Kamil Cebulski

Biznes w kraju dziadw

Czyli jak zabezpieczy swoj firm i majtek

przed pazernymi apami polskich urzdnikw

Wypadek to dziwna rzecz.

Nigdy go nie ma, dopki si nie wydarzy

Kubu Puchatek

Copyright 2014 Kamil Cebulski

www.kamilcebulski.pl
 Spis treci

ukasz Suchocki Zamiast wstpu 7

Wstp 10
Dziaalno gospodarcza powinna by karana 15
Ze wyobraenie o prawie 18
W Polsce nie ma prostytutek 20
Omijanie ZUS-u dziki pracy za granic 21
ZUS w spkach i fundacjach 22
Minusy prowadzenia spki 25
Ludzie narzekaj, ale ZUS chc paci 28
Klauzule podatkowe 30
Firmanctwo 32
Czy spki pac podwjny podatek od dywidend? 34
Artyku 176 Kodeksu Spek Handlowych 35
Umowa o dzieo 37
Wynajem 38
Auto w firmie 39
Podsumowanie podatkw 41
Kontrole w firmie 42
Podejcie urzdnikw 43
Stosunek do kontroli 46
Jak przebiega kontrola? 48
Kupy si nie rusza, bo mierdzi 53
Donos jednego klienta 55
Przecie w urzdzie jest tak mio... 57
Jak wybra dobrego ksigowego? 59
Wszystko wrzucaj w koszty 61
Szykowanie si na upadek 64
Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych 66
Pracownik przez 11 miesicy zarabia na swoje zwolnienie 68
Najczstsza przyczyna bankructwa? 70
W jaki sposb straciem zdolno kredytow? 74
Jak kredyt wpywa na wyniki finansowe 78
Jak dziaa odroczenie patnoci 82
Odduanie i restart podatku 84
Skutki 85
Zawsze miej pienidze pod rk 86
Zatory patnicze 88
Unikanie sprzeday z wyduonym terminem patnoci 92
Jeeli ju musimy da termin patnoci 93
Co zrobi, aby ludzie zapacili faktury 94
Dugi czy klient? 96
Zawsze kto Ci oszuka 98
Krzysztof Pauch 99
Maciej Lisowski 101
Ochrona majtku 103
Nie mam niczego ale mam fundacj 104
Jak Robert ochroni auto 106
Sprawy sdowe 107
Wynajem chroni te waciciela 110
Skuteczno syndyka 111
Skuteczno komornika 113
Skarga pauliaska 115
Zaduenie moe chroni majtek przed dugami 116
Dzieci te pomog nam si zabezpieczy 118
Niepacenie grzywny zmniejsza kar 120
Nieposiadanie adresu 122
Upado konsumencka 124
Upado w Anglii 127
Wyjecha po upado 129
Posiadanie opcji wyjcia 134
Emigracja biznesowa 135
Moje dowiadczenia w Anglii 140
Koszty zaoenia i prowadzenia dziaalnoci w UK 142
Z oddziaem zagranicznym czy bez? 144
Rezydencja podatkowa spek LTD 146
Opodatkowanie 147
Klauzule zakazane 149
Czy podatki s takie wane? 151
Kolonializm 153
Bra przykad z premiera 156
Prawdziwe historie prowadzce do bankructwa 158
Marcin Balawejder 159
Marcin Osman 161
Piotr Kawiak 164
Krystian Wojsaw 166
Robert Janeczek 170
Alina Kdzierska 172
Natalia Korys 174
Iza Michalska 176
Mitch Nocula 178
Kazimierz Korpowski 180
Joanna Jarosz 182
Stanisaw Machnio 184
Pawe Niewiadomski 186
Agnieszka Maec 188
Karol Oltuszyk 190
Nina Cholewicka 191
Pawe Typiak 193
Stefan ogaa 195
Andrzej Sobieraj 197
Arkadiusz Cichecki 199
Stanisaw Ulgaa 201
Witold Kubacki 203
Anna Kubis 205
Damian Pekowski 206
Jarosaw Suski 208
Lesaw Kwitkowski 210
Piotr Krupa 212
Marcin Stefaski 214
Gerard Knosowski 216
Tadeusz Rucki 218
Agata Bojanowska 220
Zakoczenie 222
 ukasz Suchocki Zamiast wstpu

Swoj przygod z prowadzeniem dziaalnoci w Polsce rozpoczem w 2008 roku.

Rozpoczynaem totalnie z niczym, majc potn wiar, motywacj i poyczone 30 tysicy
zotych na rozpoczcie dziaalnoci, czyli na wynajcie lokalu oraz na podstawowe meble.
Moja firma zajmowaa si porednictwem sprzeday rnego rodzaju towarw i usug
sprzedawanych wycznie za porednictwem handlowcw. Nie korzystaem z adnych dotacji,
bo nawet nie wiedziaem jak si za to zabra. Jedyne co miaem, to plan tego, co chc osign
oraz w jaki sposb chc tego dokona.

Wiedziaem, e chc od ycia czego wicej ni szary czowiek. Std wanie zrodzi si
pomys na robienie czego innego ni ludzie dookoa. Wystartowaem do szybko i ju po
trzech miesicach zatrudniaem okoo 30 pracownikw, a co za tym szo zaczem zarabia
naprawd dobre pienidze, dziki czemu zaczem y lekko i bezstresowo.

Po pewnym okresie prowadzenia dziaalnoci jeszcze bardziej rozwinem firm

i zaczem otwiera kolejne jej oddziay, w tym jeden na moj on. Po okoo trzech latach
firma lekko podupada. Lecz tylko chwilowo, bo wkrtce jeszcze mocniej rozdmuchalimy sie
sprzeday, by po okoo czterech latach prowadzenia dziaalnoci byo mie 10 oddziaw,
z ktrymi wsppracowao okoo 100 osb.

Wkrtce po wejciu na szczyt nastpiy spadki i zaczy si pierwsze problemy

finansowe. Skorzystaem wwczas z kredytu na siebie oraz na on, wierzc e dziki
zastrzykowi finansowemu uda nam si utrzyma firm i stabilno finansow, a co za tym idzie
standard ycia.

Ku naszemu zdziwieniu stao si odwrotnie, poniewa zmieniy si procedury i przepisy,

ktre obowizyway w mojej brany. I tak dziaalno zamiast przynosi dochody zacza
generowa jeszcze wiksze straty. Od 2012 roku firma sukcesywnie popadaa w coraz wiksze
problemy, a ja podjem mas bdnych decyzji, ktre skutkoway jeszcze wiksze problemy
finansowe. Z kocem 2013 roku podjem decyzj o zamkniciu dziaalnoci. W mojej gowie
zapanoway totalna cisza i pustka: do tej pory byem zabiegany (mnstwo spraw na gowie,
wiele spotka i obowizkw), tymczasem nagle ten pd zamieni si w nic; szczerze mwic
nie bardzo miaem ochot na cokolwiek nowego.
 Kiedy usyszaem, e im wyej wejdziesz, tym bardziej zaboli, gdy upadniesz. To
prawda: mj upadek mocno mnie zama. Zanim si pozbieraem, mino kilka miesicy; wtedy
stwierdziem, e nie poddam si bez walki.

Zaczem szuka odpowiedzi, jak poradzi sobie ze wszystkimi naszymi zobowizaniami

oraz problemami, jednak coraz bardziej zaamywaem si i zamykaem w sobie, co pniej
niestety uderzyo rwnie w mj zwizek z on.

Dowiedziaem si jednak, e istniej szansa, by ogosi upado konsumenck. Zaczem

wic dry temat i zdobywa wiedz. Ku mojemu zdziwieniu okazao si, e w Polsce tylko
w teorii da si tego dokona, co potwierdzaj statystyki. W praktyce nasz wniosek odpadnie
z banalnego powodu lub polegniemy z powodu niespenienia paradoksalnego lub absurdalnego
zapisu, przewidzianego w ustawie.

Wpadem wic na pomys, e odezw si do rnych politykw liczc, e moe oni co

nam poradz. Na ponad 15 wysanych e-maili, nie otrzymaem ani jednej odpowiedzi.
Stwierdziem wic, e napisz do Kancelarii Premiera oraz Prezydenta. Informacj zwrotn
z Kancelarii Prezydenta otrzymaem po miesicu, natomiast od premiera po dwch; obie byy
niezwykle szablonowe i zawieray zero konkretw.

Postanowiem da sobie spokj ze scen polityczn i zaczem szuka odpowiedniej

osoby ze wiata biznesu. Kt bowiem lepiej zrozumie przedsibiorc, jeli nie inny
przedsibiorca? Pierwsz osob, do ktrej si odezwaem, by Kamil Cebulski. Opisaem mu
moj sytuacj i ju po upywie okoo 30 minut dostaem odpowied. Kamil przeprosi, bo
musia biec na samolot, obieca jednak, e wkrtce si odezwie. Jak powiedzia, tak zrobi:
odpisa mi, do szczegowo i konkretnie radzc, co i jak zrobi, by opanowa sytuacj.
W marcu 2014 roku swoj histori opowiedziaem na seminarium ASBIRO Alternatywnej
Szkoy Biznesu i Rozwoju Osobistego, zaoonej przez Cebulskiego. Mwiem te o swoich
planach na przyszo.

Ja rwnie jak mwiem, tak zrobiem. Kiedy pisz te sowa, min ju prawie miesic,
odkd przeniosem si do Anglii, by mc przygotowa si do godnej i cywilizowanej upadoci
konsumenckiej. Do upadoci, ktra moe zdarzy si kademu czowiekowi. Kademu, kto
yje poza Polsk, bo tu na 100% y bym do koca swoich dni obdarty z godnoci i marze.
Moim przyjacielem staby si komornik, ktry skrztnie wypisywaby swoje kolejne
dokumenty, a ja prawdopodobnie do ostatnich swoich dni musiabym pracowa na czarno i y
w wynajtym mieszkaniu, ponoszc znacznie wiksze wydatki.
 W Anglii, mimo bariery jzykowej, ktrej mocno si obawiaem, ju po tygodniu od
mojego przylotu podjem prac. Za tydzie wprowadzam si do samodzielnego mieszkania,
czekam te na przyjazd ony i syna. Rozpoczynamy ycie od nowa w kraju, ktry wybacza
bdy, pozwala na drugi start i nie skrela czowiekowi przyszoci za to, e moe zbyt
optymistycznie wierzy w sukces swojej pierwszej firmy.

ukasz Suchocki
 Wstp

Oprcz tego, e jestem zaoycielem i peni funkcj rektora Uczelni ASBIRO, jestem
te jej najwytrwalszym jej studentem. Gdyby sprawdzi listy obecnoci, okazaoby si, e to
wanie ja byem na najwikszej liczbie wykadw. Mona wic zaoy, e to ja ucz si
najwicej.

Przez wiele lat suchaem o dowiadczeniach setek, jeeli nie tysicy przedsibiorcw.
Poznaem bdy, jakie popenili, ale i genialne rozwizania, ktre pozwalay im wygrywa
z konkurencj. Czsto zdarzao si te, e dwch naszych wykadowcw miao rne zdania na
ten sam temat: jeden mwi o czym jako o bdzie, podczas gdy dla drugiego bya to najlepsza
decyzja w yciu. To, co dziaa u jednego, nie zawsze zadziaa u kogo innego. To, co dziaa
w jednej brany, wcale nie musi zadziaa w innej.

Niewtpliwie kady biznes, jak i kady przedsibiorca, jest inny. Nie zmienia to faktu, e
zapoznajc si z tysicami osb i historii mona wyapa charakterystyczne czci wsplne.
S to rady, decyzje oraz bdy, ktre dotycz wszystkich przedsibiorcw. A przynajmniej ich
wikszoci.

Wikszo przedsibiorcw przyznaje na przykad, e za dugo zwlekali ze zwolnieniem

pierwszego pracownika. Albo e swj pierwszy kredyt wzili zbyt pochopnie. Tylko
kilkudziesiciu na tysic przedsibiorcw, jakich poznaem, uwaa, e zatrudnianie rodziny
w swojej firmie byo dobrym rozwizaniem. Podobnie dominujca cz przedsibiorcw
twierdzi, e bdem byo niezabezpieczenie swojego majtku przed bankructwem, jak
i nieodoenie pienidzy na czarn godzin. Praktycznie kada pierwsza kampania reklamowa
rozczarowuje przedsibiorcw, ktrzy na jej podstawie wycigaj wniosek, e nie warto
konkurowa cen i e najlepsz reklam jest zadowolony klient.

Gdy otwieramy pierwszy biznes, nie wiemy, czego moemy si spodziewa. Posiadamy
tylko jakie wyobraanie o tym, jak to jest posiada wasn firm. Jestemy podobni do lepca,
ktremu inni staraj si wytumaczy, jak wyglda kolor zielony.

Mamy wic zbudowany w gowie pewien obraz przedsibiorcy i wyzwa, jakim musi
stawi czoa. Dla kadego, kto startuje z wasnym biznesem, w obraz jest w zasadzie podobny.
Kady pocztkujcy ma podobne dowiadczenia. Oglda podobn telewizj, chodzi do
podobnej szkoy, rozmawia z rodzicami na podobne tematy.

Posiadajc bardzo zbliony sposb mylenia i podobn wiedz o biznesie, pocztkujcy

przedsibiorcy podejmuj podobne decyzje, co wie si z popenianiem podobnych bdw.
Z biegiem czasu konsekwencje podjtych decyzji ksztatuj nasz charakter. Z biegiem czasu
lepiej rozumiemy wiat, ktry otacza przedsibiorc, a to sprawia, e popeniamy coraz mniej
bdw i stajemy si coraz lepsi. Mamy coraz wiksze dowiadczenie, ktre pozwala nam na
zaangaowanie si w coraz wiksze przedsiwzicia, a to wie si oczywicie z sukcesami
finansowymi i zwizanymi z tym przywilejami.

Namawianie kogo do otworzenia dziaalnoci gospodarczej, podobnie jak namawianie

do uprawiania sportw ekstremalnych, jest nieodpowiedzialne. Nawet nie zdajecie sobie
sprawy, jak bardzo mona skrzywdzi czowieka namawiajc go na biznes, jeeli ju na
pierwszy rzut oka wida, e nie nadaje si do jego prowadzenia.

Pewnego razu widziaem reklam projektu unijnego, w ramach ktrego pocztkujcy

przedsibiorcy mogli otrzyma dotacj. Wygldao to mniej wicej tak: nowe, redniej klasy
auto podjeda pod cakiem adny dom. Wychodzi z niego moda, okoo 30-letnia adna
dziewczyna, adnie ubrana i umalowana, w modnym kostiumie. Wychodzi z samochodu
i wchodzi do domu. Kamera poda za ni. Bohaterka spotu wchodzi do pokoju i na stole stawia
laptopa. Oczom ogldajcych ukazuje si naklejka: Ufundowano z pienidzy unijnych. W tle
komputera wida jak dziewczyna przytula mae, na oko roczne dziecko. Obrazowi towarzyszy
narracja: lektorka opowiada, e po studiach nie moga znale pracy i bya bardzo
nieszczliwa. Jednak gdy skorzystaa z projektu unijnego i wzia dotacj na otworzenie
dziaalnoci gospodarczej, jej ycie si odmienio, osigna sukces, zaoya rodzin, moe
y godnie i ma duo czasu dla swojego dziecka.

Obraz to tyle sielankowy, co zakamany. Jeeli kto mwi, e otworzy biznes i ma czas
dla swojego dziecka, to z zaoenia wiemy, e kamie. Prowadzenie biznesu niestety wyglda
inaczej.

Kiedy ludzie prosz mnie o opini na temat ich pomysu na biznes, znacznie czciej
odwlekam ich o od tego pomysu, ni zachcam. Jeeli czowiek jest odpowiednio
zmotywowany, to kilka cierpkich sw nie zrobi na nim wikszego wraenia. Jeeli jednak
umiarkowany entuzjazm z mojej strony spowoduje, e si wycofaj, znaczy to, e nie s
osobami, ktre sprawdz si w biznesie.
 Model biznesowy MLM (marketing wielopoziomowy) jest do specyficzny. Nie mam
nic do samego systemu, jednak przenigdy nie zaangaowabym si w pewn specyficzn
bran, dziaajc w oparciu o MLM. T bran s finanse i sprzeda ubezpiecze. Mwi si,
e jeeli chcesz straci przyjaciela, wystarczy poyczy mu pienidze. W systemie MLM
sprzedaje si wanie rodzinie i znajomym. Gdy sprzedajemy komu ubezpieczenie, gdzie przez
kilka lat trzeba co miesic paci 300 czy 800 z, to tak, jakby kto musia spaca kredyt.
Przewanie po pierwszych miesicach podjarania nowym produktem, najwikszym
motywatorem do kontynuowania ubezpieczenia jest kara umowna. A to powoduje konflikty.
Jeeli chodzi o pienidze, do ich tematu naley zawsze podchodzi ostronie i bro boe nikogo
nie namawia do jakichkolwiek rozwiza. Niech kady bdzie odpowiedzialny za siebie.

Ksika ta zdecydowanie zniechci do biznesu pocztkujcych przedsibiorcw. Opisuj

sprawy rzetelnie i zgodnie z wasnym dowiadczeniem, ale jeeli przytoczone tu historie
zaskocz Ci negatywnie, znak to, jak mao wiesz o powanych przedsiwziciach. Znak to
rwnie, e jeeli takich historii si obawiasz, moe lepiej, aby do biznesu nie si garn.
Przemyl to. Wbrew powszechnie panujcej opinii, na etacie rwnie mona bardzo dobrze
uoy sobie ycie.

Jeeli jednak nic nie jest w stanie odwie ci od podjcia ryzyka gospodarczego,
zapraszam do lektury. Mam nadziej, e te kilka historii z ycia mojego i wykadowcw
ASBIRO pozwoli Ci spojrze na wiele spraw z innej, waciwszej moim zdaniem strony.

Jak wspomniaem przed chwil, wielu ludzi prosi mnie o opinie na temat ich pomysw
biznesowych. Czsto jestem te zapraszany do zainwestowania pienidzy w te czy inne
przedsiwzicia. Aby osign to, co zaplanowali, zawsze przedstawiaj swj biznes w samych
superlatywach. Czasami pytam ich, co bdzie, jeli taki biznes nie wypali i jaki maj
najczarniejszy scenariusz. W blisko 90% przypadkw sysz, e w najgorszym przypadku
zyski bd po prostu mniejsze. Zamiast spodziewanych piciu milionw, po czterech latach
zarobi na przykad tylko p miliona.

Pocztkujcy przedsibiorcy nie myl o tym, e ich biznes moe totalnie nie wypali. S
bardzo pewni siebie, moe nawet aroganccy w swojej postawie. Wierz, e s nieomylni,
wierz, e sukces zaley tylko od nich i kady moe go osign, jeli tylko bdzie
odpowiednio ciko pracowa. Wierz, e aby osign sukces brakuje im tylko pienidzy.
Rynek jednak bardzo szybko weryfikuje ich postaw. Z biegiem czasu i ze wzrostem
dowiadczenia nabieraj pokory, szacunku do rynku i uwiadamiaj sobie, e nie s nieomylni,
a ich sytuacja w duej mierze zaley rwnie od rodowiska, w ktrym yj.
 Gdy wyremontuje si drog lub wybuduje obwodnic miasta okazuje si, e ilo
wypadkw maleje. Ale nie dlatego, e ludzie z dnia na dzie zaczli jedzi bezpieczniej; liczba
wypadkw spada, gdy zmienio si otoczenie.

W Polsce najgorszy scenariusz dla przedsibiorcy to utrata pienidzy, ktre si

zainwestowao, utrata rodzinnego majtku, wejcie w dugi, nalot skarbwki i zobowizania
wobec fiskusa. Takie problemy prowadz do samobjstw. Albo do wizienia, gdzie kto
rozpuci plotk, e jeste pedofilem, wic bd Ci bi i gwaci kadego dnia. Tak wanie
wyglda najczarniejszy scenariusz, jaki moe przydarzy si przedsibiorcy. Negatywne
konsekwencje mog by naprawd due.

Kiedy kto odnosi sukces w biznesie, wiele osb si o tym dowiaduje. Kiedy jednak kto
ponosi porak, taki przedsibiorca stara si o tym nie mwi. W moim przypadku jednak na
kady e-mail o sukcesie jakiego przedsibiorcy przypadaj a trzy e-maile, w ktrych ludzie
prosz o ratunek, gdy z gupoty i nieznajomoci rodowiska, w ktrym dziaaj, w chwili
bankructwa trac cae majtki swoje i swoich rodzin.

Modzie o biznesie myli jak o budynku, ktry naley postawi, a potem tylko doglda,
zbytnio si nim nie przejmujc. Modzi ludzie myl, e po zbudowaniu biznesu bd czerpa
dochody pasywne do koca ycia, polec do ciepych krajw i bd lee na play, popijajc
Szafirowy Gin z Bombaju. Och, gdyby biznes by tak prosty

Gdy modzi ludzie mwi o budowaniu biznesu, ci bardziej dowiadczeni mwi o jego
prowadzeniu. Biznes nie polega na tym, e raz co stworzymy, ale raczej na tym, e cigle
tworzymy to na nowo. Ci bardziej dowiadczeni wci myl o czarnych scenariuszach
i przygotowuj si na najgorsze. Biznes nie tylko trzeba zbudowa, ale rwnie ochroni przed
zagroeniami, ktre czekaj na rynku, a ktrych modzi i niedowiadczeni ludzie niestety nie
widz.

Jeeli statystyka mwi nam, e jedna na 10 firm odniesie sukces, wcale nie oznacza to,
e sukces odniesie jedynie 10% przedsibiorcw. Pierwsze biznesy przewanie upadaj.
Wane jest, aby przygotowa si na ewentualny upadek i sprawi, aby nie by on zbyt dotkliwy.
Trzeba przygotowa si do biznesu tak, aby przykre dowiadczenia bankructwa nie zniechciy
nas do budowy kolejnego biznesu i aby podczas upadku nie straci majtku, ktry moglibymy
wykorzysta budujc kolejne i kolejne firmy. Jeeli bdziemy uwaa i rozwanie myle, to
moe nie druga, nie trzecia, a sma czy dziewita firma odniesie w kocu sukces. Do tego
jednak trzeba wykaza si nie lada przezornoci.
 Ksika ta skupia si przede wszystkim na temacie bankructwa i sposobach
odpowiedniego przygotowania siebie oraz swojego biznesu na ten czarny scenariusz.
Zabezpieczenie majtku, zwaszcza w tak mafijnym kraju, jak Polska, jest powinnoci
kadego przedsibiorcy. Aby go nie straci, cz czynnoci trzeba wykona jeszcze przed
zaoeniem firmy. Sama firma te musi by odpowiednio zaprojektowana, a w przypadku
nadejcia czarnego scenariusza naley w odpowiednim czasie wykona pewne czynnoci, aby
przed upadkiem si ochroni.

Niestety, wiele osb zaczyna interesowa si tematem bankructwa dopiero w momencie,

gdy jest za pno i w wyniku takich czy innych decyzji wanie trac swj majtek. Trzeba
jednak pamita, e rwnie wtedy mamy pewne pole manewru. By bankrutem w Polsce to
straszna rzecz. Komornik potrafi siedzie na ludziach przez dziesitki lat. W innych krajach
jest o wiele atwiej. Nieszczsne czonkostwo Polski w UE moe tutaj wyj polskim
bankrutom na dobre. Mamy szereg moliwoci ogoszenia bankructwa w dowolnym kraju UE,
dziki czemu jest moliwo anulowania dugw i rozpoczcia nowego ycia maksymalnie
w cigu roku. Trzeba co prawda wyjecha za granic na kilka miesicy, nauczy si obcego
jzyka i pozna system prawny innych krajw, jednak nie sdz, aby to byo nie do wykonania.
Zwaszcza majc w perspektywie czy zostawimy dzieciom w spadku wielkie dugi, czy moe
damy rad upora si ze swoimi sprawami tak, aby ciaru nie dziedziczyli po nas inni.

W ksice skupi si na trzech tematach: na optymalizacji podatkowej i organizacyjnej

firmy, na procesie bankructwa i ochrony majtku oraz na moliwociach, jakie ma kady Polak
rejestrujc firm czy te ogaszajc bankructwo w Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkam
i prowadz interesy nieprzerwanie od kilku lat. Zatem do dziea.
 Dziaalno gospodarcza powinna by karana

W jednym z odcinkw internetowej bajki Tato! Tato! Tato! mody orze pyta ojca o to,
czym s podatki. Ojciec odpowiada, e jest to taka kara za bycie zaradnym i przedsibiorczym.
Im wicej si zarabia, tym wiksz kar si paci. Dzieciak si zastanawia i owiadcza, e
w takim razie podatki s jak szpinak, bo im wicej si go wepcha pod dywan, tym mniej trzeba
go je. T krtk anegdotk przejdmy do tematu optymalizacji.

Mam w domu wszystkie podrczniki do przedsibiorczoci, jakie kiedykolwiek wydano

w Polsce. Ju 16-latkw w liceach ucz, e przed zaoeniem firmy naley zastanowi si, jaka
bdzie dla nas najlepsza forma dziaalnoci, ewentualnie jak form spki wybra. Moliwoci
mamy wiele. Chciabym aby zapamita, by nigdy nie prowadzi firmy jako jednoosobowej
dziaalnoci gospodarczej!

Oczywicie prowadzenie jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej jest sposobem

najpowszechniejszym. A jednak bardzo mao argumentw przemawia za t form biznesu.
W zasadzie jedyny, jaki znajduj, to atwo rejestracji i zamknicia oraz bardzo prosta
ksigowo w porwnaniu do innych form.

W Polsce prawo jest niestety takie, jakie jest. Moim zdaniem w takim systemie
prowadzenie jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej powinno by surowo karane. Okazuje
si, e ustawodawca ju o tym pomyla i naoy na osob prowadzc dziaalno
gospodarcz kar w postaci obowizku pacenia skadek ZUS. Ja nazywam ten obowizek
podatkiem osiowym, gdy jest przeznaczony dla osi, ktrzy wiedz na temat prowadzenia
biznesu czerpi z telewizji.

Haracz do ZUS w przypadku prowadzenia dziaalnoci gospodarczej jest na tyle duy, e

potrafi zabi wikszo biznesw. Wprawdzie ZUS oferuje promocje w rodzaju pierwsze dwa
lata za poow ceny, nadal s to jednak due pienidze.

Oczywicie istniej moliwoci legalne i te nielegalne, aby ZUS-u przy dziaalnoci

gospodarczej nie paci. Problem polega na tym, e te legalne si nie opacaj, a nielegalne s
przewanie wydmuszkami urzdowymi.

Dziaajc w wiecie akademickim studenci mog korzysta z ofert Inkubatorw

Przedsibiorczoci. Akademickie Inkubatory Przedsibiorczoci chwal si na swojej stronie,
e s najwiksz sieci inkubatorw na wiecie. Dziaaj tylko w Polsce, a z ich oferty korzysta
w tej chwili ponad 1500 firm. Ja nie widz w tym nic chwalebnego. Inkubatory swoj
popularno w Polsce zawdziczaj nie dobrej ofercie, a omijaniu przymusowego ZUS-u.
Zamiast paci ponad tysic zotych skadek miesicznie, modzi przedsibiorcy wol wpaca
jedn czwart tej kwoty do Inkubatora. To, e mamy w Polsce tak rozwinit sie inkubatorw,
jest raczej powodem do wstydu.

To tak, jak podczas jednej z nudnych debat, w ktrych lubi bra udzia: jeden
z ministrw cieszy si, e Polska jest liderem w brany transportowej. Rzeczywicie, polskie
firmy podbijaj rynek europejski. Jest to niewtpliwie wielka zasuga setek przedsibiorcw
z brany transportowej, jednak o Polsce wcale to nie wiadczy dobrze. Pomylcie, ile trzeba
wyprodukowa i przewie ziemniakw czy burakw, aby wytworzy milion dolarw PKB,
a ile zajmuj komputery, ktre taki sam PKB wygeneruj. Niestety, Polska jest krajem
ziemniaczano-buraczanym, a nie krajem, gdzie produkuje si komputery czy maszyny, jak
w Niemczech, Japonii czy Chinach.

Wracajc do tematu. W kadym normalnym kraju opaca si zarejestrowa firm nawet

jeeli zarabiamy 100 zotych miesicznie. W Polsce musimy zarobi minimum dwa tysice
kadego miesica, aby starczyo na opacenie podatkw. Akademickie Inkubatory
Przedsibiorczoci sprytnie to rozwizay forsujc przez Sejm poprawk do prawa, mwic
o tym, e uyczenie przez Inkubator wsppracujcy z uczelni wysz swojej osobowoci
prawnej do funkcjonowania firmy inkubowanej, nie jest uznawane za przestpstwo zwane
firmanctwem.

Co jaki czas mona usysze w telewizji o urzdowych wydmuszkach. Niejasne

i skomplikowane przepisy powoduj, e przedsibiorcy znajduj furtk, aby prowadzi
dziaalno w postaci jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej i nie paci ZUS-u.

Przykadowo kiedy, kiedy prowadzio si dziaalno i jednoczenie pracowao u kogo

na umowie zleceniu, ZUS pacio si dowolnej z tych aktywnoci: jeeli ZUS z firmy wynosi
800 zotych, a z umowy zlecenia 10 zotych, to ludzie oczywicie wybierali t drug opcj.
Ustawodawca uwiadomi sobie bd i w kolejnej nowelizacji zapisa, e jeeli jednoczenie
ma si dziaalno gospodarcz i umow zlecenie, to ZUS naley paci od dziaalnoci. No
chyba, e ZUS za umow zlecenie jest wikszy, to wtedy podatnik moe sobie wybra.
Oczywicie ZUS zada zalegych skadek wstecz.

Regulacja ta zostaa jednak troch le spisana, poniewa panoway rozbienoci co do jej

stosowania w przypadku umowy o prac nakadcz. Chodzio o to, e do wyboru, jaka praca
zostanie opodatkowana, stosuje si kwoty z umowy. Praca nakadcza, np. skrcanie w domu
dugopisw, ma to do siebie, e na umowie napisz, i zlecam skrcenie 10 tysicy dugopisw
i za kady zapac zotwk. Czyli kto moe zarobi 10 tysicy zotych miesicznie. Dawao
to podstaw do tego, aby podatnicy dobrowolnie decydowali si na opodatkowanie ZUS-em
pracy nakadczej, a nie dziaalnoci gospodarczej. Faktycznie jednak tyle nie pacili, bo
w danym miesicu ludzie, mimo umowy, skrcali tylko jeden dugopis i zarabiali tylko jedn
zotwk. Mieli zapewniony odbir 10 tysicy dugopisw, ale e skrcili tylko jeden, ZUS
pacili od jednej zarobionej zotwki.

Nawet sam ZUS interpretowa przepisy na korzy podatnikw, jednak w 2009 roku
powiedzia STOP. Zmieni interpretacj przepisw i wszystkim, ktrzy korzystali z tego
zwolnienia do piciu lat wstecz, nakaza zapat penych skadek. Ludzie mieli do wyboru:
zapaci nawet po kilkadziesit tysicy zotych albo i do sdu. W sdzie jednak musieli
udowodni, e faktycznie t prac wykonywali, a to byo trudne. Sdy przyznaway racj ZUS-
owi, a dziesitki tysicy przedsibiorcw zostao nacitych. Podobnych wydmuszek ZUS
zorganizowa wiele i wiele razy rzd ogasza abolicj podatkow, gdy w t puapk wpado
mnstwo osb.
 Ze wyobraenie o prawie

Gdy mody czowiek rozpoczyna dziaalno, jest peny ideaw; mona wrcz
powiedzie, e a wieci w nim naiwno. W miar prowadzenia firmy rozczarowanie jednak
ronie.

Mwi si, e prawo nie dziaa wstecz. W pastwie prawa na pewno tak jest. Niestety, nie
w Polsce. Tu urzdy zgrabnie t zasad ominy, mwic, e prawo wprawdzie wstecz nie
dziaa, ale jego interpretacja owszem.

Jest to pokrtne mylenie i postpowanie urzdnikw, aby mogli bezprawnie

kontrolowa przedsibiorcw. Ustawa zabrania na przykad kontrolowania firmy duej ni
przez okrelon liczb dni w roku. Dlatego te urzdnicy nie przychodz do firmy na kontrol,
lecz tygodniami prowadz czynnoci sprawdzajce, ktre ograniczeniom ustawowym ju nie
podlegaj.

W kadej chwili urzdnik moe te zmieni zdanie. Maciek prowadzi ma firm, dom
opieki nad dziemi. Mona by powiedzie, taki may prywatny dom dziecka. Co roku opisywa
swoj sytuacj i pyta urzdnikw, jak powinien si rozlicza z urzdem skarbowym. Oni co
roku mu odpowiadali, e moe si rozlicza kart podatkow. Tak te robi. Byy kontrole,
wszystkie przebiegy pozytywnie, nikt ani nic nie wskazywao na co zego. Nagle urzdnicy
wysali Makowi pismo z informacj, e zmienili interpretacj przepisw; poinformowali go,
e wedug nowej interpretacji prawa nie przysuguje mu ju karta podatkowa i musi zapaci
podatek liczony wedug ksiki przychodw i rozchodw za pi lat wstecz. Urzd chcia
oskuba Maka na okoo 50 tysicy zotych. Ten zapaci, ale po kilku dniach zdecydowa si
wyjecha z kraju. Dzisiaj prowadzi tak sam dziaalno w Niemczech, rozwin j i samego
tylko VAT-u kadego miesica paci wicej ni te 50 tysicy, o ktre chodzio polskim
urzdnikom. Maciek stwierdzi, e w tak dzikim kraju, jak Polska, prowadzi dziaalnoci si
nie da.

Maciek popeni bd podstawowy uwierzy urzdowi (w tym wypadku urzdowi

skarbowemu). Jeeli opierasz si tylko na interpretacjach ustnych lub e-mailowych to lepiej
za, e s to kamstwa. Zawsze daj interpretacji na pimie. Jeli interpretacja jest pisemna,
to jej zmiana z urzdu obowizuje od momentu otrzymania tej zmiany, a nie wstecz ma to
szczeglne znaczenie, jeli pierwotna interpretacja bya korzystna.
 Ludzie popeniaj te bd w drug stron. Wierz, e pisemna interpretacja przepisw
jest wita. Ot nie jest. Zamy, e mamy interpretacj, i powinnimy paci 7% podatku
VAT, a po kilku latach urzd uzna, e jednak powinno to by 23%. W takim przypadku
interpretacja chroni nas wprawdzie przed mandatem, a wic kar oraz odsetkami, ale nie
ustrzee nas od tego, e brakujce 16% podatku bdziemy musieli zapaci.

W tym kraju nikt, a zwaszcza przedsibiorca, nie moe czu si bezpiecznie.

W normalnej rzeczywistoci czowiek jest niewinny dopki nie udowodni mu si winy. Ludzie
w to wierz i tak rzeczywicie jest w wikszoci sytuacji. Z prawem podatkowym jest inaczej.
Tutaj to Ty musisz udowodni swoj racj. W przypadku podatku wystarczy, e urzdnik
uprawdopodobni, ale Ty musisz udowodni. Drobna rnica semantyczna, ale wielka
w praktyce.
 W Polsce nie ma prostytutek

W 2010 roku okoo 10 procent podatnikw, ktrzy zostali oskareni o posiadanie

nieujawnionych rde dochodu, tumaczyo fiskusowi, e pienidze zarobili na prostytucji.
Prostytucja jest w Polsce legalna. Nielegalne jest natomiast czerpanie zyskw z czyjej
prostytucji. Poniewa podatek jest dochodem pastwa, to nielegalnym byoby nakadanie
podatku na prostytutki.

O ile spraw o nieujawnione dochody byo maksymalnie kilkaset rocznie, od czasu

kryzysu ich ilo ronie zatrwaajco. W 2011 roku byo ich ju blisko 10 tysicy i pastwo
wymierzyo kary na kwot 800 milionw zotych, a wic okoo 250 tysicy na kadego
kontrolowanego. Nie s to, jak wida, mae kwoty.

Ostatnio Trybuna Konstytucyjny uchyli przepis o sankcjonowaniu nieujawnionych

rde. To znaczy: nie zakwestionowa stawki 75%, lecz oglne brzmienie przepisu, czyli to,
jak jest ustalany ten nieujawniony dochd. Przedsibiorcy po ogoszeniu wyroku mogli pisa
do skarbwek regres o zwrot podatku zapaconego z tytuu przepisu, ktry by niezgodny
z Konstytucj. Ktry przedsibiorca jednak o tym wiedzia? Sygnatura SK 18/09.

W przypadku prawa podatkowego to na podatniku ciy ciar dowodowy. Pomimo, e

kilkaset osb rocznie tumaczy si prostytucj, nikomu nie udao si tego udowodni. Okazuje
si, e w Polsce nie ma adnych prostytutek. Nie pomogy ogoszenia, nie pomogy dzienniczki
prowadzone przez prostytutki, nie pomogy zeznania klientw burdeli. Nikomu nie udao si
udowodni, e pracuje jako prostytutka. A zawd ten przecie istnieje. Moe dlatego, e
w wikszoci przypadkw byy to mskie prostytutki
 Omijanie ZUS-u dziki pracy za granic

Po aferze zwizanej z umowami o prac nakadcz pojawiy si firmy, ktre oferoway

ominicie skadek ZUS dla jednoosobowych dziaalnoci gospodarczych poprzez zatrudnienie
za granic. ZUS pocztkowo interpretowa prawo na korzy podatnika, jednak powoli zaczyna
zmienia interpretacje i kae sobie paci zalege skadki. Jest to wydmuszka, ktra powoli
wypywa na wierzch.

Chodzi o to, e w Polsce osoba, ktra pracuje za minimalne wynagrodzenie

i jednoczenie prowadzi dziaalno gospodarcz, moe wybra, z ktrego tytuu paci ZUS.
Niestety, w Polsce minimalne wynagrodzenie jest rwnie wysoko opodatkowane, dlatego nie
bardzo si to opaca. Prawo unijne kae traktowa wszystkie kraje rwno i reguluje rwnie t
kwesti. W niektrych krajach, jak np. w Wielkiej Brytanii, od minimalnego wynagrodzenia
rzd nie pobiera adnych podatkw. Jeeli wic pracujesz na etacie w UK i jednoczenie
prowadzisz jednoosobow dziaalno w Polsce, to moesz paci ZUS tylko od wynagrodzenia
w UK, a podatek ten wynosi zero.

Tak mwi teoria, ktr staraj si sprzeda firmy zajmujce si porednictwem w tym
temacie. Niestety, takie rozwizanie nie jest do koca zgodne z prawem. Byoby, gdyby osoba
pracujca w UK swoj prac rzeczywicie wykonywaa na terenie Wielkiej Brytanii.
Oczywicie osoby te czsto cay czas przebywaj w Polsce, a ich fikcyjne zatrudnienie suy
tylko temu, aby nie paci skadek. Po kilku latach ZUS zaczyna si jednak przypomina i prosi
o dowody na to, e praca etatowa rzeczywicie bya wykonywana na terenie UK. Fikcyjnie
zatrudniani udowodni tego nie potrafi, a jak pamitasz w sprawach podatkowych to
podatnik musi udowodni, e wykonywa prac w tym a nie w innym kraju.
 ZUS w spkach i fundacjach

Dlaczego ludzie decyduj si na prowadzenie firmy w formie jednoosobowej dziaalnoci

gospodarczej, a pniej nieudolnie kombinuj, aby zmniejszy opaty dla ZUS? Widocznie nie
widz innej moliwoci i nie maj wiedzy, jak mona prowadzi firm inaczej. Wszak ta forma
dziaalnoci jest najbardziej rozreklamowana, najbardziej wspierana przez rnego rodzaju
dotacje, a i ksigowo jest tam najprostsza. Ma ona jednak powane wady. Jest to
zdecydowanie najdrosza forma dziaalnoci, a take obarczona najwikszym ryzykiem, gdy
waciciel odpowiada caym majtkiem. Nie tylko swoim, ale rwnie swojej rodziny, take tej
w kolejnych pokoleniach.

Jednym z przesa tej ksiki jest prosta porada, aby przenigdy nie zdecydowa si
prowadzi jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej. Nie do, e za t przyjemno zapacisz
due pienidze, to ryzyko, jakie podejmujesz, jest ogromne. Do prowadzenia powanej
dziaalnoci zostay powoane podmioty takie jak spki z o.o., ewentualnie fundacje. I tym
wanie formom powiniene si przyjrze.

W 95% przypadkw do prowadzenia firmy najbardziej nadaje si spka prawa

handlowego. W przypadku maych firm spka z ograniczon odpowiedzialnoci,
a w przypadku wikszych rwnie spka akcyjna. Dodatkowo, jeeli ze wzgldw czysto
wizerunkowych mgby prowadzi dziaalno w postaci fundacji, przewanie ta wanie
opcja bdzie najlepsz form prowadzenia dziaalnoci. Po prostu nie zawsze pasuje, aby
fundacja prowadzia skup zomu, myjni samochodow czy wywozy szamba. Ale takie
dziaalnoci, jak wydawnictwo, szkolenia czy przychodnie lekarskie dlaczego nie. Jeeli
jeste pocztkujcym przedsibiorc, innych rozwiza nawet nie rozwaaj. Dla bardziej
zaawansowanych istniej jeszcze spki komandytowe, komandytowo-akcyjne i inne. Oferuj
one ciekawe rozwizania, jednak wymagaj ju troch wikszej znajomoci przepisw;
przyznam e i ja dowiadczenia wikszego z nimi nie mam. Dlatego skupmy si tylko na
spkach z o.o. i fundacjach.

Nie wymieniem jeszcze stowarzysze. Maj one jedn podstawow wad, ktra
powoduje, e nie nadaj si do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej: bardzo atwo nad nimi
utraci kontrol. Na przykad zosta przegosowanym lub odwoanym, jeeli tylko wikszo
czonkw bdzie sobie tego yczya.
 Jak wiesz, w Polsce obowizuj durne przepisy i zwyczaje. Jednym z takich durnych
zwyczajw jest zakaz niewolnictwa. Jeden czowiek nie moe pracowa dla drugiego za darmo
lub za niegodn stawk. Std istnieje co takiego, jak paca minimalna.

Wyobra sobie, e jeeli masz firm i kolega, ktry ma duy samochd, zgodzi Ci si za
darmo np. przewie meble z twojego domu do nowo wynajtego biura; w myl prawa, staje
si wic Twoim niewolnikiem. Musisz albo mu zapaci, albo wysoko jego pensji wpisa
sobie w przychody. Logiki tu nie ma, ale urzdnicy argumentuj to tym, e gdyby kolega nie
przewiz Ci mebli, to musiaby wynaj auto z kierowc za 100 zotych. Jeeli wic kolega
przewiz za darmo, to znaczy, e zaoszczdzie stw, czyli de facto zarobie, a jeeli
zarobie to przychd taki trzeba opodatkowa.

Jaki czas temu gona bya sprawa samotnej matki, ktrej ze wzgldu na ze warunki
w domu zabrano dziecko i przekazano do domu dziecka. Prawo wymaga jednak, aby w takiej
sytuacji rodzic pokry koszty pobytu dziecka w tego rodzaju placwce blisko dwa tysice
zotych, czyli niemal tyle, ile kobieta zarabiaa! To jednak nie koniec historii: po kilku
miesicach dziecko trafio do rodziny zastpczej. Prawo mwi, e w takiej sytuacji matka nie
musi ju pokrywa kosztw utrzymania dziecka. Do kobiety zgosi si wic urzd skarbowy,
ktry uzna, e owe zaoszczdzone dwa tysice miesicznie to de facto jej przychd, ktry
naley opodatkowa. Kobieta przegraa w sdzie i kadego miesica musi paci okoo
400 zotych podatku, czyli blisko 20% swojej pensji.

We Francji gona bya sprawa stowki, w ktrej klienci sami odnosili brudne talerze do
okienka. Urzd skarbowy utrzymywa stanowisko, e jest to praca, ktr wykonuj klienci
i dziki temu waciciel stowki nie musi zatrudnia tak duo kelnerw. Prac t potraktowa
jako przychd i opodatkowa.

Takie samo rozumowanie dotyczy czowieka prowadzcego dziaalno gospodarcz.

Przewanie pracuje on po 10 godzin dziennie. Nawet jeeli nie zarabia, to przecie pracuje.
Caodniowa praca czowieka na rynku kosztuje jakie pienidze. Tak wic od tej pracy musi
odprowadzi ZUS-y i inne podatki. Dlatego te prowadzc jednoosobow dziaalno
gospodarcz musisz paci ZUS.

W przypadku spek jest zupenie inaczej. Wedug ustawy o ZUS, tylko wsplnik
jednoosobowej spki z o.o. paci ZUS tak, jak kady inny przedsibiorca prowadzcy
dziaalno gospodarcz. Oznacza to, e wsplnicy wieloosobowej spki z o.o. nie musz
paci tego podatku.
 Jeeli zamiast dziaalnoci gospodarczej zaoysz wieloosobow spk z o.o., to nikt nie
zapaci ZUS-u. Aby spka bya wieloosobowa, wystarczy e dasz komu udziay w niej. Moe
to by Twoja mama, brat, siostra lub ssiad. Obojtnie. No, moe mam bym odradza, ale tylko
ze wzgldu, aby jej nie stresowa wystarczy, e jej dziecko ju podjo tak due ryzyko, jakim
jest prowadzenie wasnej firmy.

Posiadanie udziau w spce powoduje te, e moesz pracowa na jej rzecz za darmo,
nie wpisujc sobie w przychd wartoci tej pracy. Logika jest tutaj prosta: jeeli masz udzia
w spce, to moesz dla niej pracowa za darmo, wykonujc tzw. wiadczenie niepienine.
Spka nie musi wtedy twojej pracy wpisywa do zysku. Przepisy o pracy niewolniczej w tym
przypadku nie obowizuj, gdy tak naprawd nie pracujesz za darmo, lecz za dywidend, jeeli
oczywicie bdzie kiedykolwiek wypacona. Nie pacisz wic ZUS-u jako spka, ale i nie
pacisz ZUS-u jako osoba fizyczna, gdy pracujesz za darmo i nie otrzymujesz wynagrodzenia.
Tak logik warto zastosowa.
 Minusy prowadzenia spki

Minusem prowadzenia takiej dziaalnoci s: konieczno posiadania kapitau

zakadowego oraz koszty rejestracji i prowadzenia spki. Mimo wszystko obcienia te
stanowi zaledwie uamkiem kosztw prowadzenia jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej.

Kiedy zakadaam spk z o.o., minimalny kapita zakadowy wynosi 50 tysicy

zotych. Dzi jest to 10 razy mniej. Pocztkujcy przedsibiorcy myl, e kapita zakadowy
to swego rodzaju kaucja, ktr wpaca si do sdu, gdzie pienidze te cay czas musz lee.
Tak jest, ale w Szwajcarii. W Polsce idziesz do sdu i skadasz wniosek o rejestracj spki
z o.o. Do wniosku musisz zaczy owiadczenie zarzdu, e kapita zakadowy zosta
wpacony w caoci przez wszystkich wsplnikw i tyle.

Skoro mowa o Szwajcarii, ciekawostka: maj tam pewn bardzo dobr form rozliczania
podatku. Jest to ryczat od przychodw dla maych firm. Taka firma nie musi si nigdzie
rejestrowa: wystarczy i do banku i zaoy konto, nie trzeba nawet prowadzi ksigowoci.
Pienidze mona przyjmowa wycznie przelewem na konto bankowe. Jeeli chodzi
o podatek, paci si ryczat od wydatkw (kilka promili). Pienidze gromadz si na koncie
firmy, a gdy przedsibiorca chce komu zapaci na przykad 1000 frankw, po prostu robi
przelew. Tyle tylko, e po wykonaniu tego przelewu do kasy pastwa odprowadzane jest kilka
promili w postaci podatku. Podobnie dzieje si, kiedy waciciel firmy paci za zakupy kart
kredytow albo wypaca pienidze w bankomacie. Zero ksigowoci, tylko drobny podatek
ryczatowy nie od przychodw, ale od wypacania pienidzy.

Wrmy do tematu spek z o.o. Pienidze zostaj teoretycznie wpacone do kasy spki
i moemy je wyda jeszcze tego samego dnia. Zrobiem dokadnie w ten sposb: cay wpacony
kapita zakadowy trafi do mnie z powrotem tytuem odkupienia ode mnie komputerw,
biurek, licencji itp. Wydanie 50 tysicy na zaoenie spki to duy wydatek, ale
zorganizowanie takiej kwoty na jeden dzie nie jest adn trudnoci. Tym bardziej dzisiaj,
kiedy minimalny kapita wynosi zaledwie pi tysicy zotych. Koszty rejestracji spki to
opata sdowa i notariusz. Dzisiaj te opaty nie powinny przekroczy 1,5 tysica tyle
jednorazowo zapacisz za zarejestrowanie spki.

Prowadzenie spki czy fundacji wie si z pen ksigowoci. Jest ona znacznie
bardziej pracochonna ni ksika przychodw, ktr prowadzimy w przypadku dziaalnoci
gospodarczych. Jeeli biuro rachunkowe brao od nas 200 zotych za ksik przychodw, to
w przypadku penej ksigowoci koszt jej prowadzenia wyniesie ju 500-1000 zotych
(wikszo ksigowych syszc spka z o.o. widzi kur znoszc zote jajka i ju na starcie
da tysica zotych; ale w takiej sytuacji naley szuka dalej, by nie przepaca).

Pena ksigowo rni si od zwykej tym, e musimy ksigowa kad faktur

oddzielnie. W przypadku duej iloci wystawianych faktur jest to czasochonne. Jeeli Twoja
firma sprzedaje tylko klientom indywidualnym, za tak ksigowo nie zapacisz duo. Jeeli
jednak sprzedajesz tylko firmom i raczej masz duo faktur na niskie kwoty, to ksigowanie
moe troch kosztowa.

Pena ksigowo to rwnie wycigi bankowe i osobne rozliczanie kadej transakcji. To

raporty kasowe, a wic notowany kady ruch gotwki w firmie. To listy pac, nie zbiorcze, jak
w ksice przychodw, ale w rozbiciu na kadego pracownika, ZUS i podatek od kadego
zatrudnionego, podobnie jak wypata dla kadego pracownika i wiele innych, czasochonnych
zada, za ktre ksigowi ka sobie wicej paci.

Do dodatkowych kosztw w przypadku spek czy fundacji naley opata w wysokoci

okoo 250 zotych rocznie za wysanie do sdu sprawozdania finansowego.

Podsumowujc, spka nie bdzie Ci kosztowa na starcie wicej ni 1,5 tysica zotych
oraz 500 zotych miesicznie za ksigowo. Prowadzenie ksigowoci bdzie zatem o jakie
300 zotych drosze ni w przypadku dziaalnoci gospodarczej; nie bdziesz musia jednak
paci ponad tysica zotych ZUS-u miesicznie, wic wychodzisz na plus.

Zreszt nawet gdyby w twoim przypadku (duo dokumentw) ksigowy da za

prowadzenie ksig dokadnie tyle samo, ile wynosi ZUS, to i tak warto. A to dziki innym
plusom prowadzenia biznesu w postaci oddzielnej osoby prawnej, a nie wasnej dziaalnoci
gospodarczej.

W wiadomoci ludzi, wbrew logice, spka oznacza co bardziej prestiowego ni

dziaalno gospodarcza. Gdy klient czy kontrahent syszy spka z o.o., kojarzy mu si ona
z solidn, du firm, ktrej o wiele chtniej zaufa ni przecitnemu Kowalskiemu, ktry
prowadzi dziaalno gospodarcz.

A przecie jest cakowicie odwrotnie: podpisujc kontrakt z kim, kto prowadzi

dziaalno gospodarcz, tak osob za dugi moemy ciga do koca ycia (moe kiedy
odda). Gdy spadkobiercy zagapi si z terminami, to bdziemy mogli ciga rwnie ich.
W przypadku spek, jeli ta upadnie, to nigdy nie odzyskamy swoich pienidzy. Bezpieczniej
dla nas jeeli partner prowadzi dziaalno gospodarcz, a nie spk.

Dobrze wida to na przykadzie bankw, ktre osobom fizycznym daj kredyty bez
problemw. Jeeli spka stara si o kredyt, to ju tak atwo nie ma przewanie nie obejdzie
si bez porczenia prywatnym majtkiem przez zarzd.
 Ludzie narzekaj, ale ZUS chc paci

ZUS jest czym, na co ludzie strasznie narzekaj, ale pac, poniewa uwaaj, e nie
maj innego wyjcia. Kiedy ich uwiadamiam, e tak nie jest, zaczynaj argumentowa, e
pacenie ZUS-u mimo wszystko jest dobrym rozwizaniem...

O ile z brakiem renty i emerytury w przypadku niepacenia ZUS-u ludzie atwo si godz,
o tyle prawie zawsze pada argument, e ZUS trzeba paci ze wzgldu na ubezpieczenie
zdrowotne, gdy w nagym przypadku musimy mie moliwo skorzystania z pomocy lekarza
czy pogotowia. Oczywicie jest to bardzo wany argument, ale jest przynajmniej kilka
rozwiza tego problemu.

Najprostsze jest takie, e kady z nas moe opaca ubezpieczenie zdrowotne w ZUS
dobrowolnie, acz mao kto o tym wie. Skadka dobrowolna jest troch wysza od tej paconej
przez przedsibiorcw, jednak brak obowizku pacenia na emerytur i rent powoduje, e
obcienie jest duo nisze. Moemy take wybra sobie prywatnego ubezpieczyciela, ktry
zapewni nam takie same usugi zdrowotne jak ZUS, ale nieco taniej.

Jeeli chcesz mie ubezpieczenie zdrowotne i nie paci ani grosza moesz te
zarejestrowa si jako osoba bezrobotna, raz na trzy miesice podpisa niezbdny dokument
i mie skadk opacon przez Urzd Pracy. Dokadnie tak: moesz mie spk z o. o., by jej
prezesem, pracowa po 20 godzin dziennie za darmo i jednoczenie moesz zarejestrowa si
jako osoba bezrobotna. Oczywicie kiedy zaczniesz zarabia, musisz si z bezrobotnego
wyrejestrowa, ale spokojnie moesz prowadzi spk nie zarabiajc ani zotwki. Ja tak robi
nieprzerwanie od 8 lat. Co prawda to si zmienio od kiedy mieszkam w UK, ale tutaj
obowizuj zupenie inne prawa.

Innym darmowym wyjciem jest podpicie si pod ubezpieczenie ony/ma

w rodzinie wystarczy, e tylko jedna osoba jest ubezpieczona. Moesz te zatrudni si
w swojej spce na umow zlecenie za jak minimaln kwot, od ktrej ZUS bdzie wynosi
10 czy 20 zotych, a to ju daje Ci takie same moliwoci, jak pacenie penego ZUS-u,
wynoszcego sporo powyej tysica zotych.

W ogle aberracj ubezpiecze jest to, e skadk na ZUS oblicza si na podstawie

wysokoci dochodw, a nie aktualnego stanu zdrowia, tak jak robi to prywatne firmy
ubezpieczeniowe. W Polsce mona spokojnie nie paci adnego ubezpieczenia, a dopiero
w momencie zdiagnozowania raka czy innej przewlekej choroby zatrudni si, aby mc
korzysta z dobrodziejstw darmowej suby zdrowia. Darmowej dla nas, a drogiej dla
lemingw. Po co wic paci, skoro jeste zdrowy?

Teoretycznie wic (acz tego nie sprawdzaem) mona by nieubezpieczonym, zama

nog i dopiero w dniu wypadku zatrudni si w firmie. W kocu do Inspekcji Pracy i innych
urzdw pracownika trzeba zgosi w cigu siedmiu dni od zatrudnienia i od tych siedmiu dni
wstecz biegnie czas ubezpieczenia. Jak wida moliwoci jest mnstwo. Wystarczy troch
pomyle.

Ciekaw spraw jest ubezpieczenie wypadkowe, jakie pastwo oferuje wszystkim

wolontariuszom, ktrzy wiadcz swoje usugi duej ni 30 dni. Ot zgodnie z ustaw trzeba
wolontariuszy traktowa tak, jak pracownikw, ktrym pracodawca opaca ubezpieczenie
wypadkowe w ZUS. Fundacje i stowarzyszenia za swoich wolontariuszy nie musz nic paci,
a pomimo to, tym ktrzy s wolontariuszami wicej ni 30 dni przysuguje dokadnie takie
samo ubezpieczenie. Mao tego: takich wolontariuszy nie trzeba do ZUS-u zgasza ani nigdzie
rejestrowa. Zgoszenie naley zrobi dopiero po wypadku. Oczywicie wolontariusz musi
mie podpisan umow o wolontariat, a ubezpieczenie przysuguje mu dopiero po 30 dniach,
jednak nie sdz, aby w Polsce trudn rzecz byo podpisa umow o wolontariat z dat
wsteczn. Jest to bardzo dobra informacja dla wolontariuszy, jak rwnie bardzo due pole do
naduy.
 Klauzule podatkowe

Jak widzisz, powoli wchodzimy w do zaawansowane problemy podatkowe, ktrych

ludzie najczciej si obawiaj. Gdy urzd skarbowy dostanie zamwienie, moe bowiem
zniszczy kadego. Nie oznacza to jednak, e nie powiniene robi wszystkiego, aby Twoje
dziaania byy zgodne z liter prawa.

Wbrew pozorom prawo podatkowe nie jest tak bardzo skomplikowane w swoim
zaoeniu, ale przypomina cennik: wymienione s w nim rne czynnoci, z ktrych kada jest
opodatkowana jak stawk. Jeeli robisz X, to pacisz Y; jeeli robisz A pacisz B. Problemy
pojawiaj si w szczegach, wyjtkach i wyjtkach od wyjtkw, sama istota jest za bardzo
prosta. W prawie podatkowym istniej dwie najpopularniejsze klauzule i kilka przepisw, ktre
urzd skarbowy wykorzystuje do nakadania kar na podatnika. Zanim wejd w gbsze
rozwaania na temat podatkw, musz o tych puapkach napisa.

Pierwsz klauzul jest tzw. czynno pozorna. Polega ona na tym, e urzd skarbowy
moe podway i uniewani rne czynnoci jeeli uzna, e s one tylko pozorne, a wic
istniej tylko na papierze, a w rzeczywistoci nie miay miejsca. Pamitaj, e urzdowi
skarbowemu wystarczy tylko uprawdopodobnienie tego, e czynno bya pozorna; Ty
natomiast musisz udowodni, e nie bya. Walka, jak widzisz, jest nierwna.

Zamy, e wynajmujemy gara na firmowy samochd od rodziny, ktrej pacimy z ten

wynajem du kwot powiedzmy 20 tysicy zotych rocznie. Podatkowo na tym zyskujemy:
nasza rodzina bowiem od tej kwoty zapaci 8,5% podatku dochodowego, my za nie zapacimy
19%. Na caej operacji zarobimy zatem 10,5%, jest wic czym dzieli si z rodzin. Problem
pojawi si jednak wtedy, gdy urzd skarbowy dowie si, e firmowy samochd nocuje pod
blokiem waciciela firmy, a rodzina w garau trzyma swoje auto. Zawyona kwota wynajmu
zwraca uwag urzdu skarbowego, a brak dowodu, e samochd by garaowany we
wskazanym miejscu, skutkuje uprawdopodobnieniem, e caa operacja bya fikcyjna. Sd,
a wczeniej urzd skarbowy, nie kieruj si tym, co zapisano w umowach, ale maj obowizek
badania stanw faktycznych. W przytoczonym przykadzie ma to sens, poniewa byoby to
zwyke oszustwo.

