Roman Tomaszewski

MIESZKACY POWIATU GOSTYSKIEGO W WALKACH O KSZTAT

GRANICY WSCHODNIEJ II RZECZYPOSPOLITEJ (1918-1920)

W tekcie zamieszczono biogramy osb z terenu dzisiejszego powiatu gostyskiego, ktre w la-
tach 1918-1920 znalazy si na wschodnich rubieach odradzajcego si pastwa polskiego, by wzi
udzia w walkach z Ukraicami i bolszewikami. yciorysy opracowane zostay z myl opublikowania
ich w ksice Wysiek militarny i materialny mieszkacw ziemi gostyskiej w walkach o ksztat granicy
wschodniej II Rzeczypospolitej (1918-1920), wydanej ostatecznie w 2002 roku przez Bibliotek Pu-
bliczn Miasta i Gminy w Gostyniu, Gostyskie Towarzystwo Kulturalne i Muzeum w Gostyniu.
Przy omawianiu ogu zagadnie autor siga do dziejw tych gmin, ktre dzi wchodz w jego
skad i stanowi czstk jego historii. Noty biograficzne dotycz osb urodzonych w powiecie w jego
wspczesnych granicach oraz tych ludzi, ktrzy swoje ycie i dziaalno zwizay z nim co najmniej
na kilka lat. W 1997 roku autor niniejszego opracowania rozpocz kwerend rdow, a dwa lata p-
niej zamieci na amach Gazety Gostyskiej pierwsze informacje o gostyskich uczestnikach wojny
1918-1920. Wszystkie zebrane materiay i informacje, po dokonaniu weryfikacji i uzupenie, znalazy
si ostatecznie w ksice. Nie jest to, rzecz jasna, ostateczna lista.
W okresie PRL ocena wojny polsko-bolszewickiej ksztatowana bya przez propagand radzieck.
Obowizywaa oficjalna wykadnia dziejw. Kada prba pisania na ten temat spotykaa si z licznymi
trudnociami ze strony wadz. Dopiero na pocztku lat dziewidziesitych XX wieku, ju w nowych
warunkach ustrojowych, stworzone zostay szerokie moliwoci bada nad zagadnieniami biaych
plam z naszej przeszoci.
Autor siga do wszystkich dostpnych mu rde. Publikacja zostaa gwnie oparta na dokumen-
tach uczestnikw wojny zachowanych w zbiorach rodzinnych. Ocalae ksieczki wojskowe, yciorysy,
zawiadczenia o przebiegu suby wojskowej, zdjcia, odznaczenia, legitymacje i dyplomy pozwalaj
m.in. okreli przynaleno pukow, czas trwania suby wojskowej, szlak bojowy onierza, a take
szuka odpowiedzi na wiele nasuwajcych si pyta. Dokumenty te stay si take cennym materiaem
do opracowania biogramw uczestnikw wojny. Bogaty materia faktograficzny dotyczcy postawy
spoeczestwa gostyskiego wobec powsta lskich i wojny polsko-bolszewickiej zawiera Ordownik
Gostyski. Wanym rdem byy ankiety personalne powstacw wielkopolskich znajdujce si
w zbiorach Muzeum w Gostyniu. Dostarczaj one cennych informacji m.in. o tych powstacach, ktrzy
brali udzia w zwyciskiej wojnie z bolszewikami. Cennym rdem do poznania szlakw bojowych
jednostek poznaskich i wielkopolskich na froncie wschodnim jest Album Dziesiciolecia Okrgu Kor-
pusu Nr VII. Niezwykle przydatnym materiaem pamitnikarskim okazay si starannie prowadzone za-
piski pisarza sztabu 6 kompanii 44 Puku Strzelcw Kresowych Edmunda Przybylaka z Kosowa. War-
tociowe s rwnie fragmenty wspomnie Benedykta towskiego z Godurowa i Michaa Piotrowiaka
z Ziemlina. Wany materia na temat walk 60 Puku Piechoty na szlaku kijowskim zawiera artyku ppka
Bernarda liwiskiego z Ponieca, zamieszczony w Kronice Gostyskiej.
 STANISAW ADAMCZAK
Urodzi si 4 maja 1896 roku w Kokoszkach w Wielkopolsce. Syn Franciszka i Barbary
z domu Pazoa. Po ukoczeniu szkoy elementarnej rozpocz nauk zawodu lusarskiego. Od
1 maja 1910 roku praktykowa w firmie H. Methner w Bojanowie. 11 kwietnia 1913 roku
zoy egzamin czeladniczy w Rawiczu. Do 24 kwietnia 1916 roku pracowa w rnych za-
kadach rzemielniczych. 28 kwietnia 1916 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w kt-
rej suy do 11 listopada 1918 roku. Od 27 stycznia do 8 maja 1917 roku jako szeregowy 21
kompanii miotaczy min bra udzia w walkach na froncie zachodnim, m.in. pod Somm i Re-
ims. 11 maja 1917 roku zosta przerzucony na front wschodni, na ktrym przebywa do 27
listopada 1917 roku. I wojn wiatow zakoczy na froncie zachodnim. Po powrocie do kra-
ju, w trakcie powstania wielkopolskiego, jako ochotnik 21 stycznia 1919 roku zosta wcielony do 3 Puku Lotnicze-
go w Poznaniu. W dniach od 14 czerwca do 8 sierpnia 1919 roku przebywa z jednostk na linii demarkacyjnej pod
Zbszynem. Szlak bojowy w kampanii bolszewickiej rozpocz 12 sierpnia 1920 roku w 16 eskadrze 3 Puku
Wojsk Lotniczych ze specjalnoci mechanik. 6 lipca 1919 roku awansowa na stopie starszego szeregowego, 18
listopada na kaprala, a 21 maja 1921 roku na plutonowego. Po zakoczeniu wojny sub wojskow odbywa w 12
lotniczej Eskadrze Wywiadowczej (I Wielkopolskiej). Do rezerwy przeniesiony zosta 10 sierpnia 1921 roku. Od 19
wrzenia 1921 roku do 30 marca 1927 roku pracowa jako kierownik warsztatu w zakadach Pudliszki. 28 grudnia
1923 roku zoy egzamin mistrzowski w Poznaniu. Od 1 kwietnia 1927 roku do 31 marca 1929 roku pracowa
w Fabryce Maszyn Braci Blottner w Bojanowie, a od 1 kwietnia 1929 roku w Fabryce Maszyn Stanisawa Grze-
kowiaka w Gostyniu. Od 15 kwietnia 1947 roku prowadzi punkt usugowy w Gostyniu. Czonek gostyskiego
Koa ZBoWiD. Zmar 6 stycznia 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada
odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu
Odrodzenia Polski, Odznaki: Gwiazd Przemyla i Orlta Lwowskie, Odznak Frontu Litewskiego-Biaoruskiego,
Odznak Grunwaldzk, Odznak Za Zasugi dla Wojewdztwa Poznaskiego.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe;
ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 158; informacje Joanny Adamczak zbiory rodzinne.

STANISAW ADAMCZYK
Urodzi si 11 lutego 1899 roku w Iwoniczu w powiecie kronieskim. Syn Jana
i Karoliny z domu Leniak. W 1910 roku ukoczy czteroklasow szko elementar-
n w Iwoniczu, a nastpnie uczszcza do gimnazjum klasycznego w Sanoku, gdzie
uzyska wiadectwo dojrzaoci. W sierpniu 1917 roku zosta wcielony do armii au-
striackiej i skierowany na kurs do szkoy oficerw rezerwy. Ukoczy j w padzier-
niku tego roku. Na pocztku 1918 roku zosta urlopowany z wojska na egzaminy
maturalne. Po ich zdaniu powrci do wojska i skierowany zosta najpierw na front
woski, a nastpnie francuski. Bra udzia w walkach w poudniowym Tyrolu, p-
nocnej Francji, Belgii, Hesji i Badenii. W grudniu 1918 roku powrci do kraju
i w lutym 1919 roku ochotniczo zgosi si do armii polskiej. Otrzyma przydzia do 17 Puku Piechoty
w Rzeszowie i suy w nim w stopniu kaprala. Pocztkowo peni funkcj dowdcy druyny w 1 kom-
panii, a od 1 stycznia 1920 roku dowdcy plutonu w 4 kompanii. W lipcu i sierpniu 1919 roku bra
udzia w walkach na froncie litewsko-biaoruskim. W lipcu 1920 roku zosta przeniesiony do 20 Puku
Piechoty w Krakowie, ale suy krtko, zaledwie do sierpnia, gdy zachorowa na czerwonk i leczy
si w szpitalu do padziernika. Po wyzdrowieniu zosta wcielony do kadry 17 Puku Piechoty, a 14 li-
stopada 1920 roku przeniesiony do rezerwy. W 1921 roku rozpocz studia na Wydziale Filozoficznym
Uniwersytetu Jagielloskiego i w cigu trzech lat studiowa chemi i fizyk. Od 1 wrzenia 1924 roku
do 30 sierpnia 1928 roku by zatrudniony w charakterze nauczyciela tymczasowego w pastwowym
gimnazjum w Lublicu. Zosta zwolniony z powodu braku kwalifikacji. W marcu 1930 roku, po zdaniu
w Krakowie egzaminu pedagogicznego, uzyska pene kwalifikacje nauczyciela szk rednich. Od roku
szkolnego 1930/1931 zosta zaangaowany jako nauczyciel chemii z mineralogi i fizyki w gimnazjum
gostyskim, a w roku szkolnym 1933/1934 take matematyki. Od roku 1932 kierowa gostyskim ch-
rem Cecylia. 29 marca 1932 oeni si z Cecyli z Namysw. Mia dwoje dzieci Jana i Danut.
1 lipca 1925 roku mianowano go podporucznikiem w korpusie osobowym oficerw piechoty. Szecio-
tygodniowy kurs doksztacajcy ukoczy w roku 1928 w Szkole Podchorych Rezerwy Piechoty nr 4a
w Tomaszowie Mazowieckim. W nastpnych latach jako podporucznik rezerwy odby dwukrotnie wi-
czenia wojskowe: w 1930 roku w 27 Puku Piechoty i w 1933 roku w 70 Puku Piechoty w Pleszewie,
do ktrego zosta przeniesiony. W kocu sierpnia 1939 roku zosta zmobilizowany do 55 Poznaskiego
Puku Piechoty i skierowany do Orodka Zapasowego 14 Dywizji Piechoty w Kutnie na stanowisku ofi-
cera ywnociowego. Jego losy we wrzeniu 1939 roku nie s znane. Wiadomo, e dosta si do niewoli
radzieckiej i zosta umieszczony w obozie w Kozielsku. Z obozu zosta wywieziony 21 kwietnia 1940
roku (lista NKWD nr 036/4 poz. 96 z 16 kwietnia) do lasku katyskiego, gdzie 22 kwietnia 1940 roku
zosta zamordowany.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps;
USC Gosty.

CZESAW ANDRZEJEWSKI
Urodzi si 25 maja 1902 roku w Poznaniu. Syn Bronisawa i Wiktorii z domu F-
glerska. Do szkoy elementarnej uczszcza w Czempiniu w powiecie kociaskim.
W teje miejscowoci podj nauk zawodu mleczarskiego i ukoczy trzyletni
sta. Sub wojskow rozpocz w okresie powstania wielkopolskiego. 15 marca
1919 roku otrzyma przydzia do 11 kompanii tworzcego si 3 Puku Strzelcw
Wlkp. (pniejszy 57 Puk Piechoty). Z Biedruska pod Poznaniem puk zosta
przekwaterowany do Ostrowa Wielkopolskiego, celem ochrony tego rejonu przed
ewentualnym atakiem Niemcw. Std jednostka zostaa przerzucona pocigiem do
Moodeczna koo Lidy. Tam na froncie litewsko-biaoruskim rozpocz swj szlak
bojowy przeciw bolszewikom. W wojsku pozosta do koca 1921 roku. W latach 1923-1926 pracowa
jako zastpca kierownika Spdzielni Mleczarskiej w Kocianie. W 1929 roku ukoczy Technikum
Mleczarskie w Rzeszowie i podj prace na stanowisku kierownika Spdzielni Mleczarskiej
w Chemcach (powiat Inowrocaw) i pracowa tu do 31 grudnia 1939 roku. W latach 1930-1939 dzia-
a w Towarzystwie Powstacw i Wojakw w Chemcach. W 1940 roku zosta wysiedlony wraz
z rodzin przez Niemcw do Radziejowa Kujawskiego. Przebywa tam do 1945 roku. Pracowa
w Piotrkowie Kujawskim jako kierownik mietanczarni. Od 1946 do 1951 roku by kierownikiem
Mleczarni Spdzielczej w Szamotuach. W listopadzie 1951 roku zosta subowo przeniesiony do
gostyskiej Spdzielni Mleczarskiej na stanowisko kierownika technicznego. Pracowa tu a do
przejcia na emerytur, to jest do 31 maja 1967 roku. Zmar 23 stycznia 1977 roku. Pochowany zosta
na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Czesaw Andrzejewski, Rkopis; informacje crki Danuty Andrzejewskiej zbiory rodzinne.

FRANCISZEK ANDRZEJEWSKI
Urodzi si 10 padziernika 1899 roku w Brzeziu w rodzinie chopskiej. Syn Fran-
ciszka i Stanisawy z domu Andraszak. Ukoczy siedmioletnia szko elementarn
w Gostyniu. W 1917 roku zosta wcielony do armii niemieckiej i skierowany na
front zachodni. 15 wrzenia 1918 roku dosta si do niewoli francuskiej, a w marcu
1919 roku wstpi do armii polskiej gen. Hallera. W maju 1919 roku jako kanonier
12 dywizjonu artylerii cikiej powrci do kraju. W padzierniku tego roku zosta
wcielony do 14 Dywizji Piechoty i skierowany na front wschodni. Bra udzia
w wojnie polsko-bolszewickiej. W listopadzie 1921 roku zosta przeniesiony do re-
zerwy. Wczeniej ukoczy Szko Podoficersk w 12 Puku Artylerii Cikiej
w Tarnopolu koo Lwowa. Sub wojskow zakoczy w stopniu kaprala. W 1931 roku w Gostyniu
zawar zwizek maeski z Czesaw Dud. Na Brzeziu prowadzi gospodarstwo (13 ha). By czon-
kiem gostyskiego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. W padzierniku 1939 roku by wrd czterdzie-
stu aresztowanych, z ktrych trzydziestu zostao zamordowanych w publicznej egzekucji na rynku go-
styskim. W 1942 roku zosta wywaszczony z majtku i do 1945 roku pracowa w gospodarstwie
Niemca Fenera w Osowie. Przed II wojn wiatow i w okresie powojennym by zastpc wjta gminy
Gosty, a od 1945 roku przez dwanacie lat sotysem wsi Brzezie. Zmar 6 stycznia 1973 roku. Pocho-
wany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje syna Czesawa Andrzejewskiego zbiory rodzinne; USC Gosty.

IGNACY ANDRZEJEWSKI
Urodzi si 10 lipca 1897 roku w Siemowie. Syn Tomasza i Franciszki. Po ukocze-
niu szkoy elementarnej podj nauk w warsztacie ciesielskim. W 1914 roku zosta
wcielony do jednostki saperw armii niemieckiej, w ktrej suy do grudnia 1918
roku. Bra udzia w dziaaniach wojennych zarwno na froncie wschodnim, jak
i zachodnim. Od 11 stycznia 1919 roku jako ochotnik uczestniczy w powstaniu
wielkopolskim. W 1920 roku wzi udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezer-
wy przeniesiony zosta 31 lipca 1921 roku. W tyme samym roku zoy egzamin
czeladniczy. Pocztkowo pracowa we Wrocawiu, a nastpnie w innych miastach
lska, by w kocu osi w rodzinnej wsi Siemowo. Tutaj prowadzi ciesielski
punkt usugowy. Zmar 30 kwietnia 1979 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Siemowie.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje Jana ukaszczyka zbiory rodzinne.

IGNACY ANDRZEJEWSKI
Urodzi si 2 lipca 1897 roku w ychlewie w rodzinie chopskiej. Syn Jzefa i Jzefy
z domu Smektaa. W rodzinnej miejscowoci ukoczy szko elementarn. Od 27
stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowym.
Walczy m.in. pod Miejsk Grk. Sub wojskow kontynuowa w 14 Puku Artylerii
Polowej, z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony
zosta 21 lipca 1921 roku. Powrci do rodzinnego domu. Pracowa w gospodarstwie
rolnym, pocztkowo rodzicw, a nastpnie wasnym. W 1923 roku zawar zwizek ma-
eski z Jzef Woln z ychlewa. Mia dwoje dzieci (Maria, ur. 13 listopada 1924 ro-
ku, Antonina, ur. 7 stycznia 1927 roku). Podczas okupacji hitlerowskiej zosta wysie-
dlony wraz z rodzin do Krajewic, gdzie pracowa w gospodarstwie Niemca. Po zakoczeniu wojny w 1945
roku powrci na wasne gospodarstwo do ychlewa. Zmar 24 stycznia 1962 roku i pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Krobi.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Informacje Marii Polaszek.

WALENTY ANDRZEJEWSKI
Urodzi si 11 listopada 1899 roku w Sukowicach w rodzinie chopskiej. Syn Stani-
sawa i Jzefy z domu Kaczmarek. Do szkoy elementarnej uczszcza w rodzinnej
miejscowoci. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W trakcie dziaa wojen-
nych dosta si do niewoli, w ktrej przebywa 11 miesicy. Po ucieczce powrci do
Sukowic. W 1925 roku zawar zwizek maeski z Apoloni Kaczmarek. Mia pi-
cioro dzieci. Zamieszka w Krobi Starej, gdzie prowadzi gospodarstwo rolne.
W czasie okupacji hitlerowskiej, w 1942 roku, zosta wysiedlony z gospodarstwa. Do
1945 roku pracowa m.in. w cukrowni gostyskiej i w tartaku. Po zakoczeniu wojny
powrci na gospodarstwo w Krobi Starej. Zmar 8 sierpnia 1972 roku. Pochowany jest na cmentarzu
w Domachowie.

Informacje crki Zofii Andrzejewskiej zbiory rodzinne.

JZEF BANASZAK
Urodzi si 11 marca 1898 roku w Gostyniu. Syn Jzefa i Anieli z domu Klonowska.
Ukoczy szko elementarn i zawodow w Gostyniu. By czonkiem Towarzystwa
Gimnastycznego Sok. W czasie I wojny wiatowej suy w armii niemieckiej.
Uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowo-zachodnim. Od
1 stycznia 1919 roku suy w 1 kompanii gostyskiej pod dowdztwem Borowicza.
Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w wyprawie kijowskiej. Do rezerwy
przeniesiony zosta 13 sierpnia 1921 roku. W 1939 roku pomimo posiadania karty mo-
bilizacyjnej i zgoszenia si w wyznaczonym miejscu nie zosta wcielony do wojska.
By dugoletnim pracownikiem gostyskiej cukrowni. Zatrudniony by jako lusarz-
kotlarz na stanowisku brygadzisty. W 1963 roku przeszed na emerytur. By czonkiem Zwizku Powsta-
cw Wielkopolskich i gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 30 stycznia 1968 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Medal
Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy i Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Dokumenty Dowdztwa Okrgu Korpusu Nr VII
z 22.VI.1938 roku; informacje crki Wadysawy Dopieray.

JZEF BARANOWSKI
Urodzi si 23 wrzenia 1902 roku w Zimnej Wodzie w powiecie lwowskim, jako syn Piotra. Bdc
uczniem III klasy szkoy realnej we Lwowie, jako ochotnik bra udzia w walkach z Ukraicami, m.in.
2 listopada 1918 roku w ataku na dworzec gwny, a 8 listopada pod Skniowem. 11 listopada dosta si
do niewoli ukraiskiej. Osadzony zosta w obozie w Kosaczowie koo Koomyi. Na pocztku stycznia
1919 roku zbieg z niewoli i przez Rumuni, Wgry i Austri dotar do Krakowa. Tutaj 10 lutego wstpi
do 1 Puku Strzelcw Lwowskich. 23 grudnia 1919 roku zosta zwolniony z wojska, aby kontynuowa
przerwan dziaaniami wojennymi nauk. W obliczu zagroenia sowieckiego 7 lipca 1920 roku wstpi
ponownie do wojska. Jako onierz 13 Puku Piechoty bra udzia w walkach na przedpolach Warszawy.
We wrzeniu 1920 roku zosta przeniesiony do dowdztwa 5 Dywizji Piechoty, a miesic pniej zwol-
niony do rezerwy. Nauk dokoczy w 1922 roku. Otrzyma posad nauczyciela w powiecie omy-
skim. Cztery lata pniej zda egzamin nauczycielski i z dniem 3 wrzenia 1930 roku obj stanowisko
kierownika szkoy w Sikorzynie w powiecie gostyskim. Od 5 padziernika 1932 roku by kierowni-
kiem szkoy w ce Wielkiej, a od wrzenia 1937 roku w Piaskach. 12 lutego 1939 roku zosta wybrany
na radnego do Gromadzkiej Rady Narodowej w Piaskach. Jako podporucznik rezerwy zosta w sierpniu
1939 roku zmobilizowany do 70 Puku Piechoty w Pleszewie i skierowany do orodka zapasowego 17
Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Wycofujc si z orodkiem na wschd, dosta si do niewoli ra-
dzieckiej. Osadzony w obozie w Starobielsku, zosta wywieziony do Charkowa (na licie NKWD nr 88),
gdzie w piwnicy budynku zarzdu obwodowego NKWD zosta zastrzelony. Posiada odznaczenia:
Krzy Obrony Lwowa z Mieczami, Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Medal Dziesiciolecia
Odzyskania Niepodlegoci oraz Medal Niepodlegoci.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps;
Zesp Szk w Piaskach, Kronika Szkoy Powszechnej w Piaskach.
 FRANCISZEK BARTLEWSKI
Urodzi si 2 grudnia 1894 roku w Sukowicach. Syn Marcina i Magdaleny z domu Pie-
nina z Domachowa. Uczszcza do szkoy elementarnej w Sukowicach. W 1914 roku
zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim. Urlopowany
z wojska, nie powrci do jednostki. W styczniu 1919 roku wstpi do oddziau po-
wstaczego, z ktrym bra udzia w walkach na froncie poudniowo-zachodnim, m.in.
pod Miechcinem i Janiszewem. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in.
w walkach w rejonie Kijowa i na przedpolach Warszawy. Po zakoczeniu dziaa wo-
jennych powrci do Sukowic. 7 lutego 1921 roku zawar zwizek maeski ze Stani-
saw Won i osiad w ychlewie. Nastpnie wyjecha do Francji, gdzie pracowa do
1949 roku. Ostatnie lata ycia spdzi z rodzin w ychlewie. Zmar w listopadzie 1952 roku. Pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna ZBo-
WiD; informacje syna Franciszka Bartlewskiego.

LEON BIASKI
Urodzi si 26 marca 1896 roku w Mierucinie w powiecie mogileskim. Syn Ludwi-
ka i Zuzanny z domu Mrwczyska. Ukoczy 6 klas prywatnego gimnazjum dr.
Lockmanna w Poznaniu. Sposobi si do zawodu kupca. Od 1912 roku odbywa
praktyki w firmach wkienniczych w Wielkopolsce i Niemczech. Bra udzia w I
wojnie wiatowej. 2 maja 1916 roku zosta wcielony do batalionu zapasowego 116
Puku Piechoty. Przebywa na froncie zachodnim, m.in. w Hessel koo Darmstaadtu
w Nadrenii, gdzie ukoczy kurs obsugi modzierzy i miotaczy min. W kocu grud-
nia 1918 roku przenis si do Pakoci, gdzie wczeniej zamieszkali jego rodzice.
Od 5 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Suy w kompanii
pakoskiej w stopniu kaprala, jako dowdca druyny. Do 10 stycznia 1919 roku bra udzia w walkach na
froncie pnocnym, a nastpnie przeniesiony zosta na front zachodni, gdzie od 13 czerwca do 17 pa-
dziernika 1919 roku uczestniczy w potyczkach pod Wolsztynem i Zbszynem. Od kwietnia do czerwca
1920 roku suy w oddziale sztabowym DOK VII w Poznaniu. Od 12 czerwca do 18 padziernika 1920
roku jako dowdca plutonu 157 Puku Piechoty bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie
litewsko-biaoruskim. Nastpnie przeniesiony zosta do 7 Puku Piechoty w Chemie. 7 sierpnia 1920
roku awansowano go do stopnia plutonowego, a w sierpniu 1921 roku sieranta. Wkrtce przeniesiono
go do rezerwy. wiczenia wojskowe jako rezerwista odby w 1923 roku w 57 Puku Piechoty w Pozna-
niu, w 1924 i 1931 roku w 55 Poznaskim Puku Piechoty w Lesznie, w 1928 roku w Szkole Podchor-
ych Piechoty Rezerwy nr 5 w Krakowie. W 1925 roku zosta awansowany na podporucznika, a w 1939
roku na porucznika rezerwy. W sierpniu 1925 roku zawar zwizek maeski z Apoloni Gryczysk.
Od 1926 roku rodzina mieszkaa w Kominie. Pniej przeniosa si do Borku. Tutaj Leon Biaski
trudni si handlem. Nalea do Towarzystwa Powstacw i Wojakw. By te wiceprezesem Okrgu VI
Zwizku Towarzystw Wojakw. 23 wrzenia 1939 roku dosta si do niewoli radzieckiej. Pocztkowo
osadzono go w Szepietwce, a nastpnie przeniesiono go do Starobielska i dalej do Kozielska. 6 kwiet-
nia 1940 zosta zastrzelony w lesie katyskim. Posiada odznaczenia: Medal Niepodlegoci, Medal
Dziesiciolecia, Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Odznak Pamitkow Wojsk Wielkopolskich,
Odznak Frontu Litewsko-Biaoruskiego oraz Odznak Powstacz nadan przez Zwizek Byych
Uczestnikw Powsta Narodowych RP.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolicy w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps.
 IGNACY BIERNAT
Urodzi si 17 stycznia 1902 roku w Bukownicy w rodzinie chopskiej. Syn Ignacego i Stani-
sawy. Do szkoy elementarnej uczszcza w Sikorzynie. W 1920 roku w obliczu zagroenia
niepodlegoci pastwa zgosi si jako ochotnik na wojn bolszewick. Suy w 17 Puku Ua-
nw. Bra udzia m.in. w sierpniowej bitwie na przedpolach Warszawy. Z wojska zwolniony
zosta 27 lutego 1921 roku. Czynn sub wojskow odby w 23 Puku Uanw w Wilnie,
gdzie ukoczy Szko Podoficersk w stopniu kaprala. W toku odbywania suby wojskowej
w listopadzie 1924 roku zawar zwizek maeski z Mari Majewsk z Sikorzyna. Do rezerwy
przeniesiony zosta w 1925 roku. Zamieszka w Starej Krobi, gdzie prowadzi gospodarstwo
rolne. 24 sierpnia 1939 roku zosta zmobilizowany do 7 Puku Artylerii Cikiej w Poznaniu.
Bra udzia w wojnie obronnej Polski 1939 roku. Uczestniczy w walkach na szlaku Koo, Kutno, czyca, Bzura,
owicz, Sochaczew. W rejonie Piotrkowa dosta si do niewoli niemieckiej. Osadzony w Ostrowcu, a nastpnie
umieszczony w szpitalu w agiewnikach, z ktrego zosta zwolniony w listopadzie 1939 roku, powrci do Starej
Krobi. W czasie okupacji hitlerowskiej, w listopadzie 1941 roku, wysiedlony zosta na Brzezie koo Gostynia do ma-
jtku Niemca Jerke, gdzie pracowa do koca wojny. Po jej zakoczeniu powrci na wasne gospodarstwo w Starej
Krobi. By czonkiem ZBoWiD. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie 31 grudnia 1995 roku.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Wspomnienia poegnalne Ignacego
Biernata; informacje syna Jana Biernata zbiory rodzinne.

IGNACY BUSZA
Urodzi si 31 stycznia 1880 roku w Pogorzeli w rodzinie chopskiej. Syn Onufrego
i Marianny z domu Andrzejewska. W 1900 roku ukoczy Seminarium Nauczyciel-
skie w Kcyni i od 1 sierpnia tego roku obj posad nauczyciela w osadzie Gogo-
wa (nieopodal Orpiszowa, powiat krotoszyski). W latach 1903-1904 odby sub
wojskow. 15 lutego 1908 roku podj prac w Rogoewie (powiat rawicki). Od
3 maja 1915 roku suy w armii niemieckiej. W listopadzie 1918 roku w stopniu
podporucznika przeniesiony zosta do rezerwy. Z kocem roku 1918 aktywnie w-
czy si w nurt pracy niepodlegociowej. Wstpi do POW Zaboru Pruskiego i roz-
pocz przygotowania do akcji powstaczej w powiecie rawickim. Na pierwszym
tajnym zebraniu Powiatowej Rady Ludowej w Rawiczu wybrano go zastpc komendanta Powiatowej
Stray Ludowej. 5 stycznia 1919 roku rozpocz organizacj oddziaw powstaczych w Miejskiej Gr-
ce. 8 stycznia wybrano go powiatowym komendantem Stray Ludowej w Rawiczu. Po przejciu ko-
mendy odcinka rawickiego przez Alfonsa Brez, zosta jego adiutantem. Do 16 lutego aktywnie uczest-
niczy w walkach na froncie poudniowym powstania wielkopolskiego. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Dowodzi 1 batalionem 69 Puku Piechoty. Ciko ranny w bitwie pod Myszycem,
zmar 28 sierpnia 1920 roku w Szpitalu Wojskowym w Ostroce. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Rawiczu. Pomiertnie awansowano go na kapitana i odznaczono Orderem Virtuti Militari
5 klasy (nr 2918). W latach trzydziestych XX wieku jego imieniem nazwano jedn z ulic w Rawiczu.

Bogusaw Polak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, t. II 1914-1921, cz. 1, Koszalin 1991, s. 24-25; Sownik biogra-
ficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna 2002, s. 45;
Elbieta Skorupska, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (2). Kapitan Ignacy Busza, Gazeta Gosty-
ska 1992, nr 21, s. 35; Nekrolog AD 1920.
 JAN CELKA
Urodzi si 5 lipca 1899 roku w Domachowie. Syn Bartomieja i Apolonii. Uczsz-
cza do szkoy elementarnej w Domachowie. W 1917 roku zosta wcielony do armii
niemieckiej. Walczy na froncie zachodnim. Bra udzia w powstaniu wielkopolskim
na odcinku Grupy Leszno. Nastpnie jako onierz 1 batalionu 60 Puku Piechoty
uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczy na Ukrainie i Biaorusi. Za
bohaterskie czyny jako plutonowy zosta odznaczony Krzyem Walecznych (nr 92),
nadanym przez Dowdztwo 15 Dywizji Piechoty Wlkp. 24 stycznia 1921 roku. Po
zakoczeniu wojny kontynuowa sub wojskow w formacji lotniczej. Na poczt-
ku 1925 roku ukoczy drugi kurs wyszkolenia meteorologicznego podoficerw
zawodowych. Suy w kompanii portowej 4 Puku Lotniczego w Toruniu. 18 maja 1925 roku podczas
lotu wiczebnego na samolocie Potez XV nr 4013 sierant strzelec Jan Celka i sierant pilot Feliks Ma-
ruszewski ulegli wypadkowi. Dla Jana Celki oznaczao to zakoczenie suby wojskowej i przejcie na
rent. Oeni si z Mart Mosiek. Zamieszka najpierw w Rawiczu, a nastpnie w Ostrowie Wlkp.
W 1939 roku wraz z rodzin zosta wywieziony do obozu przejciowego w Nowych Skalmierzycach,
a po trzech miesicach do Kielc. Pocztkowo pracowa w Zagnasku koo Kielc, a nastpnie w Hucie
Ludwikw w charakterze tumacza. Na Kielecczynie dziaa w ZWZ/AK. Pracowa w komrce wywia-
du. W jego domu odbyway si szkolenia okresowe, magazynowano bro, ktr pniej przerzucano do
oddziaw partyzanckich. Po zakoczeniu wojny powrci do Ostrowa Wlkp. Tam zmar 3 lutego 1962
roku. Pochowany jest na miejscowym cmentarzu.

Informacje czonka rodziny Macieja Grzybkowskiego zbiory rodzinne; Legitymacja Krzya Walecznych (nr 92).

STANISAW CIYSKI
Urodzi si 1 listopada 1901 roku w wierczynie. Syn Jana i Apolinarii. Ukoczy szko elementarn. Za-
mieszka z rodzicami w Kosowie. 26 czerwca 1919 roku zosta powoany do odbycia suby wojskowej w 10
Puku Strzelcw Wlkp. 15 sierpnia tego roku otrzyma przydzia do 1 Puku Strzelcw rez. w Grodzisku Wl-
kp. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej skierowany zosta na front wschodni ze specjalnoci wojskow
telefonista. Od 1 sierpnia 1920 roku przez dwa tygodnie przebywa w szpitalu wojskowym w yrardowie.
1 kwietnia 1922 roku zosta powoany do odbycia suby czynnej w 25 Puku Artylerii Polowej w Kaliszu.
8 lipca 1923 roku zosta przeniesiony do rezerwy. 26 sierpnia 1939 roku otrzyma kart mobilizacyjn do 5
Dywizji Piechoty we Lwowie. Bra udzia w kampanii wrzeniowej, m.in. w walkach w rejonie Modlina, Bia-
ej ki i Warszawy. 27 wrzenia w stolicy dosta si do niewoli niemieckiej. Z Warszawy zosta przewieziony
do yrardowa, nastpnie Sieradza i Poznania. Z niewoli zwolniony zosta 13 padziernika. W czasie okupacji
hitlerowskiej pracowa jako robotnik, a po II wojnie wiatowej w charakterze milicjanta w Gostyniu, gdzie
mieszka. Na emerytur przeszed 1 wrzenia 1959 roku. Posiada stopie starszego sieranta. Od 25 lipca 1961
roku by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 10 lipca 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzy
Zasugi, Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Medal 20-lecia Polski Ludowej,
Odznak Grunwaldzk, Odznak 10 lat w Subie Narodu, Odznak Za Wzorow Sub (1957).

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; Ksieczka wojskowa seria D nr 921811.
 ALOJZY CIESIELSKI
Urodzi si 1 maja 1901 roku w Lipiu w rodzinie chopskiej. Syn Jzefa i Anny z domu
Lipowicz. Szko elementarn ukoczy w Strzelcach Wielkich. Zawodu kowalskiego
wyuczy si u swego ojca. Z domu rodzinnego wynis przekonanie o koniecznoci czyn-
nego wczenia si do walki o niepodleg Polsk. 7 stycznia 1919 roku, jako ochotnik,
majc 17 lat wyruszy ze wsi Lipie do Piaskw, a nastpnie z grup powstacw pod do-
wdztwem sieranta Sobeckiego do Gostynia. Przydzielony zosta do trzeciej kompanii
gostyskiej. Bra udzia w walkach na odcinku Grupy Leszno, m.in. pod Miechcinem
i Janiszewem. W sierpniu 1919 roku w Ostrzeszowie by w grupie ochotnikw przygoto-
wujcych si do udziau w pierwszym powstaniu lskim, oddzia nie zosta jednak w-
czony do bezporednich walk. Nastpnie bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Szlak bojowy zakoczy
10 padziernika 1920 roku. Po demobilizacji powrci do rodzinnego domu. Do 1928 roku pracowa u ojca
w zajedzie oraz w kuni. W 1922 roku powoany zosta do wojska jako poborowy i do 1923 roku suy
w 7 kompanii 68 Puku Piechoty w Ostrzeszowie. 27 listopada 1928 roku w Domachowie zawar zwizek ma-
eski z Mariann Lisieck. Po zmarym teciu przej tutaj warsztat kowalski. ona prowadzia sklep spoyw-
czy i gospodarstwo rolne. 18 sierpnia 1939 roku, jako jedyny mieszkaniec Domachowa, otrzyma kart mobili-
zacyjn. We wrzeniu 1939 roku po raz drugi stan do walki z Niemcami. W czasie walk w rejonie Kutna
udao mu si wraz z jednostk wydosta z okrenia, ale wycofujc si dalej na wschd dosta si do niewoli
niemieckiej. Ponad miesic przebywa w obozie jenieckim w rejonie Sochaczewa. Po zwolnieniu z obozu
i powrocie do Domachowa, przez cay okres okupacji prowadzi tam warsztat kowalski. Po zakoczeniu
II wojny wiatowej by przez wadze PRL szykanowany, a w okresie Referendum Ludowego aresztowany. By
czonkiem domachowskiego oddziau Ochotniczej Stray Poarnej, Stronnictwa Demokratycznego, a od 28
sierpnia 1957 roku ZBoWiD. 26 kwietnia 1972 roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie
spoczynku. Zmar 11 listopada 1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie. Posiada odzna-
czenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Medal Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy,
Odznaki: Pamitkow Wojsk Wielkopolskich i Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Stanisawa Ciesielskiego zbiory
rodzinne.

IGNACY CIESIELSKI
Urodzi si 29 lipca 1899 roku w Luboni pod Poniecem w rodzinie robotniczej. Syn
Szymona i Marii. Uczszcza do szkoy elementarnej w Luboni. Od 7 stycznia 1919
roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Walczy
m.in. pod Janiszewem i Miechcinem. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej,
suc w 60 Puku Piechoty. Do rezerwy przeniesiony zosta w 1921 roku. Zamiesz-
ka w miowie. Pracowa jako robotnik, m.in. na kolei, przy budowie drg oraz
w cegielni w Sowinach. Awansowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku.
Zmar 2 padziernika 1974 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym
w Poniecu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Franciszki Staniewskiej.
 BRONISAW CZABAJSKI
Urodzi si 7 wrzenia 1888 roku w Gostyniu. Syn Jzefa, waciciela gostyskiej
restauracji oraz Teofilii z domu Borowicz. Ukoczy 7 klas gimnazjum w Krotoszy-
nie. Studiowa farmacj na uniwersytetach w Monachium i Lipsku, a nastpnie na
Uniwersytecie Poznaskim, gdzie uzyska 8 czerwca 1922 roku dyplom farmaceuty.
7 wrzenia 1914 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do 6
grudnia 1918 roku. Jako onierz (telefonista) 3 baterii 5 Puku Artylerii Cikiej
skierowany zosta na front wschodni. Do wrzenia 1915 roku z pukiem bra udzia
w walkach o przeamanie frontu nad Bzur i w ofensywie na Putusk i Lid. Od 31
kwietnia 1916 roku z pukiem sta na pozycjach pod Berezyn, biorc udzia w po-
tyczkach i starciach jako dziaonowy. 1 maja 1916 roku skierowano go na 6-tygodniowy kurs dla aspi-
rantw oficerskich w szkole oficerskiej w Jteborgu pod Berlinem. Po jego ukoczeniu awansowany
zosta na stopie sieranta, mianowany aspirantem (25 sierpnia 1916 roku) i oficerem baterii. Po powro-
cie do puku a do poowy listopada 1917 roku przebywa na froncie rosyjskim, m.in. uczestniczy
w walkach nad jeziorem Narocz, grn Berezyn i w ofensywie na Trembowl. 23 wrzenia 1916 roku
otrzyma awans na podporucznika. W drugiej poowie listopada 1917 roku wraz z pukiem przeniesiony
zosta na front zachodni. Bra udzia w walkach w pnocnej Francji i we Flandrii. Na pocztku grudnia
1918 roku powrci do Wielkopolski. 23 lutego 1919 roku wstpi do wojska wielkopolskiego i peni
sub w baterii zapasowej artylerii cikiej na Soaczu w Poznaniu. 11 marca zosta mianowany do-
wdc 2 baterii 15 Puku Artylerii Cikiej, a 20 marca otrzyma awans na porucznika. Od 13 marca do
6 czerwca 1919 roku uczestniczy w dziaaniach Grupy Wielkopolskiej gen. Daniela Konarzewskiego na
froncie ukraiskim w walkach o Lww. Od 28 lipca do wrzenia 1919 roku bra udzia w walkach na
froncie litewsko-biaoruskim, dowodzc bateri 15 Puku Artylerii Cikiej. Z frontu powrci do Po-
znania 15 listopada. Jedenacie dni pniej skierowano go wraz z jednostk na front pnocny pod Szu-
bin. Z kocem marca 1920 roku bateria rozpocza walki w ramach przygotowywanej ofensywy kijow-
skiej, a 28 maja skierowano j ponownie na front litewsko-biaoruski. Tutaj uczestniczya w ofensywie
do Berezyny, w walkach odwrotowych, na przedpolach Warszawy i ofensywie sierpniowo-wrzeniowej.
W padzierniku 1920 roku zosta kapitanem. Rok pniej przeniesiono go do rezerwy. Od 1924 roku
pracowa w administracji aptek w Poznaniu, gdzie mieszka. Dziki usilnym staraniom 28 sierpnia 1935
roku otrzyma koncesj na uruchomienie i prowadzenie apteki publicznej w Poznaniu na Dbcu, przy ul.
Dbieckiej 6. Mia trzech synw: (Urban, ur. 1924; Micha, ur. 31 marca 1927; Andrzej, ur. 25 lipca
1936). W sierpniu 1939 roku w randze kapitana rezerwy zosta zmobilizowany do baonu sanitarnego
w odzi w charakterze aptekarza. Ostatni wiadomo rodzina otrzymaa od niego 30 sierpnia 1939 ro-
ku z odzi. Losy kapitana Czabajskiego we wrzeniu 1939 roku nie s znane. Dosta si do niewoli ra-
dzieckiej. Pocztkowo by osadzony w Szepietwce, a nastpnie przeniesiony do obozu w Starobielsku
(nr 3644). Z obozu przesa rodzinie trzy pocztwki. Ostatni rodzina otrzymaa 28 marca 1940 roku.
Wysana przez on pocztwka do Starobielska z dat 4 maja 1940 roku zostaa zwrcona nadawcy.
Figurowaa na niej piecztka poczty moskiewskiej z dat 20 maja 1940 roku. W kwietniu lub maju 1940
roku Bronisaw Czabajski zosta przewieziony do Charkowa i zastrzelony w piwnicy budynku NKWD.
Jego zwoki wrzucono do zbiorowego dou w podmiejskim lesie. Odznaczony by m.in. Krzyem Wa-
lecznych (22 lutego 1921 roku).

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolicy w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps;
Korespondencja syna Andrzeja Czabajskiego (Pozna); Zenon Voelkel, yciorys Bronisawa Czabajskiego; informacje An-
drzeja Czabajskiego (Gosty); Pocztwka PCK z 7 marca 1940 roku.
 WALENTY CZAPRACKI
Urodzi si 4 lutego 1901 roku w Elbietkowie. Syn Jana i Katarzyny. Szko elementarn
ukoczy w Pogorzeli, gdzie zamieszkali rodzice. Uczestniczy w wojnie polsko-
bolszewickiej. Suy w kompanii sanitarnej kpt. dr. Luttelmana. W Pogorzeli 27 wrzenia
1924 roku zawar zwizek maeski ze Stanisaw Roszkowiak. Mia czworo dzieci.
Pracowa w charakterze robotnika rolnego w majtku Pogorzela. Po II wojnie wiatowej
otrzyma ziemi z reformy rolnej. Nalea do miejscowego Koa ZBoWiD. Zmar 22 lip-
ca 1985 roku i pochowany zosta na cmentarzu w Pogorzeli. By odznaczony Krzyem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (17 IV 1979).

Informacje syna Romana Czaprackiego zbiory rodzinne.

JAN DBROWSKI
Urodzi si 19 kwietnia 1901 roku w Langendreer w Westfalii. Syn Jzefa i Jadwigi
z domu Chuda. W 1902 roku powrci z rodzin do Polski i zamieszka w Srokach
koo Kobylina, gdzie ukoczy szko elementarn. Od 1915 roku do 20 czerwca
1919 roku pracowa w gospodarstwie rodzicw. 21 czerwca 1919 roku zosta powo-
any do wojska polskiego. Suy w 16 Puku Uanw, z ktrym bra udzia w wojnie
polsko-bol-szewickiej. Kampani wojenn zakoczy 10 lutego 1921 roku. Od 1
kwietnia 1921 roku pracowa w Fabryce Maszyn w Krotoszynie, gdzie 23 kwietnia
1924 roku zoy egzamin czeladniczy w zawodzie lusarza. W 1925 roku zawar
zwizek maeski z Bronisaw Wyszogrodzk z Czelucina. Mia szecioro dzieci.
Prowadzi lusarski punkt usugowy. W 1928 roku przenis si do Borku. Tam otworzy sklep
i warsztat naprawy rowerw. Od 1941 roku pracowa w gostyskiej fabryce Union-Zeiss-Werke. W
1942 roku zosta wywieziony na roboty przymusowe do III Rzeszy. Pracowa w zakadzie zbrojenio-
wym w Berlinie. W lutym 1945 roku powrci do kraju. W Gostyniu, gdzie mieszka od 15 marca 1945
roku, prowadzi warsztat lusarski. 11 wrzenia 1948 roku w Poznaniu zoy egzamin mistrzowski. Po-
siada stopie kaprala. Zmar 10 lutego 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Go-
styniu.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje crki Kazimiery Teodorczyk zbiory rodzinne.

JZEF DIRBACH
Urodzi si 17 lutego 1872 roku w Bralinie w powiecie sycowskim w rodzinie chop-
skiej. Syn Jzefa i Anieli z Zitkowskich. Po ukoczeniu szkoy elementarnej podj
nauk w gimnazjum w Kpnie, a kontynuowa we Wrocawiu. 3 czerwca 1892 roku
uzyska wiadectwo maturalne. Nastpnie rozpocz studia medyczne na Uniwersy-
tecie Wrocawskim. W styczniu 1897 roku zda egzamin lekarski, a w 1898 roku
doktoryzowa si. W lipcu 1900 roku obj stanowisko dyrektora i ordynatora od-
dziau chirurgicznego szpitala o.o. bonifratrw w Marysinie w powiecie gostyskim.
Po wybuchu I wojny wiatowej, 30 grudnia 1914 roku, zosta zmobilizowany do
armii niemieckiej. Pocztkowo pozostawa w Marysinie, penic jednoczenie funk-
cj naczelnego chirurga w szpitalu wojskowym w Gostyniu. Od stycznia do czerwca 1917 roku by tak-
e ordynatorem stacji chirurgicznej w Lesznie i w Rawiczu. Pniej skierowany zosta na front zachodni
(francuski i belgijski), do suby polowej. W grudniu 1918 roku powrci do Marysina. Na pocztku
stycznia 1919 roku zorganizowa tam szpital powstaczy, ktry peni funkcj centralnego szpitala woj-
skowego dla Grupy Leszno. Organizowa take w rejonie walk frontowych punkty sanitarne (Drobnin,
Krobia, Ppowo, Skoraszewice). W 1920 roku w czasie inwazji sowieckiej na Polsk powoany zosta
znw do suby wojskowej. Od 7 kwietnia do 18 maja 1920 roku by ordynatorem szpitala wojskowego
w Ostrowie Wlkp., a nastpnie dowdc szpitala wojskowego w Kocianie (do 6 padziernika 1921 ro-
ku). W lipcu 1922 roku w stopniu kapitana przeniesiony zosta do rezerwy. Pozosta w Kocianie, gdzie
prowadzi prywatn praktyk lekarsk.. By radnym miejskim, dziaa spoecznie w PCK i harcerstwie.
8 lutego 1924 roku awansowano go na stopie majora. We wrzeniu 1939 roku jako ochotnik bra udzia
w obronie Warszawy, a po jej kapitulacji zamieszka w Radomiu, gdzie zmar nagle 16 czerwca 1940
roku. Tam te zosta pochowany. Awansowany do stopnia podpukownika.

Witold Omieczyski, Jzef Dirbach, [w:] Jankowiak Stefan, Bauer Piotr, Ziemia Gostyska w Powstaniu Wielkopolskim
1918-1919, Gosty 1988, s. 127-128; Piotr Bauer, Jzef Dirbach lekarz medycyny, powstaniec wielkopolski, Sawni Gosty-
nianie. Kalendarz na rok 1989, Gosty 1988; Glura Franciszek, Marysin, Gosty-Piaski 1995; Sownik biograficzny powsta-
cw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna 2002, s. 67-68;Ordownik
Gostyski 1920, nr 78.

LUDWIK DOLATA
Urodzi si 13 sierpnia 1899 roku w Podrzeczu w rodzinie chopskiej. Syn Jana i Francisz-
ki z domu Szperlik. Uczszcza do szkoy powszechnej w Bodzewie. W 1915 roku rozpo-
cz nauk w zawodzie piekarza. Pen 7 klasow szko powszechn ukoczy jako pod-
oficer zawodowy w roku szkolnym 1931/32 w Modlinie Twierdzy. 13 sierpnia 1917
roku wcielono go do wojska niemieckiego w Gogowie. Po przeszkoleniu skierowany
zosta na front zachodni. Z powodu choroby na pocztku listopada 1918 roku znalaz si
w szpitalu w Essen, z ktrego po wyleczeniu wrci do Strzelec Maych. Od 26 lutego do
5 listopada 1919 roku odbywa sub wojskow jako poborowy w 2 Puku Artylerii Lek-
kiej w Biedrusku. Od 6 listopada 1919 roku do 13 grudnia 1921 roku pracowa jako sani-
tariusz w wojskowym szpitalu w Szczypiornie. Tu m.in. w lipcu i sierpniu 1920 roku przywoono rannych
onierzy spod Warszawy. Od 14 grudnia 1921 roku do 19 lutego 1923 roku pracowa w szpitalu wojskowym
w Gnienie. Kontynuowa w nim prac do 2 stycznia 1925 roku, ale ju jako podoficer zawodowy. Od 3 stycz-
nia 1925 roku do 28 lutego 1938 roku pracowa w Baonie Sanitarnym VII w Poznaniu, w I Baonie Sanitarnym
w Warszawie oraz w I Puku Artylerii Cikiej w Modlinie. W 1933 roku w Poniecu zawar zwizek mae-
ski z Jzef Chud. W lutym 1938 roku przeniesiony zosta w stan spoczynku w stopniu ogniomistrza. Za-
mieszka w Krobi. Od 3 wrzenia 1939 roku bra udzia w obronie Warszawy w oddziaach Obywatelskiej
Stray Poarnej XIII Komisariatu, mieszczcego si w Gimnazjum im. Krlowej Jadwigi. W padzierniku
1939 roku powrci do Bukownicy. 27 listopada 1940 roku wraz z rodzin zosta wysiedlony do Generalnej
Guberni, do wsi Celiny w powiecie ukowskim. 22 lipca 1945 roku wrci do Bukownicy i podj prac w rol-
nictwie. Od 24 padziernika 1951 roku pracowa w gostyskiej cukrowni w charakterze rejonowego inspektora
plantacji. 4 stycznia 1966 roku przeszed na emerytur. Od 20 czerwca 1985 roku by czonkiem gostyskiego
Koa ZBoWiD. Zmar 23 padziernika 1993 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.
Odznaczony by Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921i Medalem Dziesiciolecia Odzyskania Niepod-
legoci.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polski i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; informacje czonka rodziny Jacka Majewskiego zbiory rodzinne; USC Gosty.

FELIKS DOMACHOWSKI
Urodzi si 12 listopada 1898 roku w Gostyniu w rodzinie rzemielniczej. Syn Pawa i An-
ny z domu Pospieszyska. Szko elementarn ukoczy w Gostynia. Nastpnie uczy si w
miejscowej szkole redniej. W 1918 roku zosta zmobilizowany do armii niemieckiej i wy-
sany na front francuski. Tam dosta si do niewoli. Nastpnie jako ochotnik wstpi do ar-
mii gen. Hallera, z ktr w 1919 roku powrci do kraju. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Walczy w I Dywizjonie 12 Puku Artylerii Cikiej. Po zakoczeniu dziaa
wojennych powrci do rodzinnej miejscowoci. W 1923 roku w Gostyniu zawar zwizek
maeski z Mari Bujakiewicz. Pocztkowo praktykowa w zakadzie masarskim ojca, po
czym przej firm i kierowa ni (z przerw w latach 1941-1945) a do mierci. By czon-
kiem gostyskiego Kurkowego Bractwa Strzeleckiego. Zmar 19 stycznia 1949 roku. Pochowany zosta na cmen-
tarzu parafialnym w Gostyniu. Odznaczony by m.in. Krzyem Walecznych (nr 9052).

Informacje syna Juliana Domachowskiego zbiory rodzinne; Legitymacja Krzya Walecznych nr 9057; USC Gosty.

MICHA DUDZIAK
Urodzi si 26 sierpnia 1900 roku w Ziemlinie w rodzinie chopskiej, jako syn Jze-
fa. W 1917 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. W listopadzie 1918 roku po-
wrci do rodzinnej wsi. Od 1 stycznia do 3 lutego 1919 roku peni ochotniczo
sub w ziemliskim oddziale Stray Ludowej, ktrego by wsporganizatorem
i zastpc dowdcy. Po rozwizaniu oddziau zgosi si 4 lutego 1919 roku do for-
mowanego w Poznaniu 1 Puku Strzelcw Wlkp. (pniejszy 55 Poznaski Puk
Piechoty). Bra udzia w walkach pod Lwowem. W czerwcu 1919 roku odkomende-
rowany zosta na stanowisko instruktora do Wielkopolskiej Szkoy Podoficerskiej
w Biedrusku, a w styczniu 1920 roku do Szkoy Oficerskiej w Poznaniu. Od wrze-
nia 1920 roku podporucznik, od 1 kwietnia 1921 roku porucznik, a w 1935 roku awansowany na sto-
pie kapitana. Od 1923 roku suy zawodowo w 55 Poznaskim Puku Piechoty w Lesznie na stanowi-
skach od dowdcy plutonu do zastpcy dowdcy III batalionu stacjonujcego w Rawiczu. W lipcu 1939
roku przeniesiono go na stanowisko oficera sztabu dowdcy piechoty dywizyjnej 14 Dywizji Piechoty
w Poznaniu. Bra udzia w kampanii wrzeniowej. Ciko ranny w rejonie wsi Kiepin (22 wrzenia)
dosta si do niewoli niemieckiej. Do koca wojny przebywa w obozach jenieckich na terenie Prus
Wschodnich i Austrii, a nastpnie w Woldenbergu (Dobiegniew) na terenie Polski. Do Rawicza powr-
ci w lutym 1945 roku. W sierpniu podj prac w Stacji Traktorw i Maszyn w widnicy, a nastpnie
w wiebodzicach. W sierpniu 1949 roku zamieszka we Wrocawiu i pracowa w Wojewdzkim Zwiz-
ku Spdzielni Rolniczych (Samopomoc Chopska). W 1968 roku przeszed na emerytur. W 1971 roku
awansowany zosta do stopnia majora rezerwy WP. Zmar 27 grudnia 1980 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu w Lesznie. By odznaczony m.in. Srebrnym Krzyem Zasugi, Wielkopolskim Krzyem Po-
wstaczym, Orderem Odrodzenia Polski V klasy.

Piotr Bauer, Micha Dudziak powstaniec wielkopolski, oficer WP, onierz Wrzenia, Sawni Gostynianie. Kalendarz na rok
1989, Gosty 1988; Sownik biograficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogu-
sawa Polaka, Pozna 2002, s. 80-81.

STEFAN DUTKOWIAK
Urodzi si 11 lipca 1898 roku w Lesznie. Syn Andrzeja i Antoniny. Uczszcza do szkoy
elementarnej w Lesznie. Bra udzia w I wojnie wiatowej, suc w armii niemieckiej. Od
9 stycznia 1919 roku jako ochotnik uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na odcinku
Grupy Leszno. Suy w oddziale Michaa Kamierczaka. Walczy m.in. pod Miechci-
nem, Waszkowem, Sowinami i Klonowcem. W czasie powstania awansowany zosta do
stopnia starszego szeregowego. Sub wojskow kontynuowa w 15 Puku Artylerii
Cikiej. W 1920 roku z jednostk bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy
przeniesiony zosta 14 lipca 1921 roku. Po zawarciu zwizku maeskiego z Mari Waw-
rzyniak zamieszka w Janiszewie, gdzie pracowa w miejscowym majtku ziemskim
w charakterze robotnika rolnego. W 1946 roku przenis si do Miechcina na samodzielne gospodarstwo rolne.
Zmar 11 marca 1962 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Poniecu. Odznaczony by m.in. Krzyem Wa-
lecznych, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym i Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej
i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje crki Marii Mendyki.
 JAN DWORCZAK
Urodzi si 31 stycznia 1898 roku w Gostyniu. Syn Antoniego i Marianny z domu Mul-
kowska. W 1916 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Suy w jednostce artyle-
ryjskiej. W czasie powstania wielkopolskiego bra udzia w walkach na odcinku Grupy
Leszno. Suy w kompanii Marcina Talarczaka z Piaskw. Bra udzia w wojnie pol-
sko-bolszewickiej. Po zdemobilizowaniu prowadzi gospodarstwo rolne w Gostyniu.
W 1927 roku w Piaskach zawar zwizek maeski z Antonin Dolat. W czasie oku-
pacji hitlerowskiej wraz z rodzin zosta w 1942 roku wysiedlony do Drogoszewa,
a gospodarstwo przej Johann Schmidt. Do Gostynia powrci w 1945 roku. Zmar
1 maja 1986 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Gostyniu.
Informacje syna Jana Dworczaka zbiory rodzinne; USC Gosty.

TOMASZ DWORNICZAK
Urodzi si 24 lutego 1894 roku w Szczerkowie w powiecie krotoszyskim. Syn Tomasza
i Katarzyny z domu Grobelna. Posiada wyksztacenie podstawowe. W czasie I wojny wia-
towej suy w armii niemieckiej i bra udzia w walkach na froncie zachodnim. 20 stycznia
1918 roku w Cerekwicy w powiecie jarociskim zawar zwizek maeski z Mariann
Nowakowsk z Zimnowody. Zamieszka w Zimnowodzie. Mia omioro dzieci. W czasie
powstania wielkopolskiego od 28 grudnia 1918 roku do 18 marca 1919 roku suy w od-
dziale Stray Ludowej pod dowdztwem Kolendowicza. Od maja 1919 roku do listopada
1920 roku uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej jako onierz 5 kompanii 62 Puku
Piechoty. W okresie midzywojennym jako robotnik rolny pracowa w majtkach hrabiego
Mycielskiego i hrabiego Grocholskiego. Okupacj spdzi w Zimnowodzie. Po II wojnie wiatowej pracowa
w miejscowym PGR na stanowisku ksigowego. By czonkiem ZBoWiD. Posiada stopie wojskowy plutono-
wego. Zmar 11 lipca 1990 roku i pochowany zosta na cmentarzu w Zimnowodzie.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Informacje crki Janiny Kucharskiej zbiory rodzin-
ne.

STEFAN EITNER
Urodzi si 17 sierpnia 1886 roku w Gostyniu w rodzinie rzemielniczej. Syn Stani-
sawa i Elbiety z domu Lekowska. Po ukoczeniu szkoy elementarnej w warsztacie
ojca uczy si dekarstwa. W latach 1907-1909 odby sub wojskow w 155 Puku
Piechoty. W 1914 roku zosta wcielony w szeregi armii niemieckiej w stopniu kapra-
la.. Walczy na froncie zachodnim. Od 1916 roku by zastpc oficera. Zdemobili-
zowany 31 grudnia 1918 roku. 7 stycznia 1919 roku znalaz si w powstaczym ba-
talionie gostyskim. Jako dowdca kompanii, ktr z czasem przekaza swojemu
bratu Wojciechowi, bra udzia w walkach na froncie poudniowo-zachodnim po-
wstania wielkopolskiego. W marcu 1919 roku zosta skierowany do 8 Puku Strzel-
cw Wielkopolskich (pniejszy 62 Puk Piechoty). W kwietniu w Jarocinie sformowa 3 kompani
cikich karabinw maszynowych i dowodzi ni a do grudnia 1920 roku. W padzierniku 1919 roku
mianowano go podporucznikiem. Uczestniczy w walkach na wschodniej granicy, m.in. pod Kijowem,
w bitwie nad Berezyn, w walkach odwrotowych i kontrofensywie. Po zakoczeniu wojny z Rosj Ra-
dzieck otrzyma przydzia do Szkoy Podoficerskiej w Grudzidzu jako oficer kwatermistrz. W 1921
roku zosta awansowany na stopie porucznika, a trzy lata pniej kapitana. W sierpniu 1932 roku prze-
szed w stan spoczynku. Zmar w szpitalu wojskowym w Toruniu 30 grudnia 1937 roku i tam zosta po-
chowany. Odznaczony by Krzyem Virtuti Militari 5 klasy (nr 4663), Medalem Niepodlegoci i Krzy-
em Walecznych (dwukrotnie), Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Bogusaw Polak, Stefan Eitner, Kawalerowie Virtuti
Militari 1792-1945, t. II 1914-1921, cz. 1, Koszalin 1991, s. 39-40; Robert Czub, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari
z Ziemi Gostyskiej (1). Kapitan Stefan Eitner, Gazeta Gostyska 1992, nr 20, s. 37; Sownik biograficzny powstacw
wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna 2002, s. 83-84.

WADYSAW FENGLER
Urodzi si 27 czerwca 1900 roku w Pogorzeli. Syn Antoniego i Rozalii z domu Waltro-
wicz. Ukoczy szko elementarn. Z zawodu murarz. Od 14 listopada 1918 roku by
czonkiem oddziau Stray Ludowej w Pogorzeli. W czasie powstania wielkopolskiego
z oddziaem pogorzelskim (2 kompania 1 batalionu komiskiego) bra udzia, m.in. w
drugiej bitwie o Rawicz. Nastpnie w skadzie 3 batalionu 69 Puku Piechoty walczy na
froncie wschodnim. 26 wrzenia 1925 roku w Pogorzeli polubi Zofi Gogolewsk. Mia
dwoje dzieci (Praksyda, Bronisawa). Zmar 13 wrzenia 1969 roku i pochowany zosta
na cmentarzu parafialnym w Pogorzeli.

Elbieta Curyk-Sierszulska, Tradycje patriotyczne Wielkopolski na przykadzie Pogorzeli, Pozna 1996, mps; USC Pogorze-
la; informacje Barbary Lindeckiej.

FRANCISZEK FIEBIG
Urodzi si 3 stycznia 1901 roku w Gostyniu. Syn Jana i Michaliny z domu Zygmunt.
Ukoczy szko elementarn w Gostyniu. W wieku szeciu lat straci ojca. Prace podj
najpierw w tartaku, a pniej a do emerytury, z przerw 1919-1921, kontynuowa
w gostyskiej cukrowni. Z zawodu spawacz-kotlarz. W kwietniu 1919 roku zosta wcie-
lony do 15 Puku Uanw Poznaskich. W sierpniu tego roku z rejonu Moodeczna roz-
pocz swj szlak bojowy w walkach na wschodniej granicy Rzeczypospolitej. Bra
udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W drugiej poowie maja 1920 roku uczestniczy w
walkach w rejonie Berezyny, nastpnie w walkach odwrotowych, w bitwie warszawskiej
i kontrofensywie sierpniowej. Szlak bojowy zakoczy w rejonie Stopca w padzierniku
1920 roku. W styczniu 1921 roku powrci z pukiem do Poznania, a we wrzeniu 1921 roku przeniesiony zo-
sta do rezerwy. Zmar 23 kwietnia 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Po-
siada odznaczenia: Krzy Walecznych oraz Zoty, Srebrny i Brzowy Medal za Zasugi dla Poarnictwa.

Informacje syna Mariana Fiebiga zbiory rodzinne.

ANTONI FILIPIAK
Urodzi si 5 stycznia 1898 roku w Szczedrzejewie w powiecie wrzesiskim jako syn Jana
i Stanisawy. W 1912 roku, po ukoczeniu szkoy elementarnej, przenis si z rodzicami
do Borku. W czasie I wojny wiatowej zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy na
froncie francuskim. Od 10 lutego 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Wal-
czy na froncie poudniowym, w kompanii komiskiej pod dowdztwem kpt. Teurycha.
Uczestniczy w walkach m.in. pod Rawiczem i Krotoszynem. Sub wojskow kontynu-
owa w 17 Puku Artylerii Polowej, z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Kampani wojenn zakoczy na pocztku 1921 roku. Pi lat pniej zawar zwizek
maeski z Wiktori Tasiemsk. Pracowa w Rolniku boreckim, by take radnym
miejscowej rady narodowej. W pierwszych latach okupacji hitlerowskiej zatrudniony by w magazynach zbo-
owo-wglowych w Borku. 2 lipca 1944 roku wraz z rodzin zosta wywieziony na przymusowe roboty do
Bawarii. Pracowa tam w gospodarstwie rolnym. Do Borku powrci dopiero 6 wrzenia 1946 roku. Poczt-
kowo pracowa jako wony w boreckim magistracie, a nastpnie na stanowisku pracownika umysowego. W
1965 roku przeszed na emerytur. Posiada stopie plutonowego. Zmar 26 padziernika 1983 roku. Pochowa-
ny zosta na cmentarzu parafialnym w Borku.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Leona Filipiaka zbiory rodzinne.

PIOTR FILIPOWIAK
Urodzi si 15 czerwca 1895 roku w Dziczynie w rodzinie chopskiej. Syn Jana i Marianny
z domu Poprawa. Uczszcza do szkoy elementarnej w Poniecu. Bra udzia w I wojnie
wiatowej jako onierz armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim. Po zakoczeniu
wojny powrci w rodzinne strony. Od 20 stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu
wielkopolskim. Bra udzia w walkach na froncie poudniowym, m.in. pod Miejsk Grk,
Rawiczem i Kpnem. Sub wojskow kontynuowa w 11 Puku Strzelcw Wielkopol-
skich (pniejszy 69 Puk Piechoty), z ktrym walczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Po
jej zakoczeniu pozosta w wojsku polskim jako podoficer zawodowy. W trakcie suby
wojskowej 4 czerwca 1923 roku w Kominie zawar zwizek maeski z Wadysaw
Raczkiewicz. Ze wzgldu na zy stan zdrowia w 1933 roku w randze sieranta przeniesiony zosta do rezerwy. Od
1935 roku mieszka w Piaskach. Pracowa na stanowisku kierownika piekarni. W grudniu 1939 roku zosta wy-
siedlony do Generalnej Guberni (Rawa Mazowiecka). Tam dziaa w konspiracji (ZWZ-AK) pod dowdztwem
mjr. Marcina Talarczaka. Nastpnie peni funkcj cznika z 2 Dywizj Piechoty w Sandomierzu (dowdca pk
Lin). Zmar 11 listopada 1984 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Strzelcach Wielkich. Posiada odzna-
czenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Walecznych, Medal za Wilno, Krzy Kawalerski Orderu Odro-
dzenia Polski i Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Centralne Archiwum Wojskowe, Teczka personalna Piotra
Filipowiaka, sygn. KA/BP 4826/57; informacje brata Franciszka Filipowiaka; USC Piaski.

WALENTY FILIPOWIAK
Urodzi si 31 stycznia 1898 roku w Dziczynie w rodzinie chopskiej. Syn Jana i
Marianny z domu Poprawa. Do szkoy elementarnej uczszcza w Poniecu. 14 listo-
pada 1916 roku zosta wcielony do wojska niemieckiego. Od 16 maja 1917 roku
jako onierz 19 Puku Piechoty bra udzia w walkach na froncie francuskim. 26
marca 1918 roku zosta ranny w praw nog i do 3 maja 1918 roku przebywa w
szpitalu niemieckim. 14 padziernika 1918 roku zosta wzity do niewoli angiel-
skiej. 20 maja 1919 roku we Francji, jako ochotnik, wstpi do 20 Puku Strzelcw
Polskich armii gen. Hallera. Z jednostk t przyby do Polski. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. 15 lutego 1920 roku zosta awansowany na stopie starszego
szeregowego, 17 kwietnia na kaprala, a 30 maja na plutonowego. Po zakoczeniu dziaa wojennych, 15
grudnia 1920 roku, ukoczy kurs w Szkole Podoficerskiej 13 Dywizji Piechoty w Rwnem. Do rezerwy
przeniesiony zosta z 71 Puku Piechoty 5 maja 1921 roku. Osiedli si w Ppowie, gdzie pracowa w
miejscowej gorzelni a do przejcia na emerytur. Nalea do Zrzeszenia Byych Jecw Wojennych
Zachodnich Ziem Polski. 23 lipca 1922 roku zawar zwizek maeski z Helen Pierzchlewicz. Mia
dwoje dzieci. Od 17 padziernika do 26 listopada 1923 roku odby wiczenia rezerwy w 4 kompanii 56
Puku Piechoty, a od 4 do 30 sierpnia 1927 roku w 55 Poznaskim Puku Piechoty. Zmar 18 grudnia
1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Ppowie.

Informacje brata Franciszka Filipowiaka zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr
225; USC Ppowo.
 MICHA FRYDRYSZAK
Urodzi si 23 wrzenia 1900 roku w Zalesiu. Syn Jzefa i Antoniny z domu Kor-
dus. Ukoczy szko elementarn w Zalesiu. Robotnik. Od 23 kwietnia do 11 pa-
dziernika 1920 roku bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Suy w 67 Puku
Piechoty Wlkp. 10 grudnia 1921 roku w randze szeregowego przeniesiony zosta do
rezerwy. W latach 1924-1928 pracowa we Francji, w 1929 roku w Gdyni. Do Zale-
sia powrci w 1930 roku. Pi lat pniej zawar zwizek maeski z Jadwig
Krzyysk i zamieszka w Piaskach. W 1937 roku przenis si do Gostynia. Zmar
22 wrzenia 1977 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje crki Zofii Ludian zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Jarocin, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 373.

STANISAW GABRYELCZYK
Urodzi si 24 wrzenia 1893 roku w Guchowie k. Pogorzeli. Syn ukasza i Rozalii
z domu Mucha. Ukoczy szko elementarn w Guchowie. W grudniu 1918 roku
stan na czele oddziau Stray Ludowej w Guchowie. W czasie powstania wielko-
polskiego z utworzonym wwczas oddziaem pogorzelskim skierowany zosta na
front poudniowy. Uczestniczy m.in. w walkach o Rawicz. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. Suy w kompanii pogorzelskiej w 69 Puku Piechoty.
Uczestniczy m.in. w bojach nad Grn Berezyn, w walkach odwrotowych, w
kontrofensywie czerwcowej i w zmaganiach na przedpolach Warszawy. W toku
kampanii wojennej awansowany zosta do stopnia kaprala. Po zakoczeniu wojny
przeniesiono go do rezerwy. Powrci do Guchowa. 7 listopada 1921 roku w Pogorzeli zawar zwizek
maeski z Agnieszk Witkowiak. W latach midzywojennych i po II wojnie wiatowej pracowa na
wasnym gospodarstwie rolnym. Podczas okupacji hitlerowskiej zosta przesiedlony do Pogorzeli, skd
niebawem przenis si do bratowej na gospodarstwo w Fijaowie. Po zakoczeniu dziaa wojennych
powrci do Guchowa. Przed II wojn wiatow i po jej zakoczeniu przez 22 lata peni urzd sotysa
we wsi Guchw. By aktywnym dziaaczem kek rolniczych. W dwudziestoleciu midzywojennym
peni obowizki skarbnika Kka Rolniczego Pogorzela-Elbietkw-Guchw. Po roku 1956 przez wie-
le lat przewodniczy Komisji Rewizyjnej Kka Rolniczego w Guchowie. By czonkiem Zjednoczone-
go Stronnictwa Ludowego. Zmar 15 lutego 1967 roku i pochowany zosta na cmentarzu w Pogorzeli.
Uhonorowany by m.in. Krzyem Walecznych i Wielkopolskim Krzyem Powstaczym.

Edward Busza, Udzia miasta Pogorzela w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1920, Brodnica 1938, s. 32; informacje Jana Ga-
bryelczyka; USC Pogorzela.

STANISAW GAISKI
Urodzi si 30 marca 1899 roku w Gostyniu. Syn Tomasza i Wiktorii z domu Mul-
czyska. Ukoczy szko elementarn i kurs zawodowy. Egzamin czeladniczy zo-
y 30 kwietnia 1923 roku. 1 padziernika 1916 roku zosta wcielony do armii nie-
mieckiej, w ktrej suy do 1 stycznia 1919 roku. Od 7 stycznia 1919 roku bra
udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinek Grupy Leszno. Uczestniczy w
wojnie polsko-bolszewickiej. Po zdemobilizowaniu w kocu 1921 roku osiad w
Borku, gdzie od 1 kwietnia 1927 roku prowadzi zakad blacharski. By czonkiem
miejscowego Bractwa Kurkowego, OSP i koa piewaczego. Na emerytur prze-
szed 5 stycznia 1979 roku. Zmar 29 stycznia 1991 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Borku.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Borek, Materiay; Cech Rzemios
Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje syna Mariana Gaiskiego.
 FRANCISZEK GAA
Urodzi si 29 maja 1894 roku w ychlewie w rodzinie chopskiej. Syn Jana i Ma-
rianny z domu Sikora. Ukoczy 4-klasow szko elementarn. 16 maja 1916 roku
zosta wcielony do 58 Puku Piechoty armii niemieckiej. Suy tam do 23 grudnia
1918 roku. W latach 1916-1917 walczy na terenie Woynia, a w ostatnim roku woj-
ny, na froncie francuskim. W styczniu 1919 roku przystpi do powstania wielkopol-
skiego. Walczy na odcinku Grupy Leszno. Suy w oddziale Jana Piko. Uczest-
niczy w walkach na odcinku Pawowice-Kkolewo. Od 1 wrzenia do 15 grudnia
1919 roku bra udzia w kursie podoficerskim zorganizowanym w 6 Puku Strzelcw
Wielkopolskich. 9 lutego 1920 roku z 60 Pukiem Piechoty skierowany zosta na
front bolszewicki. Bra udzia w walkach w rejonie Kijowa, na przedpolach Warszawy i w ofensywie
sierpniowo-wrzeniowej. W toku walk 4 kwietnia zosta awansowany na stopie kaprala, 8 czerwca na
plutonowego, a 17 sierpnia na sieranta. Kampani wojenn zakoczy 29 listopada 1920 roku. Po po-
wrocie pracowa w rodzinnym gospodarstwie. Ostatnie wiczenia wojskowe odby w 58 Puku Piechoty
od 17 wrzenia do 20 padziernika 1928 roku. 16 listopada 1933 roku zawar zwizek maeski z Joan-
n Andrzejewsk z Grabianowa. Mia troje dzieci. W czasie okupacji hitlerowskiej w 1941 roku zosta
wysiedlony z rodzin do Kunowa. Gospodarstwo przej Niemiec. Kilka lat okupacji przepracowa w
kopalniach wgla na Grnym lsku. Po zakoczeniu wojny powrci do ychlewa. Prowadzi samo-
dzielne gospodarstwo rolne. By czonkiem miejscowego Kka Rolniczego i Ochotniczej Stray Poar-
nej. Dziaa w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. Od 26 wrzenia 1957 roku by czonkiem ZBo-
WiD. 26 kwietnia 1972 roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 1
grudnia 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Odznaczony by m.in. Krzy-
em elaznym II klasy, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odro-
dzenia Polski, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje ony Joanny Gay zbiory rodzinne;
Ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 172

MARCIN GARDY
Urodzi si 18 sierpnia 1901 roku w Goli. Syn Marcina i Marianny z domu Tomczak.
Uczszcza do szkoy elementarnej w Goli. By uczestnikiem powstania wielkopol-
skiego, walczy m.in. pod Sarnow, Miejsk Grk. Z 16 Pukiem Uanw bra
udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie dziaa wojennych dosta si do
niewoli, z ktrej zbieg w 1921 roku. Przez nastpne dwa lata odbywa czynn sub
wojskow w 7 Dywizjonie Artylerii Konnej na Soaczu w Poznaniu. Do 1926 roku
pracowa w majtku Edwarda Potworowskiego w Goli. 3 maja 1926 roku w Gosty-
niu zawar zwizek maeski z Mariann Marciniak. Mia czworo dzieci (Jzef, ur.
1927; Antoni, ur. 1933; Andrzej, ur. 1934 i Jadwiga, ur. 1942). Wraz z rodzin za-
mieszka w Gostyniu, gdzie prowadzi wasne gospodarstwo rolne. W okresie okupacji hitlerowskiej
zajmowa si zwzk mleka od rolnikw do miejscowej mleczarni. Po drugiej wojnie wiatowej prowa-
dzi wasne gospodarstwo rolne. By czonkiem gostyskiego Kka Rolniczego. Zmar 21 lutego 1982
roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje syna Andrzeja Gardysia zbiory rodzinne.

 MICHA GEMBIAK
Urodzi si 3 wrzenia 1893 roku w Ludwinowie w rodzinie robotniczej. Syn Wawrzyna
i Marianny z domu Szyszczyska. Uczszcza do szkoy elementarnej w Ppowie. Od
1914 roku bra udzia w I wojnie wiatowej jako onierz armii niemieckiej. Suy w 57
Puku Piechoty. Od 7 stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu wielkopolskim. Wal-
czy na odcinku Grupy Leszno, a nastpnie pod Nakem i Bydgoszcz. Bra udzia w
wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w walkach sierpniowych 1920 roku na przedpolach
Warszawy. Po zakoczeniu wojny wyjecha do Niemiec, a nastpnie do Francji, gdzie
przez kilka lat pracowa w kopalniach wgla. W 1927 roku powrci do kraju, naby go-
spodarstwo rolne w Kosowie, gdzie zamieszka. 31 stycznia 1972 roku zosta nominowa-
ny na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 19 listopada 1984 roku. Pochowany zosta na cmenta-
rzu w Starym Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy (1972) i Krzy Kawalerski
Orderu Odrodzenia Polski (1975).

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje
crki Wandy Kaczmarek zbiory rodzinne; USC Gosty.

FRANCISZEK GLINKA
Urodzi si 22 stycznia 1894 roku w Gostyniu. Syn Marcina i Agnieszki z domu
Wenderska. Ukoczy szko elementarn w Gostyniu. 28 grudnia 1915 roku zosta
wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do 26 grudnia 1918 roku. Od 29
grudnia 1918 roku do 25 stycznia 1919 roku by czonkiem oddziau Stray Ludowej
w Gostyniu. 12 sierpnia 1920 roku zosta zmobilizowany do 14 Puku Artylerii Po-
lowej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 roku zawar w Gostyniu
zwizek maeski ze Stanisaw Borowiak. Do rezerwy przeniesiony zosta 12
grudnia 1923 roku. Od 1 kwietnia 1925 roku a do przejcia na emerytur pracowa
w gostyskiej cukrowni. W 1972 roku zosta awansowany na stopie podporucznika
w stanie spoczynku. Zmar 6 marca 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gosty-
niu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921,
Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Brzowy Medal za Zasugi dla Poarnictwa, Medal Pa-
mitkowy za Dugoletni Sub dla Rolnictwa.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacja syna Franciszka Glinki zbiory rodzinne;
USC Gosty; ksieczka wojskowa PKU Gosty.

JAN NEPOMUCEN GLINKA

Urodzi si 15 maja 1892 roku w Gostyniu. Syn Marcina i Agnieszki z domu Wen-
derska. Do szkoy elementarnej uczszcza w Gostyniu. W czasie I wojny wiatowej
suy w armii niemieckiej. Po zakoczeniu dziaa wojennych powrci do Gosty-
nia. W czasie powstania wielkopolskiego od 7 stycznia do czerwca 1919 roku suy
w gostyskim oddziale Stray Ludowej. W 1919 roku w Wielichowie zawar zwi-
zek maeski z Franciszk Wrbel. Sub wojskow odbywa w 10 Puku Strzel-
cw Wielkopolskich (pniejszy 68 Puk Piechoty), z ktrym w 1920 roku uczestni-
czy w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta w padzierniku
1920 roku w stopniu starszego szeregowego. Nalea do Zwizku Strzeleckiego.
Pracowa w Powiatowym Zarzdzie Drg w Gostyniu jako technik drogowy. Zmar 21 grudnia 1975
roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski
Krzy Powstaczy, Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Srebrny i Brzowy Krzy Zasugi.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Leokadii Lison zbiory rodzinne;
USC Gosty.
 LUDWIK GLINKA
Urodzi si 3 sierpnia 1900 roku w Gostyniu. Syn Marcina i Agnieszki z Wender-
skich. Posiada wyksztacenie podstawowe. Z zawodu fryzjer. 7 stycznia 1919 roku
jako ochotnik wyruszy ze Strzelnicy w Gostyniu z oddziaem na powstanie wielko-
polskie. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w wyprawie kijowskiej
1920 roku. W latach 1933-1937 pracowa jako urzdnik w Starostwie w Gostyniu.
W 1937 roku wyemigrowa do Belgii, gdzie do momentu przejcia na emerytur
pracowa w kopalniach wgla. W czasie okupacji hitlerowskiej bra czynny udzia
w belgijskim ruchu oporu. Zmar 6 sierpnia 1982 roku i spoczywa na cmentarzu
w Tertre, w prowincji Hainaut w Belgii. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami:
Medaille du Volontaire de Guerre Combattant, Medaille Commmorative de Guerre du General
Eisenhover, Croix d Officier en Argent avec pes croisses de la Renaissance de la Pologne, Croix de la
Libert et d Indpendance Polonaise 1939-1945, Croix de la Liberation de la Pologne, Colonel de la
Rsistance Interallie, Medaille du MNB Mdaille de la Resistance Arme Belge, Medaille
Commmorative avec sabres croises 1940-1945, Medaille Industrielle Belge de I ere Classe, Medaille du
Merite pour la Patrie, L Eglise accorde par le Pape Paul VI pour 57 ans de service a l etranger.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Kronika ZBoWiD; informacje czonka
rodziny Wadysawy Dopieray zbiory rodzinne.

JZEF GOWACKI
Urodzi si 26 stycznia 1899 roku w Krajkowie koo remu. Syn Jana i Antoniny
z domu Budzyn. W 1913 roku ukoczy szko elementarn w Jerce. Do 1917 roku
pracowa w charakterze robotnika rolnego w Czachorowie. 1 czerwca 1917 roku
zosta wcielony do armii niemieckiej. Przeszkolenie wojskowe przeszed w Bojano-
wie koo Leszna. Jesieni 1917 roku zosta skierowany do 10 armii stacjonujcej
w Wilnie. Wiosn 1918 roku zosta przerzucony na front zachodni. Tam w sierpniu
tego roku dosta si do niewoli angielskiej. W kwietniu 1919 roku jako ochotnik
wstpi do 2 Puku Strzelcw Polskich armii gen. Hallera. Z Francji z jednostk,
w ktrej suy zosta przetransportowany do Polski i skierowany na front bolsze-
wicki. Suy w 44 Puku Strzelcw Kresowych. Awansowany zosta do stopnia kaprala. Do rezerwy
przeniesiony zosta 30 listopada 1921 roku. Do 1925 roku pracowa jako robotnik rolny w Czachorowie.
W tyme samym roku zawar zwizek maeski z Pelagi Sobtk i zamieszka w Piaskach. Do 1928
roku pracowa w warsztacie dekarskim w Drzczewie. W latach 1928-1940 prowadzi sklep rowerowy
i czci zamiennych w Piaskach. By czonkiem piaskowskiego Bractwa Kurkowego, a take od 1934
roku Stowarzyszenia Weteranw Byej Armii Polskiej we Francji. W sierpniu 1939 roku otrzyma kart
mobilizacyjn i skierowany zosta do policji zapasowej w Krobi. Od 7 grudnia 1942 roku do 11 czerwca
1943 roku pracowa jako dekarz w warsztacie Nawrockiego w Gostyniu, a od 12 czerwca 1943 roku do
21 stycznia 1945 roku w warsztacie Paula Gregora w Piaskach. Od 1 kwietnia 1945 roku prowadzi wa-
sny warsztat lusarski. W 1968 roku przeszed na emerytur. 12 stycznia 1991 roku zosta awansowany
na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 13 kwietnia 1992 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Piaskach. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921,
Medal Niepodlegoci, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Brzowy Krzy Zasugi, Srebrn
Odznak Za Zasugi w Rozwoju Rzemiosa Wielkopolskiego.

Urzd do Spraw Kombatantw i Osb Represjonowanych, Archiwum -- numer ewidencyjny 10362, Cech Rzemios Rnych
w Gostyniu, Akta cechowe; informacje crka Henryki Rybickiej zbiory rodzinne.
 WAWRZYNIEC GOWACKI
Urodzi si 20 lipca 1900 roku w Rbowie. Syn Marcina i Marianny z domu Roga-
sik. Od 1903 roku mieszka w Gostyniu. Szko elementarn ukoczy w 1914 roku.
Nauk zawodu kowala pobiera od 1 stycznia 1917 roku z przerw wojenn do 31
grudnia 1922 roku. W czasie I wojny wiatowej by aktywnym czonkiem skautingu,
bra m.in. udzia w tajnym zlocie tej organizacji w 1916 roku w Babkach pod Pozna-
niem. W czasie powstania wielkopolskiego, 27 stycznia 1919 roku, zgosi si jako
osiemnastolatek ochotniczo w biurze werbunkowym w Poznaniu. Skierowany zosta
do koszar saperw na Wildzie, gdzie grupoway si oddziay powstacze. Po prze-
szkoleniu peni sub wartownicz przy rnych obiektach wojskowych na terenie
Poznania. W kocu lutego zosta wcielony do 1 batalionu saperw wielkopolskich pod dowdztwem
kpt. Butlera, w maju zosta przeniesiony do 2 batalionu. W czasie wojny polsko-bolszewickiej suy
w 14 batalionie 7 Puku Saperw. Po zakoczeniu dziaa wojennych od 27 listopada 1920 roku do 16
listopada 1922 roku przebywa w kociuszkowskim obozie szkolnym saperw w Warszawie, pocztko-
wo jako onierz kompanii, a od 1 lipca 1921 roku jako kancelista. Od czerwca 1922 roku suy jako
onierz nadterminowy, a w listopadzie tego roku przeniesiony zosta do rezerwy w randze plutonowe-
go. Ostatnie wiczenia wojskowe rezerwy odby w lipcu 1931 roku. Od 31 maja 1923 roku a do przej-
cia na emerytur w 1965 roku z przerw wojenn (wrzesie-padziernik 1939) pracowa w cukrowni
gostyskiej, najpierw w charakterze rzemielnika, a nastpnie kasjera. By czonkiem Towarzystwa Po-
wstacw i Wojakw w Gostyniu oraz oddziau OSP w cukrowni gostyskiej. W 1927 roku w Gostyniu
zawar zwizek maeski z Katarzyn Grzekowiak. W sierpniu 1939 roku zosta zmobilizowany do 2
puku saperw, z ktrym przeszed ca kampani wrzeniow. W niewoli niemieckiej przebywa w
obozie jenieckim pod Wiedniem. Po zwolnieniu w padzierniku powrci do Gostynia. Po II wojnie
wiatowej by przewodniczcym Koa PPS przy cukrowni, czonkiem Powiatowej Rady Narodowej oraz
ZBoWiD. Otrzyma nominacje na stopie sieranta. Zmar 19 padziernika 1971 roku. Pochowany zo-
sta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje ony Katarzyny Gowackiej zbiory ro-
dzinne; USC Gosty.

STEFAN GOG
Urodzi si 22 sierpnia 1901 roku w Starym Gostyniu, jako syn Stanisawa i Anny
z domu Nowacka. Ukoczy szko elementarn. Robotnik. Jako ochotnik od 1 do 6
stycznia 1919 roku peni sub w oddziale Stray Ludowej w Gostyniu. Od 7
stycznia bra udzia w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowo-zachodnim.
Od 9 kwietnia 1919 roku suy w 2 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 56
Puk Piechoty). Do 6 wrzenia tego roku przebywa z jednostk na linii demarkacyj-
nej pod Zbszynem. Od 8 wrzenia 1919 roku bra udzia w walkach na granicy
wschodniej. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Dwukrotnie by ranny
i przebywa w szpitalach: w Brzeciu nad Bugiem (11 wrzenia-7 padziernika 1920)
i w Warszawie (8-23 padziernik 1920). Ostatnie wiczenia wojskowe odby od 18 marca do 5 lipca
1921 roku w 75 Puku Piechoty. 5 lipca 1922 roku zosta przeniesiony do rezerwy. 27 stycznia 1924
roku zawar zwizek maeski z Jzef Nowack. Mia szecioro dzieci. By czonkiem ZBoWiD.
W 1966 roku przeszed na emerytur. Zmar 13 lutego 1967 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
w Starym Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski
Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal za Dugoletni Sub i Odzna-
k Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Kazimierza Goga zbiory rodzin-
ne; ksieczka wojskowa PKU Jarocin, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 251; USC Gosty.
 STANISAW GOHL
Urodzi si 14 wrzenia 1900 roku w Guchowie k. Pogorzeli, w wczesnym powie-
cie komiskim. Syn Piotra i Magdaleny z domu Krajka. W 1914 roku ukoczy
szko elementarn. Przez kolejne trzy lata pobiera nauk w warsztacie lusarskim.
W 1917 roku zosta wcielony do armii pruskiej, z ktrej zosta zwolniony w pa-
dzierniku 1918 roku. W grudniu 1918 roku jako ochotnik wstpi do oddziau Stray
Ludowej w Guchowie, ktrym dowodzi Stanisaw Gabryelczyk. Suy w oddziale
wartowniczym i patrolowym. W czasie powstania wielkopolskiego z utworzonym
oddziaem pogorzelskim walczy na froncie poudniowym. Uczestniczy m.in.
w bitwach o Rawicz. W lutym 1920 roku z 3 batalionem 69 Puku Piechoty zosta
wysany na front bolszewicki, gdzie w maju zosta ranny w nog. Do rezerwy przeniesiony zosta
w 1921 roku. Do 1927 roku pracowa jako lusarz na Pomorzu Gdaskim, nastpnie do 1935 roku
w warsztatach kolejowych w Jarocinie. Ostatnie lata II Rzeczypospolitej, okres okupacji hitlerowskiej
i lata powojenne przepracowa w warsztatach PKP w Poznaniu. Zmar 12 lipca 1986 roku w Puszczy-
kowie. Pochowany zosta na cmentarzu w Poznaniu.

Stanisaw Gohl, yciorys; Edward Busza, Udzia miasta Pogorzela w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1920, Brodnica 1938,
s. 32.
JZEF GOCINIAK
Urodzi si 27 lutego 1891 roku w Witoldowie. Syn Jzefa i Elbiety z domu Nagler.
W 1914 roku w Kominie zawar zwizek maeski z Agnieszk Pawowsk. 2
sierpnia 1914 roku zosta wcielony do 5 kompanii 50 Puku Piechoty armii niemiec-
kiej. Walczy na froncie zachodnim i wschodnim. Od 21 do 24 wrzenia 1914 roku
bra udzia w walkach o zdobycie wzgrz nad Moz, a w pierwszych miesicach
1915 roku w rejonie midzy Moz a Mozel. 24 kwietnia tego roku zosta ranny i
skierowany do szpitala. 3 czerwca po wyjciu ze szpitala otrzyma przydzia do 3
kompanii I Batalionu Zapasowego 50 Puku Piechoty. W latach 1916-1917 jako o-
nierz 329 Puku Piechoty uczestniczy w walkach pozycyjnych nad Berezyn oraz
pocigowych w Galicji Wschodniej. 19 sierpnia 1917 roku otrzyma awans na starszego szeregowego.
Od lutego do kwietnia 1918 roku jako onierz 9 kompanii 371 Puku Piechoty uczestniczy w walkach
pozycyjnych we Flandrii. 1 kwietnia 1918 roku zosta awansowany do stopnia kaprala. Z wojska nie-
mieckiego zosta zwolniony 16 grudnia 1918 roku. W trakcie powstania wielkopolskiego od 1 stycznia
do 30 czerwca 1919 roku peni sub w oddziale Stray Ludowej w Gostyniu. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 25 listopada 1920 roku. Po I wojnie wiatowej
pracowa w charakterze wonego w Urzdzie Miejskim w Gostyniu, a po II wojnie wiatowej jako refe-
rent biura meldunkowego. By czonkiem midzywojennego Zwizku Strzeleckiego, a po wojnie go-
styskiego Koa ZBoWiD. Posiada stopie plutonowego. Zmar 16 grudnia 1966 roku. Pochowany zo-
sta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami: Wielkopolskim
Krzyem Powstaczym, Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921, Medalem Dziesiciolecia Odzy-
skanej Niepodlegoci, Medalem Za Dugoletni Sub, Odznak Grunwaldzk oraz niemieckim Krzy-
em elaznym II klasy.

Archiwum Pastwowe w Poznaniu, sygn. 333, Zwizek Strzelecki; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw
wielkopolskich; informacje Teresy Gociniak zbiory rodzinne; USC Gosty.
 STANISAW GRUCHOT
Urodzi si 25 padziernika 1900 roku w Gogininie. Syn Franciszka i Marii z domu
Stanisawska. Ukoczy szko elementarn. Nauk zawodu pobiera od 1 padzier-
nika 1916 roku, z przerw na sub wojskow, do 1 padziernika 1922 roku, zako-
czon zoeniem egzaminu czeladniczego. 21 czerwca 1918 roku zosta wcielony do
wojska niemieckiego, w ktrym suy do 10 grudnia 1918 roku. Bra udzia w po-
wstaniu wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej. W wojsku polskim suy od
4 kwietnia 1919 roku do 24 sierpnia 1921 roku. Po zakoczeniu dziaa wojennych
wyjecha na Grny lsk, gdzie od 22 padziernika 1922 roku do 31 sierpnia 1939
roku pracowa jako lusarz. Od 1 czerwca 1940 roku prowadzi punkt usugowy w
Leonowie. Po wojnie by aktywnym dziaaczem Koa ZBoWiD w Borku. By wieloletnim radnym Rady
Miejsko-Gminnej w Borku, czonkiem Rady Nadzorczej Gminnej Spdzielni Samopomoc Chopska i
Banku Spdzielczego. 31 padziernika 1968 roku przeszed na emerytur. Zmar 17 stycznia 1976 roku.
Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Borku Wlkp. Odznaczony by m.in. Brzowym Meda-
lem Zasugi dla Poarnictwa.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw
Politycznych Koo Borek, Dokumenty ZBoWiD; informacje crki Ireny Pieninej.

STANISAW GRZEMPOWSKI
Urodzi si 10 listopada 1893 roku w Bodzewie. Syn Franciszka i Magdaleny z do-
mu Rybacka. W 1907 roku ukoczy szko elementarn w Bodzewie. Majc 18 lat
opuci dom rodzinny, udajc si do Westfalii w poszukiwaniu pracy. W latach
1911-1915 pracowa tam w charakterze grnika w kopalni wgla. 1 maja 1915 roku
zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do 14 grudnia 1918 roku. La-
tem tego roku nadzorowa rosyjskich jecw w pruskiej niewoli w Maciejowie
w powiecie krotoszyskim. Ostatni sub odbywa w wojsku pruskim w 155 Pu-
ku Piechoty stacjonujcym w Ostrowie Wielkopolskim. 7 stycznia 1919 roku z gru-
p ochotnikw z Bodzewa stawi si na zbirk przy gostyskiej Strzelnicy, aby
w skadzie tworzcego si batalionu wzi udzia w powstaniu wielkopolskim. Po kilkutygodniowej
nieobecnoci w wojsku spowodowanej chorob otrzyma przydzia do 8 kompanii 2 Puku Strzelcw
Wielkopolskich (pniejszy 56 Puk Piechoty). Kompania, w ktrej suy stacjonowaa pocztkowo w
Wielkich Mnichach, nastpnie we Wronkach i std wyruszya na front polsko-bolszewicki. Z wojny tej
powrci do Krotoszyna z pukiem w kocu grudnia 1920 roku. W styczniu nastpnego roku zosta pod-
oficerem zawodowym. Od jesieni 1921 roku do kwietnia 1922 roku by suchaczem Szkoy Podoficerw
Owiatowych w Poznaniu na Soaczu. W latach nastpnych jako nauczyciel onierz prowadzi dzia-
alno edukacyjn wrd onierzy analfabetw. Jesieni 1922 roku zosta odkomenderowany do 41
Puku Piechoty w Suwakach, gdzie suy do czerwca 1927 roku jako podoficer zawodowy w randze
sieranta. 30 czerwca 1927 roku ze wzgldu na zy stan zdrowia przeszed na emerytur. Powrci do
Bodzewa. W latach trzydziestych by aktywnym dziaaczem Polskiego Czerwonego Krzya i Stronnic-
twa Narodowego na terenie powiatu gostyskiego. Bra udzia w kampanii wrzeniowej, walczy
w obronie Warszawy. Z wojny powrci jako inwalida wojenny. 21 padziernika 1939 roku w czasie
egzekucji na rynku gostyskim dokonanej przez Niemcw by ich zakadnikiem w Piaskach. 6 grudnia
1939 roku zosta wraz z rodzin wysiedlony do Generalnej Guberni (Rawa Mazowiecka wie o-
chw), gdzie przebywa do marca 1945 roku. Powrci do Piaskw. Od 23 maja 1958 roku by czon-
kiem ZBoWiD. Zmar 3 stycznia 1961 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Strzelcach Wielkich.
Posiada m.in. odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy i Krzy Walecznych.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Jerzego Grzempowskiego zbiory
rodzinne.
 STANISAW GRZYWACZYK
Urodzi si 30 padziernika 1900 roku w Siedlcu k. Ppowa. Syn Walentego i Roza-
lii z domu Matyla. Ukoczy szko elementarn w Siedlcu. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej, m.in. w walkach w rejonie Kijowa. W 1925 roku w Czajkowie
zawar zwizek maeski z Mari Karulewicz. Mia czworo dzieci. Z rodzin osiad
w Elbietkowie, gdzie prowadzi wasne gospodarstwo rolne. W 1939 roku bra
udzia w wojnie obronnej Polski, uczestniczc m.in. w obronie Lwowa. Unikn
niewoli. Przedosta si na Wgry, gdzie zosta internowany. 19 stycznia 1940 roku
powrci do Elbietkowa. Std niebawem zosta wysiedlony do Lutyni, gdzie praco-
wa w majtku Niemca Wudke. W 1945 roku powrci do Elbietkowa na wasne
gospodarstwo. By czonkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Kka Rolniczego. Zmar 3
stycznia 1972 roku i pochowany zosta na cmentarzu w Pogorzeli.

Informacje crki Czesawy Roszczak zbiory rodzinne.

TEOFIL HAAS
Urodzi si 11 grudnia 1893 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Franciszka
i Praksedy z domu Wcawska. Od 6 do 14 roku ycia uczszcza do szkoy elemen-
tarnej w Krobi. W ostatnim roku nauki bra udzia w strajku szkolnym. Od 1908 do
1911 roku odby nauk w zawodzie stolarskim i w 1915 roku zda egzamin czeladni-
czy, a nastpnie mistrzowski. W 1915 roku zosta wcielony do armii niemieckiej,
w ktrej suy do 1918 roku. Bra udzia w walkach na froncie rosyjskim i francu-
skim. W czasie powstania wielkopolskiego suy w krobskim oddziale Stray Lu-
dowej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Powoany zosta do wojska przez
PKU Krotoszyn w dniu 11 sierpnia 1920 roku. Suy w 55 Poznaskim Puku Pie-
choty. Sub wojskow zakoczy 7 marca 1921 roku. By czonkiem Towarzystwa Gimnastycznego
Sok i krobskiego Bractwa Kurkowego. W Krobi przy ulicy Marszaka J. Pisudskiego prowadzi
wytwrnie mebli. Utrzymywa kontakty z firmami z Grnego lska i Gdaska, dostarczajc im meble
wasnego wyrobu. W czasie okupacji hitlerowskiej zakad przej miejscowy Niemiec Fritz Vogt. Zmar
30 lipca 1963 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Odznaczony by Srebrnym
Krzyem Zasugi.

Archiwum Pastwowe w Lesznie,. Akta Starostwa Gostyskiego (1928-1938), sygn. 114: Wnioski o odznaczenia pastwowe;
informacje syna Rajmunda Teofila Haasa zbiory rodzinne.

STANISAW HELSZTYSKI
Urodzi si 13 kwietnia 1891 roku w Kosowie nad Obr. Syn Tomasza i Zuzanny ze
Skorupkw. W latach 1897-1904 uczszcza do katolickiej szkoy elementarnej
w Siemowie. Nauk kontynuowa w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krako-
wie. W 1913 roku zda egzamin dojrzaoci z wyrnieniem. Spdzone w Krakowie
lata 1906-1913 przyniosy pierwsze wasne prby literackie, ogoszone w szkolnym
miesiczniku Meteor. Po maturze rozpocz studia teologiczne w Instytucie Filo-
zofii i Biblistyki w Krakowie, ktre przerwa w 1915 roku. W tyme roku rozpocz
studia filozoficzne na uniwersytecie w Monasterze. Rok pniej przenis si do
Monachium, gdzie zapisa si na anglistyk i romanistyk. W lipcu 1917 roku zosta
wcielony do armii niemieckiej. Przeszkolenie wojskowe przeszed w garnizonie monachijskim, a jesie-
ni 1917 roku znalaz si na froncie francuskim. Po miesicu wycofano go z jednostki liniowej i skiero-
wano do zarzdu niemieckich wojsk okupacyjnych w Pnocnej Francji i Belgii w charakterze tumacza.
Po zaamaniu si ofensywy niemieckiej w 1918 roku jego jednostka rozpocza wycofywanie si przez
terytorium Belgii. W Akwizgranie opuci jednostk i przez Berlin, Leszno, w grudniu 1918 roku dotar
do Kosowa. Po krtkim pobycie wyjecha do Poznania, gdzie kontynuowa studia na nowoutworzonym
Uniwersytecie Poznaskim. W ich trakcie wstpi jako ochotnik do Wojska Polskiego i ukoczy Pod-
chorwk w Poznaniu oraz w Warszawie. Otrzymawszy 29 listopada 1919 roku nominacj na podpo-
rucznika, wysany zosta pod Bezdany koo Wilna, gdzie uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po jej zakoczeniu, 26 lutego 1921 roku, zoy kocowy egzamin na Uniwersytecie w Poznaniu upraw-
niajcy do nauczania jzyka francuskiego, angielskiego i pedagogiki w szkoach rednich. 1 marca 1921
roku rozpocz prac nauczycielsk w gimnazjum eskim w Toruniu, skd jednak w roku nastpnym
przenis si do stolicy. W Warszawie wykada w mskim gimnazjum prywatnym Ludwika Lorentza.
Rwnolegle kontynuowa prac naukow z anglistyki. W maju 1926 roku uzyska stopie doktora filo-
zofii na Uniwersytecie Warszawskim. W gimnazjum Lorentza uczy przez 23 lata, wliczajc w to okres
okupacji, podczas ktrej peni obowizki dyrektora tajnego gimnazjum. Od 1928 roku by staym
wsppracownikiem Wiadomoci Literackich, dla ktrych do 1939 roku przygotowa okoo 150 arty-
kuw omawiajcych literatur anglosask. Po zakoczeniu II wojny wiatowej by krtko w 1945 roku
kuratorem Okrgu Szkolnego w Szczecinie, po czym przeszed do pracy naukowej na Uniwersytecie
Warszawskim. W 1946 roku otrzyma tytu docenta literatury angielskiej i amerykaskiej na stoecznej
uczelni, a w 1951 roku zosta mianowany profesorem. W 1961 roku przeszed na emerytur. Dwa lata
wczeniej zosta czonkiem Komitetu Neofilologicznego PAN, a w 1960 roku otrzyma stypendium na-
ukowe Fundacji Forda w USA. Wyksztaci kilkuset magistrw i doktorantw. Pozostawi bogaty doro-
bek naukowy i literacki. Zmar 14 kwietnia 1986 roku. Pochowany zosta na cmentarzu na Powzkach w
Warszawie. W Kosowie oraz Grabonogu otwarto powicone mu Izby Pamici. W 1987 roku w Koso-
wie odsonito pamitkow tablic, a miejscowej szkole redniej nadano imi profesora. 23 maja 1998
roku odbya si w Grabonogu konferencja naukowa pt. Stanisaw Helsztyski uczony, pisarz, regio-
nalista. Odznaczony by m.in.: Srebrnym Wawrzynem Literatury (1938), Krzyem Kawalerskim Orde-
ru Odrodzenia Polski (1956). W 1981 roku otrzyma nagrod I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za Ca-
oksztat Twrczoci Literackiej.

Stanisaw Helsztyski, Kronika rodzinna. Autobiografia, Warszawa 1986; Stanisaw Helsztyski, Dobranoc miy ksi,
Warszawa 1971; Wawrzyniec Skorupka, Moje morgi i katorgi 1914-1967, Warszawa 1975. Helsztyski Stanisaw, (w:) Wiel-
kopolski sownik biograficzny, Warszawa-Pozna 1981.

SZCZEPAN HOJAK
Urodzi si 5 grudnia 1897 roku w Drzczewie. Syn Wawrzyna i Marii z domu Ba-
ryga. W 1911 roku ukoczy Szko Elementarn w Drzczewie. W 1914 roku zosta
wcielony do armii niemieckiej. Bra udzia w I wojnie wiatowej. Walczy na froncie
zachodnim (Francja, Belgia) i wschodnim (Rosja). Dwukrotnie ranny, w 1917 roku
zosta zwolniony z wojska jako inwalida wojenny. Ochotniczo od 7 stycznia 1919
roku w ramach batalionu gostyskiego bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Wal-
czy na froncie poudniowo-zachodnim. Po zakoczeniu powstania kontynuowa
sub wojskow. Bra udzia w walkach o wschodni granic Rzeczypospolitej.
W 1924 roku przeniesiony zosta ze stanowiska szefa kompanii z rang starszego
sieranta do Stray Granicznej, w ktrej suy do 1929 roku. Kolejne 10 lat pracowa w Ksigarni w.
Wojciecha w Poznaniu. Podczas okupacji hitlerowskiej (1940-1945) zatrudniony by w firmie Wiznera
w Gostyniu. 15 marca 1940 roku zawar zwizek maeski z Ann Kaczmarek. Po II wojnie wiatowej,
do 1953 roku, pracowa w PZU, nastpnie w Budowlanym Przedsibiorstwie Przemysowym (do 1955),
w Zakadzie Przemysu Terenowego i w Spdzielni Pracy Pallas. Zmar 10 grudnia 1966 roku i po-
chowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada m.in. odznaczenia: Wielkopolski Krzy
Powstaczy i Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Spdzielnia Pracy Pallas, Akta osobowe; informa-
cje: Magdalena Polus; Marian Hojak, yciorys.
 JERZY HRABAK
Urodzi si 24 wrzenia 1889 roku w Chropaczowie w powiecie witochowice.
Syn sztygara Hugona i matki Anny z domu Wodarz. Po ukoczeniu szkoy elemen-
tarnej w Tychach uczszcza przez trzy lata do seminarium nauczycielskiego w Ro-
gonie. Od 1 czerwca 1911 roku do 28 lutego 1918 roku pracowa jako nauczyciel
w ce Wielkiej, a 1 marca 1918 roku zosta kierownikiem Szkoy Powszechnej
w Gostyniu Starym. W 1920 roku w czasie ofensywy bolszewickiej zgosi si jako
ochotnik do suby wojskowej, ktr peni jako owiatowiec przez 2 miesice.
W okresie midzywojennym i w pierwszych latach po II wojnie wiatowej aktywnie
dziaa w miejscowym rodowisku. Od 1921 roku by prezesem Towarzystwa Czy-
telni Ludowych i peni w nim przez 10 lat funkcj bibliotekarza powiatowego. Od 1923 roku by wice-
prezesem miejscowego Kka Rolniczego i wieloletnim czonkiem rady gromadzkiej. Prezes Stowarzy-
szenia Mw Katolickich, czonek rady gminnej i parafialnej. Po klsce wrzeniowej od 1 grudnia 1939
roku przez trzy miesice prowadzi jeszcze nauk w jzyku niemieckim i polskim w tamtejszej szkole. 1
marca 1940 roku decyzj niemieckich wadz okupacyjnych pozbawiony zosta prawa nauczania w szko-
ach powszechnych. Od 1 lutego 1941 roku do 12 stycznia 1945 roku by zatrudniony w urzdzie apro-
wizacji w Gostyniu. Po wyzwoleniu powrci na stanowisko kierownika Szkoy Podstawowej w Starym
Gostyniu i kierowa ni do poowy padziernika 1955 roku. Zmar 31 padziernika 1955 roku. Pocho-
wany zosta na cmentarzu w Starym Gostyniu.

Archiwum Pastwowe w Lesznie, Akta Starostwa Gostyskiego (1919-1939): sygn. 114, Wnioski o odznaczenia pastwowe;
Szkoa Podstawowa w Daleszynie, Kronika Szkoy Podstawowej w Gostyniu Starym.

STANISAW JAKUBCZAK
Urodzi si 18 wrzenia 1898 roku w ychlewie w rodzinie chopskiej. Syn Piotra
i Marianny z domu Busz. Ukoczy szko elementarn w ychlewie. Bra udzia w I
wojnie wiatowej. W 1916 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Suy w plu-
tonie cikich karabinw maszynowych. Walczy na froncie francuskim. Od 6 stycz-
nia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie poudnio-
wym, m.in. na odcinku Miejska Grka-Rawicz. Dalsz sub wojskow kontynu-
owa w armii polskiej. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Suy w 14
Puku Artylerii Polowej. Szlak bojowy zakoczy w grudniu 1920 roku. W 1925 ro-
ku zawar zwizek maeski z Ann Glur. W ychlewie prowadzi samodzielne
gospodarstwo rolne. Podczas okupacji hitlerowskiej, w 1940 roku, zosta wysiedlony z rodzin do
Drzewiec koo Ponieca. Pracowa na roli, a gospodarstwo w ychlewie przej Niemiec Koch. Po za-
koczeniu II wojny wiatowej powrci na gospodarstwo w rodzinnej wsi. By czonkiem miejscowego
Kka Rolniczego i Ochotniczej Stray Poarnej. Dziaa w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. Od
22 sierpnia 1957 roku by czonkiem ZBoWiD. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie
spoczynku. Zmar 1 maja 1980 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Odznaczony
by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,
odznakami pamitkowymi: 14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej i Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Feliksa Jakubczaka zbiory rodzin-
ne.
 FRANCISZEK JANKOWSKI
Urodzi si 26 listopada 1899 w Rbowie. Syn Tomasza i Julianny z domu Pawow-
ska. Posiada wyksztacenie podstawowe. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w po-
wstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Walczy m.in. pod Pawowica-
mi. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy
60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy
przeniesiony zosta 11 lipca 1921 roku. Po przeniesieniu si do ki Wielkiej praco-
wa tam w charakterze robotnika rolnego. Po II wojnie wiatowej by pracownikiem
miejscowego PGR. Zmar 2 stycznia 1980 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w
ytowiecku. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym i Krzy-
em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje Jana Jankowskiego; USC Poniec.

HIPOLIT JAZDON
Urodzi si 10 sierpnia 1884 roku w Wijewie w powiecie leszczyskim. Syn Wojciecha i Jzefy z Rko-
siw. We Wschowie ukoczy Szko Rolnicz, uzyskujc zawd agronoma. W 1914 roku zosta powo-
any do armii niemieckiej. 25 kwietnia 1919 roku wstpi do Wojska Polskiego, w czerwcu mianowany
podporucznikiem. Od 29 lipca z 3 Pukiem Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 57 Puk Piechoty)
bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. 28 lutego 1921 roku awansowa na stopie porucznika
i przeniesiony zosta do rezerwy. W latach 1921-1939 administrowa czci dbr Rogera hr. Raczy-
skiego majtkiem Koszkowo koo Borku Wlkp. Zawar zwizek maeski z Janin Ofierzysk. Mia
szecioro dzieci. W 1929 roku naby wasne gospodarstwo w Porbie w powiecie jarociskim. Podczas
okupacji hitlerowskiej zosta wysiedlony w rejon Lublina. W marcu 1945 roku wrci w rejon Porby.
W 1953 roku przenis si do Borku Wlkp.. Zmar 10 lipca 1957 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Borku. Za czyny bojowe odznaczony by: Orderem Virtuti Militari 5 kl. (nr 4629) i trzy-
krotnie Krzyem Walecznych.

Bogusaw Polak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari 1792-1945, T. II 1914-1921, cz. I., Koszalin 1991, s. 57-58.

IGNACY JERNA
Urodzi si 19 stycznia 1897 roku w Strzelcach Wielkich. Syn Jana i Magdaleny z domu Przybylak.
Ukoczy siedem klas szkoy realnej. Bra udzia w I wojnie wiatowej, wstpujc jako ochotnik 25
sierpnia 1914 roku do armii niemieckiej. Po przeszkoleniu rekruckim w miejscowoci Goldberg na l-
sku (obecnie Zotoryja) zosta wcielony do 37 Puku Piechoty i skierowany na front zachodni. W toku
walk na Zachodzie by kilkakrotnie ranny, m.in. w czasie ofensywy niemieckiej 1914 roku, walk pozy-
cyjnych wiosn 1916 roku pod Verdun i latem tego roku pod Somm. W 1917 roku zosta skierowany
do pukowej szkoy podoficerskiej, a po jej ukoczeniu na czteromiesiczny kurs obsugi modzierzy.
Nastpnie wrci do puku na front. Do maja 1918 roku bra udzia w walkach z wojskami brytyjskimi
nad Somm, podczas ktrych znowu zosta ranny. Ostatnie miesice I wojny wiatowej spdzi na Li-
twie. Przydzielono go do okupacyjnego zarzdu wojskowego instytucji i przedsibiorstw cywilnych. Po
zakoczeniu I wojny wiatowej i powrocie do kraju jako ochotnik zgosi si do wojska polskiego. 25
listopada 1918 roku zosta wcielony do 1 lotniczego batalionu uzupenie na stanowisko szefa 1 kompa-
nii, a 4 marca 1919 roku przeniesiono go do 3 kompanii na stanowisko instruktora. Kolejno peni sub
jako zastpca dowdcy kompanii w pukowej szkole podchorych i jako oficer techniczny w Central-
nych Warsztatach Lotniczych na lotnisku wojskowym w Warszawie na Mokotowie. W 1919 roku zosta
awansowany na stopie podporucznika. W padzierniku tego roku odkomenderowany zosta do szkoy
podchorych piechoty w Warszawie, od 14 marca 1920 roku by dowdc szkoy podoficerskiej. W
okresie inwazji sowieckiej na Polsk przeniesiony zosta do 28 Puku Strzelcw Kaniowskich, na stano-
wisko dowdcy kompanii ckm, z ktr walczy na froncie bolszewickim. Po zakoczeniu dziaa wo-
jennych kontynuowa sub wojskow w 1 Puku Lotniczym jako instruktor i oficer prowiantowy. W
1921 roku zosta awansowany na stopie porucznika. 1 lutego 1923 roku zosta przeniesiony do 32 Pu-
ku Piechoty w Modlinie na stanowisko oficera administracyjnego, a 27 dni pniej do rezerwy. Jako
oficer rezerwy odby wiczenia wojskowe w macierzystym puku w latach 1927, 1931, 1932, a 1929
roku w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. W marcu 1933 roku zosta przeniesiony do 45 Puku
Piechoty w Rwnem. Prawdopodobnie w tej miejscowoci 17 wrzenia 1939 roku dosta si do niewoli
sowieckiej. Przebywa w obozie w Kozielsku. Std zosta wywieziony (lista NKWD nr 035/1 poz. 94 z
16 kwietnia 1940 roku) i zamordowany w lesie katyskim. By odznaczony Krzyem elaznym I i II
klasy oraz Krzyem Walecznych.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps

EDMUND JEZIOREK
Urodzi si 23 padziernika 1897 roku w Leinbach w Niemczech. Syn Jana i Zofii.
W latach 1912-1935 pracowa u ojca w zakadzie dekarskim. Po zdaniu egzaminu
czeladniczego w 1935 roku, do 1977 roku, prowadzi wasny zakad dekarski. 13
kwietnia 1917 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Po przeszkoleniu skiero-
wany zosta na front zachodni. Suy w 6 kompanii 19 Puku Piechoty. Walczy od
11 czerwca 1917 roku do 11 listopada 1918 roku. Po zakoczeniu I wojny wiatowej
powrci do kraju. 19 lutego 1919 roku zosta wcielony do plutonu telefonicznego
1 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 55 Poznaski Puk Piechoty). Bra
udzia w walkach w obronie Lwowa i na kresach wschodnich. W 1921 roku uczest-
niczy w III powstaniu lskim. Do rezerwy zosta przeniesiony 11 marca 1923 roku. Zamieszka
w Borku. Zmar 19 sierpnia 1977 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Borku Wlkp. Odznaczony by
niemieckim Krzyem elaznym II klasy oraz Odznak Honorow Orlta.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; ksieczka wojskowa PKU Jarocin Gwna Ksiga Ewidencji Nr 5;
informacje syna Brunona Jeziorka; Dyplom Dowdcy Armii Wschd z 19 marca 1919 roku 44684.

FRANCISZEK JDRYCZKA
Urodzi si 29 marca 1895 roku w Bukownicy. Syn Jzefa i Marianny z domu Gu-
ban. Po ukoczeniu szkoy elementarnej, od 1 padziernika 1909 roku do 1 padzier-
nika 1912 roku, terminowa u kowala Kucmana w Pijanowicach. Egzamin czeladni-
czy zoy w Miejskiej Grce, a mistrzowski 13 stycznia 1923 roku w Krotoszynie.
Od 15 padziernika 1912 roku do 1914 roku pracowa u Franciszka Grzymisaw-
skiego w Gostyniu. W 1914 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej su-
y do grudnia 1918 roku. Walczy na terenie Serbii i Macedonii. Bra udzia w woj-
nie polsko-bolszewickiej. Po powrocie z wojny od 14 lutego 1921 roku do 14 kwiet-
nia 1922 roku kontynuowa prac u Franciszka Grzymisawskiego. 6 maja 1922 roku
w Piaskach zawar zwizek maeski z Pelagi Bczkiewicz. Od maja 1922 roku a do przejcia na
emerytur w roku 1968, z przerw okupacyjn (1940-1945), prowadzi wasny punkt usugowy. By
czonkiem piaskowskiego Towarzystwa Przemysowcw i tamtejszego Bractwa Kurkowego. W 1940
roku wraz z rodzin zosta wysiedlony do Wyszkowa na teren Generalnej Guberni, skd powrci do
Piaskw w 1945 roku. Zmar 4 sierpnia 1973 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Piaskach.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje syna Franciszka Jdryczki; USC Piaski.
 MICHA JUNGHAN
Urodzi si 17 wrzenia 1896 roku w Gostyniu w rodzinie rzemielniczej. Syn Anto-
niego i Marianny z domu Nowak. W latach 1905-1911 uczszcza do szkoy elemen-
tarnej w Gostyniu. Nauk zawodu pobiera w latach 1913-1916 u Franciszka Polasz-
ka. Od 1914 roku by czonkiem gostyskiego Towarzystwa Gimnastycznego So-
k. W 1916 roku zosta wcielony w szeregi armii niemieckich. Suy w jednostce
saperw, ktra pocztkowo stacjonowaa w Gogowie, a nastpnie zostaa przerzu-
cona na front. Ranny w czasie walk, umieszczony zosta w szpitalu, z ktrego zbieg.
Kiedy wybucho powstanie wielkopolskie aktywnie si wczy. Walczy na froncie
poudniowo-zachodnim, na odcinku Poniec-Kkolewo. W 1919 roku w Gostyniu
zawar zwizek maeski z Wadysaw Klup. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej jako o-
nierz 60 Puku Piechoty. Do rezerwy przeniesiony zosta 21 lipca 1921 roku. Od 1924 roku pracowa
w gostyskiej cukrowni jako ciela, od 1953 roku na stanowisku kierownika zmianowego. By wielolet-
nim czonkiem Naczelnej Organizacji Technicznej w miejscowej fabryce cukru. Dugoletni i zasuony
czonek przyfabrycznej OSP (od 1933 do 1945 dowdca jednej sekcji OSP, w latach 1945-1949 zastp-
c naczelnika, od 1950 do 1963 naczelnik przyfabrycznej OSP). Rwnie na emeryturze od 1963 roku
pozosta aktywnym czonkiem zarzdu powiatowego OSP. Od 28 maja 1954 roku by czonkiem gosty-
skiego Koa ZBoWiD. Wchodzi rwnie w skad zarzdu powiatowego. Awansowany zosta do stopnia
podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 9 kwietnia 1982 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski
Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzy Zasugi, Zoty, Srebr-
ny, Brzowy Medal za Zasugi dla Poarnictwa, Odznak Powstacowi Broni Wdziczna Wielkopolska
1918-1919, Pamitkow Odznak Grupy Leszno, Odznak za Zasugi dla Rozwoju Wojewdztwa
Poznaskiego, Odznak Grunwaldzk, Odznak 1000-lecia Pastwa Polskiego.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje czonka rodziny Andrzeja Klupsia zbio-
ry rodzinne; USC Gosty.

FRANCISZEK KACZMAREK
Urodzi si 27 listopada 1899 roku w Krobi. Syn Mikoaja i Barbary z domu An-
drzejewska. Ukoczy szko elementarn w Krobi i szko zawodow krawieck.
Terminowa w Lesznie i Ostrowie Wlkp. W 1918 roku zosta wcielony do armii
niemieckiej. Walczy na froncie francuskim. Od 5 stycznia 1919 roku jako ochotnik
bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Walczy w oddziale ppor. Piko na froncie
poudniowym, na odcinku Miejska Grka-Rawicz. Po zwyciskim powstaniu sub
wojskow kontynuowa w 1 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 55 Puku
Piechoty). Bra udzia w walkach pod Lwowem. Do rezerwy przeniesiony zosta we
wrzeniu 1922 roku. W tym czasie awansowany do stopnia starszego szeregowego.
Po powrocie do Krobi pracowa w wyuczonym zawodzie, jako waciciel zakadu krawieckiego.
Uczestniczy w wojnie obronnej 1939 roku. By onierzem II krobskiej kompanii Batalionu Obrony
Narodowej dowodzonej przez kpt. Czarnego. Cofajc si z oddziaem pod naporem wojsk niemieckich,
dotar nad Bzur, ktr przeby wpaw. Walczy w Puszczy Kampinoskiej. Dosta si do niewoli nie-
mieckiej. Przebywa w obozie jenieckim w Skierniewicach, skd zwolniony powrci do Krobi. Od pa-
dziernika 1946 roku mieszka w Gostyniu. Od 6 grudnia 1957 roku by czonkiem gostyskiego Koa
ZBoWiD. Na emerytur przeszed w 1977 roku. Pi lat wczeniej awansowany by na stopie podpo-
rucznika w stanie spoczynku. Zmar 18 sierpnia 1980 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym
w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odro-
dzenia Polski, Odznak Pamitkow Wojsk Wielkopolskich, Odznak Grunwaldzk, Srebrn Odznak
Za Zasugi w Rozwoju Rzemiosa Wielkopolskiego.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna ksidza praata Konrada Kaczmarka
zbiory rodzinne.
 ROMAN KACZOR
Urodzi si 25 lipca 1900 roku w Ksiu koo remu, w rodzinie robotniczej. Syn
Romana i Marianny z domu Krause. Ukoczy szko elementarn w Ksiu. Bra
udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczy m.in. na Ukrainie i na przedpolach
Warszawy. W wojsku polskim suy do 1922 roku. Przeniesiony do rezerwy, przez
dwa nastpne lata pracowa na kolei w Jaraczewie, w charakterze robotnika. Nastp-
nie do roku 1927 zatrudniony by dorywczo przy pracach fizycznych organizowa-
nych przez Prezydium Rady Narodowej w Gostyniu. W 1925 roku zawar zwizek
maeski z Juliann Jankowiak z Gostynia, gdzie te zamieszka. Mia troje dzieci
crki: Mari i Kazimier oraz syna Mariana. Od 1927 roku z przerw okupacyjn a
do przejcia na emerytur pracowa w gostyskiej gazowni w charakterze palacza. Ukoczy kurs z za-
kresu obsugi kotw przy produkcji gazu. Podczas wojny obronnej, we wrzeniu 1939 roku w Warsza-
wie w ramach batalionu robotniczego bra udzia przy kopaniu roww przeciwlotniczych i przeciwczo-
gowych. Podczas okupacji hitlerowskiej wraz z rodzin zosta wywieziony na przymusowe roboty do III
Rzeszy. W Christianstadt pracowa w charakterze robotnika lenego. ona z crk Kazimier pracowaa
na roli, a crka Maria od 3 listopada 1943 roku w zakadach zbrojeniowych Hanomag w Hanowerze.
Schorowany syn Marian, przedmiot eksperymentw medycznych hitlerowcw, zmar w 1944 roku. Jego
miejsce pochwku nie jest znane. W 1945 roku rodzina powrcia do Gostynia. Roman Kaczor zmar 28
wrzenia 1990 roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. 31 padziernika 1990
roku (pomiertnie) zosta odznaczony Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marii Jankowskiej zbiory rodzin-
ne.

LUDWIK KAJOCH
Urodzi si 19 lipca 1887 roku w Wydawach (koo Ponieca). Syn Michaa, wodarza w majtku Mycielskich
i Anny z domu Ratajczak. W 1901 roku ukoczy szko elementarn. Nastpnie uczy si zawodu. W 1904 roku
podj prac jako modelarz w odlewni, najpierw w Gogowie, pniej w Poznaniu i Lesznie. Sub wojskow
odby w latach 1907-1909 w Poznaniu w armii niemieckiej. Bra udzia w I wojnie wiatowej. Od 2 sierpnia 1914
roku do 18 grudnia 1918 roku suy w wojsku niemieckim. Walczy na froncie zachodnim i wschodnim. Awan-
sowany zosta do stopnia plutonowego. W czasie powstania wielkopolskiego dowodzi plutonem w kompanii
Wacawa Koteckiego na froncie poudniowo-zachodnim. Po zawarciu rozejmu, pozosta w szeregach 6 Puku
Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W
latach 1929-1939 by organizatorem i dziaaczem wielu zwizkw kombatanckich. Zmar 2 lipca 1973 roku w
Lesznie i tam zosta pochowany. Odznaczony by m.in. Orderem Odrodzenia Polski V klasy, Wielkopolskim
Krzyem Powstaczym, Brzowym Krzyem Zasugi.

Sownik biograficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna
2002, s. 144.

STANISAW KAMUCZAK
Urodzi si 10 kwietnia 1897 roku w Ppowie. Syn Marcelego i Marii z domu l-
ska. Ukoczy szko elementarn w Ppowie. Od 1 stycznia 1912 roku do 31 grud-
nia 1915 roku terminowa w warsztacie krawieckim Jana Szymaskiego w Lesznie.
Na pocztku 1916 roku zoy egzamin czeladniczy, a w 1925 mistrzowski. 6 marca
1916 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Od wrzenia 1916 roku do lutego
1918 roku odbywa sub wojskow w 53 Puku Piechoty na terenie Rumunii. Na-
stpnie z jednostk przerzucony zosta na front francuski, gdzie przebywa do 11
listopada 1918 roku. I wojn wiatow zakoczy w stopniu starszego szeregowego.
Od 28 lutego 1919 roku suy w 3 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 57 Puk Piechoty), z
ktrym przeszed cay szlak bojowy w wojnie z bolszewikami. 4 lipca 1921 roku zosta przeniesiony do
rezerwy. Ostatnie wiczenia wojskowe odby w dniach od 15 marca 1923 do 10 maja 1923 roku w 2
kompanii 57 Puku Piechoty. 24 listopada 1926 roku zawar zwizek maeski z Mariann Paluszkie-
wicz. W Ppowie a do przejcia na emerytur prowadzi prywatny warsztat krawiecki. Zmar 27 stycz-
nia 1987 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Ppowie.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 8;
informacja syna Jana Kamuczaka zbiory rodzinne; USC Ppowo.

WADYSAW KANIEWSKI
Urodzi si 1 marca 1899 roku w Bruckhausen w Nadrenii. Syn Franciszka i Marii
z domu Sarbinowska. Posiada wyksztacenie rednie. 1 maja 1916 roku zosta wcie-
lony do armii niemieckiej, w ktrej suy do listopada 1918 roku. 1 marca 1919
roku wstpi jako ochotnik do wojska polskiego, a 3 sierpnia zosta skierowany na
front wschodni. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w wyprawie ki-
jowskiej jako kierowca autokolumny amunicyjnej nr 67 i 100. 4 stycznia 1921 roku
zosta przeniesiony do rezerwy w stopniu szeregowego. W czasie II wojny wiato-
wej pracowa w charakterze robotnika, a po jej zakoczeniu jako hotelarz i restaura-
tor w Gostyniu. Na emerytur przeszed w 1976 roku. Od 12 lipca 1984 roku by
czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 24 kwietnia 1993 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Gostyniu. Odznaczony by Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polski i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; informacje crki Boeny Murawskiej zbiory rodzinne; Wadysaw Kaniewski. Rkopis.

STANISLAW KAROLEWICZ
Urodzi si 7 maja 1900 roku w Czajkowie. Syn Michaa i Jzefy. Ukoczy 4-
klasow szko elementarn. W 1917 roku zosta wcielony do armii niemieckiej.
Bra udzia w powstaniu wielkopolskim i w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezer-
wy przeniesiony zosta w 1923 roku. Zajmowa si handlem. Od 1936 roku mieszka
w Stankowie. Po wojnie otrzyma ziemi z reformy rolnej. Zmar 10 stycznia 1988
roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Lubiniu.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty,

Ankieta personalna ZBoWiD; informacje crki Stanisawy Karolewicz.

ANTONI KATARZYSKI
Urodzi si 12 maja 1896 roku w Gostyniu. Syn Ignacego i Antoniny z domy Stakiewicz.
W Gostyniu ukoczy szko elementarn. 18 sierpnia 1914 roku powoano go do suby
wojskowej w armii niemieckiej. Jego zainteresowania techniczne, a take znajomo ob-
sugi silnikw sprawiy, i przydzielono go do jednostki samochodowej. W niej pozosta
do 31 grudnia 1915 roku, kiedy na skutek usilnych stara zosta skierowany do szkoy
pilotw. Po jej ukoczeniu otrzyma przydzia do 218 polowej eskadry lotniczej, latajcej
na dwumiejscowych samolotach zwiadowczych. W jednostce tej suy do koca I wojny
wiatowej wykonujc blisko 350 lotw bojowych. Po powrocie do Wielkopolski jeszcze
w grudniu 1918 roku wzi udzia w walkach powstaczych. W styczniu 1919 roku zgo-
si si ochotniczo do lotnictwa. 28 kwietnia 1919 roku zosta przydzielony jako instruktor do Szkoy Pilotw
Stacji Lotniczej awica. Raporty, ktre skada u przeoonych z prob o skierowanie go do jednostki fronto-
wej przyniosy skutek dopiero 8 grudnia 1919 roku. Otrzyma wwczas przydzia do 4 Eskadry Lotniczej bazu-
jcej w Wilnie. W maju 1920 roku znalaz si wrd pilotw nowo utworzonej 11 Eskadry Niszczycielskiej. Ze
wzgldw obiektywnych w tej fazie wojny nie mg bra udziau w walkach frontowych (naga ewakuacja
lotniska wymuszona dziaaniami wojennymi i reorganizacja jednostki). Dopiero w okresie walk odwrotowych
i ofensywy sierpniowo-wrzeniowej Polakw mg wykaza swj kunszt pilota. W lipcu 1920 roku jako pilot
Oddziau Lotniczego Szefostwa Lotnictwa I Armii i w sierpniu jako czonek 12 Eskadry Wywiadowczej wy-
kona wiele lotw zwiadowczych i szturmowych. Niemoliwe jest dzi ustalenie dokadnej ich liczby oraz wy-
nikw. Zgin 21 wrzenia 1920 roku wykonujc kolejne zadanie bojowe. Pogrzeb podchor. Antoniego Kata-
rzyskiego odby si 22 wrzenia 1920 roku na cmentarzu w Biaymstoku. 30 padziernika 1920 roku rozka-
zem dowdcy 2 Armii gen. Rydza-migego zosta awansowany pomiertnie za waleczno do stopnia podpo-
rucznika Wojska Polskiego.

Podporucznik-pilot Katarzyski Antoni, [w:] Ku czci polegych lotnikw. Ksiga pamitkowa. Pod red. Mariana Romeyki,
Warszawa 1933, s. 318; Tomasz Kopaski, Niedoceniony bohater cudu nad Wis, Skrzydlata Polska 1996, nr 6, s. 50-
53; Robert Czub, Gostyski bohater Cudu nad Wis: podporucznik pilot Antoni Katarzyski, Gazeta Gostyska 1998,
nr 4, s. 37-38; USC Gosty.

MICHA KAWICKI
Urodzi si 24 wrzenia 1894 roku w Daleszynie. Syn Melchiora i Katarzyny z domu
Dworniczak. Ukoczy cztery klasy szkoy elementarnej. Jeszcze przed rozpocz-
ciem suby wojskowej zamieszka w Gostyniu. 16 czerwca 1915 roku zosta wcie-
lony do armii niemieckiej i skierowany na front zachodni. Walczy od 28 sierpnia
1915 roku do 15 sierpnia 1916 roku, m.in. bra udzia w bitwie pod Reims. Nastp-
nie z jednostk w ktrej suy, 189 Pukiem Piechoty, przerzucony zosta do Rumu-
nii, gdzie walczy do 15 kwietnia 1917 roku. W trakcie walk 5 stycznia tego roku
zosta ranny w rk. By odznaczony niemieckim Krzyem elaznym II klasy. 14
lipca 1920 roku zosta zmobilizowany do 57 Puku Piechoty wojska polskiego i skie-
rowany na front bolszewicki. Wojn zakoczy w stopniu szeregowego. 20 listopada 1920 roku zosta
przeniesiony do rezerwy. 12 padziernika 1921 roku zawar zwizek maeski ze Stanisaw Pewisk.
Mia dwoje dzieci. Z zawodu by murarzem. By dugoletnim pracownikiem gostyskiej cukrowni.
Zmar 16 maja 1966 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje crki Joanny Grzemskiej zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 18.

ANTONI KAMIERCZAK
Urodzi si 17 stycznia 1898 roku w Czarkowie w rodzinie chopskiej. Syn Piotra
i Katarzyny. W miejscowoci rodzinnej uczszcza do szkoy elementarnej. Od 7
stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Lesz-
no. Suy w oddziale Leona Wodarczaka. Walczy m.in. pod Pawowicami. Sub
wojskow kontynuowa w 60 Puku Piechoty, uczestniczc w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta w lipcu 1921 roku. Cztery lata p-
niej zawar zwizek maeski z Mari Sadowsk i osiad w Rokosowie, gdzie pra-
cowa jako robotnik rolny. Po II wojnie wiatowej po nabyciu ziemi (reforma rolna)
prowadzi wasne gospodarstwo rolne. By czonkiem ZBoWiD. 24 czerwca 1972
roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 21 kwietnia 1989 roku.
Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem
Powstaczym i Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Wadysawa Kamierczaka zbiory
rodzinne.
 MICHA KAMIERCZAK
Urodzi si 10 wrzenia 1884 roku w miowie pod Poniecem jako syn Piotra
i Agnieszki z Larskich. Ukoczy cztery klasy gimnazjum. Sub wojskow w cza-
sie I wojny wiatowej odbywa w armii niemieckiej. Walczy na froncie zachodnim
i dosuy si stopnia sieranta. W poowie listopada 1918 roku powrci do Ponieca
i natychmiast wczy si w nurt pracy niepodlegociowej. 7 stycznia 1919 roku na
czele zorganizowanego przez siebie oddziau ochotnikw z Ponieca i okolicy wyru-
szy na polecenie por. Bernarda liwiskiego z odsiecz do Pawowic, zajmujc t
wiosk. Po zluzowaniu przez oddziay gostyskie jego kompania wesza w skad
baonu powstaczego Poniec, walczc m.in. pod Janiszewem, Miechcinem i Wasz-
kowem. Po zakoczeniu walk powstaczych suy zawodowo w stopniu oficerskim (ppor.) w 6 Puku
Strzelcw Wielkopolskich (pn. 60 p.p.), uczestniczc m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1935
roku przeszed na emerytur wojskow. W 1939 roku bra udzia w kampanii wrzeniowej, dowodzc
plutonem ponieckiej obrony narodowej. W latach okupacji hitlerowskiej poszukiwany przez gestapo
ukrywa si w Ostrowie Wlkp. Aresztowany zosta w 1943 roku i do koca wojny przebywa w obozach
koncentracyjnych. W 1945 roku wrci do Ponieca, aktywnie wczajc si w ycie spoeczne. Peni
m.in. funkcj prezesa Zwizku Powstacw i Wojakw w Poniecu, a pniej miejscowego Koa ZBo-
WiD. Zmar 20 stycznia 1960 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Posiada
odznaczenia: Order Virtuti Militari V klasy, Krzy Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy,
Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945, Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Zoty Krzy Zasugi,
Medal 10-lecia.
Piotr Bauer, Micha Kamierczak, Powstaniec wielkopolski, dowdca kompanii ponieckiej, Sawni Gostynianie. Kalendarz na
rok 1989, Gosty 1988; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich, ksieczka wojskowa PKU
Jarocin (18.06.1935).

STANISAW KDZIORA
Urodzi si 9 padziernika 1894 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Tomasza i Elbiety z do-
mu Czwojdrak. Jako ucze bra udzia w strajku szkolnym. Z zawodu piekarz. W 1913 roku wstpi do
Towarzystwa Gimnastycznego Sok. W latach I wojny wiatowej wcielony do armii niemieckiej.
W listopadzie 1918 roku zosta czonkiem Krobskiej Rady onierzy i Rady Ludowej. Uczestniczy
w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim, m.in. pod Pawowicami. Su-
y w plutonie krobskim pod dowdztwem ppor. Jana Piko. W marcu 1919 roku awansowany zosta do
stopnia plutonowego. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Suy w 2 kompanii 1 batalionu 6
Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty). Poleg pod Orl. Odznaczony zosta
Krzyem Virtuti Militari V klasy (nr 1162).

Bogusaw Polak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, t. II 1914-1921, cz. 1, Koszalin 1991, s. 102-103; Karol Zawieja, Kawa-
lerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (5). Plut. Stanisaw Kdziora, Gazeta Gostyska 1992, nr 24, s. 35.

FRANCISZEK KLAUZISKI
Urodzi si 4 padziernika 1895 roku w Ziemlinie w rodzinie robotniczej. Syn Franciszka i Agnieszki. Posiada
wyksztacenie podstawowe. W czasie I wojny wiatowej zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy na
froncie zachodnim, m.in. w 1916 roku pod Verdun. Bra udzia w walkach niepodlegociowych 1918-1921
w powstaniu wielkopolskim i w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w walkach pod Bobrujskiem. Pracowa
jako robotnik rolny. W latach 1944-1945 przebywa na przymusowych robotach w Solingen w III Rzeszy.
Zmar 4 padziernika 1946 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Odznaczony by Wiel-
kopolskim Krzyem Powstaczym (pomiertnie).

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; infor-
macje syna Eugeniusza Klauziskiego.
 MICHA KLUP
Urodzi si 28 wrzenia 1895 roku w ce Maej w rodzinie chopskiej. Syn Jana
i Marianny. Uczszcza do szkoy elementarnej w ce Maej. Bra udzia w I wojnie
wiatowej jako onierz armii niemieckiej. Do 1918 roku walczy na froncie serb-
skim. Od 7 stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu wielkopolskim, walczc na
odcinku Grupy Leszno. Suy w oddziale Leona Wodarczaka. Walczy m.in. pod
Pawowicami. Sub wojskow kontynuowa w 60 Puku Piechoty. Bra udzia
w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 6 stycznia 1921 ro-
ku. Dwa lata pniej zawar zwizek maeski z Mariann Wozignj z Teodozewa,
gdzie osiedli si i prowadzi gospodarstwo rolne. By czonkiem Kka Rolniczego
w ytowiecku. W 1940 roku wysiedlony zosta do miejscowoci Kurw w Generalnej Guberni. Tam
pracowa w mynie. W marcu 1945 roku powrci na gospodarstwo w Teodozewie. 24 czerwca 1972
roku awansowany zosta do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 24 lipca 1983 roku. Po-
chowany zosta na cmentarzu w ytowiecku. Odznaczony by m.in. Krzyem Kawalerskim Orderu Od-
rodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Stanisawa Klupsia zbiory rodzin-
ne.

JAN KMIECIK
Urodzi si 3 lipca 1901 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Jakuba i Ma-
rianny z domu Kobus. Z zawodu lusarz. Od 1917 roku pracowa w Berlinie. Tu,
w dzielnicy Alt Moabit Turnaustrasse dziaa w polskim Towarzystwie Sok. Po
zakoczeniu I wojny wiatowej powrci do Krobi. Wstpi w szeregi 1 kompanii
powstacw wielkopolskich w Kocianie. Bra udzia w walkach z Grenzchutzem na
froncie zbszyskim pod Radwankami i Borujcem Kocielnym. W kwietniu 1919
roku by onierzem 10 kompanii 7 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 61
pp.). Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta
w 1922 roku z 9 Puku Saperw stacjonujcego w Brzeciu nad Bugiem. W okresie
powojennym nalea do aktywnych czonkw krobskiego Towarzystwa Powstacw i Wojakw. By
pracownikiem Gostyskiej Kolei Powiatowej. We wrzeniu 1939 roku jako kierownik autobusu Gosty-
skiej Kasy Powiatowej przewozi zasoby pienine Banku Polskiego z Gostynia do odzi. W drodze
powrotnej autobus jego zosta zarekwirowany przez wadze wojskowe. Ze zbombardowanego przez
Niemcw pocigu w Koninie przewozi pilotw lotnictwa poznaskiego do Warszawy. Po zakoczeniu
tej misji ju w subie wojsk lotniczych autobus spenia funkcj nadawczo-odbiorczej stacji radiowej.
Przez Siemiatycze, Pruany, Malcz dotar do Ran, gdzie 18 wrzenia zosta internowany przez Rosjan,
dwa dni pniej zosta zwolniony. Z Ran uda si do Brzecia nad Bugiem, skd w padzierniku 1939
roku dotar do Poznania. Poszukiwany przez gestapo, obawiajc si aresztowania, nie powrci w strony
rodzinne. Od 1940 roku ukrywa si u swego brata Mikoaja w Koninie. Z jego pomoc otrzyma prac
jako monter objazdowy w Centrali Maszyn Rolniczych. W zasigu jego dziaania by powiat koniski,
turecki i kolski. Ten charakter pracy uatwia nawizywanie kontaktw w konspiracji. Prowadzi dziaal-
no m.in. w pododdziale Armii Krajowej Tabor. Po zakoczeniu II wojny wiatowej powrci do
Krobi. Natychmiast przystpi do organizowania taboru Gostyskiej Kolei Pastwowej, ktrym dociera
pierwszy wgiel ze lska na powiat gostyski. W 1971 roku zosta awansowany do stopnia podporucz-
nika w stanie spoczynku. Nalea do krobskiego Koa ZBoWiD. Zmar 20 marca 1985 roku. Pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-
1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzy
Zasugi, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Jan Kmiecik,. Autobiografia.

 ANTONI KNAPP
Urodzi si 25 padziernika 1899 roku w Posadowie w rodzinie robotniczej. Syn
Michaa i Apolonii z domu Ziemliska. Uczszcza do szkoy elementarnej. W 1918
roku zosta wcielony do armii niemieckiej, ale nie bra udziau w walkach fronto-
wych. Uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowo-zachodnim.
Walczy w 5 kompanii pod dowdztwem por. Piko, m.in. pod Gociejewicami. Na-
stpnie bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Szlak bojowy przemierzy jako
onierz 60 Puku Piechoty. Po zakoczeniu dziaa wojennych wyjecha do Francji
w poszukiwaniu pracy. Po powrocie z zagranicy podj prac w gostyskiej cukrow-
ni. W 1944 roku zosta wywieziony przez okupanta na przymusowe roboty do Bawa-
rii w III Rzeszy. Po zakoczeniu wojny, od 10 wrzenia 1945 roku, kontynuowa prac w gostyskiej
fabryce cukru. Od 18 padziernika 1968 roku by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Na emerytur
przeszed w 1964 roku. Osiem lat pniej awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spo-
czynku. Zmar 9 padziernika 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Po-
siada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy
Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Powstacowi Broni Wdziczna Wielkopolska.
Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje syna Andrzeja Knappa zbiory ro-
dzinne.

WOJCIECH KOAK
Urodzi si 10 kwietnia 1901 roku w Domachowie w rodzinie chopskiej. Syn Fran-
ciszka i Anny. Do szkoy elementarnej uczszcza w Domachowie. W 1918 roku
zosta wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front wschodni. Po zakocze-
niu I wojny wiatowej uczestniczy w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie
pnocnym. Dalsz sub wojskow odbywa w 17 Puku Uanw, uczestniczc
w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakoczeniu kampanii wojennej powrci do
rodzinnej wsi. W 1930 roku zawar zwizek maeski z Wadysaw Grunt. Mia
siedmioro dzieci. W Domachowie prowadzi gospodarstwo rolne. Zmar 17 sierpnia
1986 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie. Odznaczony by m.in.
Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921 i Wielkopolskim Krzyem Powstaczym.
Informacje crki Genowefy Waleskiej zbiory rodzinne.

EDMUND KONIECZNY
Urodzi si 22 grudnia 1895 roku w Poniecu. Syn Mikoaja i Marianny z domu Bin-
kowska. Ukoczy szko elementarn w Poniecu. Podczas I wojny wiatowej zosta
wcielony do armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim. Po powrocie z wojny
na wie o wybuchu powstania wielkopolskiego 7 stycznia 1919 roku wczy si do
akcji powstaczej. Suy w kompanii ponieckiej Michaa Kamierczaka. Walczy na
odcinku Grupy Leszno, m.in. pod Miechcinem, Janiszewem, Gociejewicami
i Sowinami. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich
(pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Uczestniczy w walkach w rejonie Kijowa, na przedpolach Warszawy i ofensywie
sierpniowo-wrzeniowej. Do rezerwy przeniesiony zosta 20 listopada 1920 roku. Powrci do rodzinnej
miejscowoci. Z zawodu by mistrzem rzenickim. Podczas kampanii wrzeniowej 1939 roku jako o-
nierz formacji Obrony Narodowej bra udzia w walkach pod Kutnem. Uniknwszy niewoli, 20 wrzenia
powrci do Ponieca. Krtko potem zosta aresztowany przez hitlerowcw. Okupacj niemieck spdzi
w wizieniach, m.in. w Bojanowie, Rawiczu, Berlinie, Forcie VII w Poznaniu. Dwukrotnie wiziony by
w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie, gdzie wedug jego relacji i wspwiniw, dziaaa tajna
radiostacja nadawczo-odbiorcza, umieszczona w skrzynce z kwiatami z podwjnym dnem pod oknem
bloku nr 50. Obz zosta wyzwolony przez oddziay amerykaskie 11 kwietnia 1945 roku. Krtko potem
powrci do Ponieca. By czonkiem ponieckiego Koa Zwizku Powstacw i Wojakw, a pniej
ZBoWiD. Awansowany zosta na podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 20 wrzenia 1978 roku.
Pochowany zosta w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony by:
Krzyem elaznym, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski.
Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej
i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Materiay; informacje syna Czesawa Koniecznego zbiory rodzinne; Za-
wiadczenie Dowdztwa Okrgu Korpusu Nr VII, Ref. Historyczny nr 276-I/067;

IGNACY KONIECZNY
Urodzi si 22 stycznia 1899 roku w Smogorzewie w rodzinie chopskiej. Syn Win-
centego i Karoliny z domu Mutkowska. Do szkoy elementarnej uczszcza w Drz-
czewie. Podczas I wojny wiatowej jako 17-letni modzieniec zosta zmobilizowany
w szeregi wojsk niemieckich i bra udzia w walkach zarwno na froncie wschod-
nim, jak i zachodnim. W lutym 1919 roku powoany zosta do odbycia suby woj-
skowej w szeregach powstajcego wojska polskiego. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej, a po jej zakoczeniu peni dalsz sub w jednostce stacjonujcej
w Poznaniu. 29 sierpnia 1939 roku zosta zmobilizowany i wcielony do 28 Puku
Artylerii Lekkiej w Dblinie. Bra udzia w wojnie obronnej 1939 roku. 22 wrzenia
dosta si do niewoli radzieckiej. Przebywa w wielu obozach rozlokowanych w gbi byego Zwizku
Radzieckiego. By take winiem agru w Starobielsku. Z Rosji wydosta si z armi gen. Andersa.
Przeszed cay szlak bojowy II Korpusu od bitwy o klasztor na wzgrzu Monte Cassino a po Ankon
i Boloni. Wojn zakoczy w stopniu kaprala. W 1947 roku opuci Wyspy Brytyjskie i powrci do
kraju. Zamieszka w Szelejewie. Zmar 21 marca 1977 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Zalesiu Wlkp. Posiada Krzy Pamitkowy Monte Cassino.

Franciszek Glura, onierze z Ziemi Gostyskiej pod Monte Cassino, Gosty 1994, s. 40.

WADYSAW KONIECZNY
Urodzi si 31 maja 1898 roku w Gostyniu. Syn Leona i Marianny z domu awni-
czak. Po zakoczeniu szkoy elementarnej, od 1 maja 1912 roku do 30 kwietnia 1915
roku terminowa w zakadzie fryzjerskim Stanisawa Szymaskiego w Gostyniu.
2 maja 1915 roku zoy egzamin czeladniczy. Od 27 lipca 1915 roku do 30 kwietnia
1917 roku by zatrudniony w zakadach fryzjerskich Kotliskiego i Wendty w Po-
znaniu. W 1917 roku wcielony zosta do niemieckiej jednostki artylerii polowej sta-
cjonujcej w Poznaniu. Po przeszkoleniu skierowany zosta na front zachodni do
Flandrii. Tu w padzierniku 1917 roku w bitwie pod Ipres zosta ciko ranny
i przewieziony do szpitala w Brugge. W kwietniu 1918 roku jako ju niezdolny do
suby frontowej przeniesiony do garnizonu w Verden k. Bremen. Z urlopu nie powrci do jednostki.
27 grudnia 1918 roku, kiedy wybucho powstanie w Poznaniu, zgosi si jako ochotnik do oddziau po-
wstaczego, ktrym dowodzi druh Wojciech niegocki. Bra udzia m.in. w zwyciskim boju o budy-
nek prezydium policji. 3 stycznia 1919 roku dotar do Gostynia. 7 stycznia z powstacami batalionu
gostyskiego wyruszy w kierunku Ponieca. Bra udzia w walkach Grupy Leszno, m.in. pod Janisze-
wem, Pawowicami i Robczyskiem. Nastpnie jako onierz 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (p-
niejszy 60 pp.) uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 16 sierpnia
1921 roku. W 1924 roku w Poznaniu zawar zwizek maeski z Halin Brzozowsk. W okresie midzywo-
jennym by wacicielem skadu aparatw radiowych, a od 1924 roku niemal nieprzerwanie a do przejcia
na emerytur, zakadu fryzjerskiego. 27 wrzenia 1938 roku prezes Rady Ministrw Sawoj Skadkowski
uhonorowa go za zasugi na polu pracy spoecznej Brzowym Krzyem Zasugi. Ponadto posiada odzna-
czenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy i Krzy Kawalerski Or-
deru Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk. Zmar 23 stycznia 1973 roku. Pochowany zosta na cmenta-
rzu parafialnym w Gostyniu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Henryka Koniecznego zbiory ro-
dzinne; USC Gosty; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; Zawiadczenie o przebiegu suby wojskowej
PKU Gosty nr 1173.

JZEF KORDUS
Urodzi si 30 wrzenia 1893 roku w Michaowie. Syn Franciszka i Franciszki z do-
mu Szelejewska. Uczszcza do szkoy elementarnej w Michaowie. Przed I wojn
wiatow wyjecha do Westfalii, gdzie pracowa w kopalni wgla. Tu zastaa go
wojna 1914 roku. Zosta wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front francu-
ski. W toku dziaa wojennych zosta ranny. Po zakoczeniu wojny powrci do Mi-
chaowa. 7 stycznia 1919 roku stawi si na zbirk przy gostyskiej Strzelnicy, aby
w skadzie tworzcego si batalionu gostyskiego wzi udzia w powstaniu wielko-
polskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim, m.in. pod Gociejewicami
i Poniecem. Nastpnie bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w wyprawie
kijowskiej. Po zakoczeniu dziaa wojennych zamieszka w Gostyniu, gdzie do 1931 roku pracowa w
charakterze robotnika w cukrowni gostyskiej. W latach 1931-1939 by bezrobotny. By czonkiem To-
warzystwa Powstacw i Wojakw oraz Zwizku Inwalidw Wojennych. W czasie okupacji hitlerow-
skiej zosta wywieziony na roboty do III Rzeszy. Przez 9 miesicy pracowa tam w kopalni wgla. Po
powrocie do Gostynia zosta zatrudniony w Wielkopolskiej Hucie Szka. Pogarszajcy si stan zdrowia
spowodowa przedwczesne odejcie z przedsibiorstwa. By czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD.
Zmar 14 lipca 1956 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje syna Jzefa Kordusa zbiory rodzinne.

WACAW KOTECKI
Urodzi si 3 marca 1897 roku w Piaskach w rodzinie kupca Romana i Pelagii z Sierszulskich. Tutaj
uczszcza do szkoy elementarnej. Nastpnie rozpocz nauk w rzemielniczej szkole budowlanej
w Poznaniu, ktrej jednak nie ukoczy. Powoany 24 sierpnia 1914 roku do armii niemieckiej. Suy
w 37 Rezerwowym Puku Piechoty w kompanii saperw 50 Dywizji Piechoty oraz w batalionie zapaso-
wym 15 Puku Piechoty. 14 listopada 1918 roku zosta zdemobilizowany w stopniu kaprala. Po powro-
cie do rodzinnych Piaskw zaj si prac niepodlegociow. Udziela si w Towarzystwie Gimna-
stycznym Sok. By czonkiem zaoonej w listopadzie Rady Robotniczo-onierskiej oraz Powiato-
wej Rady Ludowej w Gostyniu. Nalea do wsporganizatorw kompanii powstaczej. Od 7 stycznia
1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim w bata-
lionie gostyskim, jako dowdca plutonu kompanii piaskowskiej. Po sformowaniu w marcu 1919 roku 6
Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty) by dowdc plutonu w 2 kompanii. 28
kwietnia tego roku awansowano go do stopnia podporucznika. Z 60 Pukiem Piechoty w 1920 roku bra
udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. uczestniczy w wyprawie kijowskiej. 25 listopada 1920
roku awansowany do stopnia porucznika, a 1 grudnia 1924 roku do stopnia kapitana. W marcu 1926
roku zosta przeniesiony do dowiadczalnego 1 batalionu karabinw maszynowych przeciwlotniczych,
skd w lipcu tego roku odszed na urlop zdrowotny. W lutym 1929 roku zosta przeniesiony w stan
spoczynku. Zamieszka w Gnienie. Wraz z bratem Janem prowadzi Browar Gnienieski a do wybu-
chu II wojny wiatowej. Wybrany wiceprezesem Zwizku Obrony Przemysu Polskiego. Uczestniczy
w wojnie obronnej we wrzeniu 1939 roku, dowodzc gnienieskim batalionem Obrony Narodowej.
Ranny w bitwie pod Pitkiem umieszczony w szpitalu w odzi, skd zbieg i przedosta si do Ostrowa
Wielkopolskiego. Wiosn 1940 roku wstpi do Zwizku Walki Zbrojnej. 9 padziernika mianowano go
inspektorem rejonowym w Ostrowie Wlkp. (na powiaty: ostrowski, kpiski, krotoszyski, jarociski).
Zorganizowa sie wywiadu, sztaby obwodowe, placwk legalizujc oraz orodek Zwizku Odwetu.
Po rozbiciu przez gestapo we wrzeniu 1941 roku sztabu Poznaskiego Okrgu ZWZ/AK, upowaniono
go do odtworzenia dowdztwa i cznoci w caym okrgu. 27 kwietnia 1942 roku zosta aresztowany
przez gestapo. Po cikim ledztwie, jakie przeszed w Forcie VII w Poznaniu i tamtejszej siedzibie ge-
stapo wraz z czonkami swojego sztabu zosta skazany 11 lutego 1943 roku na kar mierci. Wyrok wy-
konano 31 marca 1943 roku w Drenie. Pomiertnie Komenda Gwna Armii Krajowej awansowaa go
do stopnia majora. Odznaczony by m.in. Medalem Niepodlegoci i Krzyem Walecznych.

Witold Omieczyski. Organizatorzy i dowdcy powstania w Gostyskiem, [w:] Stefan Jankowiak, Piotr Bauer Ziemia Go-
styska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Gosty 1988; Wacaw Kotecki, [w:] Wielkopolski sownik biograficzny,
Warszawa-Pozna 1981, s. 364-365; Sownik biograficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czu-
biskiego i Bogusawa Polaka, Pozna 2002, s. 170-171.

KAZIMIERZ KOWALEWSKI
7 stycznia 1919 roku jako ochotnik wstpi do oddziau powstaczego w Gostyniu i bra udzia w dzia-
aniach wojennych na froncie poudniowo-zachodnim powstania wielkopolskiego. Sub wojskow
kontynuowa w okresie walki o ksztat wschodniej granicy odradzajcej si Rzeczpospolitej. Suy w 55
Poznaskim Puku Piechoty jako podoficer zawodowy w stopniu kaprala. Po zwolnieniu si z wojska
wyjecha do Francji, gdzie mieszka do mierci, tj. do lipca 1979 roku. Po zajciu Francji w 1940 roku
przez Niemcw by aktywnym uczestnikiem polsko-francuskiego ruchu oporu. W latach powojennych
poza prac zawodow prowadzi oywion dziaalno spoeczn. By czonkiem zarzdu Zwizku By-
ych Uczestnikw Ruchu Oporu, prezesem Okrgowej Rady Narodowej na Nord, opiekunem druyn
harcerskich. Patronowa take organizacji kobiet im. Marii Konopnickiej, Pomocy Ojczynie, Czerwo-
nego Krzya oraz akcji repatriacji Polakw do kraju. Uhonorowany zosta wieloma odznaczeniami: Me-
dalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym (1958) i Zotym
Krzyem Zasugi (1974). Ponadto wyrniony zosta Diplome de Francs Tireurs et Partisans Francais
LInterieurs i Carte de Combattant de Fories de LInterieur de Milice Patriotique Polonaise. 14 lipca
1975 roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku.

Informacje ony Marii Kowalewskiej; Pismo z dnia 28.VIII.1979 roku do Zarzdu Gwnego Weteranw Powstania Wielko-
polskiego.

STEFAN KOWALSKI
Urodzi si 1 grudnia 1895 roku w Karchowie w powiecie leszczyskim. Syn Lu-
dwika i Franciszki z domu Nowak. Szko elementarn ukoczy w Osiecznej, gdzie
zamieszka. W 1915 roku zosta wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front
zachodni. W 1916 roku bra udzia m.in. w kilkumiesicznej bitwie pod Verdun,
gdzie zosta ranny. Z kocem I wojny wiatowej wrci do Osiecznej. Bra udzia w
powstaniu wielkopolskim, walczc na odcinku Osieczna-Leszno. Uczestniczy w
wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie dziaa wojennych dosta si do niewoli so-
wieckiej. Wywieziony na Sybir, uciek i powrci do kraju. W poszukiwaniu pracy
wyjecha do Francji, gdzie przebywa 9 lat. Od 1931 roku zamieszka na stae w
Stankowie, gdzie prowadzi gospodarstwo rolne. Od 19 czerwca 1958 roku by czonkiem gostyskiego
Koa ZBoWiD. W 1972 roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar
14 lutego 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Lubiniu, w powiecie kociaskim. Posiada
odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy i Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; informacje syna Alfonsa Kowalskiego zbiory rodzinne.
 JAN KRAJKA
Urodzi si 26 marca 1898 roku w Babkowicach. Syn Antoniego i Marianny z domu
Rolnik. Ukoczy szko elementarn. 17 wrzenia 1917 roku zosta wcielony do
armii niemieckiej, w ktrej suy do 29 wrzenia 1918 roku. Po przeszkoleniu woj-
skowym jako onierz niemieckiego 58 Puku Piechoty od 20 grudnia 1917 roku bra
udzia w walkach na froncie francuskim. Od 20 stycznia 1919 roku uczestniczy
w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Walczy m.in. pod Kko-
lewem. W lutym 1920 roku z 60 Pukiem Piechoty zosta skierowany na front bol-
szewicki. Bra udzia m.in. w walkach na Ukrainie i Biaorusi. 10 sierpnia 1920 roku
zosta awansowany na stopie starszego szeregowego. Kampani wojenn zakoczy
22 grudnia 1920 roku. Do rezerwy przeniesiony 10 sierpnia 1921 roku. W Babkowicach pracowa
w gospodarstwie rolnym rodzicw. 23 stycznia 1923 roku zawar zwizek maeski z Jadwig Krzy-
ysk. Kilka lat pniej sta si wacicielem gospodarstwa. Mia dwanacioro dzieci. W czasie okupa-
cji hitlerowskiej, w 1943 roku, zosta wysiedlony z rodzin do Siedlca, a w styczniu 1944 roku wywie-
ziony na roboty przymusowe do Zakadw H. Cegielskiego w Poznaniu. Po wyzwoleniu stolicy Wiel-
kopolski powrci do Babkowic, gdzie nadal pracowa w gospodarstwie rolnym. Nalea do Zjednoczo-
nego Stronnictwa Ludowego. By czonkiem miejscowego Kka Rolniczego, a od 26 wrzenia 1957
roku Koa ZBoWiD w Ppowie. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spoczynku.
Zmar 28 stycznia 1974 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Ppowie. Odznaczony by
m.in. Krzyem elaznym II klasy, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Zygmunta Krajki zbiory rodzinne;
ksieczka Wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 10.

LEON KRAMARCZYK
Urodzi si 1 maja 1895 roku w Gogininie w wczesnym powiecie komiskim, w rodzinie rzemielni-
czej. Syn Andrzeja i Marianny z domu Szymczak. Od 1 kwietnia 1911 roku do 4 kwietnia 1914 roku
terminowa w kuni Franciszka Michalskiego w Borku i zoy egzamin czeladniczy. Od 1 maja 1914
roku do 1 maja 1915 roku pracowa w kuniach w Pogorzeli, Lesznie i Jeleniej Grze. 10 maja 1915
roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do 10 grudnia 1918 roku. 6 stycznia 1919
roku zosta aresztowany przez niemiecki Grenzschutz za posiadanie na czapce polskiego ora. Po zwol-
nieniu z aresztu wstpi do powstajcej w Borku kompanii powstaczej pod dowdztwem sieranta Ta-
larczyka. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim powstania wielkopolskiego, m.in. bra udzia
w bitwach pod Pawowicami, Kkolewem i Osieczn. Nastpnie w 1920 roku uczestniczy w wojnie
polsko-bolszewickiej, suc w 15 Puku Uanw Poznaskich. Po przejciu do rezerwy w 1922 roku
pracowa w PKP jako kowal, nastpnie jako pomocnik maszynisty. Podczas okupacji hitlerowskiej
ukrywa si, a w okresie stalinizmu by w Polsce szykanowany przez wadze ludowe. W 1956 roku prze-
szed na emerytur. W 1971 roku zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku.
Zmar 29 listopada 1984 roku w Janiszewie. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu.
Posiada odznaczenia: Krzy Virtuti Militari 5 klasy (nr 3910), Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy
Walecznych, Medal Niepodlegoci, Order Odrodzenia Polski 5 klasy.

Bogusaw Polak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari 1792-1945, t. II 1914-1921, cz. 1, Koszalin 1991, s. 78; Beata Skrzyp-
czak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (3). Ppor. Leon Kramarczyk, Gazeta Gostyska 1992, nr 22,
s. 35; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych, Akta cechowe.
 WALENTY KRONSZMYT
Urodzi si 10 lutego 1903 roku w Dolsku w rodzinie rzemielniczej. Syn Walentego
i Marii z domu Winiewska. W rodzinnej miejscowoci uczszcza do szkoy ele-
mentarnej. Jako ochotnik bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy
Leszno. Sub wojskow kontynuowa w 1919 roku, biorc udzia w walkach na
froncie litewsko-biaoruskim w wojnie polsko-bolszewickiej. Od 1 marca 1921 roku
do 30 kwietnia 1923 roku, z przerw na odbycie suby wojskowej jako poborowy,
terminowa w kuni ojca. Zoy egzamin czeladniczy. Od 1 lipca 1924 roku do 31
grudnia 1933 roku pracowa w kuni Moki w Lesznie. 23 marca 1926 roku zoy
egzamin mistrzowski. Od 1 stycznia 1934 roku prowadzi w Krobi zakad usugowy.
Mieszka tu do 31 sierpnia 1939 roku. W czasie okupacji hitlerowskiej jego rodzina zostaa wywieziona
do Generalnej Guberni, on za osadzony w obozie koncentracyjnym w Mauthausen (nr obozowy 2720).
Wiziony by od 18 marca 1940 roku do 6 maja 1945 roku. Po zakoczeniu wojny powrci do Krobi.
Nalea do Stronnictwa Demokratycznego, w latach 1961-1965 by czonkiem zarzdu miejscowego
Koa. W latach 1952-1953 by prezesem Koa ZBoWiD w Krobi. By radnym Gromadzkiej Rady Naro-
dowej w Krobi (1958-1961) i skarbnikiem Zarzdu Cechu (1962-1965). Awansowany zosta na stopie
podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 29 stycznia 1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Krobi. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu
Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk, Odznak 1000-lecia Pastwa Polskiego.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta; Cech Rzemios
Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje syna Wacawa Kronszmyta zbiory rodzinne.

JAN KROTOSKI
Urodzi si 28 sierpnia 1895 roku w Gostyniu Starym, w rodzinie nauczyciela gim-
nazjalnego i publicysty, doktora filozofii Kazimierza Krotoskiego oraz Tekli z Sob-
kowskich, siostry proboszcza starogostyskiego dr. Ludwika Sobkowskiego. W 1913
roku ukoczy gimnazjum w Nowym Targu i rozpocz studia na Wydziale Lekar-
skim Uniwersytetu Jagielloskiego w Krakowie. Podczas I wojny wiatowej wcielo-
ny zosta do armii austriackiej. W latach 1918-1921 suy w wojsku polskim, biorc
m.in. udzia w wojnie polsko-bolszewickiej w subach sanitarnych. Przerwane woj-
n studia medyczne kontynuowa i ukoczy w 1924 roku na Wydziale Lekarskim
w Poznaniu. Prac naukowo-dydaktyczn rozpocz w ostatnich latach studiw jako
modszy asystent w Zakadzie Anatomii Opisowej Uniwersytetu Poznaskiego. Od 1924 roku pracowa
w Klinice Chirurgicznej Uniwersytetu Poznaskiego, pocztkowo jako starszy asystent, pniej jako
adiunkt. W marcu 1931 roku habilitowa si jako docent chirurgii na podstawie rozprawy pt. Leczenie
zotem grulicy koci i staww. W siedem lat pniej (1938) Rada Wydziau Lekarskiego powierzya mu
organizacj Zakadu Chirurgii Operacyjnej i Dowiadczalnej w gmachu Collegium Anatomicum. Ju
w pocztkach swojej dziaalnoci naukowej dy do unowoczenienia metod chirurgicznych, pilnie
ledzi postpy w nauce wiatowej, bra udzia w licznych kongresach chirurgw i urologw. Zapozna-
wa si z prac przodujcych klinik chirurgicznych w Niemczech, Szwecji, Danii, Holandii, Woszech
i Francji. Zwiedza rwnie kliniki w Pradze, Wiedniu i Helsinkach. Interesowa si szczeglnie nowymi
wwczas dziedzinami elektrochirurgi i angiografi. We wrzeniu 1939 roku by chirurgiem Armii
Pozna i bra udzia w bitwie nad Bzur. Po dostaniu si do niewoli niemieckiej pracowa jako chirurg
w szpitalach dla jecw polskich, najpierw w Kutnie, potem w odzi. W styczniu 1940 roku dosta si
do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie. Tam, od kwietnia 1940 roku po przejciu placwki przez Pol-
ski Czerwony Krzy, pracowa jako lekarz cywilny. Bdc lekarzem szpitala bra czynny udzia w kon-
spiracji i w tajnym nauczaniu, szkolc studentw i lekarzy. Wykada chirurgi w Tajnym Uniwersytecie
Ziem Zachodnich. Tam te zasta go wybuch powstania warszawskiego. Po zbombardowaniu i spaleniu
szpitala, organizowa nowe oddziay chirurgiczne i cigle peni funkcj chirurga. We wrzeniu 1944
roku, po zajciu Czerniakowa przez Niemcw, dosta si wraz z rannymi i chorymi do niewoli. Za zgod
wadz okupacyjnych zorganizowa transport ciko rannych do Milanwka, gdzie zaoy szpital, prze-
niesiony w listopadzie 1944 roku do Krakowa. Po wyzwoleniu powrci do Poznania i od kwietnia 1945
roku przez dwa kolejne lata kierowa Klinik Chirurgiczn. Zaj si jednoczenie odbudow i organiza-
cj zniszczonego Zakadu Chirurgii Operacyjnej i Dowiadczalnej, ktrym kierowa a do likwidacji tej
placwki w 1960 roku. Zosta wwczas samodzielnym pracownikiem nauki przy Katedrze Patologii
Oglnej i Dowiadczalnej Akademii Medycznej w Poznaniu. Tutaj pracowa a do przejcia na emerytu-
r w 1965 roku. Tytu profesora nadzwyczajnego uzyska w 1950 roku. Od kwietnia do padziernika
tego roku by kuratorem Studium Wychowania Fizycznego Akademii Medycznej w Poznaniu. Nastp-
nie, do wrzenia 1951 roku, peni obowizki rektora wyodrbnionej ju wwczas Wyszej Szkoy Wy-
chowania Fizycznego w Poznaniu. W naukowych czasopismach, polskich i zagranicznych, opublikowa
wiele prac z zakresu metabolizmu, rozpoznawania i leczenia ostrego zapalenia trzustki, leczenia grulicy
sanochryzyn i zotem, chirurgicznego leczenia chorb tarczycy, chirurgii ukadu ylnego i zastosowa-
nia gbokiej hipotermii. Zajmowa si rwnie udoskonalaniem aparatury i instrumentw medycznych.
W 1950 roku opracowa pierwszy model oksygenatora krwi. Wsppraca z Zakadami Przemysu Meta-
lowego im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu zaowocowaa w 1954 roku skonstruowaniem i zastoso-
waniem w operacjach na otwartym sercu aparatu do krenia pozaustrojowego. Dalsz dziaalno prof.
Krotoskiego utrudnia coraz bardziej pogarszajcy si stan zdrowia. Jego badania naukowe nie ograni-
czay si tylko do pracy w Zakadzie Chirurgii Operacyjnej. By czonkiem Towarzystwa Chirurgw
Polskich, Midzynarodowego Towarzystwa Chirurgw Urologw oraz Niemieckiego Towarzystwa
dla Schorze Trawienia i Przemiany Materii. Bra czynny udzia w zjazdach naukowych. Swoj dziaal-
noci naukowo-badawcz przyczyni si do postpu medycyny i wypracowa podstawy do rozwoju
kardiochirurgii w Polsce. Zmar 27 listopada 1969 roku. Pochowany zosta na Cmentarzu Junikowskim
w Poznaniu. Odznaczony by m.in. Krzyem Walecznych i Warszawskim Krzyem Powstaczym (po-
miertnie).

Album Chirurgw Polskich, Warszawa 1990, s. 144; Roczniki Akademii Medycznej w Poznaniu 1970, t. IV; Kronika
Miasta Poznania 1971, nr 39/2, s. 132-134; informacje crki Teresy Krotoskiej zbiory rodzinne.

IGNACY KRUPCZYSKI
Urodzi si 31 lipca 1901 roku w Borku. Syn Jzefa, kupca i prezesa miejscowego
Banku Ludowego i Marty z domu Wawrzynowicz. W 1911 roku ukoczy szko
elementarn w Borku. W latach 1911-1918 uczszcza do gimnazjum w Rawiczu,
gdzie ukoczy sze klas. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielko-
polskim. Suy w 1 Puku Rezerwy Strzelcw Wielkopolskich, z ktrymi uczestni-
czy w walkach na froncie zachodnim (Babimost, Kargowa, Wielki Grjec, Nowa
Wie Zbska). W lutym zosta wysany na kurs dla aspirantw oficerskich w 10 Pu-
ku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 68 Puk Piechoty). W kwietniu 1919 roku
zosta awansowany na stopie starszego strzelca i skierowany na front pnocny, na
ktrym walczy do poowy czerwca (Czarnkw, Kcynia, Rymarzew, Szubi). Latem 1919 roku jego
puk zosta skierowany na front ukraiski do Maopolski Wschodniej, gdzie wszed w skad grupy wiel-
kopolskiej gen. Konarzewskiego. Od 18 czerwca do 15 padziernika 1919 roku uczestniczy w walkach
od Gniej Lipy do Seretu pod Brzeanami, Tarnopolem, Skaatem, Zbaraem i w obronie Lwowa. Jesie-
ni 1919 roku powrci z 10 Pukiem Strzelcw do Wielkopolski. Puk obsadzi odcinek frontu pou-
dniowego od Sulmierzyc do Ponieca. Dowodzi placwk w Janowie pod Szkaradowem, niedaleko Ra-
wicza. 19 grudnia zosta odkomenderowany najpierw do batalionu zapasowego w Poznaniu, a nastpnie
do pierwszej grupy aeronautycznej (balonowej) na awicy w Poznaniu, na stanowisko instruktora pie-
choty w szkole oficerskiej. Suy w niej do lutego 1920 roku. W kwietniu z pukiem zosta skierowany
na front litewsko-biaoruski, gdzie dowodzi plutonem strzelcw. W kocu sierpnia zosta ranny (zgnie-
cenie klatki piersiowej) i umieszczony w szpitalu wojskowym w Warszawie. Po wypisaniu ze szpitala
10 padziernika 1920 roku zosta przeniesiony do rezerwy. W Kominie, w latach 1921-1927 trudni si
handlem, a nastpnie pracowa w Powiatowym Urzdzie PWiWF. 11 kwietnia 1927 roku zosta awan-
sowany na stopie podporucznika w korpusie osobowym oficerw piechoty ze starszestwem od 1 lipca
1925 roku i wcielony do 55 Poznaskiego Puku Piechoty w Lesznie. wiczenia wojskowe jako rezer-
wista odby w 1927 roku w Szkole Podchorych Rezerwy Piechoty nr 5 w Krakowie, w 1929 roku
w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu, w 1931 i 1933 w macierzystym puku. 18 kwietnia 1928
roku zawar zwizek maeski ze Stefani Bogusiewicz z Borku. Mia dwoje dzieci (Witold, ur. 16
stycznia 1929 roku i Boena, ur. 2 lutego 1930 roku). W latach 1930-1931 by zatrudniony na stanowi-
sku sekretarza Starostwa Powiatowego w Kominie, nastpnie w Powiatowej Komendzie Zwizku
Strzeleckiego w Krotoszynie, a od 1938 roku by urzdnikiem w Starostwie w Gostyniu. 21 sierpnia
1939 roku zosta zmobilizowany i przydzielony do orodka zapasowego 14 Dywizji Piechoty w Kutnie.
Od 4 wrzenia rozpocz si odwrt batalionw orodka w kierunku Warszawy. 10 wrzenia bataliony
dotary do Miska. 17 wrzenia na wie o agresji sowieckiej kolumna, w ktrej znajdowa si ppor.
Krupczyski, odesza w kierunku granicy rumuskiej. Dwa dni pniej zostaa pod Bursztynem otoczo-
na i wzita do niewoli sowieckiej. Ppor. Krupczyski zosta pocztkowo osadzony w Kozielsku, a zim
1940 roku przeniesiony do Starobielska. Z obozu zosta wywieziony 24 kwietnia 1940 roku do Charko-
wa (lista NKWD nr 046/1 z 22 IV 1940 roku), gdzie w piwnicy budynku NKWD zosta zastrzelony.
Odznaczony by Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921, Odznak Pamitkow Wojsk Wielko-
polskich Frontu Litewsko-Biaoruskiego i Obrony Lwowa.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps

WIKTOR KUBACKI
Urodzi si 16 grudnia 1892 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Franciszka i Stanisa-
wy z domu Andrzejewska. Z zawodu by szewcem. W 1914 roku zosta wcielony do 40 Puku
Piechoty armii niemieckiej i skierowany na front zachodni. Walczy m.in. pod Arras i na terenie
Flandrii. W 1916 roku by awansowany na stopie starszego szeregowego i odznaczony nie-
mieckim Krzyem elaznym II klasy. W kocu 1918 roku zbieg z wojska niemieckiego i jako
ochotnik wstpi 26 grudnia 1918 roku do oddziau Stray Ludowej w Krobi. Od 7 stycznia do
19 lutego 1919 roku ochotniczo w szeregach powstania wielkopolskiego. Walczy na froncie
poudniowo-zachodnim i zachodnim, m.in. pod Pawowicami, Robczyskiem i Zbszynem. Jako
onierz 60 Puku Piechoty bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W toku wojny zosta
awansowany na stopie kaprala, a nastpnie plutonowego. 10 padziernika 1920 roku zosta przeniesiony do rezerwy.
By czonkiem krobskiego Zwizku Powstacw i Wojakw. W ostatnich dniach sierpnia 1939 roku otrzyma przy-
dzia mobilizacyjny do kadry 55 Poznaskiego Puku Piechoty. W maju 1944 roku z rodzin zosta wysiedlony do
Gratzu w Austrii, gdzie przebywa do koca wojny. Od 5 grudnia 1968 roku by czonkiem krobskiego Koa ZBo-
WiD. Awansowano go na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 7 listopada 1990 roku. Pochowany zosta
na cmentarzu parafialnym w Krobi. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski
Krzy Powstaczy, Krzy Walecznych, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marii Grodzkiej zbiory rodzinne; ksieczka
wojskowa PKU Gosty Gwna Ksiga Ewidencji Nr 90.

IGNACY KUBIAK
Urodzi si 21 lipca 1900 roku w Strzelcach Wielkich. Syn Franciszka i Michaliny
z domu Strugaa. Ukoczy szko elementarn. W kocowej fazie I wojny wiato-
wej zosta wcielony do wojska niemieckiego. Bra udzia m.in. w bitwie pod Somm.
Z wojny powrci do Szelejewa, gdzie mieszkali rodzice. W styczniu 1919 roku
przystpi do powstania wielkopolskiego. Walczy na froncie poudniowo-
zachodnim. Po zakoczeniu powstania, jako ochotnik wstpi do nowo tworzonego
wojska polskiego. W 1920 roku bra udzia w wojnie polsko-radzieckiej. Po jej za-
koczeniu kontynuowa sub wojskow w Toruniu, w jednostce artyleryjskiej. Po
powrocie z wojska, w 1924 roku zawar zwizek maeski w Dolsku z Franciszk
Szelejewsk. Zamieszka w Maachowie, pracujc jako robotnik rolny w miejscowym majtku. W 1927
roku wraz z rodzin wyjecha do Francji. Zamieszka w miejscowoci Avion w okrgu Pas de Calaise,
pracowa jako grnik w kopalni wgla. W 1934 roku powrci do Gostynia i do 1937 pracowa doryw-
czo. Nastpnie ponownie sam wyjecha do Francji, a sze tygodni przed wybuchem II wojny wiatowej
dotara do niego rodzina. Do 1944 roku pracowa w kopalni wgla. Ze wzgldu na pogarszajcy si stan
zdrowia przeszed na rent. W 1956 roku przyjecha do Polski i zamieszka u syna w Wabrzychu. Dwa
lata pniej powrci do Gostynia. Zmar 22 czerwca 1967 roku i pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Gostyniu.

Informacje syna Jana Kubiaka zbiory rodzinne.

WACAW KUCMAN
Urodzi si 6 sierpnia 1897 roku w Szurkowie. Syn Wojciecha i Marianny z domu
Langner. Ukoczy szko elementarn, a nastpnie kurs doksztacajcy w zawodzie
kowala w Gostyniu (podkuwaczy koni, obsugi lokomobili, mockarni). Prawdopo-
dobnie na przeomie roku 1915 i 1916 zosta wcielony do armii niemieckiej. Bra
udzia w walkach na froncie woskim, m.in. w padzierniku 1917 roku w bitwie pod
Caporetto. Po zakoczeniu I wojny wiatowej powrci do Pijanowic, gdzie przenie-
li si jego rodzice (ojciec otrzyma tam posad kowala). Od 7 stycznia 1919 roku
bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Suy w pierw-
szej kompanii gostyskiej. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw
Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej.
Bra udzia w walkach na Ukrainie i Biaorusi. Do rezerwy przeniesiony zosta 15 maja 1921 roku. Rok
pniej zawar zwizek maeski ze Stanisaw Majewsk i osiad w Krajewicach. Mia picioro dzieci
(crki: Helena, ur. 27 czerwca 1924 roku; Zofia, ur. 16 maja 1926 roku; Seweryna, ur. 27 padziernika
1927 roku oraz synowie: Henryk, ur. 15 grudnia 1929 roku i Bronisaw , ur. 27 lipca 1931 roku). Przez
wiele lat pracowa w zawodzie kowala w dobrach Benedykta towskiego. Przed wybuchem II wojny
wiatowej zosta wybrany sotysem w Krajewicach. W pierwszych dniach wrzenia 1939 roku zorgani-
zowa ucieczk Polakw z tej miejscowoci na wschd (znaczn cz mieszkacw wsi stanowili bo-
wiem Niemcy). Po II wojnie wiatowej gospodarowa na 2 ha i prowadzi kuni. By czonkiem rady
narodowej gminy i powiatu gostyskiego. Nalea do krajewickiego Kka Rolniczego. By czonkiem
ZBoWiD. Awansowany zosta do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 6 listopada 1977
roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Po-
wstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk. By Honorowym Star-
szym Cechu Rzemios Rnych w Gostyniu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe;
informacje syna Henryka Kucmana zbiory rodzinne.

JZEF KUKLA
Urodzi si 17 marca 1901 roku w Starej Krobi w rodzinie chopskiej. Syn Jana i
Elbiety z domu Wieczorek. Do szkoy elementarnej uczszcza w Starej Krobi. Jako
ochotnik od 4 lutego 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na froncie
pnocnym. Walczy m.in. pod Inowrocawiem. Sub wojskow kontynuowa w 17
Puku Uanw. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesio-
ny zosta 4 stycznia 1921 roku. Nastpnie wyjecha na lsk, gdzie pracowa ponad
pi lat. W 1928 roku zawar zwizek maeski z Magdalen Adamek ze Starej
Krobi, gdzie mieszka i prowadzi gospodarstwo rolne. W czasie okupacji hitlerow-
skiej, w 1943 roku, zosta wywieziony do III Rzeszy na przymusow prac w rolnic-
twie. Do domu rodzinnego powrci po zakoczeniu wojny. By czonkiem ZBoWiD. Zmar 2 padzier-
nika 1975 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marianny Antkowiak zbiory ro-
dzinne.
 JAN KULISKI
Urodzi si 10 grudnia 1900 roku w Guchowie w rodzinie chopskiej. Syn Jana i
Apolonii z domu Matyla. W Guchowie ukoczy szko elementarn. Do czerwca
1919 roku pracowa w gospodarstwie rodzicw. W lipcu 1919 roku zosta powoany
do czynnej suby wojskowej i wcielony do 10 Puku Piechoty. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. W listopadzie 1922 roku zosta przeniesiony do rezerwy. W
styczniu 1923 roku wyjecha w poszukiwaniu pracy na Grny lsk. Do lipca 1934
roku pracowa jako grnik w kopalni Richter w Siemianowicach. W 1935 roku
przej 6 ha gospodarstwo ojca, ktre prowadzi do koca listopada 1940 roku. Na
pocztku grudnia zosta wysiedlony z gospodarstwa i wywieziony na roboty przy-
musowe do Wiednia. W czerwcu 1941 roku zosta przewieziony pocigiem roboczym na zaplecze frontu
wschodniego, w okolice Smoleska. Pracowa tam do momentu oswobodzenia przez wojska radzieckie
w 1943 roku. Nastpnie zosta skierowany do Krasnogorska, a std do Sielc nad Ok, na przeszkolenie
wojskowe. Wcielony zosta do 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta. Bra udzia w walkach z
Niemcami na froncie wschodnim. Jego szlak bojowy wid przez rzeki Bug i Pilic, Warszaw, Wa
Pomorski do Koobrzegu. Od kwietnia 1945 roku uczestniczy w walkach na kierunku berliskim. Woj-
n zakoczy w miejscowoci Neuschwandt. W padzierniku 1945 roku zosta zdemobilizowany. Pro-
wadzi wasne gospodarstwo rolne, ktre w 1973 roku przekaza synowi. Od 1969 roku czonek ZBo-
WiD. Nalea do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1950-1975 prezes OSP w Gucho-
wie. Zmar 30 maja 1987 roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Pogorzeli. Posiada od-
znaczenia: Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974), Medal za Warszaw (1947), Medal za
Odr, Nys i Batyk (1947), Brzowy Medal Zasuonym na Polu Chway (1970), Medal Za Udzia w
Walkach o Berlin (1970), Medal Za Zasugi dla Obronnoci Kraju (1980), Odznak Grunwaldzk (1946)

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Pogorzela, Ankieta ZboWiD; in-
formacje Jana Kuliski, Relacja-owiadczenie.

STANISAW KURZAWA
Urodzi si 11 listopada 1895 roku w Krpie, w wczesnym powiecie ostrowskim. Syn Mi-
chaa i Marii. Od 1 sierpnia 1912 roku do 1 lipca 1914 roku pracowa w warsztatach kolejo-
wych w Bremen, a od 2 wrzenia do 3 lutego 1915 roku w warsztatach zbrojeniowych
w Poczdamie. Z zawodu lusarz. 4 lutego 1915 roku zosta wcielony do armii niemieckiej,
w ktrej suy do 10 grudnia 1918 roku. Bra udzia w walkach na froncie zachodnim, m.in.
pod Verdun, we Flandrii oraz na froncie wschodnim, m.in. pod Baranowiczami, gdzie zosta
ranny w prawe udo. W 1917 roku zosta awansowany na stopie starszego szeregowego, a
w 1920 roku na kaprala. Od 29 grudnia 1918 roku bra udzia jako ochotnik w powstaniu
wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowym. Od 24 sierpnia 1919 roku uczestniczy
w pierwszym powstaniu lskim. Od 20 grudnia 1919 roku w 14 Puku Artylerii Cikiej bra udzia w walkach na
wschodniej granicy, m.in. w obronie Lwowa. Po przejciu do rezerwy, 14 lutego 1922 roku zawar zwizek mae-
ski z Antonin Rychter. Od 1929 roku prowadzi lusarski punkt usugowy w Poniecu. 16 wrzenia 1946 roku zo-
y egzamin mistrzowski w zawodzie lusarza. By czonkiem Stronnictwa Demokratycznego. Zmar 19 sierpnia
1968 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony by Medalem Pamitkowym za
Wojn 1918-1921.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje Stanisawa Chojnowskiego zbiory rodzinne; ksieczka
wojskowa PKU Gosty Gwna Ksiga Ewidencji Nr 183;
 PIOTR LAURENTOWSKI
Urodzi si 22 lipca 1899 roku w Poniecu w rodzinie wielodzietnej. By synem Bolesawa
miejscowego organisty i Wiktorii z domu Walkowiak. W rodzinnym miecie uczszcza do
szkoy elementarnej, ktr ukoczy w lipcu 1913 roku. W trakcie nauki z kolegami Stani-
sawem Jaskulskim i Czesawem Szymaskim zorganizowa strajk szkolny skierowany
przeciw prbom germanizacji tej placwki. W zakonspirowanych kkach samoksztace-
niowych, ktre zakada, sam uczy historii ojczystej, geografii i jzyka polskiego. Uczestni-
czy w pracach Stowarzyszenia Modziey Katolickiej, organizujc z najmodszych czon-
kw tajne kka niepodlegociowe. Po dwuletniej nauce w zawodzie ogrodnika, praktyko-
wa w zakadach w Berlinie i Gnienie. 26 czerwca 1917 roku zosta wcielony do armii
niemieckiej. Po przeszkoleniu w Stargardzie wysany zosta na front francuski. Przez 13 miesicy bra udzia w
walkach kocowej fazy wojny. Na pocztku grudnia 1918 roku zbieg z wojska pruskiego i 18 grudnia stawi si
w biurze meldunkowym Rady Ludowej w Poznaniu. Std skierowano go do Ponieca, gdzie przystpi do organi-
zowania oddziaw wojskowych. 7 stycznia 1919 roku weszy one w skad tworzonej kompanii ponieckiej, z
ktr w ramach gostyskiego batalionu bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno.
Walczy m.in. pod Poniecem i Pawowicami. Od 27 sierpnia do pocztku padziernika 1919 roku z 6 Pukiem
Strzelcw Wielkopolskich stacjonowa na froncie zachodnim, uczestniczc w walkach pozycyjnych na odcinku
Zbszy-Kwilcz. W styczniu 1920 roku wzi udzia w akcji rewindykacji Pomorza, a w pierwszych dniach lute-
go z 60 Pukiem Piechoty przeszed na front bolszewicki, na Ukrain. Tu przebywa do pocztku kwietnia. W
tyme miesicu zosta skierowany do Szkoy Podchorych w Poznaniu, ktr ukoczy 30 wrzenia 1920 roku.
Nastpnie przydzielony zosta do Szkoy Podoficerskiej w Grudzidzu, jako dowdca plutonu, a po ukoczeniu
rocznego kursu wychowania fizycznego w Poznaniu obj funkcj instruktora i kierownika wychowania fizycz-
nego w teje szkole. W tym samym czasie jako eksternista zoy w Poznaniu egzamin z zakresu 6 klas gimna-
zjalnych. 1 czerwca 1921 roku awansowano go do stopnia porucznika Wojska Polskiego. W czynnej subie woj-
skowej pozostawa a do roku 1946. 2 padziernika 1923 roku otrzyma przydzia do 55 Poznaskiego Puku
Piechoty w Lesznie. W lipcu 1924 roku przeniesiony zosta na stanowisko kierownika WF w Oficerskiej Szkole
Artylerii w Toruniu. Peni t funkcj do marca 1927 roku. Do wrzenia 1928 roku by dowdc plutonu, a na-
stpnie kompanii w 63 Puku Piechoty. Pniej peni obowizki Komendanta Okrgowego Orodka WF w To-
runiu, a po trzech latach referenta WF w Okrgowym Urzdzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Woj-
skowego DOK VIII w Toruniu. 1 stycznia 1932 roku awansowano go do stopnia kapitana. W maju 1938 roku
zosta przeniesiony do Pastwowego Urzdu WF i PW w Warszawie, gdzie zasta go wybuch II wojny wiato-
wej. 13 wrzenia 1939 roku zosta mianowany dowdc kompanii Obrony Narodowej w Brodach. W czasie mar-
szu na pomoc obrocom Lwowa kompania zostaa zatrzymana i rozbrojona przez czerwonoarmistw w Zoczo-
wie. Piotr Laurentowski unikn niewoli radzieckiej, lecz dosta si w rce Ukraicw. 19 wrzenia uwolnili go
pozostali jeszcze na wolnoci onierze jego jednostki. W sytuacji nieuchronnej klski Polski zdecydowa si na
powrt do Brodw. Tam dotara do niego wiadomo o organizowaniu si na terenie Francji armii polskiej. 13
padziernika 1939 roku wpaw przez Czeremosz pod Kutami przekroczy granic polsko-rumusk. W Rumunii
zosta internowany. Wkrtce uciek jednak z obozu i przedosta si do Francji. 30 padziernika znalaz si w ko-
szarach Bessierres w Paryu. Po krtkim przeszkoleniu w obozie Coetquidan przydzielony zosta do 2 Puku
Grenadierw, w ktrym od 23 listopada peni funkcj dowdcy kompanii. W lutym 1940 roku batalion, w kt-
rym suy, zosta wczony do Samodzielnej Brygady Strzelcw Podhalaskich. Nalea do tych nielicznych
onierzy Wojska Polskiego, ktrzy po raz pierwszy w dziejach Polski stanli na ziemi norweskiej. Pierwsza
kompania drugiego batalionu, ktr dowodzi od 15 lutego do 19 czerwca 1940 roku, ju 12 maja rozpocza
dziaania wojenne w Norwegii, w cisym wspdziaaniu z miejscowymi patrolami narciarskimi. W dalszej fazie
operacji kompania braa udzia w walkach o Bierkvik i Narvik. Po wycofaniu Podhalaczykw z Norwegii, Piotr
Laurentowski ze swoim oddziaem uczestniczy w bitwach na terenie Francji. 18 czerwca 1940 roku pierwsza
kompania, jak i pozostae oddziay Brygady, zostaa rozbita i rozproszona przez niemieck kolumn pancern.
Wrd onierzy, ktrym udao si ocale i przedosta do Wielkiej Brytanii by kapitan Piotr Laurentowski. W
Szkocji z przybyych onierzy polskich utworzono batalion podhalaski. Pocztkowo wchodzi on w skad 10
Brygady Pancernej, a 8 padziernika wcielony zosta do 1 Brygady Strzelcw. Z dniem 25 czerwca 1940 roku dla
Piotra Laurentowskiego rozpocza si suba onierska w Wojsku Polskim pod dowdztwem brytyjskim, ktra
trwaa do 1 listopada 1946 roku. Pocztkowo peni on funkcj dowdcy kompanii, a nastpnie drugiego zastpcy
dowdcy batalionu. Choroba i wielomiesiczny pobyt w szpitalu Tay Mouth Castle (1943-1944) wyeliminoway
go z udziau w walkach kocowej fazy II wojny wiatowej. Po powrocie do zdrowia skierowany zosta do Cen-
trum Wyszkolenia Piechoty, gdzie do 31 padziernika 1946 roku peni obowizki referenta wyszkolenia. Po
rozwizaniu Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii podj decyzj powrotu do kraju. Od 1 do 14 listopada 1946
roku przebywa w obozie repatriacyjnym. 15 listopada wyruszy drog morsk do kraju. Na ziemi polskiej znalaz
si 19 listopada 1946 roku. Osiedli si w Gostyniu, z ktrym zwiza cae dalsze pracowite cywilne ycie. Bez
reszty powici bibliotekarstwu i dziaalnoci spoeczno-kulturalnej oraz poznawaniu i upowszechnianiu dziejw
ziemi gostyskiej. 10 marca 1947 roku obj stanowisko bibliotekarza powiatowego. Natychmiast przystpi do
zorganizowania biblioteki w Gostyniu i sieci placwek bibliotecznych w powiecie. Ju w padzierniku 1947 roku
nastpio otwarcie Powiatowej Biblioteki Publicznej, ktr w 1955 roku przeksztacono w Powiatow i Miejsk
Bibliotek Publiczn. Placwk t Piotr Laurentowski kierowa nieprzerwanie do roku 1964. By bibliotekarzem
o bardzo wysokich kwalifikacjach, nabytych w latach 1947-1948 na kursach w Jarocinie. Przez wiele lat by
wsporganizatorem i jednym z wykadowcw seminariw szkoleniowych dla bibliotekarzy gostyskich i
ociennych powiatw. By inicjatorem powoania do ycia w kwietniu 1957 roku Spoecznego Komitetu Regio-
nalnego Powiatu Gostyskiego (obecnie Gostyskie Towarzystwo Kulturalne), w ktrym do kwietnia 1963 roku
piastowa stanowisko prezesa Zarzdu. Jako znawca dziejw ziemi gostyskiej i folkloru biskupiaskiego groma-
dzi zbiory regionalne, ktre stay si zalkiem utworzonego kilka lat po jego mierci Muzeum w Gostyniu
(1967). By niestrudzonym popularyzatorem wiedzy, czytelnictwa i dziejw ziemi gostyskiej. Organizowa
konkursy czytelnicze, tematyczne wystawy ksiek, sesje popularnonaukowe, cykliczne wykady i prelekcje,
spotkania z pisarzami. Piotr Laurentowski zmar 22 padziernika 1964 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Gostyniu. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami: Krzyem Walecznych (dwukrotnie), Meda-
lem Niepodlegoci, Srebrnym Krzyem Zasugi, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Croix de querre, Od-
znak I Samodzielnej Brygady Strzelcw, Odznak Pamitkow Wojsk Wielkopolskich, Odznak Grunwaldzk
i Zasuonego Dziaacza Kultury. W zbiorach rodzinnych znajduje si korespondencja zawierajca bogaty mate-
ria do poznania losw wojennych i powojennych wielu onierzy, ktrzy brali udzia w kampanii norweskiej i
francuskiej pod jego dowdztwem.

Stefan Markowski, Pamici Piotra Laurentowskiego, Gazeta Gostyska 1994, nr 23; Muzeum w Gostyniu, Ankieta perso-
nalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marii Kosiskiej zbiory rodzinne.

FRANCISZEK LENARCZYK
Urodzi si 20 stycznia 1895 roku we wsi Ostrowo koo Gostynia. Syn Franciszka i
Michaliny z domu Karpiska. Ukoczy szko elementarn w Kunowie. Robotnik
rolny. Od 1915 roku suy w armii niemieckiej. Walczy na froncie wschodnim.
Dosta si do niewoli rosyjskiej i wysany zosta w gb Rosji. Tam spdzi dwa lata.
Po ucieczce przebywa w szpitalach w Moskwie i w Warszawie. Po powrocie do
Gostynia wzi udzia w powstaniu wielkopolskim. Walczy pod Wolsztynem i Ba-
bimostem. W 1919 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Walentyn Matu-
szak. W 1920 roku uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej, koczc szlak bo-
jowy pod Kijowem. Mieszka i pracowa w majtku Dusina. Zmar 19 kwietnia 1979
roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Starym Gostyniu.

Informacje syna Franciszka Lenarczyka zbiory rodzinne; USC Gosty.

WALENTY LENIAREK
Urodzi si 8 lutego 1899 roku w ytowiecku. Syn Wawrzyna i Franciszki. Uczsz-
cza do szkoy elementarnej w ytowiecku. W czasie I wojny wiatowej by zmobili-
zowany do armii niemieckiej. Od 28 listopada 1917 roku do 18 marca 1918 roku
walczy na froncie rosyjskim, m.in. pod Nowogrdkiem. Od 20 marca do 11 listopa-
da 1918 roku w 46 Puku Piechoty bra udzia w walkach na froncie francuskim. Od
7 stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy
Leszno. Suy w oddziale Leona Wodarczaka. Walczy m.in. pod Poniecem, Za-
wad, Przybinem i Pawowicami. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich
(pniejszy 60 Puk Piechoty). Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczy w rejonie Kijowa
i rzeki Berezyny. Do rezerwy przeniesiono go 30 listopada 1920 roku. Ostatnie wiczenia wojskowe
jako rezerwista odby w dniach 20 kwietnia-16 maja 1925 roku w 1 kompanii 55 Poznaskiego Puku
Piechoty. Wkrtce wyjecha do Francji, gdzie do 1929 roku pracowa w kopalniach wgla. Po powrocie
do kraju a do wybuchu II wojny wiatowej pracowa jako robotnik rolny. W latach okupacji zatrudnio-
ny by przy budowie drg. Po zakoczeniu II wojny wiatowej by robotnikiem rolnym w PGR yto-
wiecko. Awansowany zosta do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 20 maja 1987 roku.
Pochowany jest na cmentarzu w ytowiecku. Odznaczony by m.in. Krzyem Kawalerskim Orderu Od-
rodzenia Polski, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Zotym i Brzowym Krzyem Zasugi.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje czonka rodziny Ewy uczak zbiory
rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 136.

IGNACY LEWANDOWSKI
Urodzi si 11 stycznia 1893 roku w Gbicach. Syn Franciszka i Marianny z do-
mu Walkowiak. Do szkoy elementarnej uczszcza w Ppowie. W latach 1914-
1918 suy w armii niemieckiej. Po wybuchu powstania wielkopolskiego by
wsporganizatorem wadz powstaczych w Ppowie. Od 19 stycznia 1919 roku
bra udzia w powstaniu na odcinku Grupy Leszno. Suy w drugiej kompanii
zapasowej Borowicza. Bra udzia w walkach pod Pawowicami, Woszakowica-
mi, Poniecem i Miechcinem. Powstanie zakoczy w stopniu plutonowego.
Uczestniczy take w walkach na wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. Ranny,
sub wojskow zakoczy 10 czerwca 1920 roku. Po powrocie do Gbic zaj
si upraw roli. Od 1922 roku by czonkiem Poznaskiego Zwizku Hodowcw Koni. W kwietniu
1927 roku zawar zwizek maeski z Praksed Gieszczysk z Kuklinowa w powiecie krotoszy-
skim. Mia cztery crki. W czasie okupacji hitlerowskiej zosta wraz z rodzin wysiedlony z Gbic
do Siedlca, a jego gospodarstwo obj Niemiec Koch. Przez rok by zatrudniony w nadlenictwie, a
przez nastpne dwa lata pracowa w gospodarstwie rolnym Grobelnego w Czelucinie, ktry zosta
wysiedlony do Generalnej Guberni. Po zakoczeniu dziaa wojennych w 1945 roku powrci do
Gbic na swoje gospodarstwo. By wieloletnim wjtem Ppowa. Dziaa w radach narodowych. By
organizatorem Gminnej Spdzielni Samopomoc Chopska i Banku Spdzielczego. Od 20 listo-
pada 1957 roku by czonkiem ppowskiego Koa ZBoWiD. 13 grudnia 1971 roku zosta awansowa-
ny na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 16 stycznia 1974 roku. Pochowany zosta
na cmentarzu parafialnym w Ppowie. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami: Krzyem Wa-
lecznych, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Pol-
ski, Brzowym Krzyem Zasugi, Odznak Powstacowi Broni Wdziczna Wielkopolska 1918-
1919.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Wiesawy Wytykowskiej zbiory
rodzinne.

PIOTR LEWANDOWSKI
Urodzi si 27 czerwca 1900 roku w Gbicach w rodzinie chopskiej. Syn Ignacego i
Agnieszki z domu Stefaniak. Uczszcza do szkoy elementarnej w Skoraszewicach,
ktr ukoczy w 1914 roku. Do czerwca 1918 roku pracowa z rodzicami w majtku
Krzyanki. 14 czerwca 1918 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej
suy do 8 stycznia 1919 roku. Od 10 stycznia jako ochotnik bra udzia w powsta-
niu wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim, m.in. pod Kkole-
wem. Od sierpnia 1919 roku bra udzia w walkach pozycyjnych na odcinku zb-
szyskim, a nastpnie w rewindykacji Pomorza. W lutym 1920 roku jako onierz
1 kompanii 1 batalionu 60 Puku Piechoty zosta skierowany na front ukraiski. Bra
udzia w walkach w rejonie Kijowa, w walkach odwrotowych i na przedpolach Warszawy. Do rezerwy
przeniesiony zosta 18 stycznia 1921 roku. W latach 1922-1933 pracowa w charakterze robotnika na
Grnym lsku. Po powrocie do Krzyanek, ostatnie lata II Rzeczypospolitej i okupacj hitlerowsk
przepracowa w miejscowym majtku. Od 1945 roku pracowa na wasnym gospodarstwie rolnym. By
czonkiem ppowskiego Koa ZBoWiD. 11 listopada 1972 roku zosta awansowany na stopie podpo-
rucznika w stanie spoczynku. Zmar 22 wrzenia 1982 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Ppowie. Odznaczony by Krzyem elaznym II klasy, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym
Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk.
Piotr Lewandowski, yciorys; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; USC Ppowo.

JAN LUTTELMAN
Urodzi si 26 maja 1891 roku w Bieganowie (wojewdztwo poznaskie) jako syn
Teofila administratora majtku ziemskiego i Zofii z Podgrskich. Gimnazjum uko-
czy w Krotoszynie w 1911 roku. Nastpnie studiowa na Wydziale Lekarskim Uni-
wersytetu Wrocawskiego. Studia ukoczy w kwietniu 1919 roku uzyskujc dokto-
rat z zakresu chirurgii. Bra udzia w powstaniu wielkopolskim i w wojnie polsko-
bolszewickiej, penic funkcj lekarza pukowego w stopniu majora. W 1921 roku
zawar zwizek maeski z Antonin Langfeld i osiedli si w Piaskach. Peni
funkcj ordynatora i dyrektora szpitala O.O. Bonifratrw w Marysinie. W 1939 roku
bra udzia w kampanii wrzeniowej jako szef czowki sanitarnej 25 Kaliskiej Dy-
wizji Piechoty Wielkopolskiej. Po klsce wrzeniowej powrci do Marysina, gdzie nadal peni funkcje
ordynatora szpitala, ale pod nadzorem administracji niemieckiej. Dawa schronienie rannym onierzom
polskim z wojny 1939 roku, uciekinierom z wizie i obozw oraz innym osobom przeladowanym
przez okupanta. Po zakoczeniu wojny by represjonowany przez Urzd Bezpieczestwa i wiziony. Po
zwolnieniu nadal go szykanowano. W lipcu 1946 roku przenis si do Kobylina, gdzie zorganizowa
przychodni lekarsk. Tu pracowa do ostatnich chwil swego ycia. Zmar w czerwcu 1963 roku w Ko-
bylinie i tam zosta pochowany.

Franciszek Glura, Marysin, Gosty-Piaski 1995, s. 43-44.

STANISAW ANKIEWICZ
Urodzi si 22 padziernika 1900 roku w Pogorzeli. Syn Tomasza i Marianny z do-
mu Matyklasiska. Ukoczy szko elementarn i doksztacajc zawodow. Z za-
wodu murarz. Od 14 listopada 1918 roku czonek oddziau Stray Ludowej w Pogo-
rzeli. W czasie powstania wielkopolskiego z oddziaem pogorzelskim (2 kompania 1
batalionu komiskiego) bra udzia m.in. w drugiej bitwie o Rawicz. Nastpnie w
skadzie 3 batalionu 69 Puku Piechoty bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
W 1923 roku polubi Cecyli Musielsk, z ktr mia czworo dzieci. Powtrnie
oeni si 9 maja 1940 roku z Weronik Kociakowsk. Mia jedno dziecko. W la-
tach midzywojennych i w okresie okupacji hitlerowskiej pracowa w firmie budow-
lanej w Ostrowie Wlkp. Po wojnie kontynuowa prac w zawodzie murarza, m.in. w firmach Rauhut,
Fachner w Pogorzeli. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 26
sierpnia 1974 roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Pogorzeli. Odznaczony by Wielko-
polskim Krzyem Powstaczym i Odznak Grunwaldzk.

Informacje syna Jana ankiewicza i Jana Gabryelczyka, USC Pogorzela.

 BOLESAW UCZAK
Urodzi si 3 kwietnia 1901 roku w Masowie w pow. remskim. Syn Ignacego i Weroniki z domu
Klemm. W 1922 uzyska wiadectwo dojrzaoci w gimnazjum w Ostrowie Wlkp. Sze lat pniej
ukoczy Wydzia Prawno-Ekonomiczny Uniwersytetu Poznaskiego, uzyskujc stopie magistra pra-
wa. W czasie powstania wielkopolskiego, 23 stycznia 1919 roku zosta wcielony do 15 Puku Artylerii
Polowej. Od 14 marca do 15 wrzenia 1919 roku bra udzia w walkach o Lww, od 16 marca do 22
maja 1920 roku w ofensywie kijowskiej. Nastpnie z jednostk przeniesiony zosta na front litewsko-
biaoruski, gdzie do 6 lipca walczy w ofensywie do Berezyny. W sierpniu bra udzia w walkach odwro-
towych, a nastpnie pocigowych i w bitwie nad Niemnem. Kampani wojenn zakoczy w padzierni-
ku 1920 roku. Od 20 wrzenia 1921 roku do 2 kwietnia 1922 roku by suchaczem Szkoy Podchorych
Artylerii w Poznaniu, od 16 kwietnia zosta przeniesiony do baterii zapasowej 15 Puku Artylerii Polo-
wej. Kilka dni pniej, 20 kwietnia 1922 roku, przeniesiony do rezerwy. W dniach 14 maja-7 lipca 1928
roku odby skrcony kurs Szkoy Podchorych Rezerwy Piechoty nr 7 w remie. 5 listopada 1928 roku
zosta mianowany podporucznikiem i wcielony do 69 Puku Piechoty w Gnienie. Z Gostyniem zwiza-
ny by kilka lat. Od jesieni 1929 roku by aplikantem w miejscowym Sdzie Grodzkim. W latach 1935-
1938 by kierownikiem Sdu Grodzkiego w remie. Podczas kampanii wrzeniowej dosta si do niewo-
li sowieckiej. Osadzony zosta w obozie w Starobielsku. Std wywieziony zosta do Charkowa, gdzie
w piwnicy budynku Urzdu NKWD zosta zastrzelony. Odznaczony by Medalem Pamitkowym za
Wojn 1918-1921.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps.

FELIKS MACHOWSKI
Urodzi si 18 listopada 1897 roku w Rokosowie w rodzinie chopskiej. Syn Wincen-
tego i Antoniny z domu Dopieraa. Uczszcza do szkoy elementarnej w Rokosowie.
Bra udzia w I wojnie wiatowej, jako onierz armii niemieckiej. Ranny, przebywa
w szpitalu w Berlinie. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopol-
skim na odcinku Grupy Leszno. Suy w kompanii ponieckiej, pod dowdztwem
Michaa Kamierczaka. Walczy m.in. pod Miechcinem, Janiszewem i Waszkowem.
W czasie powstania awansowano go do stopnia starszego szeregowego. Dalsz su-
b wojskow odbywa w 56 Puku Piechoty, uczestniczc w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 20 listopada 1920 roku. Po mierci
ojca w 1925 roku przej gospodarstwo rolne. By czonkiem ZBoWiD. Awansowany zosta do stopnia
podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 10 grudnia 1984 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Poniecu. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawaler-
skim Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Kazimierza Machowskiego zbiory
rodzinne.

JAN MACHOWSKI
Urodzi si 26 maja 1896 roku w Rokosowie w rodzinie chopskiej. Syn Wincentego
i Antoniny z domu Dopieraa. Uczszcza do szkoy elementarnej w Rokosowie. Od
7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy
Leszno. Suy w kompanii ponieckiej Michaa Kamierczaka. Bra udzia w wal-
kach pod Miechcinem, Janiszewem, Waszkowem i Sowinami. W czasie powstania
by dowdc plutonu w randze plutonowego. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 15 maja 1922 roku. Rok wczeniej
zawar zwizek maeski z Jadwig Nowak i osiad w Luboni, gdzie prowadzi
gospodarstwo rolne. Na pocztku okupacji hitlerowskiej wraz z rodzin zosta wy-
siedlony do Tomaszowa Mazowieckiego (Generalna Gubernia). Pracowa w magazynach zboowych.
Do Luboni powrci po zakoczeniu dziaa wojennych. Awansowany by do stopnia podporucznika
w stanie spoczynku. Zmar 21 listopada 1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Po-
niecu. Odznaczony by m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy i Wielkopolskim Krzyem Powstaczym.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Czesawa Machowskiego zbiory
rodzinne.

PIOTR MAKOWIAK
Urodzi si 29 czerwca 1878 roku w Mokronosie. Syn Pawa i Julianny. W 1903 roku w Pogorzeli po-
lubi Zofi Skib. Od 14 listopada 1918 roku czonek oddziau Stray Ludowej w Pogorzeli. W czasie
powstania wielkopolskiego z oddziaem pogorzelskim (2 kompania 1 batalionu komiskiego) bra
udzia, m.in. w drugiej bitwie o Rawicz. Nastpnie w skadzie 3 batalionu 69 Puku Piechoty uczestni-
czy w wojnie polsko-bolszewickiej. Mieszka w Guchowie. Pracowa na kolei. Zmar 10 lutego 1950
roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Pogorzeli.

Elbieta Curyk-Sierszulska, Tradycje patriotyczne Wielkopolski na przykadzie Pogorzeli, Pozna 1996, mps; informacje
Jana Gabryelczyka; USC Pogorzela.

JAN MAJER
Urodzi si 31 marca 1898 roku we wsi Kopanie. Syn Antoniego i Wiktorii. Uko-
czy 6-klasow szko elementarn w Poniecu. 15 grudnia 1917 roku zosta wcielony
do 17 Puku Piechoty armii niemieckiej i skierowany na front francuski. W czasie
walk 13 maja 1918 roku zosta ranny. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w po-
wstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Suy w kompanii ponieckiej
Michaa Kamierczaka. Walczy pod Miechcinem, Janiszewem i Waszkowem. Su-
b wojskow kontynuowa w 56 Puku Piechoty. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta w stopniu plutonowego 17 lipca 1921
roku. Od 1 sierpnia 1921 roku zajmowa stanowisko Sekretarza Zarzdu Miejskiego
w Poniecu. By aktywnym czonkiem Ligi Obrony Przeciwlotniczej. Przez wiele lat pracowa w samo-
rzdzie. W grudniu 1939 roku zosta wysiedlony do Rozwadowa w Generalnej Guberni (rejon Tarno-
wa). Tutaj zatrudniono go w miejscowym magistracie na stanowisku pracownika umysowego. Po za-
koczeniu wojny powrci do Ponieca. Pracowa jako ksigowy w miejscowym szpitalu. Zmar 31 mar-
ca 1963 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Pomiertnie awansowany do
stopnia podporucznika. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Medal Dziesi-
ciolecia Odzyskania Niepodlegoci, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Wielkopolski Krzy
Powstaczy, Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945, Odznak Grunwaldzk.

Archiwum Pastwowe w Lesznie, Starostwo gostyskie 1928-1938, sygn. 114: Ankieta powstacw wielkopolskich; Zwizek
Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Materiay Koa ZBoWiD; informacje
ony Zofii Majer zbiory rodzinne.

KALIKST MAJSNEROWSKI
Urodzi si 9 padziernika 1898 roku w Gostyniu w rodzinie rzemielniczej. Syn
Michaa i Marii z domu Cyrulik. Uczszcza do szkoy elementarnej w Gostyniu
(ukoczy j w roku 1913) W roku szkolnym 1906/1907 bra udzia w strajku w
tej szkole. Od 4 maja 1914 roku do 1 padziernika 1916 roku uczszcza do miej-
scowej Szkoy Zawodowo-Dokszta-cajcej. W 1917 roku zoy egzamin czelad-
niczy w zawodzie piekarza. By czonkiem gostyskiego Towarzystwa Gimna-
stycznego Sok. Od 15 sierpnia 1918 roku suy w armii niemieckiej w 1 Pu-
ku Artylerii Polowej na terenie Prus Wschodnich. W grudniu tego roku uciek z
wojska niemieckiego i zgosi si jako ochotnik do suby w oddziale Stray Ludowej w Gostyniu.
Suy w niej od 1 stycznia do 25 lutego 1919 roku. 26 lutego 1919 roku jako ochotnik znalaz si na
odcinku Kpno-Zduny w 7 kompanii 12 Puku Strzelcw Wielkopolskich. 19 grudnia 1919 roku
przeniesiony zosta do 9 baterii 2 Puku Artylerii Polowej w Lesznie. Od 3 lutego 1920 roku prze-
bywa na froncie biaorusko-litewskim, suc w 17 Puku Artylerii Polowej. Od 15 listopada 1920
roku uczszcza do Szkoy Podoficerskiej Artylerii w Toruniu, ktr ukoczy 20 kwietnia 1921 ro-
ku. W listopadzie tego roku mianowany zosta kapralem, dwa lata pniej przeniesiony zosta do
rezerwy. W czasie okupacji hitlerowskiej przymusowo pracowa w charakterze robotnika w Zaka-
dach Przemysu Metalowego H. Cegielskiego w Poznaniu. Od 15 marca 1958 roku by czonkiem
gostyskiego Koa ZBoWiD. W 1966 roku przeszed na emerytur. Na pocztku 1972 roku awan-
sowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 18 stycznia 1972 roku. Pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powsta-
czy, Odznak Pamitkow Wojsk Wielkopolskich, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i
Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polski i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje Antoniego Karolczaka zbiory
rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty (brak numeru).

LUDWIK MARKOWIAK
Urodzi si 11 sierpnia 1899 roku w Organkach. Syn Ignacego i Katarzyny z domu
Borowska. Uczszcza do szkoy elementarnej w Bodzewie. Jako ochotnik w 1920
roku wstpi do armii gen. Hallera. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Su-
y w jednostce artyleryjskiej. Wojn zakoczy w stopniu bombardiera. Po zawarciu
zwizku maeskiego z Mariann Ratajczak w 1922 roku, zamieszka w Gostyniu.
Do wybuchu II wojny wiatowej pracowa w charakterze policjanta w miejscowym
komisariacie. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Gostynia w 1939 roku by za-
kadnikiem. W latach 1940-1945 pracowa w tartaku gostyskim. W 1945 roku
wstpi do Milicji Obywatelskiej. Peni m.in. funkcje komendanta posterunku
w Piaskach i w Ppowie. W latach pidziesitych zosta zwolniony z milicji. A do przejcia na rent
pracowa w rozdzielni energetycznej w Gostyniu. Zmar 13 maja 1978 roku. Pochowany zosta na cmen-
tarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje crki Anny Wyzujak zbiory rodzinne; USC Gosty.

JZEF MATUSZAK
Urodzi si 18 marca 1898 roku w Kuczynie w rodzinie chopskiej. Syn Marcina
i Franciszki. Uczszcza do szkoy elementarnej. W czasie I wojny wiatowej suy
w armii pruskiej. Walczy na froncie zachodnim. Aresztowany przez Grenschutz
w Niemczech, zbieg i przystpi do powstania wielkopolskiego na odcinku Grupy
Leszno. Suy w kompanii ponieckiej sieranta Michaa Kamierczaka. Nastpnie
uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta w stop-
niu kaprala 21 lipca 1921 roku. W Kuczynie, gdzie mieszka, prowadzi 9,5 ha go-
spodarstwo rolne. By czonkiem ZBoWiD. Zmar 31 lipca 1979 roku. Pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Odznaczony by m.in. Krzyem Walecz-
nych (1920).

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polski
i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; informacje Hieronima Matuszaka zbiory rodzinne.
 LUDWIK MATUSZKIEWICZ
Urodzi si 7 sierpnia 1892 roku w Krzyankach w rodzinie chopskiej. Syn Jana
i Katarzyny z domu Stefaniak. W 1908 roku ukoczy gimnazjum realne w Pozna-
niu. Postanowi zosta kupcem. Uczy si praktycznie zawodu w firmach wielkopol-
skich (rem, Pozna, Wyrzysk). Od 12 lipca 1914 roku do 25 grudnia 1918 roku
suy w armii niemieckiej. Od 24 grudnia 1914 roku jako onierz 20 Puku Artylerii
Polowej bra udzia w walkach na froncie zachodnim, m.in. pod Somm i Verdun. 25
maja 1915 roku zosta ciko ranny w gow i do koca lipca przebywa w szpitalu
polowym w Montmdy nad granic belgijsk. W kocu grudnia 1918 roku powrci
do Wielkopolski. 26 stycznia 1919 roku wstpi do wojska. Skierowany zosta do VII
Okrgowego Szpitala Koni w Poznaniu, a 12 padziernika przeniesiony do tworzcego si w stolicy
Wielkopolski Bytomskiego Puku Strzelcw (oznaczonego pniej jako 75 Puk Piechoty w Krlewskiej
Hucie), zoonego z ochotnikw z Grnego lska. Z tym pukiem od 20 maja do 15 sierpnia 1920 roku
bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-biaoruskim. Nastpnie skierowany zosta
do sztabu 23 Dywizji Piechoty. 6 marca 1923 roku przeniesiono go do rezerwy. 12 padziernika 1922
roku zawar zwizek maeski z Felicj ze Szczypiorowskich. Mia dwoje dzieci (Danuta, Eugeniusz).
Mieszka z rodzin w Poznaniu. By urzdnikiem w Zarzdzie Miasta, w administracji gazowni. W 1930
roku odby wiczenia wojskowe w 58 Puku Piechoty. By czonkiem Poznaskiego Koa Zwizku Ofi-
cerw Rezerwy RP (leg. nr 15/1296). W lipcu 1939 roku jako podporucznik rezerwy kadry oficerskiej
Okrgu VII w Poznaniu przydzielony zosta do X Komisariatu Policji w Poznaniu. We wrzeniu 1939
roku jego losy s nieznane. W niewyjanionych okolicznociach dosta si do niewoli radzieckiej. Prze-
trzymywany by w obozie w Kozielsku. Std rodzina otrzymaa od niego list z dat 29 listopada 1939
roku. Z obozu wywieziony zosta 17 kwietnia 1940 roku (lista NKWD nr 032/4 poz. 57 z 14 kwietnia)
i rozstrzelany w lesie katyskim.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps;
Monitor Polski z dnia 16 lipca 1946 roku; List Ludwika Matuszkiewicza z Kozielska z 29 listopada 1939 roku; informacje
syna Eugeniusza Matuszkiewicza; Zawiadczenie Dowdztwa Okrgu Korpusu Nr VII Ref. Hist. Nr 276- I/12250/38.

KAZIMIERZ MAYER
Urodzi si 22 marca 1896 roku w Krzemieniewie w rodzinie rzemielniczej. Syn
Leona i Franciszki z domu Jaboska. Ukoczy szko elementarn w Krzemienie-
wie. W czasie I wojny wiatowej suy w armii niemieckiej. Od 15 stycznia 1919
roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowo-zachodnim.
Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60
Puk Piechoty), biorc udzia w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w wyprawie ki-
jowskiej. W 1920 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Mariann Glink.
Do rezerwy zosta przeniesiony 1 lipca 1921 roku w stopniu kaprala. Jeszcze przed
wybuchem II wojny wiatowej zamieszka w Gostyniu. W 1928 roku by inicjatorem
powoania do ycia orkiestry dtej Cukrowni Gosty, ktr dyrygowa kilkadziesit lat (z przerw do
1974 roku). Bra udzia w kampanii wrzeniowej. Szlak bojowy zakoczy w Brzeciu nad Bugiem. Do
Gostynia powrci 27 padziernika 1939 roku. Podczas okupacji hitlerowskiej pracowa w Zakadach
Wojskowych w Gostyniu Union-Zeiss-Werke. Z zawodu by elektrykiem. Po wojnie do 1952 roku
prowadzi usugowy warsztat elektryczny. W nastpnych latach pracowa w gostyskim Przedsibior-
stwie Budownictwa Rolniczego. Zmar 27 grudnia 1975 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Wielkopolski
Krzy Powstaczy, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Roman Tomaszewski, 100 lat Cukrowni Gosty,
Gosty 1997; informacje syna Henryka Mayera zbiory rodzinne; USC Gosty.
 WADYSAW MENSFELDOWSKI
Urodzi si 19 czerwca 1901 roku w Borku w rodzinie rzemielniczej. Syn Walente-
go i Marii z domu Marcinkowska. Ukoczy szko elementarn i zawodow w Bor-
ku. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Od czerwca 1919 roku do kwietnia
1921 roku suy w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (60 Puk Piechoty). Wojn
zakoczy w stopniu kaprala. Pocztkowo pracowa jako sekretarz w sdzie gosty-
skim, a nastpnie w kancelarii adwokackiej. W obliczu najazdu hitlerowskiego 28
sierpnia 1939 roku zosta zmobilizowany do 19 Puku Piechoty we Lwowie. Bra
udzia w walkach w obronie miasta a do jego kapitulacji. Po powrocie z wojny (7-8
padziernika) by zakadnikiem niemieckim w Gostyniu. W grudniu 1939 roku wraz
z rodzin zosta wysiedlony do Generalnej Guberni. Przebywa w Rawie Mazowieckiej, a nastpnie
w Starachowicach, gdzie pracowa jako ekspedient. Do Gostynia powrci w kwietniu 1945 roku. Kon-
tynuowa prac jako sekretarz w Zespole Adwokackim nr 1 w Gostyniu. Na emerytur przeszed w 1968
roku. Od 2 wrzenia 1985 roku by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 12 stycznia 1990
roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje crki Anny Pedy zbiory rodzinne.

MICHA MIZERSKI
Urodzi si 22 wrzenia 1899 roku w Zaborowie (powiat remski) w rodzinie chop-
skiej. Syn Wojciecha i Jadwigi z domu Cyplik. Majc sze i p roku rozpocz na-
uk w szkole elementarnej w Doruchowie, gdzie rodzice nabyli 16 ha gospodarstwo.
Jeszcze przed wybuchem I wojny wiatowej przenieli si na gospodarstwo w Nie-
parcie w powiecie gostyskim. W wieku 16 lat podj nauk w Poznaniu w warszta-
tach mechanicznych. 2 czerwca 1917 roku wcielony zosta do armii niemieckiej. Od
10 marca 1918 roku jako onierz 29 Puku Piechoty bra udzia w walkach na tere-
nie Francji, m.in. pod Soaso i Nojo. 16 sierpnia dosta si do niewoli francuskiej.
W nastpnych miesicach pracowa w jednej z fabryk na poudniu Francji. 24 grud-
nia 1918 roku jako ochotnik wstpi do 6 Puku Strzelcw Polskich armii gen. Hallera. Do kraju powr-
ci na pocztku maja 1919 roku. Od 5 maja 1919 roku a do 11 listopada 1920 roku walczy na froncie
wschodnim jako onierz 47 a nastpnie 40 Puku Piechoty. 1 maja 1920 roku zosta mianowany star-
szym szeregowym, a w marcu 1921 roku kapralem. Do rezerwy zosta przeniesiony 2 grudnia 1921 ro-
ku. Jako rezerwista odby ostatnie wiczenia wojskowe w dniach od 28 sierpnia do 23 wrzenia 1925
roku w trzeciej kompanii karabinw maszynowych 55 Poznaskiego Puku Piechoty. Od 1922 roku zo-
sta zatrudniony w charakterze leniczego w majtku ksiy filipinw w Gostyniu. W 1928 roku prze-
nis si z Drzczewa do Bodzewka. W 1933 roku zosta przeniesiony subowo do lenictwa Wygoda
w gminie Dolsk w powiecie remskim. W okresie okupacji hitlerowskiej i w latach powojennych do
1965 roku, tj. do przejcia na emerytur pracowa w tym lenictwie. Zmar 6 sierpnia 1984 roku. Po-
chowany zosta na cmentarzu komunalnym w remie. Posiada m.in. odznaczenia: Zoty Krzy Zasugi,
Medal 10-lecia PRL oraz Brzowy Medal Polskiego Zwizku owieckiego.

Informacje crki Ireny Sarbak zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty (brak numeru).
 FRANCISZEK MUCHA
Urodzi si 18 sierpnia 1900 roku w Magowie, w rodzinie chopskiej. Syn Francisz-
ka i Marii z domu Klinik. Uczszcza do szkoy elementarnej we Wzichowie. Bra
udzia w wojnie bolszewickiej. Uczestniczy w walkach w okolicach Kijowa. 17
czerwca 1929 roku zawar zwizek maeski z Katarzyn Puleck z Magdalenek.
Mia dwch synw: Henryka i Franciszka. W latach midzywojennych prowadzi
sklep spoywczy w Magowie i pracowa w gospodarstwie rolnym. Podczas okupacji
hitlerowskiej w 1941 roku zosta wysiedlony z gospodarstwa. Zamieszka we Wrot-
kowie k. Komina i podj prac na kolei (rejon Ostrw-Krotoszyn-Kobylin). Po
zakoczeniu wojny w 1945 roku, powrci na wasne gospodarstwo do Magowa.
By czonkiem kka rolniczego i Stronnictwa Ludowego. Zmar 4 wrzenia 1987 roku i pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Mokronosie.

Informacje Jana Gabryelczyka i wnuka Ireneusza Muchy.

MICHA MYCIELSKI
Urodzi si 3 czerwca 1894 roku w Gaowie, w wczesnym powiecie szamotulskim.
Syn Ludwika i Elbiety z Mycielskich. W roku 1905 rozpocz nauk w gimnazjum
w Lesznie, do ktrego uczszcza przez kolejnych sze lat. Do klasy VII egzamin
wstpny zda w Krakowie i tam w 1913 roku uzyska wiadectwo dojrzaoci. W
czasie I wojny wiatowej prowadzi samodzielne gospodarstwo rolne w Posadowie w
powiecie nowotomyskim. W grudniu 1918 roku obj majtek Gbice. Bra udzia w
powstaniu wielkopolskim. W 1919 roku rozpocz karier wojskow. 10 lutego
wstpi do 1 Puku Uanw Wielkopolskich (pniejszy 15 Puk Uanw Pozna-
skich), a 24 lipca zosta skierowany do szkoy oficerskiej w Poznaniu. Ukoczy j w
marcu 1920 roku w stopniu podporucznika i skierowany zosta na front polsko-bolszewicki. W 1921
roku zosta przeniesiony do rezerwy. 26 lutego 1922 roku polubi w Warszawie Zofi Karsk herbu
Jastrzbiec, crk Michaa z Wostowa i Julii z Grskich. Mia dwie crki: (Ann, ur. 1923 i Teres, ur.
1926). Osiedli si w Gaowie. Prowadzi jedn z najlepszych w Polsce stadnin koni anglo-arabskich,
zarodow hodowl byda, wi i owiec. We wrzeniu 1939 roku, nie bdc zmoblizowany, zgosi si
ochotniczo z samochodem do wojska. Przydzielony zosta do sztabu w Poznaniu, odby ca kampani
wrzeniow i przeszed przez Rumuni do Francji. By w obozie Cotqiudan w Bretanii, potem Bollne
koo Awinionu. Ewakuowany w czerwcu 1940 roku z Saint-Jean-de-Luz do Szkocji, otrzyma przydzia
do 24 Puku Uanw w Brygadzie Pancernej gen. Stanisawa Maczka, gdzie peni funkcj oficera yw-
nociowego. Od 1942 roku by take oficerem przy Wyszej Szkole Wojennej Polskiej koo Perth.
W latach 1944-1945 z powodu wieku nie bra udziau w walkach na kontynencie. Po demobilizacji uczy
przez rok rolnictwa i hodowli w Szkole Przysposobienia Rolniczego przy Dowdztwie I Korpusu Woj-
ska Polskiego w Szkocji. W 1948 roku naby farm Easter Fordel koo Glenfarg w Szkocji, ktr sprze-
da w 1953 roku i przenis si do Londynu. Pracowa w Victorii and Albert Museum jako nadzorca
salowy i bra czynny udzia w yciu towarzyskim emigracji, organizujc liczne spotkania i imprezy na
rzecz Koa Uanw Poznaskich i Zwizku Polskich Ziem Zachodnich, gdzie zasiada w zarzdzie.
W 1962 roku awansowano go do stopnia rotmistrza. Zmar 17 wrzenia 1972 roku w Londynie. Pocho-
wany zosta w krypcie bazyliki o.o. filipinw na witej Grze pod Gostyniem. Odznaczony by orde-
rem Virtuti Militari 5 klasy, Krzyem Walecznych (trzykrotnie) i Zotym Krzyem Zasugi (dwukrot-
nie), Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921; Medalem Wojska Polskiego, Defence Medal, War
Medal, Croix des Combattantes Volontaires 1939-1945.

Beata Skrzypczak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (4). Rotmistrz Micha Mycielski, Gazeta Go-
styska 1992, nr 23; Bogusaw Polak, Kawalerowie Virtuti Militari. 1792-1945, t. II 1914-1920, cz. 1, s. 102-103. Kazi-
mierz Mycielski, Mycielscy. Zarys Monografii, Warszawa 1998, s. 140-141; Ziemianie Polscy XX wieku. Sownik biograficz-
ny, t. 5, Warszawa 2000, s. 98-99.
 WOJCIECH MYCIELSKI
Urodzi si 4 wrzenia 1892 roku w Kobylopolu. Ukoczy gimnazjum w Berlinie. Jesieni 1914 roku
wcielony zosta do armii niemieckiej. Uzyska przydzia do puku Knigsuhlanem w Hanowerze. Wal-
czy na froncie bakaskim i we Francji. Po zakoczeniu I wojny wiatowej wrci do domu i w stopniu
porucznika wzi udzia w powstaniu wielkopolskim. Kampani bolszewick 1920 roku odby w 16 Pu-
ku Uanw. Do rezerwy przeniesiony zosta w 1922 roku. Awansowa na rotmistrza. Administracj
odziedziczonych po ojcu Wydaw, Janiszewa i Miechcina koo Ponieca odda Dzwonkowskiemu, a sam
uda si do Turcji i Grecji. Spdzi tam dwa lata. Po powrocie zza granicy zaj si zarzdem swoich
majtkw. Przejcie czci zaduenia braci spowodowao pniej trudnoci finansowe tak e w czasie
kryzysu gospodarczego w latach trzydziestych musia sprzeda Miechcin. W 1939 roku wzi udzia
w kampanii wrzeniowej. Prawdopodobnie walczy we Lwowie. Po kapitulacji miasta usiowa przedo-
sta si na Wgry, ale z powodu zwichnicia stopy musia pozosta w chacie chopskiej w pobliu gra-
nicy. Tam aresztowali go Rosjanie. Wywieziony zosta do obozu pod Archangielskiem, a nastpnie ze-
sany do Kotas w Autonomicznej Sowieckiej Republice Komi. Zmar w 1942 roku w obozie Uchta na
Syberii. Posiada odznaczenia: Order Virtuti Militari i Krzy Walecznych.

Kazimierz Mycielski, Mycielscy. Zarys monografii, Warszawa 1998, s. 133-134.

WADYSAW MYCIELSKI
Urodzi si 28 kwietnia 1894 roku w Kobylopolu. Syn Jzefa i Zofii Taczanowskiej herbu Jastrzbiec,
crki Wadysawa z Szypowa. Gimnazjum ukoczy w Berlinie. Pod koniec I wojny wiatowej zosta
zmobilizowany do armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim. W stopniu porucznika uczestni-
czy w powstaniu wielkopolskim. Podczas wojny polsko-bolszewickiej by adiutantem gen. Kazimierza
Raszewskiego. Odznaczony Krzyem Walecznych. Po zdemobilizowaniu w 1921 roku studiowa na
Uniwersytecie Poznaskim filozofi i histori, odby te praktyki rolnicze. 30 kwietnia 1924 roku w
Warszawie polubi R hrabin Tyszkiewicz, crk Wadysawa z Landwarowa i Marii Krystyny z
Lubomirskich. Mia dwoje dzieci (Jzef, ur. 1925 w Spawiu, Krystyna, ur. 1926 w Spawiu). W 1925
roku przej w dzieraw majtek Spawie wraz z folwarkami Michaowo i Przysuga (obecnie dzielnica
Poznania). Brak kapitau i dowiadczenia gospodarczego przy koniecznoci duych nakadw finanso-
wych rycho spowodoway trudnoci. Majtek jego uleg parcelacji. Wadysaw z rodzin przenis si
do brata Wojciecha i do 1939 roku mieszka w Wydawach (dzisiaj wczone do miasta Ponieca).
W 1939 roku ewakuowa si do rodziny ony, do Landwarowa pod Wilnem, a nastpnie do Kretyngi
(Litwa). Po wczeniu Litwy do ZSRR przenis si do Wilna, gdzie wraz z synem pracowa jako malarz
pokojowy. W poowie czerwca 1941 roku wywieziono ich do Kraju Atajskiego. Wadysaw oddzielo-
ny od rodziny zmar w 1941 roku w agrze nr 47 w Siewuralag. ona wraz z dziemi ewakuowaa si
z ZSRR z armi gen. Wadysawa Andersa. Dotara do Anglii. Pocztkowo mieszkaa w Londynie,
a nastpnie osiada w Sao Paulo w Brazylii.

Kazimierz Mycielski, Mycielscy. Zarys monografii. Warszawa 1998, s. 134-135.

LUDWIK NAWROCKI
Urodzi si 31 lipca 1892 roku w ychlewie jako syn Jzefa. Tu ukoczy szko
elementarn. W latach poprzedzajcych wybuch I wojny wiatowej pracowa w ko-
palniach wgla kamiennego w Niemczech, gdzie w 1914 zosta wcielony do armii
niemieckiej. Do listopada 1918 roku walczy na froncie zachodnim. Po powrocie
z wojny, na wie o wybuchu powstania wielkopolskiego, aktywnie wczy si do
akcji. Walczy na froncie poudniowym, m.in. pod Miejsk Grk. Sub wojskow
kontynuowa w armii polskiej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zako-
czeniu dziaa wojennych pozosta w wojsku jako onierz zawodowy. Suy w 25
Puku Artylerii Polowej. W Polsce niepodlegej bra udzia w wielu wycigach kon-
nych, organizowanych na terenie kraju m.in. w 1923 roku w Kaliszu. Wyrnieniem dla porucznika Lu-
dwika Nawrockiego byo uczestnictwo jego jednostki w wiczeniach na poligonie w Biedrusku (1923),
ktrych przebieg obserwowa ze Wzgrza Powstaca marszaek Francji Ferdynand Foch ze swoim szta-
bem i grup generaw polskich (Raszewski, Sikorski, Kdzierski, Sosnkowski). W 1924 roku zosta
awansowany na stopie kapitana. 22 lutego 1925 roku zawar zwizek maeski z Mari Piotrowiak
z Krobi. Mia dwoje dzieci. W 1934 roku w stopniu majora przeniesiony zosta do rezerwy i zamieszka
w Gostkowie, gdzie zarzdza gospodarstwem rolnym. W kocu sierpnia 1939 roku otrzyma kart mo-
bilizacyjn. W kampanii wrzeniowej w walkach frontowych nie bra udziau. Dosta si do niewoli
niemieckiej. Przebywa w Oflagu II D Gross Born koo Sypniewa. Po zakoczeniu wojny powrci na
gospodarstwo w Gostkowie. Prowadzi aktywn dziaalno gospodarcz. Dziaa w wielu gaziach
przemysu rolno-spoywczego. By czonkiem Wielkopolskiego Towarzystwa Kek Rolniczych, Stron-
nictwa Ludowego, a od 13 sierpnia 1958 roku ZBoWiD. Zmar 11 marca 1974 roku. Pochowany zo-
sta na cmentarzu w Nieparcie. Odznaczony by: Krzyem Walecznych, Wielkopolskim Krzyem Po-
wstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycistwa i Wolnoci 1945,
Odznak Grunwaldzk.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; infor-
macje Barbary Nawrockiej zbiory rodzinne.

WADYSAW NAWROCKI
Urodzi si 8 maja 1891 roku w Krotoszynie w rodzinie rzemielniczej. Syn Jana krawca i Michaliny z
Poplewskich. Uczszcza do miejscowej szkoy elementarnej, a nastpnie przez trzy lata do Szkoy Do-
ksztacajcej Zawodowej. W latach 1908-1912 aktywnie dziaa w Towarzystwie Gimnastycznym So-
k w Krotoszynie, najpierw jako czonek, a nastpnie czonek zarzdu, sekretarz i wiceprzewodnicz-
cy. W 1910 roku w Krakowie bra udzia w Zlocie Grunwaldzkim Polakw z trzech zaborw. 1 pa-
dziernika 1912 roku zosta zmobilizowany i wcielony w szeregi armii niemieckiej, do 155 Puku Piecho-
ty W 1917 roku zosta przeniesiony do 586 Kolumny Taborw w Poznaniu, z ktr wyruszy w 1918
roku na front zachodni. 23 grudnia 1918 roku wrci ze swoj kolumn do Poznania, a nastpnego dnia
przyjecha do Krotoszyna. Od 1 stycznia 1919 roku suy w Wojsku Polskim. Bra udzia w powstaniu
wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowym, m.in. w rejonie Zdun i Krotoszyna. 1 marca 1919
roku zosta mianowany szefem sztabu Stray Ludowej w Krotoszynie. 1 maja 1919 roku przeniesiono
go do Poznania z zadaniem zorganizowania 3 Batalionu Stray, z ktrym pniej walczy na froncie
pnocnym koo Czarnkowa jako adiutant. 4 lipca 1919 roku zosta awansowany na stopie podporucz-
nika. Jego batalion wszed w skad 159 Puku Piechoty Wielkopolskiej i skierowany zosta w kwietniu
1920 roku na front litewsko-biaoruski. W czasie walk odwrotowych dosta si do niewoli sowieckiej.
Przebywa w obozach w Samarze nad Wog i w Moskwie. Po odzyskaniu wolnoci 31 czerwca 1921
roku i powrocie do kraju wcielony zosta doz 74 Puku Piechoty w Lublicu, w ktrym suy do 1929
roku. 3 maja 1922 roku awansowa do stopnia porucznika, a 1 stycznia 1929 roku kapitana Wojska Pol-
skiego. W latach 1929-1933 pracowa jako wykadowca w Korpusie Kadetw w Rawiczu. W padzier-
niku 1933 roku obj dowdztwo 8 kompanii w 55 Poznaskim Puku Piechoty, stacjonujcym w Lesz-
nie. Pniej znalaz si w 56 Puku Piechoty w Krotoszynie. Po przeniesieniu do rezerwy podj prac w
Gostyniu na stanowisku komendanta PW i WF. W 1931 roku zawar zwizek maeski z Melani Bi-
skupsk z domu Kasior. We wrzeniu 1939 roku zosta zmobilizowany do 56 Puku Piechoty i skiero-
wany do Orodka Zapasowego 25 Dywizji Piechoty w Kielcach. W okolicach Lwowa dosta si do nie-
woli radzieckiej. Osadzony w Kozielsku. Z obozu zosta wywieziony 22 kwietnia 1940 roku (lista
NKWD nr 040/3, poz. 74) i zastrzelony w lesie katyskim 23 kwietnia. Odznaczony m.in. za waleczno
i mstwo Krzyem Virtuti Militari kl. V oraz Srebrnym Krzyem Zasugi, Medalem Pamitkowym za
Wojn 1918-1921, Medalem Dziesiciolecia.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps
 STANISAW NIEDZIELA
Urodzi si 8 maja 1900 roku w Szelejewie jako syn Walentego i Magorzaty z domu
Radoa. Mia czworo rodzestwa: Marcina, Wincentego, Mariann i Weronik. Na-
uk w szkole elementarnej rozpocz w Szelejewie, ale z powodu strajku szkolnego
ukoczy j w Strzelcach Wielkich. W kocowej fazie I wojny wiatowej, 4 marca
1918 roku, zosta wcielony do niemieckiego 6 Puku Grenadierw w Poznaniu i po
przeszkoleniu skierowany na front francuski. Sub wojskow w armii niemieckiej
zakoczy 11 listopada 1918 roku. Nastpnie powrci do miejsca zamieszkania, do
Lipia. W styczniu 1919 roku wraz z kompani piaskowsk uczestniczy w powstaniu
wielkopolskim. 23 marca 1919 roku przez PKU w Gostyniu zosta skierowany do 12
kompanii 3 Puku Strzelcw Wielkopolskich w Poznaniu (pniejszy 57 Puk Piechoty). Po przeszkole-
niu przerzucony zosta na front litewsko-biaoruski. W sierpniu 1919 roku bra udzia w walkach
o Misk i Bobrujsk, a nastpnie w wielomiesicznych walkach pozycyjnych nad Berezyn. W czasie
letniej ofensywy radzieckiej 1920 roku uczestniczy w odwrocie od Berezyny do Bugu, bdc w staej
stycznoci z wrogiem. W sierpniu 1920 roku bra udzia w bitwie warszawskiej, a nastpnie w pocigu
po osi Kauszyn-Ostrw Mazowiecki-Kolno, przypierajc Rosjan do granicy Prus Wschodnich. Na fron-
cie przebywa do 11 listopada 1920 roku. W styczniu 1921 roku wraz z 57 Pukiem Piechoty powrci
do Wielkopolski. Nastpnie skierowany zosta na kurs wojskowy do 3 kompanii batalionu szkolnego,
ktry ukoczy 28 lutego 1921 roku. Do 7 marca by onierzem 1 kompanii 57 Puku Piechoty. Do
1 czerwca pracowa w oddziale sztabu teje jednostki. 25 listopada 1921 roku zosta wyrniony Od-
znak Pamitkow Wojsk Wielkopolskich. 1 padziernika 1922 roku awansowano go do stopnia star-
szego szeregowca. 15 listopada tego samego roku przeniesiony zosta do rezerwy. Zamieszka w Lipiu.
Pracowa jako robotnik na kolei. Od lipca 1923 roku do grudnia 1924 roku zatrudniony by w majtku
Szumskiego w Piotrkowicach w powiecie niskim. 8 lutego 1925 roku zawar zwizek maeski
z Mariann Michalak z Lipia. Mia dwoje dzieci: 2 sierpnia 1926 roku urodzi si syn Roman, a 10
czerwca 1928 roku crka Joanna. W lipcu i sierpniu 1925 roku przebywa na wiczeniach wojskowych
w 9 kompanii 57 Puku Piechoty. Awansowany do stopnia kaprala. By czonkiem Towarzystwa Po-
wstacw i Wojakw. W 1928 roku ukoczy kurs samochodowy w Poznaniu. Nastpnie pracowa jako
kierowca u Wadysawa Jezierskiego w Gostyniu. W sierpniu 1939 roku zosta zmobilizowany wraz
z samochodem marki Renault numer rejestracyjny A 65369 do dowdztwa 9 kompanii 55 Poznaskiego
Puku Piechoty (przy Starostwie Powiatowym w Gostyniu). 1 wrzenia 1939 roku najecha samochodem
na min przy wysadzonym mocie pod Marysinem w Piaskach. Na skutek odniesionych obrae i wyni-
kej z nich dugotrwaej choroby zmar 3 sierpnia 1946 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Gostyniu.

Informacje syna Romana Niedzieli i czonka rodziny Jana Niedzieli; USC Gosty; ksieczka wojskowa PKU Gosty Gw-
na Ksiga Ewidencji Nr 191.

FRANCISZEK NOWACKI
Urodzi si 20 lutego 1898 roku w Bodzewku w powiecie gostyskim, w rodzinie
rzemielniczej. Syn Szymona i Antoniny z domu Skowronek. Po ukoczeniu
szkoy elementarnej, majc 15 lat wyjecha w poszukiwaniu pracy do Westfalii
i pracowa tam jako robotnik fabryczny do roku 1918. W tym samym roku zosta
wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do koca I wojny wiatowej. Od 7
stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Suy w plutonie
piaskowskim w batalionie gostyskim na froncie Grupy Leszno. 25 maja 1920
roku po skoczonym kursie otrzyma dyplom kierowcy wojskowego i przydzie-
lony zosta do 20 Dywizji Piechoty. W czasie wojny polsko-bolszewickiej peni
funkcj kierowcy szefa sztabu i dowdcy tej dywizji. Do rezerwy przeniesiony zosta w stopniu ka-
prala na pocztku 1921 roku. Uczestniczy w trzecim powstaniu lskim. Po zakoczeniu walk nie-
podlegociowych wyjecha do Francji, gdzie do 16 marca 1923 roku pracowa jako grnik w Cam-
pagnie des Minci de Bruay (Pas-de-Calais). Po rocznym pobycie w Belgii powrci do kraju i od
1925 roku podj prac w gostyskiej cukrowni, w ktrej pracowa take w okresie II wojny wia-
towej. W 1932 roku zawar zwizek maeski z Jadwig Ratajczak. By czonkiem Stronnictwa
Pracy. Wojna 1939 roku zastaa go w Piaskach, gdzie od 1925 roku mieszka. By wjtem gminy
Piaski od 22 marca 1945 roku do 16 czerwca 1950 roku. Organizowa Stronnictwo Ludowe na tere-
nie powiatu (od listopada 1946 roku). Peni funkcj wiceprezesa Zjednoczonego Stronnictwa Lu-
dowego. Od 16 czerwca 1950 roku do 10 czerwca 1951 roku piastowa funkcj zastpcy przewodni-
czcego Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Piaskach. Ostatnim miejscem jego pracy byy Pa-
stwowe Zakady Zboowe w Gostyniu. Zmar 25 lutego 1958 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
w Strzelcach Wielkich.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Juliana Nowackiego zbiory rodzin-
ne.

WOJCIECH NOWACZYK
Urodzi si 18 kwietnia 1889 roku w Sarbinowie. Syn Michaa i Klementyny. Posiada
wyksztacenie niepene podstawowe. Z zawodu by szewcem. Od 7 stycznia 1919 roku
bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Walczy m.in. pod
Gociejewicami. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich
(pniejszy 60 Puk Piechoty) jako telefonista. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Do rezerwy przeniesiony zosta 1 listopada 1920 roku. Na pocztku lat dwudziestych
przenis si do Rokosowa, gdzie pracowa w swoim zawodzie. Zmar 1 wrzenia 1963
roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Poniecu. Odznaczony by m.in. Krzyem Wa-
lecznych.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje Krystyny Kempy.

STANISAW NOWAK
Urodzi si 14 listopada 1899 roku w Koaczkowicach. Syn Ignacego i Pelagii z do-
mu Frckowiak. Szko elementarn ukoczy w Gogolewie. W 1917 roku zosta
wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front francuski. W 1918 roku uciek
z wojska niemieckiego, lecz wkrtce zosta schwytany w Lesznie i osadzony w wi-
zieniu w Niemczech na 3 miesice. Po powrocie do kraju jako ochotnik wstpi
w szeregi tworzcego si Wojska Polskiego. Skierowano go do puku artylerii ci-
kiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej bra udzia m.in. w walkach na przedpo-
lach Warszawy i w pocigu za uciekajcym nieprzyjacielem na kierunku Grodno. Po
zakoczeniu dziaa wojennych pozosta w wojsku jako onierz zawodowy. Od
koca 1920 roku suy w 1 Puku Artylerii Najciszej w Warszawie, a od 1935 roku z siedzib w G-
rze Kalwarii. Na pocztku wojny 1939 roku zosta awansowany do stopnia chorego. Szlak bojowy
zakoczy w rejonie Chemna. W czasie okupacji hitlerowskiej pracowa jako kasjer i tumacz w gminie
Kty koo Gry Kalwarii. Tam te dziaa w szeregach Armii Krajowej. Po zakoczeniu wojny przenis
si do Gogolewa, gdzie prowadzi gospodarstwo rolne. Zmar 15 czerwca 1976 roku. Pochowany zosta
na cmentarzu w Nieparcie. Odznaczony by m.in. Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; infor-
macje syna Jerzego Nowaka zbiory rodzinne.
 ROMAN OLEJNICZAK
Urodzi si 7 lipca 1900 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Michaa i Bar-
bary z domu Chuda. Z zawodu szewc. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej,
m.in. walczy na terenie Ukrainy i Biaorusi. W wojsku polskim suy od lutego do
wrzenia 1920 roku. Po zakoczeniu kampanii wojennej powrci do rodzinnego
miasta, gdzie prowadzi warsztat szewski. W czasie okupacji hitlerowskiej 15 sierp-
nia 1940 roku zosta wraz z rodzin wysiedlony do Generalnej Guberni (Dwr Plan-
ta, a nastpnie do Parczewa). W 1945 roku powrci do Krobi. Zmar 1 kwietnia
1969 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi.
Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; infor-
macje syna Henryka Olejniczaka zbiory rodzinne.

WALENTY OLEJNICZAK
Urodzi si 11 lutego 1901 roku w Podrzeczu w rodzinie wielodzietnej. By synem Piotra
i Antoniny z domu Klupczewska. Szko elementarn ukoczy w Podrzeczu. W latach
1919-1920 by sanitariuszem pocigu sanitarno-medycznego przewocego rannych do
szpitali na ziemiach polskich z frontu polsko-bolszewickiego. Zasadnicz sub wojsko-
w odby po zakoczeniu dziaa wojennych. Przeszkolenie wojskowe przeszed na poli-
gonie w Biedrusku w jednostce uanw. Mieszka i pracowa na gospodarstwie rolnym
w Podrzeczu. 13 czerwca 1935 roku zawar zwizek maeski z Joann agdk z Su-
kowic. Mia troje dzieci. Podczas okupacji hitlerowskiej zosta wywieziony na przymuso-
we roboty do III Rzeszy. Pracowa m.in. w gospodarstwie rolnym w Detmold koo Frank-
furtu nad Menem. Do kraju powrci 24 listopada 1945 roku. W Podrzeczu prowadzi wasne gospodarstwo
rolne. Od listopada 1949 roku by czonkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Nalea te do miejsco-
wego Kka Rolniczego. Zmar 2 maja 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.
Informacje wnuka Pawa Olejniczaka.

JAN PACZYSKI
Urodzi si 5 maja 1895 roku w Borku w rodzinie rzemielniczej. Syn Marcina i Marii
z domu Piskorska. Ukoczy szko elementarn. W latach 1909-1914 terminowa w warsz-
tacie szewskim ojca. W latach 1914-1915 pracowa w Berlinie. Od 20 sierpnia 1915 roku do
listopada 1918 roku odby sub wojskow w armii niemieckiej. Od grudnia 1915 roku do
stycznia 1916 roku przebywa ze swoj jednostk na terenie Serbii. Nastpnie przerzucony
zosta na front zachodni, biorc udzia m.in. w bitwie pod Verdun, gdzie zosta ranny w
gow. Po zakoczeniu I wojny wiatowej wrci do Borku. Od koca listopada 1918 roku
do 31 marca 1919 roku jako ochotnik peni sub w oddziale sieranta Franciszka Kortza
w Stray Ludowej w Borku. Od 1 maja 1919 roku by onierzem 7 kompanii zapasowej
telegrafistw w Poznaniu. Z jednostk skierowany zosta na front litewsko-biaoruski. W trakcie walk awansowa-
ny by najpierw na stopie starszego szeregowego, a nastpnie kaprala. Do rezerwy zosta przeniesiony 25 stycz-
nia 1921 roku. Po powrocie do cywila pracowa w warsztacie ojca do 1929 roku. Od 1930 do 1942 roku prowa-
dzi wasny warsztat szewski. W 1942 roku zosta wywieziony do III Rzeszy na roboty przymusowe. Do Borku
powrci w 1945 roku i a do przejcia na emerytur prowadzi wasny warsztat .Zmar 9 listopada 1981 roku w
Borku i pochowany zosta na miejscowym cmentarzu. Posiada odznaczenia: Niemiecki Krzy elazny II klasy,
Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodze-
nia Polski, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe;
ksieczka wojskowa PKU Jarocin, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 44; informacje syna Zdzisawa Paczyskiego zbiory
rodzinne.
 JZEF PASZKIER
Urodzi si 21 lutego 1902 roku w Gostyniu. Syn Stanisawa i Wandy z domu Szaefer.
Posiada wyksztacenie rednie rolnicze. Od 7 lutego 1919 roku bra udzia w powstaniu
wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim, w oddziale sieranta Marcina
Talarczaka, m.in. pod Osieczn i Kkolewem. Nastpnie bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do 22 czerwca 1921 roku suy w 60 Puku Piechoty. Sub czynn odby
w dniach od 18 stycznia 1923 do 30 kwietnia 1924 roku w 7 dywizjonie samochodowym.
Awansowany zosta na stopie starszego szeregowego. Inwalida wojenny. Z zawodu szo-
fer. Zatrudniony by w charakterze pracownika umysowego. W 1924 roku w Gostyniu
zawar zwizek maeski z Jzef Szafrask. Uczestniczy w wojnie obronnej Polski we
wrzeniu 1939 roku. Suy w 7 Dywizjonie Samochodw Pancernych. Od 29 kwietnia 1958 roku by czon-
kiem gostyskiego Koa ZBoWiD. W 1967 roku przeszed na emerytur. Pi lat pniej awansowany na sto-
pie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 1 lutego 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafial-
nym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy i Krzy Ka-
walerski Orderu Odrodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje Czesawa Paszkiera zbiory rodzin-
ne; USC Gosty; ksieczka inwalidzka nr 6915.

SYLWESTER PASZKIER
Urodzi si 29 grudnia 1895 roku w Gostyniu. Syn Stanisawa i Wandy z domu Sza-
efer. Ukoczy szko elementarn i zawodow. W 1914 roku zosta wcielony do
armii niemieckiej, w ktrej suy do 1918 roku. W kocu tego roku uciek z armii
i wczy si aktywnie w nurt walki niepodlegociowej na terenie Gostynia. Jeszcze
przed wybuchem powstania wielkopolskiego by czonkiem Rady Robotniczo-
onierskiej. 7 stycznia 1919 roku stawi si na zbirk przy gostyskiej Strzelnicy,
aby w skadzie tworzcego si batalionu wzi udzia w powstaniu wielkopolskim.
Uczestniczy w walkach pod Poniecem, Waszkowem, Gociejewicami i Janiszewem.
W powstaniu awansowa do stopnia kaprala. W 1919 roku zawar zwizek maeski
z Agnieszk Gier. Dalsz sub wojskow odbywa w 58 Puku Piechoty. Bra udzia w wojnie pol-
sko-bolszewickiej. Szlak bojowy zakoczy 15 lipca 1920 roku, przechodzc do rezerwy. W okresie
midzywojennym i podczas okupacji hitlerowskiej pracowa w swoim zawodzie murarza. W latach
1950-1960 zatrudniony by na stanowisku kierownika gospodarczego w szpitalu w Gostyniu. Na emery-
tur przeszed w 1960 roku. Od 30 maja 1958 roku by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Do roku
1961 by take czonkiem Zarzdu Powiatowego, a od 1961 roku do 14 lutego 1971 roku prezesem koa
miejskiego. W 1972 roku zosta awansowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 29
stycznia 1984 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia:
Medal Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje Czesawa Paszkiera -- zbiory rodzin-
ne; USC Gosty.
 WALENTY PASZKIER
Urodzi si 4 lutego 1898 roku w Gostyniu. Syn Stanisawa i Wandy z domu Szaefer.
Uczszcza do szkoy elementarnej w Gostyniu. Z zawodu by garncarzem. Bra
udzia w I wojnie wiatowej, walczy na froncie zachodnim. Od 3 lutego 1919 roku
uczestniczy w powstaniu wielkopolskim. Nastpnie od 20 czerwca 1919 roku kon-
tynuowa sub wojskow w 2 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 56 Puk
Piechoty). Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakoczeniu, od 1 listo-
pada 1921 roku do 31 maja 1933 roku, suy w 56 Puku Piechoty jako podoficer
zawodowy. Sub wojskow zakoczy w stopniu sieranta. Zamieszka w Krobi.
By czonkiem Bractwa Kurkowego i Stronnictwa Demokratycznego. Zmar 5
czerwca 1969 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Krobi. Posiada odznaczenia: Krzy Walecznych
z potrjnym okuciem (1.VII.1921), Medal Dziesiciolecia Odzyskanej Niepodlegoci, Medal Pamit-
kowy za Wojn 1918-1921, Brzowy Medal za Dugoletni Sub (1938), Brzowy Krzy Zasugi
(1938), Odznak Pamitkow 14 Dywizji Piechoty Wlkp. (1.V.1937).

Informacje syna Zdzisawa Paszkiera zbiory prywatne; Ksieczka wojskowa PKU Jarocin, Gwna Ksiga Ewidencji Nr
106; Legitymacja Krzya Walecznych nr 8706 z dnia 1 lipca 1921 roku.

FRANCISZEK PAZOA
Urodzi si 26 listopada 1898 roku w Pudliszkach w rodzinie chopskiej. Syn Woj-
ciecha i Marianny. Do szkoy elementarnej uczszcza w Pudliszkach. Bra udzia w
I wojnie wiatowej. Suy w armii niemieckiej, walczy na froncie francuskim. Od 7
stycznia 1919 roku uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy
Leszno, w oddziale Talarczaka. Walczy m.in. pod Pawowicami i Lipnem. Sub
wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk
Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przenie-
siony zosta 12 sierpnia 1921 roku. Osiem lat pniej zawar zwizek maeski z
Katarzyn Adamczak z Miechcina, gdzie zamieszka. W 1939 roku bra udzia w
wojnie polsko-niemieckiej. Uciekajc przed Niemcami, przez Wgry dosta si do Austrii, gdzie
umieszczony zosta przez miejscowe wadze w jednym z obozw jenieckich. Do 1941 roku pracowa
tam w rolnictwie. Po powrocie do Miechcina, w latach 1942-1945 pracowa na kolei i przy budowie
szos. Po II wojnie wiatowej otrzyma ziemi (reforma rolna) i prowadzi samodzielne gospodarstwo
rolne. Zmar 7 marca 1978 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Franciszka Pazoy zbiory rodzinne.

MIECZYSAW PIASECKI
Urodzi si 1 stycznia 1897 roku w Borku. Syn Teofila i Julianny z domu Ciachowska. Po ukoczeniu
szkoy elementarnej w latach 1912-1915 terminowa w piekarni ojca. W 1916 roku zosta wcielony do
armii niemieckiej, w ktrej suy do listopada 1918 roku. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Do rezerwy przeniesiony zosta 24 sierpnia 1921 roku. W latach 1922-1940 pracowa w charakterze
czeladnika w warsztacie ojca. Od 1941 do 1942 roku zatrudniony by u Schmidta w Borku, nastpnie
wywieziony zosta na roboty przymusowe do III Rzeszy. Do zakoczenia wojny pracowa w Magdebur-
gu. Po powrocie do kraju, od 1946 roku, prowadzi samodzielny zakad piekarski. Zmar 23 wrzenia
1978 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Borku.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Borek, Ankieta personalna, Cech
Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe.
 JZEF PIETRASZEWSKI
Urodzi si 16 lutego 1898 roku w Mociszkach w powiecie kociaskim. Syn Leona i Jze-
fy. Ukoczy szko elementarn oraz kurs zawodowy w zakresie lusarstwa. Jako ochotnik,
od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Lesz-
no. Suy w batalionie gostyskim. Bra udzia m.in. w walkach pod Gociejewicami
i Kkolewem. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (p-
niejszy 60 Puk Piechoty). Suy w nim do 24 maja 1920 roku. Walczy na terenie Ukrainy.
10 lutego 1920 roku zosta mianowany starszym szeregowym. Od 25 maja jako onierz 26
Puku Uanw kontynuowa walk na wschodniej granicy pastwa. W toku walk 14 czerw-
ca zosta ranny, a nastpnie umieszczony w szpitalu garnizonowym w Bydgoszczy, w kt-
rym przebywa do 2 lipca 1920 roku. Po wyzdrowieniu skierowany zosta do szkoy sanitarno-weterynaryjnej
w Poznaniu na Jeycach, ktr ukoczy 2 padziernika. Nastpnie powrci do jednostki. 15 stycznia 1921 roku
zachorowa powtrnie na tyfus. Do 7 marca 1921 roku przebywa w szpitalu w Lesznie. Pi dni wczeniej awan-
sowany zosta do stopnia kaprala. Ostatnie wiczenia wojskowe odby w 17 Puku Uanw w padzierniku 1923
roku. 9 kwietnia 1923 roku zawar zwizek maeski ze Stanisaw alik. Od 31 padziernika 1921 roku a do
przejcia na emerytur (4 grudnia 1964 roku) pracowa w gostyskiej cukrowni na stanowisku lusarza, a nastp-
nie maszynisty turbin. Od 24 stycznia 1934 roku by czonkiem Zwizku Powstacw Wielkopolskich, a od 26
wrzenia 1958 roku gostyskiego koa ZBoWiD. Awansowany zosta do stopnia podporucznika w stanie spo-
czynku. Zmar 10 wrzenia 1985 roku. Pochowany zosta na cmentarzu junikowskim w Poznaniu w Kwaterze
Powstacw Wielkopolskich. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyem Kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921, Od-
znak Grunwaldzk.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBo-
WiD; informacje crki Haliny Kpki zbiory rodzinne; zawiadczenie Dowdztwa Okrgu Korpusu Nr 7056/38; ksieczka
wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 84.

JAN ROMAN PIKO

Urodzi si 7 marca 1895 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Franciszka i Stanisawy z domu
Polaszek. W 1915 roku uzyska wiadectwo dojrzaoci w Gimnazjum w. Marii Magdaleny w Pozna-
niu. 8 czerwca 1915 roku zosta powoany do armii niemieckiej. Wcielony do 9 Puku Grenadierw.
Sub kontynuowa w 2 Puku Grenadierw. 28 grudnia 1918 roku bra udzia w przejmowaniu Pozna-
nia z rk pruskich. By wsporganizatorem i dowdc oddziau Stray Ludowej w Krobi. Do 17 stycz-
nia 1919 roku kilkakrotnie prowadzi oddziay powstacze w rejon Miejskiej Grki. Od 18 stycznia by
dowdc druyny, potem kompanii na odcinku ponieckim i pawowickim. Po zakoczeniu powstania
pozosta w wojsku. Od lutego 1919 roku suy w 5 kompanii 2 batalionu 6 Puku Strzelcw Wielkopol-
skich. 4 kwietnia 1919 roku mianowany zosta podporucznikiem. W padzierniku peni funkcj oficera
cznikowego w sztabie 2 Dywizji Strzelcw Wielkopolskich, a od 1 listopada 1919 roku do 30 lipca
1920 roku w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty). Nastpnie suy w 157
Puku Piechoty jako dowdca plutonu. 27 padziernika 1920 roku awansowany na stopie porucznika.
W kocu lipca 1921 roku zosta bezterminowo urlopowany z wojska (podj studia). 25 stycznia 1925
roku ukoczy studia na Uniwersytecie Poznaskim i uzyska dyplom magistra nauk prawnych. By s-
dzi grodzkim w Wolsztynie, a nastpnie w Poniecu. Zmar 9 stycznia 1934 roku i pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony m.in. Medalem Niepodlegoci.

Sownik biograficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna
2002, s. 274-275; Witold Omieczyski, Organizatorzy i dowdcy powstania w Gostyskiem, [w:] Stefan Jankowiak, Piotr
Bauer Ziemia Gostyska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Gosty 1988, s. 132.
 MICHA PIOTROWIAK
Urodzi si 27 wrzenia 1894 roku w Posadowie. Syn Szczepana z Ziemlina i Jadwi-
gi z domu Nowak z Posadowa. Uczszcza do szkoy elementarnej w Sarbinowie. Od
1 kwietnia 1908 roku do 1 kwietnia 1911 roku terminowa w zakadzie murarskim
ojca. 6 kwietnia 1911 roku zoy egzamin czeladniczy w Lesznie. Do 31 lipca 1914
roku pracowa w zakadzie ojca, a nastpnie w Gogowie. 25 stycznia 1915 roku zo-
sta wcielony do armii niemieckiej i przydzielony do 5 Puku Artylerii Cikiej
w Poznaniu. Stacjonowa w starych fortach przy bramie kaliskiej. Po przeszkoleniu
otrzyma przydzia do 6 baterii zapasowej i nastpnie zosta przerzucony na front
wschodni. Bra udzia m.in. w kilkudniowych bitwach nad Bugiem i Niemnem. Od
26 lutego 1917 roku do lipca tego roku z 84 bateri artylerii cikiej bra udzia w walkach na froncie
litewskim. Nastpnie zosta z jednostk wycofany w rejon Tarnopola i przydzielony do I Dywizji Gwar-
dii i tu uczestniczy w piciodniowych walkach. 10 sierpnia zosta skierowany na front otewski, a w
maju 1918 roku na front zachodni. Tu dosta si do niewoli amerykaskiej. 3 padziernika 1919 roku
powrci do Ziemlina i zgosi si jako ochotnik do wojska polskiego. 16 padziernika w randze starsze-
go szeregowego otrzyma przydzia do kompanii gospodarczej w Grodzisku. Od 1 listopada by onie-
rzem 16 kompanii 4 batalionu I Puku Rezerwowego. Skierowany zosta w rejon frontu zachodniego
powstania wielkopolskiego, pod Midzychd. W nastpnych miesicach bra udzia w obsadzaniu przez
oddziay polskie terenw przyznanych traktatem pokojowym. 28 kwietnia 1920 roku zosta mianowany
kapralem i skierowany do szkoy wywiadowczej. Po jej ukoczeniu 19 maja wraz z pukiem przez War-
szaw i Grodno skierowany zosta na front bolszewicki. W 16 kompanii 4 batalionu I Puku Rezerwo-
wego peni funkcje podoficera informacji. Szlak bojowy w wojnie polsko-bolszewickiej rozpocz
2 czerwca 1920 roku w rejonie Mae i Due Koski oraz Dziadkowo. Pod Grodnem zosta ranny w obie
nogi i 24 lipca umieszczony w lazarecie wojskowym w owiczu, gdzie przebywa do 30 wrzenia 1920
roku, po czym znalaz si w kompanii ozdrowiecw w batalionie zapasowym 55 Poznaskiego Puku
Piechoty. 21 kwietnia 1921 roku zosta awansowany do stopnia plutonowego. Do 7 grudnia 1926 roku
kontynuowa sub wojskow w 5 kompanii 2 batalionu 73 Puku Piechoty 23 Dywizji Grnolskiej.
31 maja 1921 roku zosta skierowany na kurs sierantw-szefw w remie, ktry ukoczy 20 sierpnia
tego roku. Rok pniej, 6 listopada, zawar zwizek maeski z Jzef Golisk. W 1922 roku z jed-
nostk, w ktrej suy, bra udzia w zajciu czci Grnego lska przyznanej Polsce. W jednostce
peni funkcj szefa kompanii, a nastpnie szefa 2 batalionu. Peni take stanowiska szefa kancelarii
Komendy miasta Katowic i Owicimia. Do rezerwy przeniesiony zosta 7 grudnia 1926 roku. W latach
1927-1928 pracowa przy robotach budowlanych u ksinej Radziwi w Grjcu koo Owicimia, a w
1929 roku u Pazoy w Posadowie. Od 25 marca 1930 roku do 1 wrzenia 1939 roku prowadzi w Ziem-
linie zakad murarski. W latach trzydziestych peni funkcj komendanta Zwizku Strzeleckiego. We
wrzeniu 1939 roku, uciekajc przed Niemcami na wschd, przez Warszaw, uck, Lww dotar do
Przemyla. We Lwowie przez sze tygodni pracowa przy oczyszczaniu miasta, a w Przemylu, ww-
czas ju okupowanym przez Rosjan, trzy miesice w zakadzie masarskim. Po przejciu przez San na
tereny okupowane przez Niemcw, zosta przez nich ujty i umieszczony 6 maja 1940 roku w obozie
w urawicy, gdzie przebywa do 17 czerwca tego roku. Zwolniony z obozu potajemnie powrci do
Ziemlina. Poszukiwany przez gestapo, pocztkowo ukrywa si w powiecie rawickim i ostrowskim,
a nastpnie zbieg do Generalnej Guberni, gdzie przebywa a do lutego 1945 roku. Ukrywa si tam pod
nazwiskiem Antoniego Kozery i zamieszka w Parkoszewicach w powiecie Miechw u Antoniego Smo-
ka. Rodzina jego w czasie okupacji hitlerowskiej wywieziona zostaa na roboty przymusowe do III Rze-
szy, m.in. syn do zakadw zbrojeniowych w Berlinie (1942-1945), a crka do mleczarni w Dsserdorfie
(1944-pocztek 1945). W lutym 1945 roku powrci do Ziemlina. W dniach 22-23 lutego 1945 roku bra
udzia w walkach o Cytadel poznask. Od 1 czerwca 1946 roku do 31 grudnia 1949 roku prowadzi
usugowy zakad murarski. Od 1 wrzenia 1950 roku do 31 grudnia 1952 roku pracowa najpierw na
stanowisku brygadzisty, a nastpnie kierownika w PGR Wydawy. W 1953 roku zatrudniony by jako
brygadzista w Spdzielni Pracy w Gogowie. Do 1956 roku pracowa jako brygadzista budowlany w
spdzielniach produkcyjnych powiatu gostyskiego. Od 1 czerwca 1957 roku do 30 czerwca 1968 roku
prowadzi punkt usugowy w Ziemlinie. Zmar 9 lipca 1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Krobi. Odznaczony by m.in. Krzyem Walecznych, Odznak Frontu Litewsko-Biaoruskiego
i odznak 73 Puku Piechoty.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koa Krobia, Ankieta personalna; Cech
Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe. Piotrowiak Micha, Rkopis; informacje crki Janiny Gubaskiej zbiory
rodzinne.

WACAW PISZCZELAK
Urodzi si 9 wrzenia 1897 roku w Dobrapomocy w pow. krotoszyskim w rodzinie
rzemielniczej. Syn Stanisawa i Heleny z domu Kowalska. Ukoczy szko elemen-
tarn w Ppowie. W latach 1916-1918 odbywa sub wojskow w armii niemiec-
kiej. Walczy na froncie francuskim. W okresie powstania wielkopolskiego w stop-
niu kaprala suy w 1 Puku Artylerii Cikiej, w oddziale por. Zawitaja. Walczy na
froncie pnocnym na odcinku Inowrocaw-Szadowice-Gniewkw. Od 1920 do
1939 roku by onierzem zawodowym. Uczestniczy w wojnie polsko-
bolszewickiej. W 1923 roku ukoczy kurs wojskowy podkuwaczy koni i kurs pod-
oficerw weterynarii. W 1926 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Ludwi-
k Kobusisk. Postaw patriotyczn wykaza rwnie w wojnie obronnej 1939 roku. Jako onierz III
dywizjonu artylerii cikiej walczy m.in. na terenie lubelszczyzny. Wzity do niewoli radzieckiej, prze-
bywa w obozie w Szepietwce, skd zbieg i powrci do rodziny w Chemnie. Do Gostynia, gdzie za-
mieszka, przyby z rodzin w 1946 roku. By wacicielem zakadu kowalskiego. W 1962 roku prze-
szed na emerytur. Od 2 sierpnia 1968 roku by czonkiem ZBoWiD. W 1972 roku zosta awansowany
do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 13 marca 1984 roku. Pochowany zosta na cmenta-
rzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Wiel-
kopolski Krzy Powstaczy, Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945 oraz Odznak Grunwaldzk.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; in-
formacje crki Teresy Piszczelak zbiory rodzinne; USC Gosty.

STANISAW PREJBISZ
Urodzi si w 1902 roku. By najmodszym synem rodziny ziemiaskiej zamieszkaej w Bodzewku. Bra
udzia w walkach na wschodniej granicy II Rzeczypospolitej, m.in. pod Lwowem, Kijowem i Miskiem.
Absolwent Wydziau Rolnictwa Uniwersytetu Poznaskiego. 4 lipca 1930 roku w czasie wicze woj-
skowych, ratujc onierzy, uton w nurtach rzeki Narwi. Mia stopie podporucznika rezerwy. Suy
w 69 Puku Piechoty.

Ordownik Gostyski 1930, nr 55.

PRZYBYLAK EDMUND
PS. EDWARD PAWLISKI
Urodzi si 28 padziernika 1898 roku w Kosowie. Syn Jana i Ludwiki z domu Ka-
rolczak. 18 stycznia 1918 roku we Francji jako ochotnik wstpi do armii gen. Halle-
ra. 11 lutego tego roku otrzyma przydzia do II Puku Strzelcw Polskich. W wal-
kach frontowych na Zachodzie nie bra udziau. Z jednostk, w ktrej suy, powr-
ci do kraju w kwietniu 1919 roku. Nastpnie jako onierz 6 kompanii 44 Puku
Strzelcw Kresowych skierowany zosta na front wschodni. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. Uczestniczy w walkach zaczepnych, odwrotowych w kontro-
fensywie sierpniowo-wrzeniowej. Kampani bolszewick zakoczy 24 padzierni-
ka 1920 roku. W lutym tego roku awansowany zosta na stopie starszego szerego-
wego, a 10 kwietnia na stopie kaprala. Do rezerwy zosta przeniesiony 28 kwietnia 1921 roku w stop-
niu plutonowego. Jako pisarz sztabu 6 kompanii 44 Puku Strzelcw Kresowych skrztnie ledzi i no-
towa przebieg dziaa bojowych swojej kompanii i puku. Informacje te zawar w swoim pamitniku
obejmujcym lata 1918-1921. W Kosowie gdzie mieszka pracowa w swoim wyuczonym zawodzie.
Prowadzi usugowy punkt krawiecki. By czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 5 grudnia
1975 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Siemowie. Odznaczony by m.in.: Krzyem Walecznych
(nr 57666) i Odznak Frontu Biaorusko-Litewskiego.

Informacje czonka rodziny Anny Galon zbiory rodzinne; Edmund Przybylak, Pamitnik.

STEFAN PRZYBYLAK
Urodzi si 24 sierpnia 1901 roku w Bodzewie. Syn Walentego i Rozalii z domu Ka-
sprzak. Ukoczy szko elementarn. Jako ochotnik bra udzia w powstaniu wiel-
kopolskim na odcinku Grupy Leszno. W 1919 roku zosta powoany do 1 Puku
Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 55 Poznaski Puk Piechoty), z ktrym bra
udzia w walkach o wschodni granic II Rzeczypospolitej. Walczy na froncie li-
tewsko-biaoruskim m.in. pod Lid, Wokowyskiem, Wilnem, Dwiskiem, Bobruj-
skiem, Borysowem, Miskiem. Po zakoczeniu kampanii wojennej kontynuowa
sub wojskow jako onierz zawodowy. 15 maja 1922 roku zosta skierowany do
Szkoy Podoficerskiej w 56 Puku Piechoty w Krotoszynie, ktr ukoczy 20 wrze-
nia 1922 roku. Nastpnie otrzyma przydzia do suby w Korpusie Ochrony Pogranicza. Po kilkuletniej
subie 2 listopada 1926 z 3 batalionu zosta skierowany do Szkoy Podoficerw Zawodowych w Ostro-
rogu, ktr ukoczy 30 kwietnia 1927 roku. Potem zosta desygnowany na dowdc placwki Korpusu
Ochrony Pogranicza, najpierw w ucku, a nastpnie w Rwnem, Stryju i Kobryniu. 20 grudnia 1928
roku ukoczy 3 miesiczny kurs w zakresie broni maszynowej w Centralnej Szkole Strzelniczej w To-
runiu. Swoje wysokie umiejtnoci strzeleckie dokumentowa sukcesami w zawodach dywizyjnych,
m.in. w 1933 roku dwukrotnie zdoby drugie miejsca, w tym w strzelaniu z broni maszynowej. W tyme
roku zosta take wyrniony Odznak Strzeleck III stopnia, a w 1939 roku Odznak Sportow II kla-
sy. W 1930 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Mariann Buszewicz. Krtko potem przenie-
siony zosta do 55 Poznaskiego Puku Piechoty w Lesznie. Od 1932 roku by zastpc dowdcy pluto-
nu w Szkole Podoficerskiej dla Maoletnich Nr 1 w Koninie przy 55 Poznaskim Puku Piechoty.
W latach 1936-1939 by szefem sztabu w Szkole Podoficerskiej w Lubawie. We wrzeniu 1939 roku
bra udzia w wojnie obronnej Polski. Walczy w rejonie Kutna. Po wydostaniu si z okrenia dotar do
Warszawy. W stolicy zosta wcielony do zgrupowania obronnego Warszawy do 144 Puku Piechoty.
W toku walk zosta awansowany na stopie starszego sieranta. Po kapitulacji Warszawy dosta si do
niewoli niemieckiej. Zwolniony czasowo z obozu wrci do Konina, gdzie przebywaa jego rodzina.
Z ni przenis si do Gostynia. Po jakim czasie wywieziony zosta do III Rzeszy i wcielony do bata-
lionu roboczego naprawiajcego zniszczone w wyniku nalotw bombowych aliantw mosty i szlaki ko-
munikacyjne (kolejowe) w rejonie Dortmundu, Kassel i Bremy. Batalion dziaa take na terenie frontu
wschodniego. W 1945 roku Stefan Przybylak powrci do Gostynia. Zorganizowa tu Placwk Rejo-
now Stray Ochrony Kolei, w ktrej peni funkcj komendanta. 22 wrzenia 1947 roku w wiebodzi-
nie ukoczy kurs Komendantw Wartowni Suby Ochrony Kolei. Do 1950 roku peni funkcj Inspek-
tora Wojewdzkiego SOK na Okrg Poznaski. W latach 1951-1955 piastowa stanowisko dyurnego
ruchu kolei w Gostyniu, a nastpnie obj posad kierownika Biura Stacji Kolejowej w Gostyniu. By
aktywnym dziaaczem w gostyskiej organizacji PCK. By czonkiem i wieloletnim sekretarzem gosty-
skiego Koa ZBoWiD. W 1966 roku przeszed na emerytur. W 1972 roku zosta awansowany do stop-
nia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 19 sierpnia 1977 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Gostyniu. Uhonorowany by wieloma odznaczeniami: Medalem Pamitkowym za Wojn
1918-1921, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski,
Medalem za Warszaw (1939-1945), Medalem Zwycistwa i Wolnoci 1945, Brzowym Krzyem Za-
sugi, Brzowym Medalem za Dugoletni Sub w Wojsku, odznakami pamitkowymi: Frontu Litew-
sko-Biaoruskiego, 56 Puku Piechoty, 55 Poznaskiego Puku Piechoty, Szkoy Podoficerskiej Piechoty
dla Maoletnich Nr 1 w Koninie, 73 Puku Piechoty, Korpusu Ochrony Pogranicza.
Informacje syna Eugeniusza Przybylaka zbiory rodzinne; USC Gosty.

MARCIN PRZYBYLSKI
Urodzi si 9 listopada 1897 roku w Starym Gostyniu. Syn Franciszka i Marianny z
domu Dworczak. Ukoczy szko elementarn. Robotnik. W czasie I wojny wia-
towej w armiach pastw zaborczych nie suy. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej, suc od 26 lutego 1919 roku do 4 lipca 1921 roku w 1 Puku Strzel-
cw Wielkopolskich (55 Poznaski Puk Piechoty). Wojn zakoczy w stopniu sze-
regowego. Ostatnie wiczenia wojskowe odby w dniach 15 raca 5 maja 1923 roku
w 56 Puku Piechoty. W 1930 roku w Piaskach zawar zwizek maeski z Mart
Fingas. W latach 1940-1945 przebywa na robotach przymusowych w III Rzeszy.
Pracowa na stanowisku brygadzisty w fabryce samolotw w Bremen. Od 6 wrzenia
1990 roku by czonkiem ZBoWiD .5 marca nastpnego roku zosta awansowany do stopnia podporucz-
nika w stanie spoczynku. W tyme roku zosta take odznaczony Medalem Pamitkowym za Wojn
1918-1921. Zmar 4 maja 1993 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje crki Ireny Ratajczak zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 228;
USC Gosty.

ZYGMUNT PSARSKI
Urodzi si 29 maja 1886 roku w Piotrkowie Trybunalskim w rodzinie ziemia-
skiej jako syn Wadysawa i Marii. W 1904 roku ukoczy gimnazjum filologicz-
ne w Warszawie. W roku nastpnym jako student Wydziau Przyrodniczego Uni-
wersytetu Warszawskiego bra udzia w strajkach szkolnych. Obawiajc si re-
presji carskich przenis si do Lwowa, gdzie kontynuowa nauk na politechni-
ce. W 1909 roku ukoczy studia uzyskujc tytu inyniera chemika. W latach
1909-1910 peni sub wojskow w 14 Puku Dragonw armii rosyjskiej.
W ostatnich latach przed wybuchem I wojny wiatowej by zastpc dyrektora
fabryki cukru w Rytwianach pod Sandomierzem. 1 sierpnia 1914 roku zmobili-
zowany zosta jako oficer ewakuacyjny pocigu sanitarnego w Biaymstoku. W roku nastpnym od-
delegowano go do 14 Puku Dragonw, w ktrym suy kilka lat wczeniej. 15 listopada 1917 roku
wstpi do I Korpusu Polskiego gen. Jzefa Dowbr-Munickiego z przydziaem do 1 puku iny-
nierskiego. Tutaj otrzyma awans na podporucznika, a wkrtce na porucznika. 11 listopada 1918
roku obj komend garnizonu miasta Kalisz. Bra udzia w powstaniu wielkopolskim od 14 stycznia
1919 roku w charakterze dowdcy 2 kompanii 1 batalionu saperw w Poznaniu. 23 maja 1919 roku
awansowa do stopnia kapitana. Oddelegowany zosta do Sosnowca jako oficer cznikowy DGWW
a POW Grnego lska. Wnis duy wkad w przygotowanie pierwszego powstania lskiego
(1919). 1 padziernika 1919 roku z 14 batalionem saperw wyruszy na front litewsko-biaoruski,
a w 1920 roku walczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Po powrocie do Poznania w grudniu 1920
roku skierowany zosta na kurs informacyjny dla wyszych dowdcw, a nastpnie dla oficerw
sztabowych w Warszawie, ktry ukoczy w czerwcu 1921 roku. W sierpniu zosta awansowany do
stopnia podpukownika. 25 lutego 1922 roku na wasna prob przeniesiony zosta do rezerwy i ob-
j posad dyrektora cukrowni w wieciu nad Wis. W latach 1923-1939 i 1945-1950 by dyrekto-
rem cukrowni w Gostyniu. W okresie midzywojennym kierowa rozbudow fabryki, by wspini-
cjatorem powoania do ycia przyfabrycznej OSP i patronem zakadowej orkiestry dtej. 18 marca
1928 roku wybrano go prezesem Towarzystwa Powstacw i Wojakw w Gostyniu. W latach 1929-
1933 sprawowa funkcj radnego Rady Miejskiej w Gostyniu. Od 1930 roku kierowa sekcj Wy-
chowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Komitetu Powiatowego. W 1937 roku wybra-
no go do zarzdu Powiatowego Zwizku Strzeleckiego. W sierpniu 1939 roku zosta zmobilizowany
i przydzielony do dowdztwa saperw przy sztabie Armii Pozna. Po klsce wrzeniowej podj
prac w zjednoczeniu cukrowniczym w Warszawie. Od 1943 roku by dyrektorem cukrowni w Mi-
chaowie pod Boniem. By onierzem Armii Krajowej. Po zakoczeniu II wojny wiatowej powr-
ci do Gostynia i ponownie obj stanowisko dyrektora miejscowej cukrowni. Stan na czele Komi-
tetu Odbudowy zniszczonego przez Niemcw gimnazjum. Jesieni 1951 roku zosta aresztowany
przez Urzd Bezpieczestwa. Po 9 miesicach w stanie skrajnego wyczerpania zosta zwolniony
z wizienia. Zmar 3 kwietnia 1954 roku. Pochowany zosta na cmentarzu wojskowym na Powz-
kach w Warszawie. Dwukrotnie odznaczony Orderem Virtuti Militari w 1918 roku przez gen. Da-
niela Konarzewskiego, dowdc 14 Dywizji Piechoty i 19 listopada 1920 roku dowodzc 14 bata-
lionem saperw. Ponadto dwukrotnie nadano mu Krzy Walecznych.

Roman Tomaszewski, Zygmunt Psarski (1886-1954), Gazeta Gostyska 1998, nr 17; Robert Czub, Kawalerowie Orderu
Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (7). Podpukownik Zygmunt Psarski, Gazeta Gostyska 1995, nr 15.

PIOTR RATAJCZAK
Urodzi si 17 czerwca 1890 roku w Piaskach. Syn Michaa i Marianny z domu
Jakubowska. Rozpocz nauk w szkole elementarnej w Piaskach, a ukoczy j
w 1904 roku w Drzczewie. Praktyczn nauk w zawodzie murarza pobiera
w firmie Polaszka w Gostyniu. Pracowa w wyuczonym zawodzie. 1 sierpnia
1914 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Bra udzia w I wojnie wiato-
wej. Suy w 1 kompanii 1 batalionu 50 Puku Piechoty. Od 5 do 22 sierpnia
1914 roku walczy na froncie francuskim. Ranny (postrza w okolice lewej opat-
ki), umieszczony zosta w szpitalu w Saabrcken, w ktrym przebywa do 15 li-
stopada 1914 roku. Po wyjciu ze szpitala nadzorowa jecw rosyjskich w obo-
zie w Szprotawie, a nastpnie bra udzia przy budowie fortyfikacji. W niepodlegej Polsce 15
kwietnia 1919 roku zosta zmobilizowany do sekcji wywiadu w Jarocinie. 22 maja 1920 roku zosta
bezterminowo urlopowany, ale ju 11 sierpnia 1920 roku zosta wcielony do 362 Puku Piechoty, a 9
wrzenia przeniesiony do 69 Puku Piechoty, z ktrym bra udzia w wojnie bolszewickiej. 21 stycz-
nia 1921 roku przeniesiony do rezerwy. 21 wrzenia tego roku w Nieparcie zawar zwizek ma-
eski z Mariann Mizersk. Mia czworo dzieci (Jerzy, ur. 1923; Benedykt, ur. 1925; Adam, ur.
1926; Maria, ur. 1930). W dwudziestoleciu midzywojennym pocztkowo pracowa w Poznaniu, a
nastpnie prowadzi wasny zakad murarski w Piaskach. W 1937 roku wyjecha do Kielc i podj
prac w Hucie Ludwikw. W zakadzie tym pracowa do 1947 roku. W tym ponownie przenis si
do Piaskw. Przez nastpne lata pracowa, m.in. w Nowej Hucie, Zabrzu, Gliwicach, Tychach.
Ostatnim miejscem jego pracy byo Przedsibiorstwo Budownictwa Rolniczego w Gostyniu.
W 1955 roku przeszed na emerytur. Zmar 7 listopada 1965 roku w Memphis w USA i tam zosta
pochowany.

Informacje Adama Ratajczaka zbiory rodzinne; ksieczka inwalidzka nr 3628 (Starostwo Powiatowe Kocian 11 luty
1931); ksieczka wojskowa PKU Gosty Gwna Ksiga Ewidencji Nr 109 (odpis); soldbuch nr 173 (2.08.1914).

JAN RCZKA
Urodzi si 20 padziernika 1899 roku w Ludwinowie. Syn Jana i Elbiety. Szko
elementarn ukoczy w Ppowie. Robotnik. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej, w czasie ktrej straci praw do. Inwalida wojenny. 8 grudnia 1939
roku zosta wysiedlony z rodzin do Generalnej Guberni. Pracowa w Landwitscha-
ftliche Handels-Genossenschaft w Rawie Mazowieckiej, a nastpnie w Zarzdzie
Miejskim w Nowym Miecie nad Pilic. 15 kwietnia 1991 roku zosta awansowany
do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. W tyme roku zosta odznaczony
Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-1921. Zmar 19 lutego 1994 roku. Pocho-
wany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje syna Bronisawa Rczki zbiory rodzinne, USC Gosty.

 FRANCISZEK REJEK
Urodzi si 10 wrzenia 1901 roku w Skoraszewicach w rodzinie chopskiej. Syn
Piotra i Jadwigi z domu Kope. Szko powszechn ukoczy w 1915 roku. Praco-
wa w gospodarstwie rodzicw. 12 stycznia 1919 roku jako ochotnik wstpi w sze-
regi powstacze w Miejskiej Grce. Uczestniczy w walkach w obronie Miejskiej
Grki i w zdobywaniu Sarnowy. Czynn sub wojskow rozpocz w kwietniu
1919 roku jako onierz 7 kompanii 11 Puku Strzelcw Wlkp. (pniejszy 65 Puk
Piechoty) pod dowdztwem pk. Bilewicza, a zakoczy w lutym 1947 roku. Do
stycznia 1920 roku sta z jednostk na linii demarkacyjnej. Nastpnie zosta przenie-
siony na front wschodni. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Dal-
sz sub zasadnicz do 10 lipca 1922 roku odby w 69 Puku Piechoty w Gnienie. Tu pracowa jako
podoficer zawodowy. W kwietniu 1939 roku zosta przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza
w rejon Augustowa. Tu bra udzia w budowie stanowisk obronnych nad Kanaem Augustowskim bata-
lionu Sobtka i Augustw. Tam zastaa go II wojna wiatowa. Po zbombardowaniu transportu jednostki,
przeniesiony do Lwowa, dotar pod Rwne, a nastpnie do Kowla. 24 wrzenia 1939 roku zosta inter-
nowany przez wojska radzieckie i po trzech dniach zwolniony. W czerwcu 1940 roku zosta ponownie
aresztowany przez NKWD i osadzony w wizieniu w Bracawiu, a po ledztwie w Berezweczu. W mar-
cu 1941 roku zosta skazany na 8 lat przymusowej pracy w obozach i umieszczony w agrze pod Ar-
changielskiem. Po ogoszeniu przez rzd ZSRR amnestii dla Polakw, 23 padziernika 1941 roku dotar
do Buzuuku zgrupowania tworzcych si Polskich Si Zbrojnych. Z gen. Andersem przemierzy Uz-
bekistan, Persj, Palestyn, Irak, Liban, Egipt. W grudniu 1943 roku wyldowa we Woszech. W armii
gen. Andersa pocztkowo otrzyma przydzia do 3 Dywizji Strzelcw Karpackich. Peni funkcj szefa
kompanii 8 batalionu. Po reorganizacji II Korpusu przeniesiony do 1 Karpackiego Puku Artylerii Lek-
kiej, w ktrym by szefem baterii dowodzenia 1 dywizjonu. Bra udzia we wszystkich dziaaniach Kor-
pusu od rzeki Sangro przez Monte Cassino, Ankon, Lini Gotw, rzek Senio, a zakoczy w Bolonii.
Po krtkim pobycie w Anglii, w lutym 1947 roku powrci do Polski. Zamieszka w Krobi. By zaoy-
cielem Koa ZBoWiD w Krobi i jego dugoletnim prezesem. Czonek Zwizku Powstacw Wielkopol-
skich. 13 grudnia 1971 roku mianowany zosta podporucznikiem, a w 1991 roku porucznikiem w stanie
spoczynku. Zmar 27 grudnia 1992 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Uhono-
rowany zosta wieloma odznaczeniami polskimi i zagranicznymi: Wielkopolskim Krzyem Powsta-
czym, Krzyem Walecznych, Krzyem Czynu Bojowego PSZ na Zachodzie, Gwiazd Italii, Gwiazd za
Wojn 1939-1945, Krzyem Pamitkowym Monte Cassino, Medalem Pamitkowym za Wojn 1918-
1921, Brytyjskim Medalem Wojennym, Medalem za Udzia w Wojnie Obronnej 1939, Krzyem Oficer-
skim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycistwa i Wolnoci 1945, Odznak
Grunwaldzk, Medalem 40-lecia PRL.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych
Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; Franciszek Glura, onierze z Ziemi Gostyskiej pod Monte Cassino, Go-
sty 1994.

MARIAN RKOSIEWICZ
Urodzi si 14 sierpnia 1901 roku w Miejskiej Grce. Syn Leona i Franciszki z domu Szwarc. Ukoczy
7-klasow szko powszechn i 3 klasy szkoy zawodowej. 10 stycznia 1919 roku jako 17-letni harcerz
wczy si do powstania wielkopolskiego. Bra udzia m.in. w walkach o Rawicz, Zielon Wie i Supi
Kapituln. Nastpnie uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Z zawodu piekarz, prowadzi wasny
zakad. Postaw patriotyczn wykaza rwnie w wojnie obronnej Polski w 1939 roku. Suy w 8 Puku
Legionw Lublin, walczy w rejonie Dblina, Zamocia i Tomaszowa Lubelskiego. 24 wrzenia zosta
ranny, przebywa w szpitalach w Tomaszowie Lubelskim, w Zamociu i w Krakowie. 8 lutego 1940
roku zosta wypisany ze szpitala. Po II wojnie wiatowej by aktywnym dziaaczem Zjednoczonego
Stronnictwa Ludowego. Od 22 grudnia 1957 roku by czonkiem ZBoWiD. Mieszka w Pudliszkach. W
1970 roku powrci do rodzinnej Miejskiej Grki, gdzie przebywa do mierci. Awansowany zosta do
stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 30 stycznia 1985 roku. Pochowany zosta na cmenta-
rzu w Miejskiej Grce. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orde-
ru Odrodzenia Polski i Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Ankieta personalna; Zwi-
zek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Miejska Grka, Ankieta personalna;
Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe.

STANISAW ROSTWOROWSKI
Urodzi si 19 grudnia 1888 roku w Krakowie. Pochodzi z rodziny inteligenckiej o
tradycjach szlacheckich. Syn Stanisawa Jakuba artysty-malarza, absolwenta Aka-
demii Sztuk Piknych w Petersburgu i matki Teresy z Lubienieckich. Nauk rozpo-
cz w cesarsko-krlewskim III Gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie w roku
szkolnym 1898-1899. Zaangaowany w dziaalno niepodlegociow. Czonek
Tajnego Zwizku Modziey Polskiej. W klasie pitej by m.in. opiekunem samo-
ksztacenia klas trzecich, a dwa lata pniej wybrany zosta delegatem szkoy na
midzyuczelnian konferencj Gimnazjalnej Komisji Zetowej. Bra udzia take w
obowizujcych zetowcw wiczeniach fizycznych w sekcji krakowskiego Soko-
a. W 1906 roku zda matur i rozpocz studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Katolickiego w
szwajcarskim Fryburgu. W 1910 roku ukoczy studia, uzyskujc doktorat z chemii z wyrnieniem
Summa cum laude. Przebywajc w Szwajcarii zetkn si z przyszymi prezydentami II Rzeczypospo-
litej Gabrielem Narutowiczem i Ignacym Mocickim oraz z zyskujcym coraz wiksz saw Ignacym
Paderewskim. W marcu 1911 roku na Uniwersytecie Jagielloskim nostryfikowa swj dyplom frybur-
ski, a od 1 kwietnia tego roku przyj asystentur przy prof. Suthorsie, kierowniku Katedry Chemii Or-
ganicznej na Uniwersytecie w Getyndze. 1 kwietnia 1912 roku powrci do Krakowa i rozpocz studia
na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu, uwieczone drugim tytuem naukowym doktora filozofii.
W tym czasie zosta asystentem na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagielloskiego i peni funkcj kie-
rownika fermy dowiadczalnej Zakadu Rolno-Dowiadczalnego w Mydlnikach koo Krakowa. Wyga-
sza odczyty w Wyszej Szkole Rolniczej w Dublanach; przygotowa do druku prace naukowe, dotycz-
ce techniki nawoenia gleb. W chwili wybuchu I wojny wiatowej na pocztku sierpnia 1914 roku
otrzyma przydzia do Wydziau Wojskowo-Naukowego przy Komisji Skonfederowanych Stronnictw
Niepodlegociowych. Wraz z utworzeniem Naczelnego Komitetu Narodowego zosta skierowany do
prac powstaego Departamentu Wojskowego. Rezygnujc z funkcji urzdnika wojskowego, 2 wrzenia
1914 roku zgosi si w orodku mobilizacyjnym w Krakowie przy ulicy Wolskiej, gdzie formowa si
oddzia uanw. Otrzyma przydzia do 2 szwadronu. I tak rozpocza si jego wieloletnia suba woj-
skowa. 2 padziernika 1914 roku wraz ze szwadronem przerzucony zosta na Wgry. Bra udzia m.in. w
bitwach pod Cucyowem, Mootkowem, w cikich walkach w Karpatach w rejonie Rafajowej i Zielo-
nej. W styczniu 1915 roku wraz z II Brygad Legionw uczestniczy w walkach wok przeczy gr-
skiej pod Kirlibab, a w czerwcu 1915 roku w drugiej bukowiskiej ofensywie armii austriackiej, m.in.
w bitwie pod Rokitn, gdzie dowodzi flankowym patrolem. 30 wrzenia 1914 roku otrzyma nominacj
na kaprala, 27 padziernika na plutonowego, 25 grudnia na wachmistrza, a 4 czerwca 1915 roku na cho-
rego. Z dniem 15 sierpnia 1915 roku zosta odkomenderowany na stanowisko oficera ordynansowego
przy Komendzie II Brygady Legionw, a nastpnie do pracy w sztabie Brygady. 15 grudnia 1915 roku
otrzyma awans na podporucznika. Od lutego 1916 roku do padziernika 1917 roku pracowa w Depar-
tamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego, a nastpnie w adiutanturze Rady Regencyj-
nej. 18 marca 1918 roku otrzyma nominacj na rotmistrza. Skierowany zosta z tajn misj do Wielko-
polski w celu rozszerzenia werbunku do wojska. W powiecie szamotulskim pozna swoj przysz on
Zofi Mycielsk. Ich lub odby si 25 wrzenia 1918 roku w Gbicach w powiecie gostyskim. W
listopadzie 1918 jako adiutant ks. Lubomirskiego uczestniczy w powitaniu Jzefa Pisudskiego, powra-
cajcego do Warszawy z wizienia w Magdeburgu. W niepodlegej Polsce nie szuka kariery w dziaal-
noci politycznej czy administracyjnej, lecz zgosi si do wojska. W latach 1919-1920 bra udzia w
wydarzeniach wojennych na wschodnich rubieach II Rzeczypospolitej. 12 kwietnia 1919 roku zosta
mianowany kapitanem sztabu generalnego i otrzyma funkcj kierownika ekspozytury kwatermistrzo-
stwa gwnego przy Naczelnym Wodzu w Wilnie, a nastpnie zosta szefem kwatermistrzostwa frontu
litewsko-biaoruskiego w Lidzie. Pniej peni funkcj szefa oddziau V w dowdztwie 4 Armii, wresz-
cie zastpcy szefa III oddziau 4 Armii. 1 kwietnia 1920 roku major sztabowy Rostworowski obj funk-
cj szefa oddziau operacyjnego w Grupie Poleskiej, a nastpnie w dowdztwie 5, i pniej 3 Armii. Po
zakoczeniu wojny bolszewickiej, w grudniu 1920 roku, zosta skierowany na Grny lsk. Bra udzia
w dziaaniach na rzecz powrotu Grnego lska do Macierzy. Do wybuchu III powstania lskiego Ro-
stworowski (ps. Lubieniec) peni funkcj szefa sztabu Dowdztwa Ochrony Plebiscytu (17.03-
2.05.1921), a od 2 maja szefa sztabu Naczelnej Komendy Wojsk Powstaczych. Jego zasug byo m.in.
przygotowanie planu operacyjnego i organizacyjnego powstania. W czasie jego trwania by jednym z
gwnodowodzcych. Opracowywa i wydawa komunikaty bojowe. W latach 1922-1923 przeszed
roczne doszkalanie w Wyszej Szkole Wojennej w Warszawie. 1 lipca 1923 roku otrzyma awans do
stopnia podpukownika dyplomowanego. Wrci do suby liniowej. Pocztkowo by drugim zastpc
dowdcy 15 Puku Uanw Poznaskich, pniej jego kwatermistrzem, a w 1924 roku otrzyma przy-
dzia na szefa sztabu 3 Dywizji Kawalerii. 28 kwietnia 1925 roku przeniesiony zosta na stanowisko
szefa sztabu 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. W czasie wypadkw majowych 1926 roku opowiedzia
si po stronie prezydenta. 11 padziernika 1926 roku przeniesiony zosta na stanowisko zastpcy do-
wdcy 2 Puku Strzelcw Konnych w Hrubieszowie. Od 1928 roku dowdca 27 Puku Uanw w Nie-
wieu. W 1930 roku przej dowdztwo 22 Puku Uanw w Brodach. 1 stycznia 1931 roku zosta mia-
nowany pukownikiem dyplomowanym. 31 sierpnia 1935 roku przeszed w stan spoczynku na wasn
prob. Po wielu latach suby wojskowej odda si pracy na roli w majtku Gbice, ktry przypad w
spadku jego onie. Prowadzi oywion dziaalno w wielu organizacjach spoecznych o profilu rolni-
czym. Czynny by take na polu dziaalnoci katolickiej. W chwili wybuchu II wojny wiatowej zosta
ponownie powoany do wojska. Otrzyma przydzia na stanowisko dowdcy obrony przeciwlotniczej
garnizonu miasta Kalisz. Po trzech dniach walk wraz ze sztabem skierowany zosta do Warszawy. 10
wrzenia obj stanowisko szefa sztabu w dowdztwie obrony odcinka Warszawa-Wschd (Praga). Po
kapitulacji stolicy unikn niewoli. Przez Litw, otw i Szwecj (pieszo, furmankami, kolej, statkiem,
samolotem) dotar do Parya i zameldowa si u gen. Wadysawa Sikorskiego. By pierwszym, ktry
przywiz mu relacj z obrony Warszawy w kampanii wrzeniowej. W czasie kilkumiesicznego pobytu
w Paryu wygosi odczyt na temat obrony Warszawy i zabiega o przydzia liniowy lub skierowanie do
walczcego kraju. Otrzyma nominacj na kierownika bazy przerzutowej Bolek w Bukareszcie (przy-
j pseudonim Prawdzic). Organizowa ewakuacj polskich onierzy do Francji, nawizywa kontakty
z krajem, organizowa przerzuty kurierw, odwiedza obozy internowanych. W drugiej poowie stycznia
1941 roku zosta przeniesiony na stanowisko komendanta bazy przerzutowej w Budapeszcie. W maju
1942 roku zosta skierowany na ziemie polskie, do Armii Krajowej. Do Warszawy przyby szlakiem
kurierskim przez Koszyce-Roniawk-Orawk-Nowy Targ-Krakw. Pod pseudonimem Odra zosta
przydzielony do komrki Obserwatorium, ktrej od jesieni 1943 roku by kierownikiem. Grupowaa
ona najstarszych stopniem oficerw sprawujcych funkcj tzw. inspektorw kierunkowych. Dokonywa
inspekcji w oddziaach terytorialnych, partyzanckich, przeprowadza szkolenia dowdcw oddziaw w
zakresie taktyki dowodzenia. 12 stycznia 1944 roku otrzyma awans na stopie generaa brygady. Na
pocztku kwietnia 1944 roku przenis si do Krakowa. Tu mieci si jego punkt dowodzenia. Nadzr
generaa obejmowa dziaania na terenie od Wisy a po Karpaty wcznie, a w gb siga po Zaolzie,
Opolszczyzn, Grny lsk i Zagbie. Stanisaw Niekrasz, wczesny oficer Sztabu lskiego Okrgu
AK, tak wspomina generaa: pozostawi na osobach, ktre si z nim si zetkny, silne wraenie, zjed-
na sobie wszystkich swobod i kultur bycia, spokojem, odwag i wiar w ryche zwycistwo. Ro-
stworowski by poszukiwany przez gestapo, zlekceway jednak ostrzeenia polskiego kontrwywiadu.
11 sierpnia 1944 roku zosta aresztowany w swojej konspiracyjnej kwaterze przy ulicy witego Marka
8. Zamordowany w kani gestapo przy ulicy Pomorskiej w Krakowie. Ostatnie chwile ycia Odry s
nieznane. By autorem licznych prac z dziedziny wojskowoci oraz szkicw wspomnieniowych. Uhono-
rowany zosta wieloma odznaczeniami polskimi i zagranicznymi: Zotym i Srebrnym Krzyem Orderu
Virtuti Militari, Krzyem Niepodlegoci, Krzyem Walecznych (czterokrotnie), Krzyem Kawalerskim
Polonia Restituta, Zotym Krzyem Zasugi, Krzyem Walecznych lska, Medalem Niepodlegoci,
Medalem 10-lecia, Krzyem Armii Krajowej, Francusk Legi Honorow V kl., Belgijsk Legi Hono-
row V kl., Srebrnym Medalem Walecznoci I i II kl.(austriacki), Signum Laudis, Krzyem Karola Au-
striackiego, Odznak Honorow 2 Brygady Legionw Polskich, Odznak Honorow 2 Puku Uanw
Legionw Polskich, Odznak Honorow Departamentu Wojennego, Odznak 22 Puku Uanw, Odzna-
k 27 Puku Uanw, Odznak Wyszej Szkoy Wojennej, trzema Zotymi Medalami Za Strzelanie z
Pistoletu, jednym Zotym Medalem Za Strzelanie z Karabinu Maokalibrowego.

Stanisaw Rostworowski, una od Warszawy, Warszawa 1974, s. 13-261; Zbigniew Mierzwiski., Generaowie II Rzeczypo-
spolitej, Warszawa 1990, s. 243-251; Grzegorz Skorupski, Stanisaw Rostworowski genera z Gbic, ycie Gostynia
2002, nr 14, s. 6; Encyklopedia Powsta lskich, Opole 1982, s. 482.

JAN ROSZCZAK
Urodzi si 20 padziernika 1898 roku w Pogorzeli. Syn Ignacego i Barbary z domu
Sierszulska. W Pogorzeli ukoczy szko elementarn. W 1916 roku zosta wcielony
do armii niemieckiej i bra udzia w walkach na froncie zachodnim. Kiedy wybucho
powstanie wielkopolskie, stan w jego szeregach. Walczy na froncie poudniowym,
m.in. pod Rawiczem. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Suy w kompa-
nii pogorzelskiej 3 batalionu 69 Puku Piechoty. Bra udzia w bojach m.in. nad Gr-
n Berezyn, walkach odwrotowych, w kontrofensywie czerwcowej i na przedpolach
Warszawy. Po zakoczeniu wojny powrci do Pogorzeli. W 1924 roku zawar zwi-
zek maeski z Katarzyn Trawisk. Mia czworo dzieci. W latach midzywojen-
nych pracowa w Banku Spdzielczym w Pogorzeli w charakterze urzdnika, a po II wojnie wiatowej
jako dyrektor tej placwki. W czasie okupacji hitlerowskiej przez siedem miesicy by wiziony w For-
cie VII w Poznaniu. By czonkiem Stowarzyszenia Powstacw i Wojakw, Zjednoczonego Stronnic-
twa Ludowego i ZBoWiD. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 19
marca 1985 roku i pochowany zosta na cmentarzu w Pogorzeli. Odznaczony by Krzyem Kawalerskim
Orderu Odrodzenia Polski, Brzowym Krzyem Zasugi, Medalem 10-lecia PL.

Edward Busza, Udzia miasta Pogorzela w powstaniu wielkopolskim 1918-1920, Brodnica 1938; informacje syna Alojzego
Roszczaka zbiory rodzinne.

WACAW ROSZCZAK
Urodzi si w Pogorzeli. Syn rolnika Stanisawa i Franciszki z domu Kociakowska. By organist w Pogorzeli. W
czasie I wojny wiatowej onierz armii niemieckiej. W styczniu 1919 roku w randze sieranta zosta dowdc od-
dziau powstaczego w Pogorzeli. 2 lutego 1919 roku po przeksztaceniu oddziau pogorzelskiego w 2 kompani 1
batalionu komiskiego zosta jej sierantem sztabowym. Z jednostk uczestniczy w walkach na froncie poudnio-
wym, m.in. w drugiej bitwie rawickiej. 9 kwietnia 1919 roku, po mierci dowdcy kompanii (Wojciech Kuchar-
czyk), obj jej dowdztwo. 23 maja zosta mianowany podporucznikiem. Z 69 Pukiem Piechoty bra udzia w
wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie walk odwrotowych, w bitwie pod Kosowem, zosta ciko ranny. Zmar 11
sierpnia 1920 roku w szpitalu w Warszawie i pochowany zosta na cmentarzu powzkowskim.

Sownik biograficzny powstacw wielkopolskich 1918-1919. Pod red. Antoniego Czubiskiego i Bogusawa Polaka, Pozna
2002, s. 309.

CZESAW RZENIK
Urodzi si 7 lipca 1897 roku w Garzynie w powiecie leszczyskim. Syn Ignacego i
Balbiny z domu Juchocka. Ukoczy 4 klasow szko elementarn oraz 3 klasy
szkoy zawodowej. W kwietniu 1916 roku zosta wcielony do 3 kompanii 5 batalionu
saperw armii niemieckiej w Gogowie, a nastpnie skierowany na front zachodni.
Bra udzia m.in. w walkach pod Arras nad Somm i we Flandrii. I wojn wiatow
zakoczy 11 listopada 1918 roku. Od 12 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu
wielkopolskim, walczc pod dowdztwem Leona Wodarczaka, m.in. pod Przybi-
niem, Kkolewem i Now Wsi. Po zwyciskim powstaniu otrzyma przydzia do
tworzcego si oddziau saperw w Poznaniu, z ktrym wyruszy na front wschodni.
Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej jako onierz 57 Puku Piechoty. W wojsku polskim suy
do lipca 1921 roku. Z zawodu koodziej. W Gostyniu zamieszka w 1927 roku i pracowa m.in. w fir-
mach Hasiskiego i Grzekowiaka. W 1929 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Mariann
Czapul. Od 12 padziernika 1933 roku by czonkiem Zwizku Powstacw Wielkopolskich. W grud-
niu 1939 roku wraz z rodzin zosta wysiedlony do Generalnej Guberni. Pracowa w majtku ziemskim
w Maej Woli, a nastpnie w Wilkonicach. Do Gostynia powrci w kwietniu 1945 roku. Od 6 grudnia
1957 roku by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. W 1963 roku przeszed na emerytur. By awan-
sowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 19 maja 1982 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Ka-
walerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzy Zasugi.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i
Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta personalna ZBoWiD; informacje syna Czesawa Radkowskiego
zbiory rodzinne; USC Gosty.

JZEF SAWICKI
Urodzi si 7 marca 1897 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Jzefa i Prak-
sedy z domu Tefelska. Ukoczy szko elementarn w Krobi. Od 15 padziernika
1911 roku do 15 padziernika 1914 roku terminowa w zakadzie malarskim Wady-
sawa Szulca w Krobi. 29 wrzenia 1914 roku zoy egzamin czeladniczy. Od 1 li-
stopada 1914 roku do 1 padziernika 1915 roku pracowa jako czeladnik w zaka-
dach malarskich Wiktora Szulca w Poznaniu, a nastpnie do 3 marca 1916 roku w
Berlinie. W 1915 roku zosta wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front
zachodni. Bra udzia m.in. w 1916 roku w bitwie pod Verdun. Od 7 stycznia 1919
roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-
zachodnim, m.in. pod Kkolewem. Suy w 2 kompanii batalionu gostyskiego pod dowdztwem Mar-
cina Talarczaka. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. 14 lipca 1921 roku zosta przeniesiony do
rezerwy. W Krobi od 1 sierpnia 1921 roku prowadzi usugowy zakad malarski. By aktywnym dziaa-
czem spoecznym. Wspzaoyciel Stray Ludowej w Krobi, harcerstwa krobskiego, czonek Towarzy-
stwa Gimnastycznego Sok oraz Zwizku Powstacw i Wojakw (wieloletni skarbnik). Dziaacz
Ochotniczej Stray Poarnej, czonek koa ZBoWiD, w ktrym w latach 1952-1969 peni funkcje
skarbnika. Po wkroczeniu we wrzeniu 1939 roku wojsk niemieckich do Krobi by zakadnikiem oku-
panta. Po wojnie awansowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 27 lipca 1977 roku.
Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za
Wojn 1918-1921, Medal Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Medal Dziesiciolecia Od-
zyskania Niepodlegoci, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Pamitkow 50-lecia
Powstania Wielkopolskiego, Odznak Grunwaldzk, Zoty, Srebrny i Brzowy Medal za Zasugi dla
Poarnictwa.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; infor-
macje crki Barbary Kaczmarek zbiory rodzinne.

FRANCISZEK SERWATKA
Urodzi si 13 stycznia 1901 roku w Rokosowie w rodzinie chopskiej. Syn Kaspra i Fran-
ciszki. Uczszcza do szkoy elementarnej w Rokosowie. Od 7 stycznia 1919 roku jako
ochotnik bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Suy w
kompanii Michaa Kamierczaka. Bra udzia w walkach pod Poniecem, Janiszewem, Mie-
chcinem i Waszkowem. Dalsz sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wiel-
kopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrymi bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta w 1922 roku. W 1933 roku zawar zwizek
maeski z Wadysaw Migdalczyk z Franciszkowa, gdzie osiad i prowadzi samodzielnie
gospodarstwo rolne. W czasie okupacji hitlerowskiej zosta wysiedlony do Czarkowa, gdzie
pracowa w gospodarstwie Niemca. Do Franciszkowa powrci w 1945 roku. Zmar w czerwcu 1959 roku i po-
chowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu.
Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Zofii Mrz zbiory rodzinne.

IGNACY SIKORA
Urodzi si 30 lipca 1898 roku w Sikorzynie w rodzinie chopskiej. Syn Jana i Anny
z domu Kubiak. Ukoczy szko elementarn w Sikorzynie. 29 lipca 1917 roku zo-
sta wcielony do 1 baterii 94 batalionu armii niemieckiej. Suy do 30 listopada
1918 roku. Od sierpnia do wrzenia 1917 roku uczestniczy w walkach pod Verdun.
W ostatniej dekadzie padziernika 1917 roku jego batalion zosta przerzucony przez
Alpy Julijskie do ponocnych Woch. Po zdobyciu miejscowoci Selice i przyczka
mostowego Vidor (11 listopada 1917 roku) jednostka przesza do walk pozycyjnych.
7 grudnia 1917 roku rozpoczto wycofywanie batalionu z frontu woskiego i przeno-
szenie jej w rejon dziaa wojennych we Francji. Operacja trwaa do 1 stycznia 1918
roku. W marcu i kwietniu 1918 roku z 1 bateri bra udzia w walkach zaczepnych w rejonie Artois,
Monchy-Cambral, Bapaume. Od 28 maja do 13 czerwca uczestniczy w bitwach pod Soissons, Reims i
w obszarze dopyww Marny Oise i Aisne, a w nastpnych miesicach w odwrocie wojsk niemiec-
kich. Po powrocie z wojny w rodzinnym Sikorzynie zorganizowa oddzia Stray Ludowej, ktrego od
12 grudnia 1918 roku do 7 stycznia 1919 roku by rwnie czonkiem. Od 17 stycznia 1919 roku bra
udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Suy w kompanii sieranta Romana
Kuberkiewicza. 26 lutego 1919 roku zosta przeniesiony do 1 Wielkopolskiego Puku Uanw w Pozna-
niu (pniejszy 15 Puk Uanw Poznaskich), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Uczestniczy m.in. w walkach sierpniowych na przedpolach Warszawy. Do rezerwy przeniesiony zosta
w czerwcu 1921 roku. Powrci do Sikorzyna. W 1923 roku wyjecha do Tarnowskich Gr, gdzie pra-
cowa w charakterze grnika w kopalniach wgla. 6 lutego 1928 roku zawar zwizek maeski z Ann
Kubiak i zamieszka w Gostyniu. Mia picioro dzieci: (Stanisaw, ur. 1928; Franciszek, ur. 1930; Maria,
ur. 1932; Helena, ur. 1934 i Stanisawa, ur. 1936). W latach 1928-1935 pracowa w gostyskiej gazowni.
W 1936 roku zatrudniony zosta w piekarni Hasiskiego. Ostatnie lata II Rzeczypospolitej przepracowa
w charakterze palacza w Fabryce Maszyn Rolniczych Stanisawa Grzekowiaka. Od 23 kwietnia 1940
roku kontynuowa prac w teje fabryce, przejtej przez Niemca Gregora. Po wyzwoleniu Gostynia spod
okupacji hitlerowskiej od 29 stycznia 1945 roku a do przejcia na emerytur zatrudniony by w miej-
scowej gazowni. Od grudnia 1967 roku nalea do gostyskiego Koa ZBoWiD. 24 lutego 1972 roku
zosta awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 21 listopada 1975 roku. Po-
chowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Krzy elazny, Krzy
Walecznych (nr 5614), Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Stanisawa Sikory zbiory rodzinne, Legity-
macja Krzya Walecznych (nr 5614); Zawiadczenie o przebiegu suby wojskowej w armii polskiej (z 25 maja 1934 roku, powiad-
czone przez Leona Borowicza) i niemieckiej (z 8 grudnia 1918 roku dowdztwo 1 baterii 94 batalionu).

JAN SKORUPKA
Urodzi si 7 stycznia 1894 roku w Kosowie w wielodzietnej rodzinie Tomasza i Zuzanny
z domu Klup. Ukoczy szko elementarn. W 1912 roku wyjecha do Westfalii, gdzie
w miejscowoci Gelsenkirchen pracowa w kopalni wgla. Ju w pierwszych dniach I
wojny wiatowej zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim.
Od 1 marca 1915 roku przebywa z 16 Pukiem Piechoty Heskiej pod La Basse. Tam 10
marca 1916 roku zosta ranny w rk i nog. W kwietniu tego roku walczy pod Verdun.
Nastpnie jako gefreiter kierowa oddziaem miotaczy min w rejonie fortw Thiemont,
Vaux i Donaimont. Po wycofaniu z tego obszaru jego oddziau dosta si z uzupenionym
pukiem w rejon Chemin des Dames. Tam pozosta do czerwca 1917 roku. 26 padzierni-
ka tego samego roku skierowany zosta pod Laon. Po walkach w okreniu z 12 tysicami onierzy niemiec-
kich dosta si do niewoli. W Le Puyen Velay na poudniu Francji pracowa przy budowie tamy na Loarze.
Jako ochotnik wstpi do armii gen. Hallera, z ktr w kwietniu 1919 roku przyby do kraju. Nastpnie skiero-
wany zosta na front bolszewicki, na tereny Wileszczyzny. Do rezerwy przeniesiony zosta w 1921 roku.
W lipcu 1922 roku naby gospodarstwo rolne w akowie w powiecie leszczyskim. 30 kwietnia 1923 roku za-
war zwizek maeski z Jzef Zapat ze wsi Wysko w powiecie kociaskim. W latach 1923-1935 w ako-
wie peni funkcj sotysa. 26 kwietnia 1941 roku zosta z rodzin wysiedlony, najpierw do odzi, a miesic p-
niej do Meklemburgii w III Rzeszy. Gospodarstwo jego przej Niemiec Frch. Od maja 1941 roku do koca
kwietnia 1945 roku pracowa w majtku w Klein Upahl w powiecie Gustrow. Na wasne gospodarstwo w ako-
wie powrci po zakoczeniu wojny. Czonek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Kka Rolniczego
w akowie. Posiada stopie plutonowego. Zmar 18 wrzenia 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w
Goniembicach.

Skorupka Tomasz, Kto przy Obrze, temu dobrze, Warszawa 1980, s. 315; Skorupka Wawrzyniec, Moje morgi i katorgi (1914-1967),
Warszawa 1975, s. 391; informacje syna Tadeusza Skorupki.

FRANCISZEK SKOTARCZYK
Urodzi si 11 padziernika 1896 roku w Waszkowie. Syn Wawrzyna i Michaliny.
Uczszcza do szkoy elementarnej w Janiszewie. Od 13 stycznia 1919 roku bra
udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Walczy w oddziale
Michaa Kamierczaka. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wiel-
kopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Sub wojskow zakoczy 21 marca 1921 roku. Robotnik rolny. Do
1936 roku mieszka i pracowa w Waszkowie, a w latach 1937-1938 w Poniecu.
Podczas II wojny wiatowej zatrudniony by u Niemca Lesia w majtku w Waszko-
wie. Po wojnie pracowa w tutejszym PGR. Zmar 27 grudnia 1975 roku i pochowa-
ny zosta na cmentarzu w Zaborowie. Pomiertnie awansowany do stopnia podporucznika. Odznaczony
by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym oraz Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Pol-
ski.
Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Ankieta personalna powstacw wielkopol-
skich; informacje syna Jana Skotarczyka zbiory rodzinne.

WOJCIECH SKRZYPCZAK
Urodzi si 17 kwietnia 1900 roku w Czachorach (pow. Ostrw Wlkp.) w rodzinie chop-
skiej. Syn Jzefa i Katarzyny z domu Szymczak. Ukoczy cztery klasy szkoy elementar-
nej. W latach 1918-1922 odbywa sub wojskow. By uczestnikiem wojny polsko-
bolszewickiej. Zosta ranny w nog. Po wyjciu do cywila zawar zwizek maeski z Ro-
zali migielsk. Wraz z on prowadzili 9-hektarowe gospodarstwo w Kaczagrce (gmina
Pogorzela). Mia czworo dzieci. We wrzeniu 1939 roku zmobilizowany do wojska. W cza-
sie kampanii wrzeniowej walczy w okolicach Lwowa i Rudki. Dosta si do niewoli ra-
dzieckiej i zosta wysany do pracy w gb Rosji. Po ogoszeniu amnestii dla Polakw, w
1941 roku, wstpi do tworzcych si na terenie ZSRR oddziaw Wojska Polskiego. Z ar-
mi gen. Andersa przeszed na Bliski Wschd, a nastpnie na front woski. W II Korpusie suy jako kierowca,
najpierw w 16, a nastpnie w 4 kompanii zaopatrzenia. Bra udzia w bitwie o Monte Cassino i innych walkach
nad Adriatykiem. Po zakoczeniu wojny przebywa w Anglii, a nastpnie w Szkocji. Do rodzinnej Kaczagrki
powrci w 1947 roku. Zaj si prowadzeniem gospodarstwa rolnego. By czonkiem Koa ZBoWiD w Pogorze-
li. Posiada stopie plutonowego. Zmar 2 padziernika 1977 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym
w Mokronosie. Odznaczony Krzyem Pamitkowym Monte Cassino.

Franciszek Glura, onierze z Ziemi Gostyskiej pod Monte Cassino, Gosty 1994, s. 48.
 FRANCISZEK SOBTKA
Urodzi si 3 wrzenia 1895 roku w Rbowie w rodzinie chopskiej. Syn Antoniego i Anto-
niny. Uczszcza do szkoy elementarnej w Rbowie. Bra udzia w I wojnie wiatowej. W
armii niemieckiej walczy na froncie francuskim, m.in. pod Verdun. Nastpnie uczestniczy
w powstaniu wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 roku zawar zwizek
maeski z Wiktori Szafrask. Zamieszka w Domachowie, gdzie prowadzi gospodar-
stwo rolne. Po II wojnie wiatowej, po mierci ony Wiktorii, zawar drugi zwizek ma-
eski z Agnieszk Andrzejewsk i zamieszka w Krobi Starej. Zmar 12 czerwca 1982
roku. Pochowany jest na cmentarzu w Domachowie.

Informacje syna Franciszka Sobtki; USC Krobia.

ANTONI SPERLING
Urodzi si 2 stycznia 1896 roku w Daleszynie. Syn Jzefa i Michaliny z domu Nowacka.
Po ukoczeniu szkoy elementarnej, od 1 kwietnia 1910 roku, terminowa w warsztacie ko-
walskim ojca. W 1913 roku zoy egzamin czeladniczy, a 28 grudnia 1921 roku mistrzow-
ski w Poznaniu. W 1914 roku zosta powoany do armii niemieckiej. Po szeciotygodnio-
wym przeszkoleniu rekruckim zosta skierowany na front zachodni. Walczy m.in. pod Ver-
dun. W wojsku niemieckim suy do grudnia 1918 roku. Po powrocie z wojny wczy si
do dziaa powstaczych w Wielkopolsce. Uczestniczy w zmaganiach na froncie pou-
dniowym, m.in. pod Rawiczem i na odcinku Grupy Leszno. Bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej, suc w uanach. 1 lipca 1921 roku w stopniu podporucznika przeniesiony
zosta do rezerwy. Po powrocie do Daleszyna od 1921 roku do 31 maja 1971 roku z przerw w latach 1939-
1945 prowadzi wasny punkt usugowy. W 1921 roku zawar zwizek maeski z Ann Woniak. We wrze-
niu 1939 roku, po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Daleszyna, zosta osadzony w areszcie w Gostyniu. Po
zwolnieniu, 8 grudnia 1939 roku wraz z rodzin zosta wysiedlony do Rawy Mazowieckiej w Generalnej Guber-
ni. Tam pracowa w kuni w majtku Lipie. Wraz z synami by czonkiem ruchu oporu. Naleeli oni do
ZWZ/AK (25 Puk Piechoty AK Okrgu uckiego). Dziaa pod pseudonimem Baza, synowie: Antoni
Mciciel, Jzef -- Uan i Bolesaw Kelner. Po zakoczeniu wojny powrci wraz z rodzin do Daleszyna,
gdzie prowadzi kuni. By czonkiem miejscowego Kka Rolniczego, Ochotniczej Stray Poarnej. Nalea do
Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Zmar 15 lipca 1975 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Gostyniu
Starym. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Zotym Medalem Za Zasugi dla Poar-
nictwa. By Honorowym Starszym Cechu Rzemios Rnych.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje syna Antoniego Sperlinga zbiory rodzinne.

WADYSAW SPRINGER
Urodzi si 30 maja 1900 roku w Poniecu. Syn Ignacego i Jzefy z domu Jankowska. Uko-
czy szko elementarn w Poniecu. Od 7 stycznia 1919 roku jako ochotnik bra udzia w
powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Suy w oddziale Michaa Ka-
mierczaka. Bra udzia w walkach pod Miechcinem, Janiszewem, Waszkowem i Sowinami.
Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk
Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie walk dosta si do
niewoli, z ktrej zbieg. Sub wojskow zakoczy 17 grudnia 1920 roku. W 1922 roku
zawar zwizek maeski z Franciszk Ratajczak. By wieloletnim pracownikiem PKP.
Zmar 1 czerwca 1979 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Po-
miertnie awansowany do stopnia podporucznika. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powsta-
czym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznak Grunwaldzk.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Ankieta personalna po-
wstacw wielkopolskich; informacje syna Jana Springera
 TOMASZ STACHOWIAK
Urodzi si 30 listopada 1896 roku w Drzczewie. Syn Marcina i Tekli z domu
Ciemniak. W Drzczewie ukoczy szko elementarn. Praktyk w zawodzie kowa-
la pobiera w majtku Dusina. W latach 1919-1920 bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. Walczy na froncie litewsko-biaoruskim. Po zakoczeniu wojny wy-
jecha do Katowic. Pracowa w warsztatach kolejowych. W 1923 roku zawar zwi-
zek maeski z Mariann Zygmanowsk. Na kilka lat przed wybuchem wojny prze-
nis si do Ostrowa Wielkopolskiego. Zatrudniony by w Zakadach Naprawy Tabo-
ru Kolejowego. W czasie okupacji hitlerowskiej wraz z grup kolejarzy zosta wy-
wieziony na roboty przymusowe do Kristianstadt. Po wojnie a do przejcia na eme-
rytur kontynuowa prac w przedsibiorstwie ostrowskim. Zmar 30 wrzenia 1977 roku i pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-
1921, Medal Dziesiciolecia Odzyskanej Niepodlegoci, Medal Za Dugoletni Sub, Brzowy
Krzy Zasugi, Odznak Frontu Litewsko-Biaoruskiego 1919-1920.

Informacje Heleny Welc zbiory rodzinne.

WACAW STASZYK
Urodzi si 15 sierpnia 1900 roku w Rogowie w gminie Krobia. Syn Wadysawa
i Jadwigi z domu Foit. Po ukoczeniu szkoy elementarnej uczszcza do gimnazjum
w Rawiczu. Bra udzia w powstaniu wielkopolskim i wojnie polsko-bolszewickiej.
By m.in. uczestnikiem bitwy warszawskiej. Kupiec; wsplnie z Gocwiskim zaoy
i prowadzi spk zboow w Krobi. Zmar w maju 1926 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Krobi.
Informacje brata Waleriana Staszyka zbiory rodzinne.

FRANCISZEK STEFANIAK
Urodzi si 14 listopada 1897 roku w Koaczkowie w powiecie rawickim. Syn Jana i Elbie-
ty z domu Rejek. W latach 1916-1918 suy w niemieckiej marynarce wojennej na statku
Pousen. W czasie powstania wielkopolskiego, od 12 stycznia 1919 roku, by czonkiem
oddziau Stray Ludowej w Ppowie, dowodzonego przez sieranta Stanisawa Stelmaszy-
ka, nastpnie od padziernika 1919 roku onierzem 1 puku rezerwy na froncie wschodnim.
Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie walk odwrotowych 8 czerwca 1920
roku zosta ranny i skierowany do szpitala polowego. Do rezerwy przeniesiony zosta 5 pa-
dziernika 1920 roku. W 1930 roku osiad w Ppowie. Pracowa w wyuczonym zawodzie
stolarza. Prowadzi zakad usugowy. Zmar 13 grudnia 1965 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Ppowie. Posiada m.in. odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy i Odznak
Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Zenona Stefaniaka zbiory rodzinne.
 STEFAN SYNOWICZ
Urodzi si 25 grudnia 1899 roku w Herne w Westfalii. Syn Franciszka i Barbary
z domu Jakubowska. Posiada wyksztacenie podstawowe. Po powrocie z Niemiec
rodzina zamieszkaa w Gogininie. Od 4 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu
wielkopolskim na odcinku frontu poudniowego. Suy w 4 kompanii jarociskiej
sieranta Nadolskiego. Uczestniczy m.in. w walkach pod Rawiczem. Bra udzia
w wojnie polsko-bolszewickiej, suc w 75 Puku Piechoty. Do rezerwy przeniesio-
ny zosta w kocu roku 1921. W 1926 roku wyjecha do Francji. Tam przez 11 mie-
sicy a do wypadku pracowa w kamienioomach. W styczniu 1933 roku zawar
zwizek maeski z Wadysaw Witeck i zamieszka w Borku. Mia trzy crki:
Wadysaw (ur. 1933), Barbar (ur. 1935) i Zofi (ur. 1945). A do przejcia na emerytur pracowa
w nadzorze budowy drg. Od 15 marca 1958 roku by czonkiem ZBoWiD. Ostatnie lata swego ycia
spdzi u crki w Gostyniu. Zmar 13 wrzenia 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym
w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Wielkopolski Krzy Powstaczy (1958), Krzy Kawalerski Orderu
Odrodzenia Polski (1972), Odznak Grunwaldzk (1960).

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Barbary Borowskiej zbiory ro-
dzinne.

EDMUND SZCZEPANIAK
Urodzi si 20 padziernika 1895 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Jze-
fa i Marianny. Ukoczy szko elementarn i zawodow w Krobi. Bra udzia
w strajku szkolnym. W czasie I wojny wiatowej wcielony do armii niemieckiej.
Bra udzia w walkach na froncie wschodnim. Na pocztku powstania wielkopol-
skiego 1 stycznia 1919 roku wstpi w szeregi Stray Ludowej w Krobi, w ktrej
suy do 23 marca tego roku. 24 marca 1919 roku rozpocz sub wojskow w
nowo tworzonej armii polskiej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Zosta
zdemobilizowany 3 stycznia 1921 roku. By czonkiem krobskiego Towarzystwa
Gimnastycznego Sok. Z zawodu kowal. W latach 1926-1956 prowadzi punkt
usugowy. W 1972 roku zosta awansowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 12
kwietnia 1976 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Krobi. Posiada odznaczenia: Wiel-
kopolski Krzy Powstaczy i Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; infor-
macje syna Jzefa Szczepaniaka zbiory rodzinne.

JULIAN SZELGOWSKI
Urodzi si 28 listopada 1897 roku w Krzyankach w rodzinie chopskiej. Matka
Apolonia z domu Szelgowska. Do szkoy elementarnej uczszcza w Skoraszewi-
cach. Bra udzia w I wojnie wiatowej. W czasie powstania wielkopolskiego zosta
przez Niemcw internowany z frontu wschodniego do agania. Bra udzia w wojnie
polsko-bolszewickiej. Z zawodu by ciel. W czasie okupacji hitlerowskiej praco-
wa w okolicznych majtkach. Po wojnie a do przejcia na emerytur prowadzi
zakad usugowy. Zmar 24 wrzenia 1974 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
parafialnym w Ppowie.

Informacