Professional Documents
Culture Documents
Zagadnienia
1. Geneza i sens terminw: dekadentyzm, Moda Polska, modernizm, neoromantyzm, symbolizm;
belle poque, fin de sicle; Art Nouveau / Jugendstil / secesja.
2. Geografia literacka Modej Polski gwne orodki ycia literackiego i kulturalnego (Krakw,
Lww, Warszawa; rola Zakopanego i Tatr; pisarze z zaboru pruskiego /J. Kasprowicz, S.
Przybyszewski/; odrodzenie kultury polskiej w Wilnie po 1905 r.).
3. Kulturowe, spoeczno-polityczne i filozoficzne rda modernizmu. Kryzys pozytywizmu i
przeom antypozytywistyczny. Teoria kultury Wilhelma Diltheya. Koncepcja pokole. Juliana
Krzyanowskiego teoria przemiennoci prdw kulturalnych.
4. Spory o sztuk. Autonomia sztuki, integralny estetyzm; parnasizm; sztuka dla sztuki (lart pour
lart). Thophile Gautier, Charles Baudelaire, John Ruskin, Oscar Wilde, Arthur Schopenhauer,
Stanisaw Przybyszewski.
5. Przybyszewskiego teoria sztuki, jego metafizyka, naga dusza, dualizm mzgu i duszy;
naturalizm a nowa sztuka. Modernistyczne (auto)kreacje artysty.
6. Modernizm i religia. Wobec Biblii i tradycji chrzecijaskiej. Przemiany katolicyzmu,
modernizm katolicki. Nihilizm, indyferentyzm, immoralizm; synkretyzm religijny. Metafizyka i
eschatologia modernizmu, katastrofizm i apokaliptyka; mistyka pozawyznaniowa, lucyferyzm i
religia jani Tadeusza Miciskiego, metempsychoza, nirwana, panteizm, antropozofia i
teozofia (Helena Bawatska, Rudolf Steiner). Recepcja kultury Orientu.
7. Mio modernistyczna; rola kobiety; pe i charakter (Otto Weininger), biologizm, erotyzm,
mizoginizm, witalizm; mity mioci: niszczcej (chu) i jednoczcej (androgynicznej).
Modernizm wobec chrzecijaskich wzorw mioci.
8. Zainteresowanie redniowieczem, schyek wieku a zmierzch wiata antycznego. Nowe pikno
wiekw rednich (Edward Porbowicz); neoklasycyzm. Odrodzenie religijnoci o podou
estetycznym. Franciszkanizm.
9. Postulat oryginalnoci. Fantastyka o podou filozoficznym i psychologicznym.
10. Indywidualizm i egotyzm modernistyczny. Max Stirner, Thomas Carlyle, Ralph Waldo
Emerson, Friedrich Nietzsche.
11. Prymat poezji. Impresjonizm, nastrojowo, symbolizm, preekspresjonizm; zwizki poezji z
muzyk i malarstwem; Paul Verlaine, Stphane Mallarm, Arthur Rimbaud alchemia sowa,
synestezja, poezja czysta; synteza sztuk, Ryszarda Wagnera dzieo przyszoci, dramat
muzyczny; rozbijanie konwencji i gatunkw literackich, synkretyzm rodzajowo-gatunkowy;
liryzacja prozy i dramatu, stylistyka i wersyfikacja modernistyczna.
12. Rnorodno modopolskiej prozy. Powie realistyczna i naturalistyczna, psychologiczna,
symbolistyczna, fantastyczna, egzotyczna (Wacaw Sieroszewski); mae formy narracyjne;
proza dokumentarna i diarystyczna. Formy pograniczne.
13. Dramat i teatr modernistyczny w Europie i w Polsce: Antoni Czechow, Bjrnstjerne Bjrnson,
Henryk Ibsen, Maurice Maeterlinck, August Strindberg; Przybyszewskiego teoria dramatu; teatr
i dramat Stanisawa Wyspiaskiego. Dramat spoeczno-obyczajowy, historyczny, moralitetowy,
poetycki, symboliczny. Komedia modopolska.
14. Czasopisma literackie i artystyczne (Chimera, Krytyka, Lamus, Museion, wiat,
ycie krakowskie). Najwybitniejsi krytycy literaccy (Stanisaw Brzozowski, Artur Grski,
Wilhelm Feldman, Karol Irzykowski, Jan Lorentowicz, Ignacy Matuszewski, Adolf
Nowaczyski, Antoni Potocki, Zenon Miriam-Przesmycki).
15. Recepcja literatury obcej (wspczesnej i dawnej); przekady Tadeusza Boya eleskiego i
Edwarda Porbowicza. Sztuki plastyczne i muzyka jako rdo inspiracji w literaturze epoki;
sylwetki najwybitniejszych malarzy i kompozytorw.