Wszystkie transakcje z rodzin MUSZ by przeprowadzane na warunkach rynkowych;

dodatkowo przedsibiorcy prowadzcy dziaalno w formie spek z o.o. maj obowizek
sporzdzania dokumentacji cen transferowych, aby udowodni, e odpowiaday one cenom
rynkowym.

Podobnie sprawa ma si z samochodami firmowymi: przedsibiorca posiada jeden pojazd

subowy, natomiast caa jego rodzina tankujc swoje prywatne auta prosi o faktur
z wpisanym numerem rejestracyjnym samochodu firmowego. Kontrola skarbowa, sprawdzajc
stan licznika i porwnujc iloci rozliczanego paliwa, bardzo atwo moe uprawdopodobni, e
czynno zakupu paliwa bya pozorna, i wyrzuci takie faktury z kosztw.

Aby czynno nie zostaa uznana za pozorn, nie wystarczy wykona jej poprawnie -
trzeba umie j jeszcze udowodni. A to w polskich realiach moe by trudne.
 Firmanctwo

Z klauzul, o ktrej mowa bya wyej, zwizane jest przestpstwo zwane firmanctwem.
Jest to drugie w kolejnoci (po zanianiu przychodu i zawyaniu kosztw) najczciej
popeniane przestpstwo podatkowe. Polega na unikaniu podatku poprzez rejestrowanie firmy
na kogo innego, na przykad na osob korzystajc ze zniek lub ulg podatkowych. Przewanie
firmanctwa dopuszczaj si mode maestwa na dorobku. Zamy, e ona pracuje na etacie,
a m chce prowadzi firm i upar si bardzo, aby firma bya w formie jednoosobowej
dziaalnoci gospodarczej. Gdyby t firm zarejestrowa na siebie, musiaby paci due skadki
ZUS. Po krtkiej analizie wraz z on dochodz do wniosku, e lepszym rozwizaniem bdzie,
jeli firma zostanie zarejestrowana na ni. Ona pracujc na etacie ma skadki opacane przez
pracodawc, wic rozpoczcie jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej nie wie si
z dodatkowymi kosztami. Nie spodziewaj si jednak, e przestpstwo, ktre w ten sposb
popeniaj, zagroone jest kar do trzech lat pozbawienia wolnoci. Ludzie naraaj si na takie
konsekwencje, aby tylko unikn ZUS-u, zamiast poczyta, zaoy spk lub fundacj
i w peni legalnie nie paci skadek czy innych podatkw.

Przestpstwo firmanctwa wychodzi najczciej, gdy urzdnicy podczas kontroli zadaj

wacicielowi firmy proste pytania zwizane z jego dziaalnoci, a osoba ta nie ma pojcia
o sprawach z ni zwizanych...

Krzysztof Habich, genialny specjalista od spraw podatkowych, widzc luk w przepisach

dotyczcych VAT-u zarobi miliony midzy innymi na eksporcie z Polski plakatw
wyborczych dla prezydenta Kongo. Krzysztof mia okazj pozna prezydenta i doprowadzi do
tego, e ten zamwi u niego plakaty w cenie kilkuset zotych za sztuk, czyli za cen kilkaset
razy wiksz ni rynkowa. Plakaty byy wykonywane w szkoach specjalnych, ktre byy
zwolnione z pacenia VAT-u. Krzysztof zaoy wiele takich szk. Zrekrutowa do nich
uczniw, zorganizowa im warsztaty, na ktrych drukowali plakaty. Efekt by taki, e gdy
wydruki przekraczay granice Polski, urzd skarbowy musia zwrci Krzysztofowi VAT,
ktry z powodu dziur w przepisach nigdy nie zosta zapacony. Nie mona tutaj mwi
o klauzuli pozornoci, gdy plakaty rzeczywicie byy wydrukowane, ich produkcja potnie
udokumentowana, plakaty trafiy do Kongo i rzeczywicie byy rozwieszone podczas kampanii
prezydenckiej. Istniej na to rwnie setki dowodw. Dodatkowo pienidze zostay przelane
z Kongo do Polski, a podatek dochodowy zapacony. Zanim prawo zostao naprawione,
Krzysztof produkowa oprogramowanie, ktre eksportowa za granic za potne pienidze,
czy chociaby piewniki do filharmonii na Dominikanie. Kady zdrowo mylcy czowiek
zakada, e gdy kto sprzedaje produkty tysic razy droej ni ich cena rynkowa, to co musi
by nie tak.

Wanie po to, aby ukrci takie praktyki, w 2003 roku zostaa powoana w Polsce
klauzula obejcia prawa, a konkretnie obejcia podatkw. Mwia ona o tym, e sd czy te
urzd skarbowy moe uniewani jak czynno, jeeli zostaa ona zrealizowana gwnie
w celu ominicia prawa lub podatkw.

Klauzula ta dawaa rzdowi ogromn wadz. Rzd mg uniewani kad transakcj,

czynic de facto nielegalnym wszystko, co zwizane byo z optymalizacj podatkow.
Zakadasz spk po to, aby nie paci ZUS? Rzd nakae Ci zapat zalegego podatku.
Oenie si, nie masz dzieci, a rozliczasz si z podatkw wsplnie z maonkiem? Rzd
uniewani maestwo. I tak dalej. Nie ma takiej niegodziwoci, do ktrej nie posunie si rzd
jeeli braknie mu pienidzy.

Na szczcie klauzula obejcia prawa zostaa w Polsce uznana za niezgodn z konstytucj

i w przeciwiestwie do wikszoci pastw na wiecie nie obowizuje. Dziki temu w naszym
systemie podatkowym jest pole do manewrw, ktre w efekcie powoduj oszczdnoci
podatkowe i w konsekwencji kondycj naszej gospodarki. Rzd wci prbuje przywrci
t klauzul, wymaga to jednak powanych zmian przepisw nawet na poziomie konstytucji.
Mdlmy si zatem, aby nigdy w sejmie nie utworzya si koalicja majca tak przewag
parlamentarn.
 Czy spki pac podwjny podatek od dywidend?

Pocztkujcy przedsibiorcy (a nawet ksigowi!), kiedy si im tumaczy, e spka z o.o.

pozwala skuteczniej niwelowa nie tylko ZUS, ale rwnie podatek dochodowy, zaprzeczaj
temu, twierdzc, e spki pac podwjny podatek od dywidend. Cho taki podwjny podatek
rzeczywicie istnieje, to nonsensem jest utrzymywanie, e trzeba go paci.

Podwjno podatku dochodowego polega na tym, e gdy spka zarobi milion, musi
odprowadzi najpierw podatek CIT (19%). Zostanie jej 810 tysicy, ktre w postaci dywidendy
dostaj udziaowcy, ktrzy od tych pienidzy musz z kolei odprowadzi 19% PIT. Zostanie
im wic 656 tysicy. Wynika z tego, e faktyczne podatki wynosz 34,4%.

W 2010 roku zaledwie 119 935 z 327 292 spek (36,64%) wykazao jakikolwiek zysk.
Podmioty wykazujce zyski wiksze ni 100 tysicy zotych naley liczy raczej w setkach ni
tysicach i przewanie s to spki pastwowe. Mona wic powiedzie, e prowadzenie spki
z o.o. w Polsce jest dziaalnoci charytatywn. Nawet jeli spka przynosi zysk, to wcale nie
oznacza, e zarzd musi wypaci pienidze wsplnikom w postaci dywidendy. Caa sztuczka
polega na tym, aby wyprowadzi pienidze ze spki przed ich opodatkowaniem. Sposobw na
to jest duo.
 Artyku 176 Kodeksu Spek Handlowych

Jak ju wiesz, moesz peni funkcj prezesa zarzdu we wasnej spce i nie by w niej
zatrudniony. Nie pobierajc pienidzy, nie pacisz podatkw, bo nie ma od czego. Pocztkujce
firmy raczej inwestuj wszystko, co zarobi, wic raczej nie maj problemu z zyskami. Po kilku
latach jednak zaczynaj pojawia si w firmie pienidze. Jeeli spka wykae zysk i wypaci
dywidendy, to do pastwa w postaci podatkw trafi ok. 34%. Tymczasem istnieje wiele
moliwoci, aby wypaci pienidze ze spki w sposb opodatkowany poniej 34%.

Oczywicie moemy zatrudni si w spce na umow o prace w charakterze prezesa. Od

takiej umowy musimy jednak odprowadzi nie tylko podatek dochodowy, ale i ZUS. Caa
operacja jest wic nieopacalna.

Inn ciekaw moliwo wypacenia sobie pienidzy przez zarzd daje art. 176 Kodeksu
Spek Handlowych:

1. Jeeli wsplnik ma by zobowizany do powtarzajcych si wiadcze

niepieninych, w umowie spki naley oznaczy rodzaj i zakres takich wiadcze.

2. Wynagrodzenie wsplnika za takie wiadczenia na rzecz spki jest wypacane przez

spk take w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to
nie moe przewysza cen lub stawek przyjtych w obrocie.

3. W przypadku okrelonym w 1 zbycie udziau, jego czci lub uamkowej czci

udziau, bd obcienie udziau, moe nastpi jedynie za zgod spki, o ktrej mowa
w art. 182, chyba e umowa spki stanowi inaczej.

Najprociej rzecz ujmujc: wsplnik, oprcz tego, e wyoy pienidze na spk, moe
te wiadczy na jej rzecz tzw. wiadczenia niepienine, czyli najzwyczajniej pracowa. Za t
prac przysuguje mu wynagrodzenie, oczywicie nie wysze ni cena rynkowa tej pracy.
Wynagrodzenie wypacane w oparciu o ten przepis nie jest opodatkowane ZUS-em. Naley od
niego odprowadzi tylko i wycznie podatek PIT wedug skali podatkowej.

Dodatkowym udogodnieniem jest to, e od tych pienidzy nie trzeba paci zaliczki na
podatek dochodowy. Jeeli wic w styczniu wypacimy sobie w ten sposb 10 tysicy zotych,
to 1900 zotych podatku od tej kwoty zapacimy dopiero w kwietniu kolejnego roku wraz ze
zoeniem rocznego zeznania podatkowego do urzdu skarbowego. Przez blisko ptora roku
moemy wic obraca nieopodatkowanymi pienidzmi.

Naley pamita, e niepieniny obowizek wsplnika musi by zapisany w umowie

spki, a pienidze w ten sposb wypacane musz si zgadza z cenami rynkowymi za tego
typu prac. Prezesi zarzdw nie zarabiaj mao, wic kwot 85 528 zotych rocznie (powyej
ktrej wchodzisz w wysz ni 18% stawk podatku) wypacisz ze spki, odprowadzajc
jedynie podatek dochodowy. A jeli zrobisz to w odpowiednim momencie, podatek od
wynagrodzenia zapacisz nawet po ptora roku.

Zwr uwag jeszcze na jeden aspekt tego przepisu. Wynagrodzenie na podstawie

art. 176 naley si rwnie w sytuacji, w ktrej spka nie ma pienidzy. Oznacza to, e moesz
je sobie nalicza, ale nie wypaca, a zatem spka bdzie Ci winna coraz wiksze pienidze.
Podatek paci si tylko od pienidzy wypaconych, wic spokojnie moesz w ten sposb
kredytowa dziaalno. Wyobra sobie teraz sytuacj, w ktrej Twoja spka bankrutuje
wkracza komornik i sprzedaje cay majtek. Dziki temu rozwizaniu Ty rwnie jeste
wierzycielem spki, cz majtku zatem moesz uratowa.
 Umowa o dzieo

Nieco lepszym rozwizaniem od art. 176 KSH jest podpisanie z wasn spk umowy
o dzieo z przekazaniem majtkowych praw autorskich. Przy normalnej umowie o dzieo
podatek paci si od 80% kwoty umowy, gdy 20% stanowi koszty, ktre okrela si
ryczatowo. Jeeli razem z przekazaniem wykonanego dziea, przekazujemy swojemu
zleceniodawcy prawa autorskie do niego, to rycza na koszty wynosi a 50%. Oznacza to, e
podatek PIT zapacimy nie od 80%, ale tylko od poowy wypacanej sobie kwoty. Przy
prowadzeniu firmy myl, e bez problemu znajdziesz dzieo, ktre moesz dla firmy wykona
i przekaza jej prawo autorskie do swojego dziea.

Od 2013 r. koszty uzyskania przychodu przy prawach autorskich mog wynie

maksymalnie poow pierwszego progu podatkowego (42 764 z). Czytajc t ksik sugeruj
si jednak raczej oglnym sposobem mylenia, a nie konkretnymi przepisami czy kwotami,
poniewa urzdnicy w Polsce szybko je zmieniaj. Dlatego zanim zastosujesz poszczeglne
wskazwki, sprawd najpierw, czy przytoczone przeze mnie przepisy i progi s aktualne.
 Wynajem

Przy wyciganiu pienidzy ze spki zainteresuj si wszystkimi sposobami zarabiania,

ktre pozwalaj paci podatek w formie ryczatu. Tak jest na przykad w przypadku wynajmu
okazjonalnego. Spka do dziaania potrzebuje wielu rzeczy: biura, samochodu, garau,
komputerw czy specjalistycznych maszyn i urzdze.

Najczstsz praktyk przedsibiorcw jest kupowanie jak najwicej sprztu na firm:

nabywajc kamer za 10 tysicy zotych, owe 10 tysicy mog bowiem wrzuci w koszty.
A gdyby wart 10 tysicy kamer mc wrzuci w koszty, ale w kwocie 20 tysicy zotych, i to
kadego roku? Czy to nie byoby lepsze rozwizanie?

Ot jeeli osoba fizyczna wynajmuje co okazjonalnie (a wic nie jest to zorganizowane

i na du skal), to podatek dochodowy z wynajmu moe rozliczy ryczatem, ktry wynosi
8,5%. Spokojnie wic moesz zamieni podwjny podatek od dywidendy na 8,5-procentowy
podatek od wynajmu. Warunek jest taki, e musisz posiada mieszkanie, biuro lub sprzt, aby
mc je wynaj spce. Mona si wic zastanowi, czy nie warto troch majtku trzyma jako
osoba fizyczna, aby za pomoc jego wynajmu zmniejsza sobie podatki. Pamita musimy
jednak o cenach rynkowych i powinnimy potrafi je udowodni.
 Auto w firmie

Dosy ciekawym narzdziem do generowania kosztw i jednoczenie wycigania

pienidzy ze spki przed opodatkowaniem jest samochd. Moe on znale si w firmie na
wiele sposobw, z ktrych jedne s lepsze, inne gorsze. Auto mona kupi lub wynaj,
mona te uywa prywatnego samochodu przedsibiorcy lub prywatnego samochodu
pracownika. Kady z tych sposobw generuje inny koszt podry i inne obowizki waciciela.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, najgorsz opcj jest posiadanie pojazdu firmowego.

Gdy samochd jest wasnoci firmy, to w koszty moemy wliczy tylko faktyczne poniesione
wydatki, a wic musimy zbiera faktury na stacjach benzynowych, w warsztatach itp. S jednak
sposoby, aby mc wrzuca w koszty samochodu znacznie wicej, ni faktycznie wydajemy na
jego utrzymanie.

Aby zrozumia rnic, omwi dwa skrajne przypadki. Jeeli osoba prowadzca
jednoosobow dziaalno gospodarcz uywa swojego prywatnego auta do celw subowych
(auto nie jest firmowe), musi zbiera faktury na wydatki zwizane z autem: zakup paliwa
i oleju, naprawy, ubezpieczenie itp. Po drugie przedsibiorca musi prowadzi tzw.
kilometrwk, a wic spisywa informacje, gdzie by i w jakim celu oraz ile kilometrw
przejecha. Na koniec roku ksigowy sumuje wydatki na auto wedug ewidencji faktur oraz
kilometrw, i w koszty wrzuca te wydatki, ktre byy mniejsze. W praktyce przewanie wlicza
si w koszty tylko faktury, gdy w zestawieniu przejechanych kilometrw ludzie czsto
wykazuj fikcyjne podre.

Prywatne auto osoby prowadzcej jednoosobow dziaalno gospodarcz traktuje si jak

auto firmowe. Inaczej wyglda sprawa w przypadku pracownika. Jeeli pracownik ma
podpisan z pracodawc umow o prac, to ten ostatni moe go poprosi, aby wykorzysta
prywatny samochd do celw subowych. W takiej sytuacji nie moemy pracownikowi
zwrci kosztw, jakie faktycznie ponis, lecz rozliczamy si wedug kilometrwki, ktra
wynosi obecnie 0,8358 zotych za kilometr dla pojazdw z silnikiem powyej 0,9 l. Jeeli
pracownik ma samochd tani w eksploatacji, dobrze na tym zarobi; jeeli auto jest jednak
drosze, to po prostu moe si nie zgodzi na takie uyczenie.

Z wypacaniem zwrotu kosztw tytuem kilometrwki wie si pozytywna rzecz:

pienidze te s kosztem dla pracodawcy, ale nie s dochodem pracownika, a wic nie paci si
od nich podatkw. Pracownik nie musi nam te przedstawia adnych faktur za paliwo czy
naprawy.

Prowadzc fundacj lub spk z o.o. i bdc w niej prezesem, jestemy traktowani jak
pracownik pomimo tego, e nie mamy umowy o prac. Moemy wic do celw subowych
uywa naszego wasnego samochodu. Rnica jest znaczna.

Zamy, e rocznie przejedam 50 tysicy kilometrw. Moje auto nie spala na gazie
wicej ni 25 zotych na 100 kilometrw. Gdyby auto byo firmowe, w koszty mgbym
wliczy 12 500 zotych. No, powiedzmy e 17 500 zotych trzeba wszak uwzgldni nowe
opony, naprawy i amortyzacj auta, ktre te s kosztem.

Gdybym jedzi tym samym autem jako prywatnym i rozlicza je wedug kilometrwki,
to w koszty mgbym wrzuci ju 41 500 zotych; ponadto nie musiabym gromadzi faktur,
a tylko zadba o druczek delegacji czy rejestrowanie kilometrwki.

Oprcz tego, e pienidze ze zwrotu kosztw s zwolnione z podatku, nie podlegaj

rwnie zajciu komorniczemu, o czym bdzie mowa w kontekcie omijania komornika.

Nieuczciwi przedsibiorcy robi w ten sposb, e wypisuj sobie delegacje i rozliczaj

kilometrwk, a faktury na utrzymanie samochodu bior na inn spk. W ten sposb w jednej
firmie w koszty wliczaj delegacj, a w drugiej faktury. Takie dziaania naley oczywicie
potpi, zwaszcza e istnieje wiele legalnych sposobw zmniejszania obcie.

Ciekaw moliwo maj rwnie fundacje, stowarzyszenia lub inne organizacje,

mogce posiada wolontariuszy. Ustawa o wolontariacie kae traktowa ich tak, jak
pracownikw. Moemy wic prosi wolontariuszy, aby w ramach wolontariatu jedzili swoimi
samochodami, za co zwrcimy im koszty wedug kilometrwki.
 Podsumowanie podatkw

Powyej przedstawiem kilka prostych rozwiza, ktre dowodz, e spka z o.o.

bynajmniej nie jest droszym rozwizaniem ni jednoosobowa dziaalno gospodarcza. Wrcz
przeciwnie: nie do, e nie trzeba paci ZUS-u, to i podatki s znacznie mniejsze. Za pomoc
kilometrwki, podpisujc najzwyklejsz umow o dzieo z wasn spk czy te wypacajc
pienidze zgodnie z art. 176 KSH, do pewnego momentu nie mamy najmniejszego problemu
z podatkami. Oczywicie jeeli Twoje zyski wynosiyby kilkadziesit tysicy zotych
miesicznie, wwczas suma nalenych podatkw moe by wysza. Jednak i w takiej sytuacji
istniej rozwizania optymalizacyjne (o ktrych wszak nie ma sensu pisa w ksice dla
pocztkujcych). Kiedy dotknie Ci ju taki problem, signij po bardziej zaawansowane lektury
lub wpadnij na zajcia ASBIRO, prowadzone przez naszych doradcw podatkowych.
 Kontrole w firmie

Nad prawidowym dziaaniem podatnika czuwaj jak wiemy urzdnicy, ktrzy maj
prawo przeprowadzania kontroli. W kadej chwili moe do Ciebie zapuka Urzd Skarbowy,
Pastwowa Inspekcja Pracy, Zakad Ubezpiecze Spoecznych, organ samorzdu
terytorialnego, ZAIKS/SAWP/STOART/ZPAV, Inspekcja Handlowa, Urzd Ochrony
Konkurencji i Konsumentw, Inspekcja Ochrony rodowiska, Inspekcja Poarowa, Inspekcja
Sanitarna, Urzd Dozoru Technicznego, Gwny Inspektor Ochrony Danych Osobowych,
Zakad Energetyczny, Pastwowy Inspekcja Weterynaryjna, Urzd Celny, Inspektorat
Transportu Drogowego, Policja, Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego, Centralne Biuro
ledcze, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Komisja Nadzoru Finansowego i zapewne kilka
innych przestpczych organizacji.

W zasadzie o uprawnieniach i praktycznej stronie przeprowadzania kontroli przez kad

z tych instytucji mona napisa bardzo dobr ksik. Kada z wymienionych organizacji jest
bowiem winna zamkniciu co najmniej kilku tysicy dobrze prosperujcych firm oraz
kilkudziesiciu samobjstw. Wiele informacji na ten temat znajdziecie w internecie; ja
chciabym skupi si jednak na tym, czego w internecie nie znajdziecie.
 Podejcie urzdnikw

Wedug bada przeprowadzonych przez Pracodawcw RP i firm ubezpieczeniow Euler

Hermes, 78% pracodawcw ucierpiao z powodu kradziey dokonanych przez wasnych
pracownikw. Korzystanie z firmowego ksera czy samochodu do celw prywatnych,
przeduanie przerw, nagminne spnienia i wczeniejsze wyjcia z pracy to najczstsze formy
kradziey. Najmniej problemw z pracownikami, bo zaledwie 17%, maj Szwajcarzy
i Austriacy.

Znamy przyczyny tego zjawiska mona je streci w trzech sowach: presja, okazja
i racjonalizacja. Podobne zjawiska z podobnymi przyczynami mona zaobserwowa rwnie
na linii przedsibiorca pastwo.

Galopujce podatki wywouj presj, a sytuacja kryzysowa wcale nie pomaga w ich
paceniu. W 2008 roku byo 1,9 miliona egzekucji komorniczych, a w 2013 ju 6,1 miliona.
Gdy pisz te sowa, w Polsce dziaa 1089 komornikw, ktrzy musz obsuy rosnc liczb
bankructw przedsibiorcw, a decyzj ministra ilo komornikw do koca 2014 roku miaa
wzrosn do 1309.

W polskim prawie nietrudno take o okazj dla przedsibiorcy, ktry nie chce paci
podatkw. Obszerne prawo i sprzeczne ze sob przepisy daj ku temu wiele moliwoci. Mamy
wic synne Porsche z kratk czy wycieczki zagraniczne, wrzucane w koszty firmy jako
delegacje.

Oszukiwania pastwa na podatkach nietrudno te sobie zracjonalizowa. Wedug

przedsibiorcw, oszukiwanie fiskusa to nie kradzie, ale walka o sprawiedliwo.
Przykadowo przedsibiorca nie moe wliczy w koszty samochodu osobowego, droszego ni
nieco ponad 80 tysicy zotych. Tymczasem Ministerstwo Obrony Narodowej kupio
w 2011 roku 20 limuzyn po 250 tysicy zotych kada, a Ministerstwo Zdrowia dwa luksusowe
auta po 300 tysicy. Musz oszuka na podatkach, aby wyrwna t niesprawiedliwo myli
przecitny przedsibiorca. I trudno si z nim nie zgodzi.

Moja ksigowa podpowiada, e przedsibiorca, aby wrzuci w koszty auto drosze ni

80 tysicy, korzysta z leasingu operacyjnego. Jak wic wida, wszystko da si zrobi; a skoro
tak, to po co te ograniczenia? Ano pewnie po to, aby banki, a wic znajomi krlika, zarabiay
na leasingach. Nie o tym jednak teraz.

Lekarstwem na kradziee pracownikw s kontrole. Musz one mie miejsce, aby

pracownik lub firma nie czuli si bezkarnie. Nie mona jednak z kontrolami przesadza, gdy
jeeli bd naruszay godno pracownikw, to tylko zwiksz skale kradziey, zamiast j
zmniejsza.

W Polsce trudno nie czu si bezkarnym. Podczas Marszu Niepodlegoci czowiek rzuci
w policjanta ceg; zosta skazany na 800 zotych mandatu i 50 zotych odszkodowania dla
policjanta. Pewien przedsibiorca wpuci kontrolera na teren firmy, zamkn furtk i spuci
psy. Kontroler wyldowa w szpitalu powyej 7 dni, skd skaza przedsibiorc na 500 zotych
mandatu. Dla porwnania dokadnie taka sama kara grozi za nieposprztanie kupy po swoim
psie.

Z drugiej strony kontrola w firmach siga absurdw. Przedsibiorc z Tarnowa chciano

ukara mandatem 100 zotych za to, e mia niezgit faktur. Jej idealny stan mia wskazywa,
e zostaa przesana ze Szczecina e-mailem i wydrukowana w firmie, a nie przesana poczt,
jak wwczas nakazywao prawo. Dzisiaj wymg przesyania faktur poczt ju nie obowizuje,
ale i tak nadal mamy wiele durnych przepisw.

mieszne wydaje si te korzystanie przez kontrolerw z opcji szacowania kosztw.

Krzysztof, przedsibiorca z Turawy, mia pi firmowych aut. Wedug kontrolera, wydatki
ponoszone przez Krzysztofa na utrzymanie samochodu byy znacznie nisze ni rednia w tego
typu firmach. Kiedy Krzysztof potrzebowa wicej aut, ale firma troch podupada. Auta
zostay, ale jedono nimi mniej. Wedug urzdnika jest to dowd na to, e Krzysztof wiadczy
jakie usugi na lewo i tymi lewymi, nieopodatkowanymi pienidzmi tankuje swoje
samochody. W przypadku Tomasza z Ostroki byo odwrotnie: przedsibiorca mia koszty
samochodw firmowych znacznie wiksze ni rednia w brany. Urzdnik stwierdzi wic, e
Tomasz kupuje lewe faktury na paliwo i wrzuca w koszty paliwo, ktrego tak naprawd nie
kupowa.

Obaj przedsibiorcy zostali ukarani mandatami i zalegymi podatkami. Niestety, przyjli

te mandaty, aby nie robi sobie kopotw. I tu jest problem: luzie pokornie przyjmuj
absurdalne kary, zamiast walczy. Tych, ktrzy wol zapaci i mie z gowy, to opresyjne
pastwo najbardziej dotyka. Takie absurdy mona mnoy, a kady z nich uderza w godno
przedsibiorcy.

Zachowanie rwnowagi midzy bezkarnoci a nadmiern kontrol jest wane. Czowiek

pracuje bowiem dla dwch celw: po pierwsze dla pienidzy, dziki ktrym moe utrzyma
siebie i rodzin. Drugim celem jest zadowolenie ze swojej pracy i moliwo samorealizacji.

Jeeli stanowisko pracy jest nisko patne a pracownik nie ma szans na znalezienie innej
pracy, to nie musimy dba o jego godno w pracy: w duchu bdzie nas przeklina, ale i tak
bdzie pracowa, bo jego motywacj s pienidze. Kiedy jednak pracownik osiga pewien
poziom zarobkw, ktry pozwala mu na dobre utrzymanie, pienidze przestaj by jedynym
motywatorem do pracy; a na pewno nie s najsilniejszym. Jeeli takiego pracownika zaczniemy
upokarza kontrolami, to za prac nam serdecznie podzikuje: zgodzi si pracowa dla kogo
innego za mniejsz stawk, ale w warunkach, ktre zapewni mu godno i poczucie radoci
z wykonywanej pracy.

W przypadku przedsibiorcw jest podobnie: urzdy musz przeprowadza kontrole, aby

przedsibiorcy nie czuli si bezkarnie, ale nie powinny z tym przesadza. Tymczasem
w 2011 roku skarbwki przeprowadziy blisko 10 tysicy nalotw skarbowych, ktrych
efektem jest cigniecie 800 milionw zotych do budetu pastwa, czyli rednio po 80 tysicy
z kadego. A pamitajmy, e rodzajw kontroli mog by dziesitki; s to nie tylko kontrole
skarbowych, ale i czynnoci sprawdzajce.

Maa firma, ktra walczy o przetrwanie, podda si kadej, nawet najbardziej

upokarzajcej kontroli. Jeli przedsibiorca wydaje za mao na samochd, to kupi lewe faktury;
jeeli za duo to cz faktur wyrzuci, aby tylko przetrwa kontrol i mc istnie. Mao tego:
na zakoczenie z umiechem powie urzdniczce Dzikuj, mimo e w duchu myli o niej jak
o starej kurwie.

Kiedy jednak przedsibiorca jest wikszy, dobrze mu si powodzi, czuje si pewnie, jest
zabezpieczony finansowo i nie pracuje ju tylko dla pienidzy, chce si czu godnie, ma
poczucie sprawiedliwoci i w przypadku kontroli skarbowej o t sprawiedliwo walczy.
Prdzej czy pniej przegra, bo Polska jest krajem sprawiedliwoci spoecznej, a ta, jak sama
nazwa wskazuje, jest czym innym ni sprawiedliwo. Ludzie ci wyjedaj z firmami za
granice lub jak Roman Kluska poddaj si i zaczynaj pa barany, zamiast dalej prowadzi
firm, ktra bya wiksza ni Dell, a w przyszoci miaa szans przerosn nawet Microsoft.
 Stosunek do kontroli

Nie do koca prawd jest, e kady z nas jest inny. Ludzie rozwijaj si etapami. Bardzo
atwo po kilku sekundach mona odrni czowieka, ktry zaoy firm rok temu, od tego,
ktry prowadzi j od dwudziestu lat. Pocztkujcy w swoich decyzjach kieruj si pewnymi
charakterystycznymi schematami mylenia. W miar nabierania dowiadczenia, czowiek
przejmuje zupenie inny schemat, inaczej podejmuje decyzje, wag przywizuje do innych
rzeczy. Nawet ludzie o rnych pogldach, kiedy nabieraj dowiadczenia w biznesie,
zaczynaj myle w podobny sposb.

Przykadowo kady, dosownie kady przedsibiorca powie ci, e pierwszego

pracownika zwolni zdecydowanie za pno. Modych charakteryzuje te zbyt optymistyczne
podejcie do prowadzenia firmy i przywizywanie zbyt duej wagi do ceny produktu.
Pocztkujcy chc konkurowa cen; dowiadczeni czym innym.

Jeeli chodzi o kontrole ze strony urzdw, cech charakterystyczn dla pocztkujcych

przedsibiorcw jest miy i pogodny stosunek do kontrolerw. Czstuj ich kaw, herbat,
chtnie rozmawiaj i speniaj kade yczenie, aby tylko wywrze na urzdniku dobre
wraenie. Jeeli kontrolerowi brakuje jakiego papierka, to go donios, jeli papierkw jest za
duo, to wyrzuc i tak dalej.

W miar nabierania dowiadcze, stosunek do kontrolerw zmienia si bardzo

drastycznie: przestajemy by dla nich mili, piszemy skargi, bronimy naszego stanowiska,
walczymy jak lew o kad drobn rzecz; i to wanie jest postawa prawidowa, bo
skuteczniejsza.

Zmiana podejcia do urzdnikw jest zwizana z tym, czy uwaamy si za czowieka

sukcesu. Kiedy jestemy na dorobku, zrobimy wszystko, aby zaagodzi spraw. Czsto sysz
w relacjach, e po wypiciu kawy z kontrolerem, ten ostatni powiedzia, e bardzo by chcia nas
nie kara, ale musi co znale. Proponuje wic mandat 200 zotych, a my go przyjmujemy bez
mrugnicia okiem i nie bdzie dalszych konsekwencji.

Kiedy jednak odnosimy sukces, to o wiele waniejsze staj si inne wartoci: prawda,
samorealizacja, zadowolenie z ycia, sprawiedliwo. Nie godzimy si na 200 zotych tylko
dlatego, by kontroler by zadowolony. Walczymy o sprawiedliwo, nawet gdybymy musieli
wyda kilkakrotnie razy wicej; i taka postawa przynosi bardzo dobre rezultaty.
 Jak przebiega kontrola?

Przewanie wyglda to tak: prowadzisz firm i niespodziewanie dostajesz telefon od

urzdnika, ktry adnie si przedstawia i mwi, e ma przeprowadzi u Ciebie kontrol;
chciaby si umwi na jaki termin przewanie jutro lub pojutrze. To zamierzony zabieg,
aby przedsibiorca nie mia czasu na uporzdkowanie papierw. Bezporednio od kontrolera
z ZUS-u dowiedziaem si, e przedsibiorcy zgadzaj si w 95% przypadkw; a to wedug
mnie powany bd.

Jeeli dostajesz telefon od jakiegokolwiek urzdnika w jakiejkolwiek sprawie

(oczywicie z wyjtkiem spraw, ktre faktycznie chcesz szybko zaatwi), odpowiedz raczej
w ten sposb: Nie mam pewnoci, e jest pan tym, za kogo si podaje, a nie oszustem chccym
wyudzi ode mnie jakie dane. Rozmowy telefonicznej nie da si podpisa cyfrowo, nie moe
si pan rwnie wylegitymowa przez telefon, a i ja paskiego gosu nie rozpoznaj. Zatem do
widzenia. Skoro urzdnicy potrafi odrzuci Twoje wasnorcznie podpisane dokumenty tylko
dlatego, e brakuje piecztki, dlaczego Ty masz traktowa rozmow telefoniczn jako wan?
Nie daj si na co takiego nabra.

Bywa i tak, e pan biurwa dzwoni do Twojej firmy, by umwi si na kontrol. Chce
rozmawia z prezesem, ale telefon odbiera kto inny. Wtedy takiego pana biurw naley
poprosi o numer telefonu, pod ktry prezes oddzwoni. Oczywicie oddzwoni w wite
nigdy, bo dla numeru tego naley ustawi opcj ignoruj. Kiedy dostajesz powiadomienie
o licie poleconym (awizo), jest on traktowany jako dorczony po 14 dniach; jednak w adnej
ustawie nie napisano, e masz obowizek rozmowy telefonicznej z urzdnikiem. Ani te, e
nieodebrany telefon od urzdu po 14 dniach jest traktowany jako dostarczony.

W przypadku kontroli najpierw musisz zosta powiadomiony pisemnie o zamiarze jej

wszczcia. Zwyczajem biurw jest jednak zadzwoni i szybko umwi si na kontrol,
a zawiadomienie o zamiarze jej wszczcia zostanie Ci podsunite do podpisania podczas
pierwszej wizyty; oczywicie chwil pniej rozpocznie si kontrola.

Jeli telefoniczna prba umwienia kontroli nie przyniesie skutku, urzdnicy

rozpoczynaj waciw ciek: na adres firmy poczt zostaje wysane zawiadomienie
o zamiarze wszczcia kontroli. Podana jest w nim podstawa prawna, zakres kontroli oraz
proba o telefoniczny kontakt, aby umwi si na dogodny termin.
 Moemy zadzwoni albo nie (ja nie oddzwaniam, bo nie syszaem, aby jakakolwiek
ustawa zmuszaa mnie do telefonicznego kontaktu z urzdem). Wedug procedur urzdniczych
list traktuje si jako dorczony po 14 dniach od awizowania; dodatkowo masz zazwyczaj
kolejne 7 dni na wniesienie sprzeciwu, odwoanie si, odpisanie itp. Jeeli w tym terminie si
nie odwoasz, biurwa wyle kolejny polecony, w ktrym przeczytasz miej wicej: Poniewa
nie skontaktowa si pan, aby umwi si na kontrol, wyznaczam j na . Z tym, e data
kontroli musi by wyznaczona przynajmniej na dwa tygodnie od dnia zaawizowania
dokumentu, aby pismo takie zostao uznany za dorczone. Zyskujesz wic 14 dodatkowych dni.

Moe si zdarzy, e jeli kontrolerowi si spieszy, w pimie z 1 marca wyznaczy termin

kontroli na 15 marca. Powiadomienie o czekajcym na poczcie licie poleconym otrzymasz
4 marca; w takiej sytuacji pierwsza kontrola bdzie wic moliwa dopiero 18 marca dziki
bdowi formalnemu znw zarobisz nieco czasu. No chyba, e odbierzesz pismo od razu, nie
pozwalajc mu polee na poczcie tych 14 dni...

Skoro wiesz ju, kto i z jakiego zakresu chce Ci kontrolowa, moesz zyska minimum
35 dni na przygotowanie si; a to chyba lepsza opcja ni dwa dni, prawda?

Jeeli sprawa wyglda powanie, przed kontrol warto zabra z Twojego biura
rachunkowego wszystkie dokumenty, ktre maj zosta zbadane, i przekaza je do audytu innej
firmie rachunkowej. Po prostu zlecasz wczeniej wasn kontrol, aby upewni si, e nie
bdzie adnych bdw; jeli czego bdzie brakowao uzupeniasz. Chodzi po prostu o to,
aby jeszcze przed waciw kontrol w papiery spojrza kto inny (mnie przejrzenie przez
ksigowego dokumentw zwizanych z zatrudnianiem z trzech ostatnich lat kosztowao
200 z).

Jeeli chodzi o sam kontrol, najlepiej aby odbywaa si ona nie w firmie, tylko w biurze
rachunkowym. Przebieg kontroli nagrywaj (oczywicie z ukrycia) nagranie przyda si do
zaskarenia protokou i pisania skarg na jej przebieg, gdyby co przeszo nie po Twojej myli.
Polecam te przeciganie kontroli: jeli urzdnik poprosi Ci o dokument, nie spiesz si z jego
szukaniem albo wrcz odmw wydania bez pisemnego wniosku. Pamitaj o solidarnoci
midzy przedsibiorcami jeli kontroler jest ju u Ciebie, to nie ma go u kogo innego.

Pamitaj te, e kontrola moe dotyczy wycznie zakresu, jaki okrelono

w zawiadomieniu o zamiarze jej wszczcia; dlatego odmawiaj odpowiedzi oraz udostpniania
dokumentw wykraczajcych poza ten zakres. Przykadowo w jednym z zawiadomie
przeczytaem: Dokonanie ogldzin skadnikw majtku patnikw skadek. Podczas kontroli
pan biurwa chcia zobaczy ewidencj rodkw trwaych, ale nie zobaczy; zgodnie z prawd
owiadczyem, e nie mamy takiej ewidencji, gdy aktualnie nie mamy adnych rodkw
trwaych. Pado pytanie, czy wczeniej byy jakie rodki trwae, a ja odmwiem odpowiedzi,
gdy w zawiadomieniu mowa bya tylko o majtku aktualnym, a nie historycznym. W innym
zawiadomieniu napisano: (...) zgoszenie do ubezpiecze spoecznych pani Anny X., czyli
jednego pracownika. Odmwiem wic odpowiedzi na pytanie, ile osb zatrudnia fundacja, bo
nie byo to zakresem kontroli; nie udzieliem te informacji, czym fundacja si zajmuje, bo to
rwnie wykraczao poza zakres kontroli. Na podobnej zasadzie odmwiem odpowiedzi
w sumie na 1/3 wszystkich pyta.

Oglnie podczas kontroli urzdnik przeglda dokumenty i je sobie kopiuje. Przesuchuje

przedsibiorc, a z przesuchania sporzdza protok, w ktrym przewanie zapisuje to, co
zechce i niekoniecznie w kontekcie, w jakim pado pytanie. Podczas kontroli usyszaem na
przykad: Czy na miejsce zwolnionego pracownika zatrudni pan innego?. Odpowiedziaem,
e nie; w protokole ujto to jednak w taki sposb, aby udowodni, e miejsce pracy byo lipne.
Tymczasem fakt by taki, e prac zwolnionego pracownika nadal wykonywali wolontariusze,
ktrzy nie byli zatrudnieni. Niedookrelenie kontekstu pytania spowodowao, e zabrako tego
dodatkowego wyjanienia.

Czsto te w protokole brakuje wanych informacji lub znajduj si informacje

nieprawdziwe. Na przykad w jednym z protokow pokontrolnych biurwa napisa, e nie
zrobi wpisw do ksigi kontroli, bo nie zostaa mu ona okazana. Prawda jest natomiast taka
(czego dowodzi nagranie), e w ogle nie prosi o ksik kontroli. Wanie z takich powodw
warto nagrywa ca kontrol i rozmow z urzdnikiem. Oczywicie nie doszukuj si tutaj
zoliwoci: kontroler ze mn rozmawia, co chwil zerka na zegarek i po prostu zapomnia.
Zorientowa si dopiero w biurze; co wic mia napisa? e zapomnia i tym samym przyzna
si do bdu?

Tak czy inaczej kontrola przebiega w ten sposb, e pan biurwa sporzdza i zabiera kopie
dokumentw, zbiera zeznania i wraca do swojego biura. Tam przygotowuje protok z kontroli,
w ktrym pisze, jakich przestpstw si dopucie i ile musisz zapaci zalegych podatkw.
Od postanowie pokontrolnych moesz si odwoa lub je przyj. Jeli przyjmiesz, czeka Ci
jeszcze mandat za oszukiwanie; jeli si odwoasz, musisz wykaza, dlaczego kontroler nie ma
racji.

Oprcz odwoania si od protokou, dobrze jest te zoy skarg na kontrolera. Najlepiej

zrobi to majc przed sob protok oraz ogldajc lub odsuchujc nagranie. Przykadowo:
miaem kontrol zatrudnionych, podczas ktrej sprawdzano umowy zlecenia zawarte ze
studentami. Osoby bdce studentami nie pac ZUS-u od takich umw, i tak wanie byy one
rozliczane. Podczas kontroli biurwa zada stosownego zawiadczenia, e zatrudniony jest
studentem; poinformowaem go, e zawiadczenie mam w innym biurze, jednak urzdnik nie
wpisa tej informacji ani do protokou przesuchania, ani do protokou z kontroli, w ktrym
stwierdzi, e musz opaci zalege ubezpieczenia spoeczne. W takiej sytuacji warto zoy
skarg, e kontroler celowo dziaa na niekorzy firmy, ukrywajc moje owiadczenie i nie
wpisujc go do protokou. Jego zadaniem powinno by dociec prawdy; skoro owiadczyem,
e wymagany dokument mam, ale w innym miejscu, kontroler powinien wezwa mnie na
pimie do przedstawienia tego papierka, a nie zaoy, e go nie posiadam. Moe to saby
przykad na skarg i w zasadzie nic powanego si nie stao, bo rodziny mi kontroler nie
zamordowa, ale skarga posza.

Inna sytuacja: kontroler z ZUS w Kielcach, niejaki Czesaw ladkowski, prbowa si ze

mn skontaktowa telefonicznie; a ja z zaoenia nie odbieram pocze od nieznanych
numerw. Zamiast wysa list zgodnie z procedur, prowadzc inne kontrole w Jdrzejowie
urzdnik wypytywa obcych ludzi gdzie mieszkam, twierdzc m.in., e go unikam. Pniej
dotara do mnie informacja od kilku osb, e taki a taki kontroler mnie szuka, obgaduje mnie
i twierdzi, e mnie ustawi. Co wicej, pokazywa postronnym osobom dokumenty zwizane
z moj firm, informujc je, e bd mia kontrol. Posza wic skarga, e pan biurwa zama
art. 92 ustawy o systemie ubezpiecze spoecznych (zachowanie tajemnicy itp.); kontroler
zosta zmieniony na innego, a w nowym zawiadomieniu o zamiarze wszczcia kontroli ubyo
kilka pozycji odnonie tego, czego kontrola ma dotyczy.

Ja zazwyczaj nie podpisuj protokow ani innych dokumentw i z dowiadczenia wiem,

e jest to dobra taktyka. Podpisujc protok zgadzasz si bowiem z tym, co w nim zawarto;
zmiana czy doprecyzowanie tego, co zapisano powoduje, e ludzie traktuj Ci jak
kombinatora.

Z protokoami, kontrolami czy przesuchaniami na policji jest tak, e przesuchujcy

padaj ofiar rutyny. Przykadowo przed kadym przesuchaniem policjant powinien ci
pouczy. Praktyka kilkudziesiciu przesucha, w jakich miaem okazj uczestniczy jako
wiadek lub jako obwiniony, pokazuje jednak, e policja najpierw przesuchuje, a dopiero
potem daje do podpisania zestaw papierkw: protok oraz pouczenie, mimo e na zdrowy
rozum czowieka powinno si pouczy przed przesuchaniem, a nie po jego zakoczeniu.
Nauczyo mnie to nawyku, e jeeli ju zdecyduj si co podpisa, to oprcz podpisu i daty
zapisuj te dokadn godzin z minutami. Potem mona si skary i uprzykrzy troch ycie
urzdnikom, chociaby tym, e godzina pouczenia jest pniejsza ni godzina protokou.
 Kupy si nie rusza, bo mierdzi

Ludzie czsto boj si pisania skarg ze wzgldu na zemst urzdnika. Praktyczne

dowiadczenia potwierdzaj jednak, e urzdnicy znacznie rzadziej nachodz czepialskich
przedsibiorcw. U mnie w firmie kontrole koczyy si czsto kilkunastoma skargami, nigdy
te nie zostaem ukarany jakimkolwiek mandatem. Chocia... jeli sign pamici, raz
dobrowolnie przyjem mandat za pne opacenie podatku za pracownika; ale wtedy byem
mody i gupi.

Aby zrozumie ten fenomen musimy si wczu w rol przeciwnika. Wyobra sobie, e
jeste urzdnikiem zarabiajcym 3-4 tysice zotych, z czego dua cz zarobkw zaley od
Twoich wynikw. Prac dostae po znajomoci, bo urzdem akurat rzdzia partia, w ktrej
miae znajomych.

W podsumowaniu pracy urzdnika nie jest wane to, na co petenci si skar; bardziej
liczy si ilo skarg. A skary mona si na wszystko, nawet na kilkuminutowe spnienie;
kada okazja jest dobra. Nigdy nie wiadomo, czy przeoony kontrolera go lubi i czy s z tej
samej partii. Moe tylko trzeba dostarczy argumentw za jego zwolnieniem, bo szef ju
planuje szwagra na jego miejsce?

Jeeli Twoja skarga zostaa odrzucona, to wnie j ponownie; wtedy nie rozpatruje jej
szef kontrolera, lecz szef tego szefa, a to powoduje nerwwk w urzdzie. Jeli przeoony
kontrolera jest jego koleg, to oczywicie odrzuci skarg; ale jeeli powtrzysz pismo i sprawa
trafi wyej, to nikt nie bdzie swoim stanowiskiem ryzykowa nawet za przyjaciela.

Piszc skarg, na jej zakoczenie zawsze popro o informacj, jakie kroki zwierzchnik
ma zamiar podj; przewanie nie ma zamiaru robi nic, nawet odpisa. W razie braku
odpowiedzi w rozsdnym terminie, z now skarg na brak odpowiedzi. Szef urzdnika,
wobec ktrego pracy wniesiono zastrzeenia, prdzej czy pniej zareaguje, aby i jemu si nie
oberwao z powodu natrtnego przedsibiorcy.

Mao tego, urzdnik ma do wyrobienia norm. Jeeli kontrola, na ktr sobie zaplanowa
cztery godziny, wyduy si do godzin 16, to znaczy, e wykona cztery razy mniej pracy
i bdzie mia ze wyniki. Jeli umwisz si z nim na godzin 10:00, moesz si spni, auto
moe Ci si popsu, moesz dugo szuka dokumentw, ksero mogo pa ofiar awarii albo
wymiana tonera moe trwa i trwa...

Masz obowizek odda do dyspozycji kontrolera pokj, by mg przeprowadzi kontrol.

Wybierz wic ten najcianiejszy, zmie arwk na najgorsz, zakr kaloryfer a na podog
wylej wiadro wody. Bardziej radykalni przedsibiorcy przed rozmow z kontrolerem nie myj
zbw; znam nawet przykad czowieka, ktry zanim wysa do urzdu dokumenty wymaza
je w krowim moczu. Tumaczy, e ustawa zawiera co prawda obowizek dotyczcy trwaoci
papieru do wydruku faktur, ale nie okrela jego zapachu. By te przypadek przedsibiorcy,
ktry udaremni kontrol w zakadzie, bo kontroler nie mia ksieczki zdrowia; odmwiono
mu wic wstpu do zakadu pracy, w ktrym produkowano ywno.

Skarenie, rozwlekanie i bierna wrogo w praktyce powoduj mniejsze problemy

z urzdnikami ni bycie miym, grzecznym i umiechnitym. Z wariatem mao kto chce mie
do czynienia, bo nigdy nie wiadomo, co wariat zrobi. A jeeli bdzie zamwienie z gry, aby
twoj firm zniszczy, to i tak zniszcz niewane czy si umiechasz, czy nie.

Najgorzej maj przedsibiorcy, ktrzy maj co do stracenia. Dlatego po raz kolejny

odsyam do rozdziau o ochronie majtku. Mimo dobrych chci, kontrola oraz decyzja
urzdnika moe doprowadzi Ci do bankructwa. Wane, aby po takiej decyzji urzdniczej
ogosi upado i mg spokojnie prowadzi inn firm w oparciu o ten sam majtek.
 Donos jednego klienta

Media donosz o gonych sprawach niszczenia firm przez urzdnikw. Z pewnoci

w wielu przypadkach urzdnicy dziaali wiadomie z intencj zniszczenia. O wiele czstsze s
jednak sytuacje, w ktrych urzdnik niszczy firm przez przypadek.

Jeden z wykadowcw ASBIRO by swego czasu rwnie jednym z najwikszych

sprzedawcw na Allegro. Handlowa akcesoriami GSM i zatrudnia kilkanacie osb. Tylko
jeden klient (najprawdopodobniej konkurencja) o mao nie doprowadzi do zamknicia firmy.
Zoy zamwienie, po czym wystawi seri negatywnych komentarzy. Dodatkowo zoy
doniesienia do kilku urzdw, midzy innymi na policj, e firma handluje podrbkami.
W efekcie w siedzibie firmy zjawili si policjanci w towarzystwie celnikw i zarekwirowali
wszystkie komputery.

Sprawa zakoczya si niczym: podrbek nie znaleziono a komputery po kilku czy

kilkunastu dniach zwrcono. To jednak wystarczyo, aby sparaliowa prac firmy, ktra nie
moga realizowa zamwie. Pracownicy przynieli wprawdzie wasne komputery domowe,
ale zanim zainstalowali odpowiednie programy i zaczli nadrabia zalegoci, mino kilka dni.
Klienci, ktrych zamwienia pozostay na zarekwirowanych komputerach, denerwowali si
brakiem odpowiedzi i zamwionych towarw, zaczli wystawia kolejne negatywne
komentarze, a w kocu sprzeda pada. Z dnia na dzie w firmie zwolniono ponad poow
pracownikw.

Poszkodowany przedsibiorca, aby zabezpieczy si przed podobn sytuacj

w przyszoci, kupi duy serwer z licencj Windows Server. Zainstalowa maszyn
w serwerowni daleko od firmy i stworzy kademu pracownikowi oddzielne konto. Pracownicy
przychodzili do firmy, ale mieli tylko terminale i za pomoc zdalnego pulpitu czyli si ze
swoim kontem. Wszystkie pliki byy przechowywane poza firm; aby biznes funkcjonowa
dalej nawet po utracie terminali, wystarczyo wczy dowolny komputer z Windowsem i za
pomoc zdalnego pulpitu poczy si z serwerem, aby pracowa jak gdyby nigdy nic.

Takie rozwizanie techniczne polecam kademu przedsibiorcy. Nie tylko jest to opcja
o wiele tasza ni zakup oddzielnego komputera dla kadego pracownika, ale przede
wszystkim dane trzymasz bezpiecznie na serwerze w Hong Kongu czy USA. Zreszt, czy jeste
pewien, e Twoi pracownicy instaluj na firmowych komputerach tylko legalne
oprogramowanie? Trzymanie danych poza firm pozwoli Ci spa spokojniej, uwolni nawet od
takich trosk, jak poar w domu czy kradzie laptopa w podry.
 Przecie w urzdzie jest tak mio...

Wiele firm pado nie tyle przez kontrole, co z powodu systemu, ktry mamy w Polsce.
Dyskryminacja to bardzo dobra metoda, aby przed systemem si obroni. Ja dyskryminuj
z wielu powodw, ale gwnie ze wzgldu na wykonywany zawd. Jeeli kto jest urzdnikiem,
to z gry zakadam, e jest nieodpowiedzialny, leniwy, kamie i chce mi zaszkodzi. Jeeli
urzdnik mwi, e co zajmie mu dzie, to za, e zajmie mu to pi dni. Jeeli mwi, e
zapamita, to znaczy e zapomni. I tak dalej.

Zadziwiajce jest to, jak zasada Murphyego, mwica e jeeli co moe si nie uda, to
na pewno si nie uda, sprawdza si w odniesieniu do urzdnikw. Od kiedy kieruj si tym
zaoeniem, nie spotkao mnie nic zego. Niestety, wycierpiaem swoje, aby t zasad odkry.

Jestem strasznie city na urzdnikw. Czsto sysz, e przesadzam, e urzdy si

zmieniaj i urzdnicy s coraz bardziej mili i pomocni. To prawda: stare pokolenie
komunistycznych biurw wymaro, coraz czciej w urzdach pojawiaj si mode, sympatyczne
dziewczyny, bez kompleksw niszoci i bez potrzeby cigego udowadniania, e petent jest
dla nich mieciem. Nikt jednak nie potrafi poradzi sobie z argumentem, e skoro w urzdzie
jest tak mio, to przecie mona chodzi do urzdu codziennie; prawda? Nikt nie potrafi
zrozumie, e problem urzdw nie polega na tym, e pracuj tam niegrzeczni urzdnicy, tylko
dlatego, e te urzdy w ogle istniej.

Niedawno spotkaa mnie ciekawa przygoda, wiadczca o sprawnym dziaaniu urzdu;

w tym przypadku skarbowego. Ponad dwa lata temu przeniosem wszystkie swoje interesy za
granic. To, co mogem zamkn, zamknem, a projekty, ktrych zamkn nie mogem, s
w upieniu i czekaj na czasy, kiedy bd mg je zakoczy. Aby w midzyczasie nie mie za
duo papierkowej roboty, ksigowa postanowia w dwch spkach zrezygnowa z bycia VAT-
owcem. Napisaa i wysaa do US odpowiednie podanie, a e w tym samym czasie
wprowadzaa podobne zmiany rwnie w kilkunastu innych spkach przynalenych do
rnych urzdw skarbowych, wszystko postanowia zaatwi jednym wzorem podania.

Wyobra sobie, e pewnego czwartku do mojej ony zadzwonia urzdniczka

z informacj, e w podaniach brakuje jednej informacji. Na pytanie, skd ma numer,
odpowiedziaa e dzwonia do mnie, a e nie moga si dodzwoni, zadzwonia do ksigowej,
ktra akurat rwnie nie odebraa telefonu. Nastpnie zadzwonia do biura rachunkowego,
z ktrego korzystalimy dwa lata wczeniej. Tam dostaa numer telefonu do ony. Caa ta
kombinacja alpejska zaja jej pewnie z godzin. A wszystko po to, aby da nam zna, e mamy
dwa dni na przesanie poprawionego podania, gdy jeli minie termin skadania dokumentw,
to na nastpny trzeba bdzie czeka rok. Mona wic powiedzie, e w tym przypadku
urzdniczka walczya na korzy petenta, zaleao jej. Gdyby jej nie zaleao, to po miesicu
wysaaby listem poleconym standardow informacj, e ze wzgldu na braki formalne podanie
nie zostanie rozpatrzone. Prawda, e mio z jej strony? Problem jednak w tym, e w kilkunastu
innych urzdach skarbowych, do ktrych ksigowa wysaa ten sam wzr podania, brakw
formalnych nie stwierdzono. Tylko jedna, mia urzdniczka musiaa si przyczepi, e czego
jednak brakuje.
 Jak wybra dobrego ksigowego?

Popularna anegdota mwi, by wybierajc ksigowego zapyta go, ile jest dwa plus
dwa. Jeeli odpowie, e pi, jest zym ksigowym. Jeeli odpowie, e 4, te jest zym
ksigowym. Natomiast jeeli podejdzie do okien, zasunie zasony i na ucho, unikajc
podsuchw, zapyta: A ile ma by?, to znaczy, e wanie znalaze swojego czowieka.

Niestety, w rzeczywistoci jest inaczej. Zapamitaj: ksigowy nie jest doradc

podatkowym! To dwa rne i przeciwstawne sobie zawody. Ksigowemu pacisz za liczenie.
Co prawda zna on si na przepisach cakiem dobrze, jednak optymalizacja twoich podatkw
nie jest w jego interesie. Wrcz przeciwnie: im bardziej standardowo i im bardziej bezpiecznie
bdzie prowadzi Twoj firm, tym bdzie mia mniej pracy z kontrolami i pniejszymi
korektami dokumentw.

Doradca podatkowy natomiast ma pacone od tego, ile pienidzy Ci zaoszczdzi. Jeeli

znajdzie jaki dobry sposb, przewanie oznacza to troch wicej pracy dla ksigowego.
Naturalne jest wic, e ten ostatni broni si przed optymalizacj jak tylko moe.

Prosty przykad: zauwa, jak mao ksigowych doradza swoim klientom przejcie
z dziaalnoci gospodarczej na spk z o.o., argumentujc e pena ksigowo jest drosza.
Oczywicie, e jest drosza, ale oszczdnoci na samym tylko ZUS-ie spokojnie wystarcz, aby
te koszty pokry, a inne ciekawe narzdzia pozwol zaoszczdzi duo na podatku
dochodowym czy na VAT. Ksigowi maj jednak co innego na myli: mwic, e ksigowo
jest drosza, wiedz e zarobi na Tobie mniej w przeliczeniu na godzin pracy. Tym bardziej
nie doradz nigdy czowiekowi zaoenie spki za granic, gdy najzwyczajniej straciliby
klienta. Ile miaem pyta o to, czy rzeczywicie prowadzc firm w Wielkiej Brytanii mona
zaoszczdzi na podatkach, bo ksigowa mwi...

Nie oznacza to, e wszyscy ksigowi zachowuj si tak samo. Podczas swojej kariery
poznaem kilka naprawd wybitnych w tej dziedzinie osb. Takich wanie powiniene szuka
jeeli Twoja firma uronie. Jedyny skuteczny sposb na znalezienie naprawd dobrego
ksigowego to zasiga informacji u innych przedsibiorcw. Skorzystanie z ulotki znalezionej
w urzdzie skarbowym czy z oferty biura, ktre samo zgosio si do Ciebie po otworzeniu
firmy, nie do koca jest dobrym pomysem. Ludzie, o ktrych mwi, nie potrzebuj si
reklamowa s tak dobrzy, e nie mog si od klientw odpdzi.
 Ksigowy czy te doradca podatkowy to nie fabryka, gdzie wstawia si now maszyn
gdy pojawiaj si nowe zamwienia, a szkolenie czowieka do jej obsugi trwa dwa dni. Podatki
i rozliczanie firm to sztuka. Dobry ksigowy zatrudnia 10-20 osb do pomocy, jednak nadal
samodzielnie uczestniczy w procesie planowania podatkw. Jego osobisty udzia wyklucza
stworzenie biura rachunkowego obsugujc nieskoczon liczb firm. Mona podnie cen,
ale te nie mona robi tego w nieskoczono. Najlepsi ksigowi czy te doradcy podatkowi
maj na tyle klientw, e dosta si do nich jest bardzo trudno.

Gdy dopiero zaczynasz i prowadzisz ma firm, nie musisz a tak bardzo przejmowa
si jakoci ksigowego. Znajd najtaszego, gdy kada zaoszczdzona zotwka na pocztku
biznesu jest na wag zota. W pierwszych latach i tak problemu z podatkami nie ma. Pniej
jednak, gdy bd Ci one doskwieray, pomyl o zmianie i optymalizacji. Na pocztek porady,
ktre znajdziesz w tej ksice, powinny Ci w zupenoci wystarczy.

Ja zrezygnowaem ze swojego pierwszego ksigowego gdy odkryem, e nie

optymalizuje on nawet swoich wasnych kosztw. Zaczem interesowa si podatkami, kiedy
powoli zaczy stanowi problem: kady kolejny przelew by wikszy, a przykro byo patrze,
jak ciko zarobione pienidze odpywaj ata dziur budetow.

Moja firma bya wtedy zwolniona z VAT-u, ale ksigowy wystawia mi faktury z VAT-
em. Dzisiaj uwaam to za najwiksze przestpstwo, jakie moe popeni ksigowy.
Zasugerowaem mu, aby oprcz prowadzonej przez niego dziaalnoci gospodarczej zaoy
rwnie spk z o.o. lub otworzy drug dziaalno na on, razem z ktr pracowa. Taka
nowa firma do pierwszych 150 tysicy zotych obrotu byaby zwolniona z VAT. Dziki temu
rozwizaniu, wsppracujc z innymi firmami zwolnionymi z VAT, takimi jak moja, ksigowy
mgby im wystawia faktur na tak sam kwot, ale bez VAT. A to oznaczaoby wwczas,
e albo zatrzyma te 22% dla siebie, albo e obniy o tyle cen usug, aby klienci pacili mniej,
podczas gdy jemu w portfelu pozostawaaby taka sama kwota. W odpowiedzi usyszaem
wwczas, e to by byo za duo kombinowania! Miesic pniej przeniosem firm do innego
ksigowego, za ktrego usugi paciem co prawda niemal dwukrotnie wicej, ale kilka
problemw z podatkami si skoczyo.
 Wszystko wrzucaj w koszty

Najczstszy problem w rozmowach z ksigowym to pytanie, czy dany wydatek mona

wrzuci w koszty. Dyskusja na ten temat pojawiaa si podczas kadej z moich comiesicznych
wizyt u ksigowego, gdy prowadziem firm w Polsce. Za kadym razem, gdy ja nalegaem,
a on nie chcia czego zaksigowa, musiaem pisa owiadczenie, e wrzucam dany zakup
w koszty na wasn odpowiedzialno. Po kilku miesicach zostawiem u niego takie oglne
owiadczenie, zwalniajce ksigowego z odpowiedzialnoci w kadym przypadku
zaksigowania czego, co kosztem uzyskania przychodu nie jest.

Ksigowi w Polsce musz by ubezpieczeni od bdw. Jednym z takich bdw jest

wanie uznanie za koszt uzyskania przychodu czego, co tym kosztem nie jest. Wielu
przedsibiorcw sdzi, e dziki ubezpieczeniu swoich ksigowych mog spa spokojnie. Ale
nie do koca tak jest.

W lotnictwie cywilnym istnieje obowizek ubezpieczenia swojego samolotu. Jest to tak

zwane aerocasco. Wszystko byoby ok, gdyby nie fakt, e ubezpieczenie to nie pokrywa strat
wynikajcych z winy sprztu lub bdu pilota. W zasadzie nie pokrywa niczego, a paci trzeba.
Nawet za pogoda to bd pilota, bo w z pogod nie mona lata.

Podobnie jest z ubezpieczeniami ksigowych. S one obowizkowe, ale przy maych

sprawach nie ma sensu kruszy kopii. Przy wikszych te raczej z tego nie skorzystamy, gdy
musielibymy naszego ksigowego poda do sdu. A owiadczam, e niemoliwym jest
podanie do sdu czowieka, ktry zna na wylot nasz firm i wszystkie nasze grzechy. Taki
czowiek podczas swojej obrony mgby nam zaszkodzi bardziej, ni warte jest
odszkodowanie, jakie moemy zyska. Zatem i w praktyce nie syszy si o tym, aby
ktrykolwiek ksigowy z takiego ubezpieczenia musia korzysta.

Odnonie wrzucania w koszty, przykadem, ktry jest w Polsce bardzo popularny, jest
problem wrzucania w koszty usug cateringowych. Jako osoba prowadzca uczelni, bardzo
dobrze znam bran szkoleniow. Jak wiadomo, podczas szkole zawsze podawany jest
catering, jakie ciastka czy kawa do picia. Cz firm wrzuca to sobie w koszty, cz nie. Caa
sprawa zacza si kilka czy kilkanacie lat temu, gdy zmieniajc ustaw o podatku
dochodowym dodano w niej punkt mwicy, e nie uwaa si za koszt uzyskania przychodu
kosztw reprezentacji, w szczeglnoci poniesionych na usugi gastronomiczne, zakup
ywnoci oraz napojw, w tym alkoholowych.

Wielu ksigowych nie potrafi czyta przepisw prawa i uznao, e nie mona wrzuca
w koszty adnego cateringu. Gdy jednak przyjrzymy si temu zdaniu, wynika z niego, e
owszem nie mona wrzuca w koszty wydatkw poniesionych na reprezentacj, ktrych
catering moe by jedn z form. Jeeli natomiast catering suy innym celom ni reprezentacja,
to nie ma adnych przeciwwskaza do wrzucenia go w koszty. Podczas szkolenia catering jest
czci wiadczonej usugi, wic nie ma najmniejszego problemu, by go uwzgldni jako koszt
poniesiony w zwizku z osignitym przychodem.

Moja interpretacja tego przepisu zgadza si z t oficjaln, ale dopiero od listopada 2013.
Wczeniej urzdy skarbowe wyrzucay z kosztw wszelk ywno i napoje oraz gastronomi,
nie patrzc w ogle na kwesti reprezentacji. No bo skoro tylko niewielki procent
przedsibiorcw idzie do sdw, trzeba czesa jelenia.

Jeeli kiedykolwiek bdziesz mia wtpliwoci, czy powiniene co wrzuci w koszty,

czy nie, zawsze to wrzucaj, nawet jeli ksigowy mwi inaczej. Oszczdzisz duo na podatku,
a nawet jeeli podczas kontroli urzdnik uzna, e to nie jest kosztem uzyskania przychodu, to
nie gro Ci za to adne powane konsekwencje. Moesz spodziewa si tylko i wycznie
wyrzucenia danego wydatku z kosztw, a wic dopacenia rnicy w podatku oraz
ewentualnego mandatu w wysokoci 50 lub 100 zotych i nic wicej. A i tak
prawdopodobiestwo, e bd kontrolowa w Twojej firmie wanie ten okres, jest znikome.
W kadym razie o wiele mniejsze, ni Ci si wydaje; zatem nie panikuj i miao wrzucaj zakupy
w koszty.

Gdy prowadzisz ksigowo zbyt asekuracyjnie, czsto podczas kontroli urzdnicy

szukaj i szukaj; a gdy nie mog znale adnych uchybie, zastanawiaj si, co mog
wyrzuci z kosztw. Bo jeli nic nie znajd, dostan opieprz od zwierzchnika. Znam dziesitki
takich historii.

Wielu ksigowych radzi wrcz, aby w koszty czasami wrzuci co tak oczywistego, e
ewentualna kontrola to bez problemu znajdzie, wystawi mandat i sobie pjdzie. Jeeli ksigi
bd czyste jak za, kontrolerzy bd siedzie tak dugo, a co znajd. Najczciej takim
bdem jest nierozliczenie odsetek bankowych. Wszak te 5 czy 10 groszy przychodu
miesicznie rwnie musimy wpisa w ksiki rachunkowe.

Z opowieci przedsibiorcw i ksigowych wiem, e zdarzaj si kontrol, po ktrych

w protokoach pojawia si zapis, e wszystko gra. Moe to oznacza, e Twoja ksigowo jest
prowadzona zbyt zachowawczo i najprawdopodobniej istnieje pole do wikszych oszczdnoci
i optymalizacji.
 Szykowanie si na upadek

Gdy zakadamy firm, jestemy tak owadnici wizj sukcesu, e bardzo czsto
zapominamy o tym, e moe nam si nie uda i nie przygotowujemy si na t okoliczno. Jak
naiwny nastolatek po przeczytaniu ksiki motywacyjnej brniemy do przodu bez
zabezpieczenia. Praktyka pokazuje jednak, e najbardziej pesymistyczny scenariusz, jaki
zaoymy na pocztku, zazwyczaj okazuje si zbyt optymistyczny do realizacji.

W prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej pewne s dwie rzeczy. To, e nasz firm

otworzymy, oraz to, e bdziemy musieli j zamkn. To, czy dziki niej zarobimy pienidze
i uznamy si za czowieka sukcesu, jest inn spraw. Gdyby zawierzy statystyce,
prawdopodobiestwo na sukces jest kiepskie, a nawet mizerne; o wiele wicej firm pada zanim
zacznie cokolwiek zarabia.

Ta sama statystyka, a dokadniej prawo wielkich liczb mwi te, e osignicie sukcesu
jest dla kadego z nas tylko kwesti czasu oraz odpowiednio duej iloci podjtych prb. To,
e sukces odnosi jedna firma na 10, wcale nie znaczy, e tylko cz z nas go odniesie. Rwnie
dobrze moe go odnie kady, pod warunkiem, e sprbuje 10 razy. Pytanie jednak brzmi, czy
bdziemy mie a tyle szans.

Kasia miaa 19 lat, gdy zakadaa firm. Jej rodzice prowadzili stowk na osiedlu
w sporym miecie powiatowym. W biznesie szo im coraz gorzej. Tak naprawd, rodzice
przekazali prowadzenie firmy Kasi, ktra zaoya dziaalno, aby wzi 40 tysicy zotych
dotacji z Urzdu Pracy. Plan by prosty: dosta pienidze, zrobi remont, uatrakcyjni miejsce,
powikszy kart da i w ten sposb rozrusza interes. Niestety, plan nie zadziaa. Po
21 miesicach firma zostaa zamknita. Obecnie Kasia ma 21 lat, ukoczon zaledwie matur,
jest w smym miesicu ciy, mieszka w 46-metrowym mieszkaniu z mem, za ktrego
wysza jak to si mwi z mioci do dzieci, oraz z rodzicami. Posiada okoo 220 tysicy
zotych dugw w ZUS-ie, skarbwce, Funduszu wiadcze Pracowniczych i u dostawcw.
Same odsetki to okoo 25 tysicy zotych rocznie, czyli niewiele mniej, ni zarabia jej m.
Dodatkowo ma wyrok roku wizienia w zawieszeniu na trzy lata za niezapacenie ZUS-u za
pracownikw. Jeeli w cigu tych trzech lat nie zapaci 31 tysicy, wyrok moe zosta
odwieszony. Sam przyznasz, e sytuacja nie do pozazdroszczenia.

Mona powiedzie, e Kasia to kawa idiotki. Tak o niej pomylaem, kiedy pierwszy raz
napisaa do mnie z prob o pomoc: prowadzia biznes przez 21 miesicy i tracia 10 tysicy
kadego miesica. Ale idiotyczne to jedno z grzeczniejszych sw, jakimi mona
podsumowa jej postpowanie. Kasia raczej nie bdzie miaa drugiej szansy na sukces
w biznesie. Pierwsze bankructwo zostawio zbyt duy baga kamieni, z ktrymi nie sposb
pokona konkurencji.

Kasia to do skrajny przykad, jednak nie zakadaj, e podobny scenariusz nie moe
przytrafi si Tobie. To, e firm zamkniesz, jest pewne i zdarzy si prdzej czy pniej. Jednak
to, czy Twoje bankructwo bdzie bolesne, zaley od tego, jak si do niego przygotujesz. I to
powinno by twoim najwikszym zmartwieniem kiedy zakadasz firm.
 Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych

Skoro weszlimy na temat dugw i niewypacalnoci, musz poruszy te spraw

Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych, poniewa nie spotkaem jeszcze
pocztkujcego przedsibiorcy, ktry zdawaby sobie spraw z tego, jak dziaa to
ubezpieczenie. Kasia nie wiedziaa.

Gdy zatrudniamy pracownika, to musimy odprowadza od jego pensji pienidze na

ubezpieczenia spoeczne, czyli tzw. ZUS. Na ten podatek skada si kilka obowizkowych
ubezpiecze. Pacimy wic skadk emerytaln, rentow, chorobow, wypadkow, zdrowotn,
na fundusz pracy oraz wanie na FGP, na ktry trafia 0,1% wszystkich polskich
wynagrodze. atwo policzy, e skoro rednia pensja wynosi troch powyej trzech tysicy
zotych, to od kadego pracujcego na Fundusz idzie mniej wicej 4-5 zotych miesicznie.
Mona bezpiecznie zaoy, e legalnie w Polsce pracuje 15 milionw osb, a z tego wynika,
e FGP dostaje w skadkach sporo ponad p miliarda zotych rocznie!

A na co id te pienidze? Wikszo przedsibiorcw sdzi, e jest to ubezpieczenie na

wypadek bankructwa firmy. Myl, e gdyby zbankrutowali bez wypacenia ludziom nalenych
im pienidzy, to zobowizanie przejmie FGP i wypaci zalege wynagrodzenia. Przewanie
wic ludzie wierz, e jest to ubezpieczenie, a w bd moe wprowadzi np. fakt, e podatek
ten nazywa si skadk. Niestety, nic bardziej mylnego.

Gdy zbankrutujesz, FGP rzeczywicie wypaci Twoim pracownikom zalege pensje, ale
tylko w 70% ich wysokoci. Nie oznacza to jednak, e Ty masz problem z gowy. Ten sam
Fundusz zgosi si do Ciebie, aby odda mu 100% tego, co miae przeznaczy na
wynagrodzenia. Oczywicie z odsetkami.

Wielu przedsibiorcw niewiadomych tego mechanizmu w razie bankructwie doradza

swoim pracownikom, aby po pienidze zgosili si do FGP. Sdz, e s na tak ewentualno
ubezpieczeni. Praktyka pokazuje, e nie jest to ubezpieczenie, a Fundusz zarabia jak zwyka
firma przejmujca dugi za 70% ich wartoci. Na kadej interwencji zarabia wic 30% plus
ustawowe odsetki. O ile oczywicie uda im si te pienidze od pracodawcy odzyska. Spjrzmy
wic na cyferki.

Z danych za 2005 rok wynika, e FGP wypaci pracownikom 127 milionw zotych.
W tym samym roku ze skadek zebra 251 milionw, a dodatkowo od pracodawcw udao mu
si zwindykowa 187 milionw, za kolejne 137 milionw uzyska z tytuu odsetek paconych
przez pracodawcw za zwok w regulowaniu nalenoci oraz odsetek bankowych z tytuu
najzwyklejszego trzymania pienidzy na koncie. Razem wic zebra z rynku 575 milionw
zotych, a na wypaty pracownikw przeznaczy 127 milionw, a wic 22% wszystkich
przychodw. Warto doda, e prywatne firmy ubezpieczeniowe wypacaj w postaci
odszkodowa 70% wpacanych skadek, podczas gdy FGP zaledwie 22%. Przyznasz, e
rnica jest spora?

Jeeli wic czujesz, e bankructwo si zblia i nie bdziesz mg wypaci pracownikom

pienidzy, nigdy nie kieruj ich do Funduszu Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych. Nie
do, e wypac im tylko 70% pienidzy, to Ciebie bd ciga za 100% plus koszty i odsetki
karne. To, co powiniene zrobi w razie upadoci firmy, to zaproponowa pracownikom, e
wypacisz im 70% nalenych pensji i wszyscy rozchodz si do domw bez wikszych
problemw. Jeeli pracownik zgodzi si na tak propozycj, to gdy tylko bdziesz mia jakie
pienidze i bdziesz zastanawia si, ktrego wierzyciela spaci jako pierwszego, niech bdzie
to wanie pracownik.
 Pracownik przez 11 miesicy zarabia na swoje
zwolnienie

Zanim zatrudnisz kogokolwiek na umow o prac, pamitaj o tym, e przez pierwsze

11 miesicy pracownik zarabia dla pracodawcy tyle pienidzy, ile kosztuje wypowiedzenie mu
umowy o prac. Oczywicie kwota jest mniejsza gdy rozstajemy si polubownie. Gdy jednak
pracownik okazuje si uciliwy, wskanik ten moe podskoczy nawet do 18 miesicy.

Na pracodawcy zwalniajcym pracownika ciy wiele obowizkw. Musi wypaci

pracownikowi odpraw oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Musi wystawi
wiadectwo pracy, za ktre biuro rachunkowe rwnie woa sobie troch pienidzy. Ustawa
nakazuje te trzymanie akt pracowniczych przez okres 50 lat. W wielu przypadkach
pracownicy wyczuwajc zbliajce si zwolnienie id na chorobowe, a jak wiemy za
pierwsze 33 dni chorobowego paci pracodawca. Jeli mamy pecha, to pracownik bdzie
chorowa od koca listopada do poowy lutego. Oznacza to, e pracodawca bdzie musia paci
chorobowe z wasnych pienidzy przez 66 dni ciurkiem. Moemy mie te pecha i okae si,
e zwalniana osoba jest kobiet w ciy, mamy wic kolejne do kosztowne obowizki.
W najgorszym wypadku koszt zwolnienia pracownika to wysoko jego czterech pensji.
Rzadko jednak jest tak wysoki, przewanie oscyluje w granicach wynagrodzenia za dwa
miesice pracy.

Spjrzmy teraz, ile tak naprawd pracownik zarabia dla firmy (liczylimy to na jednych
z zaj MBA w ASBIRO). Poprosiem studentw, aby wzili swj roczny zysk, ale taki realny,
bez lewych faktur czy innych trikw zwikszajcych koszty, i podzielili go przez fundusz pac,
a wic wszystkie pienidze, jakie wypacaj pracownikom. W grupie okoo 40 przedsibiorcw
zatrudniajcych rednio 5 do 10 osb wyszo nam, e zysk przedsibiorcy stanowi rednio
20% funduszu pac, co w uproszczeniu oznacza, e jeeli pacimy pracownikowi dwa tysice
zotych miesicznie, to zarabia on dla nas 400 zotych.

Jeeli wic statystyczny koszt zwolnienia pracownika wynosi jego dwumiesiczne

wynagrodzenie, to przez pierwsze 10-11 miesicy zarobimy dziki jego pracy tyle, ile bdzie
kosztowao nas jego zwolnienie. Uwaaj zatem zanim zdecydujesz si zatrudni kogo na
umow o prac. A najlepiej nie rb tego nigdy.

Oczywicie wszystko zaley od brany i panujcych w niej zwyczajw. Pamitaj jednak,

e pocztkujcy przedsibiorcy nie przywizuj wagi do rodzaju umw. Jednak kiedy dla firmy
nastaj trudniejsze czasy, na posiadanie bezterminowych umw o prac narzeka kady
prowadzcy dziaalno gospodarcz.
 Najczstsza przyczyna bankructwa?

Otwierajc firm zakadamy, e jeli bdzie ona przynosi straty, to j zamkniemy. Tak
si powinno robi, jednak w praktyce nie zawsze dysponujemy odpowiedni informacj o tym,
czy nasza firma przynosi straty. Nawet w pierwszych miesicach funkcjonowania godzimy si
z pewnymi stratami, ktre mamy nadziej odbi sobie w przyszoci.

Przewanie wyglda to tak: mamy pomys na biznes, troch oszczdnoci, wzilimy

dotacje (albo nie) i otwieramy nasz wasn, powiedzmy, pizzeri. Wydalimy pienidze,
otwieramy lokal i liczymy zyski. No, moe nie do koca zyski. Dziaamy pierwszy miesic,
drugi, a trzeci zamykamy ju na drobnym plusie. Jestemy peni nadziei, jednak jak si
okazuje po pewnym czasie sprzeda nam siada. Mylimy, e to chwilowe i wkrtce dobra
passa wrci. Niestety, dzieje si inaczej. Klientw na pocztku byo wicej, bo kady chcia
przetestowa now pizzeri i j oceni. Czci posmakowao, czci nie, ale kolejne miesice
to ju walka o klienta.

Okazuje si, e co miesic lekko dokadamy do biznesu. W tym momencie powinnimy

jeeli nie zamkn lokal, to przynajmniej dostosowa go do rynkowych zaoe.

Niestety, nie jest tak atwo zauway moment, w ktrym biznes przestaje by
dochodowy. A jeeli ju zauwaymy, to bagatelizujemy problem i wszelkie zmiany odsuwamy
na pniej. Tymczasem powinnimy zareagowa odpowiednio wczenie, na przykad zwolni
jednego kelnera i skrci godziny otwarcia lokalu (dla przedsibiorcw, ktrzy nigdy nie
zwalniali pracownikw, jest to trudne dowiadczenie; kady przyznaje jednak z czasem, e
pierwszego pracownika zwolni zbyt pno). My jednak postanawiamy poczeka. Ostatecznie
przecie nie ryzykujemy niczym strasznym, najwyej rachunek za prd zapacimy trzy dni
pniej. Potem z tych trzech dni robi si pi, pniej 10 i 20. W zasadzie to wci nic
wielkiego: firma sobie dziaa, towar kupujemy, jednak pacimy za niego miesic pniej. To
si nazywa kredyt kupiecki i przecie wikszo firm tak dziaa. Jednak dziaajc w ten sposb,
coraz bardziej wpadamy w puapk.

Zastanwmy si, co wynika z faktu, e faktury pacimy 30 dni po terminie. Oznacza to

przecie, e nasze dugi wynosz dokadnie 1/12 rocznych obrotw. Jeeli wic mamy
1,2 miliona obrotu, to naszym dostawcom jestemy winni 100 tysicy zotych. A zatem gdyby
firma dzisiaj miaa zosta zamknita, to zostaniemy z dugiem wielkoci 100 tysicy zotych.
Czowiek nie lubi by w dugach; nawet jeeli jego firma wychodzi na zero, to jej nie zamknie.
Musi sprzedawa, aby zapaci zalege faktury. Jest przecie szanowanym przedsibiorc,
wacicielem pizzerii. Mimo, e nie zarabia tak jak zakada, to nie zamknie biznesu, bo to
oznaczaoby dugi i komornika. Puapka polega na tym, e dopki dziaasz, nie masz
problemw; jeli zamkniesz firm masz ju due problemy.

No ale nie zakadajmy czarnego scenariusza. Nasza pizzeria po roku dziaania radzi sobie
dobrze. Paci faktury 30 dni po terminie, ale zarabia 6 tysicy miesicznie. Jak na niewielki
lokal, to bardzo sympatyczne pienidze. Co robimy z tymi pienidzmi? Czy spacamy dugi?
Oczywicie, e nie. Przecie musielibymy ten kredyt kupiecki spaca przez jakie
15 miesicy. Nie chcemy spaca kredytw, przetarlimy szlaki, zarabiamy pierwsze pienidze,
chcemy si rozwija, chcemy zainwestowa w nowe piece, stron internetow, moe w nowy
lokal. Tak te robimy. Moe nawet z maym kredytem na pocztek w kocu wypracowalimy
zdolno kredytow, a dotacji nam ju nie dadz.

Chodzenie po krawdzi urwiska jest bezpieczne, o ile urwisko nie jest wysokie. Kiedy
firma ronie, ronie te urwisko. Jeeli wic cigle rozwijajc firm bdziemy balansowa na
krawdzi, prdzej czy pniej spadniemy.

Prowadzenie biznesu przypomina gr losow o sumie dodatniej. Rzucamy kostk; jeli

wypadnie jedno oczko przegrywamy majtek, jeli wypadnie od dwch do szeciu oczek to
go podwajamy. Majc jednak tak du szans na wygran, musimy gra mdrze. Jeli
postawimy wszystko na jeden rzut, moemy przegra i nie bdziemy mieli pienidzy na kolejne
obstawienia.

Bardzo wane jest, aby w odpowiednim momencie inwestowa nie tyle w rozwj firmy,
ale zadba o jej bezpieczestwo. Niekoniecznie musimy spaca ten kredyt kupiecki, ale wane
jest, abymy odoyli pienidze na czarn godzin. Aby w razie czego mc spaci wierzycieli
lub mie pienidze na przeprowadzenie upadoci. A ta potrafi kosztowa.

Wracajmy jednak do naszego przykadu. Pizzeria nam prosperuje, wszystko, co

zarabiamy, wkadamy w nowy lokal, ktry te okazuje si strzaem w dziesitk. Lokal jednak
wymaga doinwestowania. Z dochodu z jednego miesica zrobilimy malowanie; z drugiego
wyremontowalimy azienk, bo bya w opakanym stanie i klienci si skaryli; trzeciego
miesica kupilimy samochd do rozwoenia pizzy. Prowadzc firm zawsze jest wiele
sposobw by wyda pienidze; wanie przez to pocztkujcy przedsibiorcy dugo (wedug
mnie zbyt dugo) jad na krawdzi, czyli w dugach i bez oszczdnoci.
 Nagle dzieje si co zego. Cokolwiek. Miasto zaczyna remont ulicy, przy ktrej jest nasz
lokal, i obroty spadaj o 60%. Dwie kelnerki zaszy w ci i siedz na chorobowym, za ktre
musimy paci. Chodzi o wydarzenia niekoniecznie zalene od nas. Co wtedy?

Jeden z wykadowcw ASBIRO organizowa dyskoteki. Podczas juwenaliw

w Krakowie postanowi zorganizowa najwiksz imprez w Polsce. Sprowadzi DJ-w z caej
Europy, tony sprztu, sprzeda kilka tysicy biletw po 100 zotych (i droszych). Dzie przed
imprez dowiedzia si, e prezydent Kaczyski bdzie na Wawelu przyjmowa delegacj
prezydentw z krajw batyckich i obowizuje zakaz imprez masowych w pewnej odlegoci
od Wawelu. W cigu kilku godzin odwiedzio go kilka sub, ktre po kolei odbieray
pozwolenia na imprez. Odwoanie imprezy wizaoby si z przymusem oddania pienidzy za
bilety, a to nie wchodzio w gr, gdy pienidze zostay wydane. Z kolei nieoddanie pienidzy
wytatuowanym dresom jedcym bmw nie jest dobrym pomysem. Wydarzenie przeszo do
historii jako najwiksza nielegalna impreza masowa w Polsce. Kolega narazi si prokuratorowi
i mia postawione zarzuty, jednak udao si spraw zaatwi polubownie. Jak widzicie, aby
prowadzi firm w tym kraju trzeba mie stalowe nerwy, gdy zagraa Ci nie tylko wasna
gupota, ale rwnie gupota politykw. I w zasadzie kadego innego uczestnika rynku.

Sam te wielokrotnie padaem ofiar losu. Raz bya to bardzo drastyczna zmiana systemu
pozycyjnego w Google, od ktrego uzaleniona jest sprzeda w sklepach internetowych
z dnia na dzie obroty spady o 30%. Zanim dowiedzielimy si, w czym rzecz, zanim
poprawilimy nasze oprogramowanie, zanim Google zindeksowa tre, o mao nie
popynlimy. Zawsze moe zdarzy si co, czego nie bdziemy w stanie przewidzie.

Kredytem kupieckim moemy si finansowa dopki jeden z dostawcw nie powie:

Do!. Zamy, e zalegamy z czynszem za nasz pizzeri od 45 dni (zawsze pacilimy po
30) i waciciel wypowiada nam lokal. Nie chce czeka, wic rozwizuje wspprac w trybie
natychmiastowym, gdy tak sobie zastrzeg w umowie. Leymy. Nie pomoe nam tumaczenie,
e jest remont ulicy i nie ma ruchu. Moe waciciel ma ju na nasze miejsce nowego najemc
lub nabywc?

Dokadnie taki scenariusz przytrafi si dziewczynom, ktre w Warszawie wynajy lokal

i zaczy sprzedawa pieczone ziemniaki w formie fastfoodowej. W remont lokalu woyy
kilkanacie tysicy zotych, ale po kilku miesicach waciciel wypowiedzia im umow,
otwierajc w tym miejscu dokadnie taki sam biznes. Witaj w yciu.

Zbyt duga jazda na krawdzi sprawia, e prdzej czy pniej co zego si przytrafi. Nie
dlatego, e biznes nie jest dochodowy czy przedsibiorca gupi. Takie ju s krawdzie raz
na jaki czas z nich spadamy.
 W jaki sposb straciem zdolno kredytow?

Prowadzc dziaalno w internecie, przy pewnej skali koszty serwera maj due
znaczenie. Najtasze serwery znajduj si za granic. Za granic mona rwnie wykupi
usugi, ktrych nie oferuj polskie firmy. Naturalnym wic jest, e kada polska firma
internetowa potrzebuje robi zakupy za granic.

Za moich czasw byy potne problemy z patnociami za takie usugi. Zwyke karty
patnicze nie dziaay, potrzebne byy specjalne, wypuke karty kredytowe. Wyrobiem sobie
tak na moje wasne nazwisko. Kiedy jednak formua mojej firmy zmienia si z jednoosobowej
dziaalnoci gospodarczej na spk z o.o. chciaem wyrobi sobie firmow kart kredytow.
Poszedem do banku, w ktrym miaem konto, i poprosiem o wyrobienie takiej karty. Okazao
si, e wyniki mojej firmy nie pozwalaj na wystawienie karty kredytowej nawet z limitem
500 z. Okazao si, e przy obrotach lekko ponad 800 tysicy zotych za ostatni rok, mielimy
okoo 2300 zotych straty, co definitywnie nie pozwalao nam uzyska karty kredytowej, ktra
jak sama nazwa wskazuje pozwala finansowa patnoci kredytem. Bank nie zgodzi si na
wystawienie karty, nawet kiedy mielimy na koncie ju ponad 10 tysicy zotych gotwki
i mimo, e nie chcielimy zaciga na ni kredytw, ale tylko aby dziaaa jak wypuka karta
kredytowa. Dzisiaj jest o wiele atwiej. Kad kart da si paci przez internet, s nawet
specjalne wirtualne karty do e-patnoci, przelewy internetowe, bitcoiny etc. Wtedy nie byo
tak atwo.

Zapytaem wic pani w banku, jak zatem moemy rozwiza mj problem i opaca
usugi, wymagajce patnoci kartami wypukymi. Usyszaem, e wymogi do kredytu
obrotowego s mniejsze, dlatego bank moe da mi 800 tysicy zotych kredytu obrotowego.
Jak widzisz, nie bardzo zrozumiaa, o co mi chodzio; jednak ta propozycja zapada mi
w pami.

Kolejn wan rzecz jest charakter biznesu, jaki wtedy prowadziem by to handel
w internecie. Wane jest jednak wprowadzenie w wczesne realia tego biznesu. Ot
95% zamwie realizowanych byo za pobraniem pocztowym. Pobrania rwnie nie dziaay
tak, jak dzisiaj: Poczta Polska miaa w regulaminie 21 dni na przekazanie pienidzy do firmy,
ktra wysaa towar. Jakim dziwnym trafem, pienidze zawsze przychodziy szesnastego,
czasami dziewitnastego dnia od momentu odebrania przesyki przez klienta. Jeeli do tego
dodamy 4-5 dni na sam dostaw oraz fakt, e bardzo czsto listonosze nie zastali nikogo
w domu i zostawiali awizo, co powodowao kolejne wyduenie procesu dostawy, w praktyce
okazywao si, e rednio na pienidze czekaem 25-30 dni od momentu wysania towaru.

Wyobra sobie teraz sytuacj firmy, ktra zwiksza sprzeda o kilka procent kadego
tygodnia; i tak przez cztery lata. Troch przesadz, aby pokaza problem, ale zamy, e
pierwszego tygodnia ludzie zoyli zamwie za 1000 z. W poniedziaek zbieram zamwienia
z caego tygodnia, kupuj w hurtowni ksiki za 500 zotych i wysyam do klientw. Zarobiem
500 z, jednak pienidze otrzymam po czterech tygodniach. W kolejnym tygodniu sprzedaem
ksiek za 1500 z. Super! Potrzebuj 750 z, aby zarobi kolejne 750. Zamwienia zoone,
mam prawie 100% pewnoci, e zarobi, potrzebuj tylko kapitau na towar. Poyczam wic
od brata. W kolejnym tygodniu mam zamwie na 2000 z. Tym razem poyczam od rodzicw.
Tydzie pniej zamawiam ju za trzy tysicy zotych. Na szczcie przyszed tysic
z pierwszego tygodnia, ale nadal brakuje dwch tysicy. Poyczam od kogo innego. Z biegiem
czasu problem narasta. Skoki z obrotu dwch na trzy tysice nie s takie straszne. Ale
z 40 tysicy na 50 to ju cakiem sporo. Oprcz tego, e potrzebujesz coraz wicej pienidzy
do zamroenia w towarze, dodatkowo trzeba kupi biurko, komputer i zatrudni now osob
albo kupi samochd. Mj dobrze rozwijajcy si biznes handlowy potrzebowa coraz wicej
kapitau do zamroenia. Byem zaduony u wszystkich dookoa, rwnie wrd pracownikw,
ktrym niestety paciem duo pniej. Rnie do tego podchodzili, ale widzieli do szybki
rozwj firmy, wic nie miaem z tym duych problemw.

Po pewnym czasie, gdy problem finansowy narasta, przypomniaem sobie o ofercie

kredytu obrotowego. Postanowiem skorzysta. Przez pewien czas problem kapitau przesta
by taki wany. Kredyt obrotowy ma jednak to do siebie, e co roku trzeba zanosi do banku
zawiadczenie o niezaleganiu z nalenociami dla US i z ZUS. Na miesic przed kocem
terminu zoenia dokumentw zoyem podanie o ich wystawienie do tych instytucji. Urzd
Skarbowy zachowa si w miar ok po dwch tygodniach przysa odpowiedni papier.
Problem pojawi si z ZUS-em: tydzie przed kocem terminu zainteresowalimy si tym, e
nie odesali nam zawiadczenia. Wycieczka do urzdu oddalonego o 50 kilometrw, kilka
godzin odsyania od osoby do osoby i wyjanilimy spraw: zgubili nasze podanie. Skadajc
jakiekolwiek pismo do urzdu, zawsze dajemy dwie kopie: jedn zostawiamy, a na drugiej
prosimy o datownik, na potwierdzenie, e papiery zostay zoone. My nasz kopi
z datownikiem mielimy, oni swojej nie. Nikt nas za to nie przeprosi. Musielimy zoy
drugie podanie, a pani obiecaa, e zajmie si nim w pierwszej kolejnoci. Kolejnego dnia, pod
koniec dnia pracy urzdu, zadzwonilimy, aby upewni si przed 50-kilometrow podr, czy
zawiadczenie na nas czeka. Okazao si, e urzdniczka, z ktr rozmawialimy, nie przysza
tego dnia do pracy! Kolejny pracownik obieca si tym zaj. Pomimo tego, e obieca
oddzwoni, nie zrobi tego. Nastpnego dnia (czwartek) dowiedzielimy si, e ZUS nie moe
wystawi nam zawiadczenia, gdy mamy niezapacone zobowizanie z dwch lat wstecz.
Oczywicie to bya bzdura: wydrukowalimy potwierdzenia przeleww za te zobowizania,
ktre zgubili, i dzie pniej czekaa nas kolejna wycieczka, eby zawie dokumenty.
Urzdnik podzikowa za dokumenty i powiedzia, e je sprawdzi. W poniedziaek, po kolejnej
wielokilometrowej wyprawie, dostalimy w kocu niezbdny papier.

Niestety, w banku okazao si, e dokument dostarczylimy za pno, czas mielimy

bowiem do pitku. Bankowcy nie mogli nic zrobi. Twierdzili, e komputer nie pozwoli im
przeduy tego kredytu i musz go wypowiedzie. Zaproponowali, abym spaci debet, a wic
pienidze, ktrych uyem. Z chwil, gdy spac cao, od razu dadz mi nowy kredyt
obrotowy, nawet na nieco lepszych warunkach, gdy bd ju staym klientem. Na szczcie
nie chodzio o du kwot, bo o 42 tysice zotych. No ale czowiek nie uywa pienidzy
z debetu, jeli ma na tyle swoich. Uywa ich, gdy nie ma innych pienidzy. Pojawi si spory
problem. Wszystkie pienidze z poczty przychodziy na to konto i zmniejszay zaduenie. Do
momentu, gdy nie spacimy zaduenia, nie moglimy ruszy pienidzy, co powodowao, e
nie moglimy nikomu zapaci ani zoy kolejnych zamwie.

Po kilku dniach na zaproszenie jednego z licew udaem si prowadzi zajcia

z przedsibiorczoci. Po zajciach otrzymaem telefon z firmy z pytaniem, skd wziem
37 tysicy zotych, gdy taki wanie przelew pojawi si na koncie. Okazao si, e przelew
ten trafi na nasz rachunek przez pomyk. Bardzo dua spka akcyjna, posiadajca kilkanacie
duych hipermarketw budowlanych w Polsce i w Czechach, pacc jakiemu kontrahentowi
przez pomyk wpisaa nasz numer rachunku. Z jednej strony by to dla nas ratunek, a z drugiej
przeklestwo.

Zaduenie zostao spacone, jednak spata trwaa za dugo i nie dostaem kolejnego
kredytu obrotowego. Zostaem niewypacalnym klientem i trafiem na czarn list. Mao tego:
firma, ktra przez pomyk przelaa pienidze, zacza si domaga ich zwrotu.
Poinformowaem j, e nie jest to moliwe od razu, gdy pienidze automatycznie spaciy moje
zobowizania wobec banku. O wiele bardziej wolabym mie niespacony kredyt, ni by
duny pienidze prywatnej firmie, jednak odkrcenie tej sytuacji nie byo moliwe. Zostaem
pozwany do sdu. Zarzutem byo bezpodstawne wzbogacenie si, chocia nic na tej transakcji
nie zarobiem. Bezpodstawnie wzbogaci si bank, ktry dosta te pienidze. Oczywicie
przegraem spraw, sdzia jednak rozumiejc moj sytuacj nakaza spat wierzytelnoci
w ratach. Po kilku miesicach spaciem zaduenie i mona powiedzie, e obronn rk
wyszedem z niekomfortowej sytuacji. Straciem jednak zdolno kredytow, przegraem
spraw w sdzie, jak i przeyem pierwsze zajcie pienidzy przez bank.

Caa sytuacja bya konsekwencj niekompetencji urzdnikw ZUS, ktrzy nie potrafili
przyj i obsuy wniosku, zaksigowa prawidowo wykonanego przelewu, ale i obieca, e
zrobi co na jutro, wiedzc, e od jutra id na trzydniowy urlop. To ja poniosem konsekwencje
ich niekompetencji, a nikt nawet nie powiedzia: Przepraszam. Oczywicie, mogem
wszystkiego lepiej dopilnowa, zoy podanie wczeniej, uy wikszej iloci przeklestw
w rozmowie, wywrze wiksz presj. Modo jednak ma swoje prawa. Moim bdem byo
to, e traktowaem urzdnikw jak powanych ludzi. Od tamtego czasu przekonywaem si
wiele razy, e nie istnieje co takiego, jak kompetentny urzdnik.
 Jak kredyt wpywa na wyniki finansowe

Kolejn puapk, z ktrej istnienia mao kto zdaje sobie spraw, jest wpyw kredytu na
wyniki finansowe firmy. Oprcz tego, e kredyt jest ryzykowny sam w sobie, ma rwnie t
waciwo, e przesuwa w czasie zobowizania podatkowe przedsibiorcy. Sam
dowiadczyem tego w caej okazaoci.

Jak wiemy z ksigowoci, pienidze pozyskane z kredytu nie s przychodem firmy. Do

firmy trafia wic 100 tysicy zotych, ktre przewanie bardzo szybko wydajemy. Poniesione
wydatki s ju natomiast kosztem uzyskania przychodu, zmniejszaj nam wic podatek, jaki
mamy zapaci w danym roku. W kolejnych latach kredyt musimy spaca. Ludzie
powszechnie sdz, e na rat kredytu skada si spacany kapita plus odsetki. W przypadku
przedsibiorcy do kadej raty musimy doliczy jednak jeszcze cz podatku dochodowego,
ktry oszczdzilimy w roku, w ktrym wydalimy pienidze z kredytu. Inaczej rzecz ujmujc,
kredyt umoliwia w pewien sposb przerzucenie podatku dochodowego na kolejne lata.

Jeeli wic firma ma 100 tysicy zotych zobowiza kredytowych, to tak naprawd ma
do zapacenia 100 tysicy kapitau plus podatek dochodowy. Pienidze na to musi skd wzi,
a tych 100 tysicy wliczy w koszty nie moe. Musz wic to by pienidze po opodatkowaniu.
W koszty wlicza si jedynie odsetki.

W zwizku z takimi zasadami ksigowymi, pewne banki oferuj kredyty, ktrych nie
trzeba spaca, gdy bd umorzone. Polegaj one na tym, e bierze si kredyt na do duy
procent. Przez jaki czas spacamy same odsetki, a nastpnie bank umarza cao kapitau.
Dziki takiemu rozwizaniu, lepiej finansowo wychodzi zarwno firma, jak i bank, ktry
umorzony kredyt wliczy sobie w koszty.

Pocztkujcy przedsibiorcy czsto nie doceniaj tego, jak due wahania obrotw moe
mie ich firma. Jest to powodem wielu rozczarowa. Gdy przeglda si nadsyane biznesplany,
wykres szacowanych obrotw zawsze przypomina lini prost, a kadego roku obroty rosn
i pn si a do nieba. Praktyka pokazuje co zupenie innego: wahania obrotw s zawsze
wiksze, ni zakadano na pocztku, a to prowadzi do wielu problemw.

Jak opowiedziaem wyej, na kolejny kredyt nie mogem liczy, ale firm musiaem
prowadzi dalej. Bankowo internetowa rosa. Rosa te ilo zamwie, ktre byy opacane
z gry, jednak nadal naszym problemem by brak pienidzy do zamroenia, aby obsuy
zamwienia. Wzrost sprzeday finansowalimy w inny sposb: bylimy ju kilka lat na rynku
i zaprzyjanilimy si z wieloma naszymi dostawcami. Z biegiem czasu prosilimy
o moliwo zapaty za faktury po kilku dniach, potem kilkunastu, a pniej po dwudziestu
kilku. Radzilimy sobie cakiem dobrze, a sprzeda rosa.

Gdy sprzeda Ci wzrasta z trzech na cztery tysice zotych, problemu nie wida. Gdy
jednak jest to skok z 80 na 95 tysicy, problem staje si widoczny. Przyzwyczailimy si do
comiesicznego wzrostu i w pewnym momencie co miesic musielimy angaowa kolejn
osob. Oznaczao to nowe biurko, komputer i kilkutygodniowy okres wdroenia. W zasadzie
musielimy utrzymywa minimalny stan zatrudnienia, potrzebny do obsuenia zamwie
z danego miesica plus jedn osob, aby przygotowa si do zwikszonych zamwie
w przyszoci.

Niestety, 4-letni wzrost liczby zamwie dobieg koca. Byo to w marcu, mimo e
marzec zawsze by bardzo udany, jeeli chodzi o ilo sprzeday. Duo ludzi wydaje pienidze
w grudniu, przed witami. Stycze jest bardzo saby, w lutym si troch poprawia, jednak
w marcu, z nastaniem wiosny i powrotu chci dziaania wrd ludzi, sprzeda ronie.
Spodziewalimy si nawet 15-20% wzrostu sprzeday w porwnaniu do lutego, tymczasem
sprzeda o 25-30% spada. Oznacza to, e zamiast spodziewanych 120%, mielimy zaledwie
70%, a wic niemal poow spodziewanego obrotu.

Widzielimy, e obroty s nieco sabsze, ale nie spodziewalimy si tak gwatownego

spadku. Tak naprawd o problemach dowiedzielimy si miesic czy nawet dwa miesice
pniej, gdy po prostu... zabrako nam pienidzy. W pierwszych tygodniach problemw
bylimy ogupieni du iloci gotwki, jaka pojawiaa si na naszych kontach. Gotwki, ktr
powinnimy trzyma, a nie wydawa. Uylimy jej do spaty zobowiza, ktre spokojnie
moglimy spaci zgodnie z umow pniej, a nie widzc problemu, szykowalimy si do
rozwoju.

Pienidze, o czym wtedy nie wiedzielimy, wziy si z odmroenia kapitau obrotowego.

W sklepach internetowych z niewielk mar gdy sprzeda ronie, brakuje pienidzy. Gdy
sprzeda spada, to pienidze zamroone w towarze si upynniaj i widoczne s w kasie. Moe
to zabrzmie dziwnie, ale pojawianie si pienidzy w takiej firmie, jak nasza, oznacza kopoty.
Teraz to wiem.

Oznacza to rwnie, e prawie poowa pracownikw okazaa si zbdna, a przecie

pensje trzeba byo im paci. Teraz wiem, e pracownikw powinienem zwolni od razu.
Niestety, jak kady mody, pozytywnie mylcy czowiek, nie chciaem tego robi i liczyem
na popraw stanu rzeczy. Zamiast ratowa sytuacj i ogranicza straty, zaczem intensywnie
pracowa, aby obroty wrciy do poprzedniego poziomu i aby obroni miejsca pracy. Udao
si, jednak dzisiaj wiem, e lepsz strategi byoby zwolni kogo si tylko da, a potem, gdy
sytuacja si poprawi, ponownie zatrudni ludzi. Odrobi 50 tysicy straty to nie to samo, co
odrobi straty rzdu 300 tysicy!

Powiem szczerze: nie miaem jaj, aby zwolni pierwszego pracownika. To naprawd
trudna sytuacja. Wymaga w pewnym sensie przyznania si do bdu: do zego zarzdzania,
pomyki w przewidywaniu przyszoci czy nieznajomoci mechanizmw rynku. A przecie
czowiek nie lubi, aby inni ponosili odpowiedzialno za jego bdy.

Jak si okazao, obroty spady, gdy Google do drastycznie zmienio algorytm

pozycjonowania stron. Jedne witryny poprawiy swoj pozycj, inne poleciay na eb na szyj.
Nieszczcie polegao na tym, e nasze serwisy i serwisy naszych partnerw naleay do tej
drugiej grupy. Po niezbdnych zmianach zaczlimy wprawdzie odzyskiwa pozycje, jednak
trwao to nieco, wic przez kilka miesicy cigle tracilimy pienidze.

Nie mogem ju finansowa wzrostu z kredytu obrotowego, zaczem wic paci

dostawcom coraz pniej. Przechodziem na terminowe patnoci z kolejnymi dostawcami,
a z innymi terminy patnoci ulegay wydueniu. Po pewnym czasie odkryem, e mona te
pniej paci podatki, oczywicie skorzystaem wic z tej opcji. Byo naprawd wiele
zamieszania, wiele napicia, zawiodem te kilku dostawcw.

Wyszlimy na swoje, jednak trwao to adny kawaek czasu. Szybko odzyskalimy

wczeniejszy poziom obrotw, ktre nawet nieco wzrosy. Pniej utrzymyway si na staym
poziomie, a pod koniec kierowania przeze mnie firm bardzo powoli spaday. Sytuacja
kryzysowa trwaa okoo dwch lat i dzisiaj mog powiedzie, e wtedy wanie zdobyem
najwaniejsze dowiadczenia, ktre przekazuj w tej ksice. Chciaem opisa, jak mylaem,
bdc dwudziestokilkuletnim wacicielem dwudziestoosobowej firmy, i jak dowiadczenia
oraz rynek skorygoway moje mylenie. Pniej, obserwujc na naszej uczelni setki
dowiadczonych przedsibiorcw odkryem, e wikszo z nich popeniaa te same bdy,
a rynek zawsze korygowa ich w t sam stron.

Jeeli obroty Ci spadaj, od razu tnij koszty. Czsto mwimy nowo zatrudnionym
pracownikom, e jak si sprawdz w okresie testowym, to ich zatrudnimy. Ja od chwili
opisywanych problemw dodaj rwnie (i kad na to bardzo silny nacisk), e cigo
zatrudnienia pracownika zaley zarwno od jego pracy, jak i od obrotw firmy. Angauj go,
gdy mam wiksze obroty; nie wiem jednak, czy zwikszone obroty maj charakter stay, czy
przejciowy. Jeeli przejciowy, to jako czowiek z najmniejszym staem bdzie pierwszy do
zwolnienia. Moe to by za rok, za tydzie lub za miesic. Nie wiem. Informuj te, e
pewniejszy o swoje stanowisko bdzie dopiero z chwil, gdy obroty pozwol zatrudni nam
kolejnego pracownika.

Dziki tak prostemu postawieniu sprawy i komunikowaniu od samego pocztku, e nie

tylko umiejtnoci nowego pracownika bd miay wpyw na jego dalsze zatrudnienie,
skutecznie obniamy przyszy ewentualny koszt emocjonalny, ktry za kadym razem
wystpuje, gdy trzeba kogo zwolni.
 Jak dziaa odroczenie patnoci

W pewnym momencie w mojej firmie zaczy zachodzi dziwne zjawiska, ktrych

wczeniej nie rozumiaem. Ile o przepywach pienidzy i ksigowoci moe wiedzie 22- czy
23-letni chopak? Bylimy wtedy na etapie kredytowania si kredytem kupieckim. Obroty
firmy powoli rosy i znw potrzebowalimy kapitau, ktry strasznie gupio wydalimy, gdy
ten si odmrozi.

Pomimo powrotu czasw, gdzie notorycznie brakowao nam pienidzy, firma tym razem
wykazywaa spore zyski. Byo to przede wszystkim skutkiem wyroku sdowego, ktry nakaza
nam w ratach spacenie zobowiza tej firmie, ktra przez przypadek przelaa nam pienidze.
Nie byy to jednak due kwoty. O wiele wicej zysku pojawiao si przez sam kredyt kupiecki.

I ponownie powtrka z ksigowoci: zakup moesz wrzuci w koszty dopiero, gdy za

niego zapacisz. Przychd natomiast pojawia si ju z chwil wystawienia paragonu, a wic
wykonania usugi czy wydania towaru. Odraczajc wic zapat komu pienidzy o 30 dni
moemy by pewni, e przez miesic nie bdziemy mieli kosztw; a jeli nie ma kosztw, to
ksigowa potraktuje nam 30-dniowy obrt jako zysk i kae od niego odprowadzi zaliczk na
podatek dochodowy. W przyblieniu musisz wic zapaci podatek dochodowy rwny
tygodniowemu przychodowi i nikogo nie interesuje czy masz na to pienidze, czy nie! Czy
Twoja firma ronie, czy nie! Czy potrzebuje tego kapitau do finansowania wzrostu, czy nie!
Czy zwiksza zatrudnienie, czy nie! Nikogo to nie interesuje nawet w przypadku, gdy bardzo
prawdopodobnym jest, e na koniec roku wykaesz strat i skarbwka przyniesie Ci te
pienidze z powrotem w zbach.

Odroczenie patnoci nie byo takie szybkie, lecz bardziej rozoone w czasie. Sytuacja
nie bya jednak do pozazdroszczenia: z jednej strony musiaem spaca kredyt zacignity
wczeniej, co powodowao, e oprcz kapitau paciem podatek dochodowy niejako
przeniesiony z lat poprzednich; z drugiej strony, z powodu odroczonych patnoci, paciem
podatek dochodowy z gry. Firma rosa sprawnie, zwikszaem zatrudnienie, gotwki nie
miaem, mona powiedzie, e si zaduaem u dostawcw, a podatek dochodowy by coraz
wikszy i wikszy.

Sytuacja nie bya jednak taka za: gdybym z dnia na dzie przesta przyjmowa
zamwienia, poczeka miesic, a wpyn wszystkie zalege patnoci i zapaci dostawcom,
mgbym ich faktury wliczy w koszty i koniec kocw otrzymabym od skarbwki zwrot
nadpaconego podatku dochodowego, ktrego nie miao prawa by, gdy firma rosa
i wszystko, co faktycznie zarabiaa, wydawaa na finansowanie rozwoju. Durne zasady polskiej
ksigowoci, funkcjonowanie zaliczki na podatek obrotowy i brak elastycznoci wrd
urzdnikw skarbowych wygeneroway sztuczny problem. Dzisiaj wiem, e w UK taka
sytuacja nie miaaby miejsca. To tak, jakby od kadego, kto chce otworzy firm, wymaga
wpaty 150 tysicy zotych depozytu do urzdu, a z chwil jej zamknicia depozyt ten byby
zwracany. Urzdnicy by tumaczyli, e to przecie nie jest strata, bo przecie ostatecznie
przedsibiorca odzyska swoje pienidze. Sk w tym, e pienidze te najpierw trzeba zdoby;
w takiej wanie sytuacji si znalazem.
 Odduanie i restart podatku

Gdy urzd skarbowy zaczyna upomina si o swoje, a jest w tym niebywale szybki,
zrozumiaem, e musz co zrobi, gdy lada chwila dokona zajcia konta bankowego, co
wizaoby si najprawdopodobniej z upadkiem firmy. Zaczem si przygotowywa na tak
moliwo. Dzi wiem, e wszystkich tych problemw mona byo unikn, gdybym tylko
wtedy wiedzia o ksigowoci i podatkach to, co wiem teraz. Dlatego postanowiem do
powanie zmieni charakter organizacyjny mojej dziaalnoci.

Do tej pory, jak kady pocztkujcy przedsibiorca, miaem jedn firm, ktra zajmowaa
si wszystkim. Praktyka pokazuje jednak, e due firmy nie istniej jako jedna osoba prawna,
a raczej grupa spek powizanych lub niepowizanych kapitaowo. Mamy wic spki celowe,
ktre zajmuj si przykadowo sprzeda, inne produkcj, kolejne finansami, a jeszcze inne
posiadaj majtek i wynajmuj go innym spkom. Ja zrobiem podobnie.

Plan polega na tym, aby zagra ze skarbwk w t sam gr, w jak ona gra z nami.
Udao mi si odwrci sytuacj: spka, w ktrej widniao zaduenie dla US, zostaa
zlikwidowana. Dopiero po piciu latach nieskutecznej windykacji ze spki, ktra nie miaa
majtku, urzd przesta domaga si podatku i umorzy postpowanie. Pozostae dziaalnoci
byy prowadzone w postaci innych spek oraz dziaalnoci gospodarczych. Mona powiedzie
wic, e odwrciem sytuacj: zamiast paci potny podatek i odzyska go w momencie
zamknicia firmy, doprowadziem do stanu, w ktrym nie musz paci teraz, natomiast
w momencie zamknicia firmy wyka zysk, ktry spokojnie bd mg opodatkowa, gdy
jednoczenie odmro znaczn ilo gotwki. I tak powinno by, e podatek dochodowy pac
dopiero wtedy, kiedy rzeczywicie zarabiam due pienidze i kupuj jacht czy sportowy
samochd, a nie w momencie, gdy szybko rozwijajca si firma potrzebuje kadej zotwki.

Jedynym kosztem tej operacji bya utrata przeze mnie zdolnoci kredytowej. A wic
w zasadzie niewiele, gdy zdolno utraciem ju wczeniej, nie spacajc kredytu na czas, jak
rwnie przegrywajc spraw o pienidze w sdzie.
 Skutki

Chory komunistyczny system i podejcie do czowieka wci niszcz ten kraj. Spdziem
dziesitki godzin na czytaniu ustaw i rozmowach z doradcami podatkowymi, aby mc rozwija
firm, zwiksza zatrudnienie i niwelowa skutek durnych przepisw, ktre podcinaj skrzyda
pocztkujcym przedsibiorcom. Pewnym pocieszeniem jest to, e dziki tym dowiadczeniom
mog napisa t ksik. Smutne jednak jest to, e powsta poradnik omijania trudnoci, ktre
nie istniej w adnym cywilizowanym kraju.

W Wielkiej Brytanii najzwyczajniej napisabym pismo o odroczenie patnoci podatku

i uzasadni to tym, e od dwch lat zatrudniam mniej wicej jednego pracownika miesicznie
i w tak szybko rozwijajcej si firmie najzwyczajniej nie mam moliwoci zapaty. Znam
dziesitki ludzi, ktrym w podobnej sytuacji urzd w UK poszed na rk; w Polsce nie znam
nikogo takiego. Jeden z urzdnikw, od szeciu lat penicy obowizki naczelnika urzdu
skarbowego zapyta nas wrcz, e skoro nigdy nikomu nie odroczy patnoci podatku, to
dlaczego akurat nam miaby pj na rk. Musiaa go krew zalewa, gdy po piciu latach,
zamiast wczeniej odroczy, teraz musia umorzy nam ten podatek. Chocia nie bardzo wierz,
e si tym przej pewnie nawet nie interesuje si tym, co podpisuje, i nie kojarzy modych
ludzi, ktry chcieli stworzy najwiksz firm handlujc w polskim internecie. I mieli na to
cakiem spor szans.
 Zawsze miej pienidze pod rk

Ksiki motywacyjne w pewnym sensie dziel ludzi na lepszych i gorszych. Na zych

etatowcw, ktrzy za duo konsumuj, i tych dobrych przedsibiorcw, ktrzy powinni
inwestowa. Jak zwykle prawda ley gdzie porodku i o ile ludzie pracujcy etatowo
rzeczywicie maj tendencj do zbyt duej konsumpcji, tak te modzi przedsibiorcy
przesadzaj w inwestowaniu wszystkich pienidzy, nie zostawiajc nic na czarn godzin. To
nie prowadzi moe do przeinwestowania, ale generuje wiele trudnych do przewidzenia oraz do
zauwaenia kosztw.

Zacznijmy od pytania: czy opaca si kupowa ubezpieczenie autocasco? Przecie

z wpacanych przez ludzi skadek, firma ubezpieczeniowa musi wypaca odszkodowania oraz
utrzyma sam siebie. Koszt jej funkcjonowania to, w zalenoci od firmy, 20-
30% wpaconych skadek, a wic cakiem sporo. Oznacza to, e jeeli nie ubezpiecz
samochodu, to w razie koniecznoci pokrycia kosztw napraw statystycznie wydam na nie 70-
80% tego, co wpacibym do firmy ubezpieczeniowej. Mona powiedzie, e nie ubezpieczajc
samochodu zarabiam zatem 20-30% rocznie. Sam przyznasz, e to cakiem przyzwoity wynik.

Niestety, nie jest to pena prawda. Zdarzaj si sytuacje, kiedy wraz ze strat samochodu
tracisz wicej ni jego warto. Przykadowo: jeste szkoleniowcem i masz wypeniony
terminarz kadego dnia musisz przejecha 100 czy 200 kilometrw, aby poprowadzi zajcia.
Nagle psuje Ci si auto, a mechanik mwi, e naprawa potrwa dwa dni i kosztowa bdzie sze
tysicy zotych. Ale Ty nie masz takich pienidzy; musisz je dopiero zdoby, przez co
odwlekasz rozpoczcie naprawy o tydzie. Aby nie straci zlece, jeszcze tego samego dnia
wynajmujesz nowe auto na 10 dni za 1500 zotych. Gdyby mia pienidze na koncie, nie
straciby a tyle na caym wydarzeniu.

Przykad z autem moe nie jest do koca trafny, bo jeli zepsuje Ci si auto, to zawsze na
kilka dni moesz poyczy samochd od rodzicw czy znajomego. Moesz jedzi autobusami,
pocigami, takswkami. Zawsze jednak bdzie to generowa jakie koszty finansowe, czasowe,
energetyczne czy wizerunkowe. Odpowied na pytanie, czy warto ubezpiecza samochd,
brzmi oczywicie, e nie warto, ale pod warunkiem, e w razie awarii dysponujesz odpowiednio
du woln gotwk, aby strat ograniczy tylko i wycznie do kosztw naprawy.

Auto to tylko przykad. Prowadzc firm dowiadczysz dziesitek nieprzewidzianych

sytuacji. Koszt tych niespodzianek zawsze jest niszy, jeeli dysponujesz awaryjn gotwk na
koncie. Moe to by popsuty lub odholowany za ze parkowanie samochd. Moe to by
piorun, ktry spali komputer, albo odwrotnie propozycja od upadajcej konkurencji, aby
kupi za bezcen produkty z ich magazynu. Przewanie jednak s to tak drobne rzeczy, ktrych
nie wida.

Zamy, e jeste budowlacem, ktremu popsua si profesjonalna wiertarka. Nie ma

problemu moesz poyczy od kolegi na tydzie czy dwa, ale aby poyczy, musisz jecha
do niego godzin przez miasto, drug aby odda. A i jeszcze flaszk wypada postawi. Jeeli
w firmie nie ma odoonej gotwki, to zawsze firma taka przypomina jedn wielk
improwizacj i prowizork. Tak nie mona dziaa na dusz met.

Kubu Puchatek kiedy powiedzia: Wypadek to dziwna rzecz. Nigdy go nie ma, dopki
si nie wydarzy. Wiem, e posiadanie odoonych 10 czy 20 tysicy zotych na koncie
i powstrzymanie si od ich konsumpcji oraz zainwestowania dla modego, napalonego
i niecierpliwego czowieka, jest trudne. Moe nawet niezrozumiae. Dowiadczenie wszystkich
przedsibiorcw, z jakimi si zetknem, mwi jednak, e brak awaryjnej gotwki by jednym
z najwikszych popenionych przez nich bdw.
 Zatory patnicze

To, co charakteryzuje polsk gospodark, to zatory patnicze. Kiedy mamy styczno

z zachodnimi firmami, odnosimy wraenie, e pac o wiele szybciej i nie ma z nimi
problemw, bo maj wicej pienidzy. Ilu to polskich przedsibiorcw marzy, aby wszyscy ich
dunicy spacili zobowizania! Mogliby wtedy przecie sami spaci swoje dugi i jeszcze
sporo by zostao.

Wielu polskich przedsibiorcw przejechao si na tym, e klienci nie dotrzymali

obietnicy i nie zapacili im za wykonan usug lub za dostarczone towary. Czsto w takich
sytuacjach mwi, e zostali oszukani przez swoich klientw. Rozumiem pooenie
wierzycieli, jednak w wikszoci sytuacji nie moemy mwi o oszustwie. Oszustwo to
wiadome dziaanie, podczas gdy w wikszoci przypadkw klienci najzwyczajniej nie
poradzili sobie z biznesem. Zaufae im to fakt. Zainwestowae w nich swoje pienidze, a oni
najzwyczajniej przeliczyli swoje siy. Wiedz, e dali ciaa, wstydz si tego, nie odbieraj
telefonw. A moe oni rwnie zaufali swoim klientom i s w podobnej sytuacji do Twojej?
Oczywicie nie oznacza to, e oszuci si nie zdarzaj. S to jednak sytuacje bardzo, bardzo
rzadkie. O kilku takich opowiem pniej.

Wiele osb twierdzi, e w krajach Zachodu problem zatorw patniczych nie istnieje,
a jeeli istnieje, to jest on znikomy. Przez wiele lat prowadziem dziaalno w Polsce oraz
w Wielkiej Brytanii, a na mikroskal rwnie w kilku innych krajach. Zdecydowanie mog
potwierdzi to, co wielu przedsibiorcw czuje intuicyjnie: problem zatorw patniczych na
Zachodzie nie wystpuje. Wydaje si, e ludzie tutaj pac o wiele chtniej ni w Polsce. Nie
jest to jednak caa prawda.

Terminowo pacenia zobowiza nie bierze si z niczego. Wynika ona z podejcia

przedsibiorcw, ktrzy o wiele bardziej dbaj o swoje pienidze i najzwyczajniej nie wchodz
tak chtnie w ukad z odroczon patnoci. Znacznie bardziej wol w ogle nie dokona
transakcji, ni podj ryzyko, e kto im nie zapaci. Panuje inna kultura. Ludzie wiedz, e nie
maj szans na odroczenie patnoci, wic nawet o to nie prosz.

Wytumacz to na przykadzie. Nie wiem, czy zdarzyo Ci si wynajmowa mieszkanie

w Wielkiej Brytanii, ale gdy szuka si lokalu w tym kraju, mona by pewnym, e waciciel
zada od najemcy sprawozdania podatkowego za zeszy rok, zapyta, gdzie pracujesz, poprosi
o zawiadczenie o zarobkach. Czsto prosi te o numer telefonu do szefa, aby potwierdzi
przekazane informacje. Mnie osobicie zdarzyo si wrcz, e zostaem poproszony o numer
telefonu do waciciela nieruchomoci, od ktrego wynajmowaem poprzednie mieszkanie,
a nawet do ssiadw. Wynajmujcy chcia zadzwoni do tych osb, aby upewni si, czy nie
byo adnych problemw.

W Polsce waciciele mieszka na wynajem nie daj takich dokumentw ani nie s tak
dociekliwi. Cho osoby wynajmujce komu mieszkania s coraz bardziej wiadome, to daleko
nam jeszcze do poziomu rynku angielskiego. Jest to zastanawiajce, biorc pod uwag, e
eksmitowa ludzi, ktrzy nie pac, w Polsce jest przynajmniej 12 razy trudniej ni w Anglii.

Podobnie sytuacja wyglda w biznesie. Polscy przedsibiorcy zbyt optymistycznie

podchodz do swoich klientw, zbyt atwo i zbyt szybko obdarzaj ich swoim zaufaniem.
Pisaem wczeniej, e gdy zaczlimy mie problemy z pynnoci, zaczlimy korzysta z tzw.
kredytu kupieckiego. W okresie wietnoci nasza firma miaa ponad stu dostawcw.
W 75% przypadkw dostawcy ci wysyali nam towar z odroczonym terminem patnoci.
Przewanie wystarczyo zoy dwa lub trzy zamwienia pacc z gry, a nastpnie bez
problemu przechodzilimy na odroczenie patnoci. Tylko trzy firmy wymagay od nas
podpisania umowy i dostarczenia papierw rejestracyjnych. Reszt odrocze patnoci
zaatwilimy wysyajc jednego maila. To co zupenie niebywaego i nieistniejcego w takich
krajach, jak Wielka Brytania.

Tak samo, jak pocztkujcy przedsibiorcy zbytni uwag przywizuj do ceny produktu,
tak samo polscy przedsibiorcy zdecydowanie czciej od zachodnich kolegw decyduj si na
zakup czego z odroczonym terminem patnoci i o wiele czciej decyduj si co sprzeda,
pozwalajc klientowi zapaci pniej. W takiej sytuacji nietrudno o zator patniczy.

Jak ju wiele razy podkrelaem, prowadzenie biznesu nie jest nauk cis, ale te nie do
koca jest tak, e panuje w tej dziedzinie wolna amerykanka. Istniej pewne zasady czy
wnioski, do ktrych dochodz wszyscy przedsibiorcy w miar zdobywanego dowiadczenia.
Te wnioski trudno ubra w jakie konkretne schematy; jest to raczej co na wzr mdroci
yciowej. O ile wiedz mona zdoby z ksiek, tak podejcia do ycia mona nauczy si
tylko przez osmoz.

W krajach zachodnich przez ostatnie kilkaset lat nikt nikomu nie zakazywa prowadzenia
wasnej firmy. U nas byo z tym rnie. Przedsibiorczoci w Polsce zajmowali si gwnie
ydzi, ktrych Niemcy zabili, a ci, ktrzy przetrwali, wyjechali tu przed i zaraz po wojnie.
Polskich przedsibiorcw natomiast komunici do skutecznie wyniszczyli, robic im przy
tym czarny PR wyzyskiwacza czy prywaciarza. Osmoza zanika i utracilimy budowane
przez wieki dowiadczenia biznesowe, przenoszone z pokolenia na pokolenie. Tote teraz
musimy na nowo odkrywa to, co nasi rodacy znali kilkaset lat temu. Bardzo dobrze ilustruje
to wanie rynek najmu nieruchomoci.

Oczywicie trend jest taki, e i w Polsce wymaga si coraz wicej. Jest to jedyny suszny
trend, gdy pynie ze stopniowego nabierania dowiadczenia przez uczestnikw rynku. Polscy
przedsibiorcy spoza sektora nieruchomoci ucz si jednak znacznie wolniej. Wiele bran
dziaa na zasadzie kredytu kupieckiego. Przewanie po zapaceniu za pierwsze 2-3 dostawy
gotwk da si uzyska odroczenie patnoci i zazwyczaj wi si to tylko z dosaniem skanu
dokumentw firmowych (wpis do ewidencji, NIP, REGON).

Dziaaem w handlu internetowym przez prawie 10 lat i rozliczaem si w ten sposb

z setkami firm. Nigdy nie spotkaem si w Polsce z takimi ograniczeniami przy odroczonej
patnoci, jak wielko firmy lub czas jej funkcjonowania na rynku. Nikt nie kaza mi dosya
przy przejciu na odroczone patnoci bilansu lub rachunku zyskw i strat ani nie prosi
o wskazanie dwch innych dostawcw lub odbiorcw, z ktrymi wsppracuj od minimum
roku, a ktrzy po prostu mogliby potwierdzi moj wiarygodno. Nigdy nie kazano mi
podpisywa weksli czy owiadcze o posiadaniu przez firm majtku i dochodu. Nawet zwyk
umow o kredyt kupiecki podpisywaem w zaledwie 2-5% przypadkw. Od kilku lat coraz
wicej dziaam w bardziej rozwinitych krajach gdzie wielokrotnie spotkaem si z takimi
wanie wymaganiami przy przejciu na odroczon patno.

Czy zwikszone wymogi przyznania kredytu kupieckiego rozwizuj ten problem?

Oczywicie, e nie. Czy ograniczaj jego skal? Oczywicie, i to diametralnie. Nie pamitam
dokadnie kto, ale chyba Ariely dowid, e w brany ubezpieczeniowej danie klientowi do
podpisania oprcz umowy ubezpieczenia rwnie oddzielnego owiadczenia o tym, e klient
zobowizuje si nie wyudza odszkodowania, powoduje spadek wyudze o kilkanacie
procent. Ot, zwyke psychologiczne zagranie.

Jeeli mamy podpisan umow z klientem, to podpisanie dodatkowo papierka o nazwie

weksel nie zwiksza ani o jot naszych szans przy sporze w sdzie. A jednak kolekcjonowanie
weksli jakim cudem zwiksza cigalno nalenoci nawet o 50%.

Oczywicie kada brana ma swoje regulacje i nie ma co przesadza z iloci papierkw.

Ale nie wszystko mona zaatwia na gb, trzeba si szanowa. Zwaszcza w dzisiejszych
czasach: w latach 2008-2013 liczba egzekucji komorniczych si potroia i cigle ronie.
W 2013 roku odnotowano 700 prb samobjczych miesicznie, podczas gdy rok wczeniej
byo ich zaledwie 480, a w 2011 jeszcze mniej. Te liczby potwierdzaj rwnie, e
w przyszoci coraz trudniej bdzie egzekwowa pienidze.
 Unikanie sprzeday z wyduonym terminem patnoci

Przedsibiorca, ktry prowadzi ma dziaalno gospodarcz, bardzo czsto zamienia si

w bank i kredytuje swoich klientw wystawiajc faktury z terminem patnoci. Tymczasem
naley robi wszystko, aby pienidze bra z gry lub najpniej z chwil dostarczenia towaru.
Niekiedy jednak specyfika brany i dominujca pozycja partnera wymaga podjcia takiego
ryzyka.

Jedn z metod na otrzymanie patnoci z gry jest nasza polityka cenowa. Jeeli kto
zapaci z gry, moe dosta dodatkowy rabat. Tak postpuj na przykad hurtownie ksiek.
Ksika to produkt nisko marowy, zwaszcza przy sprzedany w internecie, gdzie 1-2% rabatu
oznacza czsto by albo nie by ksigarni. Sam prowadziem e-sprzeda i wiem, jak dobrze na
klienta dziaa dodatkowy rabat, pod warunkiem, e zapaci z gry. Jest on w stanie opni
nawet wypaty dla pracownikw o kilka dni, eby tylko nie straci dodatkowej korzyci.

Inaczej zachowuje si jednak brana samochodowa. Kady nowy samochd jest

sprzedawany za czyst gotwk, a to za spraw bankw, z ktrymi wsppracuj dealerzy.
Jeeli klient nie ma pienidzy, to salony porednicz w zaatwieniu dla klienta kredytu.
Oczywicie dostaj od banku prowizj, a wic i na tym zyskuj. Jest to nic innego, jak
outsourcing kredytu kupieckiego i ryzyka z nim zwizanego na zewntrz. Jeeli wic klient
koniecznie nalega na odroczony termin patnoci, zawsze moesz zaproponowa mu pomoc
w zaatwieniu kredytu w banku.

W takiej sytuacji klient zaargumentuje, e odsetki bd dla niego za due. Moe i tak, ale
zastanwmy si, z czego to wynika. Ot o wysokoci odsetek decyduje rynkowa warto
pienidza oraz ryzyko niespacenia kredytu. Skoro banki okrelaj odsetki na 8 czy
10% rocznie, to nie ma najmniejszego powodu, aby Ty tyle nie liczy. Mao tego banki, jak
zapewne wiesz z dowiadczenia, wymagaj mnstwa zabezpiecze, a w prawie
windykacyjnym maj uprzywilejowan pozycj. Nierozsdnym byoby wic mylenie, e
przedsibiorca uzyska wiksz spacalno swoich wierzytelnoci ni bank. Powinnimy wic
liczy wiksze odsetki.
 Jeeli ju musimy da termin patnoci

Jeeli mimo wszystko zdecydujesz si dostarcza klientowi towar na termin patnoci to

pamitaj, e w ten sposb bawisz si w bank. Zapewne wiesz, ile trzeba dostarczy papierw
do banku, aby dosta kredyt. Pomimo tak srogich zabezpiecze, dua cz kredytw nie jest
spacana. Ty nie powiniene by gorszy od banku pod wzgldem iloci zabezpiecze.

Dobrze jest podpisa z klientem odpowiedni umow, wzi weksel i owiadczenie.

Jeeli dysponujesz umow, wekslem in blanco oraz owiadczeniem majtkowym, to o wiele
atwiej uzyskasz tytu egzekucyjny w sdzie. Oczywicie nie pomoe to za bardzo jeli klient
faktycznie nie ma pienidzy, ktre mona byoby wyegzekwowa.

Posiadanie weksla bardzo dyscyplinuje jednak wierzycieli, ktrzy zrobi duo, aby
wierzytelnoci zabezpieczone wekslem spaci w pierwszej kolejnoci. I nie ma to nic
wsplnego z jakimi straszliwymi konsekwencjami uycia weksla w sdzie; po prostu ludzie
boj si sowa weksel. A wic czysto psychologiczny ruch.

Przy podpisywaniu umowy odraczajcej patno dobrze wzi od drugiej strony

owiadczenie, e dysponuje ona niezastawionym majtkiem, np. mieszkaniem o jakiej
okrelonej wartoci. Wiele osb traktuje takie owiadczenie jako formalno i podpisuje, nawet
jeeli nie jest ono zgodne z prawd. W przypadku niepacenia moemy takie owiadczenie uy
w celu windykacji. Za niepacenie dugw do wizienia si ludzi nie wysya, natomiast
faszywe owiadczenie moe ju powodowa konsekwencje karne. Nawet jeeli nie chcesz
takich konsekwencji powodowa, zyskujesz kolejny argument pozwalajcy wpyn na
dunika. Ju sama moliwo zoenia zawiadomienia do prokuratury o wyudzenia towaru
moe wierzyciela zmobilizowa do oddania dugu.
 Co zrobi, aby ludzie zapacili faktury

Zamy, e nie zabezpieczye si, a odbiorca nie paci w terminie. Klient obieca, e
zapaci za tydzie, tymczasem mijaj ju trzy tygodnie, a wpaty wci nie ma.

Z mojego dowiadczenia wynika, e im szybciej wytoczymy cikie armaty, tym lepiej.

W przypadku windykacji pienidzy mamy konkurencj w postaci innych wierzycieli, dlatego
te powinnimy dziaa najszybciej i najlepiej, jak tylko moemy. Procedura jest prosta:
wysyamy pismo z wezwaniem do zapaty, a w razie braku efektu, pismo z ostatecznym
wezwaniem do zapaty. Pniej masz do dyspozycji jeszcze dwie niestandardowe moliwoci,
z ktrych i ja korzystaem.

Po pierwsze, cigasz z internetu wzr pozwu. Jest to formularz przypominajcy PIT.

Wypeniasz wszystkie pola, wyliczasz dug i odsetki. Wnioskujesz do sdu, aby zasdzi od
przegranego koszty postpowania sdowego oraz aby po wygraniu sprawy zwrci Ci cztery
czy siedem tysicy zastpstwa procesowego. I chocia nigdy sd tak duego zastpstwa
procesowego nie przyzna, bo ma na to tabelk od ministra, to nie o to chodzi. Prawdziwy cel
jest taki, aby dunik zobaczy, o ile wzronie jego dug, kiedy pjdziemy do sdu. Moemy
zaczy do przesyki rwnie zawiadomienie do prokuratury o przestpstwie wyudzenia
towaru. Zawiadomienia nie wysyamy jednak do prokuratury, a tylko do dunika, wraz
z informacj, e w razie nieuregulowania nalenoci w cigu tygodnia, dokumenty trafi do
odpowiednich urzdw. Przewanie po otrzymaniu takiej przesyki zalegajcy z patnoci
klienci wpacaj przynajmniej cz nalenoci. Mao kto stosuje ten trik, a szkoda, bo jest do
skuteczny.

Innym ciekawym pomysem jest pomoc urzdu skarbowego w windykacji nalenoci.

Jeeli jestemy patnikiem VAT i nasz dunik te jest VAT-owcem, moemy skorzysta z ulgi
na VAT, co w praktyce bardzo motywuje dunikw. Chodzi o to, e wystawiajc faktur
czsto musimy od razu zapaci VAT, niezalenie czy klient nam zapaci, czy nie; klient z kolei
moe sobie ten VAT odliczy. Jeeli patno jest niecigalna, czyli mino 150 dni, to
moemy wysa do dunika wezwanie do zapaty pod grob skorzystania z ulgi VAT na ze
dugi. Jeeli damy przy tym do zrozumienia, e skorzystanie z tej ulgi niemal na pewno
spowoduje kontrol skarbow u dunika, moemy liczy na szybki zwrot pienidzy. Nie
musimy dunika informowa o zamiarze skorzystania z tej ulgi; sam po 150 dniach bdzie
musia skorygowa VAT, jednak pismo zawsze troch go przestraszy.

W uldze za ze dugi chodzi o to, aby skarbwka oddaa nam VAT, ktry zapacilimy,
i aby anulowaa odliczenie VAT-u u naszego klienta. W ten sposb dunik musi odda
skarbwce VAT, a ta ma wicej moliwoci jego cignicia. A i podczas kontroli moe co
znale. Dlatego te narzdzie to jest bardzo przydatne w windykacji.
 Dugi czy klient?

Musisz sobie zda spraw, e skoro kto jest Ci winien pienidze, to problem masz Ty,
a nie Twj dunik. To Tobie bardziej zaleny na odzyskaniu pienidzy ni dunikowi, aby je
odda. Korzystanie z metod i grb, jakie opisaem powyej, jest do skuteczne, jednak po
skorzystaniu z nich tracisz klienta. Jeeli to jednorazowy kontrahent to nie ma problemu; ale
co, jeeli Twoja dziaalno opiera si na kilku dugoterminowych klientach?

Warto zrozumie swojego dunika. Mechanizm upadania firmy jest bowiem przewanie
podobny: przedsibiorstwo dobrze prosperuje do czasu, gdy traci pynno i zaczyna coraz
pniej paci faktury. Waciciel wie, e jest le, ale boi si przyzna do poraki. Dopiero gdy
jeden z dostawcw wstrzymuje dostawy, zaczyna rozumie, e ma n na gardle. Wtedy
zwalnia ludzi, zmienia lokal na taszy, szuka oszczdnoci. Gdybymy odczuwali bl pi lat
po uderzeniu motkiem, to wikszo z nas codziennie biaby si nim po palcach. Podobnie jest
z dugami: ludzie bd si zadua do chwili, kiedy wierzyciel powie Stop!. Dlatego wane
jest, aby reagowa ju przy najmniejszym opnieniu.

To, e u klienta jest le, wcale nie znaczy, e nie moe on wyj ze swojej trudnej sytuacji.
Dlatego te jeeli jest szansa, by nadal dostarcza mu towar, powiniene to robi choby po to,
aby dunik mg zarobi na dug, ktry ma u Ciebie.

Sam byem takim dunikiem. Jedna z duych hurtowni, z ktr wsppracowalimy

przez cztery lata i z ktr zrobilimy okoo 1,5 miliona zotych obrotu, postanowia nie
dostarcza nam towaru, gdy czas oczekiwania na patnoci przekroczy 60 dni; w sumie
bylimy winni okoo 40 tysicy zotych. Wyjaniem, dlaczego zalegamy i dlaczego stracilimy
pynno; pokazaem, e naprawilimy ju sytuacj i znw zaczynamy notowa zyski, dziki
czemu moemy rozpocz sukcesywne regulowanie dugw. Moja propozycja bya prosta:
chciaem, aby hurtownia nadal wysyaa nam towar, ale ju za pobraniem. Dziki temu my
moglibymy wci handlowa i zarabia, a suma nalenoci nie powikszaaby si. Sam dug
wraz z odsetkami zaproponowaem rozbi na raty tak, e po 18 miesicach wszystko powinno
zosta spacone. Argumentowaem, e jeli przestan mi wysya towar, bd musia zamkn
firm, a jej biecy majtek nie pozwoli nawet na spat 1/5 tego zobowizania.

Niestety, hurtownia nie zgodzia si na taki plan. Wstrzymano wysyk do czasu spaty
wszystkich nalenoci, rwnie tych nieprzeterminowanych (to wane, bo naleno
przeterminowaa wynosia zaledwie jakie dwa czy trzy tysice, a zadano spaty caoci).
Waciciele hurtowni wiedzieli, e nie jest to moliwe, a jednoczenie wytoczyli cikie
armaty. Zgosili spraw do sdu, uzyskali wyrok i poszli do komornika, ale ten umorzy spraw,
gdy firma nie miaa adnego majtku. Hurtownia wydaa kilka tysicy zotych na windykacj
i nie uzyskaa zupenie nic, stracia te moliwo odzyskania czegokolwiek.

Kiedy dostawca wstrzyma dostawy i nie zaakceptowa planu ratunkowego, faktycznie

zostaem zmuszony do zamknicia firmy. Oczywicie stworzyem szybko drug spk, ktra
dzierawic ten sam majtek od tego samego dzierawcy prowadzia dalej te same sklepy
internetowe pod tymi samymi domenami. Miaem jednak innego dostawc towaru, u ktrego
nie miaem wypracowanego tak duego rabatu. Zanim wypracowaem odpowiednie upusty,
straciem duo wicej, ni wynosio moje zaduenie dla pierwszej hurtowni. Caa operacja nie
opacia si wic zupenie, decyzja jednak nie naleaa do mnie. By moe moj win byo, e
za pno zauwayem problem i za pno zrestrukturyzowaem firm, czytaj zwolniem
ludzi. No ale mleko si rozlao, a teraz trzeba si zastanowi, jak je posprzta. Hurtownia
oprcz kilkudziesiciu tysicy zotych stracia te klienta, ktry jeszcze przez jaki czas
generowaby z ni kilkaset tysicy zotych obrotu rocznie. Co prawda stanowioby to dokadnie
0,4% obrotu caej hurtowni, ale lepiej owe 0,4% mie, ni nie mie.

Dug spaciem po kilku latach, jakie 6 miesicy po umorzeniu sprawy przez komornika.
Zaproponowaem koledze, aby wystpi do hurtowni z ofert odkupienia mojego dugu, a ja
z kolei odkupiem go od niego. Kolega zaproponowa, e przejmie wszystkie nalenoci
(zobowizanie gwne + koszty sdowe i windykacyjne + odsetki) za kwot samego dugu.
A poniewa komornik umorzy postpowanie, hurtownia doskonale wiedziaa, e nic z tym ju
w zasadzie nie zrobi, wic si zgodzia.
 Zawsze kto Ci oszuka

Jakkolwiek by si nie stara, zawsze trafisz na ludzi, ktrzy Ci oszukaj. Oszustw

mona podzieli na dwie kategorie. Pierwsi nie do koca s oszustami. Zaczli z tob
wsppracowa i szczerze chcieli odnie sukces. Nie pac Ci faktur, gdy ich zaoenia
biznesowe nie potwierdziy si w praktyce i zbankrutowali. Druga kategoria dziaa z zimn
krwi. Wiedz, e Ci oszukaj i od samego pocztku planuj intryg. Niestety, polskie prawo
zarwno w jednym, jak i w drugim wypadku, w niczym Ci nie pomoe. Zamiast si uera
w sdach, lepiej darowa im winy, odebra lekcj z pokor i dooy wszelkich stara, aby nie
da si oszuka nastpnym razem. Poniej dwie pouczajce opowieci.
 Krzysztof Pauch

Pierwsza historia dotyczy osoby, ktr chciaem uczyni prezesem mojej fundacji,
organizujcej lekcje przedsibiorczoci. Mowa o Krzysztofie Pauchu z Zielonej Gry
starszym, przesympatycznym czowieku.

Poznaem go na jednej z organizowanych przeze mnie konferencji, gdzie od razu

zaimponowa mi swoim pozytywnym podejciem do ycia. W latach 90-tych i na pocztku
dwutysicznych zajmowa si biznesem MLM. Zbudowa bardzo due grupy w biznesie
sieciowym opartym o produkty zdrowotne. W stworzonej przez siebie sieci mia tysice ludzi,
ktrzy generowali mu 5 czy moe nawet 10 rednich krajowych pensji prowizji kadego
miesica. Jak przystao na nowobogackiego, kupi mieszkanie i porzdne auto na raty. Niestety,
z dnia na dzie jego firma zbankrutowaa i z kilkunasto- czy kilkudziesiciotysicznej prowizji
zosta z niczym. (Na marginesie, to lekcja dla tych, ktrzy wierz, e prowizja w MLM-ach jest
wieczna).

Bank upomnia si o swoje. Pojawili si komornicy, ich prowizje, odsetki; dug rs

w zastraszajcym tempie. Zmuszony sytuacj Krzysztof wyjecha do Niemiec i pracowa
fizycznie przez kilka lat, aby spaci swoje dugi. Poznaem go w momencie, gdy wrci do
Polski. Jako czowiek z dowiadczeniem duego sukcesu, jak i sporej poraki prowadzi bardzo
dobre zajcia dla modziey, z ktr mia bardzo dobry kontakt.

Widzc jego zaangaowanie zaproponowaem, aby zaj si z ramienia mojej fundacji

organizowaniem lekcji przedsibiorczoci. Zgodzi si. Dosta ode mnie samochd, troch
pienidzy na paliwo oraz co waniejsze ca dokumentacj zaj. Byy tam adresy szk
i kontakty do nauczycieli, ktrzy organizowali spotkania w poszczeglnych szkoach, a take
tysice e-maili do uczniw, ktrzy zostawiali nam adresy, aby dostawa fundacyjny newsletter.

Prac Krzysztofa byo odbieranie telefonw od szk i wysyanie na zajcia naszych

wykadowcw. Ot, taka prosta koordynacja, ale robi to niestety po ebkach. Zamiast wysya
wykadowcw, sam jedzi po caej Polsce z prezentacjami, chocia jego zajcia nie
przypominay programu, ktry by realizowany przez nasz fundacj. Niektrzy znajomi
nauczyciele, ktrzy wsppracowali z nami przez kilka lat, zgaszali mi to. Krzysztof nie
wywizywa si take z podstawowych obowizkw koordynatora: wrzucania do naszej bazy
informacje, gdzie i kiedy zajcia si odbyy, zbierania wycinkw medialnych z konkretnych
miejsc czy chociaby e-maili do uczniw, ktrym zajcia si podobay.

Zwrciem Krzysztofowi uwag raz, drugi i trzeci, jednak zawsze mnie zbywa.
Wytrzymaem to przez dwa miesice. Zadzwoniem do niego i zadaem zwrotu
dokumentacji, samochodu i jeeli poczuwa si do odpowiedzialnoci do nadrobienia
obowizkw koordynatora. Rozmowa telefoniczna skoczya si tym, e odoy suchawk
w poowie mojej wypowiedzi.

Efekt by taki, e straciem ca oryginaln dokumentacj fundacji, a samochd

odzyskaem dziki pomocy przyjaciela z Zielonej Gry dopiero kilka miesicy pniej.
Okazao si te, e nawet po moim zerwaniu wsppracy z Krzysztofem, ten nadal odbiera
telefony od nauczycieli jak gdyby nigdy nic i oferowa przeprowadzenie zaj pod patronatem
mojej fundacji. Z zaj zrobi sobie doskonae rdo rekrutowania wsppracownikw do
MLM-owej firmy FM Group, w ktrej zbudowa byskawiczn karier. Szkoda tylko, e za
moje pienidze i przy uyciu dokumentacji, ktrej do dnia dzisiejszego nie odda, a ktr
najprawdopodobniej zgubi. W kadym razie nie przeprosi za nic, a jego zachowanie po
zerwaniu wsppracy graniczyo z bezczelnoci.

To, czego nie mog Krzysztofowi zarzuci, to tego, e specjalnie nacign mnie na
pienidze. Jestem szczerze przekonany, e z pocztku mia dobre intencje. Wydaje mi si, e
ch powtrzenia sukcesu na miar tego, jaki osign w latach 90-tych, zaburzya jego
zdolno do odrniania dobra i za. Ludzie wiruj, gdy maj okazj na zarobienie pienidzy.
Niestety, tego samego nie mog powiedzie o kolejnym przypadku.
 Maciej Lisowski

Pewnego dnia zgosi si do mnie przyjaciel i wsplnik w jednej osobie i powiedzia, e

bdzie inwestowa w pewn kancelari prawnicz. Mwi te, e nie chce inwestowa sam, lecz
e szuka kogo, kto zainwestuje razem z nim. Tak te poznaem Macieja Lisowskiego,
prawnika prowadzcego Fundacj Lex Nostra, pojawiajcego si czasami w telewizji jako
obroca ludzi poszkodowanych przez Skarb Pastwa.

Jako dziennikarz angaowaem si w obron wielu przedsibiorcw zniszczonych przez

urzdy skarbowe, dlatego te zainteresowaem si wspprac z tym czowiekiem. Z tego, co
mwi i co potwierdzay fakty, prokuratura nielegalnie wesza do jego kancelarii i zaja setki
segregatorw dokumentacji dziesitkw spraw, jakie prowadzi. Uniemoliwia mu tym samym
prac, przez co popad w dugi. Po pewnym czasie odzyska dokumenty, jednak nie mia
pienidzy, aby rozrusza kancelari od nowa. Tutaj pojawiaa si nasza rola.

Plan by taki, e stworzymy spk akcyjn Lex Nostra, ktra bdzie firm prawnicz,
specjalizujc si w pozywaniu Skarbu Pastwa. U notariusza zrobilimy umow poyczki, na
mocy ktrej przekazaem Maciejowi 15 tysicy zotych. Umowa zobowizywaa go do
zaoenia spki i oddania dugu w jej akcjach. W t spk zainwestowao rwnie dwch
innych przyjaci, ale woyli oni troch wiksze pienidze. Niestety, okazao si, e Maciej
spki nie zarejestrowa, a wezwania do zwrotu pienidzy wyrzuca. Czowiek zapad si pod
ziemi.

Najpierw salimy wezwania, wreszcie zoylimy doniesienie do prokuratury, ale ta

umorzya spraw. Odwoalimy si od decyzji, a sd nakaza wznowi postpowanie. W tym
momencie nasz dunik si chyba przestraszy, bo zacz zgrywa baranka i przesa nam list,
abymy podali mu numer konta, na ktre ma zwrci pienidze. Od tego czasu such po nim
zagin.

Jako e poznaem maestwo prawnikw, ktrzy specjalizuj si w windykacji dugw,

przekazaem im owo zobowizanie do windykacji za darmo. Warunek by jeden: gdyby udao
im si odzyska pienidze, 10% mieli odda na cele charytatywne, a reszt mogli zatrzyma.
Zaczli wic dry temat i pozwali Lisowskiego do sdu. A wtedy zaczy si dzia ciekawe
rzeczy.
 Najpierw kilka spraw byo odwoywanych ze wzgldu na dostarczenie przez pozwanego
zwolnienia lekarskiego. Kiedy zdarzyo si to ktry raz z kolei, koledzy zaraz po odwoanej
rozprawie udali si do jego kancelarii i, udajc klientw, weszli do jego gabinetu; Lisowski
pracowa jak gdyby nigdy nic. Zdobyli wic dowd, e jego zawiadczenia s lewe, i poszli
z tym do sdu, ktry przeoy rozpraw o kolejne kilka tygodni, aby ustali, czy na mocy
fikcyjnych zwolnie Lisowski pobiera z ZUS pienidze. Jakby to miao jakiekolwiek
znaczenie.

W kadym normalnym kraju przy takim postpowaniu oskaronego sprawa

zakoczyaby si wsadzeniem go do aresztu. Przyjaciel mia podobn sytuacj USA. Chodzio
o duy proces o kilka milionw dolarw i z midzynarodowymi wiadkami. Sprawa trwaa
w sumie 4-5 lat. Ktrego razu adwokat przeciwnej strony poprosi o przeoenie posiedzenia
sdu, gdy zmar mu ojciec. Przez przypadek kolega dowiedzia si, e w innej sprawie, kilka
lat wczeniej, ten sam adwokat, pracujc dla tego samego klienta, rwnie opnia proces,
tumaczc si mierci ojca. Po ujawnieniu naduycia, sdzia potwierdzi ten fakt, a adwokat
jeszcze w tym samym dniu straci prawo wykonywania zawodu.

No ale wracajmy do sprawy Lisowskiego. Zbulwersowany sytuacj napisaem na blogu,

jak to Maciej Lisowski pogrywa sobie z sdzi, ktry tolerowaby nawet robienie kupy na
rodku sali sdowej. Zaczli do mnie wtedy pisa roni ludzie, ktrym jak si okazao
czowiek ten wywin podobny numer. Dowiedziaem si, e prowadzone s przeciwko niemu
sprawy na setki tysicy zotych, a fakt wkroczenia prokuratury do jego biura, chocia nie do
koca zgodna z liter prawa, dotyczya podobnego wyudzenia przez prawnika duych kwot od
inwestorw. Jak si okazao, zgosia si do mnie rwnie niedosza ofiara, ktrej wyjaniem
ca spraw ze szczegami i ktrej udao si zachowa pienidze. To chyba rozwcieczyo
Macieja, gdy kilka dni pniej na stronach swojej fundacji wyprodukowa paszkwil na mj
temat, w ktrym udowadnia, e Uczelnia ASBIRO jest przykrywk w midzynarodowym
handlu narkotykami, ktre szmuglujemy z Tajlandii do Holandii w walizkach wolontariuszy,
a ukry to maj nasze powizania z jake by inaczej byymi esbekami. Jad a kapa.

Najciekawsze jest to, e ten paszkwil Lisowski pisa na biurku, ktre dosta ode mnie.
Gdy w niego inwestowaem, Maciej akurat urzdza nowe biuro, a ja byem w trakcie
likwidacji kilku miejsc pracy. Nie miaem co zrobi z meblami, wic oprcz 15 tysicy zotych
przekazaem mu te 2-3 tysice w postaci mebli. Taka spotkaa mnie wdziczno za
zainteresowanie si cudzym biznesem.
 Ochrona majtku

Skoro ju wiesz, e Twoje bankructwo jest tylko kwesti czasu, powiniene tak
przygotowa si na jego okoliczno, aby zabolao Ci ono jak najmniej.

Jedn z najwaniejszych rzeczy jest ochrona majtku firmy. Teoria w takim

postpowaniu jest prosta i mwi o tym, by majtek trzyma w jednej firmie i wynajmowa go
do drugiej firmy, ktra prowadzi dziaalno gospodarcz, czyli podejmuje ryzyko. Dziki
takiemu podejciu nawet po bankructwie uratujemy majtek, dziki ktremu bdziemy mogli
otworzy kolejne przedsiwzicia.

W praktyce ludzie rozwizuj ten problem za pomoc maonka rozdzielno

majtkowa pozwala onie nie odpowiada za dugi ma. Przykadowo: ona posiada dziak,
ktr wynajmuje firmie ma. Obecnie stawka PIT za taki wynajem to 8,5%. Im wicej m
paci onie, tym wicej oszczdza, bo sam musiaby zapaci PIT w wysokoci 19%. ona
majc pienidze z wynajmu moe inwestowa i budowa na przykad dom, kupi samochd,
a wic powiksza majtek, ktry rwnie bdzie wynajmowa mowi. W przypadku
bankructwa, m traci wszystko, co ma, ale majtek ony si ostaje. M moe wic
zarejestrowa drug firm i dalej pracowa na majtku ony.

Poleganie na wspmaonku ma te jednak wady. Po pierwsze, jest to drogie

rozwizanie, gdy w gr wchodzi podatek PIT 8,5% od wynajmu lub prowadzenie przez on
dziaalnoci gospodarczej, ktra jest obarczona niemaym podatkiem ZUS. Drug wad jest to,
e w maestwie czasami dochodzi do ktni czy rozwodw; moe si zdarzy, e ona czy
m zamieni model na nowszy i zostaniemy bez niczego, a w dodatku z dugami. Co prawda
mona si przed tym zabezpieczy podpisujc dla pewnoci u notariusza przedwstpn umow
sprzedany majtku wan na przykad 50 lat, ale w takim przypadku forma zabezpieczenia
stanowi ju chyba przerost nad treci.
 Nie mam niczego ale mam fundacj

Najprostszym rozwizaniem jest zaoenie fundacji i wrzucenie do niej naszego majtku.

Naley pamita jednak, e celem tej fundacji jest tylko jego trzymania i nie naley
podejmowa w niej adnych ryzykownych dziaa gospodarczych. Model funkcjonowania jest
taki sam: cay majtek wrzucamy do fundacji i wynajmujemy go swojej dziaalnoci
gospodarczej czy spce z o.o.

Zaoenie fundacji jest dosy proste i kosztuje okoo tysica zotych. Utrzymanie jej to
okoo 240 zotych rocznie (wysanie sprawozdania do sdu oraz koszty prowadzenia
ksigowoci). Gdy tumacz to rozwizanie podczas wykadw, padaj argumenty, e to bez
sensu, bo koszty penej ksigowoci zaczynaj si od tysica zotych miesicznie. Ot nie do
koca.

Zaoeniem fundacji jest, e bdzie ona generowa jedn faktur kosztow i jedn faktur
przychodow w roku. Myl, e bez problemu znajdzie si wic ksigowy, ktry rozliczy tak
fundacj za kilkaset zotych rocznie. Przy tym nie musi to by nie wiadomo jaki specjalista
wystarczy najtaszy ksigowy na rynku, gdy w takiej fundacji nie ma ryzyka. Na prowadzenie
ksigowoci firmy, ktra dziaa normalnie i ma sporo operacji, rzeczywicie warto wyda
troch wicej pienidzy na lepszego ksigowego, aby kontrola podatkowa nie miaa zbyt duo
obszarw do naoenia kary. Jednak w przypadku jednej faktury rocznie, bdmy powani
im taniej, tym lepiej.

Fundacja posiada dwie waciwoci, ktrych nie ma chyba adna inna forma prawna. Po
pierwsze, moe prowadzi tak sam dziaalno gospodarcz, jak kada inna spka z o.o., ale
nie paci podatkw dochodowych, jeli z zyskw realizuje urzdowo okrelone cele poytku
publicznego. Z grubsza s to takie dziaania, jak walka z bied i godem, pomoc chorym
dzieciom, finansowanie bada, rozwj przedsibiorczoci i demokracji, dbanie o wizerunek
Polski za granic itp. Pen list tych dziaa znajdziesz w internecie i bez problemu wybierzesz
co dla siebie. Ja proponuje wrzuci wszystkie te cele w statut fundacji, bo nigdy nie wiadomo,
co moe si przyda.

Druga ciekawa cecha fundacji to brak prawa wasnoci do niej. Chodzi o to, e fundacj
powouje fundator, ktry w dokumencie zwanym statutem definiuje, jak dana fundacja ma
dziaa. Fundator moe zarezerwowa dla siebie decyzj o tym, kto bdzie prezesem fundacji
czyli, kto bdzie w niej rzdzi. Oczywicie fundator moe by te prezesem fundacji. Co
ciekawe, fundator ma wobec fundacji prawa takie, jakby by jej wacicielem, jednak
posiadanie fundacji nie jest form wasnoci tak, jak na przykad udziay w spkach. Udziay
w spce teoretycznie moe zabra komornik (cho robi to rzadko, bo przewanie si to nie
opaca). W przypadku fundacji nie ma udziaw, nie ma wasnoci, wic i zabra nic nie mona.
Z jednej wic strony jestemy wacicielami, bo decydujemy o dziaalnoci, ale zarazem nikt
nie moe jej nam odebra.
 Jak Robert ochroni auto

Robert jest modym przedsibiorc. Jego firma prosperowaa dobrze, postanowi wic
wzi w leasing samochd marki Volvo. Okazao si jednak, e s to bardzo wadliwe auta i ju
kilkanacie dni po odebraniu pojazdu z salonu trafio ono do serwisu gwarancyjnego.
Samochd zosta naprawiony, jednak Volvo odmwio uznania usterki w ramach gwarancji
i kazao Robertowi zapaci kilka tysicy zotych za napraw. Do chwili zapacenia faktury nie
chciano te odda klientowi auta z warsztatu; twierdzono, e jeli jego zdaniem usterka
powinna by naprawiona w ramach gwarancji, to niech idzie do sdu.

Robert na szczcie nie by gupi. Od razu wezwa policj, ktra po dwch godzinach
ustalania aktualnie obowizujcego prawa nakazaa wyda mu samochd. Okazao si, e
wacicielem samochodu nie jest Robert, tylko firma leasingujca pojazd, a warsztat mia
roszczenia wzgldem Roberta, jako do uytkownika. Gdyby auto naleao do Roberta, to
waciciel warsztatu mgby je zatrzyma; nie moe jednak zatrzyma majtku osoby trzeciej.
Efekt by taki, e Robert odebra naprawiony samochd i faktury nie zapaci. W takiej sytuacji
to na warsztacie ciy ciar otwarcia przewodu sdowego, podczas ktrego Robert by pewny
wygranej i uznania, e naprawa naleaa si w ramach gwarancji. Widocznie warsztat uzna, e
nie warto i sprawy nie wytoczy. To, czy auto leasinguje Tobie bank, czy Twoja fundacja, jest
bez znaczenia z punktu widzenia prawa jest to zawsze osoba trzecia.
 Sprawy sdowe

Polska jest krajem bezprawia. Dowiadujemy si o tym kadego dnia, czytajc gone
wyroki sdowe. Krew czowieka zalewa, kiedy syszy, e czterech dresw z Nowej Huty
zostao skazanych na dwa lata wizienia w zawieszeniu na pi za miertelne pobicie 16-latka,
a upoledzony psychicznie chopak na pi lat trafi do wizienia za kradzie roweru, ktry
odda na danie wasnej matki. Seria z kaasznikowa w polskich sdach okazuje si pobiciem,
a o sprawach gospodarczych lepiej nie mwi.

W Polsce sdy obowizuje sprawiedliwo spoeczna i to ona jest odpowiedzialna

w duej mierze za bezprawie, jakie u nas panuje. Skoro do sowa sprawiedliwo trzeba
dodawa sowo spoeczna, znaczy to, e jest ona czym innym ni sama sprawiedliwo.
A co innego ni sprawiedliwo jest zawsze niesprawiedliwoci.

Nie spotkaem si jeszcze w Polsce z adnym sprawiedliwym wyrokiem sdowym.

Wedug mnie, o sprawiedliwym wyroku i odszkodowaniu mona by mwi wtedy, gdyby po
ich otrzymaniu ofiara zechciaa dobrowolnie, po raz drugi, podda si takiemu samemu pobiciu.
Jeeli id ulic, napadanie mnie dwch dresw, kopnie kilka razy i zabierze portfel, to oprcz
kary powinni te zwrci wszystkie koszty swojej dziaalnoci i wypaci odszkodowanie.
A wic pienidze z portfela i pienidze na odkupienie portfela, powinni zapaci rachunek za
szpital, mojemu pracodawcy zwrci pienidze za moj tygodniow nieobecno w pracy,
powinni zwrci mu koszty rekrutacji pracownika na zastpstwo i jego przeszkolenie,
a rodzinie koszty dojazdu na odwiedziny w szpitalu. Doliczy do tego czas, ktry musimy
spdzi na sali sdowej, paliwo za dojazdy do sdu i adwokata, a nawet zwrci pienidze za
powicony czas osobie, ktra znalaza mnie zakrwawionego na ulicy i zawioza do szpitala.
A jeeli akurat szedem na lotnisko i uciek mi samolot, ktrym miaem lecie podpisa
kontrakt na sprzeda dwch milionw kwiatw, ktre wyhodowaem na swojej farmie, powinni
rwnie zwrci mi pienidze i za samolot, i za te dwa miliony kwiatw, ktrych przecie nie
sprzedaem i ktre zwidy. Te wszystkie koszty naley pomnoy przez dwa jako
odszkodowanie i dopiero wtedy mamy sprawiedliwo. Jeli tak bdzie, wierzcie mi dam
si pobi codziennie. Rzeczywisto jest jednak inna.

Kilka lat temu amerykaski sd skaza jedn z polskich gazet na pi milionw dolarw
odszkodowania za publikowanie nieprawdziwych informacji na temat jednego z bardzo
wanych politykw. Wyrok ten nie zosta przez polski sd uznany. Sdzia stwierdzi
w komentarzu, e w Polsce odszkodowania nie mog prowadzi do upadoci pozwanego.
Z tego, co pamitam, zamiast piciu milionw dolarw, sd orzek odszkodowanie
w wysokoci 40 tysicy zotych.

Pozwanego oczywicie wyrok nie moe doprowadzi do upadku, ale nic nie stoi na
przeszkodzie, aby do upadku doprowadziy ofiar. Polityk, ktrego oszkalowaa wyej
wspomniana gazeta, z powodu faszywych informacji musia si wycofa z ycia publicznego
i do tej pory nie wrci. Wprawdzie sam kademu politykowi ycz jak najgorzej, ale bardziej
wolabym, aby sdy byy powane. Wystarczy wic by firm na granicy upadoci i hulaj
dusza... Dokadnie taki jest nasz cel.

Skoro nie moemy domaga si sprawiedliwoci, to powinnimy domaga si

niesprawiedliwoci. To te jest jakie rozwizanie. Powinnimy wic robi wszystko, aby
zamiast ofiar, ktra pozywa w sdzie, by przestpc, ktry do sdu ma by pozwany.

Pewnego dnia wysiadem z pocigu w Warszawie, zapaem takswk i poprosiem

o zawiezienie pod podany adres. Wyjem 50 zotych, gdy mniej wicej tyle powinien
kosztowa kurs, a tutaj niespodzianka: kierowca zada 240 zotych. Okazao si, e to nie
bya takswka, tylko podszywajcy si pod takswk tak zwany transport okazjonalny.
Oznajmiem kierowcy, e czuj si oszukany i e tej kwoty nie zapac. Ten zacz
argumentowa, e wsiadajc do auta zaakceptowaem przyklejony na szybie cennik, tj.
20 zotych za kilometr (cennik mia wielko 45 cm, a tekst drobn czcionk wydrukowano
na przezroczystej folii). Wedug kierowcy wszystko byo zgodne z ustaw, legalne i zgodne
z prawami wolnego rynku, a jeli si nie zgadzam, to mog zadzwoni na policj. Ja natomiast
argumentowaem, e mnie oszuka ukrywajc istotne warunki umowy, czyli ceny 10 razy
wiksze ni rynkowe. W odpowiedzi usyszaem, e jego firma wygraa ju niejeden proces.

Gdybym wwczas zgodnie z rad kierowcy zadzwoni na policj, postawibym si w roli

ofiary. Powiedziaem jednak, e bardzo chtnie bym zadzwoni, ale nie widz powodu, bo ja
nie zostaem oszukany przez niego, tylko on przeze mnie, a wic to on powinien wezwa
policj, poniewa odmawiam mu zapat owej uczciwej ceny.

Takswkarz nie potrafi zrozumie, e to nie on jest nacigaczem, tylko ja, wic mu to
wytumaczyem. Wedug jego wersji, wsiadajc do auta zaakceptowaem warunki transportu.
Kiedy on wykona usug, ja dzikuj za transport, ale odmawiam zapaty umwionej kwoty
i do widzenia. Tak samo, jakbym zamwi co w restauracji, zjad i powiedzia wacicielowi,
e mu nie zapac to ja go oszukaem, a nie on mnie. Mao tego zgadzam si dobrowolnie
za t kradzie ponie konsekwencje karne.

Ano taki jest wolny rynek, e ludzie albo pac, albo nie pac. Mog nie paci, bo kto
im le wykona usug lub nie maj pienidzy, albo ot tak, bez powodu. Nikt przecie nie
powiedzia, e na wolnym rynku wszyscy wszystkim pac. I skoro ja przez nieuwag (wedug
niego) zaakceptowaem cen, to on przez nieuwag zaakceptowa czowieka, ktry mu nie
zapaci; a mg przecie przy wejciu do takswki wymaga na przykad zawiadczenia z ZUS
o niezaleganiu ze skadkami. Nie zrobi tego gdy wierzy, e kadego, kto wsiada do takswki,
na ni sta; tak samo kady pasaer zakada, e kierowca nie chce go rbn w majestacie
prawa.

Poprosiem kierowc o wypisanie faktury na te 240 zotych, powiedziaem, e akceptuj

cen, ale owiadczyem te, e mu tych pienidzy i tak nie zapac. A jak bdzie nalega,
zaproponowaem, by wezwa policj, ktra spisze moje dane osobowe, na podstawie ktrych
bdzie mg si ze mn sdzi. Dokadnie tak, jak si podaje do sdu ludzi, ktrzy nie pac
w restauracjach. Z wielk radoci przegram proces w dwch instancjach i nadal mu nie
zapac, a zrobi to dopiero wtedy, gdy dostan trzecie wezwanie do zapaty od komornika,
o ile ten zdoa prawomocnie mi je dostarczy i nie umorzy postpowania, bo prokurator zrobi
to od razu ze wzgldy na nisk spoeczno czynu. Mao tego moje postpowanie bdzie
w 100% wolnorynkowe i zgodne z prawem.

Prawo to jest cennik. Za dane przestpstwo grozi dana kara; jeeli wic przestpstwo
popeniam i zgadzam si na kar, to postpuj zgodnie z prawem. Niezgodnie z prawem
postpuje czowiek, ktry popenia przestpstwo i na kar si nie zgadza.

Sprawa zakoczya si tym, e ugodowo zapaciem 70 zotych i dostaem faktur

wystawion przez Przewz Osb aneta Jaboska, ul. Warszawska 50, 05-140 Serock.

To przykad, ktry dowodzi, e postawienie si w roli przestpcy pozwala egzekwowa

sprawiedliwo.
 Wynajem chroni te waciciela

Wynajcie majtku innej firmie chroni ten majtek rwnie po stronie waciciela.
Przewanie jest tak, e majtek trzymamy w jednej firmie (fundacji) i dzierawimy go drugiej.
Kiedy tamta zbankrutuje, nie tracimy majtku i spokojnie moemy zaoy drug spk, by po
restrukturyzacji nadal prowadzi dziaalno, ktra pozwoli osign dochd na spat starych
dugw.

Czasami jednak zdarza si, e to firma waciciela majtku musi ogosi upado. Gdyby
sama uytkowaa swj majtek, komornik lub syndyk od razu by go zaj i sprzeda. Jeeli
jednak majtek jest wynajty komu innemu, to nie da si go tak prosto zlicytowa. Najpierw
bdzie trzeba wypowiedzie umow najmu, a to moe by obarczone duymi kosztami lub
wrcz moe okaza si niemoliwe. Ewentualnie majtek moe zosta sprzedany, ale nowy
waciciel bdzie musia respektowa umow; my za nadal bdziemy mogli z niego korzysta,
o ile oczywicie bdziemy paci uzgodniony w umowie czynsz. Jest to bardzo zblione do
sytuacji, w ktrej kupujemy mieszkanie z lokatorem: pomimo zmiany waciciela, umowa
najmu nadal jest wica.

Nie jest to rozwizanie pewne i prdzej czy pniej majtek zostanie przejty, ale
oczywicie im pniej, tym lepiej. Wszystko te zaley od indywidualnej sytuacji. Wiadomo,
e trudniej wypowiedzie umow najmu i eksmitowa samotn matk z dzieckiem ni modego
kawalera. Tak czy siak, znajc opieszao polskiego prawa zyskujemy bardzo duo na czasie.
 Skuteczno syndyka

Niestety, pocztkujcy przedsibiorcy lekcewa problem zabezpieczenia majtku

i przewanie budz si z rk w nocniku. Najwicej ludzi pisze do mnie wanie w tym
momencie: przez kilka lat dobrze prosperowali, kupili sobie dom, ale firma niestety pada; teraz
maj dugi i komornika.

Dom jest wart przykadowo 400 tysicy, a dugi wynosz zaledwie 100 tysicy. Jest to
do nieprzyjemna sytuacja, ale nie a taka tragiczna. Czowiek jest przywizany do domu,
ktry musi sprzeda i kupi jaki inny, taszy. Czsto oznacza to utrat domu marze; spdzi
przecie dziesitki godzin na wyborze kafelkw do kuchni i koloru farb, a take na pracach
w ogrodzie.

Przywizanie do majtku powoduje, e odkadamy jego sprzeda, a jest za pno

i nieruchomo zajmuje komornik. Wtedy nie tylko stracimy dom, ale po opaceniu wszystkich
czynnoci komorniczych nie starczy nam pienidzy na spat dugw.

Wanie tak postpia Iwona wietlik, ktra prowadzia 60-osobow firm IVETT. Jej
firma bya warta okoo 10 milionw zotych (same nieruchomoci). Niestety, zaczy si gorsze
czasy i pojawiy si dugi, a dokadnie 270 tysicy zotych dla ZUS. Pojawi si syndyk,
ktrego zadaniem jest sprzedanie firmy i spata dugw, a jak co zostanie wypata tej reszty
udziaowcom. Syndyk zacz wyprzedawa firm, ktrej same nieruchomoci byy warte
10 milionw, ale ze sprzeday majtku uzyska zaledwie 1,1 miliona zotych. Niestety, kwota
ta bya niewystarczajca, aby wpaci 270 tysicy do ZUS, gdy koszty dwuletniego
funkcjonowania syndyka zjady 80% tego, co udao mu si uzyska ze sprzeday. A do
opacenia byy jeszcze rachunki za prd i inne koszty. W efekcie majtek o wartoci
10 milionw nie wystarczy na pokrycie 270 tysicy zotych dugw, co w konsekwencji
spowodowao aresztowanie pani Iwony.

Przypominam, e za nieopacenie podatkw i ZUS-u za pracownikw, czyli tak, jak

w powyszej sytuacji, mona skoczy w wizieniu, jest to bowiem przywaszczenie pienidzy
pracownikw. Wypacajc ludziom wynagrodzenia musisz cz pienidzy odprowadzi do
ZUS-u; jeeli za nie sta Ci na zapacenie ZUS-u, to bro Boe nie wypacaj pienidzy
pracownikom. Lepiej zwolnij ich od razu, nawet jeli s jedynymi ywicielami rodziny i maj
ciko chore dziecko.
 Gdyby firm zamkn wczeniej i samodzielnie sprzedawa majtek, pienidzy
starczyoby nie tylko na dugi, ale i na kilkadziesit lat dostatniego ycia. Niestety,
przedsibiorcy czsto przywizuj si do tego, co stworzyli, a niezabezpieczony majtek chc
ratowa za wszelk cen. Gdy pojawia si syndyk, jest ju za pno. Tak byo w tamtym
przypadku i tak jest zawsze. Gdy przytaczam podobne sytuacje, suchacze dziwi si, e syndyk
z tak duego majtku nie potrafi spaci tak drobnych zobowiza. Problem w tym, e to, co
ludzi dziwi, jest norm. Znajc dziesitki podobnych spraw, ja bym si zdziwi, gdyby
w przypadku pani Iwony pienidzy starczyo na pokrycie dugw.
 Skuteczno komornika

W roku 2008 komornicy przeprowadzili 1 912 792 postpowa egzekucyjnych, a w 2011

4 224 918, czyli okoo 25 dziennie na kadego komornika. W roku 2013 postpowa byo ju
ponad 6 milionw. W 2007 roku komornicy odzyskali 36,6% zleconych im egzekucji.
W kolejnych latach byo to odpowiednio: 32,2%, 25,1%, 20,5%, 18,6%, aby w 2012 roku
sign 17,69%. Mao tego: w 2012 w Polsce dziaao 1089 komornikw, ktrzy mieli
obsuy rosnc liczb bankructw przedsibiorcw, a w 2013 roku, decyzj ministra ich ilo
wzrosa do 1309. redni zarobek komornika to 60 tysicy zotych miesicznie; oczywicie jest
to pensja pochodzca z przejtych majtkw.

Praktyka potwierdza, e komornik jest ostatnim czowiekiem, ktremu zaley na tym,

aby wierzyciel odzyska swoje pienidze. Jego podstawowym zadaniem jest mielenie, czyli
krtkoterminowe zabieranie tego, co si da. Komornicy nie myl dugoterminowo, gdy nie
musz; ledwo wyrabiaj si ze zleceniami. Maymi sprawami za bardzo si nie przejmuj jad
procedurami. Jeeli napotkaj najmniejsze problemy, umarzaj postpowanie. Wiksze sprawy
natomiast za wszelk cen, nawet po trupach, doprowadz do koca.

Aby lepiej zrozumia postpowanie komornikw, przytocz histori Agnieszki.

Prowadzia ona w jednym z wojewdzkich miast warzywniak, gdzie zatrudniaa dwie osoby.
Bardzo dobrze jej szo. Chciaa si rozwija, wic zaoya drugi warzywniak. Drugi sklep nie
by jednak tak dobry, jak pierwszy, ale spokojnie zarabiaa 5-6 tysicy zotych miesicznie.
Doskonale wiemy, jak kady przedsibiorca kombinuje z kosztami, wic skoro wykazywaa 5-
6 tysicy, to musiao jej i naprawd dobrze. M Agnieszki by kierowc TIR-w. Kobieta
chciaa si rozwija, ale tym razem postanowia zaoy solarium. Wynaja lokal,
wyremontowaa, wydzierawia sprzt, ruszya. Niestety, solarium nie chwycio. Przez p roku
dokadaa do niego kilka tysicy miesicznie, w kocu postanowia zrezygnowa. Za lokal
musiaa paci jeszcze przez 12 miesicy (taki by okres wypowiedzenia), a za dzieraw
sprztu dwa lata. Na domiar zego, jej m zama nog i z pensji 5-6 tysicy zotych zostaa
mu sama podstawa, czyli 1500 zotych. Agnieszka miaa dobrze prosperujce warzywniaki oraz
zamknite solarium, generujce jeszcze przez kilka miesicy straty na poziomie zyskw
z warzywniaka. Niestety, noga ma i rata hipoteczna spowodoway, e si wyprztykaa
z pienidzy i pojawiy si opnienia w patnociach. Poniewa nie wykazywaa zyskw, nie
moga przeduy kilkunastu tysicy zotych linii kredytowej (debetu) i bank, jak to bank, od
razu spraw przekaza do komornika. Ten nie tylko zabra jej auto, ktrym zaopatrywaa
warzywniak, ale te najzwyczajniej w wiecie przychodzi i zabiera gotwk z kasy.
W ktrym momencie nie miaa ju nawet za co kupi warzyw. Musiaa zamkn dochodowy
biznes.

Komornik nie chcia nawet sucha, e warzywniak bardzo dobrze prosperuje, e

solarium, ktre spowodowao dugi, jest ju zamknite, e m za dwa miesice wraca do pracy
i znowu bdzie zarabia dobre pienidze, i e kobieta spokojnie spaci wszystko nie duej ni
w p roku. On tylko wykonywa swoj prace tak si tumaczy. Bank postpi podobnie dla
banku licz si procedury. Nikt dla sprawy kilkunastu tysicy zotych nie bdzie z nami
indywidualnie negocjowa i marnowa czas na suchanie.

Efekt jest taki, e bank i tak odzyska swoje pienidze; trwao to duej, ale dziki temu
wicej na odsetkach zarobi. Komornik rwnie zarobi swoje, a Agnieszka po zamkniciu
biznesu i zwolnieniu czterech osb pracuje w supermarkecie.

Nie przytaczam tej historii, aby pokaza, jaki ten bank jest zy czy te komornik nieczuy.
Po czci te instytucje powinny takie by. Chodzi mi o pokazanie pewnego nierwnego
traktowania przedsibiorcw prowadzcych najprostsze dziaalnoci gospodarcze. Kiedy
komornik windykuje pracownika etatowego, to nie moe mu zabra caej pensji, caego
dochodu, ale musi co zostawi na przeycie. To si nazywa kwota wolna od potrce. Jeli
kto zarabia pac minimaln, komornik nie zabierze mu nic, a wic taka osoba ma pienidze
na ycie.

W przypadku przedsibiorcw jest inaczej. Przedsibiorcom komornik moe zabra nie

tylko dochd, ale take cay przychd! Go w biay dzie wchodzi po prostu do sklepu
i zabiera z kasy utarg, doprowadzajc do sytuacji, w ktrej nawet dobrze prosperujca firma
upada.
 Skarga pauliaska

O zabraniu parasola trzeba myle, zanim wyjdzie si z domu. O zabezpieczaniu swojego

majtki trzeba myle, zanim podejmie si jakkolwiek dziaalno. Ratowanie majtku
w sytuacji posiadania dugw jest zadaniem karkoomnym.

O samej skardze pauliaskiej moesz poczyta w Wikipedii. Oglnie chodzi w niej o to,
e jeeli masz dugi i darujesz komu majtek, to wierzyciel moe nadal zaspokaja swoje
roszczenia z tego majtku, nawet jeeli naley on ju do kogo innego.

Skarga pauliaska siga jednak znacznie dalej. Zamy, e dzisiaj dobrze Ci si wiedzie
i kupujesz crce pikny dom. Za trzy lata firma popada w dugi i jeeli Twj dunik udowodni
ci, e spodziewae si trudnej sytuacji, a dom dae crce, aby unikn jego zabrania na
pokrycie spodziewanych dugw, to wierzyciel ten moe si na tym domu posili.

Bez problemu moesz swj majtek sprzeda i spaci cz dugw. Bez problemu
moesz sprzeda majtek i mie gotwk lub kupi jaki inny majtek podobnej wartoci.
Chodzi o to, e nie wolno wiadomie zmniejsza swojego majtku, przekazujc go osobom
trzecim.

Narzdzie skargi pauliaskiej jest tak silne, e bardzo trudno osobie majcej dugi
unikn straty majtku. Pytanie jednak, czy wierzyciel bdzie mia odpowiednio duo
motywacji. Jest to bowiem kolejna procedura sdowa, ktra skutecznie moe odwlec w czasie
najczarniejszy scenariusz.
 Zaduenie moe chroni majtek przed dugami

Czym si strue, tym si lecz mwi stare przysowie, powtarzane najczciej przez
ludzi na kacu. Jest w tym troch prawdy, rwnie w odniesieniu do ochrony majtku. Okazuje
si, e dobrze zabezpieczony majtek to... majtek zaduony. Wane, aby ufa osobom
prawnym lub fizycznym, ktrym winni jestemy pienidze. To tak, jak ze wspprac
najlepiej wsppracowa z tymi, ktrych jestemy pewni i dobrze ich znamy; a kog to
moemy lepiej zna ni samych siebie?

Istniej firmy, ktre importuj uywane samochody. Na granicy pac podatki, akcyz
i wszystko, czego wymaga od nich urzd celny czy jakikolwiek inny. Sprowadzone auta
sprzedaj i tak interes si krci przez wiele lat.

Nagle jeden z urzdw wymyli, e zmieni zasady i od samochodw z silnikami

powyej dwch litrw naley si wysza opata; co wicej, opat t postanowi nalicza do
czterech lat wstecz. W tym momencie caa brana bankrutuje jednym urzd skarbowy nalicza
100 tysicy wstecznego podatku, innym po kilka milionw. Na ca bran pada blady strach.

Jako e urzdnicy w rnych czciach kraju dziaaj z rn szybkoci, a ludzie maj

te rne znajomoci w urzdach, to jedne decyzje przychodz do przedsibiorcw wczeniej,
inne pniej. Nasz bohater, waciciel 6-osobowej firmy importujcej uywane auta jest pewny,
e lada dzie otrzyma decyzj o zalegych podatkach. Akurat ma pecha, bo specjalizowa si
w limuzynach. Spodziewa si dodatkowego podatku na kwot 1,8 miliona zotych za
sprowadzone przez ostatnie cztery lata samochody. Majtku sprzeda nie mg, gdy w gr
wchodziaby skarga pauliaska. Postanowi zaduy majtek i dziki temu go ochroni.

Poprosi znajomych, aby poyczyli mu pienidze pod zastaw nieruchomoci, jakie

posiada. Poniewa gotwk nie mona robi transakcji cywilnoprawnych wikszych ni
15 tysicy euro, poyczy pienidze od kilku zaufanych ludzi. Umow sporzdzi u notariusza,
zapaci podatek od czynnoci cywilnoprawnych, zabezpieczy nieruchomoci wekslem
i wpisa znajomych do hipoteki. Dziki temu skutecznie zabezpieczy majtek urzd bowiem
oczywicie rwnie wpisa si na hipotek, ale roszczenia zaspakajane s wedug kolejnoci.

Ten sam czowiek poprosi te swoich najwikszych partnerw, aby nie pacili mu
pienidzy, ktre zalegali. Zamiast tego zaproponowa, by nalene mu pienidze wpacili na
lokaty, a rozlicz si w chwili wygrania przez niego sprawy z urzdem lub umorzenia
wierzytelnoci i zniesienia zajcia jego majtku oraz kont firmowych.

Sprawa toczy si ju od duszego czasu, a nasz bohater nadal mieszka w swoim

zaduonym domu i oczywicie walczy w sdzie z karygodnymi decyzjami urzdnikw.
Nauczy si, e prowadzenie firmy w postaci spki cywilnej jest bardzo gupim rozwizaniem,
gdy w takiej spce odpowiada si caym swoim majtkiem rwnie za bdy urzdnikw.
 Dzieci te pomog nam si zabezpieczy

Zamy, e dochodzi do najstraszniejszego scenariusza. Mamy 10-arow dziak,

umeblowany dom i mas dugw. Zamknlimy firm i pracujemy jako kierownik u kolegi
z cakiem dobr pensj. Komornik organizuje sprzeda domu i zaj nam pensj. Zapowiada
si, e nasza rodzina bdzie bezdomna, a to, co nam zostao, nie wystarczy nawet na wynajcie
maego mieszkania. Jak moemy wybrn z takiej sytuacji?

Z pomoc mog przyj nam dzieci. Ot dugi alimentacyjne s priorytetem, jeeli

chodzi o zaspokajanie wierzycieli. To te dugi musi wic zaspokoi komornik przed innymi,
nawet przed zobowizaniami do Skarbu Pastwa. Jeeli ufamy onie, to moemy si z ni
rozwie i ona moe nas pozwa o alimenty. Im wysze, tym lepiej. Wtedy komornik co
prawda przeprowadzi licytacj naszego domu, ale pienidze z jego sprzeday, po odliczeniu
prowizji dla siebie, bdzie musia odda naszym dzieciom. Tak samo zreszt jak wypat i inne
nasze dochody.

Gona bya sprawa Wadka z Poznania, ktry mia kamienic i dugi. Spodziewa si
tytuu egzekucyjnego, jednak nie czeka, a komornik zlicytuje budynek za bezcen, lecz znalaz
na kupca. Zainkasowa 6 milionw zotych zaliczki, zapewne spaci niewielkie stare dugi,
jednak gdy przyszo do podpisania umowy sprzeday, odmwi; odmwi te zwrotu pienidzy
kupujcemu.

Kupujcy wygra spraw w sdzie i poszed do komornika, ktry zaj kamienic

i sprzeda j za cztery miliony. Na licytacji komorniczej pojawi si jednak adwokat partnerki
Wadka, ktry owiadczy, e Wadek zalega ponad trzy miliony zotych dzieciom z tytuu
alimentw.

Okazao si, e ojciec po 12 latach przypomnia sobie o dwjce dzieci i podpisa ze

swoj partnerk ugod, na mocy ktrej bdzie paci 100 tysicy zotych alimentw
miesicznie; tak uzbieray si trzy miliony. Komornik odzyskane pienidze musia odda
partnerce Wadka. W ten sposb zgarnli nie tylko 6 milionw zotych zaliczki, ale dodatkowo
ponad trzy miliony ze sprzeday kamienicy. Razem 9 milionw.

Po nagonieniu sprawy okazao si, e Wadek w jednej sprawie sdowej zeznawa, e

mao zarabia, a w drugiej, tej alimentacyjnej, chwali si, e zarabia bardzo due pienidze.
Dzisiaj grozi mu kara jedynie za krzywoprzysistwo. Co prawda prokuratura prowadzi
ledztwo, ale nie sdz, aby cokolwiek moga zrobi.

Jest to historia wana z dwch powodw. Po pierwsze pokazuje pewien mechanizm,

dziki ktremu moemy odzyska chocia cz majtku. Po drugie pokazuje mechanizm
w jaki sposb nasz dunik moe uchroni cz majtku. Oczywicie zachowanie Wadka
naley uzna za niemoralne, oszukacze. Nie jest nikim innym jak zodziejem w majestacie
prawa. Takie mamy prawo i dopki je mamy musimy si z nim liczy.

Nawet jeeli bdziemy w 100% zachowywa si moralnie i honorowo to nie znaczy, e

nie moemy pa ofiar takiej bezczelnoci. Z drugiej strony przed niektrymi dugami
stosowanie takich moliwoci jest jak najbardziej wskazane. Mwi tutaj o tym, jak nagle urzd
skarbowy zmienia wstecz interpretacje przepisw i z dnia na dzie mamy zapaci potne kary
i straci cay ciko wypracowany majtek.
 Niepacenie grzywny zmniejsza kar

W Polsce obowizuje sprawiedliwo spoeczna. Oznacza to, e biedny czowiek jest

zawsze w lepszym pooeniu ni bogaty. Tak jest rwnie w przypadku wymierzania grzywien.

Dawno temu postanowiem czciej zdobywa praktyczn wiedz o prawie i przy

nastpnej okazji odmwi przyjcia mandatu. Moim celem byo sprawdzenie, jak dziaa
machina sdowa oraz wiczenie si w odwlekaniu spraw sdowych. Efektem ubocznym byo
znalezienie kilku sposobw na zupene niepacenie mandatw, odwleczenie obowizku zapaty
o kilka lat oraz na to, aby o wiele dotkliwiej ukara pastwo, ktre mnie ukarao.

Najpierw troch teorii. Kiedy odmawiasz przyjcia mandatu, policjant puszcza Ci

wolno. Po kilku tygodniach dostajesz wezwanie do stawienia si do twojej komendy policji
w celu zoenia wyjanie dotyczcych tego, dlaczego odmwie przyjcia mandatu.
Nastpnie policja skada wniosek o ukaranie Ci w sdzie, a ten zawsze wydaje wyrok zaoczny
na twoj niekorzy, nie patrzc nawet w dokumenty. Wtedy Ty wnosisz sprzeciw od wyroku
zaocznego i rozpoczyna si zwyka rozprawa. Prosisz o wezwanie na wiadkw policjantw
czy biegego sdowego, tak jak w normalnej sprawie, i po 2-3 latach przegrywasz proces.
W zalenoci od wykroczenia dostajesz symboliczne kilkaset zotych grzywny lub kila tysicy
kosztw zastpstwa procesowego. Jeli nie zapacisz, do tego dojd odsetki.

Jeeli nie zapacisz, to mniej wicej po roku sd skieruje spraw do komornika.

Aczkolwiek jego wizyta nie jest oczywista sam jednej kary nie pac ju od kilku lat,
a komornika ani widu, ani sychu; podejrzewam, e sprawa zagina w baaganie.

Zamy jednak, e komornik bdzie si stara cign od Ciebie pienidze. Prawda jest
taka, e jemu w gowie s wiksze sprawy ni kilkaset zotych z mandatu. Jeeli jeste biedny
i nic nie masz (bo majtek zabezpieczony), to nie moe Ci niczego zabra. Spraw prowadzi
okoo roku i potem umarza j ze wzgldu na nieposiadanie przez dunika majtku, ktry
mgby zaj i sprzeda. W momencie umorzenia postpowania komornik obarcza sd
kosztami swojej dziaalnoci. S to mieszne kwoty rzdu 100 zotych.

Sprawa ponownie lduje w sdzie i albo kto si za ni wemie, albo nie. Podobnie jak
wczeniej, tutaj te znam przypadki zapomnienia. Jeeli jednak sd wznowi spraw, wezwie
Ci na posiedzenie w sprawie zamienienia grzywny na kar zastpcz, czyli prace spoeczne
lub kilkunastodniowy areszt. W momencie orzeczenia przez sd kary zastpczej w zasadzie
musi on umorzy zasdzone wczeniej koszty postpowania sdowego oraz odsetki. Do
odsiedzenia w areszcie zostanie wic tylko grzywna w wysokoci kilkuset zotych.

Posiadanie wyroku aresztu zastpczego wcale nie oznacza, e trafisz do wizienia.

W dowolnym momencie moesz t kar grzywny zapaci i wyrok aresztu jest anulowany, wic
gdy tylko otrzymujesz wyrok zamiany kary grzywny na areszt udajesz si do sdu i pacisz
wspomnian grzywn. Kosztw sdowych i odsetek nie musisz, bo zostay anulowane.

Efektem takiego postpowania jest jedynie to, e pacisz kilkaset zotych grzywny pi
do siedmiu lat pniej. Realnie jest wic to mniej pienidzy, a sd na ca t zabaw wyda
znacznie wicej. Przecie trzeba rozesa listy, opaci sdziw, ogrza pomieszczenia, spisa
protokoy... Przygotowanie samego wniosku o ukaranie przez policjanta zajmuje przynajmniej
p godziny, a jego obecno w sdzie p dnia. Przeprowadzenie scenariusza, jaki opisaem
powyej, moe wymaga nawet do 23 rozpraw/posiedze to mj rekord. Caa ta zabawa
kosztuje pastwo ponad 100 tysicy zotych tak kwot moe ukara system obywatel, ktry
odmawia zapaty mandatu za niezapite pasy bezpieczestwa!

W planie budetowym na 2012 rok zosta uwzgldniony zysk z mandatw na poziomie

1,2 miliarda zotych. W praktyce udao si uzbiera zaledwie 32 miliony. Wystarczy wic
zaledwie 320 niepokornych bankrutw wrd blisko 100 tysicy ukaranych, aby caa akcja
wzia finansowo w eb.

To, co wyprawia si w polskich sdach, to s jaja ze sprawiedliwoci. Wanie przez takie

dziadostwo w sdzie, urzdach i caym kraju postanowiem wyjecha z Polski. Jeeli pastwo
z armi prawnikw, komornikw i policji nie potrafi wyegzekwowa pienidzy dla siebie, to
w jaki sposb pozwoli wyegzekwowa pienidze od moich dunikw?
 Nieposiadanie adresu

Skoro jestemy przy mandatach drogowych, od kiedy wyprowadziem si z kraju,

w ogle przestaem je paci. Zreszt, mimo e troch o nich mwi, w sumie zbyt wiele ich
nie zbieram moe jeden rocznie. Ot kiedy si wyjeda, trzeba si wymeldowa. Dostajesz
wtedy dowd osobisty bez adresu. Zoyem podanie o wydanie rwnie prawa jazdy bez
adresu, ale mi odmwiono. W razie kontroli policji oczywicie okazuj prawo jazdy,
odmawiam przyjcia mandatu i chc, aby sprawa trafia do sdu.

Sprawa do sdu trafi jednak nie moe z tego wzgldu, e osoby niemajce staego
miejsca zamieszkania na terytorium polski s przez policj traktowane jak obcokrajowcy. A ci
maja do wyboru albo zapaci na miejscu (policja podwiezie nawet do bankomatu, jeli kto
nie ma gotwki), albo taka osoba jest zatrzymana i w cigu 48 godzin postawiona przed sdem.

Policji nie chce si potwierdza przez radio adresu zameldowania, ktry widnieje na
prawie jazdy; a widnieje nieaktualny, gdy odmwiono mi wydania prawa jazdy bez adresu.
W czterech sytuacjach na cztery procedura wygldaa dokadnie tak samo; a zatem
skuteczno, przynajmniej jak na razie, 100-procentowa. Gdyby jednak policja si dowiedziaa,
e nie mam zameldowania na terytorium Polski, to musiabym zapaci na miejscu lub spdzi
48 godzin na doku.

Jeli wpadasz w dugi, pierwsza rzecz, jak powiniene zrobi, to wymeldowa si.
Oprcz zmuszenia Ci do patnoci mandatw na miejscu pod kar aresztu nie stwierdziem
adnych negatywnych skutkw nieposiadania adresu zameldowania. Bez problemu zaoyem
konto w banku czy konto maklerskie. Nie byo te adnych problemw w urzdach. Czasami
tylko musiaem napisa dodatkowe owiadczenie i poda jaki adres, pod ktrym mieszkam
i pod ktrym zobowizuj si odbiera korespondencj.

Ludzie bdnie myl, e komornik moe zabra tylko to, czego dunik jest wacicielem.
Po prawdzie jednak komornik nie moe zabra niczego. A raczej moe zabra tylko to, co
wskae wierzyciel. Zarwno wierzyciel, jak i komornik, nie s jednak sdem i nie maj mocy
rozstrzygania, do kogo naley dany przedmiot. Dlatego te to nie stosunek wacicielski rzeczy
decyduje o zajciu komorniczym, ale fakt, czy dunik uywa danej rzeczy, czy nie. Jeeli wic
masz dugi, a jedzisz na co dzie samochodem nalecym do Twojej ony, to komornik moe
Ci go zaj i zlicytowa. Waciciel zajtej rzeczy moe natomiast zoy odwoanie do sdu,
ktry moe zwolni dany przedmiot od zajcia albo nie. Jak to w polskim sdzie rnie bywa.

Ciekawostk jest, e nawet jeli dany przedmiot jest wasnoci dunika a uytkuje go
kto inny, to taki przedmiot te teoretycznie powinien by zwolniony od zajcia. Nie spotkaem
si jednak z sytuacj, aby sd odmwi sprzeday przedmiotu, ktry uytkowany jest przez
osob trzeci, a faktycznie naley do dunika.

Zameldowanie w danym miejscu stanowi podstaw, aby uzna, e wszystko, co znajduje

si pod tym adresem, jest w uytkowaniu dunika. Komornik na wniosek wierzyciela moe
wic wej i zaj wszystko, nawet soiki z przetworami na zim. Im bardziej bdziesz ukrywa
miejsce zamieszkania czy majtek, ktry posiadasz, tym lepiej bdziesz zabezpieczony.
Dlatego wymeldowanie si jest tak wane.

Pan Dariusz z Dbicy odda swoje auto do lakiernika. Okazao si, e lakiernik mia dugi,
a komornik zgodnie z przepisami zaj wszystkie auta na placu. Na poczet 1500 zotych
dugw, zabezpieczone zostay dwa auta o cznej wartoci 40 tysicy zotych. Odwoanie do
sdu nie byo konieczne, gdy lakiernik szybko spaci dugi, a komornik znis zajcia. W taki
sposb komornicy szantauj przedsibiorcw. Pan Dariusz zapowiedzia, e zoy skarg na
czynnoci komornika. W 2010 roku zoono ok. 37 tysicy takich skarg, ale tylko w jednym
przypadku skarga zostaa rozpatrzona pozytywnie. W innych sytuacjach sd uzna, e
czynnoci byy przeprowadzone zgodnie z przepisami. Za kad tak skarg sd zainkasowa
okoo 100 z. Jak wic wida, pisanie skarg na czynnoci komornikw w celu innym ni
wyduenie procedury nie ma sensu.

Skd zatem bierze si tak dua ilo skarg? Ano std, e ludzkie wyobraenie
o przepisach prawa jest zbyt pozytywne. Ludzie wierz, e prawo ich chroni, s wicie
przekonani, e maj racj. Zderzenie z rzeczywistoci potrafi by bolesne.
 Upado konsumencka

Jak powszechnie wiadomo, odziedziczylimy prawo po tak zwanych komunistach. Przez

wier wieku polskie rzdy staray si je zmieni i dostosowa do cywilizowanych standardw.
Standardy te okrelaj kraje zwane rozwinitymi, czyli te, w ktrych to biedni ludzie maj
nadwag.

Polska skopiowaa z rozwinitych krajw nie tylko projekt stadionu narodowego, ale te
wiele rozwiza systemowych. Stadion narodowy jest o drosz, ale wiern kopi stadionu
w Kapsztadzie. Na inynierii stadionowej mao kto si zna, wic stosujemy si do oryginalnych
planw. Z polityk jest inaczej. Tutaj kady jest ekspertem, tote kopiowanie dobrych
rozwiza systemowych za dobrze nam nie idzie.

Aby zilustrowa problem opisz proces rejestracji spki przez internet w Polsce. Cae
zamierzenie polegao na tym, aby mc zarejestrowa spk nie ruszajc si z fotela. Ot nie
jest to takie proste. Aby mc to zrobi, najpierw musimy wyrobi sobie tzw. podpis
elektroniczny lub zaoy specjalne konto. To trwa, kosztuje i rusza nas z fotela. Potem, jak ju
wypenimy formularz rejestracji spki i jak sd wpisze nasz spk do rejestru, mamy chyba
7 dni na dosanie do sdu tradycyjn poczt wzorw podpisu czonkw zarzdu. Ju drugi razy
musielimy wic wsta z fotela; a to jeszcze nie koniec. Kilka lat temu forsowane byo tak
zwane jedno okienko. Chodzio o to, aby firm zakadao si tylko w organie rejestrowym,
a organ ten mia ju powiadamia we wasnym zakresie kady urzd, ktry musia wiedzie
o tym, e otworzylimy firm, czyli Zakad Ubezpiecze Spoecznych, Gwny Urzd
Statystyczny i inne. Ot w przypadku rejestracji spki on-line jedno okienko nam nie
przysuguje i sami musimy zanie dokumenty do innych urzdw. W wersji minimalnej, czyli
tradycyjnej, musimy powiadomi dwa urzdy. Aby jednak zarejestrowa spk przez internet
musimy odwiedzi fizycznie a cztery. Jak mona wic a tak spieprzy rejestracj przez
internet? Co wicej, w rejestracji przez neta masz tylko i wycznie jeden, standardowy wzr
umowy spki, z minimalnymi zmianami do wprowadzenia.

Ale wrmy do tematu upadoci. Teoria jest prosta: jeeli masz dugi, moesz i do
sdu i zoy wniosek o upado. Wwczas na Twj majtek wchodzi syndyk. Sprzedaje go,
wypaca swoj pensj, spaca wierzycieli. Jeeli co jeszcze zostanie, oddaje Tobie; jeeli
zabraknie reszta dugw jest umarzana, a Ty zaczynasz nowe ycie ze spieprzon do koca
ycia histori kredytow, ale za to z anulowanymi dugami i czyst kart. Moesz dorabia si
od nowa. Tyle teorii.

W Polsce w 2009 roku stworzono procedur upadoci konsumenckiej, ale oczywicie

spieprzono j nie mniej ni proces rejestracji spki przez internet. W normalnym rozumieniu
upado konsumencka jest narzdziem dunika, ktre pozwala wyj na prost. W Polsce jest
to jednak narzdzie wierzyciela, aby mg on odzyska troch wicej ni 2% z trudnych
dugw. Dlaczego wanie 2%?

Jeli pamitasz przytoczone wczeniej statystyki, w cigu piciu lat niemal potroia si
ilo egzekucji komorniczych, a skuteczno windykacji w 2012 roku wynosia 17,69%. Jeeli
wic kto jest Ci winien pienidze, zaproponuj mu, e jeeli zapaci Ci teraz 17,69%, to
zapominasz o reszcie dugu. Jest to bardzo zdroworozsdkowe podejcie. Jeeli wytoczysz
cikie dziaa, a komornik nie odzyska pienidzy i umorzy postpowanie, statystyki mwi, e
masz zaledwie 2% szans na odzyskanie pienidzy. Moe dunik dostanie spadek czy
odszkodowanie za mier ubezpieczonego maonka albo jakie inne niespodziewane due
pienidze. Gdy tylko komornik umorzy postpowanie, bdziesz mia wiksz szans wygra
w rulet, ni odzyska pienidze.

W Polsce procedura upadoci wyglda tak: skadasz wniosek, sd przydziela syndyka,

ktry sprzedaje cay majtek. Jeeli po sprzeday okae si, e zabranie pienidzy na pokrycie
dugw, to sd rozoy Ci je na raty. Przez 5 do 7 lat spacasz na bieco zasdzone przez sd
raty, a po tym okresie sd moe (ale wcale nie musi) orzec umorzenie reszty dugw. Jak
widzisz, nie jest to gupie rozwizanie dla wierzycieli. Odduenie to taka marchewka, ktra
przekonuje dunikw do spaty wierzytelnoci chocia przez 5-7 lat, tak aby spaci wicej ni
2%.

Co najmieszniejsze, nikt w Polsce nie prowadzi ewidencji ludzi, ktrzy tak upado
ogosili. W Anglii jest czym oczywistym, e jak raz upade, to przez wiele lat nikt nie da Ci
kredytu, bo wszystkie dane s w systemie. U nas takiego systemu nie ma urzdnicy
zapomnieli stworzy.

A co mwi statystyki o polskich upadociach konsumenckich? W 2009 roku na

985 wnioskw sd ogosi zaledwie 14 takich upadoci. Na 1875 wnioskw zoonych
w roku 2011, upado ogoszono w zaledwie 36 sprawach (1,92%). Poowa wnioskw zostaa
odrzucona ze wzgldu na bdnie wypeniony formularz (gratulujemy pomysodawcy
formularza). Okoo 300 wnioskw zostao odrzuconych ze wzgldu na fakt, e dunik nie mia
majtku. Tak, dokadnie aby w Polsce mc skorzysta z upadoci konsumenckiej, musisz
mie nieruchomo! Jak wic widzisz, ci, ktrzy naprawd potrzebuj tej procedury, s z niej
wyczeni. W innych przypadkach odmowy chodzio o to, e majtek dunika by zbyt may
na pokrycie kosztw postpowania upadociowego albo nie udao si udowodni dunikowi,
e to nie z jego winy powsta dug, co te jest wymogiem z kosmosu. Patrzc na to wszystko
praktycznym okiem mona miao powiedzie, e procedura upadoci konsumenckiej
w Polsce nie istnieje.
 Upado w Anglii

Tymczasem w Wielkiej Brytanii procedura upadoci jest prostsza, zdecydowanie

szybsza, a jej skuteczno wynosi 99%. Wszystko opisano w Insolvency Act z 1986 roku,
a dziki Unii Europejskiej moemy bez wikszych problemw upa w Anglii i taka upado
jest wana w caej Wsplnocie, oprcz Danii. Warunek jest tylko jeden: zgodnie z art. 3
rozporzdzenia Rady Unii Europejskiej, waciwe dla wszczcia postpowania upadociowego
s sdy pastwa czonkowskiego, na terytorium ktrego znajduje si gwny orodek
podstawowej dziaalnoci dunika. Jest to dokadniej opisane w 265 Insolvency Act, ktry
mwi, e warunek ten jest speniony wwczas, gdy dunik posiada miejsce zamieszkania
w Anglii lub Walii albo przebywa w Anglii lub Walii w momencie wniesienia wniosku
o odduenie. Sam wniosek moe by zoony po polsku. Syndyk sprzedaje cay Twj majtek
i po 12 miesicach dugi s umarzane. Dunik musi zapaci za ca operacj, a wszystkie
procedury spokojnie zamkn si w szeciu tysicach funtw.

Jak wic widzisz, jest to cakiem ciekawa opcja dla kilkuset tysicy, jeli nie dla milionw
ludzi z duymi dugami. Opcja, ktra pozwoli im wyj z dugw i zacz ycie oraz dorabianie
si od nowa.

Przedsibiorca, ktry zbankrutowa, to czowiek w dugach, ale zarazem dobry

fachowiec, ktry bez problemu mgby znale dobrze patn prac. Problem w tym, e on tej
pracy nie bdzie szuka, gdy nawet jeli zarobi pi tysicy zotych, komornik zostawi mu
poow z tego, a wic pensj, za ktr nie wynajmie nawet mieszkania. Prdzej bdzie wic
wola zarobi 3-4 tysice w szarej strefie on wyjdzie na tym lepiej, ale spoeczestwo straci,
bo dostanie mniej towarw. Dunikw w Polsce zmusza si do pracy na czarno, bo mciwo
urzdw jest ogromna.

Kolejnym bdem w rozumieniu polskiego prawa jest to, e dugi si anuluj z chwil
mierci dunika. Starsi ludzie czsto poddaj si w walce o wyjcie na prost, gdy myl, e
ich dzieci nie przyjmujc spadku pozbd si problemw. Nie do koca tak jest.

Kacper mia 9 lat. Jego dziadek w chwili mierci mia 18 tysicy zotych dugw. Jego
mama oczywicie nie przyja spadku. Nie wiedziaa jednak, e powinna si rwnie zrzec
spadku w imieniu synka i wpada w kopoty. Zoliwi powiedz, e idiotka. W sumie racja
nie pomylaa o tym. To, co jednak jest ciekawsze w tej sprawie to fakt, e Kacper by 134.
osob w kolejce do przyjcia spadku. Dokadnie 133 osoby przed nim, jedna za drug, tego
spadku si zrzeky! W kadej rodzinie w kocu kto si spadku nie zdy zrzec lub
najzwyczajniej wyjedzie na miesic na wakacje, a po powrocie zobaczy tylko niewiadomego
pochodzenia awizo. Sd uzna, e list zosta dorczony poprawnie i po p roku, gdy minie
termin zrzeknicia si spadku, wyda wyrok, e wanie odziedziczye kilka milionw dugw.

W Anglii po pierwsze nie uywa si listw poleconych, wic wakacje musiayby trwa
rok, aby nie wiedzie, co si dzieje. Po drugie w Anglii spadek si przyjmuje, a nie zrzeka si
go. Innymi sowy: o spadek si wystpuje, w przeciwnym razie przechodzi on na Skarb
Pastwa. Jest to cakiem mdre, gdy jeeli kto umiera samotnie, a rodzina si nie interesuje,
to nie ma powodw, dla ktrych miaaby majtek po takiej osobie dziedziczy.

Ludzie musz zrozumie, e ani czowiek, ani firma, ani Marsjanin z natury rzeczy nie
mog odpowiada wikszym majtkiem, ni sami posiadaj; jeli zabierze si im wszystko, to
nie mona od da wicej. A jeli kto wymyli rezerw czstkow i poycza pienidze na
lewo i prawo wycznie za okazaniem dowodu osobistego, to sam jest sobie winien.
W normalnym systemie po zabraniu czowiekowi caego majtku dugi si umarza i wcale nie
musi on udowadnia, e to nie z jego winy dug powsta. To win naley udowadnia, a nie
niewinno. Jeeli wierzyciel udowodni, e dunik wyudzi od niego pienidze, to i owszem
niech w dunik idzie do wizienia, a komornik siedzi na nim do koca ycia.
 Wyjecha po upado

Jeeli wic masz dugi, ktrych nie jeste w stanie spaci w rozsdnym terminie
powiedzmy dwch lat, to zastanw si powanie czy nie skorzysta z moliwoci wyjazdu do
Anglii w celu ogoszenia upadoci konsumenckiej. Anglia ma najbardziej liberalne prawo
jeeli chodzi o upado konsumenck i jest mekk wszelkich dunikw z Irlandii czy
Niemiec, ale te powoli z krajw Europy Wschodniej, wchodzcych w skad Unii Europejskiej.

Bankructwo w terminologii prawa angielskiego to status prawny, ktry zwykle trwa rok,
i oczyszcza z dugw, ktrych nie jestemy w stanie spaci. Zapisano to w angielskiej ustawie
dotyczcej upadoci konsumenckiej Insolvency Act z 1986 roku. W tym samym roku wydano
rozporzdzenia do tej ustawy, Insolvency Rules. Jednak dopiero wstpienie Polski do Unii
Europejskiej spowodowao, e na terenie naszego kraju zacza obowizywa regulacja
Komisji Europejskiej numer 1346, ktra normuje prawo upadociowe w caej Unii.

Przepisy te reguluj dwie najwaniejsze z naszego punktu widzenia kwestie. Po pierwsze,

jeeli konsument ogosi upado w dowolnym kraju Unii Europejskiej, to upado ta jest
wana w caej Unii Europejskiej oprcz Danii. Po drugie, krajem, w ktrym naley ogosi
upado, nie jest pastwo, w ktrym mamy zobowizania, ale to, w ktrym mieszkamy
i w ktrym w chwili wnoszenia wniosku o upado do sdu mamy tak zwane centrum
interesw yciowych.

Prawo angielskie, w odrnieniu od tego uywanego w caej Europie, opiera si na

precedensach. Oznacza to, e sdziowie w wyrokach musz bra pod uwag rwnie wyroki
Sdu Najwyszego w podobnych sprawach. Liczne precedensy pozwalaj nam wic stworzy
rwnie wzr na ogoszenie upadoci w UK.

W pierwszej kolejnoci niezbdne jest przeprowadzenie si do Anglii, wynajcie tam

mieszkania i znalezienie pracy. Te trzy kroki s wymagane, abymy w ogle myleli
o ogoszeniu upadoci, i przewanie decyduj czy sdzia uzna, e Twoim centrum interesw
yciowych jest Anglia. Nie trzeba ukrywa tego, e przeprowadzio si do Anglii tylko po to,
aby ogosi upado. Sdziego interesuje tylko to, czy tu mieszkasz i pracujesz oraz czy
w Anglii podejmujesz swoje najwaniejsze decyzje i czy wiesz z tym krajem przyszo.

Pewien czowiek z Niemiec przeprowadzi si do Anglii, aby ogosi upado. Wynaj

mieszkanie, pienidze na czynsz i ycie otrzymywa od ony, ktra zostaa z dzieckiem
w kraju. Pomimo przeprowadzki cigle paci czynsz za biuro w Niemczech. Sdzia w zwizku
z tym uzna, e jego centrum yciowe nadal jest w Niemczech i tam powinien si stara
o upado.

Aby ogosi upado w UK, musisz faktycznie przeprowadzi si do Anglii, znale

prac, wynaj mieszkanie, zapisa si do biblioteki czy na siowni, zaoy konto w banku,
paci wszdzie kart. Naley robi wszystko, aby dostarczy jak najwikszej iloci dowodw,
e Twoim centrum yciowym jest teraz Anglia, co zreszt ma by zgodne ze stanem
faktycznym.

Kolejny warunek uznania, e Twoje COMI (Center of Main Interests) jest w Anglii, to
powiadomienie wszystkich zainteresowanych o nowym miejscu zamieszkania. Musisz wic
zrobi list swoich wszystkich dunikw i do kadego z nich wysa prost notk, e
przeprowadzie si i od teraz wszelk korespondencj naley kierowa na Twj nowy,
angielski adres.

Taki stan rzeczy naley utrzymywa przez p roku. Mona krcej, jednak im duej
mieszkasz w UK, tym masz wiksz szans na to, e sd uzna Twoje COMI. Byy wprawdzie
przypadki uznania go nawet po dwch lub trzech miesicach po przeprowadzce, jednak bazujc
na precedensach, aby by pewnym wyroku, naley spdzi w Anglii minimum p roku.

Po tym czasie zbierasz wszystkie dowody Twojego pobytu w tym kraju i skadasz do sdu
wniosek o upado konsumenck (Bankruptcy Petition) oraz zeznanie na temat Twojej sytuacji
finansowej (Statement of Affairs). Zeznanie to bardzo obszerny (ponad 30 stron) dokument,
w ktrym odpowiadasz na dziesitki pyta, opisujesz swoj sytuacj finansow, wykazujesz
cay majtek oraz wszystkie swoje dugi i wszystkich wierzycieli. Z chwil zoenia papierw
do sdu moesz wrci do Polski, jednak prawnicy zajmujcy si t tematyk zalecaj, aby
zosta miesic lub dwa duej.

Rozprawa odbdzie si po okoo trzech tygodniach i bdzie trwaa kilka minut, gdy sd
automatycznie skieruje spraw do Sdu Najwyszego. Chyba, e mieszkasz w Anglii
przynajmniej od trzech lat wwczas Twoj spraw zajmie si sd najniszy i temat szybko
zostanie zaatwiony. Jeli jednak okres Twojej obecnoci na Wyspach jest krtszy, to ze
wzgldu na COMI spraw musi zaj si Sd Najwyszy.

Tu sprawa odbdzie si po okoo 4-12 tygodniach od rozprawy w sdzie niszym. Przez

ten czas sd wyle do wszystkich Twoich wierzycieli informacj o tym, e starasz si
o upado konsumenck w Anglii, na co mog oni wnie sprzeciw. Sprzeciw taki musi jednak
by uzasadniony; nie wystarczy, e kto po prostu nie zgodzi si na Twoj upado. Aby Ci
zaszkodzi, wierzyciel musiaby przedstawi sdowi dowody na to, e centrum Twoich
interesw nadal jest w Polsce lub e zeznae nieprawd i zataie jakie dugi, rda dochodu
czy skadniki majtku. Jeeli prawidowo sporzdzie Statement of Affairs i wpisae tam
wszystko zgodnie z prawd, to nie ma problemu Twoja sprawa bdzie kontynuowana.
Rozprawy trwaj przewanie 10-20 minut; to czas potrzebny w zasadzie na stworzenie
protokou. Po ogoszeniu wyroku otrzymujesz status bankruta.

Status ten daje Ci pewne przywileje, ograniczenia, ale i obowizki. Gdy otrzymasz
potwierdzenie z sdu, e uzyskae status bankruta, wszystkie sprawy sdowe dotyczce
windykacji wierzytelnoci od Ciebie w caej Europie (oprcz Danii) zostaj zaniechane.
Zarwno sdy, komornicy jak i wierzyciele nie maj od tego momentu prawa si z Tob
kontaktowa bezporednio. Sd w cigu 1-2 tygodni wyznaczy syndyka, do ktrego wszyscy
bd si zwraca, a Ty moesz spokojnie zaj si ukadaniem swoich spraw na nowo.

Minusem posiadania statusu bankruta jest to, e nie moesz prowadzi adnej firmy: ani
w postaci dziaalnoci gospodarczej, ani poprzez zasiadanie w zarzdach spek. Moesz
jedynie by pracownikiem, a zarobione pienidze w pierwszej kolejnoci id na konto syndyka
i to on decyduje, ile z Twojej wypaty przeznaczy na spat zobowiza, a ile zostawi Ci na
ycie. W praktyce syndyk zostawia na utrzymanie minimum 1500 funtw miesicznie na osob
w rodzinie. Jeeli wic Twoja rodzina liczy cztery osoby, a Twoje zarobki to osiem tysicy
funtw, syndyk powinien zostawi Ci na ycie sze tysicy a dwa przeznaczy na spat
zobowiza. Jak widzisz, kwota, ktr bdziesz mia do dyspozycji, jest cakiem przyzwoita
nawet jak na brytyjskie standardy.

Bdc bankrutem nie moesz tego faktu zatai przed bankiem. Jeeli podczas bankructwa
wemiesz kredyt na wicej ni 500 funtw i ukryjesz przed bankiem lub jakimkolwiek innym
wierzycielem, e posiadasz status bankruta, czekaj Ci za to zarzuty karne.

Syndyk oprcz zarzdzaniem wypat oraz kontaktami z Twoimi wierzycielami ma

jeszcze jedno, w sumie najwaniejsze zadanie: kataloguje on cay Twj majtek, sprzedaje,
a uzyskane pienidze przeznacza na spat dugw. Cay ten proces trwa rednio rok, cho moe
przebiega krcej lub duej. Wszystko zaley od syndyka i tego, jak ukada si Twoja
wsppraca z nim. W praktyce 80% bankructw koczy si po 12 miesicach, a 98% po
15 miesicach. Tobie jako dunikowi zaley na tym, aby nie przeciga stanu bankructwa, bo
im szybciej syndyk zakoczy prac nad Twoim majtkiem, tym lepiej. Ciekawostk jest to, e
Ty syndyka nie zobaczysz na oczy, a wszelki kontakt bdzie odbywa si telefonicznie.

Z chwil, gdy syndyk znosi Twj status bankruta, wszystkie Twoje dugi zostaj
umorzone. Nie posiadasz adnego bardziej wartociowego majtku, gdy zosta on sprzedany,
ale nie posiadasz te dugw i moesz rozpocz ycie na nowo. Jedynie alimenty, grzywny
sdowe, poyczki studenckie i nadpacone lub wyudzone zasiki nie s anulowane.

Caa procedura upadociowa trwa okoo 21 miesicy, z czego okoo dziewiciu musisz
spdzi w Anglii. Pierwsze sze miesicy trwa przeprowadzka do Anglii i urzdzenie sobie
tam ycia; kolejne trzy miesice przeznaczasz na sprawy sdowe, a przez okoo 12 miesicy
pracuje syndyk.

Wszystko wydaje si i faktycznie jest stosunkowo proste, niekoniecznie jednak naley do

najtaszych. Nie znajc prawa angielskiego musisz wynaj kancelari prawn do
przygotowania wszystkich papierw. Istnieje wiele dobrych kancelarii prowadzonych przez
Polakw, ktrzy specjalizuj si w prawie upadociowym, musisz jednak nastawi si na
koszty okoo dwch tysicy funtw. Kolejnym wydatkiem jest opata sdowa, ktra wynosi
700 funtw, a jeeli sprawa trafi do sdu najwyszego, a najprawdopodobniej tak bdzie,
musisz rwnie wynaj drugiego prawnika barristera. Jest to specjalny typ prawnika
w Anglii, ktry jako jedyny moe wystpowa w sdzie najwyszym; za przeprowadzenie
procesu zainkasuje rwnie rednio okoo dwch tysicy funtw. Czasami prawnicy zadaj
wicej, czasami mniej. Musisz jednak si przygotowa, e do ogoszenia upadoci potrzebnych
bdzie Ci okoo 5 tysicy funtw. Pienidzy potrzebnych na ycie w Anglii nie licz, gdy bez
najmniejszego problemu w Anglii je zarobisz.

Jak wic widzisz, kady czowiek znajdujcy si w trudnej sytuacji finansowej ma do

dyspozycji narzdzie, by swoje ycie finansowe zacz na nowo. Przykre jest tylko, e trzeba
wyjecha z kraju, aby mc skorzysta z tego dobrodziejstwa, bo Polska przez 25 lat nie moga
stworzy wasnych, dziaajcych przepisw o upadoci konsumenckiej. Tysice osb nie
popeniyby dziki temu samobjstwa.

Rada, jak mog da kademu przedsibiorcy, jest taka, aby odoy sobie 5-10 tysicy
funtw na czarn godzin. Wanie po to, aby w razie czego mc wyjecha do UK i opaci
prawnikw, ktrzy anuluj jego dugi. Moesz kupi troch zota i zakopa w ogrodzie albo
naby troch bitcoinw i trzyma je w zimnym portfelu. Tak minimaln kwot zawsze
powiniene mie odoon, gdy moe pozwoli na wyjcie z najbardziej czarnego scenariusza.
Nawet jeli z pienidzy tych nie bdziesz musia opaci bankructwa, bdziesz mia je pod rk
choby na wesele crki, ktra nagle zdecyduje si wyj za m z mioci do dzieci.

Na angielsk upado warto zwrci uwag rwnie w kontekcie zatorw patniczych.

Skoro tak atwo w Anglii ogosi bankructwo, to nietrudno zrozumie, dlaczego angielscy
przedsibiorcy nie ufaj swoim klientom: nie daj chtnie towarw na termin patnoci i wol
raczej nie zrobi biznesu, ni zaryzykowa. W Polsce pocztkujcym przedsibiorcom wydaje
si, e sd i komornik bdzie ciga dunikw do koca ich ycia. Bardzo szybko przekonuj
si, e nie jest to prawda: rozprawy trwaj latami, kosztuj duo zachodu i zdecydowanie s
drosze dla wierzyciela ni dla dunika. Niestety, o tym, e komornicy odzyskuj zaledwie
17% pienidzy, dowiaduj si duo pniej po tym, gdy zdyli zaufa niewypacalnym
klientom.
 Posiadanie opcji wyjcia

Krystyna Chojnacka w Kartuzach prowadzia firm kosmetyczn. Przez 21 lat walczya

z Izb Celn o trzy miliony zotych nienalenie pobranej akcyzy. Scenariusz rozprawy sdowej
doprowadzi j do samobjstwa. Przez te 21 lat Krystyna 17 razy wygraa spraw w sdzie.
Izba celna 17 razy si odwoywaa do wyszego sdu. Sd ten 17 razy kierowa spraw do
ponownego rozpatrzenia. Kilka godzin po siedemnastym skierowaniu sprawy do ponownego
rozpatrzenia Krystyna popenia samobjstwo zaywajc tabletki.

Zostawia list, w ktrym wyjaniaa powd swojej decyzji. Bya przekonana, e po jej
mierci na wszystkich urzdnikw spynie sprawiedliwo z nieba i e wszyscy urzdnicy
i sdziowie bd wyczuleni na sprawiedliwo w innych sprawach.

Przykre jest, e ludzie tak bardzo przywizuj si do swojej firmy i do pienidzy.

Oczywistym jest, e ycie w Polsce z trzema milionami dugu nie jest do pozazdroszczenia.
Ludzie trac majtek rodzinny, domy, wszystko co maj. Wchodzc na drog przedsibiorcy
trzeba bra jednak pod uwag tak opcje i zabezpieczy majtek. Albo liczy si z tym, e
moemy go straci.

Dlatego warto zawsze mie przygotowan opcj wyjcia i nawet gdy przytrafi Ci si spr
o spore pienidze, ktry wygrasz w sdzie, to nie jestem pewien, czy lepszym wyjciem nie
bdzie przyjcie na klat zobowiza, ogoszenie upadoci w Anglii i rozpoczcie dziaalnoci
na nowo.
 Emigracja biznesowa

Coraz wicej polskich firm ucieka przed opresj administracyjn do Wielkiej Brytanii.
Proceder ten rozpocz si, gdy rzd Tuska trzykrotnie prbowa wprowadzi cenzur
w internecie. By rejestr stron zakazanych, pniej obowizek rejestracji stron internetowych
i sawna umowa ACTA, a do tego zamknicie strony Antykomor.pl. Firmy internetowe zaczy
wic szuka bezpieczniejszego miejsca do prowadzenia dziaalnoci. Wielu wacicieli
spakowao swoj firm w laptopa i administracyjnie wyjechao na Wyspy.

Powszechnie uwaa si, e gwnym powodem zakadania firm w Wielkiej Brytanii jest
optymalizacja podatkowa. Praktyka jednak pokazuje co zupenie innego. W Polsce
prowadzenie spek jest dziaalnoci charytatywn, zaledwie 30% spek kapitaowych
wykazuje jakiekolwiek zyski. W Wielkiej Brytanii zyskami pochwali si moe nawet
75% firm. wiadczy to raczej o wikszej a nie mniejszej cigalnoci podatku, egzekwowania
prawa i nieuchronnoci kary. Sama stawka CIT jest rwnie wysza: w Polsce obowizuje
19% podatku dochodowego, podczas gdy w Anglii zapaci musimy 20%. Ludzie mieszkajcy
w Polsce i jednoczenie prowadzcy spki w Wielkiej Brytanii zwracaj uwag, e to nie ilo
zapaconego podatku jest wana, lecz to, co za te podatki dostajemy. Gdyby stawka podatku
odgrywaa jakkolwiek rol, to polskie firmy chtniej rejestrowayby si w Albanii, gdzie
obowizuje 10% stawka podatku. Jeeli w danym kraju podatki s wysze, a ludzie mimo
wszystko rejestruj tam dziaalno, oznacza to, e musz zyskiwa co o wiele bardziej
wartociowego. Tym czym jest klimat, zrozumienie i szacunek.

Rnic w podejciu do przedsibiorcy wida od samego pocztku ycia firmy.

W Polsce, podobnie jak w Wielkiej Brytanii, mona j zarejestrowa przez internet. Sk w tym,
e polskie procedury rejestracyjne nawet nie leay przy internecie. Chcc zarejestrowa spk
przez internet w Polsce, jeste ograniczony do uycia jednego z czterech wzorw umowy
spki. Po wysaniu wniosku i po wpisie firmy do rejestru przedsibiorcw, masz siedem dni
na wniesienie kapitau zakadowego oraz na przesanie do sdu notarialnie powiadczonego
wzoru podpisw czonkw zarzdu. Dodatkowo musisz samodzielnie zgosi si po NIP
i REGON, gdy podczas rejestracji on-line spki nie obowizuje stworzone niedawno jedno
okienko. Nie da si wic w Polsce zaoy spki przez internet zawsze wie si to
z odwiedzeniem przynajmniej kilku urzdw.
 Tymczasem w Anglii rejestracja on-line jest naprawd rejestracj on-line: wystarczy
20 minut na wypenienie formularza internetowego i nasza spka jest w peni zarejestrowana.
Bez adnego wzoru podpisu, bez adnego notariusza, bez adnych upowanie, bez wpacania
kapitau zakadowego. Pomimo tak prostych procedur, dua cz spek jest rejestrowana
przez telefon za porednictwem biura ksigowego. Tak swoj firm zaoy Marek, waciciel
maego portalu motoryzacyjnego. Nie by on nigdy w Anglii, nie zna zbyt dobrze jzyka ani
tamtejszego prawa czy procedur. Zadzwoni do jednej z wielu firm poredniczcych
i telefonicznie poda wszystkie dane. Bez adnego upowanienia, tylko na sowo poparte
skanem dowodu osobistego i przelewem bankowym w cigu godziny zarejestrowa firm.
Bardzo podobnie zachowa si, gdy musia wprowadzi do spki nowych wsplnikw:
wsplnicy sporzdzili prost umow, ktr zeskanowa i przesa do biura, a to wprowadzio
niezbdne zmiany w Companies House, odpowiedniku polskiego KRS.

To kwestia zaufania do ludzi i nieuchronna wysoka kara za naduycie tego zaufania.

Zaufanie to jest tak daleko posunite, e kolega rozliczajcy si z podatku od osb fizycznych
zanis ksigowemu rachunki, aby skorzysta z okrelonych ulg podatkowych. Ksigowy
zebra rachunki, wpisa z nich kwoty do komputera, a oryginalne dokumenty wyrzuci.
W Polsce natomiast musisz przeze siedem lat archiwizowa papier, ktry i tak wyblaknie ju
po dwch.

Oczywicie rejestracja spki jest czynnoci jednorazow. O wiele waniejsze s

obowizki dotyczce jej codziennego funkcjonowania. Rwnie w tej dziedzinie Polska nie
wypada imponujco. Przedsibiorcy zwracaj uwag na dwa istotne uatwienia w tej
dziedzinie. Pierwszym plusem jest to, e angielska spka limited w odrnieniu od polskiej sp.
z o.o. nie musi prowadzi tak zwanej penej ksigowoci. Mao tego sposb jej rozliczania
i obliczania ewentualnych podatkw jest o wiele prostszy ni to, co w Polsce znane jest pod
nazw ksiki przychodw i rozchodw. W efekcie znacznie zmniejszaj si koszty
ponoszone na ksigowego; nawet mimo to, e ksigowy w Anglii zarabia 4-5 razy wicej ni
w Polsce.

Na t rnic zwraca uwag Robert, porednik w sprzeday serwerw internetowych oraz

waciciel do popularnej gry internetowej typu MMO. Gdy dwie jego firmy zarejestrowane
byy w Polsce, roczne koszty obsugi ksigowej wynosiy 63 tysice zotych plus koszt
utrzymania na p etatu pracownika, wydelegowanego wycznie do kontaktu z biurem
rachunkowym. Po przeniesieniu firmy do Anglii ksigowo kosztowaa go zaledwie 9 tysicy
zotych rocznie. atwo ksigowoci sprowadzono do tego poziomu, e gdy zaoymy, e
wszystkie transakcje obsugujemy poprzez konto bankowe, to nie musimy nawet prowadzi
ewidencji sprzeday. Wycig bankowy lub z konta PayPal jest wystarczajc ewidencj. Nie
ma rwnie obowizku instalacji kasy fiskalnej. W jzyku angielskim nie ma nawet takiego
zwrotu jak kasa fiskalna; gdy tylko poruszam ten temat z Anglikami, trudno mi wytumaczy
jej ide.

Drugie uatwienie, ktre wskazuj przedsibiorcy, to brak zaliczek na podatek

dochodowy. Po zarejestrowaniu si w Companies House firma po prostu zaczyna pracowa:
wystawia faktury i gromadzi koszty. Po roku wszystkie faktury wystarczy przesa do
ksigowego. Ten oblicza podatek, ktry naley zapaci w cigu 9 miesicy od zakoczenia
roku obrotowego. Polskie zaliczki powoduj, e podatek dochodowy pacimy z gry; w Anglii
z dou. Moemy wic duej obraca pienidzmi i nie zawraca sobie gowy, aby co miesic
w terminie zoy deklaracje do US i ZUS. Pamitasz moje problemy, gdy musiaem paci
podatek dochodowy od dochodu, ktrego de facto nie miaem? W Wielkiej Brytanii taki
problem w ogle by nie istnia.

Jak wic widzisz, to zaufanie i wolno od biurokracji powoduje tak due

zainteresowanie spkami brytyjskimi; sprawy podatkowe schodz na drugie miejsce.
Przyjazno w prowadzeniu biznesu jest posunita tak daleko, e w Sheffield, miecie liczcym
ponad 500 tysicy mieszkacw, nie ma nawet urzdu skarbowego dla firm. Telefonicznie
mona bowiem zaatwi kad spraw urzdow, a w pewnych sytuacjach nawet uczestniczy
w tele-rozprawach sdowych. Prawo jest tak skonstruowane, e niepojawienie si na sprawie
chocia jednego przedstawiciela strony skutkuje w zasadzie automatyczn przegran.
Sdziowie poszli wic procesujcym si na rk i akceptuj udzia telefoniczny.

Jeeli chodzi o podatki, to oglnie s one nisze ni w Polsce. Dzie Wolnoci

Podatkowej w 2010 roku w Wielkiej Brytanii przypada na 30 maja, a w Polsce na 23 czerwca.
O wiele waniejsza jest jednak struktura tych podatkw.

Polscy przedsibiorcy znaj tylko polsk rzeczywisto. Z niedowierzaniem patrz wic

na przyjazno systemu brytyjskiego. W Polsce dwa dni przed Wigili ogoszono, e od
nowego roku bdzie obowizywaa nowa stawka VAT; przedsibiorcy w caym kraju mieli
wic zaledwie siedem dni, w tym tylko pi roboczych, na przeprogramowanie kas fiskalnych.
W Anglii nie ma sytuacji, w ktrej nowe prawo nie wchodzioby przynajmniej rok wczeniej,
a w tak powanych dziedzinach, jak biznes, okres ten jest jeszcze duszy. Przykadowo
Companies Act (odpowiednik Kodeksu spek handlowych) uchwalono na pocztku 2006 roku,
a w ycie wszed on dopiero w padzierniku 2009. Pomimo zmiany prawa i tak dugiego
vacatio legis, spki zarejestrowane przed wejciem w ycie tego aktu mog dalej prowadzi
swoje interesy w oparciu o stare przepisy. Wynika to z prostej zasady, e prawo nie dziaa
wstecz.

Inny przykad to sposb rozliczania faktur w innych walutach ni funty. W Polsce stosuje
si redni kurs NBP z dnia poprzedniego. W Wielkiej Brytanii urzd skarbowy publikuje jeden
kurs obowizujcy przez cay miesic. Jeli za w dniu wystawienia faktury kurs by inny ni
w dniu zapaty, to przedsibiorca wybiera sobie dowolnie, wedug ktrego kursu rozliczy
naleno.

O wiele lepszy jest te system dorczania pism urzdowych. W Wielkiej Brytanii nie
stosuje si w tym celu listu poleconego, ale zwykego. Dla mnie osobicie to duy plus, gdy
czsto wyjedam na duej za granic; po powrocie znajduj w skrzynce awizo informujce
o jakich pismach, ale nie wiem, czego dotyczyy. W angielskim systemie list co prawda te
bdzie przeterminowany, ale przynajmniej po powrocie z duszego wyjazdu wiem, czego
urzd chcia ode mnie i czsto jestem jeszcze w stanie zainterweniowa.

Podobnie wyglda sytuacja z dotacjami. W Polsce urzdy rozdaj miliony zotych.

Pseudoprzedsibiorcy pisz pseudobiznesplany i wysyaj je do pseudoinwestorw w postaci
PARP czy innych organizacji. O otrzymaniu dotacji decyduje przewanie kolejno skadania
wnioskw i apwka. W Anglii w maym stopniu takie dotacje te funkcjonuj, jednak o wiele
popularniejszy jest inny model.

Zamy, e Cebulski ma do zapacenia 50 tysicy funtw podatku dochodowego. Urzd

skarbowy daje mu propozycje: Moesz nie oddawa nam tych pienidzy, tylko dooy drugie
tyle i zainwestowa w jaki start-up. Cebulski inwestuje wic 50 tysicy wasnych pienidzy
oraz 50 tysicy, ktre i tak by musia zapaci do skarbwki. Jest oczywicie kilka prostych
warunkw, na przykad nie moe to by biznes rodziny.

Inwestycj t trzeba utrzymywa przynajmniej przez trzy lata. Po tym czasie moliwe s
dwa scenariusze. Jeeli start-up, w ktry Cebulski zainwestowa upadnie, to pienidze, ktre
tene Cebulski straci, moe sobie wliczy w koszty i zmniejszy podatek w nastpnym roku.
Przy czarnym scenariuszu po wszelkich odliczeniach wychodzi na to, e przy najwyszej
stawce podatkowej Cebulski wyda 28 tysicy wasnych funtw i za nie poczyni inwestycje
o wartoci 100 tysicy. Uy wic swojego podatku jako dwigni.

Przy pozytywnym scenariuszu sprawa jest ciekawsza: jeeli Cebulski zainwestowa

100 tysicy funtw, a nastpnie sprzeda udziay w tym start-upie Witkowiczowi za
500 tysicy, to osign 400 tysicy funtw zysku. A cay ten zysk jest wolny od jakichkolwiek
podatkw. Aby otrzyma tak dotacj, waciciel start-upu musi si naprawd wysili. Trzeba
bowiem przekona inwestora, aby oprcz pastwowych, zainwestowali rwnie wasne
pienidze. Dlatego skuteczno takiego rozwizania jest o niebo lepsza.

Exodus polskich firm, gwnie internetowych, do Wielkiej Brytanii trwa i bdzie nabiera
na sile. Rzd stara si walczy z tym zjawiskiem, jednak stosuje z amunicj. Przedsibiorcy-
emigranci zapytani o to, co by zrobili, gdyby rzd wypowiedzia lub zmieni konwencj
o unikaniu podwjnego opodatkowania czynic nielegalnym rejestrowanie spek w Wielkiej
Brytanii odpowiadali, e nastpnego dnia fizycznie przeprowadziliby si do UK. Jedyny
sensowny sposb na rozwizanie problemu to uproszczenie procedur i biurokracji. Ale do
czasu, kiedy to nastpi, powinnimy raczej cieszy si, e ludzie prowadzcy spk w Wielkiej
Brytanii, a na co dzie mieszkajcy w Polsce, nadal chc tu mieszka i paci VAT.

Dziaalno gospodarcz w Polsce prowadz od 14 lat, a w Anglii obecny jestem

zaledwie od trzech. Obserwujc oba kraje i panujce w nich nastroje oraz majc kontakt
z ludmi, ktrzy decyduj si prowadzi swoje firmy w UK, mog z ca odpowiedzialnoci
stwierdzi, e ta osmoza bdzie narastaa i niedugo nieposiadanie spki za granic bdzie
swojego rodzaju faux pas.
 Moje dowiadczenia w Anglii

Temat prowadzenia spek w Anglii stawa si coraz goniejszy. Wszyscy mwili o tym,
e prowadzenie firmy w Anglii jest o wiele prostsze. Niestety, trudno byo znale osob, ktra
by tak spk prowadzia i moga powiedzie co innego, ni tylko powtarza wyczytane
w internecie legendy.

Moja praca jako rektora uczelni polega gwnie na utrzymywaniu kontaktu

z wykadowcami oraz studentami. Wikszo moich weekendw wyglda tak, e w pitek lub
sobot id, jad lub lec na zajcia. Wieczorem wraz z wykadowcami i studentami idziemy do
restauracji zje kolacj i napi si piwa. W niedziel znowu wykady, a wieczorem powrt do
domu. W zeszym roku miaem w kalendarzu 72 weekendy zaj ASBIRO-wych w czterech
krajach na wiecie. Poniedziaki w naszej uczelni nale raczej do dni wolnych.

Kadego weekendu dowiaduj si wielu nowych rzeczy i cigle o nich myl. Wanie
podczas jednego z wyjazdw praktycznie przez cay weekend rozmawiaem z czowiekiem,
ktry prowadzi spk w Anglii. Dao mi to tak silnie do mylenia, e przez cay poniedziaek
czytaem w internecie na temat prowadzenia firmy w Anglii. Wygldao to bardzo interesujco.

Na drugi dzie wracajc autem ze sklepu przypomniaem sobie, e mam znajomego

przedsibiorc, ktry ju od trzech lat mieszka w Anglii i prowadzi swoje dziaalnoci, i ktry
mgby mi pomc tak firm zaoy. Byem w tym temacie zupenie zielony.

Przyjechaem wic do domu. Zaparkowaem samochd i wybraem numer telefonu do

Marka. Jeszcze idc z zakupami wyjaniem mu, e chc zaoy spk w UK; ale nawet nie
po to, aby robi jakie powane interesy, lecz by najpierw zobaczy, jak to wyglda: zrobi
jaki obrt, zoy zeznanie do urzdu, sprawdzi, z jakimi trudnociami to si wie itp. Marek
zapyta mnie o nazw tej spki, o mj adres i numer dowodu oraz kilka innych prostych rzeczy.
Zaproponowa rwnie, e mog t spk zarejestrowa na adres jego angielskiej firmy.
W zasadzie od samochodu do drzwi mieszkania miaem jakie 200 metrw i tyle te trwaa
nasza rozmowa. Trzy dni pniej Marek przysa mi zeskanowane wszystkie dokumenty nowo
utworzonej spki. Tak rozpocza si moja przygoda z dziaalnoci w Anglii.

adnego podpisu ani jego wzoru, adnej wizyty w urzdzie, adnego upowanienia,
adnego wnoszenia kapitau, adnego formularza. Po prostu piciominutowa rozmowa
telefoniczna i temat by zaatwiony. To wydawao si jednak zdecydowanie za proste. Na nowo
utworzon spk przepisaem jeden z serwisw internetowych, pniej drugi. Zakadajc
spk chciaem przez rok testowa to rozwizanie. W efekcie po miesicu zdecydowaem si
przenie do Anglii caa moj dziaalno biznesow, jak i samemu, fizycznie si tam
przeprowadzi.

W angielskich przepisach wszystko byo dla mnie, jak i dla kadego Polaka, nowe, inne,
zawierajce du dawk zdrowego rozsdku. Z niedowierzaniem opisywaem wszystkie swoje
odkrycia na blogu. Byem tak zauroczony podejciem Anglikw do przedsibiorcw, e
napisaem nawet, e jeli kto chciaby si dowiedzie, jak sprawa wyglda w praktyce, niech
wsiada w samolot przenocuj go, nakarmi, poznam z moim prawnikiem i ksigowym oraz
z kilkunastoma przedsibiorcami, ktrzy dziaaj w UK, a on sam zdecyduje, czy chce
otworzy spk na Wyspach.

Efekt przekroczy moje oczekiwania: w cigu szeciu miesicy 500 osb zgosio si na
taki wyjazd. Oczywicie bya to ju zbyt dua skala, aby wszystkich przyjmowa w domu.
Zorganizowaem wic dla chtnych specjalne szkolenia. Na pierwszy termin chtnych byo tak
duo, e zastanawiaem si nad wyczarterowaniem samolotu. Oczywicie nie ograniczalimy
si tylko do szkole. Marek zaoy firm poredniczc w zakadaniu spek. Przez p roku
zaoylimy ponad 310 firm, a zaoylibymy wicej, gdybymy mieli wystarczajco due
moce przerobowe. Sukces nas zaskoczy. Dostaem nawet indywidualne podzikowania za
swoj dziaalno i yczenia dalszych sukcesw od Izby Lordw, podpisane przez byego
dziesicioletniego wicepremiera Wielkiej Brytanii, Johna Prescotta. No ale do przechwaek;
przejdmy do najwaniejszych kwestii dotyczcych prowadzenia firmy w Anglii.
 Koszty zaoenia i prowadzenia dziaalnoci w UK

Na pocztku potrzebujesz mie adres na terenie Wielkiej Brytanii. Jego uzyskaniem

zajmuj si specjalne firmy, czsto prowadzone przez ksigowych. W Anglii, przypuszczam e
ze wzgldu na podatki, usugi wirtualnego biura s bardzo popularne. Gdybymy zarejestrowali
firm w domu, w ktrym mieszkamy, podatek od nieruchomoci moe wzrosn znacznie
bardziej, ni zada od nas firma z wirtualnymi biurami. W Wielkiej Brytanii rwnie wicej
osb mieszka w wynajtych domach, a landlordzi (waciciele) czsto nie chc, aby kto
rejestrowa spki na adres ich nieruchomoci. Najlepiej wic skorzysta z opcji wirtualnego
biura. Taka przyjemno bdzie nas kosztowa od 150 do 200 funtw rocznie. Dziki temu
bdziemy mieli brytyjski adres, a caa korespondencja, ktra do nas przyjdzie, zostanie
zeskanowana i przesana e-mailem. Rne biura maj rn polityk, ale przewanie jeeli to
jest kilka listw rocznie, a dokadnie tyle potrzebujemy, to przekazuj zeskanowan
korespondencj bez dodatkowych opat.

Kolejnym krokiem jest rejestracja spki. Naley wej na stron internetow Companies
House i wypeni odpowiedni formularz. Opata za zarejestrowanie spki wynosi 13 funtw,
jednak gdy skorzystamy z firmy, ktra zrobi to za nas, powinnimy si liczy z opat
w wysokoci 50 funtw. Po wypenieniu formularza po kilku dniach na nasz adres z Companies
House przyjdzie list z kodem. Niektre wirtualne biura stosuj polityk, e mimo i skanuj
korespondencj za darmo za zeskanowanie tego kodu bior 50 lub nawet 100 funtw.

Od tego momentu moemy bez problemu prowadzi spk. Po ptora roku czeka nas
kolejny wydatek, mianowicie opata za usugi ksigowego. Przez cay rok wystawiamy ludziom
rachunki, zbieramy do reklamwki dokumenty kosztowe i przez ptora roku nie musimy nic
z nimi robi. Po tym czasie idziemy do ksigowego, ktremu przekazujemy wszystkie papiery,
a on oblicza podatek do zapaty. Za tak usug ksigowy zainkasuje od nas 400-500 funtw.

Jeeli jeste VAT-owcem, to ksigowego odwiedzisz raz na kwarta. Za kwartalne

rozliczenie VAT-u zapacisz od 60 do 100 funtw. Ze wzgldu na du kwot pozwalajc na
zwolnienie z tego podatku, a wynoszc okoo 400 tysicy zotych, mao ktra spka, ktr
obsugujemy, paci jednak VAT, dlatego ten temat omin. Wspomn tylko ciekawostk, e
w Anglii moliwe jest rozliczanie VAT-u za pomoc ryczatu. W Polsce gdy wchodzimy
w VAT po przekroczeniu 150 tysicy zotych obrotu, od razu musimy paci 23%; w UK do
okoo miliona funtw obrotu moesz rozlicza si ryczatem. Oznacza to, e faktur wystawiasz
przykadowo na 100 funtw netto plus 20 funtw VAT. Do skarbwki odprowadzasz jednak
tylko 8 funtw. Oczywicie jako e jest to ryczat, nie masz prawa odlicza VAT-u z faktur
kosztowych. Jest to jednak bardzo dobre rozwizanie dla maych firm usugowych, ktre
przewanie maj mae koszty.

Udziaowcy spki LTD podobnie jak spki z o.o. nie pac adnych podatkw na
ubezpieczenia spoeczne. Jedynymi kosztami funkcjonowania s koszty ksigowoci. Nie
naley jednak porwnywa tych 500-600 funtw, a wic okoo trzech tysicy zotych rocznie,
z kosztami penej ksigowoci spki z o.o., ktre wynosz od 6 do 12 tysicy zotych przy
maych spkach. W rzeczywistoci proporcja kosztw jest wielokrotnie silniejsza na korzy
Anglii. Chodzi o to, e opaty ksigowe to nie tylko koszt samego ksigowego. Aby
przygotowa dla niego dokumenty wydajemy rwnie niemae pienidze, zajmuje nam to sporo
czasu, a mylenie o terminach spdza nam sen z powiek.

Ksigowo spki w wykonaniu angielskim jest o wiele prostsza ni ksika

przychodw i rozchodw w Polsce. Nie ma obowizku posiadania kasy fiskalnej. A jeeli
prowadzimy ma firm i zaoymy, e obsugujemy tylko i wycznie patnoci elektroniczne,
to przygotowanie ewidencji sprzeday zajmuje nam mniej ni 60 sekund rocznie! Wystarczy
bowiem raz na rok zalogowa si na konto bankowe (ewentualnie PayPal lub do innego systemu
przyjmowania patnoci), wygenerowa histori operacji za dany rok obrotowy i zawzi
wyniki wyszukiwania do przychodw. Po wyeksportowaniu do Excela mamy gotow
ewidencj sprzeday dla ksigowego. Z dokumentami kosztowymi jest podobnie. Sam mam
w biurze reklamwk przyczepion do klamki przy szafce. Jak tylko otrzymam jaki paragon
czy faktur kosztow, wrzucam papier do reklamwki. Na koniec roku wystarczy da komu
t reklamwk i zapaci 50 zotych za zeskanowanie i wysanie tych skanw do ksigowego.
Caa uciliwo ksigowoci sprowadza si do maksymalnie piciu minut rocznie!
Oczywicie inaczej jest, jeli jestemy VAT-owcami. Wtedy moe nam to zaj do dwch
godzin rocznie, gdy podobn czynno musimy powtarza co trzy miesice i opisywa
faktury.
 Z oddziaem zagranicznym czy bez?

Chocia prowadzenie spki w UK jest o wiele tasze, nie to jest najwaniejszym

powodem, dla ktrego polscy przedsibiorcy zakadaj tam firmy. Jak ju pisaem, exodus
polskich przedsibiorcw zacz si razem z prbami uciszenia internetu; pniej wiedza
o nowych moliwociach zacza si rozprzestrzenia. Najsilniejszym impulsem
przemawiajcym za przeniesieniem biznesu na Wyspy jest ucieczka od polskiej biurokracji.
Problem jednak w tym, e moe to nie by takie proste, a ju na pewno nie da si tego zrobi
we wszystkich branach. Najlepiej biznesowe przenosiny sprawdzaj si w branach
internetowej oraz handlowej.

Jeeli chodzi o dziaalno firm internetowych, mam na myli wszelkie usugi zwizane
z programowaniem, tworzeniem stron internetowych, usugi zdalne, e-sklepy. W przypadku
handlu chodzi o handel midzynarodowy. Rejestracja spki w UK pozwoli zaoszczdzi
niekoniecznie na podatku, ale na zamroeniu pienidzy.

Wytumacz to na przykadzie. W Polsce koszt pracy jest niski, wic bardzo popularne
jest zlecanie polskim firmom wykonywania rnych usug. Niestety, przeszkadza w tym ustawa
o VAT. Wyobra sobie czowieka, ktry zajmuje si, powiedzmy, drukowaniem. Czowiek ten
zna bran, zna wiele drukarni i wie, ktra i w jakiej cenie oraz w jakiej jakoci jest w stanie
wykona wydruk. Zaoy wic firm, ktra poredniczy midzy drukarniami z Polski
a zleceniami z Zachodu. Mona by wic powiedzie, e jest profesjonalnym sprzedawc. Udao
mu si pozyska spory kontrakt: dostanie 110 tysicy zotych za wydruk popularnej ksiki.
Nastpnie znajduje w Polsce drukarni, ktra godzi si t usug wykona za 100 tysicy. Nasz
bohater zarabia wic 10 tysicy na czysto. Niestety, nie jest to jednak takie proste. Od drukarni
kupuje usug druku za 100 tysicy plus 23% VAT. Dosta od klienta 110 tysicy, a wic musi
z wasnej kieszeni dopaci 13 tysicy zotych. Dopiero po transakcji skada wniosek do urzdu
skarbowego o zwrot nadpaconego VAT-u. Podatek do niego wrci po kontroli i okoo 3-
4 miesicach oczekiwania. Czasami nie wraca w ogle; wtedy podatnicy goduj pod urzdami
skarbowymi lub podpalaj si pod kancelari premiera. Rejestrujc swoj spk w UK ten
problem znika. Podmioty zagraniczne s bowiem w Polsce faworyzowane i gdy sprzedajemy
za granic, drukarnia nie naliczy nam w ogle VAT-u. Tysice miejsc pracy s w ten sposb
transferowane do Wielkiej Brytanii.
 No ale rodzi si pytanie, ktra spka zagraniczna nie podlega polskim przepisom.
Odpowied jest prosta: chodzi o t spk, ktra nie prowadzi na terenie Polski zakadu. Pojcie
zakadu zostao wprowadzone przez Konwencj o unikaniu podwjnego opodatkowania
midzy Polsk a UK, ktra w art. 5 w wielkim skrcie mwi, e kada dziaalno firmy z UK
w Polsce powoduje, e spka ta prowadzi na terenie Polski zakad, ale oczywicie z pewnymi
wyjtkami. Wyjtkiem takim jest sytuacja, gdy spka zagraniczna prowadzi w Polsce tylko
dziaalno polegajc na kupowaniu, magazynowaniu i wydawaniu towarw w celu zbierania
informacji oraz jeeli dziaalno ma charakter przygotowawczy lub pomocniczy. Dodatkowo
wszelkie place budowlane oraz instalacyjne stanowi zakad tylko jeeli maj charakter trway
i prace na nich trwaj duej ni rok.

Wynika z tego, e bez problemu moemy prowadzi firm handlow, sklepy i serwisy
internetowe czy krtkotrwae prace budowlane. Trudno mi okreli jednoznacznie, jakie firmy
w 100% pod te przepisy podlegaj, a ktre nie, gdy to za kadym razem jest sprawa
indywidualna i wymaga krtkiej konsultacji ze specjalist znajcym si na temacie. Nie radz,
aby to by specjalista z Polski, ktra ma bardzo krtkie, moe 10-letnie dowiadczenie
z podmiotami dziaajcy po rnych stronach granic. Nasi specjalici cigle si wic ucz.
Zdecydowanie musi to by czowiek z Anglii, ktry zajmuje si tematem od wielu lat i zna
angielskie precedensy, ktre daj zdecydowanie lepszy obraz caoci i pozwalaj dziaalno
firmy o wiele lepiej zakwalifikowa.

Pamitaj, e jeeli Twoja firma w 80% nadaje si do przeniesienia do UK, a w 20% nie
to zawsze mona firm podzieli. Jestem pewny, e gdy na wasnej skrze przekonasz si
o przyjaznoci angielskiego systemu, zdecydujesz si skupi na tych 80%, a t ma firm
z Polski zamkniesz.
 Rezydencja podatkowa spek LTD

Ostatni sytuacj, z jak naley si zmierzy jeeli chodzi o prowadzenie biznesu

w Polsce i mieszkajc w Polsce, ale z rejestracj w UK jest rezydencja podatkowa spki.
Osoba prawna bowiem co do zasady powinna rozlicza swoje zobowizania podatkowe nie
w kraju, wedug prawa ktrego zostaa zaoona (albo gdzie zostaa zarejestrowana), ale
w kraju, gdzie posiada rezydencj podatkow.

Najczstszym kryterium owej rezydencji podatkowej jest miejsce, w ktrym siedzib ma

zarzd spki, a jeeli zarzd ma posiedzenia w rnych krajach, to decydujcym bdzie
miejsce sprawowania tak zwanego fatycznego zarzdu lub orodka kontroli.

Jak wida trudno tu o jednoznaczno, niemniej podstawowa intuicja winna by taka, e

w kraju, w ktrym podejmowane s kluczowe decyzje, powinny by pacone podatki. Nie jest
powiedziane, e wikszo decyzji, ale decyzje najwaniejsze, kluczowe.

Z problemem rezydencji podatkowej zwizany jest cay szereg kazuistycznych praktyk

i rozstrzygni. Na przykad, e w spce wikszo zarzdu winni stanowi mieszkacy kraju,
w ktrym pacone maj by podatki albo e w kraju tym winny odbywa si protokoowane
posiedzenia zarzdu.

Jak wic widzisz, nie wystarczy tylko zarejestrowa spk w UK. O ile moesz to zrobi
bez ruszania si z domu, to jeeli chcesz by zgodny z liter prawa i mc podlega pod
angielskie prawo podatkowe, bez wizyt w Wielkiej Brytanii si nie obejdzie.

Nie mog poda przepisu, ktry gwarantowaby, e Twoja spka zawsze bdzie miaa
uznan rezydencj podatkow w UK, przepisy nie s bowiem jasne. Istotne jest, aby
najwaniejsze decyzje podejmowa z terenu UK i mc to bez problemu udowodni. Protokoy
zarzdu czy wprowadzenie do spki nominee directora pomoe to osign.
 Opodatkowanie

Mamy wic mieszkajcego w Polsce przedsibiorc, ktry jest wacicielem i prezesem

angielskiej spki limited to najczstszy model. Jakie podatki zapaci taka osoba? Ot
zgodnie z Konwencj o unikaniu podwjnego opodatkowania, wynagrodzenie dyrektora
takiej spki jest opodatkowane tam, gdzie spka posiada rezydencj podatkow.

W przypadku pracownikw (czyli nie dyrektorw) spki LTD, s oni zobowizani do

odprowadzania podatkw tam, gdzie fizycznie znajduj si podczas wykonywania pracy.
Dyrektorzy jednak pac tam, gdzie rezydencj ma spka.

System angielski i polski w tej kwestii nie rni si znacznie. Od kadej pensji potrcane
s podatki dochodowe oraz to, co w Polsce rozumiemy pod pojciem ZUS-u. Obowizuj
jednak dwie ciekawe kwoty wolne od podatku dla osb fizycznych.

Pierwsza kwota wolna, zwizana z podatkiem dochodowym, wynosi 10 tysicy funtw

rocznie podatek zapacimy dopiero powyej tej kwoty. Druga kwota wolna od podatku
dotyczy opat na brytyjski odpowiednik ZUS. Kady pracownik, jak i dyrektor spki skadk
tak musi paci dopiero, gdy w miesicu zarobi wicej ni 641 funtw. Jeeli kto zarabia
mniej, nie musi odprowadza ani jednego funta; co wane, nadal posiada ubezpieczenie
zdrowotne, a po duszym okresie przysuguje mu nawet skromna emerytura. Jej wysoko po
40 latach ubezpieczenia to 120 funtw tygodniowo. Jeeli przepracowao si mniej,
wiadczenie jest proporcjonalnie mniejsze.

Od kwietnia 2014 roku wprowadzona zostaa kolejna interesujca z punktu widzenia

przedsibiorcy kwota wolna od podatku zwizana z brytyjskim ZUS-em. Cho skadki
odprowadzane s przez pracodawc, to ustawa dzieli je na pacone przez pracodawc
i pracownika. Czci paconej przez pracodawc dotyczy kwota wolna; innymi sowy bdzie
musia j zapaci dopiero, gdy przekroczy dwa tysice funtw.

A co w przypadku wyszych zarobkw? W Polsce pracownik otrzymuje na rk mniej

wicej 61% wszystkich kosztw, jakie pracodawca ponosi na jego zatrudnienie. W bardzo
maym stopniu jest to uzalenione od wysokoci zarobkw. W przypadku Anglii dziki licznym
i do wysokim kwotom wolnym od podatkw oraz dziki progresywnemu opodatkowaniu nie
tylko dochodu, ale rwnie tamtejszego ZUS-u, struktura klina podatkowego jest inna.
Przy maych zarobkach podatki s znikome, ale w miar wzrostu wynagrodzenia, ich udzia
w kadej wypacie ronie.

Kilka przykadw. Jeli zarabiasz 641 funtw miesicznie, nie ma adnych podatkw.
Przy zarobkach rzdu 1000 funtw, podatki wynios cznie okoo 85 funtw. Przy pensji 1500
podatki sign 245 funtw, a przy dwch tysicach funtw wynagrodzenia, do kasy pastwa
odprowadzisz ju okoo 430 funtw. Dlatego najczciej pobierane przez dyrektorw
wynagrodzenie wynosi wanie 641 funtw. Dyrektorzy maj jednak moliwo wypaty
pienidzy w innych, zwolnionych formach.

Du czci wynagrodzenia dyrektorw mog stanowi kilometrwka oraz delegacje.

System nakada na samochody firmowe w Anglii due podatki. Powoduje to, e na drogach
trudno spotka firmowe auto. Standardem jest wic, e w pracy uywa si aut prywatnych,
a pracodawca zwraca kilometrwk. Jej stawka jest prawie dwa razy wysza ni w Polsce
i wynosi 0,45 funta za mil, czyli po przeliczeniu okoo 1,45 zotego za kady przejechany
kilometr. Przy skromnym aucie, ktre tankujemy i naprawiamy w Polsce, moemy dziki temu
odoy cakiem sporo nieopodatkowanych pienidzy. Co za tyczy si diet i delegacji
zagranicznych, s one rednio 6-8 razy wysze ni polskie. W zalenoci od krajw, jakie
odwiedzamy w ramach penienia czynnoci subowych, diety wahaj si od 200 do
300 funtw za kady dzie spdzony w delegacji. W Polsce ta kwota oscyluje w granicach
40 euro.

Tak wyglda model funkcjonowania polskiego przedsibiorcy, majcego spk

zarejestrowan w Anglii. Wypaca on sobie nieopodatkowan pensj w wysokoci 641 funtw
i co najmniej drugie tyle w formie kilometrwki i diet wyszych ni w Polsce. Bez problemu
mona wic wypaci sobie ze spki 5-10 tysicy zotych miesicznie, bez koniecznoci
zapacenia pensa podatku. Oczywicie, wszystko zaley od charakteru naszej firmy. Jeeli jest
to firma taka jak moja, a wic zwizana w duej mierze z wyjazdami zagranicznym, to kwota
taka moe wzrosn nawet do 20-40 tysicy zotych miesicznie. Jeeli do tego dodamy
oszczdno na ksigowoci i wolno od kas fiskalnych, sprawozda do urzdw, ankiet
i innych przeszkadzajek, zyski s naprawd spore.
 Klauzule zakazane

Po zmianach prawa okoo 2010 i 2011 roku powstaa nowa nisza na rynku prawniczym.
Pewna kancelaria z Poznania rozpocza szantaowanie sklepw internetowych. Kancelaria
zacza da pienidzy w zamian za odstpienie od pozwania do sdu firm internetowych,
ktre maj sprzeczny z prawem regulamin.

W 2011 roku na wokand trafio 3400 takich spraw. Rok pniej liczba wytoczonych
procesw wynosia ju 30 tysicy. Przez bran sklepw internetowych przeszed sztorm.
A wszystko z powodu tak zwanych klauzul zakazanych.

Przedsibiorca z punktu widzenia prawnego jest bowiem traktowany jako profesjonalny

uczestnik rynku. Ma on przygotowa umow (a regulamin jest form umowy) zgodnie
z istniejcymi przepisami prawa i odpowiada za to.

W Polsce prowadzony jest rejestr klauzul zakazanych. To lista liczca obecnie okoo
szeciu tysicy zapisw, ktre uznane zostay za niezgodne z prawem. Kadego dnia dochodz
2-4 nowe wpisy, a kiedy ja zaczynaem dziaalno 14 lat temu, byo ich zaledwie 500. Problem
polega na tym, e ludzie mog podpisywa midzy sob dowolne umowy, ale musz to by
umowy zgodne z prawem. Midzy sob moemy ustali wszystko; jeeli jednak okae si, e
to co ustalilimy jest niezgodne z prawem, postanowienia te trac moc.

Przykad: student zapisuje si do nas na studia. Wpaca kilkaset zotych wpisowego,

a reszt bdzie paci w miesicznych ratach przez trzy lata. Jeeli zrezygnuje i nie przystpi do
studiw, wpisowe mu przepada. Jest to zrozumiae, gdy uczelnia przyjmujc wpisowe niejako
rezerwuje dla niego miejsce. Okazuje si jednak, e zabieg taki jest nielegalny, gdy rejestr
jako klauzul niedozwolon traktuje zapis: Przy rezygnacji z nauki uczestnik nie otrzymuje
zwrotu wpaty rezerwacyjnej. Wynika z tego, e w razie rezygnacji przez studenta
z rozpoczcia studiowania powinnimy mu zwrci rwnie wpisowe.

Mao tego: student czytajc proponowan umow czy regulamin uczelni moe zauway,
e cz zapisw jest niezgodna z klauzulami zakazanymi i wnie spraw do sdu. Jeli wygra,
sd moe ukara firm stosujc niedozwolone zapisy grzywn do wysokoci 10% jej
ubiegorocznych przychodw. Tak duych kar raczej si nie stosuje, gdy przewanie
prowadziyby do upadoci ukaranej firmy, ale 200 czy 500 zotych to te pienidze.
 Kilka kancelarii prawniczych zrobio sobie z tego cakiem dobre rdo utrzymania, gdy
oprcz kary, przedsibiorca przy przegranej sprawie musia rwnie zapaci 300 zotych
zastpstwa procesowego. Prawnicy zaczli wic szuka bdw w zapisach i sporzdza
notarialnie powiadczone kopie regulaminw. Procederem tym zaczy si para kancelarie,
ale rwnie zakadane w tym celu stowarzyszenia.

Jeli na przykad przedsibiorca w regulaminie posiada cztery niedozwolone zapisy,

kancelaria wysya pismo wskazujce owe bdy i zgadza si za skromne dwa tysice zotych
odstpi od pozwu. Przedsibiorca poprawia bdy od razu i oczywicie nie paci. Kancelaria
ponawia pisma, a jeeli nic nie uzyska, wnosi spraw do sdu. A w zasadzie wnosi cztery
sprawy, oddzielnie za kady bd. Zreszt, powdztwo moe zoy kilka stowarzysze czy
kancelarii na raz; w efekcie okazuje si, e przeciwko nam wytoczono 28 spraw sdowych.
Moemy wszystkie przegra, a wwczas zapacimy po 50-100 zotych mandatu za kad plus
300 zotych zastpstwa procesowego dla pozywajcej kancelarii.

Przedsibiorcy tworzc regulaminy staraj si opisa, jak zorganizowali dziaanie firmy.

Czyli jakie s procedury zwrotu towaru, kontaktowania si i tak dalej. Oczywicie robi to pod
siebie. Czsto pisz na przykad, e sdem waciwym do rozpatrywania ewentualnych sporw
jest sd waciwy dla przedsibiorcy, a nie klienta, co ju jest klauzul zakazan.

Nawet jednak jeli przedsibiorca chce stworzy regulamin w peni zgodny z prawem,
prawo to w tym zakresie zmienia si nawet 2-4 razy dziennie. Prdzej czy pniej co bdzie
wic nie tak. Inna sprawa, e zakazane s nawet klauzule logiczne, oparte na zdrowym
rozsdku. Rozumiem, e klauzul zakazan moe by zapis w rodzaju: Kupujc u nas towar
nie moesz go zwrci, nawet jeli nie bdzie dziaa. Ale sam przyznasz, e danie od
studenta 200 zotych wpisowego, aby zarezerwowa sobie miejsce w tworzcej si grupie, jest
cakiem logicznym i stosowanym na caym wiecie rozwizaniem. Niedobrze si dzieje, jeeli
kierowanie si logik i zdrowym rozsdkiem nie wystarczy do prowadzenia biznesu.

Jak wspomniaem, w 2012 roku ilo spraw dotyczcych klauzul niedozwolonych

przekroczya 30 tysicy. Ustawodawca widzc najwyraniej problem prbowa temu zaradzi:
zmniejszy koszty zastpstwa procesowego w takich przypadkach z wczeniejszych 300 do
60 z. Ilo spraw wci jednak ronie lawinowo.
 Czy podatki s takie wane?

Powszechnie uwaa si, e ludzie rejestruj firm w UK, aby unikn podatkw. Osoby
nieznajce potrzeb przedsibiorcw, a zwaszcza przeszkd, jakie musz oni pokonywa
kadego miesica w Polsce, nie potrafi zrozumie naszej prawdziwej motywacji.

Gdy pochwaliem si imponujc liczb zarejestrowanych w Wielkiej Brytanii firm,

otrzymaem pytanie od pewnej prawniczki: Powstaje pytanie, do jakich celw jest zakadana
spka LTD w UK. Bo jeli do celw optymalizacji ZUS-u, to w Polsce spka z o.o. te jest
z niego zwolniona; a jeeli do celw optymalizacji podatkowej, to UK raczej rajem
podatkowym nie jest. Warto to dokadnie przemyle i przeanalizowa, bo w UK koszty
ksigowoci te nie s niskie. Tej kobiecie nawet nie przyszo do gowy, e mog by inne
powody ni omijanie ZUS-u i podatkw. Uczestniczyem ju w przeprowadzce blisko tysica
podmiotw i nie znam ani jednego czowieka, ktry wyprowadzi si z biznesem z Polski ze
wzgldu na podatki. Raczej chodzio o zdrowy rozsdek, ktrym kieruje si prawo brytyjskie.

W poprzednim rozdziale omawiaem kwestie klauzul zakazanych. Jako e prawo

w Polsce zmienia si tak czsto, niemoliwym jest stworzenie regulaminu w 100% zgodnego
z przepisami. Aby uchroni si przed bdami, musisz albo wynaj prawnika, ktry bdzie
wszystko monitorowa, albo zaprojektowa firm tak, aby w razie wystpienia zagroenia mc
bezpiecznie upa i otworzy tak sam firm na nowo. W Anglii problem klauzul nie istnieje
obowizuje zdrowy rozsdek. A nawet, gdyby prowadzc firm w Anglii podpada
w niektrych kwestiach pod skomplikowane prawo polskie, to spka moe w kadej chwili
ogosi upado, a zarzd w UK nie odpowiada za ni majtkiem. Za przekrty i rzeczy
niezgodne z prawem owszem, ale za podatki czy zwyke dugi nie.

Mao ktry rzd dba o swoich rodzimych przedsibiorcw. Przecie oni s i nie trzeba
specjalnie o nich zabiega, prawda? Kady, kto oglda telewizj wie, jakim sukcesem jest dla
rzdu sprowadzenie kadego inwestora zagranicznego. Nawet w Polsce zagraniczny to
lepszy. Przepisy jako te zdaj si za tym poda.

Andy Eyschen, znajomy, ktry wsptworzy Language of Liberty Institute, urodzi si

i modo spdzi w Luksemburgu. Od 30 lat jest permanentnym turyst. Nie mieszka
w adnym kraju duej ni 6 miesicy w roku, dziki czemu nigdzie nie musi paci podatkw,
gdy nigdzie nie ma rezydencji podatkowej. Odwiedziwszy wikszo krajw na wiecie Andy
czsto powtarza, e gdy mieszka w Luksemburgu, pastwo cigle stawiao mu przeszkody.
Kiedy wyemigrowa do Australii, mia jeszcze wicej przeszkd, gdy by na wizie imigranta,
czyli w potocznym rozumieniu przecitnego urzdnika zabiera prac Australijczykom.
W kadym miejscu na wiecie lepiej ni wasnych obywateli traktuje si dwie grupy
obcokrajowcw: turystw, gdy przywo pienidze, oraz inwestorw zagranicznych, gdy
tworz miejsca pracy; co waniejsze, rzd o nich konkuruje z innymi krajami i nie tworzy tak
duo barier. Teoretycznie prawo dziaa tak samo wobec kadego; praktyka dowodzi jednak, e
rnych ludzi traktuje si inaczej.
 Kolonializm

Jak inaczej ni kolonializmem moemy nazwa inne podejcie wobec podmiotw

z zagranicy albo prawo, ktre eksportuje dziesitki tysicy miejsc pracy za granic? Od kilku
lat co jaki czas wraca temat stoczniowcw, ktrzy domagaj si, abymy finansowali ich
nierentown prac. Warto si jednak zastanowi, dlaczego przemys portowy czy stoczniowy
znikn z Polski. Frustracja pracownikw tej brany jest zrozumiana, gdy ich pracodawcy kto
robi koo pira. Ci sami ludzie nie domagaj si jednak, aby przestano rzuca kody pod nogi
ludziom, ktrzy ich zatrudniaj; pracownicy domagaj si tylko, aby podatnicy zrzucili si im
na spych, ktry te kody mgby spycha na bieco. Chocia kto wie, moe to i dobra strategia.
Jak pamitamy, Solidarno domagaa si komunizmu, a wyszed jej wolny rynek.
Przynajmniej przez kilka pierwszych lat.

Taki to ju kraj peen przeszkd. W Botswanie na terenach nalecych do pustyni

Kalahari opaca si hodowa krowy i sprzedawa je na wolnym rynku. Na naszych yznych
glebach hodowla krw bez dopat jest nieopacalna, a w najlepszym przypadku ta opacalno
jest taka sama. Nasze yzne gleby kontra pustynia wynik 1:1. Podobnie jest z portami.

Ale przejdmy do szczegw, o ktre poprosi mnie wiceminister gospodarki podczas

dyskusji zorganizowanej przez Krajow Izb Gospodarcz. Moj wypowied skwitowa
stwierdzeniem, e nie udao si tego zaatwi. Inaczej rzecz ujmujc: rzd chce, ale si nie
udao. Pytanie wic, u kogo polski rzd zaatwia zmiany naszych wasnych przepisw?

Problem dotyczy importu. Jeeli chcesz sprowadzi kontener towaru z Chin, to gdy
zostanie on oclony w Polsce, czyli umiecimy go na statku pyncym na przykad do Gdaska,
oprcz ca bdziesz musia w zasadzie od razu zapaci VAT; dopki nie zapacisz VAT-u, nie
dostaniesz towaru. Dopiero pniej rozadujesz towar, sprzedasz go i odzyskasz VAT od
klientw.

Importerzy omijaj te przepisy stosujc taki oto trik: zamiast do Gdaska czy Gdyni,
kontenery pyn do Rotterdamu lub Hamburga, gdzie s clone. Nastpnie aduje si je
najczciej na pocig, rzadziej na TIR-y lub statki, i wysya do Polski. Dziki temu nie jest to
import do Polski, tylko wewntrzwsplnotowe przesunicie towaru. Cay ten wybieg pozwala
nie paci VAT-u w momencie oclenia. Podatek ten rozlicza si wwczas w deklaracji VAT,
a faktycznie paci si go dopiero po sprzeday towaru w Polsce.
 Oczywicie nie wszystkie firmy tak robi. Przy nieduych partiach towaru zabieg ten jest
nieopacalny, gdy usugi portw zachodnich s drosze. Jednak zawodowi importerzy chtnie
korzystaj z takiego rozwizania. Trzeba by nie lada szczciarzem, aby mie w domu
importowany produkt, ktry przechodzi przez polski port.

Wyobra sobie, jakie iloci produktw importuje Polska i ile jest to ton do rozadowania.
Czy to moliwe, e gdyby zlikwidowa tylko ten jeden przepis, to w polskich portach
znaleliby prac wszyscy stoczniowcy? Wszak obsugiwa suwnic w stoczni czy w porcie to
niewielka rnica.

Najwikszy polski port jest w Gdasku. Rekordow ilo towaru przeadowa on

w 1978 roku byo to 27,7 miliona ton. W roku 2013 przez Port Gdaski przepyno
27,2 miliona ton, zbliamy si wic do rekordu. Czy jednak naprawd nasza gospodarka jest
dzi na poziomie tej z 1978 roku? Podobn dynamik wzrostu maj wszystkie porty w Polsce.
Obroty adunkowe portu w Rotterdamie w tym samym okresie wyniosy 421 milionw ton,
a w Hamburgu okoo 110 milionw ton. Rzd Polski widzc potencjalne miliardy z podatkw
naszych portw, ale te olbrzymie moliwe oszczdnoci na zasikach dla tysicy rodzin,
kwituje to sowami ministra: Nie udao si tego zaatwi. Kto przeszkodzi?

Nie tak dawno media donosiy o Edwardzie Marciniaku, ktremu Izba Celna zniszczya
dobrze prosperujc firm. Sprawa bya do gonia. Nie chodzi mi jednak o powd
zamknicia firmy; chciaem zwrci uwag na inn rzecz. Pan Edward kupowa spirytus do
produkcji spryskiwaczy na Ukrainie. adowa spirytus do cysterny i wywozi do Niemiec, aby
tam go ocli. Nastpnie przywozi spirytus t sam cystern do Polski i dopiero wtedy
produkowa z niego spryskiwacz.

Rozumiesz co z tego? Dlaczego polskie przepisy s tak skonstruowane, aby bardziej

opaca si pozornie bezsensowny transport pproduktu ni oclenie go w Polsce? Mgbym
nawet zaryzykowa stwierdzenie, e w ten sam sposb postpuje kady szanujcy si importer
w tym kraju, inaczej bowiem nie ma szans wygra na rynku. Wyobra sobie, ile to oznacza
jedcych w obie strony ciarwek, ile zbdnych kilometrw, spalonego paliwa i popsutych
drg...

W telewizji trbi, e Unia wicej nam daje, ni zabiera. Nikt nie mwi jednak o tym, e
z powodu durnych przepisw Polska wicej do Unii dopaca, ni zyskuje. Mowa o podatku
VAT, mowa o cenie cukru, mowa o podatku za dwutlenek wgla, ktry znacznie przewysza
wszystkie otrzymane dotacje.
 Zastanawia mnie jeszcze jedno. Wedug danych rzdowych warto importu z Chin to
nieco ponad 7,5 miliarda dolarw, natomiast z Niemiec 38 miliardy euro. Czy zatem jeeli
kontener z Chin popynie do Niemiec, a stamtd dziki wewntrzwsplnotowemu przesuniciu
do Polski, to zalicza si go w statystykach jako import z Chin czy z Niemiec? Bo ja na
wikszoci urzdze widz napisy Made in China/Taiwan/USA/UK, ale w yciu jeszcze nie
widziaem naklejki Made in Germany.

Nie pisz tego, aby narzeka czy prawi moray politykom. Chc, aby zwrci uwag,
e jeeli czego nie da si rozwiza na poziomie krajowym, to czsto te same problemy mona
pokona dziaajc midzynarodowo.
 Bra przykad z premiera

W 2007 roku Jarosaw Kaczyski w do szczerym wywiadzie prasowym powiedzia, e

nie ma konta bankowego, a gdy jest mu takie potrzebne, korzysta z konta matki. Wiadomo ta
obiega cay wiat i staa si pierwszym newsem tysicy gazet i stacji telewizyjnych. Kiedy
zarwno Polacy, jak i mieszkacy reszty wiata miali si z premiera, warto si zastanowi, e
nie jest to takie gupie rozwizanie.

Jarosaw Kaczyski tumaczc si z takiej optymalizacji powiedzia, e nie chce

dopuci do sytuacji, w ktrej kto bez jego wiedzy i zgody przeleje jakie pienidze na jego
konto, a potem przeczyta o tym w gazetach. Ten czowiek wie, co mwi w wysokiej polityce
przeciwnicy tylko czyhaj na moliwo zdyskredytowania oponenta. Skoro on uywa takich
zabezpiecze, to przedsibiorcy te powinni.

Oczywicie funkcjonowanie w dzisiejszym wiecie bez konta bankowego nie jest

moliwe. Jednak w miar moliwoci powinnimy do maksimum ograniczy posugiwanie si
tym wynalazkiem. Moe nie z tego samego powodu, o ktrym mwi premier Kaczyski, ale
dlatego, e transakcje bankowe nie s anonimowe i nigdy nie wiadomo, jakiego przestpstwa
si wanie dopucilimy. Ja, podobnie jak premier, konta bankowego nie uywam i jest mi
z tym cakiem dobrze. Zamiast kart, pac zawsze gotwk, a zamiast przeleww bankowych
uywam bitcoinw.

Moi znajomi prowadz cakiem spor firm na pomorzu. Zajmuj si importem z Chin.
Zanim jednak zostali maestwem, prowadzili dwie osobne firmy, czyli dwie odrbne
dziaalnoci gospodarcze. Gdy jednemu brakowao pienidzy na opacenie faktury, regulowali
naleno z konta tego drugiego i na odwrt. Traktowali te dwa konta bankowe jako
wspwasno, ktr de facto tworzyli jako zwizek kobiety z mczyzn, cho nie w formie
zalegalizowanego maestwa.

Niestety, przyszed czas kontroli. To, co uwaali za normaln rzecz, czyli poyczenie
pienidzy najbliszej osobie, okazao si nielegalne. W Polsce obowizuje wszak podatek od
darowizn, ale te od poyczek. Od wszystkich przekazywanych sobie pienidzy urzd
skarbowy zada zatem karnych stawek podatkowych z karnymi odsetkami; w sumie
kilkadziesit tysicy zotych.
 Wyjciem z sytuacji okazay si weksle. Jest to instytucja w Polsce niedoceniana i mao
kto rozumie jej konstrukcj. Jeeli przeka osobie niespokrewnionej darowizn o duej
wartoci, to musz od niej zapaci podatek. Jeeli jednak sprzedam jej weksel, to adnego
podatku nikt z nas nie zapaci. Na szczcie znajomi byli nie w ciemi bici i gdy tylko podczas
kontroli urzdnik zapyta, co to za przelewy, nie tumaczyli si, tylko jasno i twardo
odpowiedzieli, e to nie jest w zakresie kontroli i odmwili odpowiedzi. Kolejna kontrola
rozpocza si po kilku czy kilkunastu dniach, a w tym czasie udao im si skontaktowa ze
specjalist w temacie. Mimo sporych kopotw, wybronili si tumaczc, e byy to patnoci
za weksle. Przygotowali te odpowiednie protokoy zniszczenia weksli. Szkoda tylko, e
w tytuach patnoci od razu nie podali, e jest to zapata za weksle pozwolioby im to unikn
problemw.

Tendencja wiatowa idzie w kierunku wyparcia gotwki z obrotu gospodarczego. Kraje

caego wiata d do tego, aby wszelkie transakcje odbyway si drog elektroniczn, a wic
rejestrowan tak, by pastwo dokadnie wiedziao, na co obywatel wyda pienidze.
W Sowenii jest to posunite do tego stopnia, e kasy fiskalne s sprzgnite on-line z urzdem
skarbowym, a w Norwegii nie mona bez zgoszenia do skarbwki przeprowadzi transakcji
gotwkowej na kwot wiksz ni 800 euro. Jeden z moich kolegw spdzi z tego powodu p
nocy na posterunku gdy zatrzymano go do wyjanienia, na co wyda tak duo gotwki za
jednym razem. Technologia pozwala jednak rozwiza kady problem i bitcoiny ze swoj
anonimowoci wydaj si wietnym wyjciem.
 Prawdziwe historie prowadzce do bankructwa

W tej ksice opisaem to, co miaem do przekazania. Tekst przed publikacj przesaem
do przyjaci, a ci wskazali mi pewne braki, ktre uzupeniem. Komentowali te, e dobrym
pomysem bdzie opisanie przypadkw prawdziwych bankructw.

Ksika ta, cho dyktowana czystym dowiadczeniem, opisuje mechanizmy, a nie drog
do upadku i histori bankructwa pocztkujcych przedsibiorcw. Za rad przyjaci
postanowiem wic opisa kilka takich historii.

Cz z nich napisali sami przedsibiorcy, cz streciem wasnymi sowami. W kilku

sprawach, aby zachowa anonimowo bohaterw, zmieniem ich imiona i nazwiska lub
miejsce pochodzenia. Wszystkie jednak s w 100% prawdziwe i mam nadziej, e z kolejnych
perspektyw uka Ci opisywany w tej publikacji bdny sposb mylenia o biznesie. Wikszo
z osb, ktre zechciay podzieli si swoimi dowiadczeniami, przeprowadzia si do UK, gdzie
bd rozpoczyna proces upadoci.
 Marcin Balawejder

Marcin zaoy sklep internetowy Ulubiony.pl. Byo to w kwietniu 2006 roku, a sprzeda
rozpocza si w listopadzie 2006. W kolejnym roku obroty wzrastay, ale w 2008 Marcin
zgosi upado.

Przez dwa lata dziaalnoci sklep obsuy 33 tysice klientw, a wic rednio
50 dziennie. Jak na tak mody sklep internetowy, by to ekstremalnie dobry wynik. Pod koniec
dziaalnoci firma obsugiwaa dwa tysice zamwie miesicznie. W 2007 roku miaa
7,2 miliona zotych obrotu, a w 2008, tylko do lipca, 6,9 miliona. Zapowiada si wielki sukces,
jednak jak mwi przysowie, co szybko ronie, rwnie szybko spadnie.

Sukces przers oczekiwania firmy. Pierwszym tego znakiem byo wycofanie moliwoci
patnoci za pobraniem. Od firm kurierskich pienidze szy siedem dni, a pierwszy miesic
dziaalnoci zaowocowa obrotem na ponad 250 tysicy zotych. Oznaczao to, e aby utrzyma
pobrania, kurierzy przetrzymywaliby stale 70 tysicy zotych, ale chopaki nie mogli pozwoli
na zamroenie takich pienidzy.

Pocztkujcy przedsibiorcy mylnie zaoyli, e bd konkurowa cenami. Ich mara

wynosia zaledwie 1,9%. Oznaczao to, e z kadego miliona obrotu zostawao im zaledwie
19 tysicy na opacenie kosztw. Gdy ich obroty pod koniec dziaalnoci wynosiy 1,2 miliona
zotych, koszty lokalu, pracownikw i inne przekraczay ju 50 tysicy. Przez blisko dwa lata
z kadym miesicem dokadali wic do interesu.

Pienidze na dokadanie do biznesu pochodziy od dostawcw, gdy sklep dziaa na

zasadzie kredytu kupieckiego. Pocztkowo pacili faktury po 7 dniach, pniej po 10, 15, 40
a nawet 50. W kocu jeden z pitnastu dostawcw zdenerwowa si, zaprzesta wsppracy
i zada spaty wierzytelnoci. Zanim chopaki usunli z oferty towary oferowane tylko przez
tego dostawc, klienci zdyli zoy kilkaset zamwie. Niestety, tych zamwie sklep nie
by w stanie zrealizowa, w internecie pojawiy si wic bardzo negatywne opinie na ich temat.

Nie do, e brakowao pienidzy a ilo zamwie rosa, kadego dnia zaczo
przychodzi po 200 dodatkowych e-maili i 50 telefonw. Codziennie do firmy przychodzio te
okoo 20 osb, chccych dowiedzie si, co dzieje si z ich opnionymi zamwieniami. Majc
ograniczone zasoby ludzkie, firma zostaa sparaliowana, a brak wdroonych procedur tylko
potgowa chaos.

Jako e najwikszym atutem sklepu bya cena, najwicej zamwie spywao za

porednictwem porwnywarek cenowych. Niestety, bardzo negatywne komentarze
o przeduajcych si lub anulowanych zamwieniach hurtowo docieray do przegldarek;
w efekcie jeden z najwikszych serwisw tego typu po tygodniu usun ich ofert.
Doprowadzio to do spadku obrotw o 60%.

Tak drastyczny spadek spowodowa brak dopywu kapitau od klientw i brak

moliwoci spaty faktur. Kolejni dystrybutorzy zaczli si wycofywa i da zwrotu
pienidzy. Marcin prbowa ratowa firm szukajc wsparcia w venture capital. W dwa
tygodnie znalaz dwch zainteresowanych inwestorw, ktrzy poprosili o bilans. Niestety,
okazao si, e firma nie ma bilansu, bo ksigowo jest opniona o kilka miesicy tam
rwnie panowa baagan. Nie majc innego wyjcia, Marcin musia ogosi upado. Na
szczcie prowadzi dziaalno w postaci spki z o.o., dug wic nie przeszed na niego jako
czonka zarzdu. Rwnie na szczcie prokuratura umorzya ledztwo, gdy nie dopatrzya si
znamion dziaania na niekorzy spki.
 Marcin Osman

Wiele si syszy o tym, e przedsibiorca powinien by niepokorny, poniewa wanie to

daje mu wiar i si do przezwyciania trudnoci i skuteczniejszego wdraania swoich
pomysw w ycie.

Prowadzc moj poprzedni firm, opisabym siebie tak: mody, ambity, przedsibiorczy,
entuzjastyczny, peen pasji, odwany, podejmujcy ryzyko, niezniszczalny, peen optymizmu,
niedowiadczony. Jednak gdybym mia opisa siebie teraz, powysza lista wygldaaby troch
inaczej. Podejmujcy ryzyko zamienioby si w realizujcy przemylane i sprawdzone
koncepcje. Niezniszczalny na wiadomy swoich saboci. Peen optymizmu
przeksztaciby si w optymista, ktry rwnie zna czarne scenariusze. I tak dalej.

Zwr, prosz, szczegln uwag, i z listy znikna niezniszczalno, a jej miejsce

zastpia wiadomo. Podkrelam to celowo, bo jeli miaby zapamita tylko jedn rzecz
z powyszej listy, to niech bdzie to wanie to.

Wydawa by si mogo, i tak nieznaczna rnica nie bdzie powodowaa kluczowych

zmian; a jednak jest inaczej. Gdybym zabawi si w gdybanie i przeanalizowa, dlaczego nie
prowadz ju mojej poprzedniej firmy, doszedbym do nastpujcych wnioskw:

1.Wszystkie ustalenia trzeba spisywa.

2.Zwalnianie pracownikw powinno nastpowa byskawicznie, a nie po jednym, dwch,

trzech, czterech czy dziesiciu ostrzeeniach.

3.Trzeba oddzieli swj majtek prywatny od firmowego.

4.Zwikszenie kosztw o 3-5% w skali miesica wymaga przynajmniej tygodnia

zastanawiania, aby upewni si, i jest to naprawd konieczne.

5.Kady koszt, ktry nie przyczynia si bezporednio do poprawy zyskownoci firmy,

jest kosztem zbdnym i naley go jak najszybciej wyci.

6.Zamknicie firmy i bankructwo (spowodowane rzeczami, sytuacjami czy osobami,

ktrych dzisiaj jeszcze nawet nie znamy) s absolutnie realne i trzeba si na nie przygotowa
rwnie dobrze, jak na osignicie sukcesu.

7.Ludzie, ktrych znamy dzisiaj i traktujemy jak przyjaci, ju jutro mog okaza si
naszymi najwikszymi wrogami, nawet jeli dzisiaj brzmi to dla nas jak najwiksza herezja.

8.Najwaniejszy jest klient, caa reszta jest kwesti absolutnie drugorzdn!

Gdybym stosowa si do tych przemyle, prawdopodobnie dzi bybym baaardzo

bogatym czowiekiem. Ja jednak zlekcewayem powysze zasady, o ktrych pisze przecie
mnstwo bardziej dowiadczonych przedsibiorcw. Oznak tego, e mam do czynienia
z dojrzaym przedsibiorc, jest wanie umiejtno wykorzystywania swoich mocnych stron,
z jednoczesn wiadomoci tych sabych.

Ci bardziej dowiadczeni nie ekscytuj si tak mocno nowymi projektami, bo wiedz, e

im gbiej kopiesz, tym wicej zarwno szans, jak i zagroe. I nie ma to nic wsplnego z tym,
e nie podejmuj ryzykownych projektw. Im chodzi o to, aby bra udzia jedynie w tych
walkach, w ktrych po prostu mog wygra. Ci modsi duo szybciej podejmuj decyzj
o dziaaniu i atakuj przeciwnika, a przy tym bardzo czsto gin na polu walki. Moemy
powiedzie, i dziaa prawo statystki i w kocu komu si uda osign sukces. Zgoda; pytanie
tylko, czy bdziesz wrd tych, ktrym si udao, czy wrd tych, ktrzy polegli?

Wielokrotnie syszaem od osb, ktre poniosy porak w biznesie, e nigdy wicej nie
odwa si na prowadzenie firmy, bo jest to dla nich zbyt trudne, stresujce i tak dalej. Z jednej
strony to bardzo dua strata, bo dana osoba, zamiast wykorzysta swoje dowiadczenie
i przemylenia, tak aby na nich oprze fundamenty do realizowania kolejnych jeszcze lepszych
projektw, odpuszcza i w tym miejscu koczy swoj drog przedsibiorcy.

Ale jest i taka grupa przedsibiorcw, ktrzy podejmuj kolejne dziaania tak, jakby
niczego nie nauczyli si z poprzednich dowiadcze. W moim odczuciu to wanie jest
najwiksza pomyka i nieporozumienie.

Czsto dzieje si tak, gdy czowiek nie daje sobie czasu, aby na moment si zatrzyma
i przeanalizowa, co poszo nie tak. I aby jak mawia mj znajomy przedsibiorca napisa
na kartce na czerwono i przyklei nad biurkiem oraz nad lusterkiem w azience 10 lekcji, ktre
wynis, eby co dzie pamita o tym, o czym wczeniej nie wiedzia, a za co tak sono
zapaci.

Popenianie bdw jest w porzdku pod warunkiem, e dany bd popenia si tylko raz.
Popenienie tego samego bdu drugi, trzeci, czwarty czy dziesity raz jest oznak gupoty i nie
ma nic wsplnego z t jake wartociow strategi, ktr jest uczenie si na bdach. Na
koniec jeszcze kilka moich przemyle i rekomendacji.
 Dziaaj i nie zniechcaj si, jednak cay czas miej oczy wok gowy. Oczekuj
nieoczekiwanego. By moe ogldae film Sekret. Jego twrcy radz, aby skupia si tylko
na tym, czego chcesz, a nie na tym, czego nie chcesz. Ale to tak, jakby jecha drog patrzc
daleko w horyzont, nie zauwaajc dziur na drodze. Bd ostrony czytajc amerykaskie
poradniki w stylu Jak szybko osign wolno finansow i tym podobne. Zazwyczaj s one
kierowane do osb, ktre nie potrafi same myle i oczekuj, i kto inny rozwie ich wasne
problemy. Ucz si od tych, ktrzy odnieli sukces, ale pamitaj, e rwnie lekcje tych, ktrzy
zostali na dole, mog by bardzo wartociowe. Nie mam tu na myli zadawania si
z niedorajdami, ale z ludmi, ktrym po prostu si nie udao wej na szczyt, ktry Ty chcesz
zdoby. By moe dowiesz si od nich, co byo przyczyn ich poraki, i uyjesz tej wiedzy do
tego, aby Tobie si udao. Caa sztuka to odpowiednio si do tej wyprawy przygotowa.
 Piotr Kawiak

Do 16. roku ycia nie miaem na swoje ycie najmniejszego nawet planu absolutnie nie
wiedziaem, co chc robi. Na szczcie kolega podesa mi ksik Efekt motyla i zaczem
naogowo jedzi na konferencje Myle Jak Milionerzy. Tylko w jedne wakacje
przejechaem za Kamilem pocigami prawie 20 tysicy kilometrw; chciaem nawet napisa
ksik jak najlepiej jedzi pocigami. W midzyczasie pojawi si pomys otworzenia firmy
organizujcej paintball, a cudownym zrzdzeniem losu Kamil pozna mnie z wacicielem
takiej firmy, ktry jeszcze cudowniejszym zrzdzeniem losu przywiz mi siedem uywanych
zestaww do paintballa. Za darmo.

W cigu trzech lat rozwinem firm do cakiem sporych rozmiarw: z obsugiwania grup
siedmiu gimnazjalistw awansowaem na 60- i 80-osobowe grupy pracownikw firm, ktrym
zapewniaem te dodatkowe atrakcje. Dziaalno, pocztkowo zarejestrowana
w Akademickim Inkubatorze Przedsibiorczoci, wyewoluowaa w jednoosobow dziaalno
gospodarcz. Dodatkowo organizowaem bitwy paintballowe na 50-100 osb dla mionikw
tego sportu; byy wozy bojowe, pirotechnika itp. Wielu mi zazdrocio, a w moim miecie
byem znany jako ten od paintballa. Ale brakowao mi stabilizacji, denerwowaa mnie te
zaleno od pogody; nie chciaem te cae ycie ugania si za ludmi po lesie praca bya
ciekawa, ale po piciu latach i kilku tysicach klientw czuem, e nie posuwam si do przodu.
Postanowiem wkroczy w XXI wiek i zaoferowa moim klientom moliwo zagrania
w paintball laserowy w specjalnie do tego przygotowanym lokalu, gdzie mona gra przez
25 godzin na dob i 8 dni w tygodniu.

Wizao si to z wejciem na o wiele wyszy puap prowadzenia dziaalnoci musiaem

wzi szeciocyfrowy kredyt pod zastaw mieszkania dziadkw, dodatkowo co miesic
opacaem czynsz i pracownic. Take arena (miejsce gry) bya wyzwaniem samym w sobie
to pomieszczenie o powierzchni 300 m2, w ktrym z dziesiciu ton drewna zbudowaem niemal
wasnorcznie labirynt z prawdziwego zdarzenia. Miaem nawet swojego trabanta
z dymiarkami w miejscu silnika. W szczytowym okresie swojej dziaalnoci, tj. w wieku 22 lat,
miaem te 16 tysicy zotych kosztw staych miesicznie.

I wtedy zaczy si schody powoli docierao do mnie, e w naszym spoeczestwie nie

ma mody na wsplne aktywne spdzanie wolnego czasu. Wikszo osb z mojej grupy
docelowej na majwk zamiast na paintball, quady czy off-road woli wybra si na kilka
dni nad jezioro i pniej przez tydzie opowiada, ile to wdki nie wypili.

Obniki cen, agresywne akcje reklamowe, modelki roznoszce ulotki z pistoletami

i duuuym dekoltem albo billboardy, ktre byy tak niestandardowe, e zostaem nawet
poproszony przez miasto o cigniecie niektrych z nich, reklamy w radiu i w gazetach oraz na
torbach na pieczywo, dziesitki tysicy ulotek, oklejane samochody czy systemy rabatowe
nic nie dawao rezultatw.

Absolutnie nie pasowao mi to do 100% zadowolenia moich klientw, z ktrych kady,

kto wszed, zakochiwa si w tym sporcie. Dostawaem mas umiechw, podzikowa, miych
sw, ale nie przekadao si to na zyski z miesica na miesic dokadaem do interesu coraz
wicej. A w kocu pkem finansowo i nie daem rady po 12 miesicach zamknem lokal
i rozpoczem demonta mojej areny ze szklankami w oczach. W midzyczasie moje ycie
prywatne rwnie ulego rewolucji i w wieku 23 lat zostaem sam z szeciocyfrowymi dugami.
Wiedziaem, e w tym miecie, a nawet kraju nie ma ju dla mnie miejsca, zwaszcza, jeeli
mam si odku.

Postanowiem wyemigrowa i 10 miesicy pniej zamieszkaem w Berlinie (bez

znajomoci jzyka). Dzi prowadz tu swoje biznesy, zaczynam ycie od nowa. Mimo setek
trudnoci, na ktre natrafiem, setek popenionych bdw i naprawd cikich momentw
(czasami podchodzcych chyba tylko pod depresj), cigle pr do przodu.

Czy gdybym mia moliwo zrobibym co inaczej? Nigdy! Wiedza, jak zdobyem
podczas zamykania dziaalnoci, bankrutowania i negocjowania z wierzycielami, jest bezcenna
i korzystam z niej cay czas. Wiem te, e nie bybym tu, gdzie jestem teraz, gdyby nie to, co
udao mi si przej.
 Krystian Wojsaw

Drog w kierunku zarabiania pienidzy podobnie jak wikszo ludzi rozpoczem od

pracy na etat. Zatrudniem si w brany bankowej, w ktrej cznie przepracowaem trzy lata,
otrzymujc mieszne pienidze. Koszty dojazdu do pracy pochaniay 2/5 mojego
wynagrodzenia, a dojedaem wasnym samochodem na gaz. Innego transportu nie byo, gdy
mieszkam w maej miejscowoci, z ktrej akurat komunikacja miejska w tym kierunku nie
kursowaa.

Pocztkowo mylaem, e z biegiem lat, wraz z moim rozwojem i dowiadczeniem,

zarobki bd systematycznie wzrastay. Jednak po wielu rozmowach z duo starszymi ode mnie
znajomymi z pracy, zostaem sprowadzony na ziemi. Okazao si, i osoba
z dwudziestoletnim staem pracy, duym dowiadczeniem, jak rwnie bardzo dobrymi
wynikami zarabia tyle samo, co ja.

Od tego momentu za wszelk cen prbowaem co zmieni w swoim yciu, aby

poprawi byt. Nadmieniam, i posiadaem ju wtedy rodzin dwie creczki i on ktrej
chciaem zapewni godne warunki ycia.

Pewnego razu ze strony jednej z polskich firm pada propozycja wyjazdu do pracy za
granic w charakterze pracownika fizycznego. Po krtkim zastanowieniu skorzystaem z okazji
i po dwutygodniowym przyuczeniu si do zawodu, zaczem prac w innym kraju. Pracowaem
w brany energetycznej, przy produkcji kotw dla elektrowni, elektrociepowni i spalar
mieci.

Moje zarobki ksztatoway si wtedy na poziomie szeciokrotnie, a po pewnym czasie

dziesiciokrotnie wikszym, w stosunku do tych uzyskiwanych w Polsce. Po kilku miesicach
otrzymaem od polskiego prezesa, ktry delegowa mnie do pracy za granic, propozycj
przejcia na samozatrudnienie.

Odkd tylko pamitam, chciaem prowadzi wasn firm (myl, e byo to ju od

ukoczenia szkoy podstawowej). W zwizku z tym, e wanie nadarzya si ku temu okazja,
zaoyem dziaalno gospodarcz bez chwili zastanowienia.

Od tego momentu otrzymywaem coraz wicej zlece, do wykonania ktrych

potrzebowaem zatrudni pierwszych pracownikw. W okresie najwikszego zapotrzebowania
korzystaem z dodatkowych rk pracy, zatrudniajc osiem osb. W ten sposb dziaaem poza
krajem przez okoo dwch lat. Po tym okresie swoje usugi wiadczyem ju tylko w Polsce,
jednak dla cakiem innej firmy ni ta, ktra mnie pierwotnie delegowaa za granic.

W midzyczasie dowiedziaem si zupenie przypadkowo z radia o najmodszym

polskim milionerze mieszkajcym niedaleko mnie. Mowa oczywicie o Kamilu Cebulskim.
Zainteresowaem si jego osob, histori dziaalnoci oraz sam uczelni ASBIRO.
W niedugim czasie wyldowaem na Kursie Podstawowym. Zdobyem tutaj wiele cennych
informacji na rne tematy. Poznaem wielu wykadowcw i studentw. To dziki ASBIRO
zaczem czyta ksiki i poznawa ich warto, czego wczeniej zupenie nie robiem.

Mniej wicej w tym samym czasie dowiedziaem si o moliwoci duego zarobku dziki
udzielaniu prywatnych poyczek innym ludziom za porednictwem portali internetowych typu
social lending. Pomylaem, i to moe by wietny pomys i zaczem prnie dziaa.
Udzielaem poyczek na krtkie okresy (7-30 dni) w kwotach rzdu 50-200 zotych. cznie
zaangaowaem na ten cel okoo 17 tysicy zotych ze swoich prywatnych pienidzy,
dokonujc przez rok obrotu na okoo 100 tysicy.

Tak kolorowo jednak nie byo, gdy nie wszyscy poyczkobiorcy spacali terminowo.
Oficjalnego zysku na tych poyczkach, podlegajcego opodatkowaniu, miaem przez rok moe
tysic zotych, jednak tak naprawd cay czas byem pod kresk. Podatek dochodowy
oczywicie w caoci zapaciem.

Pewnego dnia zostaem skontrolowany przez Urzd Skarbowy w zakresie prawidowego

wywizywania si z pacenia zryczatowanego podatku od dziaalnoci oraz podatku
dochodowego od osb fizycznych. Podatek, jaki opacaem z dziaalnoci gospodarczej, by
liczony na zasadach ryczatu w wysokoci 8,5% przychodu, natomiast przychd z odsetek od
udzielanych poyczek (tzw. podatek Belki) w wysokoci 19%.

Oczywicie organom kontrolujcym nie spodoba si taki sposb rozliczania si przeze

mnie, wiec otrzymaem w protokole z kontroli kilka zarzutw, midzy innymi taki, i
czynnoci zwizane z udzielaniem poyczek stanowi dziaalno gospodarcz.

Wobec powyszego, otrzymujc pierwszy przychd z tytuu odsetek od udzielonej

poyczki, straciem prawo rozliczania si z dziaalnoci gospodarczej na zasadach ryczatu
i powinienem opaca podatek na zasadach oglnych, czyli w moim przypadku 32%, o czym
oczywicie wczeniej nie miaem pojcia. Po kontroli staem si bankrutem, gdy kwota za dwa
lata wstecz do zapacenia bya dla mnie astronomicznie wysoka. Dla porwnania wynosia ona
mniej wicej tyle samo, ile cznie zapaciem przez dwa lata podatku dochodowego oraz VAT-
u.

Po kontroli, ale jeszcze przed rozpoczciem postpowania podatkowego gdy nie

miaem zamiaru skada dobrowolnie korekty zeznania za ten okres zaczem zabezpiecza
swj majtek, czyli jak najszybciej si go pozbywa. Oczyciem wszystkie swoje konta
z pienidzy, jakie posiadaem. Obecnie razem z on nie dysponujemy adnym majtkiem,
poniewa nie ustanowilimy w por midzy sob rozdzielnoci majtkowej. Gdybymy j
mieli, przynajmniej jedno z nas byoby czyste, wolne od jakiegokolwiek zaduenia.
O intercyzie mylaem ju jaki czas, temat pojawia si zwaszcza na zjazdach ASBIRO,
jednak nigdy nie byo czasu, aby t spraw zaatwi. Nie spodziewaem si rwnie, e mnie
paccego regularnie cakiem spore podatki, niedziaajcego na granicy prawa jeli chodzi
o optymalizacj podatkow moe spotka taka kara.

W moim przypadku problem polega jednak na czym innym, a mianowicie na

nieznajomoci polskiego prawa. Ju w toku kontroli urzdnicy uwiadamiali mnie, i przepisy
s oglnodostpne na przykad w internecie i kady moe si z nimi zapozna. Tylko kto by za
tym wszystkim nady? Przecie tego jest masa, a co jaki czas pojawiaj si jeszcze
nowelizacje. Nie wiadomo dokadnie, z ktrego paragrafu skorzysta w danej sytuacji, ktry
podporzdkowa do siebie, jak w ogle zrozumie ten zawiy jzyk administracyjny. Zwyky,
szary obywatel nie jest w stanie tego ogarn.

Pragn przestrzec wszystkich, aby przed zaoeniem jakiegokolwiek biznesu poznali

dokadnie przepisy prawa, ktre mog mie w przyszoci na niego wpyw w myl zasady
oczekuj nieoczekiwanego. Oczywicie kolejn spraw jest zawarcie intercyzy ze swoim
wspmaonkiem, tak aby w przypadku powinicia si nogi przez ktre z Was, przynajmniej
jedno byo wolne od egzekucji dugu. W miar moliwoci naley wystrzega si prowadzenia
biznesu w formie osoby fizycznej prowadzcej dziaalno gospodarcz.

Uwaajcie na poyczki spoecznociowe. Ci, ktrzy poyczaj od Was nawet

symboliczne kwoty rzdu 50-200 zotych choby na krtki czas (tak zwane chwilwki),
powinni uda si do swojego urzdu skarbowego, zgosi na odpowiednim druku fakt
otrzymania poyczki i zapaci podatek od czynnoci cywilnoprawnej (PCC) w wysokoci 2%.
Z kolei osoby, ktre udzielaj poyczek i robi to za czsto, musz uwaa, bo w razie kontroli
po kilku latach moe si okaza, e prowadzili dziaalno gospodarcz i powinni si rozlicza
z urzdem tak jak przedsibiorcy, a nie jak osoby pacce podatek od odsetek kapitaowych.
O ZUS-ie tutaj te nie omieszkam wspomnie.
 Porusz jeszcze jedn spraw, a mianowicie uwaajcie na to, komu i za co przelewacie
pienidze ze swoich prywatnych rachunkw bankowych. Ja osobicie, kiedy akurat
potrzebowaem gotwki w domu, a nie miaem okazji jecha do banku, robiem przelewy
rodzicom, ktrzy mi te pienidze wycigali ze swojego konta i oddawali w tym samym dniu.
Ale nawet takie operacje nie umkny oczom kontrolujcych po analizie historii mojego
rachunku i zostay uznane za poyczki. Rodzice musieli w zwizku z tym zapaci podatek
wraz z odsetkami. Na szczcie byo to tylko 2%, cho byli straszeni podatkiem sankcyjnym
w wysokoci 20%, jeli nie zo w odpowiednim czasie waciwych zezna.

Na zakoczenie wspomn, i jestem wanie na etapie skadania skargi do

Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego na decyzj Dyrektora Izby Skarbowej. Posunem
si do takiego kroku po rozmowie z kilkoma ekspertami, twierdzcymi e s szanse na
podwaenie decyzji organw kontrolnych. Bd walczy do samego koca, aby nie zapaci ani
zotwki do Skarbu Pastwa. Dopiero w sytuacji, kiedy wszystkie moliwoci w Polsce zostan
wyczerpane, rozwaam wyjazd do Anglii w celu ogoszenia upadoci konsumenckiej.

Chciabym y z czystym kontem, zacz wszystko od nowa. Jednak na razie jestem

zmuszony kombinowa, aby zarabia jak najmniej, w celu uniknicia zajcia mojego dochodu
przez komornika. Urzdnikom nie wystarczao to, e rocznie otrzymywali ode mnie
kilkadziesit tysicy podatku dochodowego i VAT-u, ale chcieli sign po wicej.

Teraz jednak nie otrzymuj ode mnie ani zotwki, gdy moje zarobki roczne mieszcz
si w progu wolnym od podatku, wynoszcym w Polsce mieszn kwot nieco ponad trzy
tysice zotych. W tej sytuacji ZUS rwnie nie ma ze mnie wikszego poytku. Tyle zdoali
zdziaa bezduszni urzdnicy. Uwaam, e poprzez takie ich postpowanie w stosunku do
polskich obywateli, Polska jako kraj chyli si ku upadkowi i czeka j totalna zagada. Natomiast
sowa Mazurka Dbrowskiego Jeszcze Polska nie zgina przestaj mie jakiekolwiek
znaczenie.
 Robert Janeczek

Robert by policjantem antyterroryst. Na emeryturze postanowi zajc si biznesem.

Mieszka na wsi i od lat interesowa si rolnictwem oraz chemi. Gdy pod naciskiem Unii
Europejskiej Polska zobowizaa si dodawa do paliwa biokomponenty, wszystkie rafinerie
w Polsce zaczy szuka dostawcw oleju rzepakowego. Kontraktoway wszystko na pniu.
Robert zainteresowa si tym rynkiem. Dwa lata pniej zbankrutowa, sprowadzi
komornikw na rodzinny majtek i wpad w alkoholizm.

Pierwszy kontrakt na dostaw kilkuset ton oleju rzepakowego podpisa z Rafineri

Trzebinia. Wywiza si z umowy wzorowo, tote rafineria dawaa mu kolejne zlecenia.
Przedsibiorca wszystkie pienidze zainwestowa w zbudowanie profesjonalnej toczni oleju
w budynku przerobionym ze stodoy. Dziki temu mg zarabia nie tylko na handlu olejem,
ale rwnie na jego wytwarzaniu. Po kilku miesicach uruchomi produkcj i cigle zwiksza
przerb we wasnej fabryce.

Jedna bdna decyzja urzdnika skarbowego doprowadzia jego i jego firm do ruiny.
Stawka VAT, jak stosowa, wynosia 7%. Ale aby mie pewno, e wszystko jest ok, Robert
wystpi do Urzdu Skarbowego o interpretacj przepisw dotyczcych VAT. Zapyta, jak
stawk VAT powinien opodatkowywa swoje produkty. Urzdniczka z Urzdu Skarbowego
w Czstochowie napisaa w interpretacji, e w jego przypadku powinien stosowa stawk 22%.
Interpretacja ta spowodowaa, e Robert musia odda do US 15% swoich obrotw, czyli
rnic w podatku midzy 7% a 22%.

Ale to nie byo dla przedsibiorcy problemem. Robert natychmiast sporzdzi faktury
korygujce do tych, ktre wystawi Rafinerii Trzebinia w cigu ostatnich kilku lat i czeka na
pienidze. Dla Rafinerii wyrwnanie rnicy rwnie nie stanowio problemu, poniewa
pienidze, ktre miaaby przela Robertowi, po prostu pomniejszyyby kwot VAT, nalen do
odprowadzenia do Skarbu Pastwa. Rnica polegaa wycznie na tym, czy owe kilka
milionw zotych ma odprowadzi Janeczek, czy Rafineria.

Problem lea gdzie indziej: skarbwka zadaa, aby Roberta pienidze te zapaci
w cigu trzech tygodni, podczas gdy jego umowa z Rafineri Trzebinia zawieraa 90-, 180-
a w czci nawet 270-dniowe terminy patnoci. Robert wpaci wic to, co mia, i napisa do
Urzdu Skarbowego z prob o prolongat terminu. Ten si nie zgodzi. Zamiast tego
zablokowa Robertowi konta i doprowadzi go do ruiny. Po miesicu Izba Skarbowa
uniewania decyzj Urzdu Skarbowego i sama z siebie zawiadomia Roberta o bdzie
podlegej jej placwki, potwierdzajc, e pierwotnie pacona przez niego stawka VAT, czyli
7%, bya prawidowa.

Urzd Skarbowy po kilku kolejnych miesicach zwolni konta Roberta Janeczka.

Niestety, byo ju za pno. Widzc zajcia skarbowe na koncie bankowym, Raiffeisen Bank
wypowiedzia jego firmie kredyty obrotowe. Robert nie mia czym zapaci za dostawy
rzepaku, nie mg te wic realizowa kilkuletniego kontraktu z Rafineri, opiewajcego na
kwot ponad 300 milionw zotych. Rafineria, rozumiejc problemy przedsibiorcy,
zrezygnowaa z nakadania kar umownych.

Dzisiaj firma Roberta nie istnieje. On sam dorabia pracujc na budowach i walczy
z komornikami, aby ci nie zabrali mu domu rodzinnego. Sdzi si te ze Skarbem Pastwa
o grube miliony zotych.
 Alina Kdzierska

Alina Kdzierska pochodzi z Wrocawia. Prowadzia tam sklep spoywczy, w ktrym

zatrudniaa dwie osoby. Szo jej cakiem dobrze, dlatego otworzya drugi sklep. Nie taki udany
jak pierwszy, ale rwnie bya z niego zadowolona. M dobrze zarabia jako kierowca TIR-a.
Po 6 latach dziaalnoci Alina postanowili kupi dom; mieli 120 tysicy wasnych pienidzy
i wzili 380 tysicy kredytu. Dwa lata pniej nie tylko nie mieli ju domu, ale rwnie ich
maestwo si rozpado.

Gdy interesy id dobrze, w pocztkujcym przedsibiorcy w naturalny sposb narasta

ch rozwoju. Otwieranie kolejnych biznesw to dobre rozwizanie, jednak duym bdem jest
nierozdzielenie tego, co ju dziaa, od tego, co dopiero tworzymy. Kada nowa inwestycja
stanowi ryzyko i nawet najczarniejszy scenariusz nowego przedsiwzicia nie powinien le
odbi si na tym, co robilimy dotychczas. Dlatego na potrzeby nowych projektw zakada si
kolejne spki z o.o. Alina tego nie wiedziaa i postanowia na tej samej dziaalnoci
gospodarczej otworzy rwnie solarium.

Wzia w leasing zka, wyremontowaa wynajty lokal, a jednoczenie wykaczaa

dom. Zaczo brakowa pienidzy. Do tego w tym najtrudniejszym okresie m zama nog
i z jego cakiem dobrej pensji, teraz zostaa tylko skromna podstawa bez prowizji. Alina
zidentyfikowaa problemy finansowe jako przejciowe. Wzia dwa kredyty, aby dokoczy
dom i aby mc spaca raty leasingu dopki m nie wrci do pracy.

Solarium nie szo tak dobrze, tak powinno, dlatego kobieta po kilku miesicach je
zamkna. Udao jej si odda leasingowane ka znajomym, ktrzy otworzyli solarium
w innej czci miasta. Niestety, inwestycja w lokal, jego remont i dokoczenie domu
spowodoway wydanie wszystkich oszczdnoci, jak rwnie wykorzystanie caej zdolnoci
kredytowej.

Niespodziewanie rata kredytu za dom wzrosa, poniewa kurs franka szwajcarskiego

z dotychczasowych 2,3 zotego poszybowa na trzy zote. A rata kredytu z czterech tysicy
zotych na 5300. Maestwo nie potrafio ju zwiza koca z kocem. Alina przestaa paci
ZUS i VAT. Jej m wznowi prac, jednak kolejne banki i urzdy zaczy upomina si
o swoje i zgasza sprawy do komornika. W kocu Alina postanowia sprzeda dom, ale
uzyskaa cen o 60 tysicy zotych mniejsz; dodatkow strat byo 40 tysicy woonych
w remont.

Przez cay ten trudny okres midzy maonkami panowaa nerwowa atmosfera i coraz
czciej dochodzio do ktni. Trzy miesice po sprzeday domu Alina rozstaa si z mem,
a po kolejnych trzech wzili rozwd. Alina zostaa ze zobowizaniami wobec ZUS-u i US-u,
a take dwoma niespaconymi kredytami, czyli z cznym dugiem 54 tysicy zotych. Kobieta
zamkna jeden ze sklepw i zostaa z jedn tylko pracownic w drugim sklepie, ktry lepiej
prosperowa.

ycie napisao Alinie scenariusz, wedug ktrego w 2010 roku miaa szczliw rodzin
i cakiem dobre zarobki. Tak dobre, e uznaa, i bez problemu jest w stanie poradzi sobie
z wziciem kredytu na dom. W 2012 roku bya ju po rozwodzie i z kilkudziesicioma
tysicami zotych dugw. Dzisiaj rozumie, e mieszkanie w 3-pokojowym mieszkaniu
w bloku ze 120 tysicami na koncie i cakiem dobrymi zarobkami jest lepsze ni mieszkanie
w domu na kredyt, utrzymywanie stanu konta zawsze w okolicach zera i pilnowanie, aby kada
zotwka bya zainwestowana. Prowadzc firm nie mona stosowa schematu mylenia ludzi
pracujcych na etacie. Prowadzc firm trzeba mie zapasy na cisze czasy czy sytuacje
losowe, takie jak zamanie nogi przez ma i zwizany z tym brak kilku tysicy zotych jego
dochodu kadego miesica.
 Natalia Korys

Natalia Korys pracowaa w biurze szpitala powiatowego na Dolnym lsku. Niestety,

gdy miaa 36 lat, szpital zosta zlikwidowany, a ona sama wyldowaa ba bezrobociu. Zamiast
szuka pracy, postanowia zaoy swj wasny biznes. Dzisiaj wymienia pisma z komornikiem
i walczy o to, aby dalej moga mieszka w swoim mieszkaniu.

Moda przedsibiorczyni wzia dotacj z Urzdu Pracy na otwarcie biznesu i zaoya

may osiedlowy sklep oglnospoywczy. Pocztkowo wszystko szo genialnie, a nawet lepiej,
ni si spodziewaa.

W sklepie pracowaa Natalia oraz jej dwie crki. Ojciec pomaga weekendami, gdy
pracowa na etacie. Po siedmiu latach dziaania, m Natalii straci prac ze wzgldu na
naduywanie alkoholu. By to trudny okres w yciu rodziny, jednak mczyzna wzi si za
siebie i wyszed z naogu. Niestety, sklep sta si jedynym rdem utrzymania rodziny.
Z zyskw Natalia moga rwnie opaci studia swoim dwm crkom, co znaczy, e jak na
osiedlowy sklepik zarabia cakiem dobrze.

W 2010 roku na osiedlu uruchomiono jeden z sieciowych hipermarketw. Ludzie szybko

przestali kupowa w mniejszym sklepie mieli przecie hipermarket pod rk z wikszym
wyborem i niszymi cenami. Oczywistym byo, e firma Natalii bdzie zarabiaa coraz mniej.
We wrzeniu 2010 roku, zaledwie po kilku miesicach dziaania hipermarketu, Natalia
zamkna swj sklep.

Jak si okazao, sklep mimo, e przynosi zyski od samego pocztku finansowany by

za pomoc kredytu kupieckiego. Przez osiem lat funkcjonowania Natalii nie przyszo do gowy,
e najwaniejsz rzecz jest pozby si tego kredytu i paci faktury z gry. Sdzia, e to
normalne, aby paci po 30 czy 45 dniach. Zamiast oszczdza i odoy pienidze, by
w przyszoci mc spaci kredyt kupiecki, Natalia kupia nowy samochd i kilka razy
wyjechaa na zagraniczne wakacje. Teraz wie, e takich rzeczy si nie robi, jeli ma si dugi.

W chwili zamknicia firmy, gdy Natalia podliczya wszystkie zalege faktury, okazao
si, e musi odda 210 tysicy zotych. Sprzedaa wszystko, co ma w sklepie i sprzedaa auto,
a jedna z crek wzia nawet kredyt; jednak mimo to nie udao si zebra wystarczajcej kwoty.
Do spaty pozostao 60 tysicy i aby odzyska te pienidze, komornik postanowi zlicytowa
jej mieszkanie, warte okoo 400 tysicy. Tylko po to, aby zatrzyma nieruchomo, jedna
z crek wraz z mem i maym dzieckiem przeprowadzili si do tego mieszkania, gdy
procedury eksmisji w praktyce nie pozwalaj eksmitowa dzieci ma bruk.

Natalia z mem dzisiaj s na bezrobociu. Maj pod pidziesitk i nie mog znale
pracy. M pracuje dorywczo na budowach. W sezonie wyjedaj do Niemiec, gdzie zarabiaj
wolne od komornika pienidze, aby y; zim Natalia opiekuje si wnukami. Wstyd jej, e dua
cz dugw jest teraz spacana przez jej dorose dzieci. Tym bardziej, e jedna z crek czuje,
e traci ma z powodu tych dugw. No bo kto chciaby spaca dugi teciowej?...
 Iza Michalska

Iza Michalska majc 23 lata odziedziczya po ojcu firm budowlan zlokalizowan

w redniej wielkoci miecie pod Wrocawiem. Sama nie wie, jak to si stao ojciec zmar
i trzeba byo podj jakie decyzje; nieco z automatu zostaa wic szefem. Sdzia, e sobie
poradzi na studiach uczya si, jak zarzdza firm, widziaa jak ojciec pracuje, przez kilka
lat pracowaa rwnie w korporacji, gdzie moga podpatrywa jej funkcjonowanie. Niestety
jak si zapewne domylasz, skoro opisuj jej histori nie poradzia sobie w zarzdzaniu
interesem.

Na pocztku zarzdzanie wydawao si atwe, a wszystko byo poukadane: pracownicy

mieli adne kombinezony z logo firmy, a na wita Iza wysyaa podzikowania dla dostawcw
i klientw. Sielanka.

Kopoty zaczy si w 2008 roku, dwa lata po odziedziczeniu firmy. Gdy Iza dokoczya
zlecenia, ktre byy w portfelu firmy, zaczy si schody nie umiaa zdoby nowych klientw.
Obniya ceny, a w zasadzie jak sama powiedziaa zostaa do tego zmuszona. Pojawia si
bowiem konkurencja maych firm i ludzi pracujcych na czarno, ktrzy psuli rynek. Iza nie
wiedziaa, jak skutecznie pozyskiwa kontrahentw.

Po roku pojawiy si powane problemy z pynnoci. Gdy firma bya pod kresk, trzeba
byo zwolni dwoje ludzi oraz znale now, tasz siedzib. Zatrudniajc siedmioro ludzi, Iza
dalej cigna biznes, ale problemy z pozyskaniem zlece doprowadziy j do szeregu zych
decyzji; zgadzaa si nawet przyjmowa zlecenia za 70% ceny, a pozostae 30% przyjmowa
w ratach. Oczywicie pojawiay si problemy z patnociami: klienci obiecywali spaci
naleno w sze miesicy, ale zajmowao im to dwa lata. Teraz Iza wie, e nie naley
poycza pienidzy ludziom, ktrzy ich nie maj.

Przeterminowane kredyty kupieckie byy gwodziem do jej trumny w 2011 roku

postanowia zamkn firm. Wyprzedaa wszystko, spacia dostawcw, ale i tak zostay jej
dugi w ZUS i US na kwot 84 tysicy zotych. Dua cz z tego dugu to VAT, ktry musiaa
odda. Dzisiaj Iza pracuje na etacie w firmie spedycyjnej. Zarwno ZUS, jak i US rozoyy
zalegoci na raty, nie kierujc sprawy do komornika. Widocznie przedsibiorczyni trafia na
tych bardziej ludzkich ludzi w urzdzie.
 Historia Izy pokazuje, e istnienie firmy jest silnie skorelowane z osob jej waciciela.
Na dusz met nic nie bdzie dziaa bez czowieka, ktry jest twrc rozwiza. Gdy
wchodzi nowy waciciel, ukad nie jest ju taki, jak by: zwizek emocjonalny pracownikw
jest inny, zmienia si styl zarzdzania i techniki dziaania. Sytuacja jest trudna zwaszcza
wtedy, gdy mier waciciela przychodzi nagle i nie zdy on przekaza swojego know how.
Przejcie firmy po ojcu, gdy nie znamy zasad jej funkcjonowania, nie jest najlepszym
rozwizaniem. Warto si zastanowi, czy lepszym rozwizaniem nie byaby sprzeda takiej
firmy jednemu z najbliszych pracownikw ojca lub ktremu z konkurentw. Czyli ludziom,
ktrzy w danej brany dziaaj duej ni my.
 Mitch Nocula

Mitch Nocula, amerykaski may przedsibiorca polskiego pochodzenia, znajc nasze

rodowisko biznesowe postanowi przenie do Polski swj dzia projektowania i produkcji.
Jego firma Alucon wytwarzaa elementy metalowe. Mitch zatrudnia 10 pracownikw, ktrych
samodzielnie wyszkoli, aby produkowali zgodnie z amerykaskimi standardami jakoci.
Z czasem jednak postanowi zlikwidowa firm i wrci do USA w Polsce straci majtek
i mwi, e nie chce mie nic wicej do czynienia z tym krajem.

Do projektowania elementw metalowych Nocula uywa oprogramowania kupionego

w USA za 35 tysicy dolarw; licencja na ten program przewidywaa wykorzystanie go
rwnie poza granicami USA. Niestety, Marek W., ktry by dystrybutorem tego
oprogramowania w Polsce, uzna inaczej. Stwierdzi, e on jako dystrybutor mia
wyczno na sprzeda aplikacji w Polsce i skoro to nie on mu go sprzeda, Nocula musia
pracowa na oprogramowaniu nielegalnie. Zawiadomi wic prokuratur, ktra ruszya ca
biurokratyczn lawin.

Policja zrobia nalot na firm Noculi i zabraa z firmy komputery, na ktrych

zainstalowany by program. Produkcja stana, a Mitch z kadym dniem liczy straty, gdy nie
mg wywiza si ze zobowiza. Po kilku miesicach dochodzenia postawiono zarzuty
Graynie H., ktra w firmie penia funkcj prezesa zarzdu.

Mich by przekonany, e do wszystkiego doprowadzia firma EDS Unigraphics, ktra

sprzedaa mu w USA wadliw licencj na swoje wasne oprogramowanie. Podczas procesu
jednak wyszo na jaw, e firma ta nie ma adnych zastrzee ani wobec niego, ani wobec
licencji.

Kolejnym zaskoczeniem byo, e w sdzie Marek W., ktry donis do prokuratury,

zeznawa na korzy Noculi. Zezna, e Mich jednak mia licencj i nie naruszy jej warunkw.
Do tej pory nie wiadomo wic, czy i w jaki sposb prawo zostao zamane.

Po kilku miesicach spraw sdowych Grayna H., pomimo braku ofiary, dobrowolnie
poddaa si karze. Bya to symboliczna kara finansowa mimo, e bya niewinna, kobieta
wolaa przyj kar i mie wity spokj, ni uera si z polskimi sdami.

Mitch uwaa, e straci firm tylko dlatego, e polscy prokuratorzy i sdziowie nie
potrafi czyta zagranicznych umw. Przez ich niekompetencj straci majtek.

Ale dopiero teraz dochodzimy do najciekawszej rzeczy przepychanka o licencj trwaa

pi lat. Przez cay ten czas prokuratura nie ustalia, kto jest poszkodowanym w sprawie.
Wychodzi na to, e jedynym poszkodowanym jest Mitch.

Nocula w kocu doprowadzi do uznania jego firmy przez sd za niewinn. Z takim

wyrokiem rozpocz starania o zwrot komputerw, a przede wszystkim swojego
oprogramowania. Niestety, okazao si, e komputery znikny z policyjnego depozytu.
Komenda miejska we Wrocawiu zaoferowaa Mitchowi 700 zotych odszkodowania za
zgubiony sprzt.

Przedsibiorca przenis si do USA i tam na nowo uruchomi dziaalno. Nie chce mie
z Polsk nic do czynienia. Wytoczy Skarbowi Pastwa proces o 1,5 miliona zotych z tytuu
zniszczenia jego firmy. Ma raczej nisk szans na wygran, ale nie poddaje si.
 Kazimierz Korpowski

Najpierw by nauczycielem, pniej rozpocz prac w korporacji. W wieku 50 lat

porzuci dyrektorsk posad na etacie. Zarzdza wtedy firm zatrudniajc 460 osb.
W 2007 roku postanowi zrealizowa swoje marzenia i otworzy wasn firm.

Kazik zaj si handlem materiaami budowlanymi, a konkretnie listwami

dekoracyjnymi. Prawdziwe pienidze chcia jednak zarabia na swoim hobby, ktrym byo
fotografowanie. Opracowa nawet technologi komputerowego druku na ptnie.

Po kilku miesicach pozna czowieka, ktry wkrtce zosta jego wsplnikiem. By to

Niemiec posiadajcy tytu szlachecki. Interesowao go, skd Kazik bierze krosna malarskie,
czyli ramki, na ktrych rozciga ptno. Jako e Korpowski robi je sam, zaoyli spk: Kazik
mia produkowa ramki, a jego wsplnik pozyskiwa na nie kupcw.

Obaj wsplnicy podpisali kontrakty z firmami w Danii i Niemczech na dostaw duej

iloci ramek. Interes zapowiada si wspaniale: planowano 300 tysicy euro miesicznego
obrotu. Kazik zainwestowa wszystkie oszczdnoci, zatrudni 22 osoby do pracy. Wyposay
warsztat w nowe maszyny i nowe samochody. Kupno nowych urzdze byo warunkiem
otrzymania 300 tysicy zotych dotacji unijnej. Niestety, w trakcie realizacji dotacji urzdnicy
zadali dodatkowych dokumentw; w efekcie stwierdzili braki formalne i nie udzielili dotacji.
Powodem bya powd: urzdy szukay pretekstu, aby wycofa si z dotacji i przesun
pienidze na powodzian. Kazik musia wic sam zapaci za nowe maszyny i auta.

Po kilku miesicach okazao si, e pienidze zamiast si mnoy uciekay z konta

szerokim strumieniem, a firma z okrelonej iloci materiau nie jest w stanie wyprodukowa
tylu ramek, ile planowaa. Kiedy Korpowski przedstawi problem wsplnikowi, ten nagle
wycofa si z firmy. Wyszo te na jaw, e wsplnik nocami sprzedawa ramki bez faktur
i wynosi wyposaenie fabryki. Kazimierz usysza te od swojego niedawnego partnera
w interesach, e w biznesie jest jak w kartach jeli si nie pilnuje, to si przegrywa. Kilka
miesicy pniej wsplnik zmar, nie byo wic od kogo odzyska pienidzy. Jak si okazao,
Niemiec mia raka wtroby i wiedzc e umrze postanowi zdoby jak najwicej pienidzy,
aby ostatnie lata ycia spdzi bawic si. Z tego samego powodu nie przykada si do pracy,
co oczywicie odbio si na sprzeday.
 Firma dotara do progu upadku, a Kazik musia zwolni ludzi. Mia jednak plan
naprawczy: zacign kredyt i dogada si ze wszystkimi wierzycielami (w tym z najwikszym
ZUS-em), e zalegoci spaci w ratach. Wedug jego planu, po restrukturyzacji firma w cigu
roku powinna spaci wszystkie zobowizania.

Niestety, mimo zawartego porozumienia, po trzech miesicach ZUS wszed

niespodziewanie na konto bankowe Korpowskiego. Okazao si bowiem, e zgodnie z ustaw
z 1962 roku ZUS nie moe rozoy zalegoci na raty eksporterom takim jak Kazik.

Mczyzna zrobi rozdzielno majtkow z on, ale co najmniej o pi lat za pno.

Zaoy drug firm i uratowa cz majtku, lecz gdyby o rozdzielno zadba wczeniej,
uratowaby cay. Dzisiaj jego nowa spka realizuje program naprawczy, ktry zosta zepsuty
przez ZUS i ustaw z 1962 roku, i powoli spaca zobowizania. Gdyby nie sztywne przepisy
ZUS-u, wszystkie nalenoci ju dawno byyby spacone.
 Joanna Jarosz

Joanna Jarosz z Sosnowca zatrudniaa ponad 200 pracownikw; po kilku latach

zbankrutowaa. Jej problemy nie wynikay jednak z winy nierzetelnych pracownikw, kursw
walut czy kryzysu gospodarczego jej firm wykoczyli urzdnicy skarbowi.

Joanna szya ubrania. Produkty przez ni projektowane bardzo dobrze przyjy si na

rynku w Niemczech, gdzie rwnie otworzya oddzia. Skonstruowaa firm tak, e jako firma
niemiecka kupowaa tkanin we Woszech. Przewozia j do Polski, gdzie z pomoc swojego
zakadu zamieniaa materia w ubrania i wywozia do Niemiec, aby sprzeda je maym
hurtowniom i odbiorcom detalicznym.

Przez pi lat przeya wiele kontroli, w tym dziesitki kontroli VAT-u, gdy charakter
jej dziaalnoci sprawia, e miaa wiele zwrotw tego podatku. Firma nie budzia adnych
wtpliwoci, jednak podczas jednej z kontroli kontroler uzna, e Asia nie ma prawa do
stosowania zerowej stawki VAT, a w konsekwencji zwrot VAT-u si nie nalea. Mao tego,
kobieta musiaa odda wczeniejszy VAT.

Powodem takiej decyzji byo bdne zaoenie kontrolera, e niemiecka spka Asi bya
oddziaem firmy w Polsce. Nie miaoby to jednak sensu ekonomicznego, gdy jedynym
motywem, jaki skoni Joann do otworzenia firmy w Niemczech, bya odrbna osobowo
prawna: sprzedajc ubrania mniejszym odbiorcom w Niemczech chciaa po prostu zdj z ich
barkw papierologi zwizan z eksportem.

Pierwszy tytu egzekucyjny urzdu skarbowego opiewa na 200 tysicy zotych. Jak
w kadym tytule egzekucyjnym, okrelono termin, w jakim naleao wpaci pienidze na
konto fiskusa. Nikt nie potrafi wytumaczy, dlaczego urzd wszed na konto bankowe Asi dwa
dni przed upywem terminu zapaty tytuu egzekucyjnego. Naczelnik urzdu nie widzi w tym
nic zego. Zaraz po skarbwce, do akcji ruszyy banki, ktre widzc konflikt z urzdem
skarbowym natychmiast wypowiedziay firmie umowy kredytowe.

Joasia nie walczya o uratowanie firmy. W zasadzie natychmiast zwolnia wszystkich

ponad 200 pracownikw i zacza walczy z urzdami. Zrobia to w momencie, kiedy stopa
bezrobocia w Sosnowcu wynosia 20%. Po piciu latach sd w kocu uzna jej racj. Niestety,
po firmie ani ladu. Asia ma pomysy na nowe dziaalnoci, ale podkrela, e nie bdzie
prowadzi ich w Polsce.

Po wyjanieniu sprawy kontroler powiedzia tylko: Prawo jest, jakie jest; jest niejasne
to prawo podatkowe prawda?. Naczelnik urzdu skarbowego skwitowa natomiast spraw
stwierdzeniem: Ten si nie myli, kto nie robi nic.

Asia wyliczya swoje straty na pi milionw zotych i o tyle walczya w sdzie. Niestety,
sd w Katowicach dwukrotnie uzna, e pienidze jej si nie nale. Wedug niego powdka
nie udowodnia, e midzy wydaniem decyzji podatkowych a pogorszeniem kondycji
finansowej spki zachodzi bezporedni zwizek, a to dopiero mogoby by podstaw
zasdzenia odszkodowania. Taki wyrok podpisa Waldemar Szmidt z Sdu Apelacyjnego
w Katowicach.

Jako najwiksz wad polskiego systemu podatkowego Asia wskazuje brak dialogu
i dobrej woli ze strony urzdnikw. Kiedy, gdy zapytaa jednego z naczelnikw, dlaczego nie
chce z ni rozmawia, w odpowiedzi usyszaa tylko: Bo my mamy wadz.
 Stanisaw Machnio

Stanisaw Machnio by zaoycielem i prezesem spki Rolmach, ktra zajmowaa si

bran rolnicz. Firma posiadaa maszyny (gwnie kombajny zboowe), ktre rolnicy
wynajmowali podczas prac polowych. Dzisiaj Machnio jest bankrutem.

Prokuratura z Nysy oskarya Stanisawa o to, e sprzt, a wic maszyny rolnicze,

ktrych uywa w swojej dziaalnoci, pochodziy z przestpstwa. Zorganizowaa nalot na jego
firm i skonfiskowaa wszystkie urzdzenia, ktrych warto Stanisaw ocenia na dwa miliony
zotych.

Po trwajcym siedem lat procesie, przedsibiorca zosta oczyszczony z zarzutw.

Kombajny okazay si legalne, firma jednak nie przetrwaa. Po dwch latach procesowania
i wyprztykaniu si z oszczdnoci, ktre przeznacza na spat rat kredytw, Stanisaw
Machnio musia ogosi upado.

Niestety, po wygraniu sprawy prokuratura nie zwrcia zarekwirowanego jako dowody

rzeczowe sprztu. Okazao si, e zostay one przez prokuratur przekazane tak zwanej osobie
godnej zaufania, ktra z nieustalonych do dzi przyczyn oddaa je niemieckiej firmie, pomimo
e prokuratura nie wyrazia na to nigdy zgody. Maszyny przepady.

Stanisaw okaza si niewinny, sdy oczyciy go z wszystkich zarzutw, ale kombajnw

odzyska nie mg. Pozwa wic prokuratur do sdu o odszkodowanie. Nie do, e straci
majtek a jego firma upada, to przez siedem lat nie mg pracowa i zarabia, a jak na zo
prokuratura zabezpieczya kombajny akurat podczas niw. Jasne jest, e Stanisaw splajtowa
przez prokuratur.

Po trzech latach sdzenia uzyska odszkodowanie. Jednak zamiast danych dziewiciu

milionw, sd przyzna mu zaledwie 300 tysicy zotych. By to, jak mwi sam poszkodowany,
ochap z tego, co oczekiwa.

Podczas sprawy powoano biegego ekonomist, ktrego zadaniem byo wyliczy

faktyczne straty poniesione przez firm. Przykadowo: przedsibiorca wyceni warto
kombajnw na dwa miliony zotych, podajc ich warto w momencie zakupu. Prokuratura
dowodzia z kolei, e warto maszyn bya znacznie nisza ze wzgldu na ich zuycie. Po blisko
dwch latach biegy przygotowa drobiazgow opini, ktrej broni przed opolskim sdem.
 Przeanalizowa on sytuacj finansow spki na wiele miesicy przed zabraniem
kombajnw. Firma miaa ogromne dugi (kredyty na zakup maszyn), a jej upado ogoszono
nie bezporednio po zabraniu maszyn, ale dopiero dwa lata pniej. I cho podkrela, e na
bankructwo firmy zoyo si wiele czynnikw, to zaznaczy, e decyzja prokuratury nie
pomoga przedsibiorcy, tym bardziej, e kombajny zabrano w sezonie niw.

Biorc pod uwag raport biegego, uznano, e decyzja prokuratury i sdu odbia si
negatywnie na majtku biznesmena, ale tylko w zakresie utraconych kombajnw; i tylko za te
pojazdy sd przyzna mczynie odszkodowanie, ktre wraz z odsetkami wynioso wanie
300 tysicy. Jednoczenie sd zdecydowa, e koszty postpowania w wysokoci ponad
19 tysicy zotych poniesie rwnie przedsibiorca! T decyzj tumaczono faktem, e
powdztwo Stanisawa ostao si jedynie w niewielkiej czci.
 Pawe Niewiadomski

Pawe Niewiadomski przez dwa lata pracowa na etacie w trzech firmach. W ostatniej
swojej pracy w sklepie internetowym by odpowiedzialny midzy innymi za wystawianie
aukcji na Allegro. Kiedy si tego nauczy, zacz na wasn rk handlowa bielizn po pracy.
Zarabia cakiem dobrze: przez trzy lata z etatu wyciga dwa tysice zotych miesicznie,
a z handlu kolejne 3-5 tysicy. Niestety, wszystko si posypao, kiedy zapragn przej w peni
na swoje.

Dziki pracy etatowej mia niski ZUS, a podatki dochodowe wcale mu nie dokuczay, bo
formalnie koszty auta, dojazdw do pracy, internetu i inne wydatki zjaday niemal cay zysk.
Aczkolwiek dziki omiogodzinnej pracy na etacie i 5-6 dodatkowych godzin wieczorami,
cakiem dobrze mu si yo.

W 2011 roku zmara babcia Pawa, ktra oprcz samochodu zostawia mu w spadku
mieszkanie. Jako, e dwch nie potrzebowa, jedno sprzeda. Mona powiedzie, e by
czowiekiem sukcesu: mia dwadziecia par lat, spore, wasne, niezaduone mieszkanie,
ponad 200 tysicy zotych oszczdnoci oraz cakiem dobre zarobki w wysokoci 4-6 tysicy
zotych miesicznie. By wic lepiej zabezpieczony finansowo ni 95% modych ludzi w kraju.
To mu jednak nie wystarczyo: postanowi zwolni si z etatu i wykorzysta oszczdnoci, aby
porzdnie rozwin firm.

Pawe otworzy stoisko handlowe. Du cz pienidzy wyda na towar, ktry do tej

pory zamawia w systemie just in time. Stworzy take dwa miejsca pracy dla dziewczyn, ktre
sprzedaway. cznie wyda 100 tysicy zotych. Niestety, stoisko nie zarabiao na siebie, wic
kadego miesica Pawe troch dopaca do biznesu. Sporo inwestowa w reklam i po p roku
zostao mu ju tylko 35 tysicy zotych oszczdnoci. Dopiero po dziewiciu miesicach po raz
pierwszy wyszed na plus. Obroty z 15 tysicy we wrzeniu urosy do 60 tysicy w lutym.
W marcu mia ju 20 tysicy zysku przy obrotach 80 tysicy zotych. Na stanie mia te towar
wartoci okoo 100 tysicy.

Wanie wtedy ksigowa powiedziaa mu, e czeka go wejcie w VAT. Przedsibiorca

poprosi o szybki instrukta, z czym to si wie, jednak teraz wie, e te rozmowy nie byy na
temat. Maj okaza si wielkim sukcesem: Pawe spaci wszystkie zalege faktury, nie mia
adnych dugw, a na koncie pojawio si pierwszych kilka tysicy zotych, zarobionych po
wydaniu blisko 200 tysicy.

Ksigowa powiadomia Pawa, e jest ju VAT-owcem i szybko musi zmieni ustawienia

kasy fiskalnej; trzeba byo te zapaci cztery tysice zotych podatku. Przegapiony okres
wejcia w VAT spowodowa, e Pawe przez jaki czas sprzedawa nie pobierajc VAT, ktry
jednak musia odprowadzi.

Przedsibiorca nie chcia pierwszych zarobionych pienidzy przeznacza na podatki,

zapyta wic ksigow, jak rozwiza problem. Zmienili form rozlicze na kwartaln i zyskali
troch czasu na przemylenie sprawy. Ksigowa podpowiedziaa Pawowi, e musi dostarczy
jej faktury kosztowe z VAT-em, aby zniwelowa ten, ktry musz zapaci do US. W kolejnym
miesicu okazao si jednak, e od sprzeday na kwot blisko 100 tysicy zotych, trzeba
zapaci 17 tysicy podatku. W efekcie gdy Niewiadomski kupi sporo towaru, aby nie paci
VAT-u, w kolejnym miesicu nie mia ju za co kupowa. Nie zniwelowa te podatku, a tylko
przesun go na nastpny miesic. Aby tego VAT-u z kolei nie paci, zrobi kolejne zakupy
biorc towar z 30- i 60-dniowymi terminami patnoci.

Niestety, przyszed okres wakacyjny i spadek obrotw. W tym najtrudniejszym

momencie, kiedy sklep mia raczej symboliczne dochody, dostawcy zaczli upomina si
o pienidze; do tego trzeba byo wreszcie zapaci przesuwany z miesica na miesic VAT.
Ratujc si przed katastrof, Pawe zacz sprzedawa due zapasy towaru po cenie zakupu lub
nawet taniej, dokadajc do biznesu. Niestety, nie udao mu si paci odroczonych faktur na
czas i cz dostawcw wstrzymaa dostawy. To spowodowao opnienia w realizacji
zamwie na Allegro i zaczy pojawia si negatywne komentarze, co zmniejszyo sprzeda
w tym serwisie o 60% i w konsekwencji doprowadzio do upadku firmy. Zaraz po wakacjach
2012 roku Pawe sprzeda to, co mu pozostao i zamkn firm.

Teraz przedsibiorca ma na gowie dugi wobec ZUS i US, kilka nieopaconych faktur
dla dostawcw i zajcia komornicze na koncie bankowym. Wszystkie zalegoci to okoo
80 tysicy zotych. Pozwa te biuro rachunkowe za nieprzypilnowanie przejcia na VAT
i kilka innych bdw, ktre jego zdaniem doprowadziy do mandatw od skarbwki.

Dzisiaj Pawe zaczyna od zera. Wrci do handlu na Allegro, ktry zawsze mu dobrze
wychodzi, ale tym razem firm zaoya jego narzeczona. Nawet nie wiedz, e za firmanctwo,
jakie uprawiaj, grozi im do trzech lat pozbawienia wolnoci...
 Agnieszka Maec

Agnieszka Maec z Elblga jeszcze w liceum chciaa samodzielnie zarabia. Znalaza

wic prac jako barmanka, aby mc paci za szko i pomc rodzicom w utrzymaniu rodziny.
Niestety, nie dostaa si na wymarzone studia, a na inne nie chciaa i. Zaoya wic biznes.
Dzisiaj, uciekajc przed komornikiem, mieszka w Wielkiej Brytanii.

Agnieszka weekendami pracowaa w barze; nauka sza jej dobrze wic w klasie
maturalnej przestaa chodzi do szkoy, a powicia si pracy. Nie przeszkodzio jej to
w zdaniu matury z dobrym wynikiem. W pracy si speniaa, miaa wiele zada, z ktrymi
dobrze sobie radzia. Po kilku miesicach prowadzia bar nawet, gdy nie byo szefa. W ten
sposb nauczya si podejmowania decyzji i radzenia sobie z nieprzewidzianymi sytuacjami.
Niestety, po blisko roku pracy w barze zaczo by niebezpiecznie: Agnieszka wychodzia do
domu nawet dwie godziny po zamkniciu, poniewa baa si, aby nie czeka na ni jaki pijany
klient. Rwnie jej onaty szef zacz stwarza dwuznaczne sytuacje. Zwolnia si. Ze wzgldy
na wiek nie moga znale drugiej pracy, wic zdecydowaa si zaoy biznes.

Usyszaa o dotacjach z Urzdu Pracy na otwarcie dziaalnoci gospodarczej.

Zarejestrowaa si w UP i wraz z mam zacza si zastanawia, czym mogaby si zajmowa.
Popenia ten sam bd, jaki popenia kady napalony na dotacj czowiek: najpierw zobaczya
szans na atwe pienidze z urzdu, a dopiero pniej zacza ukada pod nie biznes. Zoya
podanie o dotacje, jednak jej nie dostaa. Myl o biznesie jednak przetrwaa. Rodzice
zaproponowali, e wezm kredyt, aby Agnieszka moga zaoy biznes.

Remont i wymagania sanepidu pochony dwa razy wicej pienidzy, ni si

spodziewali. Agnieszka nie moga si jednak wycofa, wic zapoyczaa si dalej. W kocu
otworzya wasn pizzeri. Codziennie do godziny 19:00 pracowaa razem z mam, a pniej
zostawaa sama do zamknicia lokalu. O 1:00-2:00 w nocy wracaa do domu. Pierwsze 2-
3 miesice byy bardzo udane. Kiedy jednak wszyscy w okolicy przetestowali jej lokal, obroty
zaczy spada. Przedsibiorczyni mylaa, e latem bdzie wikszy obrt, jednak okazao si,
e im cieplej, tym mniej klientw. W ten sposb Agnieszka pokochaa deszczow pogod.

Robia wszystko, aby uatrakcyjni ofert. Zacza m.in. oferowa catering dla
pracownikw i uczestnikw wycieczek, obsugiwa imprezy okolicznociowe, robia karnety
obiadu rodzinnego, weekendy tematyczne, wieczorki taneczne, zawody w bilarda czy darta
oraz transmisje sportowe na duym ekranie, a latem grillowanie. Bez skutku: klientw byo
coraz mniej. Lokal przetrwa osiem miesicy. Za niepowodzenie biznesu Aga obcia meneli,
ktrzy nachalnie wracali pod jej lokal by si wyprnia, spa, bi si, wykca i nka
klientw o pienidze.

Efekt 8-miesicznej dziaalnoci pizzerii Agnieszki to 65 tysicy zotych dugw. Banki

i dostawcy zaczli upomina si o pienidze, skierowali te spraw do komornika. Ten zabiera
poow pensji jej ma (nie mieli rozdzielnoci), a z pozostaej czci nie s w stanie zapaci
nawet rachunkw i czynszu za 40-metrowe mieszkanie. Nie widzc innej moliwoci,
wyjechali do Wielkiej Brytanii, gdzie mog utrzyma si z jednej pensji, a drug wysyaj do
polski, aby spaci zacignite dugi.
 Karol Oltuszyk

Karol w modym wieku wyjecha do Wielkiej Brytanii. Pracowa tam jako kucharz, ma
rwnie wyksztacenie w tym zawodzie. Po kilku latach postanowi wrci do Polski. Jego
opcj na ycie w kraju dziadw byo otworzenie maego fast foodu wedug modelu
podpatrzonego w Wielkiej Brytanii. Tam tego rodzaju restauracje byy popularne, a w Polsce
jeszcze czego takiego nie byo, postanowi wic sprbowa. Po kilku miesicach zamkn
firm.

Wynaj lokal w Lublinie przy ul. Wyynnej, wyremontowa go i przygotowa do

dziaania. Bardzo si martwi o to, czy znajdzie klientw, inwestowa w kocu swoje
oszczdnoci. Nie z tej strony przyszo jednak zagroenie. Karol nie mg najzwyczajniej
znale ludzi do pracy.

Da ogoszenia w prasie i rozpowiedzia znajomym, e bdzie potrzebowa kucharzy

i ludzi do rozwoenia jedzenia. Kucharzom oferowa umow o prac i 2500 zotych na rk,
a kierowcom patno od kadego dostarczonego posiku. Zgosio si kilku ludzi, z ktrych
wybra cztery osoby i przez tydzie szkoli. Wszystko szo dobrze do momentu otwarcia lokalu.
W cigu pierwszych dwch dni, 80% jego pracownikw z niewiadomych powodw
zrezygnowao z pracy mimo podpisanej umowy. Pniej byo ju tylko gorzej.

Dawa ogoszenia wszdzie, gdzie mg, rwnie w Urzdzie Pracy, ale ludzie
przychodzili i wychodzili, a on traci tylko czas i pienidze na szkolenia nowych osb.
Niektrym nie odpowiadao to, e trzeba pracowa w weekendy. Inni mwili, e
wynagrodzenie jest za mae, a jeszcze inni to nastolatki zaraz po szkole, czyli ludzie, ktrym
trzeba tumaczy nawet elementarne sprawy. Wiele osb przychodzio rwnie tylko
i wycznie po piecztki dla MOPR, aby potwierdzi swoj aktywno zawodow, e szukaj
pracy, by mc dalej dostawa zasiki. Doszo do tego, e przez dwa tygodnie Karol pracowa
sam, a w efekcie zosta zmuszony do zamknicia biznesu.

Pienidze, ktre wyda na wynajem lokalu, zakup urzdze i spenienie durnych

wymaga SANEPID-u, zostay stracone. Nie dlatego, e brako klientw, ale przez to, e Karol
nie potrafi znale ludzi do pracy.
 Nina Cholewicka

Nina Cholewicka prowadzia firm szyjc ubrania w Chmielniku w wojewdztwie

witokrzyskim. Po 10 latach budowania maego imperium zatrudniaa 50 osb, a liczne
kontrole nigdy nie wykazyway jakichkolwiek naduy. Oczywicie do czasu.

Nagle w firmie Niny pojawia si kontrola skarbowa. Kontroler zacz szacowa, ile Nina
kupia materiaw do szycia ubra, ile ubra sprzedaa, a ile materiaw i resztek odstawia jako
mieci na wysypisko. Na podstawie tych wylicze orzek, e z iloci materiaw, jakie Nina
zamawiaa, musiaa szy wicej ubra i cz z nich sprzedawa na lewo. Pocztkowo
kontroler naoy trzy miliony zotych kary, jednak po powtrnej analizie obniy j do miliona.

Nina przegraa spraw w niszych instancjach. Zoya odwoanie wyej, jednak sprawa
utkna na kilkanacie miesicy. Nina zorganizowaa protest pod sdem w Kielcach domagajc
si wydania jakiegokolwiek wyroku, od ktrego mogaby si odwoa i pchn spraw dalej.
Przegraa przed Naczelnym Sdem Administracyjnym, ale wniosa o kasacj wyroku. Dopiero
tutaj sytuacja si odwrcia.

Powoany przez sd biegy rewident nie pozostawi suchej nitki na kontrolerze. Biegy na
60 stronach przedstawi wasne wyliczenia, bazujce na zasadach statystyki i metrologii.
Wedug niego inspektor w jednej z tabel zafaszowa wyniki, w innej zawyy obroty firmy
i stany magazynowe.

