Iso-Ts 16949 PL

SPECYFIKACJA ISO/TS
TECHNICZNA 16949
Edycja druga
2002-03-01
Systemy zarzdzania jakoci
Wymagania szczeglne w zakresie stosowania ISO 9001:2000

dotyczce produkcji dla sektora motoryzacji oraz
organizacji zajmujcych si czciami serwisowymi
Numer referencyjny
ISO/TS 16949:2002 (E)
ISO/TS 16949:2002 (E)
Zastrzeenie dotyczce plikw .pdf
Niniejszy plik moe zawiera czcionki osadzone. Zgodnie z polityk licencjonowania Adobe, niniejszy plik moe by drukowany lub
przegldany, jednake nie moe by on edytowany o ile czcionki, ktre zostay osadzone nie s licencjonowane
i zainstalowane na komputerze, na ktrym przeprowadzana jest edycja. Podczas pobierania tego pliku z medium elektronicznego, strony
przyjmuj niniejszym odpowiedzialno za przestrzeganie polityki licencjonowania Adobe. Centralny Sekretariat ISO nie ponosi
odpowiedzialnoci w tym zakresie.
Adobe jest znakiem handlowym Adobe Systems Incorporated.
Informacji szczegowych na temat produktw wykorzystywanych do stworzenia niniejszego pliku .pdf mona uzyska w pozycji Informacje
Oglne dotyczcym tego pliku; parametry generowania pliku .pdf zostay zoptymalizowane pod ktem wydruku. Dooono wszelkich stara,
aby upewni si, e plik ten przystosowany do uytku przez organy czonkowskie ISO. Gdyby jednak stwierdzono jakiekolwiek problemy z tym
zwizane, prosimy o poinformowanie o nich Sekretariatu Centralnego pod adresem podanym poniej.
ISO 2002
Wszelkie prawa zastrzeone. O ile inaczej nie podano adna cz niniejszej publikacji nie moe by reprodukowana lub wykorzystywana w
jakiejkolwiek formie lub w jakikolwiek sposb, poprzez kopiowanie metod elektroniczn, mechaniczn, wczajc w to fotokopiowanie oraz
kopiowanie na mikrofilm bez pisemnego zezwolenia wydawcy.
International Organization for Standardization

Case postale 56 * CH-1211 Genve 20
Tel: +41 22 749 01 11
Fax: +41 22 749 09 47
e-mail: copyright@iso .ch
www.iso.ch
Wydrukowano w Szwajcarii
Tre podana w ramkach w niniejszym dokumencie stanowi tre ISO 9001:2000 i jako taka podlega ochronie w zakresie prawa
autorskiego, zgodnie z powyszym zastrzeeniem.
Tre nie ujta w ramkach zostaa opracowana przez Midzynarodow Grup Zadaniow Sektora Samochodowego. Prawa
autorskie do tego tekstu nale do ANFIA, CCFA/FIEV, SMMT, VDA (patrz poniej) oraz producentw samochodw:
DaimlerChrysler Corp., Ford Motor Company, General Motors Corp.
Niniejszy dokument ISO ani jakikolwiek jego fragment nie mog by powielane przy uyciu systemw archiwizacji danych lub
transmitowane w jakiejkolwiek formie lub w jakikolwiek sposb, drog elektroniczn, poprzez fotokopiowanie, zapis lub w
jakikolwiek inny sposb bez uzyskania uprzednio pisemnej zgody.
Wnioski o zezwolenie na reprodukowanie tekstu nie pochodzcego z ISO naley kierowa pod jeden z nastpujcych adresw
podanych poniej:
International Automotive Oversight Bureau (IAOB)
Associazione Nazionale Fra Industrie Automobilistiche (ANFIA/Italy)
Comit des Constructeurs Franais d'Automobiles (CCFA/France)
Fdration des Industries des quipements pour Vhicules (FIEV/France)
Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT//UK)
Verband der Automobilindustrie - Qualittsmanagement Center (VDA-QMC /Germany)
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone ii

ANFIA, CCFA/FIEV, SMMT, DaimlerChrysler, Ford Motor Company, General Motors Corp.
Wszelkie prawa zastrzeone
Spis treci
Wstp vii
Uwagi dotyczce certyfikacji viii
Wprowadzenie ix
0.1 Uwagi oglne ix
0.2 Podejcie procesowe ix
0.3 Powizanie z ISO 9004 xi
0.3.1 Wytyczne IATF w zakresie ISO/TS 16949:2002 xi
0.4 Zgodno z innymi systemami zarzdzania xi
0.5 Cel ISO/TS16949:2000 xii
1 Zakres 1
1.1 Uwagi oglne 1
1.2 Zastosowanie 1
2 Normy powoane 2
3 Terminy i definicje 2
3.1 Terminy i definicje majce zastosowanie w przemyle motoryzacyjnym 2
4 System zarzdzania jakoci 3
4.1 Wymagania oglne 2
4.1.1 Wymagania oglne informacje dodatkowe 4
4.2 Wymagania dotyczce dokumentacji 4
4.2.1 Postanowienia oglne 4
4.2.2 Ksiga jakoci 5
4.2.3 Nadzr nad dokumentacj 5
4.2.3.1 Specyfikacje techniczne 5
4.2.4 Nadzr nad zapisami 6
4.2.4.1 Przechowywanie zapisw 6
5 Odpowiedzialno kierownictwa 6
5.1 Zaangaowanie kierownictwa 6
5.1.1 Efektywno procesu 6
5.2 Orientacja na klienta 7
5.3 Polityka jakoci 7
5.4 Planowanie 7
5.4.1 Cele jakoci 7
5.4.1.1 Cele jakoci informacje dodatkowe 7
5.4.2 Planowanie systemu zarzdzania jakoci 7
5.5 Odpowiedzialno, uprawnienia i komunikacja 8
5.5.1 Odpowiedzialno i uprawnienia 8
5.5.1.1 Odpowiedzialno za jako 8
5.5.2 Przedstawiciel kierownictwa 8
5.5.2.1 Przedstawiciel klienta 8
5.5.3 Komunikacja wewntrzna 8
5.6 Przegld zarzdzania [kierownictwa] 9
5.6.1 Postanowienia oglne 9
5.6.1.1 Skuteczno funkcjonowania systemu zarzdzania jakoci 9
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone iii

5.6.2 Dane wejciowe z przegldu 9
5.6.2.1 Dane wejciowe informacje dodatkowe 9
5.6.3 Dane wyjciowe z przegldu 10
6 Zarzdzanie zasobami 10
6.1 Zapewnienie zasobw 10
6.2 Zasoby ludzkie 10
6.2.1 Uwagi oglne 10
6.2.2 Kompetencje, wiadomo i szkolenie 10
6.2.2.1 Umiejtnoci dotyczce projektowania wyrobu 11
6.2.2.2 Szkolenie 11
6.2.2.3 Szkolenie na stanowisku pracy 11
6.2.2.4 Motywacja i uprawnienia pracownikw 11
6.3 Infrastruktura 11
6.3.1 Planowanie zakadu, obiektw i sprztu 11
6.2.2 Plany dziaa awaryjnych 12
6.4 rodowisko pracy 12
6.4.1 Bezpieczestwo personelu zwizane z osiganiem jakoci wyrobu 12
6.4.2 Czysto miejsca 12
7 Realizacja wyrobu 12
7.1 Planowanie realizacji wyrobu 12
7.1.1 Planowanie realizacji wyrobu informacje dodatkowe 13
7.1.2 Kryteria akceptacji 13
7.1.3 Poufno 13
7.1.4 Nadzorowanie zmiany 13
7.2 Procesy dotyczce klienta 13
7.2.1 Okrelenie wymaga dotyczcych wyrobu 13
7.2.1.1 Charakterystyki specjalne okrelone przez klienta 14
7.2.2 Przegld wymaga dotyczcych wyrobu 14
7.2.2.1 Przegld wymaga dotyczcych wyrobu informacje dodatkowe 14
7.2.2.2 Ocena moliwo realizacji [wyrobu] przez organizacj 14
7.2.3 Komunikacja z klientem 14
7.2.3.1 Komunikacja z klientem informacje dodatkowe 15
7.3 Projektowanie i rozwj 15
7.3.1 Planowanie i projektowania i rozwoju 15
7.3.1.1 Podejcie interdyscyplinarne 15
7.3.2 Dane wejciowe do projektowania i rozwoju 15
7.3.2.1 Dane wejciowe dla projektu wyrobu 16
7.3.2.2 Dane wejciowe dla procesu wytwrczego z projektowania 16
7.3.2.3 Charakterystyki specjalne 16
7.3.3 Dane wyjciowe z projektowania i rozwoju 16
7.3.3.1 Dane wyjciowe z projektowania wyrobu informacje dodatkowe 17
7.3.3.2 Dane wyjciowe z projektowania procesu 17
7.3.4 Przegld projektowania i rozwoju 17
7.3.4.1 Monitorowanie 17
7.3.5 Weryfikacja projektowania i rozwoju 18
7.3.6 Walidacja projektowania i rozwoju 18
7.3.6.1 Walidacja projektowania i rozwoju informacje dodatkowe 18
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone iv

7.3.6.2 Program prototypu 18
7.3.6.3 Proces zatwierdzania wyrobu 18
7.3.7 Nadzorowanie zmian w projektowaniu i rozwoju 19
7.4 Zakupy 19
7.4.1 Proces zakupu 19
7.4.1.1 Zgodno z przepisami 19
7.4.1.2 Rozwj systemu zarzdzania jakoci dostawcy 19
7.4.1.3 rda [zaopatrzenia] zatwierdzone przez klienta 19
7 4.2 Informacje dotyczce zakupw 20
7.4.3 Weryfikacja zakupionego wyrobu 20
7.4.3.1 Jako wyrobu na wejciu 20
7.4.3.2 Nadzorowanie dostawcy 20
7.5 Produkcja i dostarczanie usug 21
7.5.1 Nadzorowanie produkcji i dostarczania usug 21
7.5.1.1 Plan kontroli 21
7.5.1.2 Instrukcje robocze 21
7.5.1.3 Weryfikacja nastaw 21
7.5.1.4 Konserwacja zapobiegawcza i przewidujca 22
7.5.1.5 Zarzdzanie oprzyrzdowaniem produkcyjnym 22
7.5.1.6 Harmonogramowanie produkcji 22
7.5.1.7 Informacja zwrotna z serwisu 22
7.5.1.8 Umowa serwisowa z klientem 22
7.5.2 Walidacja procesw produkcji i dostarczania usugi 23
7.5.2.1 Walidacja procesw produkcji i dostarczania usugi informacje dodatkowe 23
7.5.3 Identyfikacja i ledzenie przebiegu 23
7.5.3.1 Identyfikacja i ledzenie przebiegu informacje dodatkowe 23
7.5.4 Wasno klienta 24
7.5.4.1 Oprzyrzdowanie produkcyjne nalece do klienta 24
7.5.5 Zabezpieczanie wyrobu 24
7.5.5.1 Magazynowanie i zapasy 24
7.6 Nadzorowanie wyposaenia do nadzorowania i pomiarw 24
7.6.1 Analiza systemw pomiarowych 25
7.6.2 Zapisy dotyczce kalibracji 25
7.6.3 Wymagania laboratoryjne 25
7.6.3.1 Laboratorium wewntrzne 25
7.6.3.2 Laboratorium zewntrzne 25
8 Pomiary, analiza i doskonalenie 26
8.1 Postanowienia oglne 26
8.1.1 Identyfikacja narzdzi statystycznych 26
8.1.2 Znajomo podstawowych zagadnie statystycznych 26
8.2 Nadzorowanie i pomiary 26
8.2.1 Zadowolenie klienta 26
8.2.1.1 Zadowolenie klienta informacje uzupeniajce 26
8.2.2 Audyt wewntrzny 27
8.2.2.1 Audyt systemu zarzdzania jakoci 27
8.2.2.2 Audyt procesu produkcji 27
8.2.2.3 Audyt wyrobu 27
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone v

8.2.2.4 Plany audytw wewntrznych 27
8.2.2.5 Kwalifikacje audytorw wewntrznych 28
8.2.3 Nadzorowanie i pomiar procesw 28
8.2.3.1 Nadzorowanie i pomiar procesw produkcji 28
8.2.4 Nadzorowanie i pomiar wyrobu 29
8.2.4.1 Kontrola rozmieszczenia oraz badanie funkcjonalnoci 29
8.2.4.2 Pozycje, w przypadku ktrych istotny jest wygld 29
8.3 Kontrolowanie wyrobu niezgodnego 30
8.3.1 Kontrolowanie wyrobu niezgodnego informacje dodatkowe 30
8.3.2 Kontrolowanie wyrobu poddanego przerbce 30
8.3.3 Informowanie klienta 30
8.3.4 Zwolnienie ze strony klienta 30
8.4 Analiza danych 30
8.4.1 Analiza i wykorzystanie danych 31
8.5 Doskonalenie 31
8.5.1 Cige doskonalenie 31
8.5.1.1 Cige doskonalenie organizacji 31
8.5.1.2 Doskonalenie procesu produkcji 31
8.5.2 Dziaanie korygujce 31
8.5.2.1 Rozwizywanie problemw 32
8.5.2.2 Zabezpieczanie przed bdami 32
8.5.2.3 Wpyw dziaania korygujcego 32
8.5.2.4 Badanie / analiza wyrobu odrzuconego 32
8.5.3 Dziaanie zapobiegawcze 32
Aneks A (o charakterze normatywnym) 33
A.1 Faza planu kontroli 33
A.2 Elementy planu kontroli 33
Bibliografia 34
UWAGA: W spisie treci, nagwki ISO 9001:2000 s wypisane czcionk normaln, natomiast nagwki IATF s
wypisane czcionk pochy
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone vi

Wstp
ISO (Midzynarodowa Organizacja Normalizacji) jest oglnowiatow federacj krajowych organw normalizacji (organizacje
czonkowskie ISO). Prace zwizane z przygotowaniem norm midzynarodowych s zazwyczaj przeprowadzane przez komisje
techniczne ISO. ISO (Midzynarodowa Organizacja Normalizacyjna) jest oglnowiatow federacj krajowych jednostek
normalizacyjnych (organizacji czonkowskich ISO). Prace zwizane z przygotowaniem norm midzynarodowych s zwykle
wykonywane przez komitety techniczne ISO. Kada organizacja czonkowska zainteresowana tematyk, dla ktrej powoano
komitet techniczny, ma prawo do udziau swojej reprezentacji w pracach tego komitetu. Midzynarodowe organizacje rzdowe
i pozarzdowe zwizane z ISO rwnie mog bra udzia w tych pracach. ISO cile wsppracuje z Midzynarodow Komisj
Elektrotechniczn (IEC) we wszystkich zagadnieniach dotyczcych normalizacji w elektrotechnice.
Projekty norm midzynarodowych s opracowywane zgodnie z zasadami okrelonymi przez Dyrektywy ISO/IEC, cz 3.
Gwnym zadaniem komitetw technicznych jest przygotowywanie norm midzynarodowych. Projekty norm midzynarodowych
przyjte przez komitety techniczne s przesyane organizacjom czonkowskim w celu przeprowadzenia gosowania. Publikacja
w postaci Normy Midzynarodowej wymaga akceptacji co najmniej 75% organizacji czonkowskich biorcych udzia
w gosowaniu.
W innych przypadkach, zwaszcza, gdy wystpuje pilna potrzeba udostpnienia takich dokumentw spowodowana potrzebami
rynku, komisja techniczna moe podj decyzj aby dokona publikacji innych dokumentw o charakterze normalizacyjnym:
Specyfikacja ISO Dostpna Publicznie (ISO/PAS) stanowi porozumienie osignite pomidzy ekspertami
technicznymi w grupie roboczej ISO i moe zosta opublikowana jeli uzyskano 50% gosw akceptujcych
czonkw macierzystej komisji, ktra przeprowadzaa gosowanie;
Specyfikacja Techniczna ISO (ISO/TS) stanowi porozumienie pomidzy czonkami komisji technicznej i moe by
opublikowana jeli uzyskano co najmniej 2/3 gosw akceptujcych czonkw komisji, ktra przeprowadzaa
gosowanie.
Dokumenty typu ISO/PAS lub ISO/TS s poddawane przegldowi co trzy lata celem zatwierdzenia ich obowizywania na kolejne
trzy lata, przeprowadzenia aktualizacji w celu stworzenia normy midzynarodowej lub wycofania. W przypadku dokumentu
ISO/PAS lub ISO/TS, podlega on ponownemu przegldowi po nastpnych szeciu latach wwczas dokument taki podlega
konwersji na norm midzynarodow lub jest wycofywany.
Norma ISO/TS 16949:2002 zostaa opracowana przez Midzynarodow Grup Zadaniow Sektora Motoryzacji (IATF) oraz
Stowarzyszenie Japoskich Producentw Pojazdw Inc. (JAMA) przy wsparciu ze strony [podkomisji] ISO/TC 176
Zarzdzanie jakoci i zapewnienie jakoci.
Niniejsza druga edycja ISO/TS 16949 anuluje i zastpuje edycj pierwsz (ISO/TS 16949:1999), ktra zostaa poddana
aktualizacji technicznej.
Tekst ujty w ramki zawiera oryginalne fragmenty tekstu ISO 9001:2000. Wymagania dodatkowe waciwe dla danego sektora
znajduj si poza ramkami.
W niniejszej specyfikacji technicznej, sowa o charakterze imperatywnym jak naley, wymaga si, czy czas przyszy [np.
wykona , zastosuje, itp.] oznaczaj wymagania. Sowa powinno si, zaleca si itp. stanowi zalecenia. Akapity oznaczone
UWAGA maj charakter pomocniczy uatwiaj one zrozumienie lub wyjaniaj wymaganie, z ktrym s zwizane.
W punktach, gdzie uyto sformuowania na przykad, wszelkie sugestie maj jedynie charakter pomocniczy.
Aneks A stanowi cz normatywn niniejszej specyfikacji technicznej.
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone vii

