Moj Dom Z Drewna

Wojciech Nitka
MJ DOM
Z DREWNA
Wydano na zlecenie
Dyrekcji Generalnej Lasw Pastwowych
Warszawa 2010
Centrum Informacyjne Lasw Pastwowych

ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. nr 3
02-362 Warszawa
tel.: (22) 822-49-31
faks: (22) 823-96-79
e-mail: cilp@cilp.lasy.gov.pl
www.lasy.gov.pl
Recenzent
Prof. dr hab. in. Zbigniew Mielczarek
Redakcja
Wawrzyniec Milewski
Zdjcia
Wojciech Nitka (W.N.), materiay informacyjne firm
Zdjcia na 1. s. okadki
Wojciech Nitka; proj. domu: arch. Micha Staszewski
Zdjcia na 4. s. okadki
Misoni
Rysunki
Wojciech Nitka
Projekt graficzny
Andrzej Lekiewicz
ISBN 978-83-61633-20-4
Przygotowanie do druku
ANTER POLIGRAFIA, ul. Tamka 4, lok. 12, 00-349 Warszawa
Druk i oprawa
Orodek Rozwojowo-Wdroeniowy
Lasw Pastwowych w Bedoniu
ul. Sienkiewicza 19, Andrespol
Spis treci
Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Zarys historyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rynek budownictwa drewnianego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Domy wielorodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Zalety i wady domw drewnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Drewno surowiec budowlany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Metody obrbki drewna na konstrukcje domw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Materiay budowlane oparte na drewnie i ich zastosowanie . . . . . . . . . . 31
Konstrukcyjne belki dwuteowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Wilgociouodpornione materiay pytowe na poszycia . . . . . . . . . . . . . 32
Wielofunkcyjna pyta MFP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Pyta OSB/3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Pyta V-100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Sklejka wodoodporna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Budownictwo drewniane a zmiany klimatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Pi zasad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Konstrukcje domw drewnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Domy drewniane o konstrukcji szkieletowej . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Domy o lekkiej, drewnianej konstrukcji szkieletowej . . . . . . . . . . 44
Domy prefabrykowane, tzw. domy gotowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Konstrukcje ryglowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
System pytowy z drewna klejonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Domy z bali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
ciany zewntrzne domw bali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Systemy konstrukcyjne cian zewntrznych z bali penych . . . . . 56
Systemy konstrukcyjne cian zewntrznych z bali z warstw
izolacji cieplnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3
Mj dom z drewna
Izolacyjno cieplna domw drewnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Izolacyjno cieplna zewntrznych cian domw szkieletowych . . . . 61
Izolacyjno cieplna zewntrznych cian domw z bali . . . . . . . . . . . 62
Izolacyjno cieplna zewntrznych cian domw z bali izolowanych . 63
Ognioodporno domw z drewna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Izolacyjno akustyczna przegrd wewntrznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Drewno nie tylko w budownictwie mieszkaniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Kilka uwag dla przyszych inwestorw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Ciekawe linki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Sowniczek poj budownictwa drewnianego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4
Wstp
O d zarania dziejw drewno towarzyszy czowiekowi, zapisujc kolejne kar-

ty w rozwoju cywilizacji. Dostarczao opau, surowca do wyrobu pierwszych
przedmiotw uytkowych, broni. Jest te jednym z najstarszych, obok kamie-
nia i gliny, materiaem konstrukcyjnym. Dzisiaj, w czasach szalonego postpu
technologicznego, kiedy ten naturalny, najprostszy surowiec nie ma ju niegdy-
siejszego znaczenia w wielu dziedzinach naszego ycia, by moe trudno so-
bie nawet wyobrazi, jak wiele zawdzicza nasza cywilizacja dostpnoci i wy-
korzystaniu drewna. Ale i w naszych czasach drewno cigle znajduje okoo trzy-
dziestu tysicy rnych zastosowa. Mao tego, wci przybywa nastpnych, nie-
kiedy naprawd zaskakujcych przykadw jego wykorzystania.
ywioowy rozwj techniki i technologii, znamienny dla rewolucji przemyso-
wej w XIX w., przyczyni si do stopniowego wypierania drewna z wielu dziedzin
naszego ycia. Dzi spoeczestwa krajw rozwinitych, wci jeszcze nie pod-
waajc produkcyjnej funkcji lasu, przykadaj coraz wiksz wag do jego zna-
czenia jako czynnika powstrzymujcego niepokojce zjawisko globalnego ocie-
plenia. Czy to oznacza, e produkcyjny poytek z drewna moe w perspekty-
wie zej na dalszy plan? To chyba zbyt daleko idcy wniosek.
Obserwujc rozwj krajowego budownictwa w minionym wieku, zauwaamy
odwrt od drewna jako materiau konstrukcyjnego. Ze zrozumiaych wzgldw
architektura drewniana praktycznie znika z krajobrazu wielkomiejskiego. Za spra-
w swego rodzaju mody i do powszechnego przewiadczenia, e drewno to
materia drugorzdny, opucia te przedmiecia, a ju zupenie polsk wie.
Dzi mwi si o koniecznoci renesansu budownictwa drewnianego. Tymcza-
sem mieszkacy wielu krajw wcale nie odczuwaj potrzeby podobnego od-
rodzenia, bo tam w budownictwie drewno nigdy nie utracio wczeniejszej, eks-
ponowanej pozycji.
5
Mj dom z drewna
Z rnych powodw niechtnie budujemy z drewna. Niektrzy maj wrcz

skrupuy, czy promowanie tego materiau nie zagraa polskim lasom, czy nie
zagraa przyrodzie. Przecie w czasach nie tak odlegych lasy skaday ju ofia-
r na otarzu rozwoju gospodarczego bez drewna nie byoby, zapocztkowa-
nego w XIX w., rozkwitu przemysu wydobywczego, metalurgii, hutnictwa szka,
transportu kolejowego i morskiego, ale te, no wanie, budownictwa. Odwo-
ujc si do takich argumentw, trzeba mie jednak na uwadze kontekst histo-
ryczny tamtych procesw rozwojowych i suebn wobec nich rol, jak wyzna-
czono wczesnemu, jednofunkcyjnemu lenictwu produkcyjnemu.
Lasy Pastwowe, najwiksza w Unii Europejskiej organizacja zarzdzajca
lasami Skarbu Pastwa, gospodaruj na niemal jednej trzeciej powierzchni Pol-
ski, zarzdzajc 78% ogu naszych lasw. S te dominujcym na rynku do-
stawc drewna. Ta oglnokrajowa, zintegrowana organizacja prowadzi trwale
zrwnowaon, wielofunkcyjn gospodark len na ekologicznych zasadach.
Dba o zachowanie i wzbogacanie rnorodnoci biologicznej powierzonych jej
zasobw lenych, chroni je przed klskami ywioowymi, skutkami zmian klima-
tycznych, poarami, gradacjami owadw, chorobami drzew, ale take przed szko-
dami powodowanymi przez ludzi. Troszczc si o len przyrod, umoliwia za-
razem spoeczestwu korzystanie z jej dbr.
Taka nowoczesna gospodarka lena musi zmierzy si z trudnymi wyzwa-
niami wspczesnoci, skupi si m.in. na minimalizacji oddziaywania obec-
nych i przyszych zagroe. A jest ich niemao, zarwno zewntrznych, gw-
nie cywilizacyjnych i klimatycznych, niezalenych od lenikw, jak i wewntrz-
nych, np. wynikajcych z uproszcze pojawiajcych si w gospodarce lenej
w przeszoci.
Dzi pozyskanie drewna to tylko jedna z funkcji lasu w fundamentalnej usta-
wie o lasach z 1991 r. (z pniejszymi nowelizacjami) nieprzypadkowo wymie-
nia si j dopiero po dwch innych: ekologicznej i spoecznej. W wielofunkcyj-
nej, trwale zrwnowaonej gospodarce lenej, o wyborze chwili, w ktrej przy-
chodzi wyci jaki fragment lasu, nie decyduj wzgldy komercyjne. Pozyska-
nie drewna wynika z dugotrwaego wyznaczanego cyklem ycia drzewosta-
nu procesu dziaa hodowlanych i ochronnych, a o wykorzystaniu lasu jako
odnawialnego rda surowca przesdzaj nie tylko potrzeby rynku. Drewno po-
zyskuje si take w wyniku niezbdnej regulacji struktury zasobw lenych
(np. koniecznoci przebudowy gatunkowej drzewostanw w celu dostosowa-
nia ich do warunkw siedliskowych). Dopiero w splot uwarunkowa przes-
dza o iloci drewna dostarczanego na rynek i moliwoci zaspokajania popytu.
Pamitajmy te, e to nie Lasy Pastwowe decyduj o tym, ile drewna mo-
na wycina. Ilo grubizny moliwej do pozyskania okrela tzw. etat ci, za-
6
Wstp
pisany w planie urzdzenia lasu dla nadlenictwa lub uproszczonym planie urz-
dzenia lasu. Plan taki sporzdza si raz na dziesi lat, a zatwierdza go dla
kadego nadlenictwa z osobna minister rodowiska.
Jak wida, podstaw wielkoci uytkowania jest zasada trwaoci lasw
i zwikszania ich zasobw na takim fundamencie spoczywa nowoczesna go-
spodarka lena w naszym kraju. Z drugiej strony, nie wolno te zapomina, e
sprzeda drewna zapewnia ekonomiczne warunki prowadzenia tej gospodar-
ki, Lasy Pastwowe za, zgodnie z ustaw o lasach, prowadz dziaalno na
zasadzie samodzielnoci finansowej i pokrywaj koszty dziaalnoci z wasnych
przychodw. Innymi sowy, na t nowoczesn gospodark musz same zaro-
bi.
Zasady gospodarowania przyjte przez Lasy Pastwowe sprawdzaj si.
Mona by przytacza liczne tego dowody. Jest takim choby wzrost zasobno-
ci grubizny brutto, zawierajcej si w drzewostanach zarzdzanych przez LP
w 2009 r. byo to ponad 1,7 mld m3 drewna, podczas gdy jeszcze w 1967 r.
0,9 mld m3. Ronie te zasobno drewna na pniu rednia krajowa (206 m3/ha
powierzchni lenej, ale w Lasach Pastwowych 245 m3/ha) dwukrotnie prze-
kracza dzi redni europejsk. Pod tym wzgldem polskie lasy zaliczaj si
do europejskiej czowki.
Rzecz znamienna, osigajc te godne uwagi wskaniki, ilustrujce wzrost
zasobnoci naszych lasw, Lasy Pastwowe zwikszaj jednoczenie dostawy
drewna na rynek. W latach 90. pozyskanie grubizny w LP wynosio rednio
ok. 20 mln m3 rocznie (w 1995 r. niespena 18,8 mln m3). Dla porwnania,
w 2008 r. Lasy Pastwowe sprzeday ponad 30 mln m3, a w 2009 r.
31,4 mln m3 grubizny.
Renomowani odbiorcy drewna i producenci wyrobw drewnianych coraz cz-
ciej wymagaj posiadania przez dostawcw wiadectw wysokich standardw
gospodarowania w lesie. Stay si one narzdziem marketingowym, form wy-
kazania, e oferowany wyrb i sposb jego pozyskania pozostaj w zgodzie
z szeroko rozumianym interesem rodowiska lenego. Ma to oczywisty zwizek
z oczekiwaniami i rosnc wiadomoci ekologiczn spoeczestw krajw roz-
winitych.
Proces certyfikacji gospodarki lenej w Polsce rozpocz si w 1996 r., za-
inicjowany przez regionalne dyrekcje Lasw Pastwowych na wniosek ekspor-
terw wyrobw z drewna na rynki, na ktrych takiego certyfikatu zaczli da
nabywcy. Dzi znakomita wikszo regionalnych dyrekcji Lasw Pastwowych
legitymuje si midzynarodowym certyfikatem FSC (Forest Stewardship Coun-
cil). Logo FSC jest znakiem prawnie chronionym, ktrego uycie wymaga po-
mylnego przejcia procesu certyfikacyjnego oraz sprostania wymogom audy-
7
Mj dom z drewna
tu. W fazie wdroeniowej jest te alternatywny, midzynarodowy system certy-

fikacyjny PEFC (Programme for the Endorsement od Forest Certifikation Sche-
mes).
Budujmy zatem nowoczesne domy z drewna, surowca odnawialnego i wci
zaskakujcego wieloma cechami uytkowymi, czego liczne wiadectwa znaj-
dziemy w tej ksice. Wznoszc konstrukcje drewniane, moemy by wolni od
obaw, e choby w najmniejszym stopniu naraamy na uszczerbek polskie la-
sy. Wrcz przeciwnie. Miejmy poza tym wiadomo, e Lasy Pastwowe sprzy-
jaj takim inicjatywom.
Redakcja
8
Zarys historyczny
D rewno jako materia budowlany ma fundamentalne znaczenie zarwno dla

architektury europejskiej, jaki i polskiej, byo bowiem pierwszym materia-
em, z ktrego zaczto wznosi konstrukcje zabezpieczajce ludzi przed wa-
runkami atmosferycznymi. Przez wieki prymitywne schronienia, a pniej domy,
byy udoskonalane, by coraz lepiej spenia potrzeby czowieka przeciwsta-
wia si zjawiskom przyrodniczym i najrozmaitszym zagroeniom ze strony in-
nych ludzi. Zacz ksztatowa si pewien porzdek i charakter budowli, wyni-
kajcy z waciwoci konstrukcyjnych drewna.
Dzisiejsze konstrukcje szkieletowe cian niewiele rni si od wznoszonych
przed wiekami, kiedy to przestrzenie midzy supkami i belkami wypeniano ple-
cionk z chrustu i gazi i obrzucano glin. Tam, gdzie rozwino si ciesielstwo,
szkielet obijano deskami, tworzc szalunek, ktry wypeniano glin z sieczk,
torfem lub innym dostpnym w danym miejscu materiaem ocieplajcym. Sto-
sowano rwnie plecionk z trzciny lub wikliny sposb ten przetrwa praktycz-
Dom podcieniowy na uawach (W.N.) Chata kaszubska (W.N.)
9
Mj dom z drewna
Dom drewniany na Pomorzu (W.N.)
Chata bieszczadzka (W.N.)
Domy mieszkalne na Syberii (W.N.)
nie a do XX wieku. Drewniany szkielet ciany wypeniano te nawijan na er-

dzie som. Aby ciana bya szczelniejsza, nasczano j glin.
Jeden ze sposobw wypeniania szkieletu ciany wykorzystywa do tego ce-
lu bierwiona ukadane poziomo belki, mocowane midzy supkami. Bya to
metoda trudna, stosowano wic podwjn konstrukcj. Do supkw i rygli drew-
nianej konstrukcji szkieletowej, podpierajcej krawd dachu, dostawiano od
10
Zarys historyczny
Dwr staropolski w Szymbarku. Kopia dworu z Salina Konstrukcja dworu w Szymbarku (W.N.)
k. Wejherowa (W.N.)
rodka domu cian osonow z uoonych na sobie, przycitych bali drewnia-