Ekspert zaznaczy, e Nina sprowadzaa tani towar ze skazami, na przykad miejscowymi

plamami czy zacigami, z ktrego nie da si wykroi tak duo ubra, jak z materiau
pierwszego gatunku. Wedug biegego, inspektor szacowa wszystko na oko. Firma
importowaa materiay obiciowe rnej gruboci, w belach o rnej dugoci, tymczasem
kontroler wszystkie szacunkowe wyliczenia zawya, zawsze na niekorzy przedsibiorczyni.
Po 12 latach walki w sdach Nina ostatecznie wygraa. Obecnie walczy o wielomilionowe
odszkodowanie.

Twierdzi, e to, co j spotkao, nie byo przypadkowe. Pewnego razu dostaa propozycj
z rodzaju tych nie do odrzucenia od jednej z kancelarii prawnych z Kielc, ktra zapewniaa,
e jeli kobieta skorzysta z ich usug, jej kopoty szybko si skocz. Odmwia. Innym razem
zgosi si do niej mczyzna, ktry przedstawi si jako sympatyk SLD i nachalnie namawia
na wsparcie kampanii wyborcz. Kontrola, ktra zabia firm Niny, pojawia si kilka tygodni
pniej.

Naczelnik skarbwki, jak i kontroler, s ju na emeryturze. aden z nich nie czuje si

winny temu, e doprowadzi firm do upadku. Inspektor w rozmowie z dziennikarzami
powiedzia wrcz: A co mnie to obchodzi? Ja byem tylko urzdnikiem, robiem wszystko
zgodnie z przepisami. To nie moja wina, e mamy takich posw, takie rzdy i takie prawo.

Sprawa Niny nie bya jednak prosta. Kontrola dotyczya trzech lat dziaalnoci firmy,
a kobieta miaa trzy oddzielne sprawy sdowe dotyczce podatku PIT za kady rok oddzielnie.
Za wyudzenia VAT-u miaa 36 spraw, poniewa za kady miesic toczya si oddzielna sprawa
sdowa. Aby si obroni, Nina musiaa prowadzi wic 39 spraw jednoczenie; przy czym
cz z nich bya ju na etapie trzeciej rozprawy, podczas gdy inne na przykad ze wzgldu na
urlop sdziego czekay dopiero na pierwsze posiedzenie.

Komornik zabra kobiecie firm, samochody, majtek. Rozpado si jej maestwo, ya

ze skromnych alimentw na dzieci oraz pomocy ssiadw i przyjaci. W takich warunkach
musiaa walczy o sprawiedliwo. Nie sdz, aby wielu z nas wytrzymao co takiego.
 Pawe Typiak

Pawe Typiak wraz z kolegami zaoyli w Lublinie Padbar. By to Pub skierowany do

graczy komputerowych, gdzie oprcz wypicia piwa, mona byo pogra wsplnie na konsolach.

Tak Pawe opowiada o pocztkach Padbaru: Jaki czas temu, jeszcze przed otwarciem,
widzielimy z Bartkiem, jak ludzie zachowuj si przy konsolach, jak si jednocz i jakie
emocje s w nich wyzwalane. Jak si dostanie w Fif sze do zera, to czowiek rzuca acin na
lewo i prawo chcielimy zobaczy to w barze, wic zawzilimy si i powiedzielimy
<<Zrobimy to>>.

Pub powsta i zdobywa coraz wiksz popularno. Niestety, ktrego dnia do lokalu
wpad przedstawiciel Fundacji Ochrony Twrczoci Audiowizualnej i w asycie policji
zarekwirowa wszystkie gry i konsole. Modzi przedsibiorcy zostali zmuszeni do zamknicia
biznesu. Wtedy jeszcze nie wiedzieli, e przerwa w dziaalnoci bdzie wynosia tylko trzy
miesice.

Policjanci zajmujcy si zwalczaniem przestpczoci gospodarczej z Komendy

Wojewdzkiej Policji w Lublinie oraz mundurowi z pionu dochodzeniowo-ledczego
I Komisariatu Policji stwierdzili, e waciciele lokalu czerpi korzyci z publicznego
odtwarzania gier na konsolach bez wymaganych uprawnie. Za naruszenie przepisw ustawy
o prawie autorskim chopakom grozio do piciu lat wizienia.

Zgodnie z prawem z pyt, ktre znaleziono w lokalu, nie mona korzysta w sposb
komercyjny. Mimo, e pyty byy oryginalne, gra mogli w nie tylko waciciele punktu lub ich
najblisi znajomi. Tymczasem w jednym z miejsc obowizywa cennik 4-5 zotych za godzin
zabawy. W drugim warunkiem zagrania byo kupno piwa. Policja zarekwirowaa osiem konsol
do gier i ponad 600 pyt.

Problem polega na tym, e zarwno producenci gier, jak i dystrybutorzy wiedzieli

i zgadzali si na to, aby w Padbarze, pierwszym tego typu pubie w Polsce, publicznie odtwarza
gry komputerowe.

Przed otwarciem lokalu staralimy si uzyska licencj. Okazao si, e takowa

rzeczywicie istnieje, ale nikt nie ma uprawnie do ich wydawania. Dlatego skontaktowalimy
si z dystrybutorami i wydawcami gier informujc ich o naszych planach. Wszyscy
podchwycili pomys uznajc, e jest dobry, bo pozwalajc graczom zapozna si ze swoimi
nowociami, zachcaj ich do kupna pyt. Co wicej, sami je nam w tym celu przesyali.

O swj ulubiony pub zaczli walczy sami klienci, ktrzy na znak protestu chcieli nawet
przyku si kajdankami. W cigu doby od zamknicia lokalu powstaa strona na Facebooku
gromadzca ponad tysic zaangaowanych osb, a sprawa zaczynaa by coraz goniejsza.
W obron Padbaru zaangaowali si dystrybutorzy i wydawcy gier.

Doszo wic do miesznej sytuacji, w ktrej wydawcy i dystrybutorzy bronili osoby,

ktra wedug Fundacji Ochrony Twrczoci Audiowizualnej ich okradaa. W konflikt ze
swoimi prawnikami zaangaowa si nawet Microsoft.

Po trzech miesicach sprawa si zakoczya. Konsole i gry zostay zwrcone, a Padbar

zacz dziaa na nowo, otworzy te kilka punktw franczyzowych w caej Polsce. Cae
zamieszanie kosztowao kilkadziesit tysicy zotych, acz wszystko mogo skoczy si
znacznie gorzej.
 Stefan ogaa

Stefan ogaa by przedsibiorc od 1985 roku. Firm prowadzi w ubnicach koo

Poaca. Zajmowa si transportem. Przez 20 lata dziaalnoci stworzy najwiksz firm tego
typu w regionie, posiadajc w swoim arsenale kilkadziesit TIR-w. Wykoczya go jedna
kontrola. Ale w taki sposb, ktrego nikt by si nie spodziewa.

Przez 20 lat wszystkie kontrole u ogay wypaday bardzo dobrze. Dosta nawet od
Urzdu Skarbowego w Staszowie nagrod jako wzorowy podatnik, wielokrotnie wygrywa
konkursy na najlepszego przedsibiorc w regionie.

Paliwo do pojazdw kupowa m.in. od hurtownikw ze lska. A poniewa by ich

duym klientem, ci w jego bazie postawili kontenery na olej napdowy z dystrybutorami.
ogaa tankowa wasne pojazdy, jak rwnie przy okazji sprzedawa paliwo innym.

Postawienie dystrybutora zniszczyo firm. By to okres wielkiej walki z mafi paliwow.

Przy kolejnej kontroli w kilka minut kontrolerzy stwierdzili, e ogaa nie jest w stanie
zuywa tak duo paliwa i e wyudza VAT. Naliczyli 97 tysicy zotych kary. Taka kwota nie
zrujnowaa firmy. Mao tego, zostaa przez Stefana bardzo szybko zapacona.

To, co dobio jego firm, to nadzwyczajne rodki, ktre przedsiwzi urzd skarbowy.
Zablokowa on konta przedsibiorcy, a do wszystkich jego kontrahentw wysa pismo
informujce, e Stefan jest winny skarbwce pienidze. Fiskus zada, aby pienidze
przeznaczone dla Stefana kierowa bezporednio do urzdu. W cigu miesica od takiego
mailingu kilku najwikszych kontrahentw, ktrzy dawali ogale wiksz cz zlece,
wycofao si ze wsppracy.

Stefan wyprzedawa majtek, aby mc spaca raty leasingowe. W kocu po dwch

latach zlikwidowa firm. Pomimo to, e banki sprzeday samochody, Stefan nadal jest im
winien 1,2 miliona zotych. Obecnie yje z renty, gdy z powodu tej sprawy znacznie podupad
na zdrowiu.

Po 7 latach Wojewdzki Sd Administracyjny uchyli decyzj skarbwki. Sd orzek, e

urzdnicy podjli decyzj o karze bez wymaganych dowodw, nie zachowali skrupulatnoci,
a zabezpieczenia, jakie podjli, byy niewspmierne do rzekomego dugu.

Przedsibiorca wygra te kuriozaln spraw w Sdzie Rejonowym w Staszowie.

Tamtejszy US oskary go o uporczywe niepacenie podatkw. Sd jednak uniewinni oga,
stwierdzajc w uzasadnieniu, e mczyzna nie paci podatkw fiskusowi, bo doprowadzi go
do tego... fiskus. Uniewinniony take zosta od zarzutu wyudzenia i oszustwa, o co pozwaa
go jedna z firm leasingowych.

Dzisiaj Stefan ogaa sdzi si ze Skarbem Pastwa o odszkodowanie za utracon firm

i majtek. Domaga si ponad 15 milionw zotych. Ma na to cakiem due szanse, ale zanim
otrzyma wyrok minie najprawdopodobniej 7 do 10 lat.
 Andrzej Sobieraj

Andrzej Sobieraj z Kranika swoj przyszo wiza z budowlank. Za dzieciaka

pomaga ojcu przy budowach, potem pracowa w firmie budowlanej, kilka lat spdzi na
budowach w Niemczech, Danii, Szwecji. Pozna dobrze rodowisko. Da si pozna nie tylko
jako fachowiec, ale rwnie jako dobry organizator caych zespow budowlanych, dlatego te
jego pracodawcy zaproponowali mu zorganizowanie grupy kilkudziesiciu budowlacw
z Polski do budowy nowego, cakiem sporego osiedla w Danii. Andrzej wrci do Polski, gdzie
zaoy firm i zrekrutowa ludzi do pracy. P roku pniej straci mieszkanie i na stae
wyjecha do Szwecji.

Zagroenie dla Andrzeja przyszo z kierunku, na ktrym zupenie si nie zna. Andrzej
zabra si za szukanie ludzi do pracy. Poprosi biuro rachunkowe, aby przygotowao umowy
dla 47 osb, ktre miay rozpocz prac w Danii. Biuro tego jednak nie zrobio, gdy jak si
pniej tumaczyo Andrzej zleci to o miesic za wczenie, przez co pracownicy biura
zapomnieli o sprawie. W efekcie umowy nie byy gotowe nawet w dniu wyjazdu.
Przedsibiorca niewiadomy mciwoci prawa polskiego zabra jednak ekip do autokaru
i pojechali budowa. Po tygodniu mia na kilka dni wrci do Polski i wtedy zorganizowa
zalege umowy. Tak te zrobi; jednak gdy tylko wrci na budow z umowami, na miejscu
zasta telewizj, policj i zwizki zawodowe, bo zatrudnia ludzi na czarno.

Widzc trudn sytuacj firmy, duscy przedsibiorcy zatrudnili bezporednio wszystkich

ludzi przywiezionych z Polski i jednoczenie zerwali umow z Andrzejem. Ten z kolei, aby nie
groziy mu adne konsekwencje, rwnie podpisa ze swoimi ludmi umow o prac na trzy
tygodnie. Niestety, nie mia pienidzy, a od tych umw musia odprowadzi ZUS. Aby spaci
dugi i zakoczy ten nieudany projekt wzi 70 tysicy zotych kredytu.

Andrzej nie przesta prowadzi dziaalnoci gospodarczej. Podj kolejn prb. Tym
razem zainteresowa si sprowadzaniem z zachodu maszyn budowlanych i rolniczych. Po
wstpieniu Polski do Unii Europejskiej rolnicy mieli dostp do dotacji, ktre mogli przeznacza
m.in. wanie na maszyny. Andrzej spodziewa si wic, e popyt na tego rodzaju urzdzenia
szybko wzronie. Mia racj po otwarciu dziaalnoci zawar kilka transakcji, a liczba
zamwie rosa. Klienci dokonywali przedpat na kilka czy kilkadziesit tysicy zotych
i podpisywali umowy na dostaw urzdze w konkretnym terminie.
 To samo ssanie rynku, ktre napdzao sprzeda w firmie Andrzeja, byo przyczyn jego
upadku. Fabryki miay duo zlece i nie naday z produkcj, jednostronnie zwikszay wic
termin dostawy. Pocztkowo z dwch tygodni wyduyy go do miesica, a pniej do trzech
miesicy. Mogy to zrobi, gdy w umowie, jak zawar Andrzej, nie okrelono kar umownych
za takie postpowanie. Kary za przekroczenie terminu byy natomiast zapisane w umowach
Andrzeja z klientami, ktrzy zaczli dochodzi swoich praw. Na pocztku jeden klient, pniej
drugi, a gdy o sprawie zrobio si gono, kilkunastu kolejnych zadao natychmiastowego
zwrotu zaliczki, jak i odszkodowania za niedostarczone na czas maszyny. Andrzej mia
problemy z pynnoci, przesta wic spaca zacignity na spat ZUS kredyt i bank
wypowiedzia umow.

W kocu udao si dogada z klientami. Biznes jednak pad, a bank nadal chcia odzyska
swoje pienidze. Nie przyjmowa do wiadomoci, e Andrzej zamkn ju firm.
Przedsibiorca argumentowa, e wraca do zawodu budowlaca, dziki ktremu bdzie
spokojnie zarabia 5-7 tysicy zotych miesicznie, co pozwoli na stopniow spat dugu. Przez
dwa lata negocjowa z bankiem, ale za kadym razem rozmawia z nowo zatrudnianymi
modymi pracownikami. Dzi wspomina: Spodziewaem si dyrekcji lub kogo starszego
i bardziej dowiadczonego, a tu dzieciaki. Czuem si dziwnie. Wygldali, jakby chcieli
dotkn bankruta na ywo, ale si bali.

Moe Andrzej by rzeczywicie fachowcem budowlanym, potraficym nawet zauway

nisze rynkowe. Braki w znajomoci prawa i konsekwencji zawieranych umw dwukrotnie
doprowadziy go jednak do bankructwa. Zbytnio wierzy ludziom.
 Arkadiusz Cichecki

Arkadiusz Cichecki postanowi wydzierawi w Piotrkowie Trybunalskim dziak od

urzdu miasta i zorganizowa tam may skad wgla. Dziaka ley pomidzy torami
kolejowymi a starym osiedlem, gdzie w blokach nadal zamontowane s piece wglowe do
ogrzewania mieszka w czasie zimy. Firma najprawdopodobniej zostanie zamknita, a ponad
100 tysicy zotych zainwestowane w jej uruchomienie stracone.

Wkrtce po otwarciu skadu zaczy si problemy. Nie byy to jednak problemy

z klientami, ci bowiem chtnie korzystali z oferty. Problemy pojawiy si ze strony jednego
z radnych. Przedsibiorca podejrzewa, e otwarciem skadu nadepn na odcisk konkurencji,
ktra jest powizana z lokalnymi politykami.

W cigu kilku miesicy zosta poddany wielu kontrolom. Wszystkie przeszed bez
zarzutu lub z lekkimi tylko niedocigniciami, ktre mona byo poprawi ju w czasie
kontroli. Przykadowo straacy zobligowali go do odsunicia wgla o cztery metry od granicy
dziaki, a budowlacy wystawili mu mandat za wymian ogrodzenia oraz zamian bruku na
kostk brukow. Na takie prace nie trzeba pozwolenia na budow, ale trzeba je zgosi do
urzdu, czego Arkadiusz nie zrobi. To byy jednak drobiazgi, na podstawie ktrych nie mona
byo zamkn skadu.

Kolejny atak przyszed ze strony konserwatora zabytkw. Wyda on decyzj nakazujc

likwidacj skadu opau, nowego grodzenia frontowego, staej bramy wjazdowej, elbetowych
elementw oddzielajcych skady poszczeglnych gatunkw wgla, wagi, stalowego kontenera
oraz paneli z blachy. Okazao si, e konserwatorowi zabytkw nie podoba si industrialny
wygld ogrodzenia w okolicy mieszkalnej zabytkowego miasta. Arek oczywicie zaskary t
decyzj. Obecnie oczekuje na wyrok Ministra rodowiska w tej sprawie; zapewne czeka go
kilkuletnia droga zaskarania wszystkiego, co si da, i doprowadzenie sprawy do Sdu
Najwyszego.

To, e Arek zacz si broni, znw si komu nie spodobao; przedsibiorc

zaatakowano wic z innej strony. Niespodziewanie na drodze prowadzcej do skadu, miasto
zdecydowa si postawi znak zakazu wjazdu dla pojazdw powyej 3,5 tony, co mogoby
doprowadzi do upadku skadu. Przedsibiorca zacz walczy z t decyzj i skutecznie j
zaskara. Jak dugo wytrzyma w takich warunkach nie wiadomo. Wiadomo natomiast, e
w biznesplanie przewidzia rne problemy, ale nie takie.
 Stanisaw Ulgaa

Przedsibiorca z Wolsztyna od wielu lat dziaa w brany cateringowej przygotowywa

jedzenie na wynos. Jednoosobowa firma zacza si rozwija i wkrtce potrzebowaa
pracownikw. Stanisaw skorzysta z jednego z programw oferowanych przez Powiatowy
Urzd Pracy: zatrudni dwie nowe osoby, ktre byy zarejestrowane jako bezrobotne. Na
wyposaanie miejsc pracy wzi z urzdu 28 tysicy zotych.

Waciciel by bardzo zadowolony z pracownikw: pracowali wietnie, zamwie

przybywao, a on sam myla o stworzeniu kolejnych miejsc pracy. Niestety dla niego, jedna
z pracownic po kilkunastu miesicach spdzonych w pracy zasza w ci i posza na
zwolnienie lekarskie. Do pracy ju nie wrcia. Przedsibiorca jednak cay czas potrzebowa
rk do pracy, wic na jej miejsce szybko znalaz zastpstwo. Bya to osoba rwnie
zarejestrowana w Wolsztyskim Urzdzie Pracy.

Problemy przedsibiorcy rozpoczy si kilka miesicy pniej, kiedy urzdnicy

dowiedzieli si o zaistniaej sytuacji. Okazao si, e w umowie podpisanej z Urzdem Pracy
jest paragraf zobowizujcy przedsibiorc do informowania o wszelkich zwolnieniach
lekarskich personelu zatrudnionego w ramach programu dofinansowania miejsc pracy.

Niestety, Stanisaw nie pamita o tym paragrafie. Gdy sprawa wysza na jaw, byo ju
za pno. Urzd Pracy zaproponowa rozoenie naoonej kary na raty, ale przedsibiorca nie
mg si na to zgodzi, poniewa koszty zabiyby jego firm.

Przedsibiorca stara si o umorzenie kary. Urzd pracy zwoa komisj, ktra pojawia
si nawet u niego w domu w celu przeprowadzenia wywiadu rodowiskowego. Komisja
oszacowaa warto auta Stanisawa na 35 tysicy zotych i w oparciu o to odrzucia wniosek
o umorzenie patnoci.

Przedsibiorca tumaczy, e samochd to jego narzdzie pracy i bez niego bdzie musia
zamkn firm; urzdnikw to nie przekonao. Zoy wic odwoanie do wojewody, ale ten
podtrzyma decyzj urzdu. Kolejnym krokiem byo zoenie sprawy do sdu. Zanim jednak
sd zdy wyda jakikolwiek wyrok, komornik zaj konta bankowe i bez wyroku sdowego
doprowadzi firm do ruiny. Teraz nawet pozytywny dla przedsibiorcy wyrok nie odratuje
firmy.
 Nie czuj si winny. Przecie na miejsce pracownicy zatrudniem now. Nie
wyudzaem adnej dotacji, a wrcz przeciwnie caa ta dotacja okazaa si gwodziem do
trumny. Z pomocy urzdw nie zamierzam ju nigdy korzysta. Jeli uda mi si wyj z tej
sytuacji, ju zawsze bd si trzyma od nich z daleka mwi dzi Ulgaa.

widnicki Urzd Pracy oczywicie utrudnia zdobycie informacji na ten temat. O spraw
chcieli zapyta dziennikarze, ale usyszeli, e musz si oficjalnie zwrci do urzdu
z wnioskiem o udostpnienie informacji publicznej ze wskazaniem, do jakich celw chc j
wykorzysta. Argumentuj, e to ze wzgldu na dobro pracodawcy i zatrudnionych przez niego
pracownikw.
 Witold Kubacki

Witold Kubacki prowadzi firm 23 lata. Zajmowa si skupem i wstpnym recyklingiem

puszek aluminiowych. W 2003 roku zacz otrzymywa telefony i SMS-y z grobami pobicia,
mierci czy podpalenia firmy. Pogrki zgosi na policj, jednak nie udao si ustali sprawcy.
Wrogi mu czowiek, moe byy pracownik, moe zy ssiad nie wiadomo speni grony
i firma Witka zostaa podpalona.

Poar nie by jednak gwodziem do trumny, poniewa nie wyrzdzi wikszych szkd.
Spalia si natomiast dokumentacja firmy z kilku miesicy i dopiero to spowodowao
katastrof.

Prokuratura w tej sprawie wykazaa si niebywaa aktywnoci. Ze wzgldu na

nieustalenie sprawcy umorzya postpowanie ju po kilku dniach. Obojtny nie zosta
natomiast urzd skarbowy: wkrtce po poarze wszcz w firmie Witka kontrol VAT-u,
dajc pokazania dokumentw, ktre spony przedsibiorca jest zobowizany odtworzy
dokumentacj firmy w razie jej utraty, co Witkowi udao si w 80 procentach. Niestety, to nie
wystarczyo kontrolerom, ktrzy naoyli kar za bezpodstawnie odliczony VAT za cao
kontrolowanego okresu, a nie tylko za brakujce faktury, ktrych nie udao si odzyska.
Naliczono okoo 70 tysicy zotych, ale wraz z karami i odsetkami urosy one do 200 tysicy.

Jednoczenie skarbwka zoya doniesienie do prokuratury na wyudzenie VAT, a ta

wytoczya spraw karn, ktr po wielu latach Witek wygra. Zosta uznany za niewinnego
w sprawie karnej w sdzie w Koninie, ale winny w sprawie podatkowej w sdzie w Poznaniu.

Przed poarem firma Witka odprowadzaa do urzdu skarbowego tytuem PIT oraz VAT
rednio 40 tysicy zotych miesicznie i odprowadzaaby dalej. Urzdnicy dajc 75 tysicy
natychmiastowej zapaty w momencie, kiedy czowiek potrzebowa kadej zotwki na
odbudowanie biznesu, doprowadzia ca firm do upadku, a majtek Witka zosta zlicytowany.
Nie ma takiej niesprawiedliwoci, do ktrej nie posunby si nawet najbardziej agodny rzd,
gdy braknie mu pienidzy. Rosncy dug publiczny nie sprzyja poprawie sytuacji na linii
przedsibiorca urzdnicy.

Warto doda, e firma Witka bya kontrolowana co miesic czy dwa przez tych samych
urzdnikw. Przedsibiorca czsto wystpowa o zwrot VAT-u, poniewa charakter jego
dziaalnoci (eksport zrecyklingowanej puszki aluminiowej do Niemiec czy do Anglii) na to
pozwala. Kada z wczeniejszych analiz nie wykazaa najmniejszej nieprawidowoci. Po
poarze jednak zrobiono jeszcze raz kontrol tych samych dokumentw, ktre sprawdzano
wczeniej. Mimo e ci sami kontrolerzy analizowali dokumentacj, ktra pniej spona,
jeszcze dwa tygodnie przed poarem, nie mieli skrupuw by doprowadzi firm do upadku.

Pamita naley, e w prawie podatkowym to na podatniku ciy obowizek

udowodnienia swojej niewinnoci; urzdowi skarbowemu wystarczy, e uprawdopodobni
zdarzenie. W przypadku Witka widzimy konsekwencje tej zasady: niemono pokazania
faktury za odliczony VAT wystarczya dla takiego wanie uprawdopodobnienia.

Ciekawostk jest niekonsekwencja organw skarbowych: brak tych samych dokumentw

powoduje bowiem niemoliwo odliczenia podatku VAT, jak i podatku dochodowego.
W sprawie podatku PIT nie wydano adnej decyzji i nie przeprowadzono adnej kontroli.
 Anna Kubis

Ania prowadzia ma firm rodzinn sprzedajc paliwa opaowe. Zajmowaa si tym od

duszego czasu. W pewnym momencie prawo si zmienio i firma Ani musiaa zbankrutowa.

Olej napdowy rni si od opaowego tylko na papierze: od pierwszego odprowadza si

akcyz, a od drugiego nie. Normalnym jest wic, e cz ludzi kupuje olej opaowy i wlewa
go do samochodw. Aby ukrci ten proceder zmieniono prawo w ten sposb, e zobowizano
kadego sprzedawc do zbierania od swoich klientw owiadcze, i zakupiony olej
wykorzystaj w celach opaowych. Tak te procedur wprowadzia w swojej firmie Ania.

Po kilku miesicach funkcjonowania nowego prawa kontrolerzy z Izby Celnej wywrcili

ca bran do gry nogami. Czystki nie ominy rwnie firmy Ani. Inspektorzy
zakwestionowali 24 owiadczenia, nakadajc 500 tysicy zotych kary. Owiadczenia zostay
zakwestionowane, gdy kontrolerzy pod adresem z owiadczenia nie potrafili odnale osb
legitymujcych si przedstawionymi danymi. Innymi sowy kto przyszed i kupujc paliwo
opaowe poda faszywe dane. Byo to podstaw do tego, aby oskary Ani o udzia w mafii
paliwowej i sprzeda paliwa opaowego jako napdowego.

Podczas innej kontroli inspektor z Urzdu Kontroli Skarbowej zakwestionowaa

2300 faktur na czn kwot szeciu milionw zotych z tego powodu, e podpis klienta by nad
treci owiadczenia, a nie pod ni. Zakwestionowano rwnie owiadczenie, w ktrym klient
owiadcza, e posiada piec Buderus. Jedynym powodem zakwestionowania tego
owiadczenia by brak dopisku sztuk jedna.

Problem owiadcze dotkn caa bran paliwow. Stowarzyszenie pokrzywdzonych

w ten sposb przedsibiorcw zrzeszyo prawie 1000 firm. Wszystkie zostay doprowadzone
do ruiny poprzez sprzeczne przepisy dotyczce owiadcze przy sprzeday paliw.
 Damian Pekowski

Damian Pekowski biznesem zajmowa si przez 18 lat zacz zaraz po skoczeniu

liceum. Jego rodzice rwnie byli przedsibiorcami. Tak due dowiadczenie i wsparcie
najbliszych nie uchronio go jednak od bankructwa.

Pierwsze pienidze Damian zarobi jedc do Berlina i sprowadzajc elektronik starym

fiatem cinquecento. Jego firma przeksztacia si w may zakad tuningujcy samochody.
Pekowski organizowa te imprezy motorowe i oglnie odnosi sukcesy. Jego firma czsto
pojawiaa si nawet w programach motoryzacyjnych.

Gwn usug przedsibiorstwa byo montowanie nawigacji samochodowych, ktre

dopiero zaczy pojawia si na rynku. Damian zarobi na tym naprawd przyzwoite pienidze,
ktre postanowi dalej zainwestowa. Zdecydowa si wej w bran telekomunikacyjn
i otworzy salon sieci komrkowej Idea. Rwnie na tym polu odnosi sukcesy: zosta nawet
smym najlepszym salonem z 800 w caej Polsce, a Samsung w podzikowaniu za dobre
wyniki sprzedaowe da mu samochd. Jak wic wida, mczyzna mia smykak do
interesw.

Gdy Idea przeksztacaa si w Orange, klienci mogli robi ciekawe operacje.

Przykadowo kupowali drogi telefon na abonament; telefon sprzedawali, a po opaceniu
abonamentu za cay wymagany okres zostawao jeszcze 500-700 zotych rnicy. Damian
kupowa w ten sposb 50-80 telefonw miesicznie. Aparaty wysya do Rosji, gdzie byy
jeszcze drosze na takich operacjach zarabia bardzo dobre pienidze. Niestety, zote czasy
si skoczyy gdy w Polsce pojawia si sie Play, ktra rozpocza wojn cenow; powysze
promocje przestay istnie. Rwnie prowadzenie salonu przestao si opaca, wic Damian
zamkn swj punkt.

Wszystkie zarobione pienidze zainwestowa w otwarcie punktu firmy kuriersko-

pocztowej. Wynaj magazyny, kupi auta, zatrudni ponad 30 kurierw, prowadzi sortowni
i przyjmowa wpaty. Bya to spora i powana firma franczyzowa jednej z najwikszych firm
kurierskich w kraju. Niestety, plan franczyzowy nie by do koca przemylany. Pomimo
obietnic ze strony franczyzodawcy, e lada chwila podpisz du umow z Telekomunikacj
i koniunktura si poprawi, Damian dokada do interesu. udzi si jednak, e firma znajdzie
sposoby, aby zwikszy liczb klientw. Niestety, scenariusz okaza si inny. Firma kurierska
zbankrutowaa w bardzo niedobrym stylu: wiele paczek i pobra nie dotaro do celu.

Upadoci firmy kurierskiej zainteresowaa si lokalna prasa. Dziennikarka prbowaa

si skontaktowa z jej lokalnym oddziaem, prowadzonym przez Damiana. Oddzia jednak nie
funkcjonowa ju od kilku miesicy, gdy Damian wypowiedzia umow franczyzow kilka
miesicy przed bankructwem franczyzodawcy rozliczy si ze wszystkiego i zamkn punkt.
Dziennikarka nie mogc si skontaktowa z przedsibiorc opisaa, e Damian uczestniczy
w upadku firmy kurierskiej i jest winny przywaszczenia sobie znacznych sum pienidzy,
a wic winy franczyzodawcy przypisano jemu. Artykuem tym straci wiarygodno.

Firma kurierska kosztowaa mczyzn utrat caego majtku. Po sprzeday aut, sprztu
firmowego i mieszkania Damian spaci wszystkie dugi, ale zosta bez grosza przy duszy.
Czowiek, ktry przez 10 lat zarabia po 10, a nawet 50 tysicy zotych miesicznie, pozosta
bez niczego, majc sprawy sdowe i komornikw na gowie. Zaryzykowa caym majtkiem
i przegra. Dzisiaj Damian jest doradc i pomaga firmom unika bdw, ktre sam wczeniej
popeni.
 Jarosaw Suski

Jarek od kilkunastu lat prowadzi ma, zatrudniajc 20 osb firm budowlan. Mia
dowiadczenie w brany i zdecydowanie nie by amatorem. Dzisiaj przedsibiorca boryka si
z powanymi trudnociami finansowymi, a firma oczywicie przestaa dziaa.

Firma Jarka otrzymaa zlecenie na budow chodnika w Myszycu koo Ostroki.

Podpisaa umow z firm FV Dystrybucja Jarosaw apacza, ktra bya podwykonawc firmy
KDL, a ta z kolei podwykonawc firmy Ostrada, ktra miaa podpisany kontrakt z gmin
Myszyniec.

Jarosaw w wykonanie tego zlecenia zainwestowa wasne pienidze w sumie okoo

200 tysicy zotych na sam kostk brukow i krawniki. Gdy roboty budowlane dobiegy
koca, firma pana apacza odstpia od umowy z Jarosawem, jako przyczyn podajc znaczne
opnienie si prac. Odstpujc od umowy nie przeja wasnoci do nowego chodnika.
Przedsibiorca, ktry zainwestowa swoje pienidze, zosta na lodzie. Zgosi si do gminy
Mszyniec, aby ta zapacia mu za wykonan prac; tu dowiedzia si jednak, e za odebran
cz zlecenia zapacono ju firmie Ostrada. Zdenerwowany przedsibiorca, ktry zosta
nacignity na kilkaset tysicy zotych, aby spaci cz zobowiza zdemontowa kostk.
Odzyska jednak tylko cz zainwestowanych pienidzy, a nadal brakowao ponad 400 tysicy
(z odsetkami 700). Brak pynnoci spowodowa midzy innymi problemy z patnoci rat
leasingowych. Pojawiy si wpisy na hipotece i doszo do licytacji domu.

W midzyczasie okazao si, e w kontrakcie, jaki gmina Myszyniec zawara z firm

Ostrada zapisano, i firma ta nie moe zatrudnia do budowy chodnika podwykonawcw taki
by warunek finansowania budowy funduszami z Unii Europejskiej. Dzi nie wiadomo, czy
pracownicy gminy mieli wiadomo, e Jarosaw jest podwykonawc. Jasnym jest natomiast,
e nie w ich interesie byo zgaszanie tej sprawy gdziekolwiek, gdy grozioby to zwrotem
dotacji; gdyby Jarosaw twardo nie postawi sprawy, sprawa prawdopodobnie nigdy nie
zostaaby wyjaniona.

W ramach zemsty gmina zoya doniesienie do prokuratury o dziaanie na szkod

Pastwa poprzez demonta chodnika, ktry wedug burmistrza Myszyca nalea ju do gminy.
Sd uniewinni przedsibiorc. Sprytny burmistrz kilka dni po demontau chodnika zamwi
kilka palet kostki i wynaj firm, ktra ponownie j uoya na utwardzonym i przygotowanym
ju pasie ziemi.
 Lesaw Kwitkowski

Stalowa Wola po transformacji ustrojowej bardzo cierpiaa. Byo to miasto zbudowane

w oparciu o jeden wielki zakad przemysowy. Kiedy ten przeywa powane trudnoci
cierpiao cae miasto.

W latach 90-tych Lesaw Kwitkowski zaoy ma firm metalow. Zatrudnia 3-

4 osoby. Dzisiaj zatrudnia 200 razy wicej ludzi, jednak od kilku lat dziaa na granicy
bankructwa ze wzgldu na pomwienia swojego byego wsplnika.

Lesaw przez krtki czas wsppracowa z Pawem Gamoniem. Przedsibiorcy jednak

szybko si rozstali i poszli swoj drog. Nieuregulowany zosta jednak dug okoo 300 tysicy
zotych, ktre Gamo mia odda swojemu wczeniejszemu wsplnikowi.

Kilka lat pniej pracownicy Banku BPH w Sandomierzu zastanawiali si, dlaczego ich
klient, Pawe Gamo, handlujcy stal i posiadajcy firm transportow natychmiast wypaca
gotwk kwoty, ktre dostaje przelewem na konto. Pracownicy banku zawiadomili suby
zwalczajce przestpstwa finansowe, a ci podczas ledztwa odkryli w kontrolowanej firmie
nieprawidowoci. Okazao si, e Gamo sprzedawa wicej stali, ni jej kupowa, co
sugerowao ledczym proceder prania brudnych pienidzy. Najprawdopodobniej aby unikn
kary przedsibiorca poszed na wspprac z prokuratur i oskary kilku swoich byych
wsplnikw o handel lewymi fakturami na zom i o udzia w procederze wyudzania VAT-u.
W oskareniach tych uj midzy innymi Lesawa; zezna, e 81 faktur, ktre czyo jego firm
z firm Kwitkowskiego, byo fakturami lewymi Lesaw mia przelewa na konto Gamonia
pienidze, ktre mieli nieoficjalnie dzieli midzy sob.

Prokuratura wytoczya przeciwko Kwitkowskiemu ledztwo, a pniej skierowaa do

sdu akt oskarenia o dziaanie na niekorzy spki i wyprowadzenie z niej dwch milionw
zotych. Po trudnym, trwajcym kilka lat procesie sd uniewinni Lesawa. W wyroku
wskazano, e Pawe Gamo by ju karany za faszywe zeznania, a w tych, ktre zoy przed
sdem, si miota, wic sd nie da im wiary. Zaufanie sdu zostao utracone rwnie gdy
wykryto, e protokoy dwch rnych przesucha Pawa Gamonia s identyczne co do litery,
posiadaj nawet te same bdy. Tym samym wyrokiem sd uniewinni rwnie
samooskarajcego si Pawa Gamonia.
 Uniewinnienie w procesie karnym jednak nie pomogo Lesawowi wygra w rwnolegle
toczcym si postpowaniu skarbowym. Prawo dziaa tak, e wyrok w sprawie karnej jest dla
urzdu skarbowego wicy jeeli udowodni si przedsibiorcy win. Jeeli jednak sd
uniewinni przedsibiorc w sprawie karnej, to urzd skarbowy wcale nie musi si kierowa tym
wyrokiem. Tym samym skarbwka dalej prowadzi spraw, wierzc w zeznania Pawa
Gamonia. Uwaa, e Lesaw jest jej winny dwa miliony zotych wyudzonego VAT-u.

Wedug Lesawa przyczyn takiego stanu rzeczy s potne prowizje, ktre wzili
kontrolerzy za wykrycie tak grubej afery. Do 2010 roku kademu kontrolerowi skarbowemu
przysugiwa tak zwany dodatek kontrolerski by to udzia od wykrytych przestpstw
skarbowych wypacany kontrolerowi. Zdaniem Lesawa, nie jest w interesie urzdnikw, aby
teraz zmienili wczeniejsz decyzj.

Od 2010 roku dodatek kontrolerski oficjalnie nie istnieje. Jednak naczelnicy wikszoci
urzdw skarbowych nadal utrzymuj takie narzdzie, finansowane z wewntrznych funduszy
i oparte o wewntrzne regulaminy.
 Piotr Krupa

Piotr Krupa w 2001 roku zaoy portal eBilet.pl. Rozwija go do 2008 roku, kiedy serwis
zosta krajowym liderem w zakresie dystrybucji biletw.

W 2008 roku, chcc doinwestowa rozwj firmy, zaoyciele eBilet.pl podjli

wspprac z maym prywatnym funduszem inwestycyjnym. Sprzedali inwestorom cz
udziaw w firmie i zawarli umow, w myl ktrej nadal mieli prowadzi swj portal,
a pozyskane pienidze mieli przeznaczy na przygotowanie go do sprzedania inwestorowi
branowemu za duo wiksze pienidze.

Jako e ze spkami bywa rnie, waciciele eBiletu zabezpieczyli si na rne sposoby;

jak si jednak pniej okazao za sabo. P roku pniej waciciele funduszu doszli do
wniosku, e mimo braku pojcia o biznesie internetowym chc wyrzuci zaoycieli z firmy
i dalej samodzielnie kierowa portalem. Zrobili to jednak nie poprzez zwoanie walnego
zgromadzenia, na ktrym i tak mieliby wikszo gosw i swobod wykonania takiej operacji,
lecz przez niespodziewan zmian zamkw w biurze i dosowne wywiezienie firmy do swojej
siedziby na drugim kocu miasta. Zaoyciele serwisu uznali, e nie bd walczy
z wikszociowym udziaowcem: zoyli wymwienia z pracy, zadali nalenych odpraw
i odszkodowa zapisanych w umowie, ktr podpisali podczas wprowadzania inwestorw do
firmy.

Portal generowa wwczas kilkaset tysicy indywidualnych uytkownikw miesicznie.

Obroty rosy nieprzerwanie o 30-50% rocznie, a rok 2009 zamkn si kwot 10 milionw
zotych przychodu. Wedug wycen, portal by warty 6-10 milionw zotych. W 2013 roku
obroty signy 30-40 milionw zotych, a warto serwisu szacowano na 15-25 milionw
zotych.

Inwestorzy za swj pakiet udziaw (okoo 2/3) zapacili na przeomie lat 2008/2009
okoo 1,7 miliona zotych. Mimo to, ju rok pniej podjli prb odzyskania caoci tych
pienidzy: wytoczyli zaoycielom portalu pozew wanie na tak czn warto. Powdztwo
zoyli do Sdu Okrgowego w Warszawie, wykazujc swoje starty i podajc jako adres
zameldowania zaoycieli star siedzib portalu eBilet.pl (mimo e znali ich aktualny adres
oraz adresy kancelarii prawnych, upowanionych do reprezentowania zaoycieli). Sd nie
zainteresowa si, dlaczego kto pozwany na kwot 1,7 miliona zotych nie reaguje na pisma
ani prby ugody, kierowane pod ten sam adres, i automatycznie wyda skazujcy wyrok
zaoczny i nakaz zapaty.

Dysponujc wyrokiem, fundusz zaj udziay zaoycieli i przej ca spk. Przy okazji
zaj rwnie konta bankowe pierwotnych wacicieli i ich nieruchomoci, zniszczy ich nowe
przedsiwzicia oraz pozbawi wiarygodnoci i zdolnoci kredytowej. Dopiero po kolejnych
dwch latach prawnicy zaoycieli odkrcili ten wyrok, odzyskali zawaszczone udziay
i wytoczyli seri procesw i postpowa prokuratorskich.

Niestety, w latach 2010-2012 nowi waciciele nie tylko przejadali cay zysk portalu, ale
jeszcze spowodowali astronomiczne straty. Nie dokonano te w tym czasie adnych inwestycji,
a portal wiesza si kilka razy dziennie. Celem generowania kosztw w spce byo jej
przejcie. Zaoyciele eBilet.pl odzyskali portal, ale waciciele funduszu jako wierzyciele
chcieli go przej z powrotem, tym razem za dugi. Sprawa trwa; zaoyciele portalu tym razem
walcz nie o odzyskanie portalu, ale o jego utrzymanie.
 Marcin Stefaski

Marcin Stefaski rozpocz dziaalno gospodarcz w Czstochowie w 1994 roku.

Zacz handlowa akcesoriami samochodowymi, kosmetyk, z czasem otworzy te myjni
samochodow, lokal gastronomiczny i studio fryzur. Zwaszcza to ostatnie zaczo odnosi
sukcesy: jego stylici przygotowywali midzy innymi uczestnikw Taca z Gwiazdami.
Niestety, w yciu Marcina pojawiy si czarne chmury.

Zaczo si od marze o dalszym rozwoju. Stefaski podj si kolejnych inwestycji

budowlanych, ktre wymagay sporej iloci gotwki. Niestety, przyszed czas nieco gorszych
obrotw i pojawiy si problemy z pynnoci, ktre mogy opni budow.

Pierwszym pomysem przedsibiorcy, ktry przez duszy czas odnosi sukcesy, ale
wpad w trudnoci finansowe, jest kredyt. Kredyt na spat zobowiza, dokoczenie budowy
i przeorganizowanie firmy.

Tak te postpi Marcin, ktremu poyczk zaproponowa znajomy. Znajomym tym

okaza si czonek mafii, ktry od jakiego czasu specjalnie si z Marcinem zaprzyjania, aby
wyudzi od niego majtek warty kilka milionw zotych. Korzysta z myjni i innych
przedsiwzi Stefaskiego, by jego dobrym klientem i chtnie mu pomaga. Pniej zacz
grozi Marcinowi, straszy jego rodzin, a nawet porwa go i dostarczy do notariusza, rwnie
bdcego czonkiem mafii, aby przedsibiorca podpisa darowizn caego swojego majtku
w celu spaty poyczki z odsetkami.

Z kilkuset tysicy poyczonych pienidzy i umwionych na pimie wysokich, ale

rozsdnych odsetek, mafia wypenia podpisany przez Marcina in blanco weksel na 7,5 miliona
zotych. Sd z pominiciem prawa nada wekslowi klauzul wykonalnoci.

Marcin przyznaje, e chodzi jak na smyczy i po kolei oddawa swj majtek

przestpcom. Gdy bandycie go porwali, aby zmusi do podpisania aktu darowizny caego
majtku, uratowao go to, e bandyci nie mieli dwch dokumentw potrzebnych do
sporzdzenia aktu. W tym momencie Marcinowi udao si cudem zgosi na policj i zoy
zeznania. Na swojej posesji wywiesi wielki banner ze swoim nazwiskiem i wizerunkiem,
z wypisanym wielkimi literami tekstem: Jestem ofiar zorganizowanej grupy przestpczej
dziaajcej w Czstochowie, walcz, nie poddam si. Spraw zainteresoway si media, a za
Marcinem ujmowali si kolejni politycy. Bardzo szybko z cienia zaczy wychodzi inne ofiary
tej samej grupy przestpczej.

Dzi Marcin ma zajty przez komornika majtek, ale dalej prowadzi firm i walczy
o cofnicie niekorzystniejszych dla niego wyrokw. Wielokrotnie powtarza, e zgubia go
ch sukcesu. Kiedy uwaa, e sukces to budowanie wielkiej firmy. Teraz wie, e sukcesem
jest posiadanie rodziny, by mc spdza z ni czas. Uwaa, e by gupi, poniewa mia duy
dom, sporo pienidzy, jedzi nowymi autami i zamiast ograniczy swoje plany inwestycyjne,
uleg chci zwikszania biznesu, ktra go zrujnowaa.
 Gerard Knosowski

Od lat 80-tych produkowa lastryko. Na pocztku lat 90-tych postanowi zainwestowa

w nowy zakad produkujcy materiay budowlane. Zatrudnia ponad 200 ludzi. Dzisiaj Gerard
na ycie zarabia sprztajc klatki schodowe i podwrka w jednej ze spdzielni
mieszkaniowych.

Na budow nowego zakadu Knosowski zacign 10 milionw zotych kredytu, ktrego

udzieliy cztery banki, ustanawiajc zabezpieczenia na 26-milionowym majtku. By to wic
bardzo bezpieczny kredyt.

Niestety, po kilku latach dziaalnoci Gerard wpad w problemy z pynnoci finansow,

a jego zyski nie pozwalay spaca kredytw. Zaproponowa wic wierzycielom postpowanie
naprawcze, do ktrego przystpiy wszystkie banki biorce udzia w finansowaniu inwestycji.
Jednym z punktw planu byo dostosowanie produkcji pod nowo pozyskanego klienta
z Niemiec, ktrego zlecenia spokojnie postawiyby firm na nogi.

Dwa dni przed wyjazdem do Belgii, podczas ktrego mia by podpisany uzgadniany od
miesicy kontrakt, Gerard zosta aresztowany pod pretekstem wyudzenia kredytu.
Najdziwniejsze jest to, e aden z bankw nie zoy zawiadomienia na policji, ktra sama
z siebie postanowia dziaa wbrew woli finansujcych inwestycj bankw. Pod nakazem
aresztowania podpisaa si prokurator Elbieta Gryziecka, ktra owiadczya, e bya pewna,
e Gerard wyudzi kredyty, posugiwa si sfaszowanymi dokumentami i wprowadza banki
w bd. Banki twierdziy inaczej nawet ju po postawieniu zarzutw.

Gerard spdzi 380 dni w areszcie, ale nigdy nie zosta nawet przesuchany! Podczas tych
wakacji komornik sprzeda cay jego zakad we Wrzcej w gminie Trzcianka za 716 tysicy
zotych. Na licytacj zgosi si jeden czowiek zakad kupi Jerzy Teichmann, maonek pani
Eufemii wczesnej ambasador Polski na Litwie. Jerzy zrobi na tym dobry biznes, gdy dwa
lata pniej sprzeda zakad niemieckiemu koncernowi Henkel za 20 milionw zotych. Co
prawda byo to o sze milionw mniej, ni inwestycja bya warta wedug dokumentw
kredytowych, ale i tak zysk by spory.

Kiedy po omiu latach procesu karnego Gerard zosta prawomocnie uniewinniony,

wystpi o odszkodowanie w wysokoci 32 milionw zotych za firm, ktr straci podczas
rocznego niesusznego pobytu w areszcie.

Zamiast 32 milionw, przyznano mu 24 tysice. Sd uzna wprawdzie wniosek za suszny

co do zasady, jednak nie by w stanie znale logicznej relacji pomidzy aresztowaniem
waciciela a utrat wiarygodnoci i ogoszeniem upadoci.

Dzisiaj Gerard, czowiek majcy kwalifikacje do stworzenia i prowadzenia

kilkusetosobowej firmy, zarabia na ycie sprztajc klatki schodowe. Pani prokurator
awansowaa.
 Tadeusz Rucki

Tadeusz Rucki, przedsibiorca spod Tarnobrzega, pod koniec lat 80-tych kupi Zakad
Ceramiki Budowlanej w Chemielowie. Zamierza zainwestowa w niego cay swj majtek
i przeksztaci w najnowoczeniejszy zakad produkujcy dachwki w Europie. Tak te zrobi.
Caa inwestycja zaja kilka lat, jednak dopi swego. Dzisiaj jak sam mwi ma kilka par
butw, troch ubra i jako funkcjonuje.

Przyczyna niepowodzenia bya prosta. Na cztery miesice przed uruchomieniem zakadu,

ale ju po tym, gdy wszelkie maszyny zostay zainstalowane, jego fabryka spona. Nie ma
sensu doszukiwa si teorii spiskowych, gdy by to nieszczliwy wypadek. Poar rozpocz
si w nieodlegym tartaku, a silny wiatr przenis ogie na budynki i hale, gdzie Tadeusz
planowa uruchomienie produkcji. Spaliy si aktywa warte dziesitki milionw zotych.
Niestety, Tadeusz nie zdy ich ubezpieczy.

Nie podda si jednak. Postanowi walczy o odszkodowanie z ubezpieczenia waciciela

tartaku. Skierowa spraw do sdu i wygra, ale proces trwa 17 lat! Na pocztku w Sdzie
Gospodarczym w Rzeszowie, pniej w sdzie apelacyjnym; spraw rozstrzygnito
w Warszawie. Zgodnie z prawomocnym wyrokiem, w 2009 roku ubezpieczyciel wypaci
35 milionw zotych odszkodowania.

Po wygranej Tadeusz wszystkie pienidze przeznaczy na odbudowanie zakadu. Chocia

starczyoby mu pienidzy do koca ycia, jego bardziej interesowao inwestowanie ni
spokojne zabezpieczenie swojej rodziny na bardzo dugi czas. Przedsibiorca nie tylko
zainwestowa wszystkie swoje pienidze, ale jeszcze zacign kredyt oraz dosta 40 milionw
zotych dotacji z Unii. By to wtedy najwikszy sfinansowany z dotacji projekt na Podkarpaciu.

Mczyzna rozpocz wspprac z Akademi Grniczo-Hutnicz i wsplnie ze

studentami oraz ekspertami opracowa innowacyjn technologi produkcji, ktr wdroy
miaa firma z Niemiec. Przy budowie firmy prac znalazo 100 osb, a w fazie produkcji 40.
Tadeusz zosta jednym z najwikszych pracodawcw w okolicy.

Niestety, rado przedsibiorcy nie trwaa dugo. Niecay rok po rozpoczciu produkcji
okazao si, e Tadeusz nie sprzedaje tyle, ile oczekiwa. wiatowy kryzys odbi si na brany
budowlanej tak mocno, e sprzeda nie wystarczaa na opacenie wszystkich rachunkw i spat
kredytu. Niestety, przedsibiorca postawi wszystko na jedn kart i przegra. W 2013 roku
bank zwrci si do sdu; ten ogosi upado spki, a majtek przej syndyk

Mimo ziszczenia si czarnego scenariusza przedsibiorca ma nadziej, e z potnego

majtku uda si co jeszcze uratowa. Zoy wniosek o wstrzymanie licytacji i podwaa kad
wycen majtku, poniewa uwaa, e jest on sprzedawany za bezcen. Pod motek poszo
wszystko, rwnie dziea sztuki, ktre zbiera. By wacicielem najwikszej na wiecie
paskorzeby Bitwa pod Grunwaldem, ktra zostaa wyceniona na 700 tysicy zotych. Kupi
j trzy lata wczeniej za blisko dwa miliony.

Historia Tadeusza pokazuje, e czowiek zalepiony nawet marzeniami nadal jest

czowiekiem zalepionym i nie powinien zabiera si za biznes. Jego egoistyczna postawa
doprowadzia do ruiny ca rodzin. Zamiast dba w pierwszej kolejnoci o ni, dba tylko
o swoje marzenia.
 Agata Bojanowska

Agata Bojanowska prowadzia due gospodarstwo rolne na Lubelszczynie.

Odziedziczya po rodzicach 63 hektary ziemi, a drugie tyle wydzierawia. Z pomoc Unii
poczynia due inwestycje; dzisiaj czeka na licytacj komornicz.

W 2005 roku Bojanowska wybudowaa now obor dla 150 krw mlecznych oraz
nowoczesn hal ubojow. Na ten cel dostaa preferencyjny kredyt o niskich odsetkach
w wysokoci trzech milionw zotych. Cz rodkw przeznaczona bya rwnie na zakup
odpowiednich krw, ktre Agata przywioza z Niemiec i Holandii. Dodatkowo kupia wiele
maszyn, m.in. paszowz, duy cignik, kombajn. Wszystko po to, aby mc prowadzi tak due
gospodarstwo.

Jak mwi Agata, inwestycja j przerosa: krowy zaczy chorowa, miay problemy
z zacieleniem si. Kilka z nich pado, a wiele sztuk musiaa sprzeda za niedue pienidze na
miso, gdy przestay dawa mleko. Po czterech latach takiej dziaalnoci zostao jej tylko
80 zwierzt. Pienidze uzyskiwane ze sprzeday mleka nie wystarczay do spaty kredytu. Aby
nada za spatami rat, braa kolejne kredyty i zaduaa si u znajomych. Doprowadzia
gospodarstwo na krawd bankructwa i sprowadzia na nie komornika.

Kobieta jest przekonana, e sytuacj uratowaoby dokupienie 60 sztuk krw mlecznych,

co pozwolioby jej na powrt do poprzedniej wielkoci produkcji. Niestety, nie ma zdolnoci
kredytowej, bo banki wypowiedziay jej umowy.

Bojanowska musiaa zwolni pracownikw, a bank za porednictwem komornika zabiera

jej wszystkie pienidze. Nie ma z czego opaca rachunkw za prd czy kupi paliwa na niwa.
Prbowaa sprzeda ziemi, ale nie moe znale kupca, gdy bardzo trudno sprzeda tak duy
obszar.

Agata ma picioro dzieci, ktre od najmodszych lat pracoway w gospodarstwie. Dzisiaj

s w wieku szkolnym. Najmodszy syn jest w liceum, redni syn i crka na studiach,
a najstarsze dziecko wyjechao do USA, gdzie pracuje i skd wysya rodzicom pienidze.
Przedsibiorczyni wstydzi si tego, e zamiast pomaga dzieciom w usamodzielnianiu si, te
musz jej przysya pienidze. Dzisiaj auje, e targna si na tak idiotyczny pomys. Miaa
przecie spore gospodarstwo, radzia sobie bardzo dobrze, sta j byo na wyksztacenie dzieci,
na wakacje za granic, moga rwnie oszczdza cakiem spore pienidze. Bya szczliwa.
Dzisiaj chtnie wrciaby do starych czasw i prowadzia mae gospodarstwo zamiast
ryzykowa przyszoci caej rodziny po to, aby zarabia nie 100, ale 700 czy 800 tysicy
zotych rocznie.
 Zakoczenie

Przedsibiorca rozpoczynajcy now drog ycia nie spodziewa si, z jakimi

trudnociami przyjdzie mu si zmierzy. Obserwujc tysice modych, niedowiadczonych
ludzi oraz tych po drugiej stronie starych wyjadaczy, atwo mona zauway rnic w ich
podejciu do biznesu. To, na co chciaem w tej ksice zwrci uwag, to wanie podejcie do
biznesu, ktre z biegiem czasu staje si bardziej chodne, skalkulowane po prostu bardziej
profesjonalne.

Wikszo modych ludzi zapomina o tym, e kady biznes kiedy musi si zakoczy,
a statystyka mwi, e z duym prawdopodobiestwem stanie si to za naszego ycia,
w przecigu kilku czy kilkunastu lat. Statystyka mwi te, e koniec naszego biznesu bdzie
oznacza dugi jego waciciela, dlatego podstawowym dziaaniem, jakie naley podj
planujc dziaalno, jest zaplanowanie wyjcia z nawet najczarniejszego scenariusza.

Po pierwsze naley przyj tradycyjny model ycia przedsibiorcy, a wic zadba

o rozdzielno majtkowa z maonkiem i zapisanie caego majtku na niego to podstawa.
W ksice przedstawiem te kilka innych moliwoci; wszak nie zawsze moemy liczy na
zaufanego wspmaonka. Wane jest, aby oddzieli majtek prywatny od spki i trzyma go
w niemoliwej do zajcia przez komornika formie.

Kolejna kwestia to przyjcie odpowiedniej formy dziaalnoci. Dziaalno

jednoosobowa to przestpstwo, dlatego te jest karana obowizkowymi opatami dla ZUS. Do
powanego dziaania zostay powoane spki z o.o. i inne rodzaje spek, a Unia Europejska
pozwala nam korzysta z mechanizmw rejestracji biznesu w rnych krajach, co w wielu
branach daje znaczc przewag.

Oczywicie naley robi wszystko, aby czarny scenariusz nie nadszed. Kiedy jednak to
si stanie, powinnimy by przygotowani. Zabezpieczenie odpowiedniej iloci pienidzy czy
to w zocie, czy w nieruchomociach jest podstaw do przeprowadzenia szybkiego
i skutecznego procesu upadociowego w Wielkiej Brytanii. Polska nie dostarcza
odpowiednich rozwiza, tote jzyk angielski i brak strachu przed wyjazdem s niezbdne.

Pamitaj, e wyj mona nawet z najczarniejszego scenariusza. Nie zawsze w Polsce,

ale s moliwoci, ktre sprawi, e zaczniesz ycie od nowa, a dugi bd anulowane.
Posiadanie miliona, dwch czy stu milionw dugw nie jest atw rzecz, jednak nawet
z takich sytuacji mona wybrn. Nie da si tego jednak osign za darmo, dlatego odoenie
i zabezpieczenie 5-10 tysicy funtw jest niezbdne. Wane, aby zawsze mie je pod rk. Jeli
nie bdziesz musia po nie sign, zawsze moesz podarowa te pienidze wnuczce jako
prezent lubny. Nie wyobraam sobie innego postpowania jeli chce si wej na odpowiedni
poziom biznesu.

Wbrew pozorom i troch na przekr czarnowidztwu tej ksiki nie zapominaj jednak, e
prowadzenie biznesu to najlepsza droga do dorobienia si, osignicia sukcesu i prowadzenia
szczliwego ycia. Nie znaczy jednak, e biznes mona prowadzi nierozwanie; przeciwnie
trzeba uwaa, bo zagroe jest wiele. Jestem jednak pewny, e jeeli zastosujesz si do
moich rad, to nie bdziesz chcia podpali si pod kancelari premiera, jak robi to kilka osb
kadego roku.

Z pewnoci wiele osb po przeczytaniu tej ksiki bdzie chciao si ze mn

skontaktowa serdecznie do tego zachcam. Kontakt znajdziesz na mojej stronie
www.kamilcebulski.pl. Chtnie odpowiem na Twoje pytania, skieruj do odpowiednich ludzi
lub podejm polemik. Pisz rwnie jeeli uwaasz, e znasz jakie lepsze rozwizanie ni to
zaproponowane przeze mnie. Chtnie je poznam.

Wolnoci i sukcesw,

Kamil Cebulski