Uwagi dotyczce certyfikacji
Certyfikacja wg niniejszej specyfikacji technicznej, wczajc w to wszelkie wymagania waciwe dla danego klienta, jest
uznawana przez klientwczonkw IATF jeeli zostaa uzyskana zgodnie z zasadami certyfikacji IATF (patrz: Warunki
wymagane dla uznania przez IATF).
Szczegowych informacji na ten temat udzielaj nastpujce jednostki IATF:
Associazione Nazionale Fra Industrie Automobilistiche (ANFIA)

Strona interenetowa: www.anfia.it e-mail: anfia@anfia.it
International Automotive Oversight Bureau (IAOB)
Strona interenetowa: www.iaob.org e-mail: hhodder@iaob.org
Fdration des Industries des quipements pour Vhicules (FIEV)
[brak adresu strony oraz e-mail w oryginale]
Comit des Constructeurs Franais dAutomibiles (CCFA)
Strona interenetowa: www.iatf-france.org e-mail: iatf@iatf-France.com
Society of Motor Manufacturers and Traders Ltd. (SMMT Ltd.)
Strona internetowa: www.smmt.co.uk e-mail: quality@smmt.co.uk
Verband der Automobilindustrie Qualittsmanagement Center (VDA-QMC)
Strona internetowa: www.vda-qmc.de e-mail: info@vda-qmc.de
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone viii

Wstp
0.1 Uwagi oglne
ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania
Wstp
0.1 Uwagi oglne
Zaleca si aby wdroenie systemu zarzdzania jakoci byo strategiczn decyzj organizacji. Na projekt oraz wdroenie
systemu zarzdzania jakoci organizacji ma wpyw wiele rnych potrzeb, okrelone cele, dostarczane wyroby, stosowane
procesy oraz rozmiar i struktura organizacji. Celem niniejszej Normy Midzynarodowej nie jest sugerowanie uniformizacji
struktury systemw jakoci lub zachowania jednolitoci dokumentacji.
Wymagania systemu zarzdzania jakoci okrelone w niniejszej normie midzynarodowej maj charakter uzupeniajcy
w stosunku do wymaga dotyczcych wyrobw. Informacje oznaczone adnotacj UWAGA maj charakter pomocniczy
uatwiaj one zrozumienie lub wyjaniaj wymaganie, z ktrym s zwizane.
Niniejsza norma midzynarodowa moe by stosowana przez podmioty wewntrzne i zewntrzne, wczajc w to organy
certyfikacji, w celu przeprowadzania oceny zdolnoci klienta do speniania wymaga klienta, wymaga przepisw oraz
wewntrznych wymaga organizacji.
W trakcie prac nad niniejsz norm midzynarodow uwzgldniono zasady zarzdzania jakoci okrelone w ISO 9000 oraz
ISO 9004.
0.2 Podejcie procesowe

0.2 Podejcie procesowe
W niniejszej normie midzynarodowej zachca si do przyjcia podejcia procesowego podczas opracowywania, wdraania
oraz doskonalenia efektywnoci systemu zarzdzania jakoci celem zwikszenia zadowolenia klienta poprzez spenianie jego
wymaga.
Do skutecznego funkcjonowania organizacji niezbdne jest zidentyfikowanie i zarzdzanie wieloma powizanymi ze sob
dziaaniami. Dziaanie wykorzystujce zasoby, prowadzone w celu przeksztacenia wej w wyjcia moe by traktowane jako
proces. Zdarza si czsto, e jeden proces bezporednio stanowi wejcia do nastpnego procesu.
Wykorzystanie systemu procesw w organizacji wraz z identyfikacj i wzajemnymi oddziaywaniami midzy tymi procesami oraz
zarzdzanie nimi mona okreli jako podejcie procesowe.
Zalet podejcia procesowego jest zapewnienie biecego nadzoru nad powizaniami pomidzy poszczeglnymi procesami jak
rwnie nad ich kombinacj i wzajemnym oddziaywaniem.
Jeeli w systemie zarzdzania jakoci zastosowane zostanie takie podejcie, wwczas tym samym podkrela si znaczenie:
a) zrozumienia i spenienia wymaga

b) potrzeby rozpatrywania procesw z punktu widzenia wartoci dodanej
c) uzyskania wynikw dotyczcych funkcjonowania procesu i jego efektywnoci oraz
d) cigego doskonalenie procesw w oparciu o obiektywny pomiar.
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone ix

Przedstawiony na rysunku 1 model systemu zarzdzania jakoci, ktrego podstaw jest proces ilustruje poczenia procesw
omwionych w rozdziaach 4 do 8. Z rysunku tego wynika, e klienci odgrywaj istotn rol w definiowaniu wymaga
wejciowych. Monitorowanie zadowolenia klienta wymaga oceny informacji zwizanych z postrzeganiem przez klienta stopnia
spenienia jego wymaga przez organizacj. Model przedstawiony na rysunku 1 obejmuje wszystkie wymagania niniejszej normy
midzynarodowej, nie przedstawia on jednak procesw na poziomie szczegowym.
UWAGA: Dodatkowo mona zastosowa technik znan pod nazw Zaplanuj Wykonaj Sprawd Dziaaj (PDCA)1.
Metodologia PDCA moe by pokrtce opisana w sposb nastpujcy:
Zaplanuj: ustalenie celw i procesw niezbdnych do uzyskania wynikw zgodnie z wymaganiami klienta oraz polityk
organizacji.
Wykonaj: wdroenie procesw.
Sprawd: monitorowanie i pomiar procesw i wyrobw w odniesieniu do polityki, celw oraz wymaga dla wyrobu oraz
przedstawienie wynikw.
Dziaaj: podejmowanie dziaa w celu cigego doskonalenia skutecznoci procesw.
Cige doskonalenie systemu

zarzdzania jakoci
Odpowiedzialno
Odpowiedzialno
kierownictwa
kierownictwa
KLIENCI
KLIENCI
Zarzdzanie
Zarzdzanie Pomiar,
Pomiar,analiza
analiza
KLIENCI
KLIENCI zasobami i doskonalenie
Satysfakcja
zasobami i doskonalenie
Wejcie Realizacja
Wyjcie
Wymagania Realizacja Wyrb
wyrobu
wyrobu Wyrb
Oznaczenia
Czynnoci tworzce warto dodan

Przepyw informacji
Rysunek 1 Model systemu zarzdzania jakoci opartego na procesach
1 ang. Plan-Do-Check-Act
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone x
0.3 Powizanie z ISO 9004

0.3 Powizanie z ISO 9004
Obecne edycje ISO 9001 oraz ISO 9004 zostay opracowane jako spjna para norm dotyczcych systemw zarzdzania
jakoci, zaprojektowanych w taki sposb, aby si wzajemnie uzupeniay. Mog one jednak by wykorzystywane osobno.
Mimo, e te obydwie normy midzynarodowe maj inny zakres [stosowania], ich struktury s podobne, tak aby atwo je byo
wdraa jako spjn par.
ISO 9001 okrela wymagania dla systemu zarzdzania jakoci, ktry moe by wykorzystany przez organizacje
w zastosowaniach wewntrznych, w celu uzyskania certyfikacji lub dla potrzeb kontraktu. Koncentruje si ona na skutecznoci
systemu zarzdzania jakoci w zakresie speniania wymaga klienta.
ISO 9004 okrela wytyczne w szerszym zakresie celw systemu zarzdzania jakoci ni ma to w przypadku ISO 9001,
w szczeglnoci w zakresie cigego doskonalenia oglnej skutecznoci i efektywnoci funkcjonowania organizacji oraz
wydajnoci. ISO 9004 jest zalecane jako zestaw wytycznych dla organizacji, ktrych kadra kierownicza najwyszego szczebla
chciaaby wyj poza wymagania ISO 9001 w poszukiwaniu cigego doskonalenia skutecznoci funkcjonowania.
W zaoeniach, ISO 9004 nie suy pozyskiwaniu certyfikacji lub potrzebom kontraktowym.
UWAGA: Kadra kierownicza najwyszego szczebla powinna dowie oraz rozpowszechni znajomo i stosowanie zasad
zarzdzania jakoci przywoanych w ISO 9000:2000 oraz ISO 9004:2000.
0.3.1 Wytyczne IATF w zakresie ISO/TS 16949:2002
Dokument Wytyczne IATF w zakresie ISO/TS 16949:2002 zawiera zalecane przez sektor przemysu motoryzacyjnego praktyki,
przykady, ilustracje oraz wyjanienia, ktre, jeli zostan zastosowane, mog suy pomoc w dziaaniach zmierzajcych do
zapewnienia zgodnoci z niniejsz Specyfikacj Techniczn.
Dokument ten nie jest wykorzystywany dla potrzeb certyfikacji lub dla potrzeb kontraktowych.
0.4 Zgodno z innymi systemami zarzdzania

0.4 Zgodno z innymi systemami zarzdzania
Niniejsza norma midzynarodowa zostaa uzgodniona z ISO 14001:1996 w celu poprawy zgodnoci obu norm z uwzgldnieniem
korzyci z tego pyncych dla uytkownikw norm. Niniejsza norma midzynarodowa nie zawiera wymaga waciwych dla
innych systemw zarzdzania, w szczeglnoci takich jak wymagania w zakresie zarzdzania rodowiskowego, zarzdzania
bezpieczestwem i higien pracy, zarzdzania finansami lub zarzdzania ryzykiem. Jednak z drugiej strony niniejsza norma
midzynarodowa umoliwia organizacji uzgodnienie lub zintegrowanie swojego wasnego systemu zarzdzania jakoci
z odpowiednimi wymaganiami innego systemu zarzdzania. Istnieje moliwo aby organizacja zastosowaa swoje istniejce
systemy (system) zarzdzania w taki sposb, aby stworzy system zarzdzania jakoci, ktry jest zgodny z wymaganiami
niniejszej normy midzynarodowej.
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone xi

0.5 Cel ISO/TS16949:2000
Celem niniejszej Specyfikacji Technicznej jest opracowanie systemu zarzdzania jakoci, ktry zapewnia cige doskonalenie,
ze szczeglnym naciskiem pooonym na zapobieganie wadom oraz redukcj odchyle oraz redukcj iloci odpadw
w acuchu dostaw.
Niniejsza Specyfikacja Techniczna w poczeniu z wymaganiami waciwymi dla klienta, ktre mog mie zastosowanie okrela
podstawowe wymagania systemu zarzdzania jakoci, dla podmiotw stosujcych si do wymaga niniejszego dokumentu.
Celem niniejszej Specyfikacji Technicznej jest wyeliminowanie wielokrotnych audytw certyfikujcych oraz stworzenie
wsplnego podejcia do systemu zarzdzania jakoci w sektorze motoryzacyjnym.
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone xii

SPECYFIKACJA TECHNICZNA ISO/TS 16949:2002(E)
Systemy zarzdzania jakoci wymagania szczeglne w zakresie stosowania

ISO 9001:2000 dotyczce produkcji dla sektora motoryzacji oraz organizacji
zajmujcych si czciami serwisowymi
1 Zakres
1.1 Uwagi oglne

1.1 Uwagi oglne
W niniejszej normie midzynarodowej okrelono wymagania dotyczce systemu zarzdzania jakoci, gdy organizacja:
a) chce wykaza zdolno do cigego dostarczania wyrobu speniajcego wymagania klienta i wymagania przepisw,
ktre maj zastosowanie, oraz
b) dy do zwikszenia zadowolenie klienta poprzez skuteczne stosowanie systemu, wczajc w to procesy dotyczce
cigego doskonalenia systemu i zapewnienia zgodnoci z wymaganiami klienta i przepisw, ktre maj zastosowanie.
UWAGA W niniejszej Normie Midzynarodowej, termin wyrb ma zastosowanie wycznie do wyrobu przeznaczonego, lub
wymaganego przez klienta.
Niniejsza specyfikacja techniczna w poczeniu z ISO 9001:2000 definiuje wymagania systemu zarzdzania jakoci dla
projektowania/opracowywania [wyrobu/usugi], produkcji oraz, tam, gdzie ma to zastosowanie, instalacji oraz serwisowania
wyrobw zwizanych z przemysem samochodowym.
Niniejsza specyfikacja techniczna ma rwnie zastosowanie wobec miejsc, gdzie wytwarzane s wyroby wedug specyfikacji
klienta.
Lokalizacje odlege, takie jak centra projektowe, korporacyjne biura gwne oraz centra dystrybucji, o ile wsppracuj one
z miejscem, stanowi cz strony podlegajcej audytowi, jednake nie mog one uzyska osobnego certyfikatu na zgodno
z niniejsz specyfikacj.
Niniejsza Specyfikacja Techniczna moe mie rwnie zastosowanie w caym acuchu dostaw w sektorze motoryzacyjnym.
1.2 Zastosowanie
1.2 Zastosowanie
Wszystkie wymagania niniejszej normy midzynarodowej maj charakter oglny i przeznaczone s do stosowania przez
wszystkie organizacje, bez wzgldu na ich rodzaj, wielko i dostarczany wyrb.
Jeeli jakiekolwiek wymaganie (wymagania) niniejszej normy midzynarodowej nie moe by zastosowane ze wzgldu na
charakter organizacji i jej wyrb, mona rozway wyczenie tego wymagania (wymaga).
W przypadku dokonania wycze, nie dopuszcza si stwierdzenia zgodnoci z niniejsz norm midzynarodow, chyba, e
wyczenia te ograniczaj si do wymaga okrelonych w rozdziale 7, oraz, e nie wpywaj one na zdolno organizacji do
dostarczania wyrobu, ktry spenia wymagania klienta oraz wymagania przepisw, ktre maj zastosowanie.
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone 1

ISO/TS 16949:2002(E)
Jedyne dopuszczalne wyczenia dla niniejszej Specyfikacji Technicznej odnosz si do punktu 7.3, w przypadku, gdy
organizacja nie jest odpowiedzialna za zaprojektowanie i opracowanie wyrobu.
Dopuszczalne wyczenia nie obejmuj projektowania procesu wytwarzania.
2 Normy powoane
Wymieniony poniej dokument normatywny zawiera postanowienia, ktre poprzez okrelone powoanie si w niniejszym
dokumencie staj si rwnie postanowieniami niniejszej specyfikacji technicznej. Dla powoa datowanych, pniejsze
zmiany lub nowelizacja wymienionej publikacji nie maj zastosowania, jednake zachca si strony zawierajce umowy na
podstawie niniejszej specyfikacji technicznej do zbadania moliwoci zastosowania najnowszego wydania wymienionego poniej
dokumentu normatywnego. Dla powoa niedatowanych stosuje si ostatnie wydanie dokumentu normatywnego. Rejestry
aktualnych norm midzynarodowych prowadz czonkowie ISO i IEC.
ISO 9000:2000, Systemy zarzdzania jakoci podstawy i terminologia.
3 Terminy i definicje

