Bfk SUBOWY

POLSKA OPIS PATENTOWY 70371

RZECZPOSPOLITA
PATENTU TYMCZASOWEGO
LUDOWA

Patent tymczasowy dodatkowy KI. 7c, 51/24

do patentu

Zgoszono: 16.11.1971 (P. 151 585)

Pierwszestwo: 31.07.1971 Wochy MKP B21d 51/24

PATENTOWY Zgoszenie ogoszono: 20.04.1973

PRL
Opis patentowy opublikowano: O6.05J974

Twrcy wynalazku: Giuseppe Gamberucci, Luigi Ruggieri

Uprawniony z patentu tymczasowego: Snam Progetti S.p.A.,
Mediolan (Wochy)

Urzdzenie wysokocinieniowe i sposb jego wytwarzania

Przedmiotem wynalazku jest urzdzenie wysokocinieniowe i sposb jego wytwarzania.

Rozwj nowych procesw w przemyle chemicznym i petrochemicznym zmierza w kierunku stosowania
bardzo duych cinie i jednoczenie wysokich temperatur, co powoduje cigy wzrost wymaga stawianych
materiaom. Przy budowie wielkich reaktorw istnieje konieczno stosowania cianek o duej gruboci, gdy
poszukiwania nowych materiaw spawalnych nie doprowadziy do odczuwalnego zmniejszenia stosunku kosztu
do wasnoci mechanicznych. Zastosowanie cianek o duej gruboci w urzdzeniach przemysu chemicznego
i petrochemicznego pociga za sob due koszty budowy, trudnoci spawania oraz trudnoci transportu i mon
tau zwizane z duym .ciarem.
W celu uniknicia trudnoci spawalniczych, wynikajcych z duej gruboci, urzdzenia o grubych ciankach
musz by budowane drog nakadania na siebie bd to blach cienkich, o gruboci 6,5-10 mm w systemie
wielowarstwowym, bd te blach o redniej gruboci, nie przekraczajcej 50 mm w systemie wielociankowym.
Mimo, e trudnoci wytwarzania reaktorw, wynikajce ze spawania i poprzecznych wymiarw urzdze s
rozwizane, gdy moliwe jest wykonywanie reaktorw o duej rednicy, to jednak grubo cianek tych reakto
rw nie zostaa zmniejszona. Ponadto, przy stosowaniu znanych sposobw powstaj due koszty wskutek
^komplikowanej technologii wytwarzania, nie mona tu uzyska znaczniejszych oszczdnoci.
Znane urzdzenia tego rodzaju s budowane systemem wielowarstwowym, lub systemem wielociankowym.
Urzdzenia zbudowane systemem wielociankowym lub wielowarstwowym maj cianki o duej gruboci. Wyko
nane s one z metalu o staych waciwociach wytrzymaociowych dla caej cianki. Wad tych urzdze jest
trudno ich wykonania ze wzgldu na spawanie. Inne znane urzdzenia maj cianki o znacznie mniejszej
gruboci skadajce si z jednej lub kilku powok cylindrycznych, przy czym jedna lub wicej ni jedna
z powok wewntrznych jest odprona.
Jakkolwiek urzdzenie to wykazuje bardzo du wytrzymao mechaniczn oraz ma ciank o znacznie
mniejszej gruboci ni inne znane urzdzenia, to jednak ma ono ograniczon stosowalno w obszarze bardzo
wysokich temperatur, gdzie wystpuje zjawisko pezania. Jest to powodowane czciowym odpreniem napr
e szcztkowych i obnieniem w nastpstwie tego wytrzymaoci mechanicznej cianek.
 J

2 70371

Celem wynalazku jest uniknicie wymienionych niedogodnoci. Zadaniem wynalazku jest opracowanie
urzdzenia odpornego na dziaanie duych cinie, o ciankach cieszych ni w znanych urzdzeniach np. typu
wielowarstwowego lub wielociankowego, z zachowaniem bez zmian wymaga dotyczcych bezpieczestwa przy
uwzgldnieniu rnych przepisw, a jednoczenie nie podlegajcych ograniczeniom stosowalnoci, majcym
miejsce w przypadku urzdze z wewntrzn warstw materiau odpronego. i
Zadanie to zostao wykonane przez opracowanie urzdzenia wysokocinieniowego zawierajcego ciank
skadajc si z jednej lub kilku nakadajcych si wewntrznych powok cylindrycznych z metalu, w szczegl
noci ze stali wglowej, oraz z jednej lub kilku nakadajcych si zewntrznych powok cylindrycznych,
z ktrych kada jest utworzona ze stykajcych si blach. Istota wynalazku polega na tym, e blachy zewntrz
nych powok cylindrycznych s wykonane z metalu o korzystniejszych waciwociach wytrzymaociowych nizf
waciwoci powok wewntrznych, za ilo pyt jest taka, e wewntrzna powoka lub powoki cylindrycznej
s cakowicie zakryte.
Okazao si, e grubo cianki urzdze wysokocinieniowych mona znacznie zmniejszy przez wykona
nie jej z jednej lub wikszej liczby warstw metalu, rnicych si bd to rodzajem, bd te skadem chemicz
nym, albo rodzajem zastosowanej obrbki mechanicznej czy chemicznej.
Najkorzystniej, gdy urzdzenie ma jedn tylko pwook cylindryczn i jeden zestaw blach wewntrznych.
Poniewa blachy zewntrzne nie s spawane midzy sob, ani te do wewntrznej powoki, a ponadto s
wykonane z materiau o dobrych wasnociach mechanicznych, moliwe jest wic istotne zmniejszenie gruboci
cianki i uzyskanie oszczdnoci wskutek zmniejszenia liczby spoin. Grubo jest wic zmniejszona wskutek
obecnoci blach zewntrznych o wasnociach mechanicznych lepszych od wasnoci powoki wewntrznej.
Ponadto urzdzenie wedug wynalazku mona stosowa w caym zakresie temperatur, cznie z obszarem
temperatury pezania.
W urzdzeniach wedug wynalazku moe by midzy blachami zewntrznymi i powok wewntrzn
bardzo niewielka pusta przestrze, uzyskana za pomoc paskw stalowych, nawinitych w odpowiedni sposb na
zewntrznej powierzchni powoki wewntrznej przed naoeniem blach zewntrznych. Jest to szczeglnie
korzystne w zastosowaniu do syntezy amoniaku, gdzie wystpuje wodr, dyfundujcy atwo przez stal, ktry
z tego wzgldu musi by odprowadzany na zewntrz. Wyprowadzenie wodoru jest uatwione i unika si prze
wierconych oson, stosowanych w znanych urzdzeniach. Dna mocuje si do wewntrznej powoki urzdzenia
przez spawanie lub w inny sposb znany, przy czym blachy zewntrzne wspdziaaj jedynie w przejmowaniu
poczonego dziaania napre obwodowych i promieniowych.
Sposb wytwarzania urzdzenia wedug wynalazku polega na tym, e wykonuje si cylindryczn powok
metalow, o danych wymiarach wewntrznych szerokoci i dugoci. Powoka moe by utworzona przez
szereg warstw cylindrycznych, poczonych w jeden cylinder, szereg blach spawanych wzdunie iobwodowo,
rur bezszwow, szereg rur, lub te wreszcie zarwno rury jak i blachy o odpowiedniej gruboci. Nastpn
czynnoci jest nasunicie na wewntrzn powok cylindryczn jednej lub wikszej liczby warstw blach kutych,
kalandrowanych i spawanych, lub walcowanych, nagrzanych do takiej temperatury, e po ochodzeniu w po
wietrzu przylegaj one do ssiadujcej powoki wewntrznej. Blachy dokada si kolejno jedne po drugich a do
osignicia dugoci urzdzenia, przy czym najkorzystniej jest, aby blachy nie byy spawane ze sob obwodowo
ani te przyspawane do powoki wewntrznej. Po nasuniciu blach zoone urzdzenie moe by ewentualnie
poddane obrbce cieplnej. W przypadku jej braku, obecno napre szcztkowych, wywoanych oddziaywa
niem midzy blachami zewntrznymi i powok wewntrzn, wywiera korzystny wpyw na ukad napre
wypadkowych podczas dziaania urzdzenia, co polepsza warunki bezpieczestwa. Skurcz blach zewntrznych,
naoonych na gorco na powok wewntrzn, wywouje naprenia, ktre w korzystny sposb dodaj si
z napreniami, spowodowanymi, dziaaniem cinienia roboczego. Dla wytworzenia pustej przestrzeni midzy
powoka wewntrzn i blachami zewntrznymi, na powoce tej, po wykonaniu cylindrycznej powoki metalo
wej, nawija si tam metalow o odpowiedniej gruboci i szerokoci, najkorzystniej rubowo.
Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykadzie wykonania na rysunku, na ktrym pokazane jest
urzdzenie cinieniowe w przekroju osiowym.
Wewntrzn powok cylindryczn 1 urzdzenia, stanowicego naczynie wysokocinieniowe, tworzy
jednolita rura. Do powierzchni czoowych rury tworzcej wewntrzn powok cylindryczn 1 przyspawane s
dna 2 i 3. Na wewntrzn powok cylindryczn 1 naoone jest pi odcinkw rury, w ten sposb, e odcinki
te stykaj si powierzchniami czoowymi, ale nie s ze sob poczone. Rury te stanowi zewntrzn powok
cylindryczn 4. Zewntrzna powoka cylindryczna 4 pokrywa cakowicie wewntrzn powok cylindryczn 1.
Sposb wytwarzania urzdzenia wysokocinieniowego zostanie zilustrowany przykadami, przy czym przykad
I opisuje sposb wytwarzania urzdzenia przedstawionego na rysunku i opisanego w przykadzie wykonania.
3 70371
t

Przykad I. Wykonano naczynie cylindryczne ze stali niskostopowej o rednicy wewntrznej

1400 mm, dugoci 3000 mm i gruboci cianki 68 mm, przy czym granica pynnoci w temperaturze pokojowej
wynosia 35kG/mm2. Na to naczynie, stanowice powok wewntrzn naczynia cinieniowego naoono
5 blach walcowanych na gorco na walcarce pionowej, wykonanych ze stali niskostopowej o granicy pynnoci
w temperaturze pokojowej rwnej 70kG/mm2. Temperatura blach podczas nakadania wynosia 450C. Blachy
miay grubo 61 mm i nie byy spawane ze sob, ani te z powok wewntrzn. Po wykonaniu naczynie
poddano obrbce cieplnej w temperaturze 600C celem wyeliminowania napre midzy powok wewntrzn
i blachami zewntrznymi. Minimalne wymaganie wytrzymaociowe dla obu stali, a mianowicie granica pyn
noci w temperaturze 300C, wynosiy odpowiednio 30kG/mm2. wzgldnie 53 kG/mm2, Stosownie do wyma
ganego stopnia bezpieczestwa otrzymane naczynie nadawao si do pracy cigej przy cinieniu 400 kG/cm2
i temperaturze 300C. Podobne naczynie, wykonane znanym sposobem jako jednoczciowe lub wielowarstwowe
miaoby grubo cianki 158 mm.
Przykad II. Wykonano naczynie, podobne do naczynia z przykadu I w ktrym midzy warstw
wewntrzn i zewntrzn umieszczono tam metalow ze zwykej stali wglowej o szerokoci 10 mm i gruboci
0,3 mm nawinit rubowo ze skokiem 20 mm. Tam uoono na powoce wewntrznej przed naoeniem
blach zewntrznych i przytwierdzono w odstpach przez lutowanie cyn. Wykonane w taki sposb naczynie
poddano tym samym prbom i badaniom, jak poprzednio, uzyskujc podobne wyniki. Ponadto obecno pustej
przestrzeni sprawdzono po prbach przez wprowadzenie freonu przez specjalny otwr, wywiercony w jednej
z blach zewntrznych.

Z a s t rz e e n i a p a t e n t o w e

I. Urzdzenie wysokocinieniowe zawierajce ciank skadajc si z jednej lub kilku nakadajcych si

wewntrznych powok cylindrycznych z metalu, w szczeglnoci ze stali wglowej, oraz z jednej lub kilku naka
dajcych si zewntrznych powok cylindrycznych, z ktrych kada jest utworzona ze stykajcych si blach,
znamienne tym, e blachy zewntrznych powok cylindrycznych (4) s wykonane z metalu o korzystniejszych
waciwociach wytrzymaociowych ni waciwoci wewntrznych powok cylindrycznych (1), za ilo pyt
jest taka, e wewntrzna powoka lub powoki cylindryczne (1) s cakowicie zakryte.
2. Urzdzenie wedug zastrz. 1, znamienne tym, e wewntrzne powoki cylindryczne (1), s utworzone
przez szereg rur cylindrycznych poczonych ze sob na powierzchniach czoowych tak, e tworz jeden
cylinder. >
3. Urzdzenie wedug zastrz. 1, znamienne tym, e wewntrzne powoki cylindryczne (1) s utworzone
przez szereg blach spawanych zarwno wzdunie jak i obwodowo, tworzcych rury.
4. Urzdzenie wedug zastrz. 1, znamienne tym, e wewntrzn powok cylindryczn (1) stanowi
jednoczciowa rura.
5. Urzdzenie wedug zastrz. 2 i 4, znamienne tym, e wewntrzna powoka cylindryczna (1) jest utwo
rzona zarwno z rur jednoczciowych jak i z warstw cylindrycznych tak poczonych, e stanowi rur.
6. Urzdzenie wedug zastrz. 3 i 4, znamienne tym, e wewntrzna powoka cylindryczna (1) jest utwo
rzona zarwno przez jednoczciowe rury, jak i spawane blachy.
7. Urzdzenie wedug zastrz. 16, znamienne tym, e wewntrzne powoki cylindryczne (1) s poczo
ne ze sob spoinami wzdunymi i/lub obwodowymi.
8. Urzdzenie wedug zastrz. 17, znamienne tym, e zewntrzne powoki cylindryczne (4) s utworzone
z blach kutych, kalandrowanych i spawanych lub walcowanych.
9. Urzdzenie wedug zastrz. 1-8, znamienne tym, e midzy cylindrycznymi powokami wewntrzn
(1) i zewntrzn (4) jest pusta przestrze, powstaa przez nawinicie na zewntrznej powierzchni najwikszej
z wewntrznych powok cylindrycznych (1), rubowo lub w inny sposb, tamy metalowej lub z innego odpo
wiedniego materiau.
10. Sposb wytwarzania urzdzenia wysokocinieniowego wedug zastrz. 19, znamienny tym, e wykonu
je si cylindryczn powok metalow o danych wymiarach wewntrznych szerokoci i dugoci, ktr to
powok w szczeglnoci wykonuje si z jednej lub wicej warstw blach metalowych spawanych wzdunie i/lub
obwodowo, wzgldnie zjednej lub wikszej liczby rur, bd te z rur i blach, przy czym warstwy odpowiednie
czy si ze sob, po czym nasuwa si na gorco na utworzon powok cylindryczn jedn lub wiksz liczb
warstw blach kutych, kalandrowanych i spawanych lub te walcowanych, a nastpnie urzdzenie poddaje si
obrbce cieplnej lub te pozostawia blachy w stanie docinitym do przylegej powoki.
II. Sposb wedug zastrz. 10, znamienny tym, e po wykonaniu cylindrycznej powoki metalowej na
powierzchni zewntrznej najwikszej powoki wewntrznej nawija si w odpowiedni sposb, najkorzystniej
rubowo, tam z metalu lub innego materiau dla utworzenia pustej przestrzeni.
KI. 7c, 51/24 70371 MKP B21d 51/24

Prac. Poligraf. UP PRL. zam. 351/74 nakad 120+18

Cena 10 z