EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

FORMUA OD 2015
(NOWA MATURA)

JZYK POLSKI
POZIOM PODSTAWOWY

ZASADY OCENIANIA ROZWIZA ZADA

ARKUSZ MPO-P1

MAJ 2017
Uwaga: akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne speniajce warunki
zadania.

Zadanie 1. (02)
Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie wydzielonych przez siebie fragmentw [];
zawartych w nich informacji. 1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarwno jawne, jak
i ukryte [].

Schemat punktowania
2 p. poprawne przyporzdkowanie trzech pyta.
1 p. poprawne przyporzdkowanie dwch pyta.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Poprawna odpowied
Akapit Pytanie
3. b
4. e
7. d

Zadanie 2. (01)
Wymaganie oglne Wymaganie szczegowe
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie 1.5) wyrnia argumenty, kluczowe []
zawartych w nich informacji. twierdzenia w tekcie argumentacyjnym.

Schemat punktowania
1 p. poprawne wskazanie przyczyny.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Zaskakujca ocena wasnej twrczoci tu przed mierci.
Kontrast midzy dorobkiem pisarza a jego stosunkiem do swojej twrczoci.

Strona 2 z 17
Zadanie 3. (02)
Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu
danego tekstu, rozpoznaje zastosowane
w nim rodki jzykowe i ich funkcje
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
w tekcie;
zawartych w nich informacji.
3.4) rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu
([] ekspresywn []);
3.8) odrnia sownictwo neutralne od
emocjonalnego i wartociujcego.

Schemat punktowania
2 p. poprawne wskazanie czterech odpowiedzi.
1 p. poprawne wskazanie trzech odpowiedzi.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Poprawne odpowiedzi
1. TAK
2. TAK
3. NIE
4. TAK

Zadanie 4. (01)
Wymaganie oglne Wymaganie szczegowe
Umiejtno z III etapu edukacyjnego
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
3.6) rozrnia rodzaje zda zoonych
zawartych w nich informacji.
podrzdnie i wsprzdnie [] rozumie
ich funkcje.

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Poprawna odpowied
A2

Zadanie 5. (02)
Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie 1.1) odczytuje [] znaczenia wyrazw [];
zawartych w nich informacji. 3.1) analizuje i definiuje [] znaczenia
sw.

Strona 3 z 17
Schemat punktowania
2 p. cztery poprawne uzupenienia.
1 p. trzy poprawne uzupenienia.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Lp. Opis znaczenia Wyraz
Osoba popularna, znana, wzbudzajca powszechne
1. celebryta
zainteresowanie swoim yciem.

2. Osoba niezwyka, wyjtkowa, utalentowana. fenomen

3. Osoba wraliwa na pikno, znawca pikna. esteta

Czowiek obyty w towarzystwie, umiejcy si odpowiednio

4. wiatowiec
zachowa w kadej sytuacji.

Zadanie 6. (03)
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.
III. Tworzenie wypowiedzi
Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.5) wyrnia argumenty, kluczowe pojcia
i twierdzenia w tekcie argumentacyjnym,
dokonuje jego logicznego streszczenia.
Zdajcy:
1.7) wykonuje rne dziaania na tekcie
cudzym ([] streszcza []).

Schemat punktowania
3 p. ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie;
adekwatny poziom uoglnienia, streszczenie logicznie spjne, waciwa liczba sw.
2 p. ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie
ALE zaburzenia dotyczce poziomu uoglnienia LUB logicznej spjnoci streszczenia.
1 p. ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekcie;
ALE zaburzenia dotyczce poziomu uoglnienia ORAZ logicznej spjnoci streszczenia.
0 p. odpowied bdna LUB brak odpowiedzi.

Przykadowa odpowied
Ryszard Kozioek w tekcie Mj dziwny Sienkiewicz przyblia osob Henryka Sienkiewicza
i jego twrczo. Podkrela uznanie, jakim pisarz cieszy si wrd czytelnikw, oraz wpyw
noblisty na postrzeganie kultury polskiej na wiecie. Przedstawia swj projekt Zdziwi si
Sienkiewiczem w przekonaniu, e potrzebne s ponowna lektura dzie pisarza i nowe
spojrzenie na ich autora.

