zmiany wprowadzone
w ustawieniach programu przez jednego
uytkownika nie maj wpywu na ustawienia
programu, z ktrych korzystaj inni
uytkownicy.
Jak uzyska dostp do okna konfiguracji
programu Excel.
Czy mona zablokowa moliwo edycji
bezporednio w komrkach.
Program komputerowy jest instalowany z domyl-

nymi ustawieniami. W praktyce czsto okazuje si,
e te domylne parametry nie odpowiadaj naszym
potrzebom. Na szczcie mona je zmieni, dziki
czemu program moe si sta wygodniejszy w ob-
sudze. Aby uzyska dostp do okna konfiguracyjne-
go, naley kolejno wybra polecenia Plik/Opcje (File/
Options) (rysunek 15.1).
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 15.1.
Otwieranie okna
konfiguracyjnego
Jeeli komputera uywa wicej ni jedna osoba, ale kada

ma w rodowisku Windows utworzone osobne konto
(profil), zmiany wprowadzone w ustawieniach programu
przez jednego uytkownika nie maj wpywu na ustawienia
programu, z ktrych korzystaj inni uytkownicy.
Wybranie polece Plik/Opcje (File/Options) powoduje wywietlenie okna Opcje

programu Excel (Excel Options). O tym, jak rozliczne moliwoci konfiguracji daje
program Excel, mona si przekona po obejrzeniu tego okna. Zostao ono po-
dzielone a na 10 sekcji (rysunek 15.2).
W kadej sekcji zgrupowano opcje zgodne pod wzgldem tematycznym z nazw

widniejc na przycisku. Podstawowe opcje zostay zebrane na karcie Oglne
(General) (rysunek 15.3).
180
Konfigurowanie programu
Rysunek 15.2.
Okno
konfiguracyjne
programu Excel
nazwy sekcji
Rysunek 15.3. Okno konfiguracyjne programu Excel ustawienia oglne
181
ABC Excel 2016 PL
W grnej czci okna widoczne s pola pozwalajce na zmian wygldu okna

oraz wczanie i wyczanie funkcjonalnoci. Wybr zaley od preferencji uyt-
kownika.
Wprowadzajc zmiany w konfiguracji programu, pamitaj o tym,

aby zmieni tylko jedno ustawienie. Po przetestowaniu bdziesz
mg zadecydowa, czy chcesz korzysta z nowej wersji, czy
wolisz przywrci poprzednie ustawienia. Jeeli zmienisz kilka
parametrw, trudno bdzie Ci okreli, jaki wpyw maj
one na dziaanie programu.
W rodkowej czci okna widoczne s listy: Uyj tej czcionki jako domylnej (Use
this as the default font) i Rozmiar czcionki (Font size). Mona z nich wybra do-
mylny krj i rozmiar czcionki Excela.
W polu Widok domylny dla nowych arkuszy (Default view for new sheets) mona
wybra sposb wywietlania nowych arkuszy. Do wyboru s: Widok normalny
(Normal View), Podgld podziau stron (Page Break Preview) oraz Widok ukadu
stron (Page Layout View). Wybierz taki widok, z ktrego najczciej korzystasz
podczas pracy z nowym arkuszem.
W polu Docz nastpujc liczb arkuszy (Include this many sheets) mona wpisa
liczb skoroszytw, ktre bd tworzone podczas otwierania kadego dokumentu
programu Excel.
W polu Nazwa uytkownika (User Name) mona wpisa personalia, ktre maj by
wywietlane jako dane autora dokumentu.
Jeeli zaznaczysz opcj Zawsze uywaj tych wartoci, niezalenie od logowania

w pakiecie Office (Always use these values regardless of sign in to Office), zdefi-
niowane parametry bd przypisane do instalacji pakietu, a nie do danych, ktre
podano podczas logowania.
Z listy To pakietu Office (Office Background) mona wybra to pakietu. Na ilu-

stracjach w ksice zosta pokazany motyw Chmury (Clouds).
Z listy Motyw pakietu Office (Office Theme) mona wybra wersj kolorystyczn
pakietu. Na ilustracjach w ksice zosta pokazany motyw Kolorowy (Colorful).
Excel moe by uywany do otwierania dokumentw utworzonych nie tylko w pa-

kiecie Excel. Po klikniciu przycisku Programy domylne... (Default Programs...)
zostaje wywietlone okno (rysunek 15.4), w ktrym mona zdefiniowa skojarze-
nia rozszerze plikw z programem Excel.
182
Rysunek 15.4. Zaznaczenie obok rozszerzenia wskazuje, e istnieje skojarzenie
W jednym systemie operacyjnym moe by zainstalowanych kilka programw

do otwierania arkuszy kalkulacyjnych. Jeeli po klikniciu arkusza chcesz wybra
program, w ktrym arkusz ma zosta otwarty, zaznacz opcj Powiadom mnie, gdy
program Microsoft Excel nie jest programem domylnym do wywietlania i edyto-
wania arkuszy kalkulacyjnych (Tell me if Microsoft Excel isnt the default pro-
gram for viewing and editing spreadsheets).
Aby podczas uruchamiania programu wywietlany by ekran startowy, zaznacz

opcj Poka ekran startowy podczas uruchamiania tej aplikacji (Show the Start
screen when this application starts).
Liczba ostatnio uywanych dokumentw

Kliknij przycisk Zaawansowane (Advanced). Przewi zawarto okna w d. W sekcji
Wywietlanie (Display) znajduje si pole Poka t liczb niedawno uywanych
skoroszytw (Show this number of Recent Workbooks) (rysunek 15.5).
183
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 15.5. Maksymalna liczba ostatnio uywanych arkuszy
Liczba ta ogranicza od gry zbir zapamitanych arkuszy Excela, ktre byy ostat-
nio uywane. Dostp do nich mona uzyska po wybraniu polece: Plik/Otwrz/
Ostatnie (File/Open/Recent) (rysunek 15.6).
Rysunek 15.6. Fragment listy ostatnio uywanych arkuszy
Szybki dostp do ostatnio uywanych

dokumentw
Kliknij przycisk Zaawansowane (Advanced). Przewi zawarto okna w d.
W sekcji Wywietlanie (Display) znajduje si pole Szybki dostp do tej liczby ostat-
nio uywanych skoroszytw (Quickly access this number of Recent Workbooks)
(rysunek 15.7).
Rysunek 15.7. Maksymalna liczba ostatnio uywanych arkuszy widocznych na licie

szybkiego dostpu
Liczba ta ogranicza od gry zbir zapamitanych arkuszy Excela, ktre byy ostatnio
uywane i s dostpne po wybraniu polece Plik/Otwrz (File/Open) (rysunek 15.8).
184
Rysunek 15.8.
W dolnej czci
okna widoczna
jest lista ostatnio
uywanych
arkuszy
Zapisywanie dokumentw
Kliknij przycisk Zapisywanie (Save) (rysunek 15.9). Odszukaj sekcj Zapisywanie
skoroszytw (Save workbooks).
Redagowany dokument znajduje si w pamici RAM komputera. Nieoczekiwane

przerwanie pracy komputera (na przykad na skutek braku zasilania) powoduje
utrat aktualnej postaci dokumentu. Po ponownym uruchomieniu sprztu ar-
kusz mona wczyta z pliku zapisanego na noniku.
185
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 15.9. Opcje zapisywania skoroszytw
Zazwyczaj zajci prac nie mylimy o zapisywaniu dokumentu. Na szczcie

moemy to zadanie zleci oprogramowaniu. Wystarczy, e zaznaczymy opcj Za-
pisz informacje Autoodzyskiwania co (Save AutoRecover information every). Od
tego momentu kopie bd wykonywane regularnie. Domylnie s zapisywane
co 10 minut. Zwikszenie czstotliwoci autozapisu spowoduje lepsz ochron
efektw naszej pracy, ale jednoczenie moe spowolni prac komputera.
W polu Lokalizacja pliku Autoodzyskiwania (AutoRecover file location) widoczna

jest cieka dostpu do folderu, w ktrym zapisywane s pliki uytkownika.
Mona j zmieni, wpisujc now ciek.
Excel 2016 domylnie zapisuje pliki we wasnym formacie. Jeeli arkusze maj
by odczytywane przez starsze wersje Excela lub przez inne programy typu arkusz
kalkulacyjny, z listy Zapisz pliki w nastpujcym formacie (Save files in this format)
naley wybra odpowiedni format (rysunek 15.10). Kliknicie ikony oznaczonej
symbolem dyskietki spowoduje zapisanie biecego dokumentu w formacie
wybranym z listy.
Pliki otwierane wraz z Excelem

Wraz z uruchamianiem programu Excel mog by wczytywane pliki z okrelonej
lokalizacji. W tym celu naley j wpisa w polu Przy uruchomieniu otwrz wszyst-
kie pliki w (At startup, open all files in). Pole to jest dostpne po klikniciu przycisku
Zaawansowane (Advanced) (rysunek 15.11).
Zabezpieczanie przed nieumylnym

zmodyfikowaniem arkusza
O ile wprowadzenie przypadkowej zmiany w tekcie atwo jest wykry, o tyle
omykowe zastpienie liczby w arkuszu moe zosta niezauwaone. Na szczcie
Excel jest wyposaony w kilka rodzajw zabezpiecze.
186
Rysunek 15.10.
Zmiana
domylnego
formatu pliku
Rysunek 15.11. Wraz z arkuszem mog by uruchamiane na przykad makropolecenia
Kliknij przycisk Zaawansowane (Advanced) (rysunek 15.12).
W sekcji Opcje edycji (Editing options) widoczna jest opcja Zezwalaj na edyto-
wanie bezporednio w komrkach (Allow editing directly in cells). Jej zaznaczenie
powoduje, e przejcie do trybu edycji komrki jest moliwe po klikniciu komr-
ki. Jeeli pole nie zostanie zaznaczone, w celu edytowania komrki trzeba j zazna-
czy, a nastpnie klikn pasek formuy. Usunicie zaznaczenia stanowi zabezpie-
czenie przed przypadkowym wprowadzeniem zmian.
187
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 15.12. Komrki mona zabezpieczy przed przypadkowym wprowadzeniem

zmian
Innym rodzajem zabezpieczenia przed nieumylnym zmodyfikowaniem arkusza

jest zaznaczenie opcji Ostrzegaj przy zastpowaniu komrek (Alert before overwri-
ting cells). Zanim zawarto komrki zostanie zmieniona, wywietli si ostrzeenie.
Domylnie po naciniciu klawisza Enter przez uytkownika zaznaczenie prze-

suwa si o jedn komrk w d. Aby opcja ta bya aktywna, pole Przenie zazna-
czenie po naciniciu klawisza Enter (After pressing Enter, move selection) musi
by zaznaczone. Kierunek przesunicia zaznaczenia naley wybra z listy Kierunek
(Direction).
Maksymalizacja obszaru
wywietlania arkusza
Obszar ekranu przeznaczony na wywietlanie arkusza mona zmaksymalizowa,
ukrywajc niektre elementy.
Jeeli chcemy ukry pasek formuy, naley usun zaznaczenie z pola Poka pasek
formuy (Show formula bar) (rysunek 15.13). Stanowi to utrudnienie przy edytowa-
niu formuy, lecz nie uniemoliwia tego. Jeeli chcesz przeglda arkusze, a nie je
edytowa ukrywajc pasek formuy, moesz zyska nieco miejsca na wywietla-
nie dokumentu.
Inn metod zwikszania obszaru, na ktrym mog by wywietlane dane, jest

ukrycie nagwkw wierszy i kolumn. W tym celu naley klikniciem usun za-
znaczenie z pola Poka nagwki wierszy i kolumn (Show row and column he-
aders) (rysunek 15.14).
188
Rysunek 15.13. Ukrycie paska formuy zwiksza powierzchni wywietlania komrek

i zabezpiecza przed przypadkowym wprowadzeniem zmian
Rysunek 15.14. Nagwki wierszy i kolumn niekiedy nie s potrzebne.

Zawsze po wywietleniu zajmuj miejsce na ekranie. Ukrycie ich
powoduje, e wicej miejsca bdzie na wywietlanie danych.
Kolejnymi elementami, ktrych wywietlanie mona zablokowa, s paski prze-
wijania. Aby ukry poziomy pasek przewijania, naley usun zaznaczenie z pola
Poka pasek przewijania poziomego (Show horizontal scroll bar). W celu ukrycia
pionowego paska przewijania trzeba usun zaznaczenie z pola Poka pasek
przewijania pionowego (Show vertical scroll bar) (rysunek 15.15).
Rysunek 15.15. Paski przewijania rwnie mona ukry
Podsumowanie
Jeeli komputera uywa kilka osb, ale kada z nich ma w rodowisku
Windows utworzone osobne konto (profil), zmiany wprowadzone
w ustawieniach programu przez jednego uytkownika nie maj wpywu
na ustawienia programu, z ktrych korzystaj inni uytkownicy.
Wybranie polece Plik/Opcje (File/Options) powoduje wywietlenie okna
Opcje programu Excel (Excel Options). Korzystajc z niego, mona
wprowadzi zmiany w konfiguracji.
W sekcji Opcje edycji (Editing options) widoczna jest opcja Zezwalaj na
edytowanie bezporednio w komrkach (Allow editing directly in cells).
Usunicie z niej zaznaczenia powoduje, e edycja zawartoci komrki
bdzie moliwa tylko w pasku formuy.
189
ABC Excel 2016 PL
190
16
WYKRESY

Od czego naley rozpocz tworzenie
wykresu.
Za pomoc ktrego klawisza mona
wygenerowa wykres.
Czy po otwarciu wykresu mona zmieni
jego typ.
Wpisanie danych do arkusza, uporzdkowanie ich

i wykonanie oblicze to nie koniec, ale dopiero po-
cztek pracy. Kolejnym etapem jest interpretacja
wynikw i przekonanie odbiorcw o susznoci
wnioskw. Nic tak nie trafia do przekonania jak
umiejtnie zrobione rysunki. Na szczcie Excel
zosta wyposaony w szereg narzdzi uatwiajcych
wykonywanie wykresw.
ABC Excel 2016 PL
Szybkie tworzenie wykresw

Tworzenie wykresu naley rozpocz od zaznaczenia obszaru, ktry zawiera dane
przeznaczone do umieszczenia na wykresie (rysunek 16.1).
Rysunek 16.1.
Zaznaczony
obszar arkusza
Kolejnym krokiem jest nacinicie klawisza funkcyjnego F11. Po chwili na ekranie

pojawi si gotowy wykres (rysunek 16.2).
Rysunek 16.2. Wykres utworzony z zaznaczonych danych
192
Wykresy
Tabela z danymi (rysunek 16.1) zostaa zamieniona na wykres (rysunek 16.2).