3 Terminy i definicje
W niniejszej normie midzynarodowej stosuje si terminy i definicje wystpujce w ISO 9000.
Poniej podano terminy, ktre zostay zmienione w celu odzwierciedlenia aktualnego sownictwa, i ktre s stosowane
w niniejszym wydaniu ISO 9001 dla okrelonego acucha dostaw.
dostawca organizacja klient
Termin organizacja zastpuje termin dostawca stosowany w normie ISO 9001:1994; odnosi si on do jednostki, do ktrej ma
zastosowanie niniejsza norma midzynarodowa. Rwnie termin dostawca obecnie zastpuje termin podwykonawca.
Gdziekolwiek w tekcie niniejszej normy midzynarodowej wystpuje termin wyrb, moe on take oznacza usug.
3.1 Terminy i definicje majce zastosowanie w przemyle motoryzacyjnym
Dla potrzeb niniejszej specyfikacji technicznej zastosowanie maj terminy i definicje podane w ISO 9000:2000 oraz podane
poniej
3.1.1
plan kontroli
udokumentowane opisy systemw dla potrzeb kontrolowania czci i procesw w celu zapewnienia kontroli wszystkich
charakterystyk wanych dla jakoci i wymaga technicznych
3.1.2
organizacja odpowiedzialna za projektowanie
organizacja upowaniona do opracowania nowej lub zmiany istniejcej specyfikacji wyrobu dostarczanego do klienta.
UWAGA: Odpowiedzialno ta obejmuje badanie i weryfikacj funkcjonowania w zakresie zastosowania przewidywanego przez
klienta
3.1.3
zabezpieczenie przed bdami
wykorzystanie procesu projektowania wyrobu i procesu produkcji oraz zasad projektowania w celu zapobiegania produkcji
wyrobw niezgodnych
3.1.4
laboratorium
jednostka badawcza, w ktrej skad moe wchodzi, jednake lista ta nie jest zamknita, jednostka o profilu chemicznym,
metalurgicznym, zajmujca si badaniem cech wymiarowych, fizycznych, elektrycznych, badaniem niezawodnoci

ISO/TS 16949:2002(E)
3.1.5
zakres laboratorium
zapis dotyczcy jakoci zawierajcy nastpujce dane:
- okrelone badania, oceny oraz kalibracje, ktre moe realizowa jednostka majc do tego stosowne kwalifikacje
- lista sprztu, z ktrego jednostka korzysta w celu przeprowadzania powyszych bada
- lista metod i norm, zgodnie z ktrymi jednostka realizuje powysze badania
3.1.6
produkcja
termin ten odnosi si do procesu tworzcego lub przetwarzajcego:
materiay produkcyjne
produkcj lub czci serwisowe,
podzespoy, lub
obrbka cieplna, spawanie, malowanie, powlekanie powok metaliczn lub inne operacje wykaczajce.
3.1.7
konserwacja przewidujca
czynnoci, oparte na danych z procesu, majce zapobiec zakceniom w produkcji, ktrych celem jest uniknicie problemw
zwizanych z konserwacj poprzez przewidywanie prawdopodobnych przyczyn wad
3.1.8
konserwacja zapobiegawcza
zaplanowane dziaania majce na celu wyeliminowanie przyczyn wad wyposaenia, lub nieplanowanych przerw w produkcji,
stanowice wyjcie z procesu projektowania produkcji
3.1.9
przesyka specjalna [nadzwyczajna]
opaty dodatkowe poniesione w zwizku z dodatkow wysyk w stosunku do zamawianej
UWAGA Mog by one spowodowane przez metod dostawy, iloci w dostawie, dostawy niezgodne z harmonogramem lub
opnione dostawy, itp.
3.1.10
lokalizacja odlega
lokalizacja wspierajca miejsca, w ktrej odbywaj si procesy nieprodukcyjne
3.1.11
miejsce
lokalizacja, w ktrej wystpuj procesy produkcyjne tworzce warto dodan
3.1.13
charakterystyki specjalne
charakterystyki wyrobu lub parametry procesu produkcyjnego podlegajce odchyleniom, ktre mog mie wpyw na
bezpieczestwo lub zgodno z przepisami, dopasowanie, funkcj, skuteczno funkcjonowania lub kolejne operacje zwizane
z obrbk wyrobu.
4 System zarzdzania jakoci

4.1 Wymagania oglne

4.1 Wymagania oglne
Organizacja ustanowi, udokumentuje, wdroy i bdzie utrzymywa system zarzdzania jakoci, oraz bdzie cigle doskonali
jego skuteczno zgodnie z wymaganiami niniejszej normy midzynarodowej.

ISO/TS 16949:2002(E)
Organizacja zobowizana jest:
a) zidentyfikowa procesy potrzebne w systemie zarzdzania jakoci i ich zastosowanie w organizacji (patrz 1.2),
b) okreli sekwencj tych procesw i ich wzajemne oddziaywanie,
c) okreli kryteria i metody potrzebne do zapewnienia skutecznoci zarwno przebiegu jak i nadzorowania tych procesw,
d) zapewni dostpno zasobw i informacji niezbdnych do wspomagania przebiegu monitorowania tych procesw,
e) monitorowa, mierzy i analizowa te procesy, oraz
f) wdraa dziaania niezbdne do osignicia zaplanowanych wynikw i cigego doskonalenia tych procesw.
Organizacja powinna zarzdza tymi procesami zgodnie z wymaganiami niniejszej normy midzynarodowej.
Jeeli organizacja podejmie decyzj o zleceniu realizacji stronom trzecim jakikolwiek proces, ktry ma wpyw na zgodno
wyrobu z wymaganiami, wwczas powinna ona zapewni nadzr na takimi procesami. W systemie zarzdzania jakoci naley
zidentyfikowa nadzr nad takimi procesami.
UWAGA: Zaleca si, aby procesy wymagane w systemie zarzdzania jakoci, o ktrych mowa powyej, obejmoway procesy
zarzdzania dziaaniami, zaopatrywania w zasoby, realizacji wyrobu i procesy pomiarowe.
4.1.1 Wymagania oglne informacje dodatkowe
Zapewnienie kontroli nad procesami realizowanymi przez dostawc zewntrznego nie zwalniaj dostawcy z odpowiedzialnoci
za zgodno ze wszystkimi wymaganiami klienta.
UWAGA Patrz take 7.4.1 oraz 7.4.1.3
4.2 Wymagania dotyczce dokumentacji

4.2.1 Postanowienia oglne

4.2 Wymagania dotyczce dokumentacji
4.2.1 Wymagania oglne
Dokumentacja systemu zarzdzania jakoci obejmowa ma:
a) udokumentowane deklaracje polityki jakoci i celw dotyczcych jakoci,

b) ksig jakoci,
c) udokumentowane procedury wymagane przez niniejsz norm midzynarodow,
d) dokumenty wymagane przez organizacj w celu zapewnienia efektywnego planowania, operacji i nadzoru nad procesami
e) zapisy wymagane postanowieniami niniejszej normy midzynarodowej (patrz 4.2.4).

ISO/TS 16949:2002(E)
UWAGA 1 W miejscach, gdzie w niniejszej normie midzynarodowej pojawia si termin udokumentowana procedura, oznacza
to, e procedura ta jest ustanowiona, udokumentowana, wdroona i utrzymywana [stosowana].
UWAGA 2 Zakres dokumentacji systemu zarzdzania jakoci moe by rny w poszczeglnych organizacjach w zalenoci
od:
a) wielkoci organizacji i rodzaju dziaalnoci
b) zoonoci procesw i ich wzajemnego oddziaywania, oraz
c) kompetencji personelu.
UWAGA 3 Dokumentacja moe mie dowoln form i moe by przechowywana na noniku dowolnego rodzaju
4.2.2 Ksiga jakoci

4.2.2 Ksiga jakoci
Organizacja ustanowi i bdzie utrzymywa ksig jakoci, ktra zawiera ma
a) zakres systemu zarzdzania jakoci, cznie ze szczegami dotyczcymi wszelkich wycze i ich uzasadnieniem
(patrz 1.2),
b) udokumentowane procedury ustanowione dla systemu zarzdzania jakoci lub powoywania si na nie, oraz
c) opis wzajemnego oddziaywania pomidzy procesami systemu zarzdzania jakoci.
4.2.3 Nadzr nad dokumentacj

4.2.3 Nadzr nad dokumentacj
Dokumenty wymagane w systemie zarzdzania jakoci winny by nadzorowane. Zapisy dotyczce jakoci s szczeglnym
rodzajem dokumentu i naley je nadzorowa zgodnie z wymaganiami okrelonymi w 4.2.4
Naley ustanowi udokumentowan procedur, aby okreli konieczne rodki nadzoru odnonie:
a) zatwierdzania dokumentw pod wzgldem ich waciwoci przed ich wydaniem

b) przegldu i aktualizowania dokumentw odpowiednio do potrzeb, oraz ponownego ich zatwierdzania,
c) zapewnienia, e zostay zidentyfikowane zmiany oraz aktualny status zmian dokumentw,
d) zapewnienia, e odpowiednie wersje dokumentw majcych zastosowanie s dostpne w miejscach ich uytkowania,
e) zapewnienia, e dokumenty s zawsze czytelne i s oznaczone we waciwy sposb,
f) zapewnienia, e dokumenty pochodzce z zewntrz s zidentyfikowane i ich rozpowszechnianie jest nadzorowane, oraz
g) zapobiegania niezamierzonemu stosowaniu nieaktualnych dokumentw oraz odnonie odpowiedniego ich oznaczania,
jeeli s one przechowywane z jakichkolwiek powodw.
4.2.3.1 Specyfikacje techniczne
Organizacja dysponowa ma procesem terminowego przegldu, rozpowszechniania oraz wdraania wszystkich

norm/specyfikacji technicznych klientw oraz zmian opartych na wymaganym przez klienta harmonogramie. Terminowy przegld
powinien by przeprowadzany niezwocznie i nie powinno to przekroczy dwu tygodni roboczych.

ISO/TS 16949:2002(E)
Organizacja rejestrowa daty wdroenia kadej zmiany do produkcji. Wdraanie obejmowa ma dokumenty aktualizowane.
UWAGA 1 Zmiana wspomnianych norm/specyfikacji wymaga aktualizowanego zapisu zatwierdzenia czci do produkcji,
w przypadku gdy cz ta wymieniona zostaa w zapisach dotyczcych projektowania lub jeli maj one wpyw na
dokumenty procesu zatwierdzania czci do produkcji takie jak plan kontroli, FMEA itp.
4.2.4 Nadzr nad zapisami

4.2.4 Nadzr nad zapisami
Naley ustanowi i utrzymywa zapisy w celu zapewnienia dowodw zgodnoci z wymaganiami

i dowodw skutecznoci dziaania systemu zarzdzania jakoci. Zapisy powinny by czytelne, atwe do zidentyfikowania
i odszukania [odtworzenia]. Naley ustanowi udokumentowan procedur okrelania nadzoru potrzebnego do zidentyfikowania,
zabezpieczania, wyszukiwania, zachowywania przez okrelony czas oraz dysponowania zapisami.
UWAGA 1 Termin dysponowanie obejmuje usuwanie.

UWAGA 2 Zapisy dotyczce jakoci obejmuj take zapisy okrelone przez klienta.
4.2.4.1 Przechowywanie zapisw
Kontrola zapisw spenia bdzie wymagania okrelone przepisami oraz wymaganiami klienta.
5 Odpowiedzialno kierownictwa
5.1 Zaangaowanie kierownictwa

5 Odpowiedzialno kierownictwa
5.2 Zaangaowanie kierownictwa
Kadra kierownicza najwyszego szczebla udowodni swoje zaangaowanie w tworzenie i wdroenie systemu zarzdzania
jakoci oraz w cige doskonalenie jego skutecznoci poprzez:
a) rozpowszechnienie w organizacji informacji o znaczeniu speniania wymaga klienta jak te wymaga ustawowych
i wymaga wynikajcych z przepisw,
b) ustanawianie polityki jakoci,
c) zapewnienie, e ustanowione s cele dotyczce jakoci,
d) przeprowadzanie przegldw zarzdzania, oraz
e) zapewnienie dostpnoci zasobw.
5.1.1 Efektywno procesu
Kadra kierownicza najwyszego szczebla bdzie nadzorowa procesy realizacji wyrobu oraz procesy wspierajce w celu
zapewnienia ich efektywnoci i wydajnoci.

ISO/TS 16949:2002(E)
5.2 Orientacja na klienta

5.2 Orientacja na klienta
Kadra kierownicza najwyszego szczebla zapewni aby wymagania klienta zostay okrelone i spenione w celu zwikszenia
zadowolenia klienta (patrz 7.2.1 oraz 8.2.1).
5.3 Polityka jakoci

5.3 Polityka jakoci
Kadra kierownicza najwyszego szczebla zapewni, e polityka jakoci
a) jest odpowiednia do celu istnienia organizacji,

b) zawiera zobowizanie do ustanowienia i przegldu celw dotyczcych jakoci,
c) tworzy ramy dla ustanowienia oraz przegldu celw jakoci,
d) informacja na ten temat jest rozpowszechniona i zrozumiana w organizacji, oraz
e) jest poddawana przegldowi pod wzgldem jej cigej przydatnoci.
5.4 Planowanie
5.4.1 Cele jakoci

5.4 Planowanie
5.4.1 Cele jakoci
Kadra kierownicza najwyszego szczebla zapewni ustanowienie celw jakoci dla odpowiednich funkcji
i szczebli w organizacji, wczajc w to cele niezbdne do spenienia wymaga dotyczcych wyrobu
(patrz 7.1 a). Cele jakoci powinny by mierzalne i spjne z polityk jakoci.
5.4.1.1 Cele jakoci informacje uzupeniajce
Kadra kierownicza najwyszego szczebla okreli w business planie cele jakoci oraz wielkoci pomiarowe suce
rozpowszechnieniu polityki jakoci.
UWAGA: Cele jakoci powinny odnosi si do oczekiwa klienta. Powinna istnie moliwo ich osignicia w okrelonym
czasie.
5.4.2 Planowanie systemu zarzdzania jakoci

5.4.2 Planowanie systemu zarzdzania jakoci
Kadra kierownicza najwyszego szczebla zapewni, e:
a) przeprowadzane jest planowanie systemu zarzdzania jakoci w celu spenienia wymaga podanych w punkcie 4.1,
a take osignicia celw jakoci oraz,
b) w trakcie planowania i wdroenia zmian w systemie zarzdzania jakoci zachowywana jest integralno systemu
zarzdzania jakoci.

ISO/TS 16949:2002(E)
5.5 Odpowiedzialno, uprawnienia i komunikacja
5.5.1 Odpowiedzialno i uprawnienia

5.5 Odpowiedzialno, uprawnienia i komunikacja
5.5.1 Odpowiedzialno i uprawnienia
Kierownictwo najwyszego szczebla zapewni, e odpowiedzialno oraz uprawnienia s okrelone oraz, e zostay one
zakomunikowane w organizacji.
5.5.1.1 Odpowiedzialno za jako
Kadra kierownicza odpowiedzialna za dziaania korygujce i posiadajca w tym zakresie uprawnienia zostanie niezwocznie
poinformowana o wyrobach lub procesach, ktre nie odpowiadaj wymaganiom.
Personel odpowiedzialny za jako wyrobu posiada ma uprawnienia pozwalajce na wstrzymanie produkcji w celu
skorygowania problemw zwizanych z jakoci.
Na wszystkich zmianach produkcji powinna by zapewniona obsada personelu posiadajcego uprawnienia, lub na rzecz ktrego
delegowano uprawnienia w zakresie odpowiedzialnoci za zapewnienie jakoci wyrobu.
5.5.2 Przedstawiciel kierownictwa

5.5.2 Przedstawiciel kierownictwa
Kadra kierownicza wyznaczy osob spord kadry kierowniczej, ktra, bez wzgldu na inn odpowiedzialno bdzie
upowaniona i odpowiedzialna za:
a) zapewnienie, e procesy potrzebne w systemie zarzdzania jakoci s ustanowione, wdroone i utrzymywane,
b) przedstawianie kierownictwu najwyszego szczebla sprawozda dotyczcych funkcjonowania systemu zarzdzania

jakoci i wszelkich potrzeb zwizanych z doskonaleniem, oraz
c) zapewnienie upowszechniania w caej organizacji wiadomoci dotyczcej wymaga klienta.
UWAGA: odpowiedzialno przedstawiciela kierownictwa moe obejmowa wspprac z podmiotami zewntrznymi w sprawach
dotyczcych systemu zarzdzania jakoci.
5.5.2.1 Przedstawiciel klienta
Kadra kierownicza najwyszego szczebla wyznaczy osob (osoby) reprezentujce potrzeby klienta w zakresie wymaga
jakociowych, takich jak wybr charakterystyk specjalnych, ustalanie celw jakoci oraz odpowiednie szkolenia, dziaania
korygujce i zapobiegawcze, projektowanie i opracowywanie wyrobu.
5.5.3 Komunikacja wewntrzna

5.5.3 Komunikacja wewntrzna
Kierownictwo najwyszego szczebla zapewni ustanowienie waciwych procesw komunikowania si w organizacji, oraz,
zapewni komunikowanie si w odniesieniu do skutecznoci systemu zarzdzania jakoci.

