Pompy wtryskowe I wtryskiwacze.

Zadaniem instalacji zasilania jest dostarczenie do komory spalania w okrelonym czasie rozpylonego
paliwa w iloci odpowiadajcej chwilowemu zapotrzebowania mocy.

POMPY WTRYSKOWE.

Pompa wtryskowa wtacza do komory spalania w okrelonym czasie dawki paliwa pod cinieniem
potrzebnym do dobrego rozpylenia wtryskiwanej dawki paliwa.
Pompy wtryskowe s pompami wyporowymi typu tokowego. Kady cylinder ma osobn pomp
wtryskow lub osobny zesp roboczy skadajcy si z cylindra, toka, zaworu zwrotnego i napdu toka.
Rozmieszczenie pomp wtryskowych wzdu silnika jest takie, aby dugo przewodu od pompy
wtryskowej od pompy do wtryskiwacza bya moliwie rwna dla wszystkich cylindrw.
Ze wzgldu na due cinienie robocze ( do 1000 kg / m3 ), pompy wtryskowe s budowane ze stali
stopowej wysokiej jakoci z wielk precyzj. Tolerancja wykonania i pasowania zespou cylinder tok
wynosi 26 m, a dla maych silnikw zespow prdotwrczych 1-1,5m. W zalenoci od sposobu
regulacji wydajnoci pompy wtryskowe silnikw okrtowych mona podzieli na dwa zasadnicze
rodzaje:

Pompy wtryskowe z regulacj zaworow

Pompy wtryskowe z pokrtnym toczkiem

Pompy wtryskowe z regulacj zaworow.

Pompy te buduje si w trzech odmianach:

Z regulacj wydajnoci zaworem przelewowym na toczeniu

Z regulacj wydajnoci zaworem przelewowym na ssaniu

Z regulacj wydajnoci zaworem przelewowym na ssaniu i toczeniu

Pompy wtryskowe z regulacj wydajnoci zaworem przelewowym na toczeniu znajduj zastosowanie

zarwno w silnikach zespow prdotwrczych jak i silnikach gwnych, natomiast pozostae typy pomp
z regulacj zaworow znajduj zastosowanie tylko w silnikach gwnych.

Pompa z regulacj na toczeniu.

Cech charakterystyczn pompy jest stay i niezaleny od chwilowej wydajnoci pocztek sprania
paliwa. Waciwo t ilustruje umowna charakterystyka, obrazujca w sposb uproszczony zmiany
cinienia paliwa w przewodzie wtryskiwacza w funkcji kta obrotu wau korbowego. Pompy te s
stosowane gwnie w silnikach pracujcych ze sta prdkoci obrotow, ale znajduje rwnie
zastosowanie w gwnych silnikach okrtowych o zmiennej prdkoci obrotowej.
Cinienie wtrysku.

1-obcirzenie czciowe
2-dbcirzenia pene

1 2

Cinienie otwarcia
W tryskiwacza.

OWK

Pompa z regulacj na ssaniu.

Cech charakterystyczn opisanej pompy jest zmienny, zaleny od chwilowej wydajnoci pompy
pocztek sprania paliwa, co w sposb pogldowy ilustruje ponisza charakterystyka pompy
wtryskowej. Zmienno pocztku sprania paliwa przy zmianach wydajnoci jest podan cech
pomp wtryskowych w przypadku, gdy zmiana obcienia wywouje jednoczenie zmiany prdkoci
obrotowej silnika tak, jak to ma miejsce przy bezporednim napdzie ruby. Z tych wzgldw pompy te
stosuje si powszechnie w silnikach napdu gwnego.

Cinienie wtrysku.

1-obcirzenie czciowe
2-dbcirzenia pene

Cinienie otwarcia
W tryskiwacza.

1 2

OWK
Pompa z regulacj na ssaniu i toczeniu.