Korzystajc z szybkiej procedury tworzenia wykresw, jestemy zdani na domylne
parametry Excela. Wykres jest typu kolumnowego, kolory za nie s najlepiej
dostosowane do wydruku na czarno-biaych drukarkach. Wygld wykresu mona
zmieni, korzystajc z narzdzi dostpnych w oknie programu Excel.
W prawym grnym rogu wykresu widoczne s trzy ikony. Plusem oznaczona jest
ikona Elementy wykresu (CHART ELEMENTS) (rysunek 16.3). Po klikniciu jej
wywietlana jest lista skadnikw wykresu. Na rysunkach od 16.4 do 16.12 po-
kazano, gdzie na wykresie znajduj si poszczeglne elementy.
Rysunek 16.3.
Z dziewiciu
elementw
widoczne s
tylko trzy
Rysunek 16.4. Wykres z osiami (Axes)
193
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 16.5. Wykres z tytuami osi (Axis Titles)
Rysunek 16.6. Wykres z tytuem wykresu (Chart Title)
194
Wykresy
Rysunek 16.7. Wykres z etykietami danych (Data Labels)
Rysunek 16.8. Wykres z tabel danych (Data Table)
195
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 16.9. Wykres ze supkami bdw (Error Bars)
Rysunek 16.10. Wykres z liniami siatki (Gridlines)
196
Wykresy
Rysunek 16.11. Wykres z legend (Legend)
Rysunek 16.12. Wykres z lini trendu (Trendline)
197
ABC Excel 2016 PL
Pdzlem oznaczona jest ikona Style wykresu (Chart Styles) (rysunek 16.13). Po jej
klikniciu wywietlana jest lista miniatur stylw wykresu i zestaww kolorw.
Rysunek 16.13.
Jednym
klikniciem
mona zmieni
styl i schemat
kolorw
wykresu
Lejkiem oznaczona jest ikona Filtry wykresu (Chart Filters) (rysunek 16.14). Po jej
klikniciu wywietlana jest lista punktw danych i nazw. Na wykresie widoczne
s zaznaczone elementy.
Korzystajc z ikon (rysunki 16.13 i 16.14), mona wprowadzi szybkie zmiany

w wykresach. Nie wyczerpuj one jednak wszystkich moliwoci modyfikacji
wykresu.
Formatowanie wykresw
Formatowanie wykresu naley rozpocz od wskazania programowi, co chcemy
zmieni. W tym celu naley klikn wykres.
Nastpnie w sekcji Narzdzia wykresw (Chart Tools) kliknij kart Formatowanie

(Format) (rysunek 16.15).
198
Wykresy
Rysunek 16.14.
Widoczne
s wszystkie
elementy,
ktre zostay
zaznaczone
na rysunku 16.1
Rysunek 16.15. Karta Formatowanie (Format) znajduje si w sekcji Narzdzia wykresw

(Chart Tools)
W lewej czci wstki umieszczona jest rozwijana lista Elementy wykresu (CHART
ELEMENTS). Mona z niej wybra element wykresu, ktry bdzie formatowany
(rysunek 16.16).
Formatowanie wykresu rozpoczniemy od wybrania pozycji Obszar wykresu

(Plot Area). Po zaznaczeniu jej na licie naley klikn przycisk Formatuj zaznacze-
nie (Format Selection) (rysunek 16.17).
Po chwili na ekranie zostanie wywietlone okno. Jego zawarto zalena jest od tego,
ktry element wykresu wybrano do formatowania (rysunek 16.16). Okno Formato-
wanie obszaru wykresu (Format Plot Area) pokazano na rysunku 16.18.
199
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 16.16.
Lista skadnikw
wykresu.
Zawarto jej
zalena jest
od widocznych
na wykresie
elementw
Rysunek 16.17. Przycisk formatowania zaznaczonego elementu wykresu
Rysunek 16.18.
Okno
umoliwiajce
formatowanie
zaznaczonego
elementu
wykresu
Jeeli chcesz formatowa inny obszar wykresu, kliknij czarn strzak znajdujc
si obok napisu Opcje wykresu (Plot Area Options) i z rozwinitej listy wybierz
dany element (rysunek 16.19).
Rysunek 16.19.
Edytowana
bdzie o
pozioma
(Horizontal
(Category) Axis)
200
Wykresy
Po klikniciu przycisku Rozmiar i waciwoci (Size & Properties) wywietlane s

atrybuty pooenia tekstu na ekranie (rysunek 16.20).
Rysunek 16.20.
Pooenie
opisw osi
mona zmienia
Najczciej modyfikowane s dwa atrybuty. Z listy Wyrwnanie w pionie (Ver-

tical alignment) mona wybra lini, do ktrej zostanie wyrwnany tekst (ry-
sunek 16.21).
Rysunek 16.21.
Warianty
wyrwnywania
tekstu
Z listy Kierunek tekstu (Text direction) mona wybra kierunek, w jakim bdzie
bieg napis (rysunek 16.22).
201
ABC Excel 2016 PL
Aby wybrane parametry zostay zastosowane do tekstu, naley klikn przy-

cisk OK.
Rysunek 16.22.
Warianty
kierunku biegu
tekstu
Projektowanie wykresw
Nawet po utworzeniu wykresu mona zmieni jego typ. W sekcji Narzdzia wy-
kresw (Chart Tools) kliknij kart Projektowanie (Design) (rysunek 16.23).
Rysunek 16.23. Narzdzia do zmiany wygldu wykresu znajduj si na karcie

Projektowanie (Design)
Kliknij przycisk Zmie typ wykresu (Change Chart Type) (rysunek 16.24).
Rysunek 16.24.
Przycisk Zmie
typ wykresu
(Change Chart
Type)
Zostanie wywietlone okno Zmienianie typu wykresu (Change Chart Type) (ry-
sunek 16.25). Prac uatwia obrazkowe menu z miniaturami typw wykresw.
Kliknij jedn z nich, a nastpnie przycisk OK.
202
Wykresy
Rysunek 16.25. Na podstawie miniatury mona si domyli, jak bdzie wyglda

wykres po zastosowaniu nowej szaty graficznej
Na dole wykresu widoczne jest pole legendy (rysunek 16.26).
W polu tym mona zmieni krj czcionki. W tym celu naley klikn je prawym
przyciskiem myszy i z menu podrcznego wybra polecenie Czcionka... (Font...)
(rysunek 16.27), a nastpnie ustawi odpowiednie parametry czcionki.
Analogicznie mona zmieni krj czcionki tytuu wykresu oraz opisu osi kategorii
(rysunek 16.28).
Aby pod wykresem umieci tabel z danymi, ktre zostay wykorzystane do

jego utworzenia, naley klikn ikon Dodaj element wykresu (Add Chart Element)
i z rozwijanego menu wybra pozycj Tabela danych (Data Table), a nastpnie
wskaza sposb dodania tabeli (rysunek 16.29).
203
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 16.26. Wykres mona nadal formatowa
Rysunek 16.27.
Menu podrczne
legendy
Tabela pojawi si w wybranym miejscu wykresu (rysunek 16.30).
Chcc zmieni waciwoci wykresu, mona klikn prawym przyciskiem myszy jego
element. Do waciwoci naley na przykad to wykresu (rysunek 16.31).
Po klikniciu strzaki widocznej obok ikony Wypenienie (Fill) wywietla si okno

wyboru koloru. Prbka koloru uytego do wypenienia obszaru jest wyrniona
w ramce (rysunek 16.32).
204
Wykresy
Rysunek 16.28. Wszystkie napisy zostay wykonane z wykorzystaniem tego samego

kroju czcionki
Rysunek 16.29.
Miniatury
pozwalaj si
zorientowa,
jak bdzie
wyglda
wykres
po modyfikacji
W podobny sposb mona edytowa inne elementy wykresu. Okno zmiany wa-
ciwoci jest wywietlane po dwukrotnym klikniciu obiektu. Analogiczny rezultat
205
ABC Excel 2016 PL
daje kliknicie obiektu prawym przyciskiem myszy i wybranie z menu pod-

rcznego opcji Formatuj... (Format...).
Rysunek 16.30. Wykres z dodan legend i usunit tabel danych
Rysunek 16.31.
Bardzo
wane jest
sprawdzenie,
ktry element
klikasz
Modyfikujc poszczeglne elementy wykresu, mona w znacznym stopniu zmieni

jego wygld. Na rysunku 16.33 pokazano wykres po edycji.
206
Wykresy
Rysunek 16.32.
W celu
wybrania innego
koloru naley
klikn jego
prbk
Rysunek 16.33. Wykres z rysunku 16.2 po edycji
207
ABC Excel 2016 PL
Wykres ograniczonego zakresu danych

Wykres mona utworzy take z niecigego obszaru danych. Generowanie
wykresu naley rozpocz od zaznaczenia tego obszaru (rysunek 16.34).
Rysunek 16.34.
Niecigy
obszar danych
Kolejnym krokiem moe by nacinicie klawisza F11. Wykres zostanie utworzony

tylko z tych danych, ktre byy zaznaczone. Wygld wykresu utworzonego z danych
pochodzcych z niecigego obszaru rwnie mona modyfikowa (rysunek 16.35).
Rysunek 16.35. Zmodyfikowany wykres utworzony z danych zaznaczonych

na rysunku 16.34
208
Wykresy
Wstawianie wykresw
Stosowanie szybkiej metody tworzenia wykresw (zaznaczenie obszaru i naci-
nicie klawisza F11) jest bardzo proste. Edycja takiego wykresu pochania jednak
pniej sporo czasu, dlatego z metody tej najlepiej korzysta po to, aby zoriento-
wa si, jak wykres bdzie wyglda.
W programie Microsoft Excel 2016 nie ma kreatora wykresw. Zamiast tego

mona utworzy wykres podstawowy, klikajc odpowiedni typ wykresu na karcie
Wstawianie (Insert) w sekcji Wykresy (Charts) (rysunek 16.36).
Rysunek 16.36. Aby wygenerowa wykres, wystarczy kilka razy klikn mysz
Po chwili na ekranie zostanie wywietlony wykres. Mona go podda edycji, aby

dostosowa wygld arkusza do caego dokumentu (rysunek 16.37).
Rysunek 16.37. Wykres utworzony po klikniciu ikony znajdujcej si na karcie

Wstawianie (Insert) i poddany edycji
209
ABC Excel 2016 PL
Podsumowanie
Tworzenie wykresu naley rozpocz od zaznaczenia obszaru,
ktry zawiera dane przeznaczone do umieszczenia na wykresie.
F11 to klawisz, ktrego nacinicie powoduje wygenerowanie wykresu.
Aby zmieni typ istniejcego wykresu, w sekcji Narzdzia wykresw (Chart
Tools) kliknij kart Projektowanie (Design) i przycisk Zmie typ wykresu
(Change Chart Type).
210
17
DRUKOWANIE

Czym rni si praca z arkuszem od pracy
z edytorem tekstu.
Jak uruchomi drukowanie.
Jak rozpocz edycj nagwka.
W tym rozdziale zostan omwione sposoby przy-

gotowywania dokumentw do druku i samo druko-
wanie. W Excelu wyglda ono podobnie jak w innych
programach gwne rnice wi si z postaci
i rozmiarami dokumentu.
Teksty tworzone za pomoc edytora Word czy pre-

zentacje wykonywane w programie PowerPoint s
umieszczane na wirtualnych stronach. To, co wi-
dzimy na ekranie, jest niemal cakowicie zgodne
z tym, co pojawi si na papierze. Natomiast arkusz
kalkulacyjny jest olbrzymi tabel, ktrej rozmiary
zdecydowanie przekraczaj powierzchni kartki
papieru. Po zainicjowaniu wydruku program musi
ABC Excel 2016 PL
podzieli wirtualny arkusz na fizyczne strony. Na tym etapie mog si pojawi

problemy zwizane z koniecznoci umieszczenia na tym samym arkuszu papieru
danych, ktre program chce wydrukowa na rnych kartkach. Jeeli w ar-
kuszu wypenionych jest wiele kolumn, lecz tylko kilka wierszy, lub te wiele
wierszy, ale jedynie kilka kolumn, wydruk nie bdzie wyglda elegancko.
Przy wykorzystaniu domylnych parametrw programu zostanie zadrukowanych

czciowo mnstwo kartek. Dziki zmodyfikowaniu parametrw wydruku mo-
emy sprawi, e tabele bd drukowane centralnie, na rodku kadej strony.
Zapoznanie si z poniszymi uwagami pomoe w szybszym rozwizaniu napo-
tkanych problemw.
Drukarka domylna
Wykonywanie wydruku mona zainicjowa, posugujc si skrtem klawiatu-
rowym Ctrl+P lub wybierajc polecenia Plik/Drukuj (File/Print) (rysunek 17.1).
Rysunek 17.1.
Drukowanie
mona
rozpocz
po wybraniu
polece lub
naciniciu
kombinacji
klawiszy
Niezalenie od wybranego sposobu postpowania zostanie wywietlone okno

umoliwiajce okrelenie parametrw wydruku (rysunek 17.2).
Po klikniciu ikony Drukuj (Print) wykonywany jest wydruk. Jeeli komputer

jest podczony do sieci, w systemie operacyjnym moe by zainstalowanych
kilka drukarek. Co decyduje o tym, ktra wykona wydruk?
212
Drukowanie
Rysunek 17.2.
Okno wyboru
parametrw
wydruku
Zainstalowane urzdzenia drukujce mona obejrze w jednym oknie. W systemie

Windows 7 zostanie ono wywietlone po wybraniu polece Start/Urzdzenia
i drukarki, za w systemie Windows 10 po wybraniu polece Start/Wszystkie
aplikacje/Panel sterowania/Sprzt i dwik/Urzdzenia i drukarki.
Jedna z zainstalowanych drukarek musi mie status drukarki domylnej. Ikona

drukarki domylnej jest wyrniona za pomoc ptaszka w zielonym kku. Na
rysunku 17.3 domyln drukark jest urzdzenie HP LaserJet 1018.
Aby oznaczy jako domyln inn drukark, naley klikn jej ikon prawym
przyciskiem myszy. Nastpnie z podrcznego menu trzeba wybra polecenie Ustaw
jako drukark domyln (rysunek 17.4).
213
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 17.3. Zainstalowane urzdzenia drukujce
Rysunek 17.4. Zmiana drukarki domylnej
Zmiana drukarki domylnej dotyczy wykonywania wydrukw

ze wszystkich programw zainstalowanych w danym
komputerze.
214
Drukowanie
Podzia na strony
Przed sprawdzeniem, jak program bdzie dzieli na strony dane zawarte w arkuszu,
naley wybra drukark domyln. Drukarki rni si bowiem formatem papieru,
wielkoci marginesw itp.
Zanim wykonamy wydruk, moemy wywietli arkusz w trybie podziau na stro-

ny. Aby przeczy arkusz na ten tryb, naley wybra polecenia Widok/Podgld
podziau stron (View/Page Break Preview) (rysunek 17.5).
Rysunek 17.5. Wywietlanie podziau na strony
Po wybraniu przez uytkownika wywietlania w trybie podziau na strony ar-

kusz jest widoczny w pomniejszeniu. Ustalone granice stron s zaznaczone cigy-
mi niebieskimi liniami. Automatyczne podziay stron, ustalone przez program
Microsoft Excel, s wywietlane z kolei za pomoc przerywanych niebieskich
linii. Kolejne strony maj w tle widoczne napisy Strona 1 (Page 1), Strona 2
(Page 2) itd. (rysunek 17.6).
Rysunek 17.6. Arkusz z wywietlonym podziaem na strony
Linie informujce o granicach stron oraz napisy Strona 1 (Page 1),

Strona 2 (Page 2) itd. nie s drukowane.
215
ABC Excel 2016 PL
Jeeli chcemy przesun kolumn lub wiersz na ssiedni kartk, wystarczy,

e przecigniemy lini podziau strony. Aby to zrobi, naley na tej linii umieci
kursor. Gdy przyjmie on ksztat strzaki z dwoma grotami, trzeba go przesun
(rysunek 17.7).
Rysunek 17.7. Przeciganie koca strony
Strona nie ulegnie rozcigniciu. Wicej znakw zmieci si na niej dlatego, e

automatycznie zmniejszona zostanie wielko czcionki (rysunek 17.8).
Rysunek 17.8. Granica stron po przecigniciu
Jeeli zmiany s due, naley sprawdzi, czy wydruk nadal jest czytelny (rysu-
nek 17.9).
Aby zakoczy wywietlanie arkusza w trybie podziau na strony, naley wybra

polecenia Widok/Normalny (View/Normal) (rysunek 17.10).
Podgld wydruku
Podgld wydruku umoliwia obejrzenie na ekranie, jak bd wyglday kartki pa-
pieru po wykonaniu wydruku. Pozwala to zaoszczdzi czas i zmniejszy koszty.
216
Drukowanie
Rysunek 17.9. Ukad strony (Page Layout) umoliwia zorientowanie si, jak wyglda
strona po przesuniciu granic
Rysunek 17.10. Przeczanie arkusza na zwyky tryb wywietlania
Aby wywietli dokument w trybie podgldu wydruku, naley wybra polecenia

Plik/Drukuj (File/Print).
W prawej czci okna znajduje si obraz kartki papieru (rysunek 17.11).
W dolnej czci okna widoczny jest numer aktualnie wywietlanej strony oraz
liczba wszystkich stron dokumentu.
Do wywietlania kolejnych stron su znajdujce si u dou okna przyciski Na-

stpna strona (Next Page) oraz Poprzednia strona (Previous Page). Kliknicie ich
spowoduje wywietlenie nastpnej lub poprzedniej strony.
Dokument jest wywietlany w takiej skali, aby widoczna bya caa pojedyncza
strona. Tak due pomniejszenie pozwala si zorientowa w rozmieszczeniu ele-
mentw na stronie. Aby wywietli pooenie marginesw, naley klikn przycisk
Poka marginesy (Show Margins) (rysunek 17.12).
217
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 17.11. Okno podgldu wydruku
Rysunek 17.12. Przyciski: Poka marginesy (Show Margins) i Powiksz do strony