ISO/TS 16949:2002(E)
5.6 Przegld zarzdzania [kierownictwa]

5.6 Przegld zarzdzania
Kadra kierownicza najwyszego szczebla bdzie przeprowadza przegld zarzdzania jakoci organizacji w zaplanowanych
odstpach czasu, w celu zapewnienia jego staej przydatnoci, odpowiednioci i skutecznoci. Przegld ten obejmowa ma
ocen moliwoci doskonalenia i potrzeb zmian w systemie zarzdzania jakoci wraz z polityk jakoci oraz celamii
w zakresie jakoci.
Naley prowadzi zapisy dotyczce przegldu zarzdzania (patrz 4.2.4).
5.6.1.1 Skuteczno funkcjonowania systemu zarzdzania jakoci
Jako istotny element cigego procesu doskonalenia przegldy te obejmowa maj wszystkie elementy systemu jakoci oraz
trendy skutecznoci jego funkcjonowania.
Czci przegldu zarzdzania jest monitorowanie celw jakoci oraz regularne skadanie raportw oraz ocena kosztw zej
jakoci (patrz 8.4.1 oraz 8.5.1).
Wynik naley rejestrowa w celu zapewnienia dowodw osignicia co najmniej:
celw okrelonych w business planie

zadowolenia klienta z dostarczanego wyrobu
5.6.2 Dane wejciowe z przegldu

5.6.2 Dane wejciowe z przegldu
Dane wejciowe z przegldu zarzdzania powinny obejmowa wszelkie decyzje i dziaania w zakresie:
a) wynikw audytw,
b) informacji zwrotnej uzyskanej od klientw,
c) skutecznoci funkcjonowania procesw i zgodnoci wyrobu,
d) statusu dziaa zapobiegawczych i korygujcych,
e) dziaa podjtych w nastpstwie wczeniejszych przegldw zarzdzania,
f) zmian, ktre mog mie wpyw na system zarzdzania jakoci, oraz,
g) zalece w zakresie doskonalenia
5.6.2.1 Dane wejciowe informacje uzupeniajce
Danymi wejciowymi dla przegldu zarzdzania s take analizy danych z terenu oraz ich wpyw na jako, bezpieczestwo
oraz rodowisko.

ISO/TS 16949:2002(E)
5.6.3 Dane wyjciowe z przegldu

5.6.3 Dane wyjciowe z przegldu
Dane wyjciowe z przegldu obejmowa maj wszelkie decyzje oraz dziaania zwizane z:
a) doskonaleniem skutecznoci systemu zarzdzania jakoci i jego procesw,

b) doskonaleniem wyrobu zwizanym z wymaganiami klienta, oraz
c) potrzebnymi zasobami.
6 Zarzdzanie zasobami
6.1 Zapewnienie zasobw

6 Zarzdzanie zasobami
6.2 Zapewnienie zasobw
Organizacja okreli i zapewni zasoby w celu:
a) wdraania i utrzymania systemu zarzdzania jakoci i cigego doskonalenia jego skutecznoci, oraz
b) zwikszenia zadowolenia klienta poprzez spenianie wymaga klienta.
6.2 Zasoby ludzkie
6.2.1 Uwagi oglne

6.2 Zasoby ludzkie
Personel wykonujcy prac wpywajc na jako wyrobu powinien dysponowa umiejtnociami opartymi na waciwym
wyksztaceniu, szkoleniu, umiejtnociach i dowiadczeniu.
6.2.2 Kompetencje, wiadomo i szkolenie

6.2.2 Kompetencje, wiadomo i szkolenie
Organizacja
a) okreli niezbdne umiejtnoci personelu wykonujcego czynnoci majce wpyw na jako wyrobu,
b) zapewni szkolenie lub podejmie inne dziaania w celu zaspokojenia tych potrzeb,
c) oceni skuteczno podjtych dziaa,
d) zapewni, e personel jest wiadom istotnoci i wanoci swoich dziaa i w jaki sposb osoby te przyczyniaj si do
osigania celw jakoci, oraz
e) bdzie prowadzi odpowiednie zapisy dotyczce wyksztacenia, szkolenie, umiejtnoci i dowiadczenie (patrz 4.2.4)

ISO/TS 16949:2002(E)
6.2.2.1 Umiejtnoci dotyczce projektowania wyrobu
Organizacja zapewni, e personel odpowiedzialny za projektowanie wyrobu posiada kwalifikacje aby speni wymagania
dotyczce projektu oraz posiada umiejtnoci w zakresie wykorzystania odpowiednich narzdzi i technik.
Organizacja okreli odpowiednie narzdzia i techniki
6.2.2.2 Szkolenie
Organizacja ustali i bdzie stosowa udokumentowane procedury okrelania potrzeb szkoleniowych oraz osigania
odpowiednich umiejtnoci przez wszystkie osoby z personelu przeprowadzajcego operacje majce wpyw na jako wyrobu.
Personel przeprowadzajcy szczeglne przypisane im zadania posiada ma, odpowiednio do potrzeb, kwalifikacje oparte
o wyksztacenie, szkolenie umiejtnoci i/lub dowiadczenie. Naley zwrci szczegln uwag na spenienie wymaga klienta.
UWAGA 1 Dotyczy to wszystkich pracownikw majcych wpyw na jako, na wszystkich szczeblach organizacji.
UWAGA 2 Przykadem wymaga szczeglnych klienta jest zastosowanie danych przeksztaconych matematycznie na
posta cyfrow.
6.2.2.3 Szkolenie na stanowisku pracy
Organizacja zapewni szkolenie na stanowisku pracy dla personelu w zakresie jakiejkolwiek nowej pracy lub zmodyfikowanej
pracy majcej wpyw na jako wyrobu; obejmuje to take personelu dziaajcego na zlecenie oraz na zasadzie agencji.
Personel, ktrego praca moe mie wpyw na jako zostanie poinformowany o konsekwencjach dla klienta spowodowanych
niezgodnoci zwizan z wymaganiami w zakresie jakoci.
6.2.2.4 Motywacja i uprawnienia pracownikw
Organizacja ma dysponowa procesem motywowania pracownikw w celu osigania celw jakoci, w celu osigania cigego
doskonalenia oraz w celu tworzenia rodowiska promujcego innowacje. Proces ma obejmowa promowanie wiadomoci
jakoci i technologii w caej organizacji.
Organizacja ma dysponowa procesem pomiaru zakresu w jakim personel organizacji jest wiadom istotnoci oraz wanoci
jego dziaa oraz w jaki sposb przyczynia si on do osigania celw jakoci (patrz 6.2.2.d).
6.3 Infrastruktura

6.3 Infrastruktura
Organizacja okreli, zapewni oraz bdzie utrzymywa infrastruktur niezbdn do osigania zgodnoci
z wymaganiami dla wyrobu. Infrastruktura, odpowiednio do potrzeb, obejmowa ma:
a) zabudowania, przestrze do pracy i zwizane z ni instalacje,

b) wyposaenie stosowane w procesie (zarwno sprzt jak i oprogramowanie), oraz
c) usugi pomocnicze (takie jak transport lub czno).
6.3.1 Planowanie zakadu, obiektw i sprztu
Organizacja bdzie stosowa wielodyscyplinarne podejcie podczas przygotowywania planu zakadu, obiektw oraz sprztu.
Rozplanowanie zakadu bdzie optymalizowa przebiegi materiau, przemieszczenie oraz wykorzystanie powierzchni tworzcej
warto dodan jak rwnie bdzie umoliwia synchroniczny przepyw materiaw. Zostan opracowane i wdroone metody
oceny i monitorowania skutecznoci istniejcych operacji.
UWAGA: Wymaganie to koncentruje si na zasadach lean manufacturing oraz czy [je] z efektywnoci systemu zarzdzania
jakoci.

ISO/TS 16949:2002(E)
6.3.2 Plany dziaa awaryjnych
Organizacja przygotuje plany dziaa awaryjnych w celu spenienia wymaga okrelonych przez klienta w przypadku takich
zagroe jak przerwy w dziaaniu zakadu, braki siy roboczej lub awarie kluczowych urzdze oraz zwroty z terenu.
6.4 rodowisko pracy

6.4 rodowisko pracy
Organizacja okreli rodowisko pracy niezbdne do uzyskania zgodnoci wyrobu i bdzie nim zarzdza.
6.4.1 Bezpieczestwo personelu zwizane z osiganiem jakoci wyrobu
Organizacja uwzgldni bezpieczestwo wyrobu oraz rodki minimalizowania potencjalnego ryzyka dla pracownikw
w szczeglnoci podczas procesu projektowania i opracowywania oraz w procesie produkcji.
6.4.2 Czysto miejsca
Organizacja utrzymywa bdzie swoj lokalizacj w stanie uporzdkowanym i czystym oraz na bieco naprawia je, stosownie
do potrzeb dotyczcych wyrobu i procesu produkcji.
7 Realizacja wyrobu
7.1 Planowanie realizacji wyrobu

7 Realizacja wyrobu
7.1 Planowanie realizacji wyrobu
Organizacja zaplanuje i opracuje procesy niezbdne do realizacji wyrobu. Planowanie realizacji wyrobu powinno by spjne
z wymaganiami innych procesw systemu zarzdzania jakoci (patrz 4.1)
Planujc realizacj wyrobu, organizacja powinna okreli odpowiednio do potrzeb:
a) cele jakoci oraz wymagania dotyczce wyrobu,

b) potrzeby dotyczce okrelenia procesw, dokumentw oraz zapewnienia wymaga waciwych dla wyrobw,
c) wymagan weryfikacj, walidacj, monitorowanie, kontrol i badania waciwe dla wyrobu oraz kryteria akceptacji wyrobu,
d) zapisy niezbdne do dostarczenia dowodw, e procesy realizacji oraz wyrb bdcy ich wynikiem spenia wymagania
(patrz 4.2.4).
Dane wyjciowe z planowania przedstawiane s w formie odpowiedniej do metod dziaania organizacji.
UWAGA 1 Dokument, w ktrym podano procesy systemu zarzdzania jakoci (wczajc w to procesy realizacji wyrobu) oraz
zasoby wykorzystywane dla potrzeb okrelonego wyrobu, przedsiwzicia lub umowy mog by okrelane jako plan jakoci.
UWAGA 2 W celu opracowania procesw realizacji wyrobu organizacja moe take zastosowa wymagania okrelone
w rozdziale 7.3.
UWAGA Niektrzy klienci w celu przeprowadzenia realizacji wyrobu odnosz si do zarzdzania projektem lub
wyprzedzajcego planowania jakoci. Wyprzedzajce planowanie jakoci jest rwnoznaczne z zapobieganiem bdom jako
przeciwiestwa wykrywania bdw oraz cige doskonalenie oparte na podejciu wielodyscyplinarnym.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.1.1 Planowanie realizacji wyrobu wymagania dodatkowe
Jako skadnik planu jakoci podczas realizacji wyrobu naley uwzgldni wymagania klienta oraz odniesienia do specyfikacji
technicznej.
7.1.2 Kryteria akceptacji
Organizacji okreli kryteria akceptacji, oraz, tam gdzie jest to wymagane, zostan one zatwierdzone przez klienta.
W przypadku danych odnoszcych si do prbek atrybutowych kryterium akceptacji jest brak [zero] wad.
7.1.3 Poufno
Organizacja zapewni poufno w zakresie wyrobw zamwionych przez klienta oraz w zakresie projektw w trakcie
przygotowania oraz w zakresie wszelkich informacji zwizanych z wyrobem.
7.1.4 Nadzorowanie zmiany
Organizacja zobowizana jest dysponowa procesem nadzorowania oraz reagowania na zmiany majce wpyw na realizacj
wyrobu, wczajc w to [zmiany] inicjowane przez dostawc. Skutki kadej zmiany naley oceni, naley okreli dziaania
w zakresie weryfikacji oraz walidacji, tak aby zapewni zgodno z wymaganiami klienta. Zmiany podlegaj walidacji przed
wdroeniem.
W przypadku projektw, co do ktrych istniej zastrzeone prawa wasnoci, wpyw [zmian] na form, dopasowanie i funkcj
(wczajc w to funkcjonowanie i/lub trwao) naley podda przegldowi przeprowadzonemu wsplnie z klientem w celu
waciwej oceny wszystkich skutkw zmian.
Jeli wymaga tego klient, naley speni wymagania dotyczce dodatkowej weryfikacji/identyfikacji, tak jak jest to wymagane dla
nowego wyrobu.
UWAGA 1: Wymaga si aby o kadej zmianie realizacji wyrobu zosta powiadomiony klient, oraz aby zostaa uzyskana zgoda
z jego strony.
UWAGA 2: Dotyczy to zmian wyrobu i procesu produkcji
7.2 Procesy dotyczce klienta
7.2.1 Okrelenie wymaga dotyczcych wyrobu

7.2 Procesy zwizane z klientem
7.2.1 Okrelenie wymaga dotyczcych wyrobu
Organizacja okreli
a) wymagania podane przez klienta, wczajc w to wymagania dotyczce dostawy oraz dziaa prowadzonych po dostawie,
b) wymagania, ktre nie zostay okrelone przez klienta, ale ktre s niezbdne dla podanego lub zamierzonego stosowania,
jeeli jest ono znane,
c) wymagania ustawowe i przepisy dotyczce wyrobu, oraz
d) wszelkie dodatkowe wymagania okrelone przez organizacj.
UWAGA 1: Czynnoci realizowane po dostawie obejmuj wszelkie dziaania w ramach serwisu posprzedanego realizowanego
w ramach umowy z klientem lub zamwienia zakupu.
UWAGA 2: Wymaganie to obejmuje przetwarzanie wtrne, dbao o rodowisko oraz zidentyfikowane charakterystyki, bdce
wynikiem wiedzy organizacji o wyrobie oraz procesach produkcji (patrz 7.3.2.3).