Strona 4 z 17
Zadanie 7. (01)
Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.
II. Analiza i interpretacja tekstw kultury.
Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
wydzielonych przez siebie fragmentw.
Zdajcy:
3.1) wykorzystuje w interpretacji elementy
znaczce dla odczytania sensu utworu [].

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Poprawna odpowied
1. NIE
2. TAK
3. NIE

Zadanie 8. (02)
Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie wydzielonych przez siebie fragmentw;
zawartych w nich informacji. potrafi objani ich sens [];
1.5) wyrnia argumenty, kluczowe pojcia
i twierdzenia [].

Schemat punktowania
2 p. poprawne rozwizanie obu czci zadania.
1 p. poprawne rozwizanie jednej czci zadania.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
a)
wpyw globalizacji na zanikanie kultur narodowych,
tendencja do zastpowania jzykw rodzimych powszechnie uywanymi,
wymieranie maych plemion,
brak szacunku dla tradycji,
jzyk istnieje tylko w odmianie mwionej.

b)
Negatywnie. Autor uwaa, e powinno si podejmowa dziaania zmierzajce do ochrony
rnorodnoci jzykw, bo dziki temu zachowuje si wiedz o wiecie.

Strona 5 z 17
Zadanie 9. (01)
Wymaganie oglne Wymaganie szczegowe
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
1.4) [] rozpoznaje zastosowane []
zawartych w nich informacji.
rodki jzykowe i ich funkcje w tekcie.

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Pytanie zawarte w 1. akapicie
peni funkcj kompozycyjn, czyli wprowadza w temat,
peni funkcj retoryczn, poniewa ma zainteresowa czytelnika tekstem,
skania do refleksji,
otwiera dyskurs,
sygnalizuje problem.

Uwaga.
Samo nazwanie funkcji, np. retoryczna, nie jest wystarczajce.

Zadanie 10. (01)

Wymagania oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
zawartych w nich informacji.
wydzielonych przez siebie fragmentw.
Zdajcy:
II. Analiza i interpretacja testw kultury. 3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu
konteksty [].

Schemat punktowania
1 p. okrelenie celu i poprawne uzasadnienie.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Autor chce podkreli wag problemu / uwypukli podobiestwo tych zjawisk,
uwiadamiajc odbiorcy, e zanikanie jzykw jest rwnie grone jak wymieranie gatunkw.
Porwnanie zostao uyte w celu zobrazowania ogromnej skali z pozoru bahego problemu.
Wymieranie gatunkw zwierzt i rolin zmniejsza nasze szanse na dokadne poznanie
otaczajcego nas wiata oraz jego historii tak samo jak zanikanie jzykw.

Uwaga.
W odpowiedzi musz by spenione dwa warunki: okrelenie celu i uzasadnienie.

Strona 6 z 17
Zadanie 11. (01)
Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie 1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
zawartych w nich informacji. wydzielonych przez siebie fragmentw;
potrafi objani ich sens [].

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Mowa ojczysta jest dla ludu Seri rdem wiadomoci posiadania wsplnych cech i poczucia
jednoci.
Dziki wasnemu jzykowi lud Seri pokazuje swoj niezaleno, wyjtkowo odrbno od
reszty mieszkacw Meksyku.

Zadanie 12. (01)

Wymaganie oglne Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [] oraz
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
wydzielonych przez siebie fragmentw;
zawartych w nich informacji.
1.4) [] rozpoznaje zastosowane []
rodki jzykowe i ich funkcje w tekcie.

Schemat punktowania
1 p. poprawna odpowied.
0 p. odpowied niepoprawna lub brak odpowiedzi.

Przykadowe odpowiedzi
Sprzeczno polega na tym, e jzykoznawcy, chcc ratowa jzyk, ktry wystpuje tylko
w formie ustnej, musz przystosowa do niego pismo, ktre samo w sobie go zmieni.
Sprzeczno polega na tym, e to, co chroni jzyk przed zanikiem, jednoczenie go deformuje.

Zadanie 13. (02)

Wymagania oglne
I. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie
zawartych w nich informacji.
II. Analiza i interpretacja tekstw kultury.
III. Tworzenie wypowiedzi.
Wymagania szczegowe
Zdajcy:
1.1) odczytuje sens caego tekstu [];
1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarwno jawne, jak
i ukryte [].
Zdajcy zna teksty literackie i inne teksty
kultury wskazane przez nauczyciela.
Umiejtno z III etapu edukacyjnego
Zdajcy
1.5) [] uzasadnia wasne zdanie [].

Strona 7 z 17
Schemat punktowania
2 p. poprawne podanie autora i tytuu utworu oraz poprawne uzasadnienie na podstawie
caego utworu.
1 p. poprawne podanie autora i tytuu utworu.
0 p. odpowied niepena lub odpowied niepoprawna, lub brak odpowiedzi.

Uwaga.
Jeli w czci a) zdajcy udzieli niepoprawnej odpowiedzi, to w czci b) rwnie otrzymuje
0 punktw.

a) Poprawna odpowied
Autor: Stanisaw Wyspiaski

Uwaga.
Uznaje si odpowiedzi S. Wyspiaski, Wyspiaski. Nie uznaje si pomyki w imieniu, np. Stefan
Wyspiaski.

Tytu: Wesele

b) Przykadowe odpowiedzi
Stylizacja gwarowa zostaa uyta w celu wyranego pokazania czytelnikowi rnic midzy
klasami spoecznymi sam jzyk daje nam informacje o ludziach, ktrzy go uywaj.
W utworze ukazano dwie grupy spoeczne, ktre rni si jzykiem. Na podstawie mowy
moemy wiele powiedzie o danej grupie, a stylizacja gwarowa pomaga nam zauway
rnice w sposobie bycia i mwienia.

Strona 8 z 17
Zadanie 14. (050)
Temat 1. Praca pasja czy obowizek? Rozwa problem i uzasadnij swoje zdanie,
odwoujc si do fragmentu Ziemi, planety ludzi Antoine'a de Saint-Exupry'ego
oraz do wybranych tekstw kultury. Twoja praca powinna liczy co najmniej
250 sw.

Szczegowe ustalenia dotyczce sposobu oceniania

Fragment umoliwia sformuowanie rnych tez i argumentw dotyczcych pracy jako pasji
czy obowizku.
Teza musi by zgodna z poleceniem, fragmentem tekstu i przywoanymi tekstami.
Uzasadnienie powinno wynika z interpretacji tekstu, a przywoanie innych tekstw kultury
musi by funkcjonalne dla argumentacji, nie moe by prostym streszczeniem.

Wymagania oglne Wymagania szczegowe

Zdajcy:
I. Odbir wypowiedzi
1.1) odczytuje sens caego tekstu [...];
i wykorzystanie zawartych w nich
1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych tekstach
informacji.
informacje zarwno jawne, jak i ukryte [].
Zdajcy:
1.2) okrela problematyk utworu;
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
II. Analiza i interpretacja tekstw
wiata przedstawionego i bohatera []
kultury.
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[];
3.3) porwnuje funkcjonowanie tych samych
motyww w rnych utworach literackich.
Zdajcy:
1.1) tworzy duszy tekst pisany [...] (rozprawka)
[...] zgodnie z podstawowymi reguami jego
organizacji, przestrzegajc zasad spjnoci
znaczeniowej i logicznej;
1.2) przygotowuje wypowied (wybiera [...]
odpowiedni ukad kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera form kompozycyjn, [] dobiera
III. Tworzenie wypowiedzi.
waciwe sownictwo);
1.3) tworzy samodzieln wypowied
argumentacyjn wedug podstawowych zasad logiki
i retoryki (stawia tez lub hipotez, dobiera
argumenty, porzdkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod wzgldem uytecznoci
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykady
ilustrujce wywd mylowy, przeprowadza
prawidowe wnioskowanie).

Strona 9 z 17
Kryteria oceny rozprawki

Sformuowanie
stanowiska
wobec Uzasadnienie
A B C Poprawno Zamys Spjno Poprawno Poprawno
problemu stanowiska D E F Styl tekstu G H
rzeczowa kompozycyjny lokalna jzykowa zapisu
podanego
w poleceniu

Uzasadnienie
Zapis
trafne,
18 Pena w peni
Stanowisko jest szerokie spjno
Brak bdw poprawny
adekwatne i pogbione Brak bdw wypowiedzi
6 4 Kompozycja Styl 6 lub nieliczne lub
do problemu rzeczowych 6 2 lub 4 4
podanego funkcjonalna stosowny bdy nieliczne
Uzasadnienie nieznaczne
w poleceniu nierace bdy
12 trafne zaburzenia
spjnoci nierace
i szerokie

Uzasadnienie Liczne
Stanowisko jest
8 trafne, bdy
czciowo Nie wicej Liczne bdy
ale wskie Zaburzenia Styl nierace
adekwatne ni jeden Znaczne nierace
3 2 3 funkcjonalnoci 1 2 czciowo 3 2 lub
do problemu bd zaburzenia lub nieliczne
kompozycji stosowny nieliczne
podanego Uzasadnienie rzeczowy spjnoci bdy race
4 bdy
w poleceniu czciowe
race

Stanowisko jest
Brak
nieadekwatne Bdy
0 0 uzasadnienia 0 Brak zamysu Wypowied Styl Liczne bdy Liczne
lub brak rzeczowe 0 0 0 0 0
stanowiska kompozycyjnego niespjna niestosowny race bdy race
stanowiska

UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 250 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si rzeczowego bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw.
Objanienia dotyczce kryteriw oceny rozprawki
A. Sformuowanie stanowiska (np. w postaci tezy lub hipotezy). Zdajcy powinien zrozumie problem postawiony w poleceniu i sformuowa
stanowisko bdce rozwizaniem problemu. Stanowisko jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest udan prb odpowiedzi problemu.
Adekwatno to odpowiednio (zgodno, wspmierno) stanowiska i problemu (zdajcy moe si zgodzi, nie zgodzi, zachowa postaw
ambiwalentn wobec istoty problemu).
Sformuowanie stanowiska bdcego czciowo udan prb odpowiedzi problemu jest skutkiem niepenego zrozumienia problemu lub
niepenego zrozumienia tekstu.
Wypowied argumentacyjna, w ktrej brak stanowiska, moe zawiera jedynie streszczenie tekstu, biografi autora itp. lub rozwija myli
niezwizane z poleceniem.
Sformuowanie stanowiska nie musi stanowi wyodrbnionej czci rozprawki.
B. Uzasadnienie stanowiska jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne, czy jest szerokie i czy jest pogbione.
Uzasadnienie nie musi by graficznie wyodrbnion czci rozprawki.
Uzasadnienie:
pogbione to uzasadnienie, w ktrym zdajcy wnikliwie odnis si w rozwiniciu do wszystkich elementw polecenia,
trafne zawiera logicznie poprawne argumenty (czyli stwierdzenia poparte przykadami) za przyjtym rozwizaniem problemu.
Szeroko uzasadnienia ocenia si na podstawie tego, czy zdajcy w swojej wypowiedzi odnis si do wszystkich elementw wskazanych w poleceniu.
Uzasadnienie jest:
szerokie, jeli zdajcy trafnie odnis si do wszystkich elementw wskazanych w poleceniu,
wskie, jeli zdajcy trafnie odnis si tylko do niektrych elementw wskazanych w poleceniu (np. nie odnis si do podanego w zadaniu
tekstu lub nie przywoa innego tekstu kultury),
czciowe, jeeli (a) niektrych argumentw nie mona uzna za logicznie poprawne wobec przyjtego stanowiska lub (b) niektre argumenty
s niepoparte przykadami, lub (c) niektre argumenty s wzajemnie sprzeczne.
Wypowied argumentacyjna, w ktrej brak uzasadnienia, nie zawiera logicznie poprawnych argumentw za przyjtym rozwizaniem problemu
lub rozwija myli niezwizane ze stanowiskiem.
C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
uzasadnienie stanowiska wobec problemu uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.
Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.
D. Kompozycja oceniana jest ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z gatunkiem wypowiedzi. Naley
wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity niezbdne dla jasnego przedstawienia
stanowiska i uzasadniajcych je argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie oraz konsekwentnie uporzdkowane (bez luk
i zbdnych powtrze).
Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek (ukad) s cile powizane z porzdkiem treci
i realizowanymi w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest funkcjonalna.
E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim ssiedztwie
zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych ze sob ani
logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).
F. Styl tekstu ocenia si ze wzgldu na stosowno.
Styl uznaje si za:
stosowny, jeli zachowana jest zasada decorum (dobr rodkw jzykowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej jzyka). Dopuszczalne s drobne, sporadyczne
odstpstwa od stosownoci,
czciowo stosowny, jeli w wypowiedzi zdajcy niefunkcjonalnie czy rne style, nie kontroluje jednolitoci stylu, np. w wypowiedzi
pojawiaj si wyrazy i konstrukcje z jzyka potocznego, nieoficjalnego, wtrty ze stylu urzdowego, nadmierna metaforyka.
Mieszanie rnych stylw wypowiedzi uznaje si za uzasadnione, jeli jest funkcjonalne.
niestosowny, jeli wypowied zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraliwy.
Styl wypracowania nie musi by zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.
G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe. Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.
H. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci tekstu)
oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego i klasyfikacja
bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
Temat 2. Zinterpretuj podany utwr. Postaw tez interpretacyjn i j uzasadnij. Twoja
praca powinna liczy co najmniej 250 sw.

Szczegowe ustalenia dotyczce sposobu oceniania

Koncepcja interpretacyjna zdajcego musi by widoczna w pracy, cho nie musi by
wyraona w formie tezy, moe wynika porednio z wywodu.
Przywoany przez zdajcego kontekst powinien by sfunkcjonalizowany (nawizujcy do
tekstu i pogbiajcy koncepcj interpretacyjn). Nie wystarczy samo wskazanie lub hasowe
odwoanie si do niego.
Proste odczytanie (parafrazowanie, streszczanie) tekstu danego w zadaniu nie jest jego
interpretacj.
Zdajcy wybiera obszar, ktry poddaje analizie.

Wymagania oglne Wymagania szczegowe

I. Odbir wypowiedzi Zdajcy:
i wykorzystanie zawartych w nich 1.1) odczytuje sens caego tekstu [...];
informacji. 1.2) [] odczytuje zawarte w odbieranych tekstach
informacje zarwno jawne, jak i ukryte [].

Zdajcy:
1.2) okrela problematyk utworu;
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
II. Analiza i interpretacja tekstw
wiata przedstawionego i bohatera [];
kultury.
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[];
3.3) porwnuje funkcjonowanie tych samych
motyww w rnych utworach literackich.
Zdajcy:
1.1) tworzy duszy tekst pisany [...] (interpretacja
tekstu poetyckiego) [...] zgodnie z podstawowymi
reguami jego organizacji, przestrzegajc zasad
spjnoci znaczeniowej i logicznej;
1.2) przygotowuje wypowied [...] (wybiera [...]
odpowiedni ukad kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera form kompozycyjn, [], dobiera
III. Tworzenie wypowiedzi.
waciwe sownictwo);
1.3) tworzy samodzieln wypowied
argumentacyjn wedug podstawowych zasad logiki
i retoryki (stawia tez lub hipotez, dobiera
argumenty, porzdkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod wzgldem uytecznoci
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykady
ilustrujce wywd mylowy, przeprowadza
prawidowe wnioskowanie).

Strona 13 z 17
Kryteria oceny interpretacji utworu poetyckiego

Uzasadnienie
Koncepcja Poprawno Zamys Spjno Poprawno Poprawno
A B tezy C D E F Styl tekstu G H
interpretacyjna rzeczowa kompozycyjny lokalna jzykowa zapisu
interpretacyjnej
Koncepcja Pena
Zapis
niesprzeczna Brak spjno
Brak bdw w peni
9 z utworem, 15 Uzasadnienie 4 bdw wypowiedzi 6
Kompozycja Styl lub nieliczne poprawny
spjna trafne 6 2 lub 4 4
rzeczowych funkcjonalna stosowny bdy lub nieliczne
i obejmujca i pogbione nieznaczne
nierace bdy
sensy zaburzenia
nierace
niedosowne spjnoci
Koncepcja
niesprzeczna
z utworem,
6 10 Uzasadnienie
ale niespjna Nie wicej
trafne, ale
i/lub obejmujca Liczne bdy Liczne bdy
niepogbione ni jeden Zaburzenia Znaczne Styl
w wikszoci 2 3 nierace nierace
znaczenia bd 3 funkcjonalnoci 1 zaburzenia 2 czciowo 2
lub nieliczne lub nieliczne
dosowne rzeczowy kompozycji spjnoci stosowny
bdy race bdy race
Koncepcja
3 czciowo 5 Uzasadnienie
sprzeczna czciowo trafne
z utworem
Brak koncepcji
Brak trafnych Bdy
lub koncepcja Brak zamysu
argumentw Wypowied Styl Liczne bdy Liczne bdy
0 cakowicie 0 0 rzeczowe 0 kompozycyjneg 0 0 0 0
uzasadniajcych niespjna niestosowny race race
sprzeczna o
interpretacj
z utworem
UWAGA
Jeli w kategorii A praca uzyska 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B 0 punktw, egzaminator nie przyznaje punktw w pozostaych kategoriach.
Jeli praca skada si z mniej ni 250 sw, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.
Pojawienie si rzeczowego bdu kardynalnego dyskwalifikuje prac zdajcy otrzymuje 0 punktw
Objanienia dotyczce kryteriw oceny interpretacji utworu poetyckiego
A. Koncepcja interpretacyjna jest efektem poszukiwania przez zdajcego caociowego sensu utworu, tzn. jest pomysem na jego odczytanie
(wyraonym np. w postaci tezy lub hipotezy interpretacyjnej). Ocenia si j ze wzgldu na to, czy jest niesprzeczna z utworem i czy jest spjna,
a take czy zdajcy dociera do sensw niedosownych interpretowanego utworu, czy czyta go jedynie na poziomie dosownym.
Koncepcja moe by:
czciowo sprzeczna z utworem, jeli jedynie we fragmentach (lub fragmencie) znajduje potwierdzenie w tekcie.
cakowicie sprzeczna z utworem, jeli nawet we fragmentach (lub fragmencie) nie znajduje potwierdzenia w tekcie.
spjna, gdy obejmuje i czy w cao odszukane przez piszcego sensy utworu.
niespjna, gdy jest fragmentaryczna, tzn. rekonstruuje pojedyncze sensy czstkowe (np. z poszczeglnych strof tekstu) bez wskazania
caociowego sensu utworu, oraz gdy zawiera luno powizane, niepowizane lub wzajemnie wykluczajce si odczytania sensu utworu
(niesprzeczne z interpretowanym utworem).
Brak koncepcji to brak ladw poszukiwania sensu utworu (caociowego i/lub sensw czstkowych) praca nie jest interpretacj,
a np. streszczeniem. Koncepcja interpretacyjna nie musi stanowi wyodrbnionej czci pracy, moe wynika z jej caociowej wymowy.
B. Uzasadnienie interpretacji jest oceniane ze wzgldu na to, czy jest trafne i czy jest pogbione.
Uzasadnienie moe by:
trafne, jeli zawiera wycznie powizane z tekstem argumenty za odczytaniem sensu utworu. Argumenty musz wynika
ze sfunkcjonalizowanej analizy, to znaczy wywodzi si z formy lub/i treci tekstu.
czciowo trafne, jeli w pracy oprcz argumentw niepowizanych z tekstem lub/i niewynikajcych ze sfunkcjonalizowanej analizy
zosta sformuowany przynajmniej jeden argument powizany z tekstem i wynikajcy ze sfunkcjonalizowanej analizy.
pogbione, jeli znajduje potwierdzenie nie tylko w tekcie, ale take w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim,
filozoficznym, kulturowym). Ucze powinien cho czciowo rozwin przywoany kontekst, aby uzasadni jego pojawienie si.
niepogbione, gdy zdajcy przywouje argumenty tylko z tekstu albo tylko z kontekstu. Wszystkie argumenty musz by sfunkcjonalizowane.
C. Poprawno rzeczow ocenia si na podstawie liczby bdw rzeczowych. Pomyki (np. w nazwach wasnych lub datach) niewpywajce na
koncepcj interpretacyjn uwaa si za usterki, a nie bdy rzeczowe.
Bd kardynalny to bd rzeczowy wiadczcy o nieznajomoci (1) tekstu kultury, do ktrego odwouje si zdajcy, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywoanego przez zdajcego.

D. Kompozycja jest oceniana ze wzgldu na funkcjonalno segmentacji i uporzdkowanie tekstu zgodnie z wybranym przez ucznia gatunkiem
wypowiedzi. Naley wzi pod uwag, czy w tekcie zostay wyodrbnione jzykowo i graficznie czci pracy oraz akapity niezbdne dla
jasnego przedstawienia koncepcji interpretacyjnej i uzasadniajcych j argumentw, a take czy wyodrbnione czci i akapity s logicznie oraz
konsekwentnie uporzdkowane (bez luk i zbdnych powtrze).
Kompozycja jest funkcjonalna, jeli podzia tekstu na segmenty (czci) i ich porzdek (ukad) s cile powizane z porzdkiem treci
i realizowanymi w tekcie funkcjami retorycznymi. Odejcie od zasady trjdzielnej kompozycji nie jest bdem, jeli segmentacja jest
funkcjonalna.
E. Spjno lokaln ocenia si na podstawie zgodnoci logicznej i gramatycznej midzy kolejnymi, znajdujcymi si w bezporednim ssiedztwie
zdaniami w akapitach. Znaczne zaburzenia spjnoci wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda niepowizanych ze sob ani
logicznie, ani gramatycznie (potok lunych myli, skojarze).
F. Styl tekstu ocenia si ze wzgldu na stosowno.
Styl uznaje si za:
stosowny, jeli zachowana jest zasada decorum (dobr rodkw jzykowych jest celowy i adekwatny do wybranego przez ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzaminacyjnej, tematu i intencji wypowiedzi oraz odmiany pisanej jzyka). Dopuszcza si drobne, sporadyczne
odstpstwa od stosownoci.
czciowo stosowny dotyczy wypowiedzi, w ktrej zdajcy niefunkcjonalnie czy rne style, nie kontroluje jednolitoci stylu, np.
w wypowiedzi pojawiaj si wyrazy i konstrukcje z jzyka potocznego, nieoficjalnego, wtrty ze stylu urzdowego, nadmierna metaforyka.
Mieszanie rnych stylw wypowiedzi uznaje si za uzasadnione, jeli jest funkcjonalne.
niestosowny, jeli wypowied zawiera np. wulgaryzmy lub ma charakter obraliwy.
Styl wypracowania nie musi by zgodny z upodobaniami stylistycznymi egzaminatora.
G. Poprawno jzykowa oceniana jest ze wzgldu na liczb i wag bdw skadniowych, leksykalnych, sowotwrczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
Bd stylistyczny to konstrukcja zgodna z norm jzykow, ale niewaciwa w sytuacji, w ktrej powstaje tekst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w jakim tekst jest pisany, np. udziwniona metafora, niefunkcjonalny kolokwializm, wulgaryzm, nieuzasadnione powtrzenie leksykalne lub
skadniowe. Bdw logicznych nie uznaje si za bdy stylistyczne.
I. Poprawno zapisu ocenia si ze wzgldu na liczb bdw ortograficznych i interpunkcyjnych (szacowan odpowiednio do objtoci tekstu)
oraz ich wag (bdy race i nierace). Za bd racy uznaje si bd, ktry polega na naruszeniu oglnej reguy ortograficznej lub
interpunkcyjnej w zapisie sw lub fraz o wysokiej frekwencji. Ewentualne wtpliwoci rozstrzygaj ustalenia Rady Jzyka Polskiego i klasyfikacja
bdw interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
INFORMACJA O ZASADACH OCENIANIA PRAC Z JZYKA POLSKIEGO
UCZNIW ZE STWIERDZONYMI DYSFUNKCJAMI

1. W pracy maturalnej z jzyka polskiego autorstwa ucznia, u ktrego stwierdzono

dysleksj i dysortografi, nie naley uwzgldnia w ocenie nastpujcych bdw:
a. zmienionej kolejnoci liter w wyrazach,
b. wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych liter,
c. opuszczonego pocztku lub koca wyrazu,
d. wystpowania w wyrazach gosek dwicznych zamiast bezdwicznych
i odwrotnie,
e. mylenia gosek i i j, gosek nosowych z kocwk fleksyjn, np.: -em,
-om,
f. mylenia przedrostkw z przyimkami, np.: pode szy; bdnego zapisywania
przyimkw z rzeczownikami i przyswkami, np.: wklasie, zachwil, napewno,
g. niewaciwego zapisu spgosek mikkich, np.: rosinie zamiast ronie, skosiny
zamiast skony,
h. pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniw wymaga si dobrej
znajomoci zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie
i schematyczne ich stosowanie, np.: startje bo startowa, bdnej pisowni
wyrazw, ktrymi nie rzdz zasady ortograficzne (ktrych pisowni trzeba
zapamita)],
i. bdnego stosowania lub niestosowania znakw interpunkcyjnych.
2. Ucze, u ktrego stwierdzono dysgrafi ma prawo pisa bardzo wolno i stawia
nieksztatne litery, pisa mao czytelnie i poza liniami.
3. Wszystkie inne uchybienia w pracy nie s uzasadnione wymienionymi dysfunkcjami.