(Zoom to Page)
Po chwili zostanie wywietlona miniatura strony z zaznaczonymi marginesami
(rysunek 17.13). Nie mona z niej dokadnie odczyta tekstu i nie nadaje si do
sprawdzenia poprawnoci pisowni, ale dobrze wida rozplanowanie strony.
Uzyskanie dobrego wydruku wymaga ustawienia kilku parametrw. Gdy dobrane

zostan: wielko czcionki, pooenie wykresw i ilustracji oraz szeroko mar-
ginesw, przychodzi pora na zmian parametrw wydruku bardziej zwiza-
nych z sam drukark.
W sekcji Orientacja (Orientation) (rysunek 17.14) mona wybra, czy wydruk b-

dzie wykonywany w pionie (Orientacja pionowa (Portrait Orientation)) czyli
tak jak malowane s portrety czy w poziomie (Orientacja pozioma (Landscape
Orientation)) czyli tak jak malowane s pejzae.
218
Drukowanie
Rysunek 17.13. Wszystkie elementy strony znajduj si wewntrz marginesw
219
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 17.14. Dokument mona wydrukowa wzdu lub w poprzek arkusza
W sekcji Skalowanie niestandardowe (Custom Scaling) (rysunek 17.15) mona

okreli pomniejszenie lub powikszenie strony na wydruku (Dopasuj... (Fit...))
bd wymusi zachowanie rzeczywistego rozmiaru arkusza (Rozmiar rzeczywi-
sty (No Scaling)).
Rysunek 17.15.
Skalowanie
wymaga
okrelenia
rezultatu,
ktry chcemy
uzyska
Z listy Rozmiar papieru (Paper Sizes) (rysunek 17.16) mona wybra format papie-
ru, na ktrym bdzie wykonywany wydruk.
Kliknij odsyacz Waciwoci drukarki (Printer Properties) (rysunek 17.17).
W oknie Waciwoci kliknij kart Wykoczenie (Finishing) (rysunek 17.18). Odszu-

kaj sekcj Jako wydruku (Print Quality). Ze znajdujcej si w niej listy mona
wybra rozdzielczo, w jakiej wykonywany ma by wydruk. Im wiksza roz-
dzielczo, tym dokadniejsze odwzorowanie ksztatw na wydruku. Powoduje to
jednak wyduenie czasu wykonywania wydruku oraz zwikszenie zuycia
atramentu lub tonera. Wydruki naley wykonywa z minimaln akceptowaln
rozdzielczoci. Przy zbyt niskiej rozdzielczoci widoczne staj si punkty, z kt-
rych tworzony jest obraz.
220
Drukowanie
Rysunek 17.16.
Lista rozmiarw
papieru jest
zalena od typu
drukarki
Rysunek 17.17.
Niektre
parametry
nie s widoczne
na pierwszym
planie
Wydruki na drukarkach atramentowych naley wykonywa z rozdzielczoci nie

nisz ni 300 dpi, natomiast minimalna rozdzielczo dla drukarek laserowych
nie powinna by nisza ni 600 dpi.
Kliknij przycisk OK, aby zapisa ustawienia i zamkn okno.
221
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 17.18.
Maksymalna
jako wydruku
zaley od typu
zainstalowanej
drukarki
Po rozwiniciu listy Marginesy (Margins) wywietlane s opcje suce do okre-

lania pooenia wydruku na kartce papieru (rysunek 17.19).
Rysunek 17.19.
Definiowanie
odstpu
wydruku
od krawdzi
strony
222
Drukowanie
Po rozwiniciu listy Drukuj (Print) wywietlane s opcje wyboru zakresu wydruku

(rysunek 17.20). Podobnie jak w przypadku wczeniej opisanych list, uytkow-
nik nie musi podawa parametrw liczbowych. Wystarczy, e wybierze jedno
z kilku najpopularniejszych ustawie.
Rysunek 17.20.
Najczciej
drukowane s:
zaznaczenie,
skoroszyt
lub arkusze
Im wicej stron liczy dokument, tym wiksze znaczenie ma wykonanie wydruku

z wykorzystaniem obu stron kartki. Niektre drukarki s w stanie samoczynnie
odwraca karki. W prostszych modelach trzeba wydrukowa na przykad strony
nieparzyste, po czym ponownie woy do drukarki papier zadrukowany z jednej
strony i wydrukowa strony parzyste. Do zarzdzania drukiem wielostronnym
su opcje pokazane na rysunku 17.21.
Rysunek 17.21. Drukowanie dwustronne nie naley do najprostszych czynnoci,

ale dziki podjciu si tego zadania poczujemy ulg,
kiedy przyjdzie nam nosi ze sob wydruk
223
ABC Excel 2016 PL
Drukowanie obszaru
Gdy w arkuszu znajduje si wicej danych, ni chcemy umieci na wydruku,
nie trzeba przenosi ich do nowego arkusza. Wystarczy zaznaczy obszar zawie-
rajcy interesujce nas dane i ograniczy do niego drukowanie (rysunek 17.22).
Rysunek 17.22. Arkusz z zaznaczonym obszarem wykresem
Po zaznaczeniu komrek naley poinformowa program, e drukowany ma by tyl-

ko ten obszar. W tym celu naley wybra polecenia Plik/Drukuj (File/Print). Na-
stpnie z listy zakresw wydruku trzeba wybra opcj Drukuj zaznaczony wy-
kres (Print Selected Chart) (rysunek 17.23).
Rysunek 17.23. Z caego arkusza wydrukowany zostanie tylko wykres
224
Drukowanie
W prawej czci okna wywietlanego po wybraniu polece

Plik/Drukuj (File/Print) widoczna jest miniatura strony.
Pozwala si ona zorientowa, jak na arkuszu zostanie
rozplanowany wydruk.
Wersja wydruku i numeracja stron

Gdy wykonujemy wydruk dokumentu po kadej serii wprowadzonych poprawek,
wtedy po pewnym czasie dysponujemy mnstwem wydrukw. Niewtpliwie
tracimy wwczas sporo czasu na znalezienie poszczeglnych wersji.
Wydruki nierzadko zajmuj wiele stron. Duym problemem moe by uoenie

kartek w prawidowej kolejnoci, gdy zostan one wymieszane.
Na szczcie Excel zosta wyposaony w narzdzia uatwiajce czynnoci edytor-

skie. Na kadej stronie nad tekstem lub pod nim mona doda informacje w rodzaju
numeru strony, liczby wszystkich stron w dokumencie, daty i godziny wydruku,
cieki dostpu do pliku itp. Gdy dane te zostan raz umieszczone w stopce lub
nagwku dokumentu, program bdzie je automatycznie aktualizowa.
Nagwki s drukowane na grze kadej strony, a stopki umieszczane s na dole.
Aby przej do trybu edycji nagwkw i stopek, naley klikn wstk Wsta-
wianie (Insert). Nastpnie w sekcji Tekst (Text) trzeba klikn przycisk Nag-
wek i stopka (Header & Footer) (rysunek 17.24).
Rysunek 17.24.
Kliknicie tej
ikony powoduje
rozpoczcie
edycji nagwka
i stopki
Z sekcji Elementy nagwka i stopki (Header/Footer) mona wybra standardowy

tekst nagwka i stopki (rysunek 17.25).
225
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 17.25. Okno Ustawienia strony (Page Setup) umoliwia projektowanie

nagwkw i stopek
Jeeli adna ze standardowych postaci nagwka lub stopki nam nie odpowiada,
mona zredagowa je samodzielnie. W oknie redagowania nagwka i stopki
widoczne s trzy pola: Lewa sekcja (Left section) zawiera informacje drukowane
w lewej czci obszaru; rodkowa sekcja (Center section) informacje drukowane
na rodku obszaru; Prawa sekcja (Right section) informacje drukowane w prawej
czci obszaru (rysunek 17.26).
Aby umieci informacj w arkuszu, naley klikn jedno z pl. Pojawi si w nim
migajca kreska znak wstawiania. Wyznacza ona miejsce, w ktrym zostanie
umieszczony tekst. Kliknicie wybranej ikony widocznej w rodkowej czci
okna powoduje wstawienie tekstu w miejscu wyznaczonym przez znak wsta-
wiania kodu. W trakcie drukowania kod zostanie zamieniony na informacj.
W tabeli 17.1 objaniono przeznaczenie ikon.
226
Drukowanie
Rysunek 17.26. Okno pozwalajce na zaprojektowanie nagwka strony
Tabela 17.1. Objanienie ikon dostpnych dla pl: Lewa sekcja (Left section),
rodkowa sekcja (Center section) i Prawa sekcja (Right section)
Ikona Opis
Formatowanie tekstu nagwka lub stopki
Numer strony
Liczba stron
Data wydruku
Czas wydruku
cieka dostpu do drukowanego pliku
Nazwa pliku
Nazwa arkusza
Obrazek
Edycja obrazka
227
ABC Excel 2016 PL
Po zamkniciu okna edycji nagwka i stopki ponownie wywietlane jest okno

Ustawienia strony (Page Setup).
Aby zainicjowa wydruk, naley z menu wybra polecenia

Plik/Drukuj (File/Print) lub posuy si skrtem klawiaturowym
Ctrl+P.
Podsumowanie
Teksty tworzone za pomoc edytora Word s umieszczane na wirtualnych
stronach. To, co widzimy na ekranie, jest niemal cakowicie zgodne
z tym, co pojawi si na papierze. Natomiast arkusz kalkulacyjny jest
olbrzymi tabel, ktrej rozmiary zdecydowanie przekraczaj
powierzchni kartki papieru.
Wykonywanie wydruku mona zainicjowa, posugujc si skrtem
klawiaturowym Ctrl+P lub wybierajc polecenia Plik/Drukuj (File/Print).
Aby przej do trybu edycji nagwkw i stopek, naley klikn wstk
Wstawianie (Insert). Nastpnie w sekcji Tekst (Text) trzeba klikn
przycisk Nagwek i stopka (Header & Footer).
228
18
FUNKCJE
FINANSOWE

Jak wyliczana jest amortyzacja rodka
trwaego w zadanym okresie.
Jaka funkcja umoliwia obliczanie ceny
przypadajcej na 100 z wartoci nominalnej
weksla skarbowego.
Co to jest warto bieca inwestycji.
Arkusz kalkulacyjny przypomina swoim wygldem

pokratkowan kartk papieru. W kratkach mona
wpisywa dane. Tym, co zasadniczo odrnia arkusz
od kartki, jest moliwo wykonywania oblicze.
W komrce mona wpisa formu funkcj
matematyczn. Jej argumentami mog by zarwno
wartoci wpisane do komrek, jak i wyniki zwrcone
przez inne formuy. Gdy bdziemy zmieniali dane,
wynik rwnie bdzie ulega zmianie. Takich mo-
liwoci nie stwarza adna kartka papieru.
ABC Excel 2016 PL
Nie ma potrzeby definiowania kadej funkcji. Wraz z arkuszem jest instalowa-

nych ponad 300 wbudowanych funkcji. Aby zastosowa ktr z nich, wystar-
czy wpisa jej nazw i okreli argumenty. Caa trudno sprowadza si zatem do
znajomoci nazw funkcji.
W tym rozdziale zostan omwione najpopularniejsze funkcje dostpne w arkuszu

kalkulacyjnym Excel 2016. Aby atwiej byo Ci odnale informacje, zostay one
podzielone na grupy w zalenoci od obszaru zastosowa.
Amortyzacja liniowa
Funkcja AMORT.LIN (AMORLINC) umoliwia obliczanie amortyzacji dla kadego okre-
su rozrachunkowego. Funkcja jest dostosowana do francuskiego systemu ksigo-
wego. Jeli zakupu rodka trwaego dokonuje si w poowie roku rozrachunko-
wego, to pod uwag bierze si amortyzacj podzielon proporcjonalnie.
Skadnia tej funkcji jest nastpujca:

AMORT.LIN(koszt;data_zakupu;pierwszy_okres;odzysk;okres;stopa;podstawa)
gdzie:
koszt (cost) cena zakupu rodka trwaego;
data_zakupu (date_purchased) data zakupu rodka trwaego;
pierwszy_okres (first_period) data koczca pierwszy okres;
odzysk (salvage) warto na koniec okresu uytkowania rodka trwaego;
okres (period) okres;
stopa (rate) stopa amortyzacji;
podstawa (basis) podstawa roczna, ktra ma by uywana.
Sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy od wpisania danych (rysunek 18.1).
Data powinna by wprowadzana z wykorzystaniem funkcji

DATA (DATE). Moe by wynikiem uycia innych formu lub
funkcji. Na przykad w przypadku daty 29 maja 2016 naley uy
funkcji DATA(2016;5;29) lub w anglojzycznej wersji
programu DATE(2016;5;29). Daty nie powinny by
wprowadzane jako tekst.
230
Funkcje finansowe
Rysunek 18.1.
Dane
do obliczania
amortyzacji
liniowej
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Dane i Opis.
W komrkach od A2 do A8 wpisz: koszt przedmiotu, dat zakupu, koniec pierwsze-

go okresu, warto odzyskan, okres uytkowania, stop amortyzacji i podstaw
biec. S to zmienne. Jeli wprowadzisz w ich miejsce nowe wartoci, otrzymasz
inne wyniki. Wartoci w przykadzie dobrano tak, aby atwo mona byo sprawdzi
rachunki w pamici.
W kolumnie B wprowad informacje o tym, jakie dane naley wpisa w kolumnie A

(rysunek 18.1).
Pod danymi wpisz formuy. Cz arkusza ze zmiennymi oddzielimy od czci

arkusza z opisem. W komrkach A9 i B9 wpisz odpowiednio: Formua i Opis (ry-
sunek 18.2).
W komrce A10 wpisz formu =AMORT.LIN (A2;A3;A4;A5;A6;A7;A8).
W komrce B10 wprowad informacj o tym, co jest wyliczane w kolumnie A.
Kalkulator amortyzacji liniowej jest gotowy (rysunek 18.2).
Program Microsoft Excel przechowuje daty jako liczby

kolejne, aby mona ich byo uywa w obliczeniach.
Domylnie data 1 stycznia 1900 jest liczb kolejn 1, a data 1
stycznia 2008 jest liczb kolejn 39448, poniewa rnica
midzy tymi datami jest rwna 39448 dni.
231
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 18.2. Kalkulator amortyzacji liniowej
Amortyzacja rodka trwaego

Funkcja DB (DB) umoliwia obliczanie amortyzacji rodka trwaego w zadanym
okresie. Obliczenia s wykonywane z wykorzystaniem metody rwnomiernie
malejcego salda.

DB(koszt;odzysk;czas_ycia;okres;miesic)
gdzie:
koszt (cost) pocztkowy koszt rodka trwaego;
odzysk (salvage) warto rodka trwaego po zakoczonym okresie

amortyzacji;
czas_ycia (life) liczba okresw, w czasie ktrych rodek trway
jest amortyzowany;
okres (period) okres, dla ktrego zostanie obliczona amortyzacja;
argument okres musi by wyraony w tych samych jednostkach co
czas_ycia;
miesic (month) liczba miesicy w pierwszym roku; jeeli argument

zostanie pominity, przyjmowana jest liczba miesicy rwna 12.
232
Funkcje finansowe
Sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy od wpisania danych.
W komrkach A2, A3 i A4 wpisz kolejno: warto pocztkow przedmiotu, warto

odzyskan oraz okres uytkowania. S to zmienne. Jeli wprowadzisz w ich
miejsce nowe wartoci, otrzymasz inne wyniki. Wartoci w przykadzie dobrano
tak, aby atwo mona byo sprawdzi rachunki w pamici.
W kolumnie B wprowad informacje o tym, jakie dane naley wpisa w kolum-

nie A (rysunek 18.3).
Rysunek 18.3.
Dane
do obliczania
amortyzacji
Pod danymi wpisz formuy. Cz arkusza zawierajc zmienne oddzielimy od

czci z opisem. W komrkach A5 i B5 wpisz odpowiednio: Formua i Opis.
W komrkach A6, A7 i A8 wpisz odpowiednio formuy: =DB(A2;A3;A4;1;7),

=DB(A2;A3;A4;2;7) oraz =DB(A2;A3;A4;3;7).
W komrkach B6, B7 i B8 wprowad informacje na temat tego, co jest wyliczane

w kolumnie A.
Kalkulator amortyzacyjny jest gotowy (rysunek 18.4).
Rysunek 18.4. Kalkulator amortyzacji rodka trwaego
Arkusz jest wietn pomoc dydaktyczn. Moesz zmienia wartoci i obserwo-

wa ich wpyw na wynik kocowy.
233
ABC Excel 2016 PL
Zmie koszt pocztkowy i zaobserwuj, jak wpywa to na amortyzacj rodka

w poszczeglnych latach. Wpisz warto odzyskan wiksz ni koszt pocztkowy.
Zapamitaj, w jaki sposb sygnalizowany jest bd.
Cena bonu skarbowego

Funkcja CENA.BS (TBILLPRICE) umoliwia obliczanie ceny przypadajcej na 100 z
wartoci nominalnej weksla skarbowego.

CENA.BS(rozliczenie;data_spaty;dyskonto)
gdzie:
rozliczenie (settlement) data rozliczenia weksla skarbowego jest dat
sprzeday weksla skarbowego nabywcy, pniejsz ni data emisji;
data_spaty (maturity) data spaty to data, kiedy weksel skarbowy
traci wano;
dyskonto (discount) stopa dyskontowa weksla skarbowego.
W komrkach A2, A3 i A4 wpisz dat rozliczenia, dat spaty oraz wysoko stopy
dyskontowej. S to zmienne. Wprowadzajc w ich miejsce nowe wartoci, uzy-
skasz inne wyniki. Wartoci dobrano tak, aby atwo byo sprawdzi rachunki
w pamici.
W kolumnie B umie informacje, jakie dane naley wpisa w kolumnie A (ry-

sunek 18.5).
Rysunek 18.5.
Dane
do obliczania
ceny weksla
skarbowego
234
Funkcje finansowe
Pod danymi wpisz formuy. Oddziel cz arkusza ze zmiennymi od czci arkusza

z opisem. W komrkach A5 i B5 wpisz odpowiednio: Formua i Opis.
W komrce A6 wpisz formu =CENA.BS(A2;A3;A4) lub w anglojzycznej wersji

programu =TBILLPRICE(A2;A3;A4).
Zmie format danych w komrce A6 z oglnego na walutowy

z dwoma miejscami po przecinku. Wynik nie bdzie
wywietlany w postaci uamka okresowego. Zostanie
zaokrglony do groszy i uzupeniony symbolem waluty.
Kalkulator ceny weksla jest gotowy (rysunek 18.6).
Zmie stop dyskontow i zaobserwuj, jak wpywa to na cen weksla skarbowego.

Wpisz dat rozliczenia pniejsz ni data spaty. Zapamitaj, w jaki sposb sy-
gnalizowany jest bd.
Rysunek 18.6.
Kalkulator
ceny weksla
skarbowego
Efektywna stopa procentowa

Funkcja EFEKTYWNA (EFFECT) umoliwia obliczanie rocznej stopy procentowej przy
ustalonych: rocznej stopie nominalnej i liczbie okresw kapitalizacji w roku.

EFEKTYWNA(stopa_nominalna;okresy)
235
ABC Excel 2016 PL
gdzie:
stopa_nominalna (nominal_rate) nominalna stopa procentowa;
okresy (npery) liczba kapitalizacji w roku.
W komrkach A2 i A3 wpisz wysoko nominalnej stopy procentowej oraz liczb

kapitalizacji w roku. S to zmienne. Jeli wprowadzisz w ich miejsce nowe war-
toci, otrzymasz inne wyniki. Wartoci w przykadzie zostay tak dobrane, aby a-
two mona byo sprawdzi rachunki w pamici.
W kolumnie B wprowad informacje o tym, jakie dane naley wpisa w kolumnie A

(rysunek 18.7).
Rysunek 18.7. Dane do obliczania efektywnej stopy procentowej

arkusza z opisem. W komrkach A4 i B4 wpisz odpowiednio: Formua i Opis.
W komrce A5 wpisz formu =EFEKTYWNA(A2;A3) lub w anglojzycznej wersji

programu =EFFECT(A2;A3).
Zmie format danych w komrkach A2 i A5 z oglnego na

liczbowy z picioma miejscami po przecinku. Wynik bdzie
wywietlany z wiksz dokadnoci.
Kalkulator efektywnego oprocentowania jest gotowy (rysunek 18.8).
Zmie liczb kapitalizacji w roku i zaobserwuj, jak wpywa to na stop procentow

efektywn.
236
Funkcje finansowe
Rysunek 18.8.
Kalkulator
efektywnego
oprocentowania
Odsetki od papieru wartociowego

Funkcja NAL.ODS (ACCRINT) zwraca narose odsetki dla papieru wartociowego.
Odsetki wypaca si okresowo.

NAL.ODS (emisja;notowanie;rozliczenie;
stopa;warto;patnoci;[podstawa];[metoda])
gdzie:
emisja (issue) data emisji papieru wartociowego.
notowanie (first_interest) pierwsze notowanie papieru wartociowego.
rozliczenie (settlement) data rozliczenia papieru wartociowego.
stopa (rate) roczna stopa papieru wartociowego.
warto (par) warto nominalna papieru wartociowego.

Jeli pomin par, ACCRINT przyjmuje warto 1000 dol.
patnoci (frequency) liczba patnoci kuponowych w roku.

W przypadku patnoci rocznych czstotliwo = 1, za proczne
czstotliwo = 2, dla kwartalnych czstotliwo = 4.
podstawa (basis) sposb naliczania dni. 0 lub warto pominita - USA

(NASD) 30/360.
metoda (calc_method) warto logiczna, ktra okrela sposb obliczenia

odsetek, gdy data rozliczenia jest pniejsza ni data notowanie. Warto
PRAWDA (1) zwraca cakowit warto naliczonych odsetek od emisji do
rozliczenia. Warto FASZ (0) zwraca odsetki naliczone od notowanie
do rozliczenia. Jeli argument nie zostanie przyjty, domylnie
przyjmowana jest PRAWDA.
237
ABC Excel 2016 PL
W komrkach A2 do A8 wpisz zmienne. Jeli wprowadzisz w ich miejsce nowe

wartoci, otrzymasz inne wyniki. Wartoci w przykadzie zostay dobrane tak, aby
atwo mona byo sprawdzi rachunki w pamici.
W kolumnie B wpisz informacje dotyczce tego, jakie dane naley wprowadzi

w kolumnie A (rysunek 18.9). Pominita zostaa metoda wyliczania. Parametr ma
warto logiczn. Gdy wynosi on 1 lub zostanie pominity, wyliczone zostan
odsetki skumulowane od daty wystawienia papieru wartociowego.
Rysunek 18.9.
Dane
do obliczania
odsetek od
papieru
wartociowego

W komrce A10 wpisz formu = NAL.ODS (A2;A3;A4;A5;A6;A7;A8).
Kalkulator odsetek od papieru wartociowego ju gotowy (rysunek 18.10).
Zmie czstotliwo naliczania odsetek i zaobserwuj, jaki wpyw ma to na ich

wysoko.
Warto przyszej inwestycji

Funkcja FV (FV) suy do obliczania wartoci przyszej inwestycji. Zakadane s
okresowe i stae patnoci oraz staa stopa procentowa.
238
Funkcje finansowe
Rysunek 18.10.
Kalkulator
odsetek
od papieru
wartociowego
Funkcja ma nastpujc skadni:

FV(stopa;liczba_rat;rata;wa;typ)
gdzie:
stopa (rate) stopa procentowa dla okresu oblicze.
liczba_rat (nper) cakowita liczba okresw patnoci w okresie spaty.

Jeli dokonywane s miesiczne spaty czteroletniej poyczki
oprocentowanej na 12% rocznie, to argument stopa ma warto 12%/12,
a liczba_rat ma warto 4*12. Jeli dokonywane s roczne spaty poyczki,
wwczas argument stopa ma warto 12%, a liczba_rat wynosi 4.
rata (pmt) wpata dokonywana okresowo. Nie ulega zmianie

w caym okresie patnoci. Rata obejmuje zazwyczaj kapita i odsetki,
z wyczeniem innych opat i podatkw. Jeli argument rata zostanie
pominity, musi zosta umieszczona zmienna wa.
wa (pv) warto obecna. Moe to rwnie by skumulowana warto

przyszego strumienia patnoci wedug wyceny na dzie biecy.
Jeli zmienna wa jest pominita, przyjmowana jest warto przyszego
strumienia patnoci wynoszca 0. W takim przypadku naley wpisa
argument rata.
typ (type) liczba 0 lub 1, informujca o tym, kiedy patno jest

nalena. Jeli argument nie zosta okrelony, domylnie przyjmuje
warto 0.
239
ABC Excel 2016 PL
W komrkach od A2 do A6 wpisz kolejno: zakadan sta stop oprocentowa-

nia, liczb wpat, wysoko miesicznej raty, aktualn warto inwestycji oraz
parametr informujcy o przypadaniu patnoci na pocztek okresu. S to zmienne.
Modyfikujc ich wartoci, moesz wykonywa obliczenia dostosowane do wa-
snych potrzeb. Wartoci dobrano tak, aby atwo byo sprawdzi rachunki w pa-
mici.
W komrkach od B2 do B6 wpisz informacje o tym, jakie dane naley umieci

w kolumnie A (rysunek 18.11).
Rysunek 18.11.
Dane
do obliczania
wartoci
przyszej
inwestycji
rodki wypacane (na przykad zasilenie konta) wyraone s

liczbami ujemnymi. Przychody (na przykad dywidendy)
wyraone s liczbami dodatnimi.
Poniej danych wpisz formuy. Cz arkusza ze zmiennymi oddzielimy od czci

W komrce A8 wpisz formu =FV(A2/12;A3;A4;A5;A6). Mimo korzystania z 10 rat

roczna stopa procentowa jest podzielona przez 12, poniewa dotyczy patnoci
naliczanych miesicznie.
W komrce B8 wpisz informacj o tym, co jest wyliczane w kolumnie A (rysu-

nek 18.12).
Zmie liczb patnoci na 12. Jako warto biec wprowad 0. Otrzymasz

warto rocznej inwestycji przy staych wpatach i zerowej wartoci pocztkowej
(rysunek 18.13).
Zmie warto parametru Patno przypada na pocztek okresu z 1 na 0. Zauwa,

jaki wpyw na warto inwestycji ma zmiana daty wpacania rat z pocztku na ko-
niec okresu.
240
Funkcje finansowe
Rysunek 18.12.
Kalkulator
wartoci
przyszej
inwestycji
Rysunek 18.13.
Warto
inwestycji
przy staych
wpatach
i zerowej
wartoci
pocztkowej
Wysoko spaty odsetek kredytu

Funkcja IPMT (IPMT) suy do obliczania wysokoci spaty odsetek kredytu. Zaoo-
ne s okres kredytowania i rwna rata roczna.

IPMT(stopa;okres;liczba_rat;wa;wp;typ)
gdzie:
stopa (rate) staa stopa procentowa dla caego okresu kredytowania.
okres (per) czas, dla ktrego naley wyznaczy procent. Warto musi
si zawiera w przedziale od 1 do liczba_rat.
liczba_rat (nper) cakowita liczba okresw patnoci w okresie spaty.
wa (pv) obecna warto lokaty lub warto przyszych opat.
241
ABC Excel 2016 PL
wp (fv) przysza warto. Jeli argument wp jest pominity, to jako jego

warto przyjmuje si 0. Oznacza to, e na przykad przysza warto
poyczki wynosi 0.
nalena. Jeli argument nie zosta okrelony, domylnie przyjmuje
warto 0.
W komrkach od A2 do A5 wpisz kolejno: zakadan sta stop oprocentowania

kredytu, parametr informujcy o przypadaniu patnoci na pocztek okresu, ca-
kowit liczb okresw patnoci w okresie spaty oraz wysoko poyczki. Pomi-
nite zostay parametry wp i typ. Jeeli zostan pominite domylnie, przyjmuj
wartoci 0 i 1. Wartoci w przykadzie dobrano tak, aby atwo mona byo spraw-
dzi rachunki w pamici. Wpisujc w arkuszu inne wartoci, moesz wykonywa
potrzebne Ci obliczenia.
W komrkach od B2 do B5 wprowad informacje o tym, jakie dane naley wpisa

w kolumnie A (rysunek 18.14).
Rysunek 18.14.
Dane
do obliczania
wysokoci spaty
odsetek kredytu
W komrkach A6 i B6 wpisz odpowiednio: Formua i Opis.
W komrce A7 wpisz formu =IPMT(A2/12;A3*3;A4;A5). W celu obliczenia mie-

sicznej raty stopa procentowa jest dzielona przez 12. Liczba spat jest wyliczana
przez pomnoenie liczby lat okresu spaty przez 12.
W komrce A8 wpisz formu =IPMT(A2;3;A4;A5).
W komrkach B7 i B8 wpisz objanienia na temat wynikw widocznych w komr-

kach A7 i A8 (rysunek 18.15).
Zmie warto parametru Okres, dla ktrego obliczane s odsetki z 1 na 0. Za-

uwa, jaki wpyw na odsetki ma zmiana daty wpacania rat z pocztku na
koniec okresu.
242
Funkcje finansowe
Rysunek 18.15.
Kalkulator
wysokoci
spaty odsetek
kredytu
Zwiksz parametr Odsetki roczne do 25%.
Liczba okresw dla inwestycji

Funkcja NPER (NPER) suy do obliczania liczby okresw dla inwestycji polegajcej
na okresowych, staych wpatach przy staym oprocentowaniu.

NPER(stopa;rata;wa;wp;typ)
gdzie:
stopa (rate) staa stopa procentowa dla caego okresu inwestycji.
rata (pmt) wysoko wpaty dokonywanej okresowo. Obejmuje kapita

i odsetki z wyczeniem innych opat i podatkw.
wa (pv) obecna warto, czyli cakowita suma biecej wartoci serii
przyszych patnoci.
wp (fv) poziom finansowy, do ktrego zmierza si po dokonaniu ostatniej
patnoci. Jeli parametr nie zostanie wpisany, przyjmowana jest
domylnie warto 0.

nalena.
243
ABC Excel 2016 PL
W komrkach od A2 do A6 wpisz kolejno: zakadan sta stop procentow,

sta wysoko raty, warto pocztkow inwestycji, docelow warto inwesty-
cji oraz termin dokonywania patnoci.
W komrkach od B2 do B6 wprowad informacje dotyczce tego, jakie dane naley

wpisa w kolumnie A (rysunek 18.16).
Rysunek 18.16.
Dane
do obliczania
liczby okresw
dla inwestycji
W komrce A8 wpisz formu =NPER(A2/12;A3;A4;A5;A6).
W komrce B8 wpisz objanienie na temat wyniku widocznego w komrce A8

(rysunek 18.17).
Rysunek 18.17.
Kalkulator
liczby okresw
dla inwestycji
Zwiksz warto stopy procentowej do 24%. Sprawd, jaki to bdzie miao wpyw
na dugo okresu inwestycji.
Jako warto pocztkow inwestycji (Warto obecna) wpisz 5000. Sprawd, jak
skrci to okres inwestycji.
Warto bieca inwestycji

Funkcja PV (PV) suy do obliczania wartoci biecej inwestycji. Obliczona warto
jest cakowit sum biecej wartoci szeregu przyszych patnoci. Na przykad gdy
poycza si pienidze, kwota poyczki jest wartoci biec dla poyczkodawcy.
244
Funkcje finansowe

PV(stopa;liczba_rat;rata;wp;typ)
gdzie:
stopa (rate) stopa procentowa dla okresu inwestycji. Zamy,
e poyczka oprocentowana na 24% rocznie jest spacana w miesicznych
ratach. Kadego miesica oprocentowanie wyniesie 24%/12, czyli 2%.
liczba_rat (nper) cakowita liczba okresw patnoci w czasie spaty

poyczki. Zamy, e poyczka zostaa udzielona na trzy lata. Jest ona
spacana w miesicznych ratach. Liczba rat wynosi zatem 3*12, co daje
36 okresw patnoci.
rata (pmt) patno dokonywana w kadym okresie. Jej wysoko nie
zmienia si przez cay okres poyczki. Rata obejmuje kapita i odsetki.
Nie uwzgldnia dodatkowych opat i podatkw. Jeli argument rata
zostanie pominity, musi zosta doczony argument wp.
wp (fv) warto przysza. Do niej zmierza si po dokonaniu ostatniej

patnoci. Jeli argument zostanie pominity, domylnie przyjmowana
jest warto 0. W wielu wypadkach jest to prawdziwe, gdy warto
poyczki po spacie wynosi wanie 0. Jeeli jednak chcesz oszczdza
pienidze z myl o przeznaczeniu ich na okrelony cel, to zaoona
warto oszczdnoci jest wartoci przysz. Jeli argument wp jest
pominity, musi zosta podany argument rata.

nalena.
W komrkach od A2 do A4 wpisz kolejno: wysoko raty, oprocentowanie oraz

liczb lat, przez ktre co miesic bd inwestowane pienidze.
W komrkach od B2 do B4 wpisz objanienia do danych wpisywanych w kolum-

nie A (rysunek 18.18).
W komrkach A5 i B5 wpisz odpowiednio: Formua i Opis (wynik).
W komrce A6 wpisz formu =PV(A3/12;12*A4;A2;;0). Funkcja PV jako wartoci

zerowe parametrw akceptuje zarwno 0, jak i puste miejsce. W celu uzyskania
miesicznej stopy oprocentowania roczna stopa oprocentowania jest dzielona
245
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 18.18.
Dane
do obliczania
wartoci biecej
inwestycji
przez 12. Liczba lat okresu inwestycji jest mnoona przez 12. Uzyskana w ten
sposb warto jest liczb wpat.
Parametrom wp i typ nadane s wartoci 0. Przypisane zostay w formule. Dziki

temu nie bd one zmieniane przy symulacjach wprowadzanych w komrkach
arkusza.
W komrce B6 wprowad objanienie dla oblicze wykonywanych w komrce A6.

Uzyskany wynik ma warto ujemn (rysunek 18.19). Oznacza on bowiem wypyw
gotwki.
Rysunek 18.19.
Kalkulator
wartoci
biecej
inwestycji
Zwiksz warto stopy procentowej do 12%. Sprawd, jaki to bdzie miao wpyw na
kocow warto inwestycji.
Podsumowanie
Obliczanie amortyzacji rodka trwaego w zadanym okresie jest
wykonywane z wykorzystaniem metody rwnomiernie malejcego salda.
Umoliwia to funkcja DB.
Funkcja CENA.BS (TBILLPRICE) umoliwia obliczanie ceny przypadajcej
na 100 z wartoci nominalnej weksla skarbowego.
Warto biecej inwestycji to cakowita suma biecej wartoci szeregu
przyszych patnoci. Na przykad gdy poycza si pienidze,
kwota poyczki jest wartoci biec dla poyczkodawcy.
246
19
FUNKCJE
CZASU I DATY

Do czego suy funkcja CZAS (TIME).
Jak wykonywa sumowanie i odejmowanie

czasu.
Do czego suy funkcja TERAZ (NOW).
Skd odczytywane s data i godzina

uywane do oblicze w arkuszu
kalkulacyjnym.
Wywietlanie okrelonego
czasu jako liczby
dziesitnej
Funkcja CZAS (TIME) suy do wywietlania okrelo-
nego czasu jako liczby dziesitnej.
ABC Excel 2016 PL
Jeli przed wprowadzeniem funkcji komrka miaa format

oglny, to wynik zostanie sformatowany jako data.
Funkcja CZAS (TIME) ma nastpujc skadni:

CZAS(godzina;minuta;sekunda)
gdzie:
godzina (hour) liczba z zakresu od 0 do 32767. Reprezentuje ona
godzin. Warto wiksza od 23 jest dzielona przez 24. Reszta z dzielenia
jest wartoci godziny.
minuta (minute) liczba z zakresu od 0 do 32767. Reprezentuje ona
minuty. Warto wiksza od 59 jest konwertowana na godziny i minuty.
sekunda (second) liczba z zakresu od 0 do 32767. Reprezentuje ona
sekundy. Kada warto wiksza ni 59 jest konwertowana na godziny,
minuty i sekundy.
W komrkach A1, B1 i C1 wpisz odpowiednio: Godzina, Minuta i Sekunda.
W komrkach A2, B2 i C2 wpisz: 12, 0 i 0.
W komrkach A6, B6 i C6 wpisz: 0, 0 i 1801 (rysunek 19.1).
Rysunek 19.1.
Dane
do wywietlania
okrelonego
czasu jako liczby
dziesitnej
248
Funkcje daty i czasu
W komrce A8 wpisz formu =CZAS(A2;B2;C2) lub w anglojzycznej wersji pro-

gramu =TIME(A2;B2;C2) (rysunek 19.2).
Rysunek 19.2.
Warto formuy
zostaa
wyznaczona
W pozostaych komrkach naley umieci analogiczn formu. Wystarczy jedynie

zmieni adresy komrek dziki temu nie bdziemy musieli ponownie wpisy-
wa formuy. Zaznacz komrk A8 i kliknij ikon Kopiuj (Copy). Zawarto komrki
zostanie skopiowana do schowka wiadczy o tym przerywana linia widoczna
wok skopiowanego obszaru. Zaznacz komrki od A9 do A12. Kliknij ikon Wklej
(Paste) (rysunek 19.3).
W komrkach, do ktrych wprowadzono formuy, zostan wywietlone wyniki

konwersji.
Kliknij komrk A12. Na pasku formuy zostanie wywietlona jej zawarto (ry-
sunek 19.4).
Wyniki oblicze naley opisa. W komrce B8 wpisz Konwersja danych z wiersza 2.
W komrce B9 wpisz Konwersja danych z wiersza 3.
W komrce B12 wpisz Konwersja danych z wiersza 6. (rysunek 19.5).
Zmie zestaw danych (rysunek 19.6). Warto widoczna w komrce A9 powstaa

przez zamian 61 minut na 1 godzin i 1 minut.
249
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 19.3.
Kopiowanie
formuy
Rysunek 19.4.
Wartoci
s wyliczane
natychmiast
po skopiowaniu
formu
250
Rysunek 19.5.
Opisane
wyniki oblicze
Po wpisaniu wartoci ujemnej w komrce A4 w formule w komrce A10 sygna-

lizowany jest bd.
Konwersja wartoci z 2. wiersza daje wynik na pierwszy rzut oka bardzo podobny
do widocznego w komrce A12. W rzeczywistoci wartoci wyjciowe znacznie
si rni.
Rysunek 19.6.
Sygnalizacja
bdnej wartoci
251
ABC Excel 2016 PL
Dodawanie czasu
Operacje arytmetyczne na czasie s przyczyn problemw. Przyzwyczajeni je-
stemy do liczenia w systemie dziesitnym. Czas liczony jest w systemie hm...
szedziesitkowym lub dwudziestoczwrkowym. Na szczcie przychodzi tu
z pomoc Excel. Mona w nim wykonywa operacje matematyczne na czasie
przy wykorzystaniu prostych formu.
Sprawdzenie, jak Excel radzi sobie z sumowaniem czasu, rozpoczniemy od wpi-

sania danych. W komrce A1 wpisz Opis, za w komrce B1 Czas trwania (ry-
sunek 19.7).
Rysunek 19.7.
Wartoci zostay
dobrane tak, aby
obliczenia atwo
byo sprawdzi
w pamici
Chcemy obliczy, ile w sumie czasu zajmie wykonanie obu czynnoci. W ko-
mrce A4 wpisz Razem, za w komrce B4 =B2+B3, po czym nacinij klawisz
Enter (rysunek 19.8).
Rysunek 19.8.
Wynik
poprawny
Pewien problem pojawia si, gdy sumaryczny czas przekroczy 24 godziny (ry-
sunek 19.9). W polach B2 i B3 wpisz 12:30.
Rysunek 19.9.
Program uzna,
e skoro
sumujemy czas,
to po godzinie 24
rozpoczyna si
nowa doba
252
Jak sobie poradzi z tym problemem? Naley poinformowa program, jak ma

interpretowa zawarto komrki B4. Kliknij j prawym przyciskiem myszy (rysu-
nek 19.10). Z menu podrcznego wybierz polecenie Formatuj komrki... (Format
Cells...).
Rysunek 19.10.
Informacja
o sposobie
interpretowania
zawartoci
komrki
zawarta jest
w formacie
komrki
Po wywietleniu okna Formatuj komrki (Format Cells) (rysunek 19.11) w sekcji

Kategoria (Category) zaznacz Niestandardowe (Custom). W polu Typ (Type) za-
znacz [g]:mm:ss, a nastpnie kliknij przycisk OK.
Formatowanie nie zmienio danych ani formuy uytej do ich sumowania. Wpy-
no jedynie na sposb interpretacji wyniku (rysunek 19.12).
253
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 19.11. Format, ktry pozwala na wywietlanie czasu duszego ni doba
Rysunek 19.12.
Wynik
poprawny
Odejmowanie czasu
Excel nie moe cofn wieku uytkownika. Jest za to w stanie pomc mu przy
wyliczaniu dugoci przedziau czasu.
254
W komrkach A1, B1, C1 i D1 wpisz kolejno: Pracownik, Pocztek, Koniec, Czas

pracy. Nastpnie wprowad dane (rysunek 19.13).
Rysunek 19.13.
Lista
pracownikw
wraz z danymi
o pocztku
i kocu pracy
Komrki z danymi maj format g:mm AM/PM. Wydaje si on najbardziej dopa-

sowany do tego typu zastosowa.
W komrce D2 wpisz =C2-B2, po czym zatwierd wprowadzon formu. Wy-

wietlony zosta wynik (rysunek 19.14). Jeli chodzi o wartoci bezwzgldne, to
jest on poprawny. Gorzej, jeli chodzi o miano. Czy mona si go pozby?
Rysunek 19.14.
Lista
pracownikw
wraz z czasami
pracy
Zawarto komrki D2 sformatuj tak, aby bya wywietlana z uyciem formatu

h:mm (rysunek 19.15). Stosujc przeciganie, wypenij komrki D3 i D4 zawar-
toci komrki D2.
Rysunek 19.15.
Rnica liczb
mianowanych
moe by
niemianowana
Co zrobi, gdy pracownik przyjdzie jednego dnia, a wyjdzie nastpnego? Ope-

rowanie samymi godzinami to za mao. Trzeba programowi dostarczy infor-
macji o dacie. W tym celu naley zmieni formatowanie komrek z danymi (ry-
sunek 19.16).
255
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 19.16. Format, ktry umoliwia zapisanie w jednej komrce daty i godziny
Do wszystkich komrek z danymi naley zastosowa ten sam format. Komrki

zawierajce wynik odejmowania powinny mie format oglny. Aby rnica bya
wyraona w godzinach, musi by przemnoona przez 24 (rysunek 19.17).
Rysunek 19.17.
Rekordzista
spdzi w pracy
744 godziny
Wywietlanie biecej daty

Funkcja TERAZ (NOW) suy do wywietlania aktualnej daty. Data jest odczytywana
z zegara komputera.
Warto funkcji TERAZ (NOW) zmienia si tylko wtedy, kiedy

arkusz jest obliczany lub gdy wykonywana jest
makroinstrukcja zawierajca t funkcj.
256
Excel przechowuje daty jako kolejne liczby porzdkowe. Jest to podyktowane

moliwoci uywania ich w obliczeniach. Dacie 1 stycznia 1900 przyporzdko-
wana jest liczba 1, dacie 2 stycznia 1900 liczba 2 itd.
Funkcja TERAZ (NOW) ma nastpujc skadni:

TERAZ()
W komrce A2 wpisz formu =TERAZ() lub w anglojzycznej wersji programu

=NOW().
Kliknij przycisk Wpis (Enter) (rysunek 19.18).
Rysunek 19.18.
Wpisywanie
formuy
W komrce A2 zostan wywietlone odczytane z komputera bieca data

i godzina.
W komrce B2 umie opis wyniku widocznego w komrce A2 (rysunek 19.19).
Rysunek 19.19.
Wynik
wykonania
formuy
Kliknij zegar widoczny na pasku systemowym. Po wywietleniu okna zmie dat

i zatwierd ustawienie klikniciem przycisku OK.
Aby uaktualni odczyt funkcji TERAZ (NOW), kliknij pasek formuy.
Bez wprowadzania zmian kliknij przycisk Wpis (Enter) (rysunek 19.20).
Dane zostan odczytane z zegara systemowego (rysunek 19.21).
257
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 19.20.
Wymuszenie
wykonania
funkcji TERAZ
(NOW)
Rysunek 19.21.
Arkusz
po wczytaniu
nowej daty
i godziny
Podsumowanie
Funkcja CZAS (TIME) suy do wywietlania okrelonego czasu jako liczby
dziesitnej.
Wykonujc operacje arytmetyczne na czasie i dacie, naley sformatowa
komrki z danymi tak, aby Excel wiedzia, e zapisane w nich dane s
godzinami lub datami.
Funkcja TERAZ (NOW) suy do wywietlania aktualnej daty.
Bieca data i godzina s odczytywane z zegara komputera. Zegar moe

by synchronizowany z zegarem serwera podczas logowania do sieci.
258
20
FUNKCJE
TRYGONOMETRYCZNE

Jaka funkcja suy do obliczania wartoci
arcus sinus lub odwrotny sinus liczby.
Co to jest arcus cosinus.
Do jakiego przedziau naley kt zwrcony
przez funkcj ATAN.
Arcus cosinus
Funkcja ACOS (ACOS) suy do obliczania wartoci
arcus cosinus lub odwrotnego cosinusa liczby.
Ma ona nastpujc skadni:

ACOS(liczba)
Gdzie:
liczba jest cosinusem poszukiwanego
kta. Jej warto powinna nalee
do przedziau od 1 do 1.
ABC Excel 2016 PL
Arcus cosinus jest wartoci kta, ktrego cosinus jest liczb. Obliczona war-
to jest podawana w radianach i mieci si w przedziale od 0 (zero) do pi.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ACOS.
W komrkach A2 i A3 wpisz 1 oraz 0,99.
W komrce B2 wpisz formu =ACOS(A2) (rysunek 20.1).
Rysunek 20.1.
Pierwsza
wyliczona
warto
Stosujc przeciganie, wypenij danymi komrki od A2 do A23 (rysunek 20.2).
Rysunek 20.2.
Autouzupenianie
pozwala
na byskawiczne
wpisanie danych
260
Funkcje trygonometryczne
Stosujc przeciganie, wypenij formuami komrki od B2 do B23.
Kliknij komrk B23. Sprawd, czy argumentem formuy z komrki B23 jest ko-
mrka A23 (rysunek 20.3).
Rysunek 20.3.
Autouzupenianie
umoliwia
szybkie
wpisywanie
formu
O ile w przypadku wypenienia 22 komrek mona byo sobie wyobrazi rczne

wpisanie danych i formuy, o tyle wpisanie danych i formu do kilkuset komrek
przypomina zadanie dla Kopciuszka. Dziki autouzupenianiu nie stwarza ono
wikszego problemu.
Stosujc przeciganie, wypenij danymi komrki do A202.
Stosujc przeciganie, wypenij formuami komrki do B202.
Kliknij komrk B202.
261
ABC Excel 2016 PL
Sprawd, czy argumentem formuy z komrki B202 jest komrka A202 (rysu-
nek 20.4).
Rysunek 20.4.
Wypenienie
kilkuset komrek
nie zajo
wiele czasu
Zaznacz kolumn B, klikajc jej nagwek (rysunek 20.5).
Rysunek 20.5. Przed wykonaniem wykresu trzeba zaznaczy obszar danych
Przejd na wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk

Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si w le-
wym grnym rogu (rysunek 20.6).
Po chwili wykres zostanie utworzony. Zapoznaj si z jego wygldem (rysunek 20.7).
Arcus cosinus hiperboliczny

Funkcja ACOSH (ACOSH) oblicza warto arcus cosinus hiperboliczny liczby.

ACOSH(liczba)
Gdzie:
liczba jest dowoln liczb rzeczywist wiksz lub rwn 1.
262
Rysunek 20.6.
Wstawienie
wykresu
wymaga jedynie
kilku klikni
Arcus cosinus hiperboliczny jest wartoci, ktrej cosinus hiperboliczny jest

liczb. Zatem ACOSH(COSH(liczba)) jest rwny liczbie.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ACOSH.
W komrkach A2 i A3 wpisz liczby 1 i 2.
W komrce B2 wpisz formu =ACOSH(A2) (rysunek 20.8).
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A101 liczbami od 1 do 100.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B101 formu =ACOSH(An)

(rysunek 20.9).
Zaznacz kolumn B, klikajc jej nagwek.
263
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.7. Wykres funkcji arcus cosinus
Rysunek 20.8. Arkusz do obliczania wartoci arcus cosinus hiperboliczny
Rysunek 20.9.
Arkusz
wypeniony
seri danych
264
Przejd na wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przy-

cisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si
w lewym grnym rogu (rysunek 20.10).
Rysunek 20.10.
Za chwil
na podstawie
danych zostanie
wygenerowany
wykres
Na arkuszu pojawi si wykres. Zapoznaj si z jego wygldem (rysunek 20.11).
Sprawdzimy, jaki wpyw na wygld wykresu ma zmiana zakresu wartoci danych.

Wypenij komrki od A2 do A101 liczbami od 1 do 1980 (rysunek 20.12).
Utwrz wykres i zapoznaj si z jego wygldem (rysunek 20.13).
Arcus sinus
Funkcja ASIN (ASIN)suy do obliczania wartoci arcus sinus lub odwrotny sinus
liczby. Zwracany kt w radianach naley do przedziau od pi/2 do pi/2.
265
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.11. Wykres funkcji arcus cosinus hiperboliczny dla danych od 1 do 100
Rysunek 20.12.
Zmieniony
zakres wartoci
argumentw
266
Rysunek 20.13. Wykres funkcji arcus cosinus hiperboliczny dla danych od 1 do 1980

ASIN(liczba)
Gdzie:
liczba sinus poszukiwanego kta. Warto tego argumentu powinna
nalee do przedziau od 1 do 1.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ASIN.
W komrkach A2 i A3 wpisz liczby 1 i 0,99.
W komrce B2 wpisz formu =ASIN(A2) (rysunek 20.14).
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B202 formu =ASIN(An) (rysu-

nek 20.15).
267
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.14.
Formua
po zapisaniu
wylicza warto
Rysunek 20.15.
Do wykrelenia
funkcji
potrzebna jest
dua ilo
danych
Kliknij nagwek i zaznacz kolumn zawierajc wyniki oblicze (rysunek 20.16).
Rysunek 20.16.
Naley wskaza,
ktre dane maj
by uyte
do wykonania
wykresu

268
Rysunek 20.17.
Uruchamianie
narzdzia
do tworzenia
wykresw
Rysunek 20.18. Wykres funkcji arcus sinus
269
ABC Excel 2016 PL
Arcus sinus hiperboliczny

Funkcja ASINH (ASINH) oblicza warto arcus sinus hiperboliczny liczby.