ISO/TS 16949:2002(E)
UWAGA 3: Zgodno z punktem c) obejmuje wszelkie majce zastosowanie przepisy ustawowe, przepisy bezpieczestwa oraz
ochrony rodowiska stosowane w zakresie pozyskiwania, przechowywania, przemieszczania, przetwarzania wtrnego,
likwidowania lub usuwania materiaw.
7.2.1.1 Charakterystyki specjalne okrelone przez klienta
Organizacja dowiedzie zgodnoci z wymaganiami klienta w zakresie oznaczania, dokumentowania oraz kontroli charakterystyk
specjalnych.
7.2.2 Przegld wymaga dotyczcych wyrobu

7.2.2 Przegld wymaga dotyczcych wyrobu
Organizacja przeprowadzi przegld wymaga dotyczcych wyrobu. Przegld ten zostanie przeprowadzony przed podjciem
zobowizania do dostarczenia wyrobu klientowi (np. przed przedoeniem ofert, akceptacj umw lub zamwie, akceptacj
zmian do umw lub zamwie). Przegld zapewni, e:
a) zostay okrelone wymagania dotyczce wyrobu,

b) rozstrzygnito kwesti rnic pomidzy wymaganiami okrelonymi w umowie lub zamwieniu w stosunku do poprzednio
okrelonych wymaga, oraz, e
c) organizacja jest zdolna speni okrelone wymagania.
Naley prowadzi zapisy dotyczce wynikw przegldu i dziaa wynikajcych z przegldu (patrz 4.2.4).
W przypadkach, gdzie klient nie dostarczy dokumentu okrelajcego wymagania, wwczas wymagania klienta zostan
potwierdzone przez organizacj przed [ich] przyjciem.
W przypadkach, gdy wymagania dotyczce wyrobu zostay zmienione, organizacja zapewni, e stosowne dokumenty zostay
zmienione oraz, e odpowiedni personel zosta powiadomiony o zmianie wymaga.
UWAGA: W niektrych sytuacjach, takich jak sprzeda za porednictwem internetu, formalny przegld kadego zamwienia nie
jest praktyczny. Moliwe jest zastpienie go przez przeprowadzenie przegldu istotnych informacji dotyczcych wyrobu takich
jak katalogi lub materiay reklamowe.
7.2.2.1 Przegld wymaga dotyczcych wyrobu wymagania dodatkowe
Wymaganie odnonie zwolnienia z formalnego przegldu zawarte w punkcie 7.2.2 (patrz uwaga) wymaga zatwierdzenia ze
strony klienta.
7.2.2.2 Ocena moliwo realizacji [wyrobu] przez organizacj
Organizacja sprawdzi, potwierdzi i udokumentuje wykonalno zaproponowanych wyrobw w trakcie procesu przegldu umowy,
z uwzgldnieniem analizy ryzyka.
7.2.3 Komunikacja z klientem

7.2.3 Komunikacja z klientem
Organizacja okreli i wdroy skuteczne sposoby komunikowania si z klientami w zakresie:
a) informowania o wyrobie
b) zapyta handlowych, postpowania z umowami, wczajc w to zmiany umw, oraz
c) informacji zwrotnej od klienta, w tym reklamacji ze strony klienta.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.2.3.1 Komunikacja z klientem wymagania uzupeniajce
Organizacja dysponowa bdzie moliwoci podawania niezbdnych informacji wczajc w to dane w okrelonym przez
klienta jzyku i formacie (np. dane komputerowego wspomagania projektowania, elektroniczna wymiana danych, itp.)
7.3 Projektowanie i rozwj
UWAGA Wymagania elementu 7.3 obejmuj projektowanie wyrobu i procesu wytwrczego oraz [ich] rozwj; powinny si one
koncentrowa na zapobieganiu bdom a nie na wykrywaniu bdw.
7.3.1 Planowanie i projektowania i rozwoju

7.3 Planowanie i rozwj
7.3.1 Planowanie i projektowania i rozwoju
Organizacja zaplanuje i bdzie kontrolowa projektowanie i opracowywanie wyrobu.
W trakcie planowania projektowania i rozwoju organizacja okreli:
a) etapy projektowania i rozwoju,

b) przegld, weryfikacj i walidacj odpowiednio do kadego etapu projektowania i rozwoju, oraz
c) odpowiedzialno i uprawnienia dotyczce projektowania i rozwoju.
Organizacja bdzie zarzdza poczeniami pomidzy rnymi grupami biorcymi udzia w projektowaniu i rozwoju celem
zapewnienia skutecznej komunikacji i wyranego okrelenia odpowiedzialnoci.
Dane wyjciowe z planowania naley aktualizowa odpowiednio do postpu prac projektowania i rozwoju.
7.3.1.1 Podejcie interdyscyplinarne
W przygotowywaniu realizacji wyrobu organizacja wykorzystywa ma podejcie interdyscyplinarne, co obejmuje:
opracowywanie / finalizacj oraz monitorowanie charakterystyk specjalnych,

opracowywanie i przegld FMEA wczajc w to dziaania majce na celu redukowanie potencjalnego ryzyka,
opracowywanie i przegld planw kontroli.
UWAGA: Podejcie interdyscyplinarne zazwyczaj obejmuje personel organizacji zajmujcy si projektowaniem, wytwarzaniem,
technologi, jakoci, produkcj oraz inny odpowiedni personel.
7.3.2 Dane wejciowe do projektowania i rozwoju

7.3.2 Dane wejciowe do projektowania i rozwoju
Naley okreli dane wejciowe zwizane z wymaganiami dotyczcymi wyrobu oraz prowadzi zapisy [w tym zakresie]
(patrz 4.2.4). Powinny one obejmowa:
a) wymagania funkcjonalne i wymagania w zakresie skutecznoci,

b) majce zastosowanie wymagania ustawowe oraz przepisy,
c) jeli ma to zastosowanie, informacje wynikajce z poprzednich podobnych projektw, oraz
d) inne wymagania niezbdne do projektowania i rozwoju.

ISO/TS 16949:2002(E)
Naley dokonywa przegldu danych wejciowych w celu stwierdzenia czy s one odpowiednie. Wymagania powinny by
kompletne, jednoznaczne i nie powinny by sprzeczne ze sob.
Uwaga: Wymaganiem tym (patrz 7.2.1.1) objte s charakterystyki specjalne.
7.3.2.1 Dane wejciowe dla projektu wyrobu
Organizacja okreli, udokumentuje oraz dokona przegldu danych wejciowych dotyczcych wymaga dla projektowania wyrobu
obejmujcych:
wymagania klienta (przegld umowy) takie jak charakterystyki specjalne (patrz 7.3.2.3), identyfikacj, ledzenie przebiegu,
pakowanie itp.
wykorzystanie informacji: organizacja ma dysponowa procesem rozpowszechniania informacji uzyskanych z poprzednich
dziaa projektowych, analizy konkurencji, informacji zwrotnej od dostawcw, wewntrznych danych wejciowych, danych
z terenu oraz innych odpowiednich rde. Informacje te s wykorzystywane dla potrzeb biecych i przyszych projektw o
podobnych cechach.
cele dla jakoci wyrobu, ywotnoci, niezawodnoci, trwaoci, moliwoci konserwacji, terminw, kosztu, itp.
7.3.2.2 Dane wejciowe dla procesu wytwrczego z projektowania
Organizacja okreli, udokumentuje oraz dokona przegldu danych wejciowych dotyczcych wymaga projektowych dla
procesu wytwrczego obejmujcych:
dane wyjciowe z projektu wyrobu

cele produktywnoci, zdolnoci procesu i kosztu,
wymagania klientw, jeli zostay okrelone, oraz
wczeniejsze dowiadczenia.
UWAGA Projektowanie procesu produkcji obejmuje metody zapobiegania bdom w stopniu odpowiednim do wielkoci
problemw oraz odpowiada napotkanemu ryzyku.
7.3.2.3 Charakterystyki specjalne
Organizacja okreli charakterystyki specjalne (patrz 7.3.3 d) oraz
uwzgldni wszystkie charakterystyki w planie kontroli,

zachowa zgodno ze wszystkimi specjalnymi definicjami i symbolami okrelonymi przez klienta,
dokona identyfikacji dokumentw kontroli procesu z uwzgldnieniem rysunkw FMEA, planw kontroli i instrukcji dla
operatora przy uyciu symbolu charakterystyki specjalnej klienta lub symbolu lub zapisu stanowicego odpowiednik
stosowany przez organizacj w celu wskazania tych faz procesu, ktre maj wpyw na charakterystyki specjalne.
UWAGA Charakterystyki specjalne mog obejmowa charakterystyki wyrobu i parametry procesu.
7.3.3 Dane wyjciowe z projektowania i rozwoju

7.3.3 Dane wyjciowe z projektowania i rozwoju
Dane wyjciowe z projektowania i rozwoju naley przedstawi w formie umoliwiajcej ich weryfikacj w stosunku do danych
wejciowych do projektowania i rozwoju i zatwierdzi przed zwolnieniem.
Dane wyjciowe z projektowania i rozwoju powinny:
a) spenia wymagania okrelone w danych wejciowych do projektowania i rozwoju,

b) zapewnia odpowiednie informacje dotyczce zakupw, produkcji i zapewnienia serwisu,
c) zawiera lub odnosi si do kryteriw akceptacji wyrobu
d) okrela waciwoci wyrobu, ktre s istotne dla jego bezpiecznego i prawidowego uytkowania.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.3.3.1 Dane wyjciowe z projektowania wyrobu wymagania uzupeniajce
Dane wyjciowe z projektowania wyrobu naley podawa w sposb, ktry moe by sprawdzony i poddany walidacji z punktu
widzenia danych wejciowych do projektowania wyrobu. Dane wyjciowe z projektowania wyrobu obejmuj:
FMEA Projektu, wyniki dotyczce niezawodnoci

charakterystyki specjalne wyrobu i specyfikacje
zabezpieczenie wyrobu przed bdami, odpowiednio do potrzeb,
definiowanie wyrobu, wczajc w to rysunki lub dane matematyczne
wyniki przegldu projektu wyrobu oraz
wytyczne diagnostyczne, tam gdzie ma to zastosowanie
7.3.3.2 Dane wyjciowe z projektowania procesu
Dane wyjciowe z projektowania procesu naley podawa w sposb, ktry moe by sprawdzony i poddany walidacji z punktu
widzenia wymaga wejciowych do projektowania procesu. Dane wyjciowe z projektowania procesu obejmuj:
specyfikacje i rysunki,
schemat przebiegu / rozmieszczenie procesu produkcji,
FMEA procesu,
plan kontroli (patrz 7.5.1.1),
instrukcje robocze
kryteria akceptacji procesu ,
dane dotyczce jakoci, niezawodnoci, moliwoci konserwacji -- odpowiednio do potrzeb, oraz
metod szybkiego wykrywania oraz zapewniania informacji zwrotnej na temat niezgodnoci wyrobu / procesu
7.3.4. Przegld projektowania i rozwoju

7.3.4. Przegld projektowania i rozwoju
Na odpowiednich etapach naley przeprowadza systematyczne przegldy projektowania i rozwoju zgodnie z zaplanowanymi
przygotowaniami (patrz 7.3.1) w celu
a) oceny zdolnoci wynikw projektowania i rozwoju w celu spenienia wymaga, oraz

b) identyfikowania wszelkich problemw i proponowania niezbdnych dziaa.
Uczestnikami takich przegldw powinni by przedstawiciele funkcji, ktrych dotyczy projektowanie i rozwj etapu(-w)
poddawanych przegldowi. Prowadzone s zapisy dotyczce wynikw takich przegldw oraz wszelkie niezbdne dziaa (patrz
4.2.4).
UWAGA: Przegldy te naley skoordynowa z fazami projektowania i powinny one obejmowa projektowanie i rozwj procesu
7.3.4.1 Monitorowanie
Naley okreli, przeanalizowa oraz przedstawi raport z pomiarw na okrelonych etapach projektowania i rozwoju
z uwzgldnieniem wynikw sumarycznych oraz danych wejciowych do przegldu dokonywanego przez kierownictwo.
UWAGA: Pomiary te obejmowa maj ryzyko w zakresie jakoci, koszty, terminy dostaw, cieki krytyczne i inne dane,
stosownie do potrzeb.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.3.5 Weryfikacja projektowania i rozwoju

7.3.5 Weryfikacja projektowania i rozwoju
Weryfikacj naley przeprowadza zgodnie z planowanymi dziaaniami (patrz 7.3.1), tak aby zapewni, e dane wyjciowe z
projektowania i rozwoju speniay okrelone wymagania okrelone przez dane wejciowe do projektowania i rozwoju. Naley
prowadzi zapisy dotyczce wynikw weryfikacji oraz wszelkich niezbdnych dziaa (patrz 4.2.4).
7.3.6 Walidacja projektowania i rozwoju

7.3.6 Walidacja projektowania i rozwoju
Walidacj projektowania i rozwoju naley przeprowadza zgodnie z zaplanowanymi dziaaniami (patrz 7.3.1) w celu
zapewnienia, e wyrb kocowy jest w stanie speni wymagania w zakresie okrelonego lub wiadomego przewidywanego
zastosowania. Tam, gdzie jest to praktyczne, walidacj naley zakoczy przed dostarczeniem lub wdroeniem wyrobu. Naley
prowadzi zapisy dotyczce wynikw walidacji oraz wszelkich niezbdnych dziaa (patrz 4.2.4).
UWAGA 1: Proces walidacji zawiera ma analiz raportw z terenu dla wyrobw podobnych.
UWAGA 2: Wymagania punktw 7.3.5 oraz 7.3.6 maj zastosowanie zarwno do wyrobu jak i procesu produkcji
7.3.6.1 Walidacja projektowania i rozwoju informacje dodatkowe
Walidacja projektu i rozwoju przeprowadzania jest odpowiednio do wymaga klienta wczajc w to harmonogram programu.
7.3.6.2 Program prototypu
Tam, gdzie jest to wymagane przez klienta, organizacja powinna dysponowa programem prototypowym oraz planem kontroli
prototypu. Organizacja wykorzystywa ma, gdy jest to moliwe, tych samych dostawcw, to samo oprzyrzdowanie i proces
wytwrczy jakie bd wykorzystywane w produkcji.
Wszelkie dziaania zwizane z badaniem skutecznoci funkcjonowania naley monitorowa pod ktem terminowego ich
zakoczenia i zgodnoci z wymaganiami.
Usugi mog by zlecane, natomiast organizacja jest odpowiedzialna za usugi zlecone, wczajc w to kierowanie
zagadnieniami technicznymi.
7.3.6.3 Proces zatwierdzania wyrobu
Organizacja stosowa si ma do procedury zatwierdzania procesu i wyrobu uznanej przez klienta.
UWAGA Zatwierdzenie wyrobu powinno nastpi po dokonaniu weryfikacji procesu produkcji.
Powysza procedura zatwierdzania wyrobu i procesu produkcji zostanie rwnie zastosowana wobec dostawcw.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.3.7 Nadzorowanie zmian w projektowaniu i rozwoju

7.3.7 Nadzorowanie zmian w projektowaniu i rozwoju
Naley identyfikowa i prowadzi zapisy dotyczce zmian w projektowaniu i rozwoju. Zmiany naley poddawa odpowiednio
przegldowi, weryfikacji i walidacji, i naley je zatwierdza przed ich wdroeniem. Przegld zmian w projektowaniu i rozwoju
obejmowa ma ocen wpywu zmian na czci skadowe i dostarczony wczeniej wyrb.
Naley prowadzi zapisy wynikw przegldu zmian oraz wszelkich koniecznych dziaa (patrz 4.2.4)
UWAGA Zmiany projektowania i rozwoju obejmuj wszystkie zmiany w trakcie cyklu ycia wyrobu (patrz 7.1.4).
7.4 Zakupy
7.4.1 Proces zakupu

7.4 Zakupy
7.4.1 Proces zakupu
Organizacja zapewni, e zakupiony wyrb spenia podane wymagania dotyczce zakupu. Rodzaj i zakres nadzoru nad
dostawc oraz kupowanego wyrobu zaley od wpywu kupowanego wyrobu na pniejsza realizacj wyrobu finalnego.
Organizacja powinna dokonywa oceny i wyboru dostawcw na podstawie ich zdolnoci dostarczania wyrobu zgodnego
z wymaganiami organizacji. Naley ustali kryteria wyboru, oceny i ponownej oceny. Naley prowadzi zapisy wynikw ocen
i wszelkich niezbdnych dziaa wynikajcych z oceny (patrz 4.2.4).
UWAGA 1: Kupowane wyroby jw. obejmuj wszystkie wyroby i usugi, ktre maj wpyw na wymagania klienta takie jak usugi
montau, ustawiania kolejnoci, sortowania, przerbki oraz kalibracji.
UWAGA 2: W przypadku fuzji, wykupw, lub tworzenia pocze z dostawcami, organizacja dokona weryfikacji cigoci systemu
jakoci i jego skutecznoci.
7.4.1.1 Zgodno z przepisami
Wszystkie zakupione wyrobu lub materiay wykorzystywana w produkcji czci spenia maj wymagania obowizujcych
przepisw.
7.4.1.2 Rozwj systemu zarzdzania jakoci dostawcy
W celu zapewnienia zgodnoci z wymaganiami niniejszej Specyfikacji Technicznej organizacja prowadzi ma rozwj systemu
jakoci dostawcy. Pierwszym zadaniem zwizanym z realizacj tego celu jest osignicie [przez dostawc] zgodnoci z ISO
9001:2000.
UWAGA Ustalenie priorytetw dla dostawcw podlegajcych rozwojowi zaley od np. skutecznoci funkcjonowania dostawcy
w zakresie jakoci oraz wanoci dostarczanego wyrobu.
O ile inaczej nie zostao to okrelone przez klienta, dostawcy do organizacji powinni posiada certyfikacj akredytowanej strony
trzeciej na zgodno z ISO 9001:2000.
7.4.1.3 rda [zaopatrzenia] zatwierdzone przez klienta
Tam, gdzie zostao to okrelone w umowie (np. rysunek techniczny klienta, specyfikacja), organizacja bdzie dokonywa zakupu
wyrobw, materiaw lub usug z zatwierdzonych rde.