W pompach tego typu zarwno pocztek jak i koniec wtrysku sterowane s zaworami. W tym
rozwizaniu poczono sposoby regulacji wydatkiem dawki paliwa uprzednio omawianych pomp. Pompa
tego typu daje zmienny moment wtrysku zaleny od wydajnoci, co w przypadku silnika okrtowego
wpywa w przyblieniu na stay moment zaponu przy zmiennej prdkoci obrotowej silnika. Dodatkow
wan zalet pompy jest moliwo zmiany momentu wtrysku (toczenia) bez koniecznoci
przestawiania krzywek paliwowych, co jest szczeglnie podane wtedy, gdy silnik napdzany jest
paliwami rnicymi si znacznie zwok zaponu, tak jak to ma miejsce w przypadku duych silnikw
okrtowych przystosowanych do spalania olejw cikich.

Cinienie wtrysku.

1-dla obcienia normalnego

2-dla obcienia czciowego
3-dla obcienia normalnego 1 2
z opnionym wtryskiem
3

Cinienie wtrysku.

OWK.
Pompy wtryskowe z pokrtnymi tokami

Pompy wtryskowe z pokrtnymi tokami, zwane rwnie pompami z otworami przelewowymi stosowane
s powszechnie w silnikach prdotwrczych i silnikach gwnych. Najpopularniejsz odmian pomp
wtryskowych z pokrtnymi tokami jest pompa typu Bosch. Zmian wydajnoci pompy wtryskowej
uzyskuje si przez obrt toka. Wydajno pompy jest zalena od efektywnego skoku toka, to znaczy
od dugoci tworzcej czci sterujcej toka znajdujcej si w paszczynie otworw przelewowych.
Przez odpowiednie uksztatowanie grnej i dolnej krawdzi sterujcej toka mona uzyska, podobnie
jak w pompach z regulacj zaworami, wszystkie trzy warianty regulacji wydajnoci:

przez zmian koca toczenia

przez zmian pocztku toczenia

przez zmian rwnoczesn pocztku i koca toczenia.

Kontrola i regulacja momentu wtrysku i wydajnoci pompy wtryskowej.

Kontroli regulacji momentu wtrysku i wydajnoci pompy wtryskowej dokonuje si w razie stwierdzenia
niedopuszczalnych odchyle mocy, cinienia spalania i temperatury wydechu w stosunku do wartoci
podanych w instrukcji techniczno ruchowej danego silnika dla danego obcienia. Sposb regulacji i
kontroli momentu wtrysku zaleny jest od rodzaju pompy i jej indywidualnych cech konstrukcyjnych.

WTRYSKIWACZE.

Zadaniem wtryskiwacza jest dokadne rozpylenie wtryskiwanego do komory spalania paliwa i

rwnomierne nasycenie nim znajdujcego si tam powietrza.
Praca wtryskiwacza wywiera zasadniczy wpyw na silnik i jego prac. Gwnie na przebieg i jako
spalania, sprawno ogln silnika, obcienia cieplne itp.

Odmiany wtryskiwaczy.

Wtryskiwacze silnikw okrtowych rni si gwnie rodzajem rozpylacza zwanego rwnie kocwk
wtryskiwacza. W zalenoci od liczby otworw w dyszy, rozpylacze mog by jednootworowe lub
wielootworowe, przy czym rozpylacz jednootworowy dziel si na czopikowe i bezczopikowe. Rozrnia
si ponadto rozpylacze chodzone i niechodzone. W silnikach okrtowych stosuje si gwnie
wtryskiwacze wielootworowe, chodzone.

Rozpylacze.

Rozpylacz, najbardziej precyzyjny zesp wtryskiwacza, skada si z prowadnicy iglicy, iglicy i dyszy.
Prowadnica iglicy i dysza mog si skada z oddzielnych czci lub mog stanowi jedn
konstrukcyjn cao. Iglica jest szczelnie i z bardzo niewielkim luzem dopasowana do prowadnicy. Luz
wypadkowy iglicy i prowadnicy wynosi okoo 2-4m. Z tych wzgldw iglica i prowadnica stanowi
zesp czci wzajemnie dobranych, dopasowanych i potartych tzw. para precyzyjna.
Eksploatacja wtryskiwaczy.

Wtryskiwacze, podobnie jak pompy wtryskowe, nie wymagaj z zasady bezporedniej obsugi podczas
pracy silnika. Wymagany jest jedynie nadzr i kontrola. Kontrola pracy wtryskiwacza jest dokonywana
poprzez kontrole parametrw spalania. Spadek maksymalnego cinienia spalania, wzrost temperatury
wylotu spalin, dymienie silnika mog wiadczy o wadliwej pracy wtryskiwaczy.

Kontrola wtryskiwaczy na stanowisku prb.

Wymontowany wtryskiwacz przed jego kolejnym montaem sprawdza si na stanowisku prb. Kontrola
wraz z ogldzinami przeprowadzonymi po jego demontau pozwala ustali stan techniczny
wtryskiwacza, a przez to podjcie decyzji co do sposobu i rozmiarw koniecznej regeneracji.
Przedmiotem kontroli jest szczelno wtryskiwacza, cinienie wtrysku i jako rozpylenia. Szczelny
wtryskiwacz, a dokadnie szczelne zamknicie dyszy przez iglice, jest warunkiem tak zwanego suchego
otwarcia i zamknicia. W okresie wzrostu cinienia i po zamkniciu iglicy u wylotu z dyszy nie mog si
tworzy krople paliwa.
Paliwo wydobywajce si z dysz sprawnego wtryskiwacza tworzy strumie w postaci mgy paliwowej o
rwnomiernym przestrzennym rozdrobnieniu. Oznak dobrze pracujcego wtryskiwacza jest
charakterystyczny dwik, skrzep jaki sycha w momencie wtrysku paliwa.

Przebieg wiczenia.

Pompy wtryskowe.

Pompa numer 1.

Dawka paliwa 0
Pocztek toczenia przez toczek pompy - 260
Koniec toczenia przez toczek pompy - 40
Otwarcie zaworu 260
Zamknicie zaworu - 40

Dawka paliwa max.

Ruch toczka 260-40
Otwarcie zaworu - 180
Zamknicie zaworu - 40

Pompa numer 2.

Pompa wtryskowa o rednicy toczka 34 mm. Jest to pompa o zmiennym pocztku i kocem toczenia
Dawka paliwa 50 %

Zmienny pocztek : Zmienny koniec :

otwarcie zaworu 40 otwarcie zaworu - 340

zamknicie zaworu 60 zamknicie zaworu - 361

Pompa numer 3.

Pompa wtryskowa o rednicy toka 48 mm. Pompa ta moe by pomp silnika nawrotnego, a to a tego
wzgldu, e krzywka paliwowa jest krzywk symetryczn.

Dawka paliwa 0.
Otwieranie zaworu 37
Zamknicie zaworu 87
GMP toczka 140

Wtryskiwacze.

Wyniki kontroli wtryskiwacza:

otwarcie ( wtrysk ) 26 Mpa

prba kroplenia 9 kropel

prba rozpylenia rozpylenie prawidowe, kocwka 6-cio otworowe 6 symetrycznych ladw po

rozpyleniu

prba szczelnoci wypada pomylnie, wtryskiwacz szczelny.

Wnioski.

Po porwnaniu pomp wtryskowych z danymi rzeczywistymi wida, e badane pompy s rozregulowane,

kty otwarcia i zamknicia zaworw s niewaciwe oraz kt wtrysku jest nieodpowiedni. Aby to zmieni
musimy dokona regulacji pomp wtryskowych. Kty otwarcia zaworw moemy wyregulowa za
pomoc cigien, natomiast regulacj wtrysku, moemy dokona poprzez podniesienie pompy za
pomoc podkadek, przestawienie krzywek ( ostateczno ), regulacj ruby popychacza toczka pompy
( w niektrych rozwizaniach konstrukcyjnych ). Regulacji ukadu wtryskowego dokonujemy po to, aby
utrzyma prawidowe parametry pracy silnika, gdy jest to ukad bardzo newralgiczny w silnikach.
Zaniedbanie prawidowych parametrw pracy ukadu wtryskowego, nieprawidowa jego regulacja
doprowadzi w kocowym efekcie do pogorszenia warunkw spalania a co za tym idzie, do spadku mocy
silnika, szybszego zuycia oysk ukadu korbowego ( nieprawidowy kt wtrysku ) itd. Jednak gwnym
powodem regulacji ukadu wtryskowego jest potrzeba oszczdnoci paliwa, co powoduje spadek
kosztw eksploatacyjnych statku i zmniejszenie emisji szkodliwych produktw spalania do atmosfery.