ASINH(liczba)
Gdzie:
liczba dowolna liczba rzeczywista.
Sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy od wypenienia fragmentu arkusza.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ASINH.
W komrce B2 wpisz formu =ASINH(A2) (rysunek 20.19).
Rysunek 20.19.
Przetestowana
formua
Sprawdzony fragment arkusza wykorzystamy do wypenienia wikszego obszaru.

Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B22 formu =ASINH(An)

(rysunek 20.20).
Rysunek 20.20.
Zestaw danych
do utworzenia
wykresu
270
Zaznacz kolumn, w ktrej znajduj si dane (rysunek 20.21).
Rysunek 20.21.
Zakres danych
do wykonania
wykresu
Nastpnie naley wskaza, do czego program ma wykorzysta dane znajdujce si

w zaznaczonym obszarze (rysunek 20.21). Przejd na wstk Wstawianie (Insert)
i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu
wybierz ikon wykresu znajdujc si w lewym grnym rogu (rysunek 20.22).
Rysunek 20.22.
Narzdzie
do zamiany
danych
na wykres
Po chwili na ekranie pojawi si wykres. Zapoznaj si z jego wygldem (rysu-

nek 20.23).
271
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.23. Wykres funkcji arcus sinus hiperboliczny
Na ilustracjach moesz zobaczy funkcje o ksztatach dobrze

znanych z lekcji matematyki. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby
znacznie zawzi lub poszerzy zakres danych i obejrza, jak
wyglda przejcie funkcji przez o rzdnych lub wykres funkcji
dla kilku okresw.
Zawanie wykresu
Na rysunku 20.23 zosta pokazany wykres, ktry powsta po zaznaczeniu caej ko-
lumny. Aby na wykresie widoczne byy tylko istotne dane, kliknij ikon Filtry wykre-
su (Chart filters), a nastpnie odsyacz Wybierz dane (Select Data) (rysunek 20.24).
Po wywietleniu okna Wybieranie rda danych (Select Data Source) (rysunek

20.25) ogranicz zakres danych wywietlanych na wykresie do komrek zawieraj-
cych liczby.
Po ograniczeniu zakresu danych wykres jest bardziej czytelny (rysunek 20.26).
Arcus tangens
Funkcja ATAN (ATAN)suy do obliczania wartoci arcus tangens lub odwrotny tan-
gens liczby. Zwrcony kt w radianach naley do przedziau od pi/2 do pi/2.
272
Rysunek 20.24.
Interpretowane
na wykresie
dane mona
ograniczy
Rysunek 20.25. W polu Zakres danych wykresu podane s wpisane adresy komrek
uytych do wywietlenia na wykresie
273
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.26. Zakres danych wykresu koczy si nie na komrce 10

(rysunek 20.24), a obejmuje 10, 11 i 12

ATAN(liczba)
Gdzie:
liczba tangens kta, ktry naley wyznaczy.
Wykonanie wykresu wymaga przygotowania zestawu danych. Nie musisz wpi-

sywa ich wszystkich wystarczy wypeni nagwki kolumn i przetestowa
formu.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ATAN.
W komrce B2 wpisz formu =ATAN(A2) (rysunek 20.27).
Rysunek 20.27.
Fragment
arkusza
do powielenia
274
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B22 formu =ATAN(An).
Zaznacz obszar, ktry zostanie wykorzystany do wykonania wykresu (rysunek

20.28).
Rysunek 20.28.
Zaznaczony
obszar danych

i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu
Po chwili na ekranie pojawi si wykres. Zapoznaj si z jego wygldem (rysunek

20.30).
275
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.29.
Narzdzie
do zamiany
danych
na wykres
Rysunek 20.30. Wykres funkcji arcus tangens
276
Cosinus
Funkcja COS (COS) suy do obliczania wartoci cosinusa danego kta.

COS(liczba)
Gdzie:
liczba kt w radianach, dla ktrego naley obliczy cosinus.
Sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy od wpisania danych. Tak jak

w poprzednich przypadkach, powinnimy wpisa tylko nagwki w kolumnach
i zestaw danych do powielenia.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i COS.
W komrce B2 wpisz formu =COS(A2) (rysunek 20.31).
Rysunek 20.31.
Przetestowany
fragment arkusza
W komrkach A2 i A3 wpisane s wartoci, ktre umoliwiaj jednoznaczne ziden-

tyfikowanie cigu. Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A26 licz-
bami od 6 do 6.
Do jednoznacznego zidentyfikowania formuy wystarcza wpisanie jej w jednej

komrce. Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B26 formu =COS(An)
(rysunek 20.32).
Rysunek 20.32.
Arkusz
wypeniony
danymi i formu
277
ABC Excel 2016 PL
Tabele zostay byskawicznie wypenione danymi. W charakterze zmian wartoci

najatwiej zorientowa si na podstawie wykresu. Zaznacz kolumn B (rysu-
nek 20.33).
Rysunek 20.33.
Do wykonania
wykresu zostan
wykorzystane
dane
z kolumny B

i w sekcji Wykresy (Chart) kliknij przycisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu
Rysunek 20.34.
Narzdzie
do tworzenia
wykresw

20.35).
278
Rysunek 20.35. Wykres funkcji cosinus
Sinus
Funkcja SIN (SIN)suy do obliczania sinusa podanego kta.

SIN(liczba)
Gdzie:
liczba kt w radianach, dla ktrego naley obliczy sinus.
Tak jak w poprzednich przykadach, sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy

od wpisania danych. Rnica polega na zakresie danych, skoku wartoci i formule.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i SIN.
W komrce B2 wpisz formu =SIN(A2) (rysunek 20.36).
Rysunek 20.36.
Wzorcowy
fragment arkusza
279
ABC Excel 2016 PL
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B26 formu =SIN(An) (rysu-

nek 20.37).
Rysunek 20.37.
Fragment
arkusza
wypeniony
danymi
i wyliczon
wartoci
Na wykresie zostan umieszczone tylko wartoci zwrcone przez formu. Zaznacz

komrki zawierajce dane w kolumnie B (rysunek 20.38).
Rysunek 20.38.
Zaznaczanie
obszaru
do wykonania
wykresu
280
Zaznaczenie zawiera informacj o tym, jaki obszar danych zostanie wykorzystany.

Teraz naley wskaza, do czego program ma wykorzysta wyrnione dane.

Rysunek 20.39.
Ikony suce
do uruchamiania
kreatora
wykresw
Po chwili na ekranie pojawi si wykres. Zapoznaj si z jego wygldem (rysu-

nek 20.40).
Punkty, w ktrych okrelona jest warto funkcji, s rozmieszczone do rzadko.

Sprawdzimy, jaki jest ksztat krzywej przy przeciciu osi rzdnych. Zmienimy
zakres danych i zagcimy je.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A22 liczbami od 0,5 do 0,5.
281
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.40. Wykres funkcji sinus
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B22 formu =SIN(An) (rysu-

nek 20.41).
Rysunek 20.41.
Dane
o zmniejszonym
skoku
282
Po zmianie danych nie musimy ponownie generowa wykresu. Jeli nowe dane
s wpisane w tych samych komrkach, w ktrych znajdoway si dotychczasowe,
wykres zostanie automatycznie zaktualizowany. Zapoznaj si z nowym wygldem
wykresu (rysunek 20.42).
Rysunek 20.42. Wygld wykresu dla wartoci przy przeciciu osi rzdnych
Sinus hiperboliczny
Funkcja SINH (SINH) suy do obliczania sinusa hiperbolicznego liczby.

SINH(liczba)
Gdzie:
liczba kt (dowolna liczba rzeczywista).
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i SINH.
283
ABC Excel 2016 PL
W komrce B2 wpisz formu =SINH(A2) (rysunek 20.43).
Rysunek 20.43.
Fragment
arkusza
przygotowany
do powielania
Przetestowany fragment arkusza wykorzystamy do wypenienia pozostaych pl.

Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A21 liczbami od 1 do 20. S to
argumenty funkcji.
Nastpnie, stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B21 formu

=SINH(An). W komrkach pojawi si wartoci funkcji (rysunek 20.44).
Rysunek 20.44.
Arkusz
wypeniony
danymi
i formu
284
Do wykonania wykresu zostan wykorzystane dane z kolumny B. Zaznacz

obszar zawierajcy dane (rysunek 20.45).
Rysunek 20.45.
Zaznaczona
kolumna
z danymi

Teraz naley wskaza, do czego program ma uy wyrnione dane. Przejd na
wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk Liniowy
(Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si w lewym gr-
nym rogu (rysunek 20.46).
Postpujc zgodnie z instrukcjami wywietlanymi na ekranie, utwrz wykres.

Zapoznaj si z jego wygldem (rysunek 20.47).
285
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.46.
Ikony
powodujce
uruchomienie
narzdzi
do generowania
wykresw
Rysunek 20.47. Wykres funkcji sinus hiperboliczny
286
Tangens
Funkcja TAN (TAN) suy do obliczania tangensa podanego kta.

TAN(liczba)
Gdzie:
liczba kt wyraony w radianach, dla ktrego naley obliczy tangens.
Aby sprawdzi dziaanie funkcji, wyliczymy jej wartoci i na tej podstawie wykona-
my wykres. W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i TAN. W kolumnie A
bd wpisane argumenty funkcji, natomiast w kolumnie B znajd si wartoci
zwrcone przez formu.
W komrkach A2 i A3 wpisz liczby 0,1 i 0,2. Jednoznacznie identyfikuj one cig

arytmetyczny dane do wyliczenia wartoci funkcji.
W komrce B2 wpisz formu =TAN(A2) (rysunek 20.48).
Rysunek 20.48.
Fragment
arkusza
przeznaczony
do powielenia
Przygotowany fragment posuy do wypenienia reszty arkusza. Stosujc prze-

ciganie, wypenij komrki od A2 do A34 liczbami od 0,1 do 3,3.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B34 formu =TAN(An) (rysu-

nek 20.49).
Rysunek 20.49.
Arkusz
po wypenieniu
danymi
i formu
287
ABC Excel 2016 PL
Wykres zostanie utworzony na podstawie danych zawartych w kolumnie B. Za-

znacz j (rysunek 20.50).
Rysunek 20.50.
Obszar danych,
ktry zostanie
wykorzystany
do utworzenia
wykresu

Teraz naley wskaza, do czego program ma uy wyrnione dane. Przejd na
wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk Liniowy
(Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si w lewym grnym
rogu (rysunek 20.51).

20.52).
288
Rysunek 20.51. Narzdzia zamieniajce kolumn liczb w wykres
Tangens hiperboliczny
Funkcja TANH (TANH) suy do obliczania tangensa hiperbolicznego podanej liczby.

TANH(liczba)
Gdzie:
liczba dowolna liczba rzeczywista.
289
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.52. Wykres funkcji tangens
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i TANH.
W komrkach A2 i A3 wpisz liczby 0,1 i 0,2.
W komrce B2 wpisz formu =TANH(A2) (rysunek 20.53).
Rysunek 20.53.
Fragment
arkusza
do powielenia
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A34 liczbami od 0,1 do 3,3.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B34 formu =TAN(An) (rysu-

nek 20.54).
Zaznacz komrki zawierajce dane w kolumnie B (rysunek 20.55).

Liniowy (3-D Area). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si
w lewym dolnym rogu (rysunek 20.56).
290
Rysunek 20.54.
Obszar
wypeniony
danymi
i formu
Rysunek 20.55.
Dane,
ktre zostan
wykorzystane
do wykonania
wykresu
Zapoznaj si z wygldem wykresu (rysunek 20.57).
291
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 20.56. Wstka i ikony, ktrych kliknicie powoduje wygenerowanie wykresu
Rysunek 20.57. Wykres funkcji tangensa hiperbolicznego
292
Podsumowanie
Funkcja ASIN suy do obliczania wartoci arcus sinus lub odwrotny sinus
liczby.
Arcus cosinus jest wartoci kta, ktrego cosinus jest liczb. Obliczona
warto jest podawana w radianach i mieci si w przedziale od 0 (zero)
do pi.
ATAN suy do obliczania wartoci arcus tangens lub odwrotny tangens
liczby. Zwrcony kt w radianach naley do przedziau od pi/2 do pi/2.
293
ABC Excel 2016 PL
294
21
FUNKCJE
WYKADNICZE
I LOGARYTMICZNE

Jaka funkcja jest funkcj odwrotn
do LN (LN).
Jak warto ma podstawa logarytmu

naturalnego.
Co oznacza zapis =LOG(A2;2).
Funkcja wykadnicza
Funkcja EXP (EXP) suy do obliczania wartoci liczby
e podniesionej do potgi liczba. Staa e jest podsta-
w logarytmu naturalnego (2,71828182845904).
EXP jest funkcj odwrotn do funkcji LN (LN) zwra-
cajcej warto logarytmu naturalnego danej liczby.
ABC Excel 2016 PL
Funkcja EXP ma nastpujc skadni:

EXP(liczba)
gdzie:
liczba (number) wykadnik potgi o podstawie e.
Sprawdzenie dziaania funkcji rozpoczniemy od przygotowania fragmentu arkusza.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i EXP.
W komrce B2 wpisz formu =EXP(A2) (rysunek 21.1).
Rysunek 21.1.
Fragment
arkusza
przygotowany
do powielenia
Wykorzystujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A22 liczbami od 10 do 10.
Za pomoc przecigania wypenij komrki od B2 do B22 formu =EXP(An) (ry-

sunek 21.2).
Do wykonania wykresu zostan uyte dane zapisane w kolumnie B. Zaznacz je

(rysunek 21.3).
Na wstce Wstawianie (Insert), w sekcji Wykresy (Charts), kliknij przycisk Linio-

wy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu widoczn w lewym gr-
nym rogu (rysunek 21.4).
Obejrzyj utworzony wykres (rysunek 21.5).
Logarytm naturalny
Funkcja LN (LN) suy do obliczania logarytmu naturalnego danej liczby. Podstaw
logarytmu naturalnego jest staa e. Wynosi ona 2,71828182845904. LN jest funkcj
odwrotn do funkcji EXP (funkcji wykadniczej).
296
Funkcje wykadnicze i logarytmiczne
Rysunek 21.2.
Komrki
arkusza
wypenione
przez
przeciganie
Rysunek 21.3.
Dane, ktre
zostan uyte
do wykonania
wykresu
297
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 21.4. Wstka i ikony, ktre naley wybra, aby wykres zosta utworzony
Rysunek 21.5. Wykres funkcji wykadniczej
Funkcja LN ma nastpujc skadni:

LN(liczba)
gdzie:
liczba (number) dodatnia liczba rzeczywista, ktrej logarytm naturalny
naley obliczy.
Dziaanie funkcji sprawdzimy w praktyce. Przygotujemy zestaw danych, na pod-

stawie ktrych zostan wyliczone wartoci funkcji. Posu one do wykonania
wykresu.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i LN.
298
W komrce B2 wpisz formu =LN(A2) (rysunek 21.6).
Rysunek 21.6.
Fragment
arkusza z
danymi
wpisanymi
rcznie
Dane i formu wpisane w komrkach widocznych na rysunku 21.6 wykorzystamy

do wypenienia reszty arkusza.
Zastosuj przeciganie i wypenij komrki od A2 do A21 liczbami od 1 do 20.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B21 formu =LN(An) (rysunek 21.7).
Rysunek 21.7.
Arkusz
wypeniony
danymi
i formu
299
ABC Excel 2016 PL
Zanim zostanie wykonany wykres, trzeba wskaza, jaki zakres danych ma zosta
przez program zinterpretowany graficznie. W tym celu zaznacz w kolumnie B ob-
szar zawierajcy dane (rysunek 21.8).
Rysunek 21.8.
Arkusz
z zaznaczonym
obszarem
Kolejn czynnoci jest wydanie programowi polecenia, ktre bdzie si odnosio do

zaznaczonych komrek. Przejd na wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy
(Charts) kliknij przycisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wy-
kresu widoczn w lewym grnym rogu (rysunek 21.9).
Rysunek 21.9. Narzdzie zamieniajce kolumn danych na wykres
Po chwili wykres zostanie utworzony. Obejrzyj go (rysunek 21.10).
300
Rysunek 21.10. Wykres logarytmu naturalnego
Sprawdzimy, jak wyglda wykres w punkcie przecicia z osi rzdnych. Wpisz

w kolumnie A liczby od 0,1 do 2, rnice si o 0,1 (rysunek 21.11).
Rysunek 21.11.
Dane
do wyznaczenia
ksztatu
wykresu
w punkcie
przecicia z osi
rzdnych
301
ABC Excel 2016 PL
Wartoci formuy w kolumnie B zostay automatycznie przeliczone. Rwnie bez

naszej ingerencji zosta zaktualizowany wykres funkcji (rysunek 21.12).
Rysunek 21.12. Wykres funkcji logarytmu naturalnego w pobliu przecicia osi rzdnych
Logarytm
Funkcja LOG (LOG) suy do obliczania logarytmu liczby przy zadanej podstawie.
Funkcja ta ma nastpujc skadni:

LOG(liczba;podstawa)
gdzie:
liczba (number) dodatnia liczba rzeczywista, ktrej logarytm naley
obliczy.
podstawa (base) podstawa logarytmu. Jeli argument zostanie
pominity, domylnie przyjmowana jest warto 10.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i LOG.
302
W komrce B2 wpisz formu =LOG(A2;2) (rysunek 21.13).
Rysunek 21.13.
Fragment
arkusza
z danymi
i formu
Dane wpisane w kilku komrkach arkusza wykorzystamy do wypenienia reszty ob-

szaru. Za pomoc przecigania wypenij komrki od A2 do A21 liczbami od 1 do 20.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B21 formu =LOG(An;2)

(rysunek 21.14).
Rysunek 21.14.
Arkusz
z kompletem
danych
W kolumnie B zaznacz komrki, w ktrych umieszczone s dane. Posu one do

wykonania wykresu (rysunek 21.15).
303
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 21.15.
Zaznaczone
dane
Kolejn czynnoci jest wydanie programowi polecenia odnoszcego si do za-

znaczonych komrek. Wywietl wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy
(Charts) kliknij przycisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wy-
kresu znajdujc si w lewym grnym rogu (rysunek 21.16).
Sprawdzimy, jak wyglda wykres w pobliu przecicia osi rzdnych. Wpisz

w kolumnie A liczby od 0,1 do 2 z odstpem 0,1 (rysunek 21.18).
304
Rysunek 21.17. Wykres funkcji logarytmicznej
Rysunek 21.18.
Zestaw danych
do analizy
funkcji
logarytmicznej
przy maych
wartociach
305
ABC Excel 2016 PL
Po wpisaniu danych zarwno formua, jak i wykres zostan automatycznie zak-

tualizowane (rysunek 21.19).
Rysunek 21.19. Wykres funkcji logarytmicznej w pobliu przecicia z osi rzdnych
Logarytm dziesitny
Funkcja LOG10 (LOG10) suy do obliczania logarytmu liczby przy podstawie 10.
Funkcja ta ma nastpujc skadni:

LOG10(liczba)
gdzie:
liczba (number) dodatnia liczba rzeczywista, ktrej logarytm przy
podstawie 10 naley obliczy.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i LOG10.
W komrce B2 wpisz formu =LOG10(A2) (rysunek 21.20).
306
Rysunek 21.20.
Fragment
arkusza
z danymi
Uyj przecigania, aby wypeni komrki od B2 do B21 formu =LOG10(An)

(rysunek 21.21).
Rysunek 21.21.
Obszar
wypeniony
danymi przez
przeciganie
Zaznacz obszar zawierajcy dane w kolumnie B (rysunek 21.22).
Nastpnie wydaj programowi polecenie odnoszce si do zaznaczonych komrek.

cisk Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajdujc si
w lewym grnym rogu (rysunek 21.23).
307
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 21.22.
Zaznaczona
kolumna
z wynikami
zwrconymi
przez formu
Obejrzyj utworzony wykres (rysunek 21.24).
308
Rysunek 21.24. Wykres funkcji logarytm dziesitny
Porwnamy dwie funkcje logarytmiczne. W komrce C1 wpisz LN.
W komrce C2 wpisz formu =LN(A2) (rysunek 21.25).
Rysunek 21.25. W kolumnie C zostan wyliczone wartoci logarytmu naturalnego
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od C2 do C21 formu =LN(An) (rysu-

nek 21.26).
W kolumnach B i C zaznacz obszar zawierajcy dane (rysunek 21.27).
Wywietl wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk

Liniowy (Line). Z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu widoczn w lewym
grnym rogu (rysunek 21.28).
309
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 21.26.
Arkusz
z wyliczonymi
wartociami
dwch formu
Rysunek 21.27.
Arkusz
z zaznaczonymi
dwiema
kolumnami
310
Rysunek 21.28. Narzdzie do zamiany danych na wykresy
Zapoznaj si z utworzonymi wykresami (rysunek 21.29).
Rysunek 21.29. Logarytm i logarytm naturalny wykres funkcji
Przeanalizujemy ksztat wykresu w pobliu przecicia z osi rzdnych. Wpisz

w kolumnie A liczby od 0,1 do 2, rnice si o 0,1 (rysunek 21.30).
Sprawd, jaki wpyw na wygld wykresw miaa zmiana zakresu wartoci danych
(rysunek 21.31).
311
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 21.30.
Zmniejszenie
zakresu
wartoci przy
niezmienionej
liczbie danych
Rysunek 21.31. Przebieg wykresw funkcji w pobliu przecicia z osi rzdnych
312
Podsumowanie
Funkcja EXP (EXP) suy do obliczania wartoci liczby e podniesionej do
potgi liczba. Jest ona funkcj odwrotn do funkcji LN (LN) zwracajcej
warto logarytmu naturalnego danej liczby.
Podstaw logarytmu naturalnego jest staa e. Wynosi ona
2,71828182845904.
Zapis =LOG(A2;2) oznacza logarytm o podstawie 2 z liczby zapisanej
w komrce A2.
313
ABC Excel 2016 PL
314
22
INNE FUNKCJE

Jaka formua wylicza wynik mnoenia.
Czym si rni kombinacje od permutacji.
Co oznacza zapis =FRAGMENT.TEKSTU(A2;3;6).
Iloczyn
Funkcja ILOCZYN (PRODUCT) mnoy wszystkie liczby
podane jako argumenty i zwraca ich iloczyn.

ILOCZYN(liczba1;liczba2;...)
gdzie:
liczba1, liczba2 (number1, number2)
skadniki iloczynu. Maksymalnie moe
ich by 30.
ABC Excel 2016 PL
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i ILOCZYN.
W komrkach A2 i A3 wpisz liczby 1 i 2 (rysunek 22.1).
Rysunek 22.1.
Kilka komrek
w arkuszu
naley wypeni
rcznie
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od A2 do A13 liczbami od 1 do 12 (rysu-

nek 22.2).
Rysunek 22.2.
Pozostae
komrki mona
wypeni
automatycznie
W komrce B2 wpisz formu =ILOCZYN( lub w anglojzycznej wersji programu

=PRODUCT( (rysunek 22.3).
Po wpisaniu przez uytkownika pocztku formuy program oczekuje na okrelenie

argumentw. Mona je wpisa z klawiatury. Jeli komrki z danymi s umieszczo-
ne obok siebie, wygodniej jest je zaznaczy. Zaznacz zatem obszar od A2 do A13.
316
Inne funkcje
Rysunek 22.3.
W komrce B2
bdzie
wyliczany
iloczyn
Kliknij ikon Wpis (Enter) (rysunek 22.4).
Rysunek 22.4.
Obszar danych
jest zaznaczony
niebiesk lini
W komrce B2 zosta wywietlony iloczyn liczb wpisanych w komrkach od A2

do A13 (rysunek 22.5).
Zmie wartoci wpisane w komrkach od A2 do A13. Zaobserwuj, jaki wpyw na

wynik kocowy maj wprowadzane zmiany.
317
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.5.
Arkusz
po wyliczeniu
iloczynu
Tabliczka mnoenia
W komputerze wiele rezultatw mona uzyska na wicej ni jeden sposb.
Mnoenie nie jest od tego odstpstwem. Funkcj ILOCZYN (PRODUCT) mona za-
stpi znakiem *.
Kiedy uywa jednego sposobu, a kiedy drugiego? Zaley to od preferencji uyt-

kownika, jego biegoci w uywaniu formuy. Dlatego warto poznawa rne
moliwoci. Dziki temu bdziemy mogli stosowa je elastycznie w zalenoci
od potrzeb.
Moim zdaniem tam, gdzie zachodzi potrzeba mnoenia wielu czynnikw, atwiej
uy formuy. W sytuacji, gdy mnoona jest zawarto dwch komrek, a zmie-
niane adresowanie atwiej uy znaku *. Taka sytuacja ma miejsce na przykad
w tabliczce mnoenia. Zaczniemy od przygotowania danych.
W komrce A2 wpisz 1.
W komrce A3 wpisz 2.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki do A11 wcznie (rysunek 22.6).
318
Inne funkcje
Rysunek 22.6.
Dane
w kolumnie
W komrce B1 wpisz 1, a w komrce C1 2.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki do K1 wcznie (rysunek 22.7).
Rysunek 22.7. Wypeniona kolumna i wiersz
Dane widoczne na rysunku 22.7 pogrubimy, aby zaznaczy, e s to dane wej-

ciowe.
Teraz w komrkach naley wpisa formu, ktra bdzie mnoya liczb wpisa-
n w wierszu 1 przez liczb wpisan w kolumnie A. Dla komrki B2 bdzie to
=A2*B1 (rysunek 22.8).
319
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.8. Adresowanie wzgldne stosowane jest przez program domylnie
Czy bdziemy w taki sposb wypenia wszystkie pozostae 99 komrek? Tak

trzeba by byo zrobi, gdyby nie komputer. Komrki wypenimy z wykorzysta-
niem przecigania. Trzeba tylko poinformowa program, e ma aktualizowa
wsprzdne komrek. Mona to zrobi, wstawiajc znak $. Po przygotowaniu
do wypeniania automatycznego zawarto komrki B2 bdzie miaa posta jak na
rysunku 22.9.
Rysunek 22.9. Zalenie od tego, ktra cz adresu poprzedzona zostaje znakiem $,

nie ulega ona zmianie podczas kopiowania formuy
Wypenimy teraz wiersz 2. Zaznacz komrk B2, po czym naprowad kursor na

kwadracik znajdujcy si w prawym dolnym rogu zaznaczonej komrki (rysu-
nek 22.10).
Rysunek 22.10.
Kursor zmieni
ksztat z grubego
krzya na cienki
krzyyk
Stosujc przeciganie, wypenij komrki do K2 wcznie (rysunek 22.11).
Rysunek 22.11. Komrki w wierszu zostay wypenione formu
320
Inne funkcje
Naprowad kursor na kwadracik znajdujcy si w prawym dolnym rogu ko-

mrki K2 (rysunek 22.11).
Stosujc przeciganie, wypenij komrki do wiersza 11 wcznie. Zwolnij lewy

przycisk myszy (rysunek 22.12).
Rysunek 22.12. Tabliczka mnoenia gotowa!
Kliknij komrk K11 (rysunek 22.13).
Rysunek 22.13. W adresowaniu bezwzgldnym istotny jest konkretny adres komrki,

a nie jej pooenie wobec innych danych
Jak obliczy procent z danej liczby

Aby obliczy procent z danej liczby, naley pomnoy j przez ten procent.
W komrkach C1, D1 i E1 wpisz odpowiednio: Liczba, Procent, Wynik (rysunek 22.14).
321
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.14. Dziki opisowi nie bdziemy musieli zgadywa, gdzie wpisa dane,
a gdzie pojawi si wynik
Obliczymy 10% z liczby 333. W komrce C2 wpisz 333. W komrce D2 wpisz 10

i z klawiatury wprowad znak % (rysunek 22.15).
Rysunek 22.15. Do tych oblicze nie potrzeba Excela, a wynik atwo jest sprawdzi
w pamici
Kliknij komrk E2 i z klawiatury wpisz =. Nastpnie kliknij komrk C2 i tym

razem wpisz z klawiatury znak *. W dalszej kolejnoci kliknij komrk D2 i na-
cinij klawisz Enter. Na koniec kliknij komrk E2 (rysunek 22.16).
Rysunek 22.16.
W komrce
widoczny wynik,
a na pasku
formuy sposb
obliczenia
Kombinacje
Funkcja KOMBINACJE (COMBIN) oblicza liczb kombinacji dla danej liczby elementw.
Kombinacja to dowolny zbir lub podzbir elementw, bez wzgldu na ich kolej-
no. Kombinacje rni si od permutacji tym, e w przypadku permutacji istotna
jest kolejno elementw.

KOMBINACJE(liczba;liczba_wybrana)
gdzie:
liczba (number) liczba elementw;
322
Inne funkcje
liczba_wybrana (number_chosen) liczba elementw w kadej z kombinacji.
W komrkach A1, B1 i C1 wpisz odpowiednio: Liczba elementw, Liczba wybrana

i Kombinacje.
W komrce C2 wpisz formu =KOMBINACJE( lub w anglojzycznej wersji pro-

gramu =COMBIN( (rysunek 22.17).
Rysunek 22.17.
Projekt
kalkulatora
kombinacyjnego
Zaznacz kolejno komrki A2 i B2. Bd one zawieray argumenty funkcji. Zwr

uwag na to, aby adresy komrek byy oddzielone rednikiem.
Kliknij ikon Wpis (Enter) (rysunek 22.18).
Rysunek 22.18. Arkusz z zaznaczonym obszarem wpisywania argumentw
W komrce A2 wpisz liczb 49.
W komrce B2 wpisz 6.
W komrce C2 widoczny jest wynik: 6 elementw z 49 elementw mona wybra

na 13983816 sposobw (rysunek 22.19).
Rysunek 22.19. Arkusz z wyliczon liczb kombinacji
323
ABC Excel 2016 PL
Reszta z dzielenia
Funkcja MOD (MOD) suy do obliczania wartoci reszty po podzieleniu liczby przez
dzielnik.

MOD(liczba;dzielnik)
gdzie:
liczba (number) liczba, dla ktrej naley wyznaczy reszt.
dzielnik (divisor) liczba, przez ktr naley podzieli liczb.
Jeli dzielnik jest rwny 0, funkcja MOD sygnalizuje bd

#DZIEL/0!.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i MOD.
W komrce B2 wpisz formu =MOD(A2;2) (rysunek 22.20).
Rysunek 22.20.
Fragment
arkusza
Za pomoc przecigania wypenij komrki od A2 do A21 liczbami od 1 do 20.
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B21 formu =MOD(An;2) (ry-

sunek 22.21).
W komrce C1 wpisz MOD2.
W komrce C2 wpisz formu =MOD(A2;3).
324
Inne funkcje
Rysunek 22.21.
Arkusz
z wpisanymi
danymi
i wynikami
obliczonymi
przez formu
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od C2 do C21 formu =MOD(An;3) (ry-

sunek 22.22).
W komrce D1 wpisz MOD3.
W komrce D2 wpisz formu =MOD(A2;4).
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od D2 do D21 formu =MOD(An;4).
Wyniki oblicze funkcji MOD mona pokaza na wykresie. Zaznacz obszar zawie-
rajcy dane w kolumnach B, C i D (rysunek 22.23).

cisk Kolumnowy (Insert Column Chart). Z rozwinitego menu wybierz ikon wy-
kresu znajdujc si w lewym grnym rogu (rysunek 22.24).
325
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.22.
Arkusz
po dodaniu
drugiej kolumny
z formu
Rysunek 22.23.
Na wykresie
mona umieci
wicej ni jedn
warto
326
Inne funkcje
Rysunek 22.24. Funkcja MOD ma wartoci dyskretne. Wykres powinien mie

charakter niecigy
Po chwili zostan utworzone wykresy. Zapoznaj si z ich wygldem (rysunek 22.25).
Rysunek 22.25. Wykresy funkcji MOD, MOD2 i MOD3
Pi
Funkcja zwraca sta pi z dokadnoci do 15 cyfr.

PI()
Funkcja pozwala sprawdzi, jaki wpyw na wywietlanie liczb ma formatowanie

komrek.
W komrce A1 wpisz Pi.
W komrce A2 wpisz formu =PI() (rysunek 22.26).
327
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.26.
W komrce A2
widoczna
jest liczba pi
W arkuszu nie s wywietlane wszystkie cyfry staej. Kliknij komrk A2 prawym

przyciskiem myszy.
Z menu wybierz polecenie Formatuj komrki... (Format Cells...) (rysunek 22.27).
Rysunek 22.27.
Polecenie
Formatuj
komrki...
(Format Cells...)
znajduje si
w menu
podrcznym
Po wywietleniu okna Formatowanie komrek (Format Cells) kliknij kart Licz-

by (Number).
W polu Kategoria (Category) kliknij pozycj Liczbowe (Number).
Ustaw wywietlanie 18 miejsc dziesitnych. Staa pi jest zapisana z dokadnoci do

15 miejsc po przecinku. Dodawanie kolejnych cyfr powoduje wywietlanie zer.
Kliknij przycisk OK (rysunek 22.28).
328
Inne funkcje
Rysunek 22.28. Zmiana formatu komrki
Po zmianie formatowania w arkuszu wywietlane s wszystkie miejsca znaczce

(rysunek 22.29).
Rysunek 22.29. Po zmianie formatu pojawiy si dotychczas niewidoczne cyfry
Pierwiastek
Funkcja PIERWIASTEK (SQRT) suy do obliczania dodatniego pierwiastka kwadrato-
wego liczby.
329
ABC Excel 2016 PL

PIERWIASTEK(liczba)
gdzie:
liczba (number) liczba, dla ktrej naley wyznaczy pierwiastek
kwadratowy.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Liczba i Pierwiastek.
W komrce B2 wpisz formu =PIERWIASTEK(A2) lub w anglojzycznej wersji pro-

gramu =SQRT(A2) (rysunek 22.30).
Rysunek 22.30.
Komrki
arkusza
przygotowane
do powielenia
Stosujc przeciganie, wypenij komrki od B2 do B22 formu =PIERWIASTEK(An)

lub w anglojzycznej wersji programu =SQRT(An) (rysunek 22.31).
W kolumnie B zaznacz obszar zawierajcy dane (rysunek 22.32).
Wywietl wstk Wstawianie (Insert) i w sekcji Wykresy (Charts) kliknij przycisk

Liniowy (Line). Nastpnie z rozwinitego menu wybierz ikon wykresu znajduj-
c si w lewym grnym rogu (rysunek 22.33).
Sprawdzimy, jak wyglda wykres w pobliu osi rzdnych. Wpisz w kolumnie A

liczby od 0 do 2 z odstpem 0,1. Widoczne w kolumnie B wartoci formu zostay
ponownie przeliczone (rysunek 22.35).
Sprawd, jaki wpyw na wygld wykresu miaa zmiana zakresu wartoci danych
(rysunek 22.36). Zawenie przedziau danych nie spowodowao istotnej zmiany
ksztatu wykresu. Na wykresie pomidzy pierwszym a drugim punktem jest
dua odlego.
330
Inne funkcje
Rysunek 22.31.
Arkusz wypeniony
za pomoc
przecigania formu
=PIERWIASTEK(An)
Rysunek 22.32.
Wartoci
z kolumny B
zostan
umieszczone
na wykresie
331
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.33. Wykres funkcji PIERWIASTEK (SQRT) bdzie lini cig
Rysunek 22.34. Wykres funkcji PIERWIASTEK (SQRT) dla danych z rysunku 22.32
Wpisz teraz w kolumnie A liczby od 0 do 0,2, rnice si o 0,01 (rysunek 22.37).
Widoczne w kolumnie B wartoci formu ponownie zostay przeliczone. Wykres

zosta automatycznie zaktualizowany. Zapoznaj si z jego wygldem (rysu-
nek 22.38).
Znaki
Funkcja FRAGMENT.TEKSTU (MID) zwraca znaki ze rodka tekstu przy danej pozycji
pocztkowej i dugoci.
332
Inne funkcje
Rysunek 22.35.
Zmienione dane
Rysunek 22.36. Wykres funkcji PIERWIASTEK (SQRT) dla danych z zakresu od 0 do 2
333
ABC Excel 2016 PL
Rysunek 22.37.
Funkcja bdzie
analizowana
w przedziale
od 0 do 0,2
Rysunek 22.38. Wykres funkcji PIERWIASTEK (SQRT) dla danych z zakresu od 0 do 0,2
334
Inne funkcje

FRAGMENT.TEKSTU(tekst;liczba_pocztkowa;liczba_znakw)
gdzie:
tekst (text) cig tekstowy zawierajcy znaki, ktre maj zosta
wyodrbnione.
liczba_pocztkowa (start_num) pozycja pierwszego znaku tekstu, ktry
ma zosta wyodrbniony.
liczba_znakw (num_chars) liczba znakw, ktre ma zwrci funkcja.
Aby sprawdzi w praktyce dziaanie funkcji, zapiszmy w arkuszu dane i formu.
W komrkach A1 i B1 wpisz odpowiednio: Tekst i Znaki.
W komrkach A2 i B2 wpisz, odpowiednio, cytat i formu =FRAGMENT.TEKSTU(A2;3;6)

lub w anglojzycznej wersji programu =MID(A2;3;6). Zapisz formu (rysunek 22.39).
Rysunek 22.39. Po pominiciu dwch pierwszych znakw zostao wywietlonych

sze kolejnych
Podsumowanie
Funkcja ILOCZYN (PRODUCT) mnoy wszystkie liczby podane jako argumenty
i zwraca ich iloczyn.
Kombinacje rni si od permutacji tym, e w przypadku permutacji istotna
jest kolejno elementw.
Zapis =FRAGMENT.TEKSTU(A2;3;6) lub w anglojzycznej wersji programu
=MID(A2;3;6) oznacza, e z zawartego w komrce A2 tekstu po pominiciu
dwch pierwszych znakw zostanie wywietlonych sze kolejnych.
335
ABC Excel 2016 PL
336
SKOROWIDZ
A C
address, Patrz: komrka adres cell, Patrz: komrka
amortyzacja chmura, 31
liniowa, 230 conditional formatting, Patrz:
rodka trwaego, 232 formatowanie warunkowe
arkusz, 13, 14, 28 czas
nazwa, 28 dodawanie, 252
ochrona, 151, 152, 153, 186, 188 odejmowanie, 254
tworzenie, 75 czcionka, 111
wczytywanie, 80, 81 domylna, 182
zapisywanie, 77, 78, 82 rozmiar, 111
rozszerzenie, 78 wielko, 116
autosumowanie, 67
maksimum, 69
minimum, 69
D
sumowanie, 69 dane
rednia arytmetyczna, 69 data i czas, 248, 252, 254, 256
zliczanie, 69 edytowanie, 86, 87
blokowanie, 87
B formatowanie, 123, 129, 130, 132,
135
baza danych, 141 data i czas, 125, 127, 128
Bricklin Dan, 10 liczba miejsc dziesitnych, 134
ABC Excel 2016 PL
dane F
kopiowanie, 63
ochrona, 151, 152, 153, 155, 186, filtrowanie, 98, 100, 102
187, 188 Format Painter, Patrz: Malarz
seria, 65 formatw
sortowanie, 148 formatowanie warunkowe, 103
sprawdzanie poprawnoci, 159, formula bar, Patrz: pasek formuy
160, 164, 166 formularz, 142
typ, Patrz: typ wstawianie, 143, 145
wczytywanie, 72 wyszukiwanie danych, 146, 148
weryfikacja, Patrz: dane formua, 14, 61, 67, 172
sprawdzanie poprawnoci argument, 68
wpisywanie, 62 lista, 71
wyszukiwanie, 146 wywietlanie, 177
data aktualna, 256 Frankston Bob, 10
dokument function library, Patrz: funkcja
ochrona, 151, 155 biblioteka
tryb wywietlania, 29 funkcja, 69, 171
wsptworzenie w czasie ACOS, 259
rzeczywistym, 14 ACOSH, 262
zapisywanie, 185 AMORT.LIN, 230
drukarka domylna, 213 ASIN, 265
drukowanie, 211 ASINH, 270
dwustronne, 223 ATAN, 272
jako wydruku, 220 biblioteka, 174
nagwek, 225, 226 CENA.BS, 234
numeracja stron, 225 COS, 277
obszaru, 224 CZAS, 248
parametry, 212 daty i czasu, 247, 248, 252, 254,
podgld, 216 256
podzia na strony, 215 DB, 232
stopka, 225, 226 EFEKTYWNA, 235
wersja wydruku, 225 EXP, 295
finansowa, 230, 232, 234, 235,
237, 238, 241, 243, 244
E FRAGMENT.TEKSTU, 332
ekran startowy, 183 FV, 238
Excel, 10 ILOCZYN, 315, 318
okno, Patrz: okno IPMT, 241
uruchamianie, 17 JEELI, 172
ustawienia, 179, 180, 182 kategoria, 175
liczba ostatnio uywanych KOMBINACJE, 322
dokumentw, 183 LN, 296
nazwa uytkownika, 182 LOG, 302
ukrywanie elementw, 188 LOG10, 306
wersja, 78, 186 logarytm, Patrz: funkcja LOG
338
Skorowidz
logarytm dziesitny, komentarza usuwanie, 91

Patrz: funkcja LOG10 komrka, 13, 20
logarytm naturalny, adres, 13, 27, 30
Patrz: funkcja LN aktywna, 30
maksimum, 69 blokowanie, 154
minimum, 69 czyszczenie, 91
MOD, 324 edytowanie, Patrz: dane
NAL.ODS, 237 edytowanie
NPER, 243 formatowanie, 108, 110, 116, 117,
PI, 327 123, 129, 130, 132, 135
PIERWIASTEK, 329 data i czas, 125, 127, 128
PV, 244 liczba miejsc dziesitnych, 134
SIN, 279 usuwanie, 91
SINH, 283 hipercza usuwanie, 91
suma, 69 kolor wypenienia, 112
rednia arytmetyczna, 69 komentarza usuwanie, 91
TAN, 287 pusta, 168
TANH, 289 rozmiar, 43
TERAZ, 256 szeroko, 115, 118
wykadnicza, Patrz: funkcja EXP ustawianie precyzyjne, 119
wyszukiwanie, 71, 175 ukrywanie, 154, 155
zliczanie, 69 usuwanie, 54, 88, 89
za pomoc menu podrcznego,
56
G wstawianie, 52
Google Docs, 14 wyrnianie, 102
GS-Calc, 10 zakres, 30
zawartoci usuwanie, 91
zaznaczanie, Patrz: zaznaczanie
H komrki
haso, 152, 153, 156 komunikat
hipercza usuwanie, 91 o bdzie, 164
wejciowy, 161, 162, 168
K
L
klawisz nawigacyjny, 38, 39
kolumna, 13 Lotus 1-2-3, 10
liczba, 20
szeroko, 44 M
kopiowanie, 110
usuwanie, 54, 90 makropolecenie, 14
za pomoc menu podrcznego, Malarz formatw, 108, 109, 110
56 Microsoft Excel, Patrz: Excel
wstawianie, 48, 49
przez przeciganie, 51 N
za pomoc menu podrcznego,
52 nawigacja, 38
339
ABC Excel 2016 PL
O
odsetki, 237, 241 ledzenie zmian, Patrz: rejestrowanie
Office Online, 14 zmian
okno, 23
konfiguracyjne, 181
OpenOffice Calc, 10
T
tabliczka mnoenia, 318
P tekst
formatowanie, 111, 112, 113, 116,
pasek 120
formuy, 27, 61, 123 parametry domylne, 120
ukrywanie, 188 Tell me what you want to do, Patrz:
widoczno, 61 pasek Powiedz mi, co chcesz zrobi
narzdzi Szybki dostp, 24 title bar, Patrz: pasek tytuu
Powiedz mi, co chcesz zrobi, 15 typ, 60, 130
przewijania, 29 alfanumeryczny, 61
ukrywanie, 189 daty i czasu, 61, 125, 247, 252,
stanu, 29 254, 256, Patrz te: dane data i
tytuu, 23 czas
pole, 141 liczbowy, 132, 134, 137
logiczny, 61
procenty, 132, 134, 137
Q tekstowy, 60
Quattro Pro, 10 walutowy, 135
Quick Access Toolbar, Patrz: pasek
narzdzi Szybki dostp V
VisiCalc, 10
R
rejestrowanie zmian, 157 W
rekord, 141
dodawanie, 146 waluta, 135
warto
bieca inwestycji, 244
S przysza inwestycji, 238
scroll bar, Patrz: pasek przewijania wiersz, 13
sheet, Patrz: arkusz liczba, 20
skrt klawiaturowy, 38, 39, 40 usuwanie, 54, 90
Spread32, 10 za pomoc menu podrcznego,
staa pi, 327 56
status bar, Patrz: pasek stanu wstawianie, 45, 46, 49
stopa procentowa, 235 przez przeciganie, 49
szablon, 19, 20 za pomoc menu podrcznego,
52
wysoko, 45, 120
340
Skorowidz
workbook, Patrz: zeszyt tworzenie, 192, 193, 209

wstka typ, 202, 203
Narzdzia gwne, 25 zawnie, 272
opcje wywietlania, 24 wyszukiwanie cigu znakw, 94, 95,
Tabele, 25 96
Wstawianie, 25 zamiana, 95
Wykresy, 25 wyszukiwarka, 15
wydruk podgld, Patrz: drukowanie
podgld
wykres, 14
Z
elementy, 193, 199 zaznaczanie, 39, 40
formatowanie, 198, 199, 201, 203, anulowanie, 37
204 arkusza, 36, 40
funkcji logarytmicznej, 298, 304, kolumny, 35, 36, 40
309 komrki, 34
funkcji trygonometrycznej, 263, na podstawie zawartoci, 97
265, 272, 275, 278 pustych komrek, 97
legenda, 203 ssiednich komrek, 34
niecigego obszaru danych, 208 wiersza, 35, 36, 40
poszerzanie, 272 za pomoc klawiatury, 37
projektowanie, 202 zeszyt, 14
styl, 198
tabela z danymi, 203
341

ABC Excel 2016 PL PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ABC Excel 2016 PL PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wszelkie prawa zastrzeone.

Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci

Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi

Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte

Opieka redakcyjna: Ewelina Burska

Materiay graficzne na okadce zostay wykorzystane za zgod Shutterstock.

Copyright Helion 2016

Pole ksik na Facebook.com Ksigarnia internetowa

1 Arkusz kalkulacyjny . ......................................................9

5 Rozmiary i liczba komrek . .......................................... 43

6 Wprowadzanie danych . ................................................. 59

7 Arkusze i pliki . ............................................................ 75

8 Edycja danych . ............................................................. 85

9 Formatowanie arkusza . .............................................. 107

Wywietlanie wielu wierszy . ................................................117

10 Formatowanie danych . ................................................123

11 Baza danych . ...............................................................141

12 Ochrona danych . ..........................................................151

13 Weryfikacja danych . ...................................................159

15 Konfigurowanie programu . ..........................................179

16 Wykresy . ................................................................... 191

17 Drukowanie . ............................................................... 211

18 Funkcje finansowe . ..................................................... 229

19 Funkcje CZASU i DATY . ............................................. 247

20 Funkcje trygonometryczne . ......................................... 259

21 Funkcje wykadnicze i logarytmiczne ...........................295

22 Inne funkcje . ...............................................................315

W tym rozdziale dowiesz si:

Efektywne wykonywanie oblicze jest zagadnie-

Uywanie do rachunkw kartki papieru i owka

lub podczas sprawdzania oblicze z innymi wartociami wie si z konieczno-

Z biegiem czasu komputery staway si coraz bardziej popularne, tak e zaczto je

Wynalazek ten mia usprawni prace wykonywane w Harvard Business School.

Na pierwszy rzut oka wszystkie arkusze kalkulacyjne s do siebie podobne.

Kady producent stara si wprowadzi do swojego oprogramowania moliwo za-

Rysunek 1.2. Okno arkusza OpenOffice Calc

Rysunek 1.3. Arkusz GS-Calc

Za co lubimy arkusze kalkulacyjne

Dziki moliwoci wybierania polece z menu i uruchamiania ich przy uyciu

W arkuszu kalkulacyjnym rejestrowane s ostatnio wykonane operacje. Pozwala to

Jeeli trzeba przygotowa wiele podobnych dokumentw (na przykad kalkula-

Posugujc si programem komputerowym, mona najpierw skupi si na mery-

Rysunek 1.4. Arkusz Excela 2016

W arkuszu Excela 2016 wiersze s ponumerowane, natomiast kolumny maj ozna-

Na przeciciu kadego wiersza i kadej kolumny le komrki (cells). Podobnie

Znaki widoczne w komrkach pokazanych na rysunku 1.5

W komrkach mona wpisywa trzy rodzaje informacji:

liczby (na przykad cen towaru, NIP);

Formuy s podobne do funkcji matematycznych. Sposb ich zapisu zaprojektowa-

Rysunek 1.6. Nowy dokument ma domylnie nadawan nazw Zeszyt1 (Book1)

Jeli zastosujemy analogi do artykuw biurowych, arkusz

Liczba dokumentw roboczych, ktre mog by jednoczenie otwarte, jest uzale-

Przez wygod do efektywnoci

Rysunek 1.8. Zapisywanie plikw w chmurze jest rozwizaniem, ktre pozwala

Excel 2016 ma by podstawowym narzdziem analitykw, a to za spraw ta-

Rysunek 1.10. Historia koem si toczy. Najwiksze cywilizacje korzystay

W tym rozdziale dowiesz si:

W celu uruchomienia programu naley na kom-

Spowoduje to wywietlenie okna programu Microsoft Excel (rysunek 1.4). Kliknij

Rysunek 2.2. Link logowania do SkyDrivea znajduje si w prawym grnym rogu

Do identyfikacji uytkownika wykorzystywany jest adres poczty elektronicznej.

W rodkowej czci okna znajduj si miniatury zainstalowanych szablonw.

Rysunek 2.4. Miniatury szablonw dokumentw s umieszczone