ISO/TS 16949:2002(E)
Wykorzystanie rde zaopatrzenia okrelonych przez klienta, wcznie z dostawcami oprzyrzdowania / urzdze pomiarowych,
nie zwalnia organizacji z odpowiedzialnoci za zapewnienie jakoci zakupionych wyrobw.
7 4.2 Informacje dotyczce zakupw

7 4.2 Informacje dotyczce zakupw
Informacje dotyczce zakupw powinny okrela wyrb, ktry ma zosta zakupiony, i odpowiednio do potrzeb, powinny
obejmowa:
a) wymagania dotyczce zatwierdzenia wyrobu, procedur, procesw i wyposaenia,

b) wymagania dotyczce kwalifikacji personelu, oraz
c) wymagania dotyczce systemu zarzdzania jakoci
Organizacja powinna zapewni adekwatno okrelonych wymaga odnonie zakupu przed zakomunikowaniem ich dostawcy.
7.4.3 Weryfikacja zakupionego wyrobu

7.4.3 Weryfikacja zakupionego wyrobu
Organizacja ustanowi i wdroy dziaania kontrolne lub inne niezbdne dziaania niezbdne do zapewnienia, e zakupiony wyrb
spenia podane wymagania dotyczce zakupu.
Jeli organizacja lub jej klient zamierza przeprowadzi weryfikacj u dostawcy, wwczas organizacja w informacjach
dotyczcych zakupw powinna poda odpowiednie ustalenia dotyczce metody weryfikacji oraz metod zwalniania wyrobu.
7.4.3.1 Jako wyrobu na wejciu
Organizacja dysponowa ma procesem zapewniania jakoci kupowanego wyrobu (patrz 7.4.3) z wykorzystaniem jednej lub kilku
z nastpujcych metod:
uzyskanie i ocena przez organizacj danych statystycznych;

inspekcja na wejciu i/lub badanie takie jak pobieranie prbek w oparciu o skuteczno funkcjonowania;
ocena lub audyty miejsc przeprowadzone przez drug lub trzeci stron, w przypadku jeli czy si bd z zapisami na
temat akceptacji jakoci dostarczanego wyrobu;
ocena czci przeprowadzona przez wyznaczone laboratorium;
inna metoda uzgodniona z klientem.
7.4.3.2 Nadzorowanie dostawcy
Skuteczno funkcjonowania dostawcy podlega nadzorowaniu przy zastosowaniu nastpujcych wskanikw:
jako dostarczanych czci;

zakcenia u klienta, wczajc w to zwroty z terenu [od uytkownikw];
skuteczno w zakresie realizacji harmonogramu dostaw (wczajc w to przypadki wysyek specjalnych);
powiadomienie klienta o statusie specjalnym zwizane z problemami jakociowymi lub problemami z dostaw.
Organizacja zobowizana jest promowa nadzorowanie przez dostawc jego procesw produkcyjnych.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.5 Produkcja i dostarczanie usug
7.5.1 Nadzorowanie produkcji i dostarczania usug

7.5 Produkcja i dostarczanie usug
7.5.1 Nadzorowanie produkcji i dostarczania usug
Organizacja powinna planowa i prowadzi produkcj i dostarczanie usug w warunkach nadzorowanych. Warunki nadzorowane,
gdy ma to zastosowanie, powinny obejmowa:
a) dostpno informacji, w ktrych okrelono waciwoci wyrobu,

b) dostpno instrukcji roboczych, jeli s niezbdne,
c) stosowanie waciwego wyposaenia,
d) dostpno i stosowanie wyposaenia do monitorowania i pomiarw,
e) wdroenie monitorowania i pomiarw, oraz
f) wdroenie dziaa zwizanych ze zwolnieniem, dostaw oraz dziaa podejmowanych po dostawie.
7.5.1.1 Plan kontroli
Organizacja:
opracuje plany kontroli (patrz zacznik A) na poziomie systemu, podsystemu, podzespou i/lub materiau dla dostarczanego
wyrobu, wczajc w to [plany kontroli] dla procesw wykorzystywanych do produkcji materiaw jak rwnie czci
masowych, oraz
dysponowa planem kontroli dla fazy poprzedzajcej produkcj oraz dla produkcji, ktre uwzgldniaj dane wyjciowe
z FMEA Projektu oraz FMEA Procesu produkcji,
Plan kontroli powinien:
zawiera list mechanizmw kontrolnych wykorzystywanych do kontroli procesu,

zawiera metody nadzorowania mechanizmw kontrolnych wykorzystywanych w odniesieniu do charakterystyk specjalnych
(patrz 7.3.2.3) okrelonych zarwno przez klienta jak i organizacj,
zawiera informacje wymagane przez klienta, jeli taki wymg okrelono, oraz
inicjowa okrelony plan reagowania (patrz 8.2.3.1) na wypadek, gdy proces stanie si niestabilny lub nie bdzie wykazywa
zdolnoci statystycznej.
Plany kontroli podlegaj przegldowi i aktualizacji w przypadku, gdy wystpi jakakolwiek zmiana majca wpyw na wyrb, proces
produkcji, pomiar, logistyk, rda zaopatrzenia lub FMEA (patrz 7.1.4).
UWAGA: Po przeprowadzeniu przegldu lub aktualizacji planu kontroli wymagane moe by uzyskanie zatwierdzenia ze strony
klienta.
7.5.1.2 Instrukcje robocze
Organizacja przygotuje udokumentowane instrukcje robocze dla wszystkich pracownikw odpowiedzialnych za obsug
procesw. Instrukcje te bd dostpne na stanowisku roboczym.
Instrukcje e opiera si maj na takich rdach jak plan jakoci, plan kontroli oraz proces realizacji wyrobu.
7.5.1.3 Weryfikacja nastaw
Nastawy kadorazowo podlegaj weryfikacji w taki sposb, jak to ma miejsce przy pierwszym uruchomieniu, zmianie materiau,
zmianie zlecenia produkcji.

ISO/TS 16949:2002(E)
Instrukcje robocze maj by dostpne dla personelu przeprowadzajcego nastawy. Tam, gdzie ma to zastosowanie organizacja
bdzie wykorzystywa metody statystycznej weryfikacji.
UWAGA: Zaleca si przeprowadzanie porwnania z ostatni wyprodukowan czci.
7.5.1.4 Konserwacja zapobiegawcza i przewidujca
Organizacja dokona identyfikacji kluczowego wyposaenia [sprztu] do prowadzenia procesu oraz zapewni zasoby dla
konserwacji maszyn / sprztu oraz opracuje skuteczny planowy system penej konserwacji zapobiegawczej. Wymaga si aby
system obejmowa co najmniej:
planowane czynnoci konserwacyjne,

pakowanie oraz zabezpieczanie wyposaenia, oprzyrzdowania oraz urzdze pomiarowych,
dostpno czci zamiennych dla kluczowego sprztu produkcyjnego,
dokumentowanie, ocen oraz doskonalenie celw zapobiegania jakoci.
W celu cigej poprawy efektywnoci oraz wydajnoci sprztu produkcyjnego organizacja stosowa bdzie metody konserwacji
przewidujcej.
7.5.1.5 Zarzdzanie oprzyrzdowaniem produkcyjnym
Organizacja zapewni zasoby dla dziaa obejmujcych projektowanie, wytwarzanie oraz weryfikacj oprzyrzdowania
i przyrzdw pomiarowych.
Organizacja ustanowi i wdroy system zarzdzania oprzyrzdowaniem obejmujcy:
rodki i personel konserwacji i naprawy,

magazynowanie oraz odtwarzanie [stanu],
nastawy,
programy wymiany oprzyrzdowania dla oprzyrzdowania podlegajcego zuyciu,
dokumentacj zmiany konstrukcji oprzyrzdowania, wcznie z poziomem zmiany technicznej,
dokumentacj zmiany i oraz aktualizacj dokumentacji,
oznaczanie oprzyrzdowania okrelajce status [oprzyrzdowania] taki jak: produkcja, naprawa lub usuwanie,
Organizacja wdroy system ledzenia oraz zapewniania informacji zwrotnej dotyczcej tych dziaa w przypadku, gdy prace
te s zlecane podmiotom poza organizacj [outsourcing].
UWAGA Wymaganie to dotyczy take dostpnoci oprzyrzdowania sucego [do produkcji] serwisowych czci
samochodowych.
7.5.1.6 Harmonogramowanie produkcji
Harmonogram produkcji ustala si w taki sposb, aby speni wymagania klienta, takie jak [produkcja w trybie] Just-In-Time,
wsparte przez system informacyjny, ktry umoliwia dostp do informacji o produkcji na kluczowych etapach procesu i jest
regulowany przez zamwienia.
7.5.1.7 Informacja zwrotna z serwisu
Naley ustanowi i realizowa proces podawania informacji na temat zastrzee serwisu wobec produkcji, inynierii oraz
projektowania.
UWAGA Celem wprowadzenia zapisu zastrzee serwisu do tego elementu byo zapewnienie aby organizacja bya wiadoma
niezgodnoci jakie wystpuj poza organizacj.
7.5.1.8 Umowa serwisowa z klientem
W przypadkach, gdzie istnieje umowa serwisowa z klientem organizacja dokona weryfikacji skutecznoci:
wszystkich centrw serwisowych organizacji,

oprzyrzdowania do celw specjalnych oraz sprztu pomiarowego,
szkolenia personelu serwisu.
ISO/TS 16949:2002(E)
7.5.2 Walidacja procesw produkcji i dostarczania usugi

7.5.2 Walidacja procesw produkcji i dostarczania usugi
Organizacja powinna przeprowadza walidacj kadego procesu produkcji i procesu dostarczania usugi, w przypadkach gdy
wynikw nie mona zweryfikowa poprzez monitorowanie lub pomiar. Dotyczy to wszystkich procesw gdzie wady ujawniaj si
dopiero w trakcie uytkowania wyrobu lub po wykonaniu usugi.
Walidacja powinna wykaza zdolno tych procesw do osigania zaplanowanych wynikw.
Organizacja powinna ustanowi dla tych procesw, jeli ma to zastosowanie:
a) okrelone kryteria dotyczce przegldu i zatwierdzenia procesw,

b) zatwierdzenie wyposaenia i kwalifikacji personelu,
c) stosowanie okrelonych metod i procedur,
d) wymagania dotyczce zapisw (patrz 4.2.4), oraz
e) ponownej walidacji.
7.5.2.1 Walidacja procesw produkcji i dostarczania usugi informacje dodatkowe
Wobec procesw produkcji i nadzoru serwisu zastosowanie maj wymagania punktu 7.5.2
7.5.3 Identyfikacja i ledzenie przebiegu

7.5.3 Identyfikacja i ledzenie przebiegu
Tam, gdzie ma to zastosowanie, organizacja przez cay czas realizacji wyrobu powinna identyfikowa wyrb w odpowiedni
sposb.
Organizacja powinna identyfikowa status wyrobu w odniesieniu do wymaga dotyczcych monitorowania i pomiarw.
W przypadkach, gdzie wymagane jest zapewnienie moliwoci ledzenia przebiegu, organizacja bdzie kontrolowa i prowadzi
zapisy dotyczce jednoznacznej identyfikacji wyrobu (patrz 4.2.4)
UWAGA W niektrych sektorach przemysu, sposobem na zapewnienie identyfikacji i moliwoci ledzenia przebiegu jest
zarzdzanie konfiguracj.
UWAGA Lokalizacja wyrobu w przebiegu produkcji nie stanowi wykazania statusu kontroli i badania, o ile nie jest to oczywiste
w takich przypadkach jak ma to miejsce np. w procesie produkcji ze zautomatyzowanym transferem [wyrobu]. Dopuszcza si
alternatywy jeli status zosta w sposb jednoznaczny zidentyfikowany, udokumentowany i spenia swoj rol.
7.5.3.1 Identyfikacja i ledzenie przebiegu informacje dodatkowe
Sowa tam gdzie ma to zastosowanie w punkcie 7.5.3 powyej nie maj zastosowania.

ISO/TS 16949:2002(E)
7.5.4 Wasno klienta

7.5.4 Wasno klienta
Organizacja zobowizana jest sprawowa piecz nad wasnoci klienta, w czasie gdy znajduje si ona pod nadzorem
organizacji lub gdy jest przez ni uywana. Organizacja powinna identyfikowa, weryfikowa, chroni i zabezpiecza wasno
klienta dostarczon w celu uycia lub wczenia w wyrb. Jeeli wasno klienta zostanie zagubiona, uszkodzona lub z innego
powodu uznana za nieprzydatn do uytku, wwczas naley poinformowa o tym klienta i naley prowadzi zapisy [w tym
zakresie] (patrz 4.2.4).
UWAGA wasno klienta moe obejmowa wasno intelektualn.
UWAGA Element ten obejmuje opakowania zwrotne nalece do klienta
7.5.4.1 Oprzyrzdowanie produkcyjne nalece do klienta
Oprzyrzdowanie nalece do klienta oraz oprzyrzdowanie i sprzt produkcyjny, badawczy powinien by oznaczony w sposb
trway tak aby widoczna bya jego przynaleno oraz aby moga by ona [na tej podstawie] okrelona.
7.5.5 Zabezpieczanie wyrobu

7.5.5 Wasno klienta
Organizacja powinna zabezpiecza zgodno wyrobu podczas wewntrznego procesu przetwarzania i dostarczania wyrobu do
miejsca przeznaczenia. Zabezpieczanie zgodnoci wyrobu powinno obejmowa identyfikacj, przemieszczanie wyrobu,
pakowanie, przechowywanie i ochron. Zabezpieczenie powinno take dotyczy czci skadowych wyrobu.
7.5.5.1 Magazynowanie i zapasy
W celu wykrycia pogarszania si jakoci wyrobu, stan wyrobu na skadzie poddawany jest ocenie w odpowiednio zaplanowanych
odstpach.
Organizacja zobowizana jest stosowa system zarzdzania zapasami w celu optymalizacji rotacji zapasw w czasie oraz
zapewni zasady rotacji jak np. pierwsze przyszo, pierwsze wyszo (FIFO). Wyroby zbdne powinny by nadzorowane
w podobny sposb jak ma to miejsce w przypadku wyrobw niezgodnych.
7.6 Nadzorowanie wyposaenia do nadzorowania i pomiarw