nych. Bale byy dugie, nie trzeba wic byo ich przycina, by mieciy si mi-
dzy gsto ustawionymi supkami. Tak narodzia si konstrukcja sumikowo-t-
kowa. Wiele zbudowanych w taki sposb domw przetrwao do dzisiaj.
Belki tworz wystarczajco wytrzyma konstrukcj, by zaniecha stawiania
szkieletu i bezporednio na nich opiera dach i strop nad parterem. Jest to kon-
strukcja wiecowa, polegajca na poziomym ukadaniu bali drewnianych i -
czeniu ich kocw za pomoc wrbw. Z czasem uzyskano odpowiednio sztyw-
n konstrukcj, ktra pozwolia na zwikszenie rozpitoci dachu. Metoda sta-
a si popularna i do dzi jest stosowana pod nazw domy z bali. Drewno obok
waciwoci konstrukcyjnych ma tu zastosowanie jako izolacja termiczna zacho-
wujca du bezwadno ciepln1).
Po drugiej wojnie wiatowej, w czasach realnego socjalizmu, nastpi w na-
szym kraju cakowity zastj budownictwa drewnianego. Zwizane to byo z uzna-
niem drewna za materia deficytowy i licznymi zarzdzeniami zabraniajcymi je-
go stosowania w konstrukcjach o charakterze staym. Tym samym budowanie
z drewna stao si gorszym budowaniem i ograniczao si jedynie do wzno-
szenia stod, komrek oraz innych obiektw inwentarskich. Budynki mieszkal-
ne z drewna powstaway jedynie na terenach podgrskich, gwnie na Podha-
lu, gdzie od wiekw nie istniaa inna technologia budowy domw ni wznosze-
nie ich z bali, zwanych pazami. W innych regionach kraju drewno, poza kon-
strukcjami dachowymi, nie miao swego miejsca w budownictwie.
1)
Pawe Wad Kowalski Twrcze geny drewna. Geneza formy architektury europejskiej refe-
rat wygoszony podczas Kongresu Budownictwa Drewnianego, Jachranka 2010.
11
Mj dom z drewna
Konstrukcja domw w lekkim szkielecie

drewnianym (W.N.)
Prby rozwoju budownictwa drewnianego podjto dopiero w latach siedem-

dziesitych ubiegego wieku w ramach programw resortowych, szczeglnie pro-
gramu R-105, ktry bdc czci programu rzdowego PR-5 stawia na
rozwj i technik budowania domw jednorodzinnych o konstrukcji opartej na
materiaach drewnopochodnych. W okresie tym wprowadzono na rynek trzy pod-
stawowe systemy budowy domw jednorodzinnych Ciechanw z fabryki
w Ciechanowie, DMT i TM-72 z fabryki w Mikoajkach oraz system Domont
12
Zarys historyczny
Dom w systemie Ciechanw model C-35 (W.N.)
Budynek w systemie Domont (W.N.)
13
Mj dom z drewna
z fabryki w Splnie Krajeskim. W domach tych konstrukcj non budynku

stanowi szkielet drewniany, pokryty w zalenoci od systemu pytami gip-
sowo-kartonowymi, pytami drewnopochodnymi bd pytami z trzciny pod tynk2).
Pocztek nowoczesnego budownictwa drewnianego w Polsce przypada na
koniec lat siedemdziesitych i cile jest zwizany z grup zapalecw, ktrzy
zafascynowani technologi lekkiego budownictwa szkieletowego, stosowan na
terenie Kanady i Stanw Zjednoczonych, zaczli j lansowa rwnie w Polsce.
Kolejny etap rozwoju budownictwa drewnianego w naszym kraju nastpi wraz
z przemianami ustrojowymi, ktre przyczyniy si do otwarcia granic i zmiany
mentalnoci spoeczestwa, midzy innymi w podejciu do budowy domw
z drewna.
Najwiksze jednak oywienie drewnianego budownictwa szkieletowego zwi-
zane jest z migracj spoeczestwa polskiego w okresie stanu wojennego w Pol-
sce. Wikszo osb wyjedajcych na wakacje do Stanw Zjednoczonych
czy Kanady, a take do Skandynawii, podejmowaa prace na budowach. Po-
znane tam zasady lekkiego i szybkiego budownictwa zaczto przenosi do na-
szego kraju.
Bez wtpienia palm pierwszestwa w propagowaniu budownictwa szkie-
letowego dziery redakcja miesicznika Murator, ktra przez wiele lat promo-
waa t technologi na rynku polskim. Wiele dobrego dla jej rozwoju wniosa
trzyletnia dziaalno Fundacji Amerykasko-Polski Instytut Budownictwa
w Gdasku. Dzi jej rol przejo Centrum Budownictwa Drewnianego i Stowa-
rzyszenie Dom Drewniany. Wspomnie take naley o Sekcji Konstrukcji Drew-
nianych Komitetu Inynierii Ldowej PAN, ktra oprcz podejmowania tematy-
ki cile naukowej promowaa budownictwo drewniane, organizujc cykliczne
konferencje na ten temat w Szczecinie.
Upadek socjalizmu w Polsce oywi kontakty z krajami zachodnimi, dziki
czemu liczne materiay budowlane, dotychczas w naszym kraju nieznane, po-
jawiy si na rynku polskim i wraz z rozwojem budownictwa szkieletowego za-
domowiy si na stae, a take przeszy do budownictwa tradycyjnego, np. da-
chwka bitumiczna.
2)
Prof. dr hab. in. Zbigniew Mielczarek Budownictwo drewniane w Polsce po II wojnie wiato-
wej, [w:] Inynieria i Budownictwo, nr 7/2008.
14
Rynek budownictwa drewnianego
T echnologia drewnianego budownictwa szkieletowego jest dzi najszybciej

rozwijajc si technologi budownictwa jednorodzinnego w naszym kra-
ju. Wida to po rosncej liczbie firm wykonawczych, ktrych wikszo opano-
waa zasady montau konstrukcji szkieletu. Poniewa szkoy zawodowe i wik-
szo uczelni wyszych nie maj w programach nauczania przedmiotu Kon-
strukcje drewniane, jest to zapewne wynik seminariw organizowanych przez
Muratora i Amerykasko-Polski Instytut Budownictwa. Najwikszy jednak wpyw
na popularyzacj techniki montau szkieletu miay wydawnictwa ksikowe Mu-
ratora, Amerykasko-Polskiego Instytutu Budownictwa i Centrum Budownic-
twa Szkieletowego, obecnie Centrum Budownictwa Drewnianego. Wikszo
wydawnictw w minimalnym stopniu poruszaa zagadnienia zwizane z wymo-
gami stawianymi budownictwu szkieletowemu w zakresie rozwiza wilgotno-
ciowo-cieplnych. Z tego powodu tematyka ta jest dzi mao znana krajowym
firmom wykonawczym, co w konsekwencji ma niedobry wpyw na jako bu-
dynkw wznoszonych w tej technologii i czsto decyduje o negatywnej opinii
na temat lekkiego, drewnianego budownictwa szkieletowego.
Trudno okreli liczb firm wykonawczych budujcych domy szkieletowe.
Z danych Centrum Budownictwa Drewnianego wynika, e na terenie Polski dzia-
a ponad 700 firm wznoszcych budynki mieszkalne w rnych technologiach
opartych na drewnie jako materiale konstrukcyjnym. W bazie danych CBD fi-
guruje ponad 400 firm budujcych domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej,
w tym ponad 60 montujcych domy prefabrykowane, tzw. domy gotowe. Jest
te ponad 200 firm oferujcych domy z bali z drewna litego i tzw. bali izolowa-
nych. Liczby te nie obejmuj firm ograniczajcych si do budowy domkw let-
niskowych.
Zakadajc, e kada z firm zajmujca si budow domw o konstrukcji szkie-
letowej stawia rednio w roku 810 domw jednorodzinnych, mona zaryzyko-
15
Mj dom z drewna
Budowa domu o lekkiej konstrukcji szkieletowej (W.N.) Budowa domu z bali z drewna litego (W.N.)
wa twierdzenie, e firmy te kadego roku buduj okoo 4000 domw jedno-

rodzinnych w technologii szkieletu drewnianego. Domw mieszkalnych z bali
bali litych i izolowanych powstaje okoo 1000. Kadego zatem roku w na-
szym kraju przybywa blisko 5000 domw o konstrukcji drewnianej.
Rozwj budownictwa drewnianego spowodowany jest przekonaniem inwe-
storw, e domy drewniane s domami ekologicznymi i energooszczdnymi.
Jest to fakt nie do podwaenia. Nie jest natomiast prawd, e koszt budowy do-
mu drewnianego jest niszy od kosztu pobudowania domu w innych technolo-
giach, na przykad murowej. Lepsze nie moe by tasze.
Skd zatem mit, e budownictwo drewniane jest tasze od budownictwa tra-
dycyjnego? Wzi si on z mentalnoci naszego spoeczestwa, ktre wci uwa-
a, e domy drewniane s gorsze od murowanych, e s nietrwae. Przecie
jeszcze nie tak dawno w Polsce budowano z drewna prawie wycznie szopy
i stodoy. Mao kto jednak zwraca uwag, e wczeniej domy wznoszono tylko
z drewna, czego pikne przykady moemy spotka w wielu miejscach nasze-
go kraju.
16
Rynek budownictwa drewnianego
Dom o lekkiej konstrukcji szkieletowej (W.N.) Dom z bali z drewna litego (W.N.)
O kosztach inwestycji decyduje m.in. fakt, e domy drewniane buduj firmy,

a nie przypadkowi, nigdzie nie zarejestrowani murarze. Murowa przecie ka-
dy moe. Firmy ponosz koszty swego utrzymania, opacaj skadki ZUS, po-
datki. Niezarejestrowany murarz nie musi tego robi. Dlatego dom o konstruk-
cji drewnianej czsto kosztuje tyle samo, co dom murowany. Naley jednak pa-
mita, e takie same domy, o jednakowej powierzchni zabudowy drewnia-
ny i murowany maj rn powierzchni mieszkaln. Ze wzgldu na grubo
cian powierzchnia domu drewnianego bdzie o okoo 810% wiksza od po-
wierzchni domu murowanego. Tym samym koszt jednego metra kwadratowe-
go powierzchni mieszkalnej domu o konstrukcji drewnianej bdzie o blisko
810% niszy ni jednego metra domu murowanego.
Rwnie koszty utrzymania domu drewnianego s duo nisze ni domu
wzniesionego w technologii tradycyjnej. Wpyw na to maj zastosowane mate-
riay i technologia, ktre powoduj, e domy drewniane s domami energoosz-
czdnymi.
Wikszo firm wykonawczych to przedsibiorstwa mae, dziaajce niczym
generalny wykonawca, podnajmujce na poszczeglnych etapach budowy
specjalistyczne brygady do montau, szczeglnie instalacji. Wznosz domy pod
klucz, stawiajc konstrukcj na placu budowy. rednio montuj rocznie, ka-
da firma, od piciu do siedmiu domw jednorodzinnych .
Coraz wicej jest firm, ktre realizuj budownictwo prefabrykowane ele-
menty cienne przygotowywane s pod dachem na terenie fabryki. Niektre ta-
kie firmy dziaaj ju na rynku od wielu lat, budujc dzi po kilkadziesit domw
rocznie. Stopie zaawansowania prefabrykacji jest rny od konstrukcji cian
pokrytych drewnopochodn pyt poszycia po pen prefabrykacj cian, ze sto-
lark okienn, izolacj cieplna i okadzin wewntrzn oraz wykoczeniem ele-
wacyjnym.
17
Mj dom z drewna
W zasadzie wszystkie firmy buduj domy na indywidualne zamwienia, cho

cz z nich pracuje na zlecenie deweloperw lub spdzielni mieszkaniowych.
W ostatnim okresie drewnianym budownictwem szkieletowym zainteresowaa
si Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, dziki czemu w tej technologii powsta-
y pierwsze osiedla domw wielorodzinnych, np. w Sandomierzu, Bartoszycach
czy ostatnio w Ustce.
adna z firm nie buduje domw na skad, co bez wtpienia zwizane jest
z brakiem kapitau.
Wikszo budynkw powstaje z materiaw krajowych, niemniej kadego
roku kilka domw buduje si z materiaw sprowadzonych z Kanady lub Sta-
nw Zjednoczonych.
W Polsce nie prowadzi si dotychczas statystyki budowy domw drewnia-
nych, std nie do koca wiadomo, ile domw o konstrukcji drewnianej przyby-
wa kadego roku w naszym krajobrazie. Przypuszcza si, e jest ich kilka pro-
cent moe 56%.
Mimo wci obecnej w spoeczestwie bariery mentalnej budownictwo drew-
niane szybko si rozwija. wiadczy o tym chociaby wzrastajca liczba firm wy-
konawczych, ktre w technologii budownictwa drewnianego widz szans swo-
jego rozwoju.
Na zmian mentalnoci spoeczestwa maj wpyw dziaania organizacji pro-
mujcych budownictwo drewniane, wsparcie mediw czy specjalistycznych
orodkw badawczych, a take dziaalno informacyjna Lasw Pastwowych.
Wszystko to przyczynia si do podniesienia wiadomoci spoecznej i popra-
wy przestrzegania reimu technologicznego przez firmy wykonawcze, co z ko-
lei ma wpyw na jako wykonania, a tym samym na pozytywna zmian opinii
na temat budownictwa drewnianego.
Zagroda na Biaostocczynie. W chacie komin z drewna z 1843 r. (W.N.)
18
Domy wielorodzinne
B udownictwo drewniane obejmuje nie tylko domy jednorodzinne. W ostat-

nich latach, dziki rozwojowi technologii, szczeglnie w zakresie przepi-
sw ppo. i izolacyjnoci akustycznej, budownictwo drewniane zaczo wkra-
cza do budownictwa wielorodzinnego. Nie jest to jeszcze wielki rynek, jednak
jego pocztki s ju widoczne.
Jednym z pierwszych tego typu obiektw w naszym kraju by budynek w Fa-
lentach k. Warszawy.
Budynek w Falentach k. Warszawy (W.N.)
19
Mj dom z drewna
Budynek wielorodzinny w Koobrzegu (W.N.)
Inne przykady budownictwa wielorodzinnego mona spotka np. w Koobrze-

gu, Sandomierzu czy w Bartoszycach, gdzie powstay wojskowe osiedla domw
wielorodzinnych konstrukcji drewnianej.
Osiedle domw wielo-

rodzinnych w Sando-
mierzu (Trak-Bud)
20
Domy wielorodzinne
Osiedle domw wielorodzinnych w Bartoszycach (W.N.)
Jak wic wida, budownictwo drewniane w naszym kraju wkracza dopiero

do budownictwa wielorodzinnego, cho w wielu regionach Europy, szczeglnie
w Skandynawii, od lat jest bardzo popularne (na zdjciu przykad osiedla do-
mw wielorodzinnych w Szwecji, gdzie przepisy pozwalaj na budow domw
o konstrukcji drewnianej o wysokoci nawet do piciu kondygnacji).
Pierwszy w Szwecji budynek piciokondygnacyjny o konstrukcji drewnianej (Wood Focus)
21
Mj dom z drewna
Domy socjalne firmy Domek z Lubonia (W.N.)
Do mieszkalnego budownictwa wielorodzinnego mona take zaliczy wie-

lorodzinne budynki socjalne, ktre w ostatnim okresie stay si bardzo popu-
larne. Zalet tych domw jest szybki monta i energooszczdno, co dla nie-
zamonych rodzin jest wielkim atutem. Dominujc firm w projektowaniu i mon-
tau wielorodzinnych budynkw socjalnych jest firma Domek www.domek.
com.pl, ktra w ostatnich latach postawia kilkanacie takich budynkw na te-
renie caego kraju.
22
Zalety i wady domw drewnianych
Zalety:
Zdrowy dom drewno, surowiec naturalny, majcy zdolno do samore-
gulacji wilgotnoci, stwarza niepowtarzalny, trudny do uzyskania w innych
technologiach, mikroklimat wntrza budynku. W krajach, gdzie budownic-
two z drewna jest szeroko rozpowszechnione, statystyczny mieszkaniec tych
domw yje kilkanacie lat duej.
Krtki czas budowy budowa domu skadanego na placu budowy trwa
okoo trzech miesicy, przywoonego na plac budowy w penej prefabry-
kacji kilka dni.
Wntrza domw drewnianych (Nordic Timber Council)
May ciar domu lekka konstrukcja domu drewnianego do minimum

ogranicza wielko fundamentw, dziki czemu ich koszt jest niszy, mniej
tez kosztuje transport materiaw na budow.
23
Mj dom z drewna
Sucha technologia budowa domu ogranicza si do montau drewnia-

nych elementw, czonych na gwodzie i metalowe czniki, w zwizku
z czym niepotrzebne s przerwy technologiczne, co w powanym stopniu
skraca czas budowy.
Moliwo budowy domw nawet w zimie poza fundamentami dom drew-
niany nie wymaga adnych prac mokrych, takich jak betonowanie czy mu-
rowanie, dziki czemu budowa domu drewnianego moe odbywa si
w okresie zimowym.
atwo przebudowy i modernizacji konstrukcja domw drewnianych
umoliwia atwe przebudowy, rozbudowy czy modernizacje, np. przesta-
wianie cianek czy napraw lub wymian instalacji.
Maa grubo cian zewntrznych ciany wypenione izolacj ciepln po-
zwalaj do minimum ograniczy grubo cian zewntrznych, dziki cze-
mu domy drewniane przy takich samych wymiarach zewntrznych maj po-
wierzchni uytkow o okoo 10% wiksz ni domy murowane.
Dobra ochrona cieplna domu ciany zewntrzne i dach na caej po-
wierzchni wypenione s izolacj ciepln i pokryte foli paroizolacyjn, co
wpywa na ich wysok izolacyjno ciepln i zapewnia niskie koszty eks-
ploatacyjne.
Wady:
Maa bezwadno cieplna dom do szybko si wychadza, ale te szyb-
ko si nagrzewa (dotyczy domw o konstrukcji szkieletowej).
Ograniczone rozpitoci stropw drewniane belki stropowe ogranicza-
j w pewnym stopniu wymiary pomieszcze; przy wikszych rozpitociach
naley stosowa podcigi lub specjalne dwigary stropowe.
Mao rozpowszechniona technologia drewno jako konstrukcyjny mate-
ria budowlany nie cieszy si duym powodzeniem w Polsce, mimo e
w wielu krajach domy z drewna dominuj w budownictwie jednorodzinnym.
Technologia wysublimowana wymaga wyjtkowo duej dokadnoci i kul-
tury technicznej, bardzo dobrej znajomoci wymaga techniczno-monta-
owych.
Brak wsplnego systemu wymiarowego rone wymiary materiaw bu-
dowlanych, np. izolacji cieplnej, pyt drewnopochodnych czy pyt gipsowych,
przy systemowym rozstawie supkw, belek stropowych i krokwi dachowych
powoduj utrudnienia i wpywaj na wzrost kosztw budowy.
24
Drewno surowiec budowlany
N a konstrukcj domw stosuje si tarcic iglast sosnow lub wierko-

w, sortowan wytrzymaociowo, klasyfikowan przez uprawnione oso-
by. Mona uywa take topoli jedynego drzewa liciastego, ktre znajduje
zastosowanie w konstrukcji elementw budynkw.
Las rdem drewna... (W.N.) ...drewno rdem tarcicy (W.N.)
Sosna drewno mikkie, atwe w obrbce, spryste, o dobrej wytrzyma-

oci mechanicznej. Najlepsze waciwoci ma drewno pozyskiwane
z drzew w wieku 80120 lat. Drewno najczciej stosowane na konstruk-
cje domw drewnianych.
wierk drewno mikkie, o redniej wytrzymaoci, spryste, trudne w ob-
rbce (atwo pka, ma sporo skw). Najlepsze waciwoci ma drewno
pozyskiwane z drzew w wieku 80120 lat. Ze wierkw rosncych w g-
rach otrzymuje si lepsze drewno ni z rosncych na nizinach. Drewno
w mniejszym stopniu ni sosna stosowane na konstrukcje budynkw.
25
Mj dom z drewna
Tarcica konstrukcyjna (W.N.)
Topola jedyne drewno liciaste, majce zastosowanie w konstrukcjach

budowlanych, zwaszcza tam, gdzie brakuje drewna iglastego. W naszym
kraju nie jest w powszechnym uyciu, raczej wystpuje jako drewno opa-
owe. Topola bywa sadzona jako drzewo ozdobne lub w celu osuszenia
terenu.
26
Metody obrbki drewna
na konstrukcje domw
M etody przygotowania drewna na konstrukcje domw szkieletowych r-

ni si od metod przygotowania drewna na konstrukcje domw z bali.
Drewno uywane w budownictwie powinno by nie tylko trwae i zachowy-
wa swj ksztat, ale take charakteryzowa si maksymaln wytrzymaoci
przy najmniejszym ciarze, atwo poddawa si obrbce, wykazywa minimal-
ne przewodnictwo cieplne, tzn. by dobrym izolatorem. Tych wszystkich waci-
woci nabiera zarwno podczas procesu suszenia powietrznego, jak i komo-
rowego. Dodatkow waciwo odporno na biodegradacj uzyskuje tyl-
ko podczas suszenia komorowego.
Tarcica suszona komo-
rowo i czterostronnie
strugana (W.N.)
Suszenie komorowe w temperaturze okoo 60oC:

ogranicza zmian wymiarw drewna,
zwiksza wytrzymao,
zmniejsza ciar drewna,
27
Mj dom z drewna
zwiksza izolacyjno ciepln,

zabija w drewnie wszelkie owady i zarodniki grzybw,
uodparnia drewno na biodegradacj.
Wsad tarcicy do suszarni (Archiwum CBD)
Suszenie komorowe naley zatem traktowa jako metod polepszenia wa-

ciwoci fizycznych i mechanicznych drewna i zabezpieczenia drewna przed bio-
degradacj. Z tych wanie powodw na konstrukcj domw szkieletowych drew-
no powinno by suszone komorowo do wilgotnoci maksimum 18% i cztero-
stronne strugane, z zaokrglonymi lub sfazowanymi krawdziami wzdunymi.
Struganie i obrbka wzdunych krawdzi uodparnia dodatkowo drewno na bio-
degradacj, a take na dziaanie ognia.
Drewno konstrukcyjne dostarczone na budow powinno by bez ladw ko-
ry, zarobaczenia, sinizny i zgnilizny, bez pkni, krzywizny i wichrowatoci, po-
zbawione duej liczby skw. Powinno mie deklaracj zgodnoci, potwierdza-
jc spenienie wymogw okrelonych w Polskiej Normie. Wystawiona przez
producenta, zapewnia o spenieniu przez tarcic wymogw stawianych tarcicy
sortowanej wizualnie w zakresie klas KG (klasa gorszej jakoci), KS (klasa red-
niej jakoci), KW (klasa wyborna), wedug normy PN-82/D-94021 Tarcica igla-
28
Metody obrbki drewna na konstrukcje domw
sta konstrukcyjna sortowana metodami wytrzymaociowymi. Ponadto deklara-

cja zgodnoci powinna okrela producenta, identyfikowa wyrb, a take za-
wiera aktualny symbol Polskiej Klasyfikacji Wyrobw i Usug (PKWiU)
20.10.1045.50 Tarcica iglasta konstrukcyjna dla budownictwa, sortowana me-
todami wytrzymaociowymi.
Bale suszone komorowo i toczone (W.N.)
Tak szeroki zakres obrbki drewna nie dotyczy drewna uywanego do bu-
dowy domw z bali. Tu na ciany zewntrzne stosuje si dwojakiego rodzaju
drewno: tzw. bale zielone o wilgotnoci powyej 19% i bale suche o wilgotno-
ci poniej 19%, przy czym obnienie wilgotnoci drewna moe odbywa si
poprzez suszenie napowietrzne lub suszenie komorowe. Bale powinny by wy-
konane z drewna zdrowego i mie usunit kor. Ponadto charakteryzowa si
odpowiednim skrtem wkien.
Wedug standardw kanadyjskiej organizacji The International Log Builders
Association (2000 Standardy dla budownictwa z bali), na ciany zewntrz-
ne naley stosowa bale o rednicy nie mniejszej ni 20 cm.
Uywajc na konstrukcj cian tzw. bali zielonych, naley podczas budowy
uwzgldni osiadanie si cian, ktre jest wynikiem kurczenia si drewna, spo-
29
Mj dom z drewna
wodowanego jego wysychaniem, a take cisku bali pod wasnym ciarem.

Osiadanie budynku moe dochodzi nawet do 6%, czyli do 15 cm na kondy-
gnacj. Cakowite zakoczenie si tego procesu nastpuje dopiero po osigni-
ciu przez bale wilgotnoci zrwnowaonej, co moe trwa do piciu lat po po-
stawieniu budynku. Ostatecznie zaley to od wielu czynnikw, w tym od gatun-
ku drewna, rednicy bali, pierwotnej ich wilgotnoci, wewntrznej temperatury
i wilgoci, a take od klimatu.
Pbale, tzw. zielone, ciosane rcznie (W.N.)
Drewno okrge stosowane na ciany zewntrzne moe podlega rcznej

obrbce przez ciosanie lub obrbce mechanicznej przez toczenie.
Bale prostoktne o zwikszonej gruboci wykonuje si powszechnie z drew-
na klejonego warstwowo. Poniewa powstaj z drewna wczeniej poddanego
obrbce termicznej, maj wic ograniczony skurcz i nie podlegaj skrcaniu
i pkaniu.
Temat ten przedstawiony jest obszerniej przy omawianiu budynkw z bali.
30
Materiay budowlane
oparte na drewnie
i ich zastosowanie
Konstrukcyjne belki dwuteowe
B elki dwuteowe to nowoczesne materiay konstrukcyjne zastpujce drew-

no lite w konstrukcji budynku. Oparte s na materiaach drewnopochod-
nych stopki wykonane s z drewna litego, a rodniki z pyty OSB/4 lub py-
ty pilniowej twardej.
Belki maj zastosowanie jako belki stropowe, supki cian, elementy kon-
strukcji dachu. Produkcja belek ogranicza zuycie drewna na elementy konstruk-
cyjne budynku.
Belka dwuteowa oparta

na pycie OSB/4 (Archi-
wum CBD)
31
Mj dom z drewna
Wilgociouodpornione materiay pytowe na poszycia

Ze wzgldu na oddziaywanie wilgoci, na poszycia stropw, cian zewntrz-
nych i poaci dachw naley stosowa pyty wilgociouodpornione. Waciwo-
ci takie maj pyty drewnopochodne: wielofunkcyjna pyta MFP, pyta OSB/3,
pyta wirowa V-100, sklejka wodoodporna, a take pyty wknowo-gipsowe.
Wielofunkcyjna pyta MFP
Pyta MFP (MultiFunktionPanel) to pyta wirowa, powstaa z dugich, wskich

wirw drzewnych. W warstwie wierzchniej i rodkowej wiry s rozoone w spo-
sb przypadkowy. Dziki tej warstwowej budowie powstaje izotropowy materia
pytowy o niezmiennych waciwociach mechanicznych (brak jakichkolwiek r-
nic wytrzymaoci wzdu i w poprzek pyty). Materia jest klejony wysokiej ja-
koci ywicami mocznikowymi, wzmocnionymi melamin.
Parametry techniczne pyt MFP speniaj wymagania normy OSB/3. Dziki te-
mu mog by stosowane na wszystkich obszarach, gdzie uywa si pyt OSB/3.
Pyta MFP (Pfleiderer)
32
Materiay budowlane oparte na drewnie i ich zastosowanie
Pyta OSB/3
Pyta OSB (Oriented Strand Boards) to pyta o ukierunkowanych wirach pa-

skich w warstwach zewntrznych wiry ukadane s rwnolegle do dugoci
pyty, a w warstwie wewntrznej prostopadle. Pyta OSB zawiera okoo 90%
drewna. Produkowana jest w trzech odmianach:
OSB/2 nie ma waciwoci wilgocioodpornych, przeznaczona do stoso-
wania w suchych pomieszczeniach, nie jest pyt konstrukcyjn;
OSB/3 ma waciwoci wilgocioodporne, przeznaczona do stosowania
zewntrznego i w pomieszczeniach o podwyszonej wilgotnoci, jest py-
t konstrukcyjn;
OSB/4 ma waciwoci wilgocioodporne, jest pyt stosowan powszech-
nie do produkcji elementw konstrukcyjnych, np. belek dwuteowych.
W lekkim budownictwie szkieletowym zastosowanie z pyt OSB znajduje py-
ta OSB/3 jako poszycie stropw, cian i dachw.
W wypadku stosowania pyty OSB/3 wewntrz budynku, jej powierzchnia
ze wzgldu na zawarto formaldehydu nie moe przekracza 1 m2 na 1 m3
kubatury.
Pyta OSB (Kronopol)
Pyta V-100
Pyta wirowa, prasowana, wodoodporna, powstaa z drobnych wirw drzew-

nych sklejonych ywic. Moe by stosowana na zewntrzne poszycie cian,
stropw i poaci dachowych. Grubo pyty ustala si w zalenoci od osiowe-
go rozstawu elementw konstrukcji z uwzgldnieniem przenoszonych obcie.
33
Mj dom z drewna
Ze wzgldu na zawarto formaldehydu w pycie V-100, w wypadku stoso-

wania wewntrz budynku jej powierzchnia nie moe przekracza 1 m2 na 1 m3
kubatury.
Pyta V-100 (Archiwum CBD)
Sklejka wodoodporna
Sklejka jest pyt powsta z nieparzystej liczby warstw fornirw, ktrych wk-
na w przylegajcych do siebie warstwach przebiegaj pod ktem prostym. Sklej-
ka moe by rwnie wykonana z warstw fornirw o wknach uoonych rw-
nolegle wzgldem siebie, dziki czemu uzyskujemy pyt o zwikszonej wytrzy-
maoci na zginanie. Sklejki klejone ywic maj waciwoci wodoodporne i mo-
g by stosowane na poszycie stropw, cian i poaci dachowych. Ustalajc
grubo sklejki, naley uwzgldni miejsce montau, przenoszone obcienia
i rozstaw elementw konstrukcji.
Ze wzgldu na zawarto ywic powierzchnia sklejki wodoodpornej, w wy-
padku stosowania wewntrz budynku, nie powinna przekracza 1 m2 na 1 m3
kubatury.
34
Budownictwo drewniane
a zmiany klimatu
W Europie udzia budownictwa drewnianego na rynku stale ronie. Coraz

wiksz popularnoci cieszy si zwaszcza budownictwo szkieletowe.
Wybierajc drewno na materia budowlany, przyczyniamy si do polepszenia
naszego rodowiska i co wane sigamy po surowiec cakowicie odnawial-
ny. Eksperci europejscy oszacowali, e kady metr szecienny drewna uyty za-
miast innych materiaw budowlanych zmniejsza rednio o 0,8 tony ilo CO2
wyemitowanego do atmosfery (European Commission Enterprise DG, 2003).
Oceniajc wpyw budynku na rodowisko, atwo pomin podstawowe py-
tania. Ile energii pochono wyprodukowanie PCW, stali, aluminium czy beto-
nu? Ile wyemitowano przy tym CO2 do atmosfery? Jak ilo wody zuyto, kt-
r nastpnie trzeba byo oczyci? Jakie zwizki toksyczne trafiy do rodowi-
ska i w jakich ilociach? Ile energii trzeba bdzie zuy do ogrzania budynku?
Dom z drewna zmniejsza emisj wgla o okoo 10 ton. Jeli wic w Euro-
pie liczba domw budowanych z drewna wzrosaby o 10%, spowodowaoby to
redukcj CO2 do atmosfery o 1,8 mln ton (Frhwald Dr. A, Uniwersytet w Ham-
burgu, Cud cyklu wglowego, 2002). Jeli w dodatku do wykoczenia domu
uyto by produktw z drewna (okien, drzwi, podg), to redukcja gazw cieplar-
nianych byaby jeszcze wiksza. Kade 10 okien z drewna redukuje o 0,5 to-
ny CO2 w atmosferze w porwnaniu z oknami z PCW i a o 4 tony CO2 w wy-
padku zastpienia nimi okien aluminiowych.
Budowa drewnianej ciany domku parterowego o wymiarach 6,09,0 m wy-
maga zuycia 3,5 razy mniej energii ni budowa podobnych rozmiarw ciany
ze stali. Jednoczenie do atmosfery ulatnia si prawie trzy razy mniej CO2 oraz
wielokrotnie mniej innych gazw. Budowa z drewna to o 2/3 mniejszy efekt cie-
plarniany i a 20-krotnie nisze w rachunku cignionym zuycie wody i ca-
kowity brak ciekw.
35
Mj dom z drewna
Rwnie pod wzgldem izolacyjnoci cieplnej ciana takiego domku ma zde-

cydowan przewag z litych bali drewnianych, gruboci 10 cm, odpowiada
tej samej izolacyjnoci cieplnej, co ciana z cegy penej, gruboci okoo 35 cm,
a przy tym jest blisko trzykrotnie lejsza. Lejsza ciana to mniejsze koszty bu-
dowy lejszych fundamentw. A przy tym o czym dotychczas mao si pisze
ciana z drewna litego ma lepsz pojemno ciepln ni ciana z cegy pe-
nej czy z betonu.
36
Budownictwo drewniane a zmiany klimatu
Efektywno termiczna drewnianych domw szkieletowych jest bardzo do-

bra, a domw z penego drewna (z bali) jeszcze lepsza. Decydujc si na dom
drewniany, wczamy si do walki ze zmianami klimatycznymi, zapewniamy so-
bie lepszy komfort ycia, a do tego zmniejszamy koszty eksploatacyjne domu.
Nie tylko przemys jest odpowiedzialny za degradacj rodowiska. Dokonujc
wyboru materiau, my rwnie mamy na to wpyw. Podejmujmy zatem decyzje
wiadomie i odpowiedzialnie.
Drewno, jak aden inny materia, ma zdolno do obniania CO2 w atmos-
ferze i jego magazynowania. Dziki procesowi fotosyntezy, drzewa wychwytu-
j CO2 z powietrza i cz go z wod, ktr pobieraj z gleby, aby utworzy ma-
teria organiczny drewno. W procesie fotosyntezy produkowany jest rwnie
tlen, od ktrego zaley ycie wszystkich istot. W procesie tym z kadej czst-
ki CO2 tworz si dwa najistotniejsze dla ycia elementy: jeden atom wgla, b-
dcy skadnikiem budulcowym wszystkich istot ywych, oraz jedna czstecz-
ka tlenu, od ktrej zaley ycie wszystkich istot na Ziemi.
Udzia budownictwa drewnianego w europejskim rynku stale ronie, zwasz-

cza budownictwa szkieletowego. Elewacje czsto wykaczane s klinkierem,
tynkiem czy kamieniem, przez co trudno odrni dom murowany od drewnia-
nego. Efektywno termiczna takich domw jest znacznie lepsza ni murowa-
nych. Szczeglnie odnosi si to do domw z penego drewna (domw z bali),
ktrych parametry energetyczne s najwysze.
37
Mj dom z drewna
Budujc z drewna, podwjnie przyczyniamy do walki ze zmianami klimatycz-

nymi, a to dziki zastosowaniu materiaw o waciwociach magazynujcych
wgiel oraz dziki zmniejszonej emisji CO2 podczas okresw grzewczych. Sa-
mi przy tym pacimy nisze rachunki!
Propagowanie szerokiego zastosowania drewna i jego nieograniczonych mo-

liwoci nie stoi w sprzecznoci z ochron zasobw lenych i dbaoci o ota-
czajce nas rodowisko. Drewno jest jedynym tak szeroko dostpnym i cako-
wicie odtwarzalnym surowcem budowlanym. Koszty produkcji drewna, a nastp-
nie jego przetwarzania na rone produkty, s w porwnaniu z innymi materia-
ami niskie, a same procesy przemysowe znacznie mniej niebezpieczne dla ro-
dowiska.
Drewno i produkty z drewna przyczyniaj si do walki ze zmianami klima-
tycznymi, gdy:
magazynuj wgiel przez cay okres swojego istnienia (drzewo absorbu-
je rednio 1 ton dwutlenku wgla na kady metr szecienny przyrostu i pro-
dukuje 727 kg tlenu);
zastpuj inne produkty, ktrych wytwarzanie charakteryzuje si wysz
emisj CO2;
s wietnym substytutem paliw kopalnych, umoliwiajcym na kocu ist-
nienia produktu odzyskanie zmagazynowanej energii w trakcie spalania;
wzrost zapotrzebowania na produkty z drewna motywuje do odnawiania
zasobw lenych i zalesiania, a to w konsekwencji przyczynia si do wy-
chwytywania CO2 z atmosfery.
Przemys drzewny doskonale sobie zdaje spraw, e jego przyszo jest bez-
porednio powizana z ochron i zwikszaniem zasobw lenych. Pastwa
europejskie prowadz zrwnowaon gospodark len, dziki ktrej kade-
go roku w Europie (dane bez Rosji) obszar zalesiony powiksza si o okoo
802 000 ha, co rwna si prawie obszarowi Cypru. Mimo e rednio w Euro-
pie wycina si co roku od 50 do 80% (w zalenoci od kraju) przyrostu rocz-
nego zasobw drzewnych, to i tak w lasach przybywa blisko 250 mln m3 drewna.
38
Budownictwo drewniane a zmiany klimatu
Pi zasad1)
1. Bd odpowiedzialny
Kady z nas ma wolno wyboru, chodzi jednak o to, by zachowywa si
odpowiedzialnie i mie swj udzia w zwalczaniu zmian klimatycznych.
Kady z nas moe si do tego przyczyni, kupujc produkty, ktre zmniej-
sz emisj CO2 do atmosfery, przez co mie bdzie wpyw na ogranicze-
nie efektu globalnego ocieplenia.
1)
na podstawie broszury Drewno a zmiany klimatyczne, Teraz Drewno Fundacja Promocji
Drewna.
39
Mj dom z drewna
2. Wybieraj drewno zamiast innych materiaw

Produkty z drewna przez cay okres swego istnienia funkcjonuj niczym
zbiorniki wgla.
W porwnaniu z innymi materiaami produkcja wyrobw z drewna charak-
teryzuje si najnisz konsumpcj energetyczn i najnisz emisj CO2.
Waciwoci izolacyjne drewna oznaczaj, e dom drewniany zuywa mniej
energii ni podobne do niego domy murowane.
Drewno, w odrnieniu od paliw naturalnych czy produktw wytworzonych
z surowcw naturalnych innych ni drewno, jest surowcem odnawialnym.
Stosowanie produktw z drewna zachca do zwikszania powierzchni la-
sw, a tym samym powikszania naturalnego magazynu wgla, co ma
wpyw na zmniejszenie CO2 w atmosferze.
3. Uywaj drewna certyfikowanego

Wybieraj produkty z drewna certyfikowanego przez wiarygodne, niezale-
ne instytucje.
Dziki zrwnowaonej gospodarce lenej, w Europie przybywa lasw.
Wikszo lasw w Europie jest zarzdzana w sposb kontrolowany, gwa-
rantujcy stay wzrost zasobw drzewnych przy zachowaniu rnorodno-
ci biologicznej.
4. Przetwarzaj drewno wtrnie

Im duej drewno pozostaje w postaci produktu sucego czowiekowi, tym
wikszy daje efekt magazynowania wgla.
5. Odzyskuj energi z odpadw drzewnych

W trakcie powstawania drewna podczas procesu fotosyntezy w efektyw-
ny sposb magazynowana jest w nim energia soneczna. Odzyskujc ener-
gi z produktw drzewnych na koniec ich ycia, zwikszamy pozytywny
efekt wglowy drewna.
40
Konstrukcje domw drewnianych
R ozrnia si dwa podstawowe systemy budowy domw drewnianych

konstrukcje szkieletowe i konstrukcje z bali, a take system pytowy.
Konstrukcje szkieletowe mona podzieli na:

lekki szkielet drewniany, tzw. kanadyjski bd amerykaski;
szkielet prefabrykowany, tzw. domy gotowe;
konstrukcje ryglowe.
Konstrukcje domw z bali dziel si na:

konstrukcj wiecow,
konstrukcj sumikowo-tkow.
Domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej

Konstrukcje domw wykonuje si z drewna suszonego komorowo i cztero-
stronnie struganego. Takie drewno zapewnia stabilno wymiarw i trwao kon-
strukcji.
Na poszycie cian, stropw i dachw stosuje si wilgociouodpornione py-
ty drewnopochodne, np. MFP lub OSB/3. Pyty poszycia maj dobre waciwo-
ci wytrzymaociowe, dlatego dobrze usztywniaj cay budynek. Konstrukcj
szkieletow cian i dachu wypenia si izolacj ciepln, zabezpieczon od we-
wntrz foli paroizolacyjn.
Taki ukad warstw w cianie zewntrznej i poaci dachu gwarantuje budyn-
kom dobr izolacyjno ciepln i szczelno, zapewniajc jednoczenie wyso-
k energooszczdno, ktr mona dodatkowo zwikszy poprzez zastoso-
wanie odpowiedniego systemu elewacyjnego.
41
Mj dom z drewna
Na budynkach o konstrukcji drewnianej mona stosowa dowolne systemy

elewacyjne.
okadzin drewnian,
okadzin winylow,
tynk na warstwie styropianu,
tynk na wenie szklanej lub skalnej,
ceg klinkierow,
inne materiay elewacyjne.
Najbardziej rozpowszechnionymi elewacjami s rnego rodzaju tynki na war-

stwie styropianu oraz okadzina drewniana. Trwao tych elewacji zaley od
przestrzegania wymaga techniczno-montaowych podczas zakadania oka-
dziny elewacyjnej.
Okadzina drewniana (W.N.) Cega klinkierowa (W.N.) Tynk na styropianie (W.N.)
Od wewntrz budynki mona wykacza pytami gipsowo-kartonowymi lub

boazeri drewnian.
Moliwe s rne rozwizania pokry dachowych od dachwki bitumicz-
nej, poprzez dachwk ceramiczn czy blach, po strzech (np. trzcinow) lub
gonty drewniane.
42
Dachwka ceramiczna (W.N.) Dachwka bitumiczna (W.N.)
Pyty faliste (W.N.) Gont drewniany (W.N.)
Wir osikowy (W.N.) Strzecha trzcinowa (W.N.)
43
Mj dom z drewna
Domy o lekkiej, drewnianej konstrukcji

szkieletowej
Konstrukcje domw o lekkiej, drewnianej konstrukcji szkieletowej, powszech-
nie nazywane kanadyjczykami, oparte s na drewnianych elementach grubo-
ci 38 mm, w rozstawie osiowym co 40 lub 60 cm (std nazwa lekkie budow-
nictwo szkieletowe).
Dom o lekkiej konstrukcji

szkieletowej (W.N.)
44
Domy o lekkiej konstrukcji szkieletowej montowane s na placu budowy.

Czas budowy wynosi okoo trzech miesicy. Domy te charakteryzuje dobra
szczelno i izolacyjno cieplna.
(Heban) (Jarpol)
(Promopack) (W.N.)
Przykadowe domy o lekkiej konstrukcji szkieletowej z rnymi elewacjami
Domy prefabrykowane, tzw. domy gotowe
Domy prefabrykowane to domy montowane z prefabrykowanych elementw,

przygotowywanych w zakadzie produkcyjnym i nastpnie transportowanych na
miejsce budowy. Prefabrykacji podlega mog take stropy i konstrukcje da-
chowe. Grubo drewnianych elementw konstrukcji waha si w granicach
56 cm.
45
Mj dom z drewna
Zalet domw prefabrykowanych jest fakt, e elementy skadowe domw

przygotowywane s pod dachem w halach produkcyjnych, co w duym stop-
niu zwiksza dokadno wykonania, przyspiesza monta budynku na placu bu-
dowy, a tym samym do minimum ogranicza zagroenie ze strony warunkw at-
mosferycznych.
System prefabrykacji (W.N.)
Rozrnia si trzy systemy prefabrykacji elementw w zalenoci od stop-

nia prefabrykacji:
prefabrykacj otwart,
prefabrykacj zamknit,
prefabrykacj pen.
Prefabrykacja otwarta
Prefabrykacja otwarta to system budowy domw szkieletowych z elemen-
tw, na ktre skada si drewniana konstrukcja ciany, pokryta wilgociouodpor-
nion pyt drewnopochodn. Prefabrykacji podlega mog rwnie elemen-
ty stropw i konstrukcji dachowej.
W systemie prefabrykacji otwartej, po zmontowaniu konstrukcji cian, stro-
pw i dachu, pozostae prace, takie jak np. monta izolacji cieplnej, folii paro-
izolacyjnej czy pyt okadzin wewntrznych oraz wszelkiego rodzaju instalacji,
wykonuje si na placu budowy.
46
Budowa domu w techno-

logii prefabrykacji otwar-
tej (W.N.)
47
Mj dom z drewna
Prefabrykacja zamknita
Prefabrykacja zamknita to system budowy domw szkieletowych z elemen-
tw takich jak w prefabrykacji otwartej, lecz dodatkowo o konstrukcji wypenio-
nej izolacj ciepln, pokryt foli paroizolacyjn i zamknit od wewntrz py-
t poszycia, zwykle gipsowo-kartonow lub gipsowo-wknow. W cianach za-
oone s niezbdne instalacje, ktre po zoeniu budynku czy si w cao
sieci instalacyjnej. W tym systemie prefabrykacji monta domu do stanu suro-
wego zamknitego trwa kilkanacie dni.
Produkcja cian domw prefabrykowanych w prefabrykacji zamknitej (W.N.)
Prefabrykacja zamknita, pena

Prefabrykacja zamknita, pena to najbardziej zaawansowany system pre-
fabrykacji. W tym systemie ju w fabryce, we w peni sprefabrykowanych cia-
Prefabrykacja cian w systemie prefabrykacji zamknitej (W.N.)
48
nach osadza si stolark okienn wraz z parapetami zewntrznymi i wewntrz-

nymi oraz wykonuje wstpne prace elewacyjne.
Domy wznoszone systemem prefabrykacji zamknitej nazywa si domami
gotowymi. Monta domu trwa kilka dni.
(Fabryka Domw) (CB Silesia)
Domy prefabrykowane
Osiedla domw prefabrykowanych (W.N.)
Konstrukcje ryglowe
Domy ryglowe, zwane potocznie murem pruskim, oparte s na drewnia-

nej konstrukcji o zwikszonych przekrojach. Przekrj elementw konstrukcji cian
zewntrznych waha si w granicach od 1414 cm do 1616 cm. Konstrukcj
usztywnia si zastrzaami w naronikach budynku.
49
Mj dom z drewna
Przestrze midzy elementami konstrukcji wype-

nia si glin lub murem z cegy. Poniewa typowa gru-
bo cian nie zapewnia wymaganej izolacyjnoci
cieplnej, dlatego wewntrz budynku wymagana jest
dodatkowa warstwa izolacji.
Odmian konstrukcji ryglowej s tzw. domy przy-
supowe wyjtkowy na miar Europy typ budownic-
twa drewnianego, wystpujcy na obszarze Euroregio-
nu Nysa, obejmujcego swoim zasigiem Saksoni
Wschodni w Niemczech, kraje liberecki i ustecki
w Czechach, a w Polsce zachodni cz Dolne-
go lska, gwnie rejon Bogatyni. Historia domw
przysupowych siga XVII wieku, przy czym najwikszy rozkwit ich budownic-
twa nastpi w wieku XIX. Z tego te okresu pochodzi wikszo domw przy-
supowych zachowanych do dzi w naszym kraju.
Na dom przysupowy skada si cz mieszkalna i gospodarcza, przewa-
nie o dwch kondygnacjach i dachu dwuspadowym. Cz mieszkalna zbudo-
wana jest z bali o konstrukcji zrbowej, cz gospodarcza w wikszoci z ka-
Budowa domu w konstrukcji ryglowej (W.N.)
50
Dom w konstrukcji ryglowej (W.N.)
Domek letniskowy w konstrukcji ryglowej (W.N.)
51
Mj dom z drewna
mienia. Pitro, wykonane w drewnianej konstrukcji ryglowej, wzniesione jest na

supach (przysupach) przylegajcych do cian, tworzcych niezalen od par-
teru konstrukcj budynku. To unikatowy, nie tyko na skal europejsk, system
budowy domw. Dzi w Euroregionie Nysa liczb domw przysupowych sza-
cuje si na 17 000, z czego w czci przypadajcej na nasz kraj tylko na oko-
o 400.
Domy przysupowe w Bogatyni

(W.N.)
System pytowy z drewna klejonego

Pytowy system budowy domw oparty jest na prefabrykatach wykonanych
z drewna klejonego. Po zmontowaniu konstrukcji budynku, ciany od zewntrz
pokrywa si izolacj ciepln, a nastpnie tynkiem. Od wewntrz mona je po-
kry pyt gipsowo-kartonow.
52
Budowa domu w sys-

temie pytowym (Kons-
bud)
53
Mj dom z drewna
Domy z bali
Okrelenie domy z bali kojarzy si z budowaniem domw z grubych ba-
li z drewna litego. I jest to w peni zrozumiae. Tymczasem wiele firm oferuj-
cych domy z bali proponuje swoim klientom domy o cianach zewntrznych,
wznoszonych z elementw drewnianych gruboci 60, 70 czy 90 mm. Czy s
to domy z bali? Wedug nazewnictwa normowego tak. Norma uznaje za ba-
le deski o gruboci od 50 do 100 mm. Ta sama norma elementy drewniane
gruboci od 100 do 175 mm nazywa krawdziakami, a powyej 200 mm bel-
kami. Czy zatem okrelenie domy z bali naley zarezerwowa tylko dla bu-
dynku o cianach zewntrznych wznoszonych z elementw o gruboci od 50
do 100 mm? Czy budujc dom z elementw o gruboci 100175 mm naley
nazywa go domem z krawdziakw, a z elementw o gruboci powyej
200 mm domem z belek?
(W.N.) (Stollux)
(Logpol) (Misoni)
Wspczesne domy z bali penych, toczonych
54
Wydaje si, e zastosowanie odpowiedniego nazewnictwa dla poszczegl-

nych systemw konstrukcyjnych domw z bali wprowadzioby pewien ad w tym
wszystkim, co dzi nazywamy jednym mianem domy z bali.
W jzyku angielskim rozrnia si okrelenia: full logs, stosowane dla bali
o rednicy nie mniejszej ni 200 mm, nie wymagajcych (wedug ameryka-
skich standardw) dodatkowej izolacji cieplnej, i insulated logs dla bali cie-
szych ni 200 mm, ktre takiej izolacji wymagaj.
Bale s podstawowym elementem konstrukcji budynkw cian zewntrz-
nych i cianek dziaowych, czsto te stanowi konstrukcj stropu i dachu. Z ba-
li buduje si zarwno caoroczne budynki mieszkalne, jak i domy letniskowe.
ciany zewntrzne budynkw mieszkalnych wykonanych z bali litych czy ba-
li izolowanych musz spenia przepisowe wymagania w zakresie izolacyjno-
ci cieplnej U<0,30 W/m2. Temat docieplania budynkw z bali pojawia si
bardzo czsto. Jest to bez wtpienia zwizane z du popularnoci tego ty-
pu budownictwa w naszym kraju. Dua cz firm wykonawczych oraz inwesto-
rzy nie do koca s zorientowani w prawidowych rozwizaniach systemw do-
cieple, gwarantujcych trwao budynkw. Omwimy to w czci powico-
nej izolacyjnoci cieplnej cian budynkw o konstrukcji drewnianej.
ciany zewntrzne domw bali
Ze wzgldu na rodzaj i grubo bali rozrnia si dwie podstawowe konstruk-

cje zewntrznych cian domw z bali:
ciana z bali grubych, nie wymagajca dodatkowego ocieplenia; bale mo-
g by z drewna litego lub drewna klejonego warstwowo;
ciana z bali cienkich, nie zapewniajca wymaganej izolacyjnoci cian ze-
wntrznych, wymagajca zastosowania warstwy izolacji cieplnej odpowied-
niej gruboci.
Dodatkowo wrd bali z izolacj ciepln spotyka si bale warstwowe kon-
strukcje w ksztacie bali, wypenione materiaem izolacyjnym, np. piank poliu-
retanow.
Wgie z bali penych (W.N.) Wgie z bali izolowanych (W.N.)
55
Mj dom z drewna
Bale pene
Bale pene wykonywane s z litego drewna. Najczciej spotykane przekro-

je to:
bal okrgy peny;
bal dwustronnie zaokrglony;
bal klasyczny z jedn, zewntrzn stron wyokrglon, natomiast z dru-
g, wewntrzn prost;
bal prostoktny zwyky lub ze citymi pod ronym ktem krawdziami ze-
wntrznymi.
Profile bali penych (W.N.)
Spotyka si take wiele innych ksztatw bali, ktre s indywidualnymi roz-

wizaniami poszczeglnych firm produkujcych domy z drewna.
Systemy konstrukcyjne cian zewntrznych

z bali penych
Konstrukcja wgowa
Najbardziej popularnym systemem budowy domw z bali jest konstrukcja
wiecowa, zwana take konstrukcj wgow, zrbow, na zrb czy na zamek.
ciana skada si z uoonych poziomo bali drewnianych. Przekrj belek mo-
e by zrnicowany od bali okrgych po bale prostoktne czone na wpust.
W naronikach, zwanych wgami naronymi, bale czy si na wrby. Naro-
niki mog by z ostatkami lub bez. Ostatkami nazywa si wystajce poza ob-
rys budynku koce bali.
Bale lece na sobie czy si na og drewnianymi kokami tyblami bd
na gwodzie lub metalowe kotwy, chronic je przed przesuniciem.
Szczelin pomidzy balami uszczelnia si, wypeniajc np. sznurem, paku-
ami, wysuszonym mchem lub wen drzewn bd stosuje si uszczelki gu-
mowe.
Pierwsz warstw bala, ktry stanowi podwalin pod kolejne, nazywa si ba-
lem podwalinowym. Koron ciany wieczy tzw. bal oczepowy, na ktrym opie-
56
ciana z bali w konstrukcji wgowej (W.N.)
raj si belki stropowe lub krokwie. W wypadku bali okrgych bale podwali-
nowy i oczepowy wykonuje si z powki bala.
Konstrukcja sumikowo-tkowa
Mniej popularn konstrukcj cian z bali jest konstrukcja sumikowo-tkowa.
To rodzaj ciany, na ktr skadaj si pionowe supy, zwane tkami. tki -
czy si na czopy z doln belk ciany podwalin i grn belk ciany ocze-
pem. W tkach wykonane s frezy wzdune, w ktre wsuwa si poziome ba-
le, zwane sumikami. Konstrukcj budynkw usztywnia si zastrzaami, moco-
wanymi w naroach budynku.
Konstrukcja sumikowo-tkowa Dom w konstrukcji sumikowo-tkowej (W.N.)
57
Mj dom z drewna
Systemy konstrukcyjne cian zewntrznych

z bali z warstw izolacji cieplnej
W celu spenienia wymogw izolacyjnoci cieplnej (U<0,3 Wm2/K) ciany
zewntrzne budynkw mieszkalnych z bali gruboci do 200 mm potrzebuj war-
stwy izolacji cieplnej. Bale wymagajce dodatkowej warstwy ocieplenia nazy-
wane s balami izolowanymi.
Bale izolowane mog mie rnego rodzaju przekroje, jednak w wikszo-
ci zblione s do prostokta.
Warstw ociepleniow, ze wzgldu na zachowanie drewnianej elewacji, uka-
da si po wewntrznej stronie ciany. Ukad warstw, od zewntrz, wyglda na-
stpujco:
zewntrzna okadzina elewacyjna bale,
szczelina wentylacyjna,
folia wiatroizolacyjna,
pyta poszycia zewntrznego,
konstrukcja cianki wypeniona izolacj ciepln,
opniacz pary (folia paroizolacyjna),
wewntrzna okadzina cienna, np. pyty gipsowo-kartonowe lub boazeria.
ciana zewntrzna z bali izolowanych (W.N.)
58
Na izolacj ciepln mona stosowa materiay izolacyjne oparte na wenie

szklanej lub mineralnej, wknach celulozowych bd wenie drzewnej. By cia-
na z bali izolowanych speniaa wymagan przepisami izolacyjno ciepln dla
cian zewntrznych U<0,3 Wm2/K naley zastosowa odpowiedniej grubo-
ci izolacj ciepln. Na przykad ciana z bali gruboci 80 mm wymaga izola-
cji o gruboci minimum 12 cm.
Konstrukcja ciany z bali warstwowych (W.N.)
59
Mj dom z drewna
Dom z bali warstwowych (W.N.)
Budujc domy z bali o gruboci np. 50 lub 70 mm, a wic z bali izolowa-
nych, naley zwrci uwag na kolejno montau poszczeglnych elementw
budynku. Bdem jest monta wewntrznej izolacji cieplnej po zakoczeniu wzno-
szenia konstrukcji budynku. Taka kolejno nie gwarantuje zachowania szczel-
noci opniacza pary, a tym samym szczelnoci caego budynku. Prawido-
wym rozwizaniem jest monta w pierwszej kolejnoci konstrukcji szkiele-
towej budynku, a nastpnie oboenie cian deskami lub balikami imitujcymi
prawdziwe bale.
Odmian bali izolowanych s bale warstwowe, wykonane z okadzin drew-
nianych i wypenione materiaem izolacyjnym piank poliuretanow, styropia-
nem bd innym sztywnym materiaem izolacyjnym.
60
Izolacyjno cieplna
domw drewnianych
N ie da si omwi izolacyjnoci cieplnej domw drewnianych bez podzia-

u na domy z bali i domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej, kada
z tych technologii podlega bowiem innemu podejciu do zagadnienia izolacyj-
noci cieplnej cian zewntrznych. Zwizane to jest z rnymi materiaami sto-
sowanymi do budowy cian.
W domach z bali o rednicy powyej 200 mm cian w caoci tworzy war-
stwa drewna litego, a w cianach domw o drewnianej konstrukcji szkieletowej
drewno stanowi jedynie 1215% powierzchni ciany, pozosta powierzchni zaj-
muje materia izolacyjny.
Drewno charakteryzuje si izolacyjnoci ciepln okoo dwa i p razy mniej-
sz ni powszechnie stosowane materiay izolacyjne wena szklana, wena skal-
na czy te izolacje oparte na wknach celulozy. Ma za to prawie osiemdzie-
sit razy wikszy wskanik bezwadnoci cieplnej, ktry okrela wpyw na utrzy-
manie temperatury wewntrznej przegrody w granicach wymaganych przez wa-
runki komfortu cieplnego i temperatury punktu rosy powietrza wewntrznego
przy wahaniach temperatury powietrza zewntrznego. Tak wysoki wskanik bez-
wadnoci cieplnej drewna obala mit o tym, e domy drewniane szybko si na-
grzewaj i szybko wychadzaj. Dotyczy to jedynie domw o drewnianej kon-
strukcji szkieletowej, w ktrych powierzchni cian zewntrznych jak ju wspo-
mniano w ponad 80% zajmuje izolacja cieplna o bardzo niskim wskaniku
bezwadnoci cieplnej, nie gwarantujcym dugotrwaego utrzymywania tempe-
ratury w pomieszczeniu, nie za domw z bali, wykonanych z drewna litego.
Izolacyjno cieplna zewntrznych cian

domw szkieletowych
Domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej charakteryzuj si bardzo do-
br szczelnoci i izolacyjnoci ciepln, std czsto okrelane s domami ener-
gooszczdnymi. Energooszczdno t zapewnia warstwa izolacji cieplnej, wy-
61
Mj dom z drewna
peniajca konstrukcj budynku. Dodatkowo wzmacnia j

opniacz pary wodnej w postaci szczelnie uoonej folii pa-
roizolacyjnej, zwanej potocznie i niesusznie paroizolacj.
Wypenienie drewnianej konstrukcji cian izolacj ciepl-
n, ktra w cianach i stropach zajmuje ponad 80% po-
wierzchni, powoduje, e domy te maj nisk akumulacj
ciepln wewntrz szybko si nagrzewaj i rwnie szyb-
ko wychadzaj. T cech jedni uznaj za zalet, inni za
wad.
Typowy ukad warstw
Szybkie nagrzewania si na pewno jest zalet, bo przy-
w cianie szkieletowej
(W.N.) je da jc na przykad do domku na weekend w okre-
sie jesienno-zimowym, mona w krtkim czasie ogrza je-
go wntrze do odpowiedniej temperatury. Tymczasem w domku murowanym
t sam temperatur osiga si dopiero pod koniec weekendu, gdy czas wra-
ca do domu. Wad natomiast moe by szybkie wychadzanie si domku w wy-
padku awarii instalacji grzewczej.
Izolacyjno ciepln cian mona zwikszy poprzez dodatkow warstw izo-
lacji cieplnej, mocowan po zewntrznej stronie ciany. W takim wypadku na
izolacj stosuje si warstw weny mineralnej lub styropian. W zalenoci od
gruboci materiau izolacyjno ciany mona zwikszy dwukrotnie lub nawet
wicej.
Jak ju wspomniano, domy o tradycyjnej drewnianej konstrukcji szkieleto-
wej nie akumuluj ciepa. Akumulacj t jednak moe zapewni dodatkowa, kil-
kucentymetrowej gruboci okadzina drewniana, montowana zamiast pyty gip-
sowo-kartonowej po wewntrznej stronie ciany.
Izolacyjno cieplna zewntrznych cian

domw z bali
ciany zewntrzne budynkw mieszkalnych z bali penych musz spenia
takie same wymagania izolacyjnoci cieplnej, jakie stawia si wszystkim prze-
grodom zewntrznym. Zarwno dla cian jednorodnych, jak i dla cian warstwo-
wych, wspczynnik przenikania ciepa U musi
by mniejszy od 0,30 W/m2K.
Wedug aktualnie obowizujcych w naszym
kraju przepisw, ciany z bali sosnowych lub
wierkowych, jednorodnych, w warunkach
o redniej wilgotnoci, powinny mie redni
ciana zewntrzna z bali (W.N.) grubo minimum 51 cm, co przy balach okr-
62
Izolacyjno cieplna domw drewnianych
gych daje rednic ponad 60 cm. Przy tej gruboci nie jest wymagana dodat-
kowa warstwa izolacji cieplnej.
Przykadowe wielkoci wspczynnika przenikania ciepa U w zalenoci od
gruboci bali, nie speniajce wymaga w zakresie izolacyjnoci cieplnej:
ciana z bali sosnowych, prostoktnych, grub. 18 cm U = 0,77 W/m2K,
ciana z bali sosnowych, okrgych o rednicy 18 cm U = 0,87 W/m2K,
ciana z bali sosnowych, okrgych o rednicy 28 cm U = 0,59 W/m2K,
ciana z bali sosnowych, okrgych o rednicy 40 cm U = 0,42 W/m2K.
Przykadowe wielkoci wspczynnika przenikania ciepa U w zalenoci od
gruboci bali, speniajce wymagania w zakresie izolacyjnoci cieplnej:
ciana z bali sosnowych, okrgych o rednicy 60 cm U = 0,29 W/m2K.
Dopiero zatem ciany zewntrzne z bali prostoktnych o gruboci powyej
52 cm i bali okrgych o rednicy powyej 60 cm speniaj aktualnie obowi-
zujce wymagania w zakresie izolacyjnoci cieplnej.
Wielko wspczynnika U jednakowej gruboci cian moe si rni, ale
tylko w niewielkim stopniu, na co m.in. ma wpyw gatunek drewna uyty na ba-
le, o innym wspczynniku lambda ni 0,16 W/mK, przyjmowanym dla sosny
w kierunku prostopadym do kierunku wkien.
Obliczanie wspczynnika przenikania ciepa zewntrznych cian domw
z bali penych moe prowadzi do nieporozumienia. Jest, co prawda, zgodne
z obowizujcymi przepisami, ale dla domw mieszkalnych wznoszonych z ba-
li penych powinno si sporzdza bilans cieplny budynku. Wwczas moe si
okaza, e bilans cieplny budynku speniony jest ju przy cianach zewntrz-
nych wykonanych z bali o gruboci od 20 cm wzwy.
Naley podkreli, e w budownictwie podhalaskim grubo bali, tzw. pa-
zw, wynosi 16 lub 18 cm, bez dodatkowej warstwy ocieplenia. Podobnie na
Alasce, gdzie wymagana rednica bali stosowanych na ciany zewntrzne to
minimum 20 cm.
Izolacyjno zewntrznych cian domw

z bali izolowanych
Bale izolowane to bale o rednicy poniej 20 cm, wymagajce dla spe-
nienia wymogw izolacyjnoci cieplnej cian (U < 0,3 W/m2K) dodatkowej war-
stwy izolacji cieplnej w wypadku ich zastosowania na ciany zewntrzne budyn-
63
Mj dom z drewna
kw mieszkalnych. Bale izolowane mog mie rone przekroje, najczciej jed-

nak s zblione do prostokta.
Wedug obowizujcych przepisw, ciany zewntrzne budynkw mieszkal-
nych wznoszonych z bali litych o rednicy poniej 60 cm nie speniaj aktual-
nych wymaga w zakresie izolacyjnoci cieplnej, potrzebuj wic dodatkowej
warstwy docieplenia. Jej grubo zalena jest od gruboci bali. Warstw do-
ciepleniow, w mniejszym stopniu ze wzgldu na warunki wilgotnociowo-ciepl-
ne przegrody zewntrznej, w wikszym z potrzeby zachowania naturalnej ele-
wacji budynkw, wykonuje si po wewntrznej stronie ciany.
Ukad warstw ciany zewntrznej, od wewntrz:

okadzina cienna pyty gipsowe lub boazeria,
opniacz pary (folia paroizolacyjna),
konstrukcja cianki wypeniona izolacj ciepln,
ciana zewntrzna bale.
Prawidowe wykonanie docieplenia wraz z ukadem warstw w przegrodzie

pokazuje poniszy rysunek.
Na izolacj ciepln mona stosowa ma-
teriay izolacyjne oparte na wenie szklanej
lub mineralnej, wknach celulozowych bd
wenie drzewnej.
Izolacj ciepln mona ukada take war-
stwowo, bez koniecznoci montau konstruk-
cji cianki, ktr zastpi moe ruszt drewnia-
ny mocowany do ciany zewntrznej. Ukad
warstw w cianie pozostaje jednak taki sam.
Ukad warstw w cianie zewntrznej Krzyowy ukad rusztu eliminuje mostki
z bali izolowanych (W.N.) cieplne wystpujce w miejscu supkw
cianki, co jest zalet tego systemu.
Stosujc bale zewntrzne gruboci 80 mm, w celu zachowania wymaganej

izolacyjnoci cieplnej przegrody, naley przyj nastpujcy ukad warstw ciany:
bale zewntrzne gruboci 80 mm;
pustka powietrzna 20 mm;
folia cienna, wiatroizolacyjna;
izolacja cieplna gruboci minimum 120 mm;
opniacz pary wodnej (folia paroizolacyjna);
pyty gipsowo-kartonowe lub boazeria wewntrzna.
64
Izolacyjno cieplna domw drewnianych
Dom z bali izolowanych, z we-

wntrzn warstw izolacji ciepl-
nej (W.N.)
W zalenoci od zastosowanego drewna, jego warunkw wilgotnociowych

oraz rodzaju izolacji cieplnej, izolacyjno cieplna cian moe by nieco zr-
nicowana. Oto kilka przykadowych rozwiza, ktre w zalenoci od gruboci
bali speniaj wymagania w zakresie izolacyjnoci cieplnej cian zewntrznych
budynkw mieszkalnych (U<0,30 W/m2K) przy okadzinie zewntrznej z drew-
na gruboci 60, 80, 180 i 260 mm.
Ukad warstw zapewniajcy wspczynnik przenikania ciepa U = 0,29 W/m2K:

okadzina z drewna gruboci 60 mm,
izolacja cieplna gruboci 100 mm,
opniacz pary wodnej,
boazeria 20 mm.

boazeria 20 mm.

boazeria 20 mm.
65
Mj dom z drewna
Budowa domu z podwjnych ba-

li, wypenionych izolacj ciepln
(W.N.)

boazeria 20 mm.
boazeria 20 mm.
Podane przykady s istotne, poniewa wiele firm oferuje rne rozwizania,
ktre nie zawsze speniaj wymogi w zakresie izolacyjnoci cieplnej cian zewntrz-
nych. Brak prawidowych rozwiza w tym zakresie moe wpyn na zwikszo-
ne koszty ogrzewania, a tym samym ogranicza komfort cieplny budynku.
Omawiajc izolacyjno domw z bali, nie sposb nie wspomnie o odpor-
noci ogniowej. Wielu inwestorw wykada ciany wewntrzne boazeri drew-
nian zamiast pytami gipsowo-kartonowymi lub wknowo-gipsowymi. Rozwi-
zanie takie jest ryzykowne pod wzgldem ochrony przeciwpoarowej, taki bo-
wiem budynek nie charakteryzuje si praktycznie adn odpornoci ogniow.
Wymogiem, stawianym wszystkim firmom budujcym domy drewniane, powin-
no by ukadanie pyt gipsowo-kartonowych i wknowo-gipsowych pod wszel-
kiego rodzaju drewnianymi boazeriami. Dziki temu zapewni si budynkowi od-
porno ogniow 0,5 godziny.
66
Ognioodporno domw z drewna
W powszechnie krcej opinii domy z drewna maj bardzo maa odpor-

no ogniow. Z gry jednak trzeba t opini zdecydowanie odrzuci.
Zasadniczym elementem zwikszajcym odporno ogniow konstrukcji
szkieletowej jest poszycie pyt gipsowo-kartonow. Jest to najpopularniejsza
i najczciej stosowana metoda zabezpieczenia wntrza domu przed dziaaniem
ognia. Gips w takiej pycie zawiera znaczn ilo zarwno wody zwizanej kry-
stalicznie, jak i w zalenoci od wilgotnoci wody niezwizanej. Pod wpy-
wem wzrastajcej temperatury zostaje odparowana woda niezwizana, po czym
nastpuje rozpad krysztaw, uwolnienie i odparowanie wody krystalicznej.
Wszystkie te procesy pochaniaj znaczne iloci ciepa, chronic wntrze cia-
ny bd stropu przed gwatownym wzrostem temperatury. Ochrona odbywa si
kosztem pyty gipsowej, ktra traci wytrzymao mechaniczn, kurczy si, p-
ka i w kocu odpada od szkieletu. Kurczenie si pyty jest znaczne, dochodzi
do 10% w wypadku pyty nie zamocowanej. W normalnym zastosowaniu, przy
wystarczajcej liczbie gwodzi lub wkrtw mocujcych do szkieletu, w pycie
powstaj liczne drobne pknicia, kompensujce zjawisko kurczenia si i za-
pobiegajce powstawaniu wikszych szczelin. Wane jest wic przestrzeganie
waciwych odlegoci pomidzy wkrtami lub gwodziami oraz odpowiedniej
ich penetracji w gb drewnianych elementw szkieletu, ktre w trakcie poa-
ru zanim poszycie gipsowe cakowicie odpadnie ulegaj zwgleniu na znacz-
n gboko. Badania kanadyjskie wykazay, e aby w peni wykorzysta ochro-
n, ktr zapewniaj pyty gipsowe, wkrty lub gwodzie powinny wchodzi od
25 do 32 mm w gb drewna.
Ze wzgldu na kurczenie si poszycia gipsowo-kartonowego istotny jest rw-
nie rozstaw midzy elementami szkieletu. Zdecydowanie wysz odporno
ogniow uzyskuje si przy rozstawie 400 mm ni 600 mm.
67
Mj dom z drewna
Jednym z elementw ochrony budynkw przed zagroeniem poarowym jest

budowa domw zarwno jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych w techno-
logii cian osonowych. Konstrukcj non budynkw supy, podcigi i stro-
py wykonuje si w technologii elbetu, natomiast ciany osonowe (ciany ze-
wntrzne) i ciany wewntrzne w technologii szkieletu drewnianego. System
taki opracowao Centrum Budownictwa Drewnianego dla jednego z krajowych
deweloperw. Zdjcia obok przedstawiaj budow osiedla takich wanie do-
mw jednorodzinnych pod Wocawkiem, na ktrym po raz pierwszy skorzysta-
no z rozwiza opracowanych przez Centrum Budownictwa Drewnianego. Na-
ley podkreli, e mona je stosowa w budynkach o wysokoci do czterech
kondygnacji. W krajach Beneluksu i Skandynawii technologia ta jest bardzo po-
pularna i wykorzystywana w konstrukcji budynkw mieszkalnych i biurowych
o wysokoci nawet kilkunastu kondygnacji
Dwa rodzaje pyty uywane s na poszycia przegrd: zwyka i o podwyszo-
nej odpornoci ogniowej, okrelana jako typ X. Pyta ta zawiera dodatkowe skad-
niki, gwnie cite wkno szklane, ktre zapewnia wiksz stabilno w pod-
wyszonej temperaturze, wiksz wytrzymao na styku z gwk gwodzia lub
wkrtu i wysz odporno na pkanie.
W przegrodach pionowych cianach im grubsza pyta, tym wiksza od-
porno ogniowa. W przegrodach poziomych stropach zaleno ta nie jest
jednoznaczna, a to ze wzgldu na ciar i atwo odpadania osabionej po-
arem pyty. Aby uzyska zwikszon odporno ogniow, naley zwikszy g-
sto elementw mocujcych.
Innym sposobem zabezpieczenia drewna przed ogniem jest stosowanie r-
nego rodzaju impregnatw ogniochronnych lub lakierw obniajcych zapalno
drewna. rodki te mog si rni z uwagi na ilo funkcji zabezpiecze. Zde-
cydowanie najlepszym rozwizaniem jest kompleksowa ochrona za pomoc im-
pregnatw wielofunkcyjnych, chronicych jednoczenie przed wieloma czynni-
kami (ogniem, grzybami domowymi i szkodnikami drewna). Nowoczesne ognio-
i biochronne preparaty pozwalaj zabezpieczy drewno do najwyszej klasy od-
pornoci, okrelanej mianem materiau trudno zapalnego. Dziaaj one na za-
sadzie poboru ciepa i obnienia stenia tlenu i gazw palnych w strefie ognia.
W wikszoci zapewniaj wysok estetyk oraz dekoracyjno elementw drew-
nianych.
Wszystkie impregnaty ognioochronne powinny mie dokumenty dopuszcza-
jce do obrotu i stosowania, czyli Atest PZH, Aprobat Techniczn Instytutu Tech-
niki Budowlanej lub Certyfikat Zgodnoci z Aprobat Techniczn.
W ochronie przeciwpoarowej domw z drewna stosowane s take oka-
dziny ze specjalnych, na bazie cementu, pyt ogniochronnych, ktre przy nie-
68
Ognioodporno domw z drewna
Technologia cian osonowych w technologii drewnianego szkieletu (W.N.)
wielkiej gruboci osigaj wysokie klasy odpornoci ogniowej, nawet do 120

minut.
Drewno ma zdecydowan przewag nad innymi materiaami konstrukcyjny-
mi pod wzgldem ogniowej odpornoci elementw przenoszcych obcienie.
Jakkolwiek ulega ono nadpaleniu i zwgleniu, to utrzymuje zdolno do prze-
noszenia obcie dopty, dopki przekrj nie zostanie znacznie zredukowa-
ny. Nadpalenie i zwglenie typowych elementw z drewna iglastego odbywa
si w tempie od 0,5 do 0,8 mm na minut.
69
Mj dom z drewna
Izolacyjno akustyczna przegrd

wewntrznych
M ity o braku izolacyjnoci akustycznej przegrd w domach drewnianych

to czsty powd odstpowania inwestorw od budowy domw z drew-
na. Na szczcie s to tylko mity i przykre dowiadczenia inwestorw, ktrym
domy postawia firm nie znajca wymaga w zakresie izolacyjnoci akustycz-
nej przegrd wewntrznych stropw midzykondygnacyjnych, cianek dzia-
owych rozdzielajcych ssiednie pokoje oraz pokoje i pomieszczenia sanitar-
ne. Wymagania takie, majce zapewni zwikszon ochron przed haasem po-
chodzcym z ssiednich pomieszcze, okrelaj Polskie Normy.
W wypadku stropw wewntrznych spenia je nast-
pujcy ukad:
wykadzina dywanowa na podkadzie z gbki;
pyta poszycia o gruboci min. 18 mm, izolowana
od konstrukcji;
Izolacja akustyczna stropu
(W.N.) konstrukcja stropu wypeniona izolacj ciepln;
ruszt drewniany lub metalowy;
okadzina wewntrzna.
Dla cianek dziaowych bez drzwi, rozdzielajcych
ssiednie pokoje, i cianek dziaowych midzy poko-
jami a pomieszczeniami sanitarnymi wymagana jest
zwikszona izolacyjno akustyczna. Proponowane jest
nastpujce rozwizanie: konstrukcja ciany wypenio-
na izolacj ciepln o ciarze waciwym nie mniej-
3
Izolacja akustyczna cianki szym ni 80 kg/m , pokryta obustronnie podwjn py-
wewntrznej (W.N.) t gipsowo-kartonow.
70
Drewno nie tylko w budownictwie
mieszkaniowym
O mawiajc drewniane konstrukcje domw mieszkalnych, naley podkreli,

e drewno jako materia konstrukcyjny znajduje zastosowanie take w in-
nych obiektach, m.in. uytecznoci publicznej. Znamy wiele przykadw starych
kociow czy te cerkwi, pobudowanych prawie wycznie z drewna.
Bieszczadzka cerkiew (W.N.) Koci w konstrukcji ryglowej (W.N.)
71
Mj dom z drewna
Najwikszy w Europie koci drewniany, zbudowany w 1847 r. w Kerimk (Finlandia), (W.N.)
Budowa i wntrze kocioa pw. Ojca Pio w Zamociu k. Bydgoszczy, jedynego w Polsce
kocioa wybudowanego w technologii lekkiego szkieletu drewnianego (W.N.)
72
Drewno nie tylko w budownictwie mieszkaniowym
Most o konstrukcji drewnianej w Finlandii (Nordic Timber Zadaszenie parkingu na targach w Hanowerze
Council) (Niemcy), (W.N.)
Konstrukcja mola w Sopocie (W.N.) Restauracja Lido w Rydze (otwa), (W.N.)
Domy drewniane w Szwajcarii (W.N.)
73
Mj dom z drewna
Drewniany wiadukt nad autostrad w Finlandii (W.N.)
Sibelius Hall, Lahti (Finlandia), (W.N.)
Rwnie w dzisiejszych czasach drewno jest podstawowym materiaem kon-

strukcyjnym wielu obiektw uytecznoci publicznej, we wspczesnych jednak
konstrukcjach nie stosuje si drewna litego. Zastpiono je drewnem klejonym,
dziki czemu osignito kilkudziesiciometrowe rozpitoci. Konstrukcje takie
stosowane s przy budowie basenw czy hal sportowych. Ewenementem na
skal wiatow jest hala koncertowa w Lahti (Finlandia), ktr wybudowano w ca-
oci z drewna.
74
Podsumowanie
Podsumowanie
B udownictwo drewniane istnieje w Polsce od wiekw. Przykady drewnia-

nych obiektw sprzed lat mona spotka niemal w kadym miecie, w ka-
dej wsi. Gwnie s to stare chaty i zagrody, a take obiekty sakralne.
Obecny rozwj nowoczesnego budownictwa drewnianego, ktry nastpi
z pocztkiem lat dziewidziesitych ubiegego wieku, wie si gwnie z po-
wrotem Polakw z emigracji zarobkowej z USA, Kanady, Niemiec, Austrii czy
krajw skandynawskich, gdzie ten rodzaj budownictwa cieszy si od stuleci du-
popularnoci. Nasi rodacy dostrzegli, e stanowi ono rednio 2530% ca-
ego budownictwa jednorodzinnego, a w krajach skandynawskich nawet wi-
cej. Zaczto zauwaa zalety domw z drewna, przekonywa si do domw
o drewnianej konstrukcji szkieletowej lub z bali, zacza upada bariera men-
talna.
Dzi Polacy, jak nigdy przedtem, doceniaj zalety budownictwa drewniane-
go. wiadczy o tym szybko rosnca liczba firm wiadczcych usugi w tym sek-
torze, co przekada si na zwikszajc si z roku na rok liczb domw sta-
wianych z drewna. Ile jednak domw o konstrukcji drewnianej przybywa w na-
szym kraju tego dokadnie nikt nie wie, nie prowadzi si bowiem w tym za-
kresie adnych statystyk. Obliczenia s wic bardzo orientacyjne.
Brak statystyk to tylko jeden z wielu przykadw wiadczcych o podejciu
instytucji pastwowych do budownictwa drewnianego. Dla wielu agend rzdo-
wych ono w naszym kraju po prostu nie istnieje.
Dowodzi tego take prawie cakowity brak programw nauczania budownic-
twa drewnianego w szkoach rednich i wyszych. Brak programw nauczania
odbija si negatywnie na wiedzy i dowiadczeniu osb zawodowo zwizanych
z budownictwem, co z kolei przysparza wielu problemw zarwno w fazie pro-
jektowania, jak i w trakcie budowy domw z drewna. Dla wielu architektw, firm
wykonawczych czy te osb z nadzoru budowlanego budowa domu drewnia-
75
Mj dom z drewna
Fiski dom z bali pod Warszaw (W.N.)
nego ogranicza si do montau drewnianej konstrukcji, bez wgbiania si w za-

gadnienia technologii. Kwestie wilgotnociowo-cieplne czy problemy akustyki
budynku s im zupenie obce.
Poza nieuwzgldnianiem budownictwa drewnianego w oficjalnych statysty-
kach krajowych oraz brakiem programw nauczania inn bolczk polskiego
budownictwa drewnianego jest brak krajowych wymaga techniczno-montao-
wych do wykonywania i odbioru robt, zarwno dla budynkw wznoszonych
w konstrukcji szkieletowej, jak i domw z bali. Brak standardw w powanym
stopniu wpywa na jako wznoszonych budynkw, gdy ani firma wykonawcza,
ani inspektor nadzoru inwestorskiego nie maj punktu odniesienia co do za-
kresu i jakoci wykonanych robt. Pod tym wzgldem jestemy chyba jedynym
krajem Unii Europejskiej, w ktrym kadego roku buduje si kilka tysicy do-
mw o konstrukcji drewnianej, dla ktrych nie ma wymaga techniczno-mon-
taowych, okrelonych stosownymi przepisami.
Mimo powyszych bolczek budownictwo drewniane w Polsce rozwija si
bardzo szybko. Zwizane to jest w niemaym stopniu z dziaalnoci organiza-
cji pozarzdowych i instytucji zajmujcych si midzy innymi promocj tego ro-
76
Podsumowanie
Dom o konstrukcji szkieletowej na uawach (Promopack)
dzaju budownictwa. Wymieni tu naley Centrum Budownictwa Drewnianego,

Instytut Technologii Drewna, Stowarzyszenie Dom Drewniany czy Stowarzy-
szenie Producentw Pyt Drewnopochodnych, a take szeroko pojte dziaania
promocyjne Lasw Pastwowych.
W ostatnich latach, mimo braku krajowych wymaga techniczno-montao-
wych, nastpia znaczna poprawa jakoci stawianych budynkw. Firmy, w dba-
oci o pozycj na rynku i wasn renom, same zaczy szkoli swoich pra-
cownikw i zwraca uwag na przestrzeganie reimu technologicznego. Zosta-
o to bez wtpienia wymuszone dziaaniami Stowarzyszenia Dom Drewniany,
ktre skupiajc firmy wykonawcze, opracowao dla nich tzw. podstawowe wy-
magania techniczno-montaowe, co wpyno na podniesienie jakoci stawia-
nych domw. Sytuacja ta niebawem powinna ulec dalszej poprawie, poniewa
w ostatnim okresie Stowarzyszenie Dom Drewniany podjo dziaania w kie-
runku uzyskania dla swoich czonkw Europejskiej Aprobaty Technicznej na do-
my o drewnianej konstrukcji szkieletowej. Poza podniesieniem jakoci budowa-
nych domw powinno si to przyczyni do wyeliminowania z rynku nierzetel-
nych firm, ktrych w ostatnim czasie niepokojco wiele przybyo.
77
Mj dom z drewna
Osiedle domkw letnich nad Batykiem (Brzechwa)
Obserwujc rozwinite kraje europejskie, naley przypuszcza, e rwnie

w Polsce budownictwo drewniane w najbliszych latach zwikszy swj udzia
w budownictwie jednorodzinnym do kilkunastu procent. By to jednak nastpi-
o, konieczna jest szeroka jego promocja, wsparta dziaaniami rzdowymi, tak
jak to si dzieje w innych krajach europejskich.
W tym miejscu warto wspomnie program Wood for Good, realizowany w la-
tach 20002004 na terenie Wielkiej Brytanii. Kosztem okoo 10 mln dolarw
rocznie przeprowadzono wwczas intensywn promocj budownictwa drewnia-
nego, czego efektem by midzy innymi jego wzrost w Szkocji do ponad 70%
w caym budownictwie jednorodzinnym. Jest to tym bardziej godne podkrele-
nia, e Szkocja to kraj kamienny, w ktrym prawie nie ma lasw, a budow-
nictwo drewniane dotychczas tam nie istniao.
Oprcz szerokiej promocji, wspartej dziaaniami rzdowymi, konieczne jest
jak najszybsze opracowanie krajowych wymaga techniczno-montaowych dla
budownictwa drewnianego, w tym dla domw o konstrukcji szkieletowej i do-
mw z bali. Przyjcie takich wymaga podniesie presti budownictwa drewnia-
nego i w powanym stopniu przyczyni si do polepszenia jego jakoci.
78
Kilka uwag dla przyszych inwestorw
Przed przystpieniem do budowy domu z drewna naley wybra projekt,
ktry bdzie spenia wymagania przedstawione w warunkach zabudowy,
wydanych przez miejscowe wadze budowlane.
Projekt mona wybra typowy lub zamwi indywidualny u architekta.
Trzeba jednak pamita, e projekt indywidualny jest kilkakrotnie droszy
od typowego. Szukajc projektu typowego, warto zajrze na strony
www.budujzdrewna.pl, gdzie znajduje si najwiksza w polskim Interne-
cie baza typowych projektw domw o konstrukcji drewnianej.
Majc ju projekt, naley poszuka firmy wykonawczej. Dla wielu inwe-
storw jest to najwikszy problem. Jak bowiem znale firm rzeteln i wia-
rygodn? Czym si kierowa przy wyborze?
Bdem, popenianym ju na pocztku budowy, jest szukanie taniej fir-
my, ktra wybuduje dom za niedue pienidze. Nic bardziej mylnego! Trze-
ba pamita, e za mae pienidze dostanie si dom niskiej jakoci, gdy
firma wykonawcza bdzie zmuszona oszczdza zarwno na jakoci ma-
teriaw, jak i wykonawstwie robt.
Szuka zatem naley firmy sprawdzonej rzetelnej i wiarygodnej. Naj-
lepiej mog w tym pomc informacje przekazywane z ust do ust, uzyska-
ne od osb, ktre miay ju dowiadczenie z dan firm. Bdziemy ww-
czas mogli nie tylko dowiedzie si szczegw z pierwszej rki, ale take
obejrze budynek wykonany przez t firm.
Warto te zasign informacji w organizacjach branowych skupiaj-
cych firmy wykonawcze. Tak organizacj jest np. Stowarzyszenie Dom
Drewniany, ktre opracowao dla swoich czonkw (i zobowizao ich do
przestrzegania) podstawowe wymagania techniczno-montaowe. S one
oglnodostpne, atwo zatem samemu kontrolowa jako wykonywanych
robt. Lista czonkw Stowarzyszenia oraz powysze wymagania s dostp-
ne na stronach www.domydrewniane.org.
Opinii na temat firm wykonawczych moemy te poszukiwa na tema-
tycznych forach internetowych, np. www.budujzdrewna.pl. Fora takie to
kopalnia wiedzy o wszystkich zagadnieniach dotyczcych budownictwa
drewnianego.
Majc ju zatwierdzony projekt oraz wybrana firm wykonawcz, mo-
na przystpi do budowy domu. Czy jednak, mimo starannoci przy wybo-
rze wykonawcy, moemy by pewni, e wszystko uoy si po naszej my-
li? Naley przypuszcza, e tak. Ale eby by tego pewnym, powinnimy
zatrudni swojego inspektora nadzoru inwestorskiego. Kilka tysicy zotych
79
wydanych na inspektora zagwarantuje nam spokj i pewno, e dom bu-
dowany jest w zgodzie ze wszystkimi wymogami. Pamitajmy jednak za-
trudni naley inspektora znajcego si na budownictwie drewnianym, zna-
jcego wymagania techniczno-montaowe dla danej technologii. W innym
wypadku pienidze wydamy, a budowa i tak bdzie niedopilnowana.
Na koniec wreszcie warto zapozna si z literatur, cho nasz rynek ksi-
garski jest raczej ubogi w pozycje powicone budownictwu drewnianemu.
Przy odrobinie szczcia mona jeszcze spotka publikacje wydane kilka
lat temu przez Wydawnictwo Murator, Amerykasko-Polski Instytut Budow-
nictwa czy Centrum Budownictwa Drewnianego.
Ostatni publikacj na ten temat, ktra pojawia si na rynku, jest ksi-
ka autora niniejszego opracowania Wymagania techniczno-montaowe
dla drewnianego budownictwa szkieletowego. Zapraszam rwnie i do jej
lektury.
Ciekawe linki
www.lasy.gov.pl
www.budujzdrewna.pl
www.polskadrewniana.pl
www.domydrewniane.org
www.drewno.org
www.itd.poznan.pl
www.sppd.pl
80
Sowniczek poj budownictwa
drewnianego
Ciepy zamek rodzaj ciesielskiego zcza, rni si od jaskczego ogona

dodatkowym wciciem od wewntrznej strony bala.
Dach cz budynku ograniczajca go od gry i zabezpieczajca przed wpy-
wami atmosferycznymi. Ochrania bezporednio strop najwyszej kondygna-
cji bd stanowi bezporednie nakrycie wntrza.
Dranica deska wyrobiona rcznie z drewna iglastego, upana promieniowo,
szerokoci 913 cm, gruboci 35 cm, przeznaczona do pokrywania da-
chw.
Drewno surowiec otrzymywany ze citych drzew i formowany przez rne-
go rodzaju obrbk.
Elewacja zewntrzna cz ciany budynku wraz ze wszystkimi wystpu-
jcymi na niej elementami. Elewacj okrela si wedug pooenia wzgldem
stron wiata lub otoczenia (frontowa, tylna, boczna, ogrodowa).
Facjatka pomieszczenie mieszkalne w przestrzeni dachowej, ktrego okna
wychodz ponad poa dachu; ma wasne cianki, nakryte daszkiem, pro-
stopadym do kalenicy dachu.
Framuga wnka w cianie, w ktrej osadzone s drzwi lub okno. Wystpu-
je midzy licem wewntrznym ciany i paszczyzn zewntrzn osadzenia.
W budownictwie wiejskim dolny element framugi okiennej bywa nazywany
stolcem lub leuskami, grny czapk.
Futryna wykadzina wok otworu wejciowego albo okiennego. Tworzy ra-
m, do ktrej za pomoc zawiasw montuje si skrzydo drzwiowe lub okien-
ne. Najczciej drewniana.
Gont drewniany materia do wykonywania pokry dachowych. Wskie, dugie
deseczki (szer. 80100 mm, d. 600700 mm, grubo grzbietu ok. 15 mm),
wykonane s z drewna jodowego, sosnowego, modrzewiowego, osikowe-
go, dbowego lub bukowego. Gonty maj najczciej ksztat prostoktny,
81
Mj dom z drewna
niekiedy o urozmaiconym przekroju dolnej czci, np. w ksztacie uski (do

krycia powierzchni krzywych). Zaopatrzone s z jednej strony we wpusty,
z drugiej w grzebienie, co umoliwia ich cise czenie. Krycie gontem
moe by pojedyncze, podwjne lub wielowarstwowe.
Impregnacja nasycanie drewna rodkami zabezpieczajcymi drewno przed
owadami, grzybami czy ogniem. Impregnowa mona za pomoc smaro-
wania, kpieli lub cinieniowo.
Jaskczy ogon rodzaj ciesielskiego zcza motyw ozdobny w ksztacie
dwch wierk odwrconych ukami do siebie.
Jtka pozioma belka w grnej czci wizara jtkowego, podpierajca kro-
kwie; jest elementem ciskanym.
Kleszcze element konstrukcji dachu. Usztywnia konstrukcj w kierunku po-
przecznym.
Komin konstrukcja zawierajca przewd pionowy do odprowadzania spa-
lin z palenisk lub przewody wentylacyjne wyprowadzajce powietrze z miesz-
ka na zewntrz budynku.
Kratownica wizar dachowy, prefabrykowany.
Krokiew drewniany element konstrukcji dachu. Na krokwi opiera si poszy-
cie, le aty i kontraty.
Lukarna okno lub okienko w poaci dachowej, czsto owalne lub okrge.
Miecz element konstrukcji dachu wizara patwiowo-kleszczowego. Usztyw-
nia konstrukcj w kierunku podunym. Przenosi obcienia z patwi.
Mszarz osoba wykonujca mszenie budynku (podhalaskie).
Mszenie uszczelnianie szpar midzy pazami. Do mszenie stosuje si we-
niank. Popularne w budownictwie podhalaskim, nazywane take optyka-
niem.
Murata drewniana belka uoona na koronie ciany zewntrznej budynku.
Przenosi obcienia z dachu na ciany.
Mur pruski ciana o drewnianej konstrukcji ryglowej, wypeniona ceg, gli-
n lub innymi materiaami.
Nadproe poziomy element przykrywajcy otwr okienny lub drzwiowy.
Obdaszek jednospadowy daszek na zewntrznych cianach budynku, naj-
czciej midzy szczytem i cian. Moe by oparty na ostatkach belek czy
bali lub na specjalnych krtkich wspornikach. Chroni cian przed opada-
mi atmosferycznymi.
Obap estetyczne poczenie z wykorzystaniem technologii ciepego zamka.
Oczep grna belka w drewnianych cianach o konstrukcji wiecowej lub
szkieletowej, albo z bali, zamykajca cian. Przejmuje bezporednio obci-
enia z belek stropowych lub krokwi.
Oflis naturalne zaokrglenie krawdzi deski lub bala.
82
Sowniczek poj budownictwa drewnianego
Okap cze dachu wysunita przed lico ciany. Chroni budynek przed wo-
d deszczow.
Optyk osoba wykonujca optykanie budynku. Zwana rwnie mszarzem (pod-
halaskie).
Optykanie uszczelnianie szpar midzy pazami. Do optykania stosuje si
weniank. Popularne w budownictwie podhalaskim, nazywane take msze-
niem.
Ostatki wychodzca poza zewntrzne lico ciany budynku cz bala lub
belki stropowej. Dusze ostatki, penice rol wspornikw, nosz nazw ry-
siw, a ostatek bali pod rysiami podrysiw.
Ociee powierzchnia wewntrzna otworu okiennego lub drzwiowego. Ocie-
a wyoone boazeri nosz nazw szpaletw.
Paza pionowy obek w tce, w ktry wchodz zwone zakoczenia sumi-
kw, zwane palcami.
Patew drewniany element konstrukcji dachu, ukadany w kierunku prosto-
padym krokwi. Przenosi obcienia z krokwi.
Paza rodzaj bala drewnianego gruboci 16 lub 18 cm, powstaego poprzez
rozcicie na p pnia drzewa (podhalaskie).
Paza ocapowa paza nad supem wizanym, zamykajca od gry otwr
okienny (podhalaskie).
Pazisko stara, trudna w obrbce paza (podhalaskie).
Podcie otwarte wewntrzne pomieszczenie na parterze budynku, nie wy-
stpujce z lica muru, ograniczone supami lub kolumnami, usytuowane
wzdu elewacji budynku albo obiegajce dookoa.
Podwalina najnisza belka w drewnianych konstrukcjach cian.
Powaa warstwa desek uoona na belkach stropu drewnianego; strop
z ozdobnych desek.
Przysupowa konstrukcja system konstrukcyjny uniezaleniajcy ciany
budynku od dachu. Oparta na ukadzie patwi i supw.
Sup element konstrukcyjny, wolno stojcy, pionowa podpora.
Supowo-ramowa konstrukcja zesp krzyujcych si konstrukcji ramo-
wych, zoonych ze supw ustawionych na podwalinie oraz lecych na nich
belek, usztywnionych zastrzaami, ryglami itp.
Sup wizany element, ktry umoliwia zamontowanie w cianie z pazw
okna lub drzwi. Na sup wizany skadaj si stojaki, leucha i opacka (pod-
halaskie).
Socha drewniany supek rozwidlony u gry. Suy jako podparcie konstruk-
cji dachu o konstrukcji sochowej. Sochy stawiano na zewntrz lub wewntrz
budynku albo na poddaszu (tzw. psochy).
83
Mj dom z drewna
Sochowa konstrukcja system drewnianej konstrukcji dachu. Skada si

z wbitych w ziemi soch, czyli drewnianych supkw z rozwidleniem u gry.
Na rozwidleniu opiera si lemi, czyli poziom belk. Na lemieniu mocu-
je si erdzie, tzw. kluczyny. Drugi koniec erdzi opiera si o oczep. erdzie
ukadane s w paszczynie poaci dachu. ciany wykonywane s najcz-
ciej jako wiecowe.
Stojak pionowy element supa wizanego.
Stolec element konstrukcji dachu. Pionowy sup przenoszcy obcienia
z patwi na niej pooon konstrukcj stropu.
Strop zesp elementw konstrukcyjnych rozdzielajcych w poziomie po-
szczeglne kondygnacje budynku lub ograniczajcych go od gry; elemen-
ty te, dwigajce obcienie uytkowe, zapewniaj ochron termiczn i aku-
styczn pomieszcze oraz usztywniaj konstrukcj budynku.
Strzecha pokrycie dachowe ze somy lub trzciny, wykonywane na dachach
o duym spadku. Dach pokryty som nazywamy dekowanym. Samo pokry-
cie som poszyciem. Soma moe by kadziona luno (tzw. deki) lub
w snopkach (tzw. kopice). Snopki mog by bezporednio przywizane do
at (w tzw. dekwk), lee midzy atami i przycinajcymi j kijami (tzw. po-
szycie pod gaj) albo przytwierdzone do at porednio za pomoc przecho-
dzcych przez snopki poziomych kijw (tzw. poszycie pod prt).
Sufit dolna cz stropu.
Sumikowo-tkowa konstrukcja system cian z bali i desek, skadaj-
cy si z pionowych supkw i poziomych elementw, zwanych sumikami,
wpuszczonych w wyobione bruzdy supw naronych i porednich, zwa-
nych tkami. Sumiki uoone jeden na drugim wypeniaj przestrze mi-
dzy tkami. tki i sumiki opieraj si zwykle na zwgowanej podwalinie,
gr zwizane s wiecem oczepw. Wgary otworw takich cian tworz
tki ustawione bd na wysoko caej ciany, bd tylko otworu bali, usztyw-
nionych w naroach zastrzaami. Deskowanie moe by wykonane jako jed-
no- lub dwustronne. Przestrze pomidzy okadzinami moe wypenia ma-
teria izolacyjny.
Szpara szczelina midzy dwoma ssiadujcymi balami (podhalaskie).
ciana dorodna, szeroka paza.
ciana ryglowa potoczna nazwa: mur pruski, konstrukcja szachulcowa lub
dachwka.
ciana szkieletowa ciana o konstrukcji szkieletowej, zoona z podwa-
liny, supkw i oczepu.
lemi staa, pozioma poprzeczka dzielca najczciej okno na cz gr-
n i doln. Jest poczona z futryn. W otworze drzwiowym rozdziela nad-
wietle od drzwi.
84
Sowniczek poj budownictwa drewnianego
lgowa konstrukcja system konstrukcji dachu. Dach dwuspadowy, ska-

dajcy si z zespou poziomych belek, zwanych lgami, pooonych w od-
stpach od siebie, rwnolegle do kamienicy i opierajcych si na dwch
szczytach. Dachy o konstrukcji lgowej kryte s deskami uoonymi pro-
stopadle do kalenicy.
wierk podhalaska nazwa modrzewia, materiau stosowanego na pazy
(podhalaskie).
Szpros listewka drewniana dzielca skrzydo okienne na mniejsze kwatery
wypenione szybami.
Wenionka struyny drewniane, stosowane do uszczelnienia szpary midzy
pazami. Z wenionki wykonuje si skrtki. Stosowana jedynie w budownic-
twie podhalaskim.
Wgar pionowy element konstrukcyjny po bokach otworw okiennych lub
drzwiowych, przenoszcy nadproe. Wgary drzwiowe wraz z nadproem two-
rz odrzwia.
Wgie skrzyowanie dwch cian wgowych. Naronik budynku. W domach
z bali czsto z ostatkami.
Wgie krzyowy poczenie ciany dziaowej ze cian zewntrzn, z ostat-
kami wychodzcymi poza lico ciany zewntrznej.
Wiatrownica element konstrukcji dachu. Deska zamocowana ukonie od
spodu krowi celem podunego usztywnienia konstrukcji dachu.
Wizar podstawowy element konstrukcji dachu. Para krokwi opartych na cia-
nie zewntrznej budynku za porednictwem muraty. W zalenoci od roz-
pitoci podpr i zastosowanego rozwizania wizar wzmacnia si dodat-
kowo drewnianymi belkami.
Wizar jtkowy system konstrukcji dachu. Skada si z krokwi i jtki, kt-
ra z naprzeciwlegych krokwi przenosi naprenia ciskajce.
Wizar krokwiowy najprostszy system konstrukcji dachu. Skada si z kro-
kwi opartych na belkach stropowych lub poprzez murat lub oczep na cia-
nach.
Wizar patwiowo-kleszczowy system konstrukcji dachu. Stosowany przy
wikszych rozpitociach; w zalenoci od rozstawu podpr stosuje si kon-
strukcje jedno-, dwu-, trj- i wicej stolcowe Tworzy go ukad krokwi, patwi,
mieczy, stolcw i kleszczy.
Wizar wieszakowy system konstrukcji dachu. Stosowany do podwiesze-
nia konstrukcji niej pooonego stropu. Moe by jedo- lub dwuwieszako-
wy. Tworzy go ukad wieszakw krokwi, patwi i krzyulcw.
Wiecowa konstrukcja ciana z uoonych poziomo belek drewnianych
(wiecw), czonych w naroach (wgach) na zamki (wrby) z ostatkami
lub bez.
85
Mj dom z drewna
Wiba dachowa drewniana konstrukcja dachu, ktra przenosi obcie-

nia z pokrycia dachowego.
Wir pokrycie dachu wykonane z drewna osikowego. Wir to deszczuki o wy-
miarach ok. 3040 cm dugoci, 812 cm szerokoci i 0,30,5 cm grubo-
ci, uoone i przybite w odpowiedniej konfiguracji do oaconej konstrukcji
dachowej. Wir ukada si warstwami, na zakadk. W rezultacie powstaje
pokrycie dachu skadajce si z kilkunastu warstw, dajcych grubo 69 cm
drewna.
Wpust przy czeniu dwch drewnianych elementw konstrukcyjnych obek
w jednym z nich, odpowiadajcy wystpowi drugiego elementu.
Wrb nacicie albo wcicie w jednym lub w obu czonych elementach, tak
dopasowane, aby umoliwi nasunicie jednego elementu na drugi i zapew-
ni ich wspprac.
Wypust przy czeniu dwch drewnianych elementw konstrukcyjnych wy-
pust w jednym z nich, odpowiadajcy wpustowi drugiego elementu.
Zastrza drewniana deska mocowana ukonie w celu usztywnienia piono-
wych elementw cian lub konstrukcji dachu.
Zcza ciesielskie poczenia drewnianych elementw konstrukcji cian
lub dachu, wsppracujcych ze sob:
zcza ciesielskie wzdune:
na nakadk: prost, ukon, obc,
zamek ukony (znak piorunowy),
styk krzyowy (styk na wiartki);
zcza ciesielskie poprzeczne:
wrb: jednostronny, wzajemny, krzyowy,
zamek: prosty, petwowy (jaskczy ogon),
zwidowanie,
zcza wgowe (wgie, obap),
zamki wgowe proste lub petwowe z ostatkami lub bez (zcza wyst-
puj w konstrukcjach cian wiecowych),
zcza na czop: peny, odsaczony, rodkowy (wystpuj przy poczeniu
elementw pionowych z poziomymi);
zcza ciesielskie na szeroko:
na styk,
na nakadk (przylg),
na wpust i piro wasne lub obce.
86

Moj Dom Z Drewna

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Moj Dom Z Drewna

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wojciech Nitka

Centrum Informacyjne Lasw Pastwowych

Izolacyjno cieplna domw drewnianych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

O d zarania dziejw drewno towarzyszy czowiekowi, zapisujc kolejne kar-

Z rnych powodw niechtnie budujemy z drewna. Niektrzy maj wrcz

tu. W fazie wdroeniowej jest te alternatywny, midzynarodowy system certy-

D rewno jako materia budowlany ma fundamentalne znaczenie zarwno dla

Dom podcieniowy na uawach (W.N.) Chata kaszubska (W.N.)

Dom drewniany na Pomorzu (W.N.)

Chata bieszczadzka (W.N.)

Domy mieszkalne na Syberii (W.N.)

nie a do XX wieku. Drewniany szkielet ciany wypeniano te nawijan na er-

rodka domu cian osonow z uoonych na sobie, przycitych bali drewnia-

Konstrukcja domw w lekkim szkielecie

Prby rozwoju budownictwa drewnianego podjto dopiero w latach siedem-

Dom w systemie Ciechanw model C-35 (W.N.)

Budynek w systemie Domont (W.N.)

z fabryki w Splnie Krajeskim. W domach tych konstrukcj non budynku

T echnologia drewnianego budownictwa szkieletowego jest dzi najszybciej

wa twierdzenie, e firmy te kadego roku buduj okoo 4000 domw jedno-

O kosztach inwestycji decyduje m.in. fakt, e domy drewniane buduj firmy,

W zasadzie wszystkie firmy buduj domy na indywidualne zamwienia, cho

Zagroda na Biaostocczynie. W chacie komin z drewna z 1843 r. (W.N.)

B udownictwo drewniane obejmuje nie tylko domy jednorodzinne. W ostat-

Budynek w Falentach k. Warszawy (W.N.)

Budynek wielorodzinny w Koobrzegu (W.N.)

Inne przykady budownictwa wielorodzinnego mona spotka np. w Koobrze-

Osiedle domw wielo-

Osiedle domw wielorodzinnych w Bartoszycach (W.N.)

Jak wic wida, budownictwo drewniane w naszym kraju wkracza dopiero

Pierwszy w Szwecji budynek piciokondygnacyjny o konstrukcji drewnianej (Wood Focus)

Domy socjalne firmy Domek z Lubonia (W.N.)

Do mieszkalnego budownictwa wielorodzinnego mona take zaliczy wie-

Wntrza domw drewnianych (Nordic Timber Council)

May ciar domu lekka konstrukcja domu drewnianego do minimum

Sucha technologia budowa domu ogranicza si do montau drewnia-

N a konstrukcj domw stosuje si tarcic iglast sosnow lub wierko-

Las rdem drewna... (W.N.) ...drewno rdem tarcicy (W.N.)

Sosna drewno mikkie, atwe w obrbce, spryste, o dobrej wytrzyma-

Tarcica konstrukcyjna (W.N.)

Topola jedyne drewno liciaste, majce zastosowanie w konstrukcjach

M etody przygotowania drewna na konstrukcje domw szkieletowych r-

Suszenie komorowe w temperaturze okoo 60oC:

zwiksza izolacyjno ciepln,

Wsad tarcicy do suszarni (Archiwum CBD)

Suszenie komorowe naley zatem traktowa jako metod polepszenia wa-

sta konstrukcyjna sortowana metodami wytrzymaociowymi. Ponadto deklara-

Bale suszone komorowo i toczone (W.N.)

wodowanego jego wysychaniem, a take cisku bali pod wasnym ciarem.

Pbale, tzw. zielone, ciosane rcznie (W.N.)

Drewno okrge stosowane na ciany zewntrzne moe podlega rcznej

Konstrukcyjne belki dwuteowe

B elki dwuteowe to nowoczesne materiay konstrukcyjne zastpujce drew-

Belka dwuteowa oparta

Wilgociouodpornione materiay pytowe na poszycia

Wielofunkcyjna pyta MFP

Pyta MFP (MultiFunktionPanel) to pyta wirowa, powstaa z dugich, wskich

Pyta MFP (Pfleiderer)

Pyta OSB (Oriented Strand Boards) to pyta o ukierunkowanych wirach pa-

Pyta OSB (Kronopol)

Pyta wirowa, prasowana, wodoodporna, powstaa z drobnych wirw drzew-

Ze wzgldu na zawarto formaldehydu w pycie V-100, w wypadku stoso-

Pyta V-100 (Archiwum CBD)