16. Znajomo podstawowych danych biograficznych oraz orientacja w caoksztacie twrczoci
autorw najwybitniejszych (Berent, Kasprowicz, Miciski, Przybyszewski, Reymont, Staff,
Tetmajer, Wyspiaski, eromski). Znajomo twrczoci wszystkich pisarzy polskich
znajdujcych si w spisie lektur.
1
LITERATURA OBOWIZKOWA
Berent Wacaw Ozimina, oprac. M. Gowiski, Wrocaw 1974, BN I 213; Prchno, oprac. J.
Paszek, wyd. 2 zmien., Wrocaw 1998, BN I 234.
Brzozowski Stanisaw Legenda Modej Polski (rozdziay: Kryzys romantyzmu; Naturalizm,
dekadentyzm, symbolizm; Sam na sam z klsk), [w:] Eseje i studia o literaturze, oprac. H.
Markiewicz, Wrocaw 1990, BN 258, t. 1.
Legenda Modej Polski, Krakw 1983, 2001 (tu: Kryzys romantyzmu; Naturalizm, dekadentyzm,
symbolizm; Sam na sam z klsk).
Dbrowski Ignacy mier, wstp i oprac. T. Lewandowski, Krakw 2001.
Irzykowski Karol Pauba. Sny Marii Dunin, oprac. A. Budrecka, Wrocaw 1981, BN I 240; Wybr
pism krytycznoliterackich, oprac. W. Gowala, Wrocaw 1975, BN I 222.
Kasprowicz Jan Hymny. Ksiga ubogich, wstp Konrad Grski, 1956, 1972; Utwory literackie, t. 4,
1984); Wybr poezji, oprac. J. J. Lipski, wyd. 3 rozszerz., Wrocaw 1990, BN I 120 (tu: Ballada o
soneczniku, Krzak dzikiej ry, Hymny, O bohaterskim koniu i walcym si domu cao).
Kisielewski Jan August Karykatury, [w:] Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocaw 1969, BN I 196.
Lange Antoni Wiersze wybrane, Krakw 2003 (lub: Rozmylania i inne wiersze, Warszawa 1979,
tu: Rozmylania z 1906 r.; 10 utworw).
Lemian Bolesaw Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, wyd. 3, Wrocaw 1991 (BN I 217) (tu:
Sad rozstajny); Szkice literackie, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1959 (tu: Rytm jako wiatopogld).
Miciski Tadeusz Wybr poezji, wstp i oprac. W. Gutowski, Krakw 1999; Knia Patiomkin lub
W mrokach zotego paacu czyli Bazilissa Teofanu lub Termopile polskie (w: Utwory
dramatyczne, oprac. T. Wrblewska, t. 1, 1996; t. 2, 1978; t. 3, 1980); Xidz Faust. Powie,
Krakw 1913 lub Nietota. Ksiga tajemna Tatr, Krakw 2002.
Orkan Wadysaw Komornicy i opowiadania wybrane, Warszawa 1975 (tu: Komornicy).
Perzyski Wodzimierz Wybr komedii BN I, 237 (1 dramat do wyboru: Szczcie Frania,
Aszantka, Lekkomylna siostra).
Przybyszewski Stanisaw Wybr pism, oprac. R. Taborski, Wrocaw 1966, BN I 190 (lub w serii
Skarby Biblioteki Narodowej, 2006) (wstp, rapsody, eseistyka: Requiem aeternam lub De
profundis, Z psychologii jednostki twrczej I. Chopin i Nietzsche, Na drogach duszy. Gustaw
Vigeland) lub: Synagoga szatana i inne eseje, oprac. G. Matuszek, Krakw 1995; Moi
wspczeni, Warszawa 1959 (cz. 1: Wrd obcych); nieg, wstp i przypisy R. Taborski,
Warszawa 1987 lub wyd.: Krakw 2002.
Reymont Wadysaw Stanisaw Chopi, oprac. F. Ziejka, Wrocaw 1991, BN I 279; Komediantka,
Warszawa 1961.
Rittner Tadeusz W maym domku, oprac. Z. Raszewski, Wrocaw 1954, BN I 116.
Rostworowski Karol Hubert Judasz z Kariothu, [w:] Wybr dramatw, wstp J. Popiel, 1992, BN
I 281).
Sieroszewski Wacaw Na kresach lasw, Warszawa 1963.
Staff Leopold Wybr poezji, oprac. M. Jastrun, wyd. 3, Wrocaw 1985, BN I 181.
Strug Andrzej Ludzie podziemni, Warszawa 1957.
Tetmajer Kazimierz Przerwa Na skalnym Podhalu, oprac. J. Kolbuszewski, Wrocaw 1998, BN I 290
(tu: Przedmowa, Stara ksika i stara pie, Zbjecka chaupa, Orlice, Jak umar Jakb Zych,
Dziki Juhas, O Panu Jezusie i zbjnikach, Jak baba Djaba wyonacya, Rosicka, On, picy
rycerze, Dzi tu cicho); Poezje wybrane, oprac. J. Krzyanowski, wyd. 2 zmien., Wrocaw 1968,
BN I 123.
Wyspiaski Stanisaw Achilleis; Powrt Odysa, oprac. J. Nowakowski, Wrocaw 1984, BN I 248 (tu:
Achilleis); Noc listopadowa (BN I 193 oprac. J. Nowakowski, Wrocaw 1967; lub oprac. M.
2
Prussak, Krakw 1998); Poezje, oprac. A. empicka, Krakw 1994; Wesele, oprac. J. Nowakowski,
wyd. 2, Wrocaw 1977, BN I 218; Wyzwolenie, oprac. A. empicka, Wrocaw 1970, BN I 200.
Zapolska Gabriela Moralno pani Dulskiej, oprac. T. Weiss, wyd. 3, Wrocaw 1978, BN I 187.
eleski Tadeusz Boy Swka, wstp T. Weiss, Wrocaw 1988, BN I 255; Znasz-li ten kraj?,
Wrocaw 1998 (5 szkicw do wyboru).
eromski Stefan Dzienniki. Wybr, oprac. J. Kdziela, 1980, BN I 283; Ludzie bezdomni, oprac. I.
Maciejewska, 1987, BN I 254; Popioy, wstp I. Maciejewska, Wrocaw 1996, BN I 289;
Syzyfowe prace, oprac. A. Hutnikiewicz, 1991, BN I 216; Wierna rzeka, oprac. Z. J. Adamczyk,
1978, BN I 232; Wybr opowiada, wyd. 2 zmien., oprac. A. Hutnikiewicz, 2003, BN I 203.
uawski Jerzy Na srebrnym globie. Rkopis z Ksiyca, przedmowa S. Lema, Krakw 1987.
OPRACOWANIA OBOWIZKOWE
Syntezy
Hutnikiewicz Artur Moda Polska, Warszawa 1994, 2007.
Kulczycka-Saloni Janina, Maciejewska Irena, Makowiecki Andrzej Z., Taborski Roman Moda
Polska, Warszawa 1991 (rozdzia: Geografia ycia literackiego).
Podraza-Kwiatkowska Maria Literatura Modej Polski, Warszawa 1992, 2000.
Tomkowski Jan Moda Polska, Warszawa 2001.
Wyka Kazimierz Modernizm polski, Krakw 1977 (cz. I: Struktura i rozwj).
LITERATURA ZALECANA
4
Maeterlinck Maurycy lepcy, Pelleas i Melisanda, tum. Z. Przesmycki, Wrocaw 1997 (tu: lepcy).
Mallarm Stphane Wybr poezji, red. A. Wayk, Warszawa 1980.
Mann Tomasz Buddenbrookowie, prze. E. Librowiczowa, Wrocaw 1996.
Nietzsche Fryderyk Tako rzecze Zaratustra, prze. W. Berent, Toru 1922; Warszawa 2002.
Poe Edgar Allan Opowieci niesamowite, Krakw-Wrocaw 1984.
Rimbaud Arthur Wiersze; Sezon w piekle; Iluminacje; Listy, Krakw 1993.
Ruskin John Sztuka, spoeczestwo, wychowanie. Wybr pism, Wrocaw 1977.
Schopenhauer Artur Metafizyka ycia i mierci, tum. J. Marzcki, Warszawa 1995.
Stevenson Robert Louis Dr Jekyll i pan Hyde, prze. T. J. Dehnel, Warszawa 1992.
Strindberg August Dramaty, Pozna 1976; Krakw 2006 (tu: Sonata widm, Do Damaszku lub Ojciec).
Symbolici francuscy (od Baudelairea do Valryego), wstp M. Jastrun, Wrocaw 1965, BN II 146
(tu: Ch. Baudelaire, T. Gautier, S. Mallarm, A. Rimbaud, P. Verlaine; rdo alternatywne dla
wyda osobnych wymienionych autorw).
Verlaine Paul Wybr poezji, oprac. A. Drzewicka, Wrocaw 1980.
Wilde Oscar Portret Doriana Graya, prze. M. Feldmanowa (liczne wydania).
5
Zabawa Krystyna Kalejdoskop myli, wrae i obrazw. Modopolskie odmiany krtkiego
poematu proz, Krakw 1999.