7.6 Nadzorowanie wyposaenia do nadzorowania i pomiarw
Organizacja powinna okreli nadzorowanie i pomiary, ktre naley wykona oraz wyposaenie do nadzorowania i pomiarw,
ktre jest niezbdne do dostarczenia dowodu zgodnoci wyrobu z okrelonymi wymaganiami (patrz 7.2.1).
Organizacja ustanowi procesy w celu zapewnienia, e nadzorowanie i pomiary mog by i s wykonywane w sposb, ktry jest
spjny z wymaganiami dotyczcymi nadzorowania i pomiarw.
Tam gdzie niezbdne jest zapewnienie wiarygodnych wynikw, wyposaenie pomiarowe naley:
a) kalibrowa lub sprawdza przed uyciem lub w okrelonych odstpach czasu wedug wzorcw jednostek miary
wzorcowanych na pastwowych wzorcach jednostek miary lub, jeeli nie ma takich wzorcw, naley prowadzi zapisy
dotyczce zastosowanej podstawy kalibracji lub sprawdzania,
b) nastawia lub ponownie nastawia jeeli jest to niezbdne,
c) identyfikowa, tak aby umoliwi okrelenie statusu kalibracji,
d) zabezpieczy przed regulacjami, ktre mogyby uniewani wyniki pomiaru,
e) chroni przed uszkodzeniem i pogorszeniem stanu podczas przemieszczania konserwacji i przechowywania.
ISO/TS 16949:2002(E)
Dodatkowo, gdy wyposaenie okae si niezgodne z wymaganiami, organizacja powinna oceni i zarejestrowa wiarygodno
wczeniejszych wynikw pomiarw. Organizacja powinna podj odpowiednie dziaania w odniesieniu do wyposaenia
i wszystkich wyrobw, ktrych dotyczyy pomiary. Naley prowadzi zapisy wynikw wzorcowania i sprawdzania (patrz 4.2.4).
W przypadku jeeli do nadzorowania i pomiaru podanych wymaga wykorzystywane jest oprogramowanie komputerowe,
wwczas naley potwierdzi spenienie przez to oprogramowanie wymaga zwizanych z przewidywanym zastosowaniem.
Naley tego dokona przed przystpieniem do uytkowania oprogramowania i powtarza, jeeli to niezbdne.
UWAGA Patrz wytyczne ISO 10012-1 oraz ISO 10012-2.
UWAGA 2: Wymaganie c) powyej spenione jest poprzez zastosowanie numeru powizanego z zapisem dotyczcym kalibracji
urzdzenia.
7.6.1 Analiza systemw pomiarowych
W celu przeanalizowania odchylenia wystpujcego w wynikach uzyskanych przy zastosowaniu kadego rodzaju wyposaenia
do przeprowadzania pomiarw i bada naley przeprowadzi analizy statystyczne. Wymaganie to dotyczy systemw
pomiarowych podanych w planie kontroli. Zastosowane metody analityczne oraz kryteria zatwierdzania powinny by zgodne
z podanymi w podrcznikach klienta, ktre dotyczc analizy systemw pomiarowych. O ile uzyskana zostanie zgoda klienta,
dopuszcza si stosowanie innych metod analitycznych i kryteriw akceptacji.
7.6.2 Zapisy dotyczce kalibracji
Zapisy dotyczce kalibracji dla wszystkich urzdze pomiarowych oraz sprztu do przeprowadzania bada i pomiarw,
wczajc w to urzdzenia pomiarowe nalece do klienta i pracownikw, obejmowa maj:
identyfikacj sprztu, wczajc w to wzorzec pomiaru wedug ktrego przeprowadzana jest kalibracja sprztu,
aktualizacj nastpujc po zmianie technicznej,
wszelkie odczyty wykraczajce poza specyfikacj, uzyskane przy kalibracji / sprawdzeniu,
ocen wpywu warunkw wykraczajcych poza specyfikacj,
stwierdzenie zgodnoci ze specyfikacj po przeprowadzeniu kalibracji / weryfikacji, oraz
powiadomienie klienta w przypadku wysyki wyrobu lub materiau podejrzanego o niezgodno.
7.6.3 Wymagania laboratoryjne
7.6.3.1 Laboratorium wewntrzne
Wewntrzne laboratorium organizacji powinno posiada okrelenie zakresu. Zakres powinien obejmowa zdolno laboratorium
do przeprowadzania wymaganych usug kontroli, badania lub kalibracji. Zakres laboratorium powinien by uwzgldniony
w dokumentacji systemu zarzdzania jakoci. Laboratorium ma spenia wymagania techniczne obejmujce.
adekwatno procedur laboratoryjnych,

kwalifikacje personelu laboratoryjnego przeprowadzajcego badania,
badanie towaru(-w),
moliwo przeprowadzania tych bada w sposb prawidowy, zgodnie z odpowiedni norm procesow (np. ASTM,
EN itp), oraz,
przegld zwizanych zapisw dotyczcych jakoci.
UWAGA W celu potwierdzenia zgodnoci laboratorium wewntrznego z niniejszym wymaganiem moe by wykorzystana
akredytacja [laboratorium] wg normy ISO/IEC 17025, jednake nie jest ona obowizkowa.
7.6.3.2 Laboratorium zewntrzne
Zewntrzne / dziaajce na zasadach komercyjnych / niezalene laboratorium wiadczce na rzecz organizacji usugi kontroli,
badania lub kalibracji powinno posiada okrelony zakres laboratorium obejmujcy zdolno przeprowadzania wymaganych
usug kontroli, badania lub kalibracji oraz:

ISO/TS 16949:2002(E)
powinny istnie dowody potwierdzajce, e laboratorium zewntrzne jest akceptowane przez klienta, lub
laboratorium to powinno posiada akredytacj zgodnie z ISO/IEC 17025 lub odpowiednikiem krajowym.
UWAGA 1 Dowodem takim moe by np. ocena przeprowadzona przez klienta lub przez drug stron zatwierdzon przez
klienta potwierdzajca, e laboratorium spenia wymagania ISO/IEC 17025 lub krajowego odpowiednika.
UWAGA 2 W przypadkach, gdy kwalifikowane laboratorium nie jest dostpne dla okrelonego elementu urzdzenia, usugi
kalibracji mog by przeprowadzane przez producenta urzdzenia. W takich przypadkach organizacja zapewni, e spenione
zostay wymagania okrelone w punkcie 7.6.3.1.
8 Pomiary, analiza i doskonalenie
8.1 Postanowienia oglne

7 Pomiary, analiza i doskonalenie
8.1 Postanowienia oglne
Organizacja powinna zaplanowa i wdroy procesy monitorowania, pomiaru, analizy i doskonalenia potrzebne do:
a) wykazania zgodnoci wyrobu,

b) zapewnienia zgodnoci systemu zarzdzania jakoci, oraz
c) cigego doskonalenia skutecznoci systemu zarzdzania jakoci.
Powysze obejmuje okrelenie metod moliwych do zastosowania, w tym technik statystycznych, oraz zakresu ich stosowania.
8.1.1 Identyfikacja narzdzi statystycznych
Podczas wczesnego planowania jakoci naley okreli odpowiednie techniki statystyczne dla kadego procesu i uwzgldni je
w planie kontroli.
8.1.2 Znajomo podstawowych zagadnie statystycznych
Podstawowe zagadnienia takie jak odchylenie, kontrola (stabilno), zdolno procesu i przeregulowanie powinny by
zrozumiae i stosowane w caej organizacji.
8.2 Nadzorowanie i pomiary
8.2.1 Zadowolenie klienta

8.2 Nadzorowanie i pomiary
8.2.1 Zadowolenie klienta
Jako jeden z miernikw funkcjonowania systemu zarzdzania jakoci organizacja powinna nadzorowa informacje dotyczce
percepcji klienta co do tego, czy organizacja spenia wymagania klienta. Naley okreli metody uzyskiwania i wykorzystywania
tych informacji.
UWAGA Naley uwzgldnia zarwno klientw wewntrznych jaki zewntrznych
8.2.1.1 Zadowolenie klienta informacje uzupeniajce
Zadowolenie klienta z organizacji nadzorowane jest przez cig ocen skutecznoci procesw realizacji [wyrobu]. Wskaniki
skutecznoci funkcjonowania powinny by oparte na danych obiektywnych i powinny obejmowa, lecz nie ogranicza si do:

ISO/TS 16949:2002(E)
skutecznoci w zakresie jakoci dostarczonych czci,

zakce u klienta wczajc w to awarie wystpujce w terenie [podczas uytkowania],
skutecznoci w zakresie realizacji harmonogramu dostaw (z uwzgldnieniem wypadkw dostaw nadzwyczajnych),
powiadamiania klienta o specjalnym statusie w zwizku z problemami w zakresie jakoci lub dostaw.
Organizacja zobowizana jest monitorowa skuteczno procesw produkcji aby dowie zgodnoci z wymaganiami klienta
w zakresie jakoci wyrobu oraz efektywnoci procesu.
8.2.2 Audyt wewntrzny

8.2.2 Audyt wewntrzny
Organizacja powinna przeprowadza audyty wewntrzne w zaplanowanych odstpach czasu w celu okrelenia, czy system
zarzdzania jakoci:
a) jest zgodny z zaplanowanymi ustaleniami (patrz 7.1), z wymaganiami okrelonymi w niniejszej normie midzynarodowej
oraz z wymaganiami systemu zarzdzania jakoci ustanowionym przez organizacj, oraz
b) jest skutecznie wdroony i stosowany.
Program audytu naley zaplanowa biorc pod uwag status i wano procesw oraz obszarw poddawanych audytowi, jak
te wyniki wczeniejszych audytw. Naley okreli kryteria audytu, jego zakres, czsto i metody. Wybr audytorw i sposb
przeprowadzania audytw powinny zapewnia obiektywno i bezstronno procesu audytu. Audytorzy nie powinni audytowa
wasnej pracy.
Odpowiedzialno i wymagania dotyczce planowania i przeprowadzania audytw oraz przedstawiania wynikw i prowadzenia
zapisw (patrz 4.2.4) powinny zosta okrelone w udokumentowanej procedurze.
Kierownictwo odpowiedzialne za obszar podlegajcy audytowi powinno zapewni, aby bez nieuzasadnionego opnienia
podjto dziaania dotyczce wyeliminowania stwierdzonych niezgodnoci i ich przyczyn. W ramach dziaa poaudytowych naley
prowadzi weryfikacj podjtych dziaa i przedstawia wyniki weryfikacji (patrz 8.5.2).
UWAGA Patrz wytyczne ISO 10011-1, ISO 10011-2 oraz ISO 10011-3.
8.2.2.1 Audyt systemu zarzdzania jakoci
W celu zweryfikowania zgodnoci z niniejsz Specyfikacj Techniczn oraz wszelkimi dodatkowymi wymaganiami systemu
zarzdzania jakoci organizacja przeprowadzi audyt swojego systemu zarzdzania jakoci.
8.2.2.2 Audyt procesu produkcji
Organizacja przeprowadzi audyt kadego procesu produkcji w celu okrelenia jego efektywnoci.
8.2.2.3 Audyt wyrobu
Z ustalon czstotliwoci organizacja przeprowadza bdzie audyt wyrobw na odpowiednich etapach produkcji oraz dostaw
w celu weryfikacji zgodnoci ze wszystkimi okrelonymi wymaganiami, takimi jak wymiary wyrobu, funkcjonalno, opakowanie,
oznakowanie etykietami.
8.2.2.4 Plany audytw wewntrznych
Audyty wewntrzne powinny obejmowa wszystkie procesy zwizane z zarzdzaniem jakoci oraz wszystkie dziaania oraz
zmiany. Terminy przeprowadzania audytw wewntrznych powinny by ustalone zgodnie z planem rocznym.

ISO/TS 16949:2002(E)
W przypadku wystpowania niezgodnoci lub reklamacji ze strony klienta, czsto przeprowadzania audytu powinna by
odpowiednio zwikszona.
UWAGA Dla kadego audytu naley wykorzysta szczegowe listy kontrolne.
8.2.2.5 Kwalifikacje audytorw wewntrznych
Organizacja powinna dysponowa audytorami wewntrznymi, ktrzy posiadaj kwalifikacje do przeprowadzania audytu
[speniania] wymaga niniejszej Specyfikacji Technicznej (patrz 6.2.2.2).
8.2.3 Nadzorowanie i pomiar procesw

8.2.3 Nadzorowanie i pomiar procesw
Organizacja stosowa ma odpowiednie metody nadzorowania oraz, gdy to ma zastosowanie, metody pomiarw procesw
systemu zarzdzania jakoci. Metody te powinny wykaza zdolno procesw do osigania zaplanowanych wynikw. Jeeli
zaplanowane wyniki nie s osigane, wwczas w celu zapewnienia zgodnoci wyrobu naley dokona korekt oraz podj, tam
gdzie ma to zastosowanie, dziaania korygujce.
8.2.3.1 Nadzorowanie i pomiar procesw produkcji
Organizacja przeprowadzi analizy procesu w zakresie wszystkich nowych procesw produkcyjnych (wczajc w to monta lub
ustalanie kolejnoci) w celu sprawdzenia zdolnoci procesu oraz zapewnienia dodatkowych danych wejciowych dla kontroli
procesu. Wyniki analizy procesu zostan udokumentowane w specyfikacjach, tam gdzie ma to zastosowanie, rodkw produkcji
[oraz] instrukcjach pomiaru, badania i konserwacji. Dokumenty te obejmowa maj cele dla zdolnoci, niezawodnoci,
moliwoci konserwowania oraz dostpnoci w procesie produkcji jak rwnie kryteria akceptacji.
Organizacja zobowizana jest utrzymywa zdolno procesu lub skuteczno jego funkcjonowania zgodnie z tym, co zostao
podane przez klienta w wymaganiach dotyczcych procesu [wytwarzania] czci. Organizacja zapewni, e plan kontroli oraz
schemat przebiegu procesu s wdroone, wczajc w to zgodno z okrelonymi [przez klienta]:
technikami pomiarowymi,
planami pobierania prbek,
kryteriami akceptacji,
planami reagowania w przypadkach, gdy kryteria akceptacji nie s spenione.
Istotne zdarzenia w procesie, takie jak zmiana oprzyrzdowania, naprawa maszyny itp. naley odnotowywa w kartach kontroli.
Organizacja inicjuje odpowiedni plan reagowania na podstawie planu kontroli odnonie charakterystyk, ktre s albo niestabilne
albo nie wykazuj zdolnoci. Plany reagowania obejmowa maj wstrzymanie wyjcia z procesu oraz 100% kontrol,
odpowiednio do potrzeb. Nastpnie, organizacja realizuje plan dziaa korygujcych, wskazujc okrelone terminy oraz
przydzielone zakresy odpowiedzialnoci, tak aby zapewni osignicie stabilnoci proces i waciwej zdolnoci. Plany podlegaj
przegldowi i s zatwierdzane przez klienta gdy jest to wymagane.
Organizacja prowadzi ma zapisy dotyczce dat, od ktrych obowizuj zmiany procesu.

ISO/TS 16949:2002(E)
8.2.4 Nadzorowanie i pomiar wyrobu

8.2.4 Nadzorowanie i pomiar wyrobu
Organizacja powinna nadzorowa i mierzy waciwoci wyrobu w celu weryfikacji, czy zostay spenione wymagania dotyczce
wyrobu. Naley to przeprowadza na odpowiednich etapach procesu realizacji wyrobu zgodnie z zaplanowanymi ustaleniami
(patrz 7.1).
Naley utrzymywa dowd spenienia kryteriw akceptacji. Zapisy powinny wskazywa osob (osoby) uprawnion (uprawnione)
do zwolnienia wyrobu (patrz 4.2.4).
Zwolnienie wyrobu i wykonanie usugi nie powinno nastpi dopki zaplanowane ustalenia (patrz 7.1) nie zostan zrealizowane
w sposb zadowalajcy, chyba, e inna decyzja zostaa zatwierdzona przez uprawnion osob i, o ile ma to zastosowanie, przez
klienta.
UWAGA: Dokonujc wyboru metod pomiarowych majcych na celu zapewnienie, e wyroby s zgodne z wymaganiami
wewntrznymi i zewntrznymi, organizacja powinna wzi pod uwag rodzaje charakterystyk wyrobu, okrelajc:
rodzaje pomiaru
odpowiednie metody pomiaru, oraz
wymagane zdolnoci oraz umiejtnoci.
8.2.4.1 Kontrola rozmieszczenia oraz badanie funkcjonalnoci
Kontrol rozmieszczenia oraz sprawdzenie funkcjonalnoci majcego zastosowanie materiau technicznego klienta oraz norm
skutecznoci funkcjonowania naley przeprowadza dla wszystkich wyrobw z odpowiedni czstoci podan w planach
kontroli. Wyniki powinny by dostpne do przegldu przez klienta.
UWAGA Kontrol rozmieszczenia stanowi peny pomiar wszystkich wymiarw czci przedstawionych w zapisach dotyczcych
projektu.
8.2.4.2. Pozycje, w przypadku ktrych istotny jest wygld
Organizacje produkujce czci, ktre zostay okrelone przez klienta jako pozycje, dla ktrych istotny jest wygld, zapewni:
odpowiednie zasoby, wczajc w to owietlenie dla potrzeb przeprowadzania oceny,

wzorce koloru, ziarnistoci, poysku, poysku metalicznego, tekstury, wyrazistoci obrazu (DOI), odpowiednio do potrzeb,
konserwacj oraz nadzorowanie wzorcw wygldu oraz sprztu wykorzystywanego do oceny,
sprawdzenie, czy personel przeprowadzajcy ocen wygldu posiada odpowiednie do tego kwalifikacje.
8.3 Nadzorowanie wyrobu niezgodnego

8.3 Nadzorowanie wyrobu niezgodnego
Organizacja zapewni zidentyfikowanie wyrobu niezgodnego z wymaganiami i jego nadzorowanie tak, aby zapobiec jego
niezamierzonemu uyciu lub dostawie. Nadzr i zwizan z tym odpowiedzialno i uprawnienia dotyczce postpowania
z wyrobem niezgodnym naley okreli w udokumentowanej procedurze.
Organizacja powinna postpowa z wyrobem niezgodnym wykorzystujc jeden lub kilka sposobw podanych poniej:
a) podjcie dziaania w celu wyeliminowania stwierdzonych niezgodnoci,

b) dopuszczenie do uytkowania, zwolnienie lub przyjcie w ramach zezwolenia udzielonego przez osob uprawnion i, gdy
ma to zastosowanie, przez klienta
c) podjcie dziaania w celu uniemoliwienia jego pierwotnie zamierzonego wykorzystania lub zastosowania.

ISO/TS 16949:2002(E)
Naley utrzymywa zapisy dotyczce charakteru niezgodnoci wczajc w to podejmowane w nastpstwie dziaania, w tym
udzielone zezwolenia (patrz 4.2.4).
Jeeli wyrb niezgodny zostanie poprawiony, naley podda go ponownej weryfikacji celu wykazania zgodnoci z wymaganiami.
Jeeli wyrb niezgodny zosta wykryty po dostawie lub po rozpoczciu jego uytkowania, organizacja podejmie dziaania
odpowiednie do rzeczywistych lub potencjalnych skutkw niezgodnoci.
8.3.1 Kontrolowanie wyrobu niezgodnego informacje dodatkowe
Wyrb, o statusie niezidentyfikowanym lub statusie podejrzany naley klasyfikowa jako wyrb niezgodny (patrz 7.5.3).
8.3.2 Kontrolowanie wyrobu poddanego przerbce
Odpowiedni personel powinien mie dostp oraz powinien stosowa instrukcj dotyczc przerbki, wczajc w to wymagania
w zakresie ponownej kontroli.
8.3.3 Informowanie klienta
W przypadku wysyki wyrobu niezgodnego naley niezwocznie powiadomi o tym klientw.
8.3.4 Zwolnienie ze strony klienta
Zawsze w przypadku, gdy wyrb lub proces produkcji jest odmienny od zatwierdzonego w danej chwili, przed przystpieniem do
dalszych prac organizacja uzyska zwolnienie ze strony klienta lub jego zgod na odstpstwo.
Organizacja prowadzi bdzie zapisy okrelajce kocowy termin obowizywania lub ilo, przy ktrej wygasa autoryzacja
klienta. W przypadku wyganicia autoryzacji organizacja zapewni take zgodno z pocztkow lub nastpujcymi po niej
specyfikacjami i wymaganiami. Materia, ktry zosta wysany na podstawie autoryzacji zostanie w odpowiedni sposb
oznakowany na kadym pojemniku wysykowym.
Wymaganie to dotyczy take wyrobw zakupionych. Organizacja zapewni zgodno ze wszelkimi wnioskami ze strony klientw
przed dokonaniem przedoenia do klienta.
8.4 Analiza danych

8.4 Analiza danych
Organizacja powinna okreli, zbiera i analizowa odpowiednie dane w celu wykazania, e system zarzdzania jakoci jest
odpowiedni i efektywny oraz w celu oceny moliwoci prowadzenia cigego doskonalenia skutecznoci systemu zarzdzania
jakoci. Naley uwzgldni dane bdce wynikiem nadzorowania i pomiaru oraz dane pochodzce z innych istotnych rde.
Analiza danych powinna dostarczy informacje dotyczce:
a) zadowolenia klienta (patrz 8.2.1),

b) zgodnoci z wymaganiami dotyczcymi wyrobu (patrz 7.2.1),
c) charakterystyk i trendw procesw i wyrobw, cznie z moliwociami prowadzenia dziaa zapobiegawczych, oraz
d) dostawcw.

ISO/TS 16949:2002(E)
8.4.1 Analiza i wykorzystanie danych
Trendy w zakresie jakoci i skutecznoci operacyjnej naley porwnywa z postpem ku celom jakoci, co powinno prowadzi
do dziaa wspierajcych:
opracowanie priorytetw szybkiego rozwizywania problemw klienta,

okrelanie kluczowych trendw i korelacji dotyczcych klienta w celu wsparcia przegldu statusu, podejmowania decyzji
oraz planowania dugoterminowego,
system informacyjny dla potrzeb terminowego skadania raportw zawierajcych informacje dotyczce wyrobu, ktre
wynikaj z uytkowania,
UWAGA Dane naley porwnywa z informacjami na temat konkurentw i/lub odpowiednimi kategoriami porwnawczymi
[benchmarkami].
8.5 Doskonalenie
8.5.1 Cige doskonalenie

8.5 Doskonalenie
8.5.1 Cige doskonalenie
Organizacja powinna cigle doskonali skuteczno systemu zarzdzania jakoci poprzez wykorzystanie polityki jakoci, celw
dotyczcych jakoci, wynikw audytw, analizy danych, dziaa korygujcych i zapobiegawczych oraz przegldu zarzdzania.
8.5.1.1 Cige doskonalenie organizacji
Organizacja okreli proces cigego doskonalenia (patrz aneks B ISO 9004:2000).
8.5.1.2 Doskonalenie procesu produkcji
Cige doskonalenie koncentrowa si ma na kontroli charakterystyk i redukcji odchyle charakterystyk oraz parametrw
procesu produkcji.
UWAGA 1 Charakterystyki kontrolne s dokumentowane w planie kontroli.
UWAGA 2 Cige doskonalenie jest wdraane w chwili, gdy procesy wykazuj zdolno i s stabilne lub gdy charakterystyki staj
si przewidywalne i speniaj wymagania klienta.
8.5.2 Dziaanie korygujce

8.5.2 Dziaanie korygujce
Organizacja podejmie dziaania eliminujce przyczyny niezgodnoci w celu zapobiegania ich powtrnemu wystpieniu. Dziaania
korygujce powinny by dostosowane do skutkw jakie powoduj napotkane niezgodnoci.
Naley ustanowi udokumentowan procedur w celu okrelenia wymaga dotyczcych:
a) przegldu niezgodnoci (w tym reklamacji klienta),

b) ustalania przyczyn niezgodnoci,
c) oceny potrzeby dziaa zapewniajcych, e niezgodnoci nie wystpi ponownie,

ISO/TS 16949:2002(E)
d) ustalania i wdraania niezbdnych dziaa,

e) zapisw wynikw podjtych dziaa (patrz 4.2.4), oraz
f) przegldu podjtych dziaa korygujcych.
8.5.2.1 Rozwizywanie problemw
Organizacja dysponowa ma zdefiniowanym procesem rozwizywania problemw, ktry prowadzi do identyfikacji przyczyny
gwnej oraz jej eliminacji.
Jeli istnieje okrelony przez klienta sposb rozwizywania problemw, organizacja zobowizana jest wykorzystywa ten
proces.
8.5.2.2 Zabezpieczanie przed bdami
Organizacja wykorzystywa bdzie metody zabezpieczania przed bdami w swoim procesie dziaa korygujcych.
8.5.2.3 Wpyw dziaania korygujcego
W odniesieniu do podobnych procesw i wyrobw, w celu wyeliminowania przyczyny niezgodnoci organizacja stosowa ma
dziaania korygujce oraz wdroone mechanizmy nadzorowania .
8.5.2.4 Badanie / analiza wyrobu odrzuconego
Organizacja przeprowadzi analiz czci odrzuconych przez zakady produkcyjne, jednostki techniczne oraz dealerw klienta.
Organizacja zminimalizuje czas cyklu tych procesw. Zapisy z tych analiz naley przechowywa i udostpnia na danie.
Organizacja przeprowadzi analiz i podejmie dziaania korygujce aby zapobiec powtrnemu [ich] wystpieniu.
UWAGA: Czas cyklu zwizany z analiz odrzuconego wyrobu powinien by spjny z okreleniem przyczyny gwnej, dziaaniem
korygujcym i nadzorowaniem skutecznoci wdroenia.
8.5.3 Dziaanie zapobiegawcze

8.5.3 Dziaanie zapobiegawcze
Organizacja okreli dziaania eliminujce przyczyny potencjalnych niezgodnoci aby zapobiec ich wystpieniu. Dziaania
zapobiegawcze powinny by wspmierne do skutkw potencjalnych problemw.
Ustanowiona bdzie udokumentowana procedura w celu zdefiniowania wymaga dla:
a) okrelania potencjalnych niezgodnoci i ich przyczyn,

b) oceny potrzeby dziaania w celu zapobieenia ponownemu wystpowaniu niezgodnoci,
c) okrelanie i wdroenie niezbdnych dziaa,
d) zapisy wynikw podjtych dziaa (patrz 4.2.4), oraz
e) przegldu podjtych dziaa zapobiegawczych.

ISO/TS 16949:2002(E)
Aneks A
(o charakterze normatywnym)
Plan kontroli
A.1 Faza planu kontroli
Plan kontroli powinien obejmowa trzy wyrane fazy, odpowiednio do potrzeb.
a) Faza prototypu: opis wymiarw, badania materiaw i funkcjonalnoci jakie wystpi podczas budowy prototypu. Dostawca
dysponowa ma planem kontroli prototypu jeli wymaga tego klient.
b) Faza poprzedzajca uruchomienie: opis wymiarw, badania materiaw i funkcjonalnoci jakie wystpi po budowie
prototypu oraz przed rozpoczciem penej produkcji. Faza poprzedzajca uruchomienie definiowana jest jako faza produkcji
w procesie realizacji wyrobu, ktrej przeprowadzenie moe by wymagane po budowie prototypu.
c) Produkcja: dokumentacja charakterystyk wyrobu/procesu, mechanizmw kontrolnych procesu, bada oraz systemw
pomiarowych, ktre wystpuj w trakcie produkcji masowej.
Dla kadej czci powinien istnie plan kontroli, jednake w wielu przypadkach, plany kontroli typoszeregu mog obejmowa
kilka podobnych czci wyprodukowanych przy zastosowaniu wsplnego procesu. Plany kontroli stanowi wyjcie planu jakoci.
A.2 Elementy planu kontroli
Dostawca opracuje plan kontroli, ktry zawiera co najmniej nastpujce elementy:
a) Dane oglne
- numer planu kontroli,

- dat przygotowania, oraz aktualizacji, jeli zostaa dokonana
- informacje od klienta (patrz wymagania klienta),
- nazwa dostawcy/oznaczenie miejsca,
- numer(y) czci,
- nazwa/opis czci,
- poziom zmiany technicznej,
- faza, ktrej plan dotyczy (prototyp, przed uruchomieniem, produkcja),
- gwna osoba kontaktowa,
- numer czci/etapu procesu,
- nazwa procesu/opis operacji,
b) Kontrola wyrobu
- charakterystyki specjalne zwizane z wyrobem,

- inne charakterystyki kontroli (numer, wyrb lub proces),
- specyfikacja/tolerancja,
c) Kontrola procesu
- parametry procesu,
- charakterystyki specjalne zwizane z procesem,
- maszyny, uchwyty, zamocowania, oprzyrzdowanie produkcyjne,
d) Metody
- technika pomiaru oceniajcego,

- zabezpieczenia przed bdami,
- wielko prbki oraz czstotliwo ich pobierania,
- metoda kontroli.
e) Plan reagowania i dziaania korygujce
- plan reagowania (zawarty lub przywoany)

- dziaanie korygujce.
ISO/TS 16949:2002(E)
Bibliografia
[1] ISO 9004:2000, Systemy zarzdzania jakoci wytyczne dotyczce doskonalenia skutecznoci funkcjonowania
[2] ISO 10011-1:1990, Wytyczne dotyczce przeprowadzania audytw systemw jakoci cz 1: Audyt 1)
[3] ISO 10011-2:1991, Wytyczne dotyczce przeprowadzania audytw systemw jakoci cz 2: Kryteria kwalifikacji
audytorw systemw jakoci 1)
[4] ISO 10011-3:1991, Wytyczne dotyczce przeprowadzania audytw systemw jakoci cz 3: Zarzdzanie
programami audytw 1)
[5] ISO 10012-1:1992, Wymagania zapewnienia jakoci dotyczce sprztu pomiarowego cz 1: System zatwierdzania
metrologicznego dla systemw pomiarowych
[6] ISO 10012-2:1997, Wymagania zapewnienia jakoci dotyczce sprztu pomiarowego cz 2: Wytyczne dla kontroli
procesw pomiarowych
[7] ISO/IEC 17025:1999, Wymagania oglne dotyczce kompetencji laboratoriw badawczych i kalibrujcych.2)
[8] Wytycz IATF dotyczce ISO/TS 16949:2002
1) Obecnie obowizujca aktualizacja to ISO 19011, Wytyczne dotyczce przeprowadzania audtyw systemw zarzdzania
jakoc i/lub zarzdzania rodowiskowego.
2) Wczeniej oznaczane jako Przewodnik 25 ISO/IEC.

ISO/TS 16949:2002(E)
ICS 3.120.10; 43.020
ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone

Iso-Ts 16949 PL

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Iso-Ts 16949 PL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SPECYFIKACJA ISO/TS

Systemy zarzdzania jakoci

Wymagania szczeglne w zakresie stosowania ISO 9001:2000

Zastrzeenie dotyczce plikw .pdf

Adobe jest znakiem handlowym Adobe Systems Incorporated.

International Organization for Standardization

International Automotive Oversight Bureau (IAOB)

Associazione Nazionale Fra Industrie Automobilistiche (ANFIA/Italy)

Comit des Constructeurs Franais d'Automobiles (CCFA/France)

Fdration des Industries des quipements pour Vhicules (FIEV/France)

Society of Motor Manufacturers and Traders (SMMT//UK)

Verband der Automobilindustrie - Qualittsmanagement Center (VDA-QMC /Germany)

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone ii

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone iii

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone iv

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone v

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone vi

Aneks A stanowi cz normatywn niniejszej specyfikacji technicznej.

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone vii

Szczegowych informacji na ten temat udzielaj nastpujce jednostki IATF:

Associazione Nazionale Fra Industrie Automobilistiche (ANFIA)

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone viii

0.2 Podejcie procesowe

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

a) zrozumienia i spenienia wymaga

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone ix

Wykonaj: wdroenie procesw.

Dziaaj: podejmowanie dziaa w celu cigego doskonalenia skutecznoci procesw.

Cige doskonalenie systemu

Czynnoci tworzce warto dodan

Rysunek 1 Model systemu zarzdzania jakoci opartego na procesach

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

0.3.1 Wytyczne IATF w zakresie ISO/TS 16949:2002

0.4 Zgodno z innymi systemami zarzdzania

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone xi

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone xii

Systemy zarzdzania jakoci wymagania szczeglne w zakresie stosowania

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone 1

Dopuszczalne wyczenia nie obejmuj projektowania procesu wytwarzania.

ISO 9000:2000, Systemy zarzdzania jakoci podstawy i terminologia.

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

W niniejszej normie midzynarodowej stosuje si terminy i definicje wystpujce w ISO 9000.

dostawca organizacja klient

3.1 Terminy i definicje majce zastosowanie w przemyle motoryzacyjnym

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone 2

4 System zarzdzania jakoci

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone 3

Organizacja zobowizana jest:

b) okreli sekwencj tych procesw i ich wzajemne oddziaywanie,

e) monitorowa, mierzy i analizowa te procesy, oraz

4.1.1 Wymagania oglne informacje dodatkowe

UWAGA Patrz take 7.4.1 oraz 7.4.1.3

4.2 Wymagania dotyczce dokumentacji

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

Dokumentacja systemu zarzdzania jakoci obejmowa ma:

a) udokumentowane deklaracje polityki jakoci i celw dotyczcych jakoci,

ISO 2002 wszelkie prawa zastrzeone 4

4.2.2 Ksiga jakoci

ISO9001:2000, Systemy zarzdzania jakoci wymagania

4.2.3 Nadzr nad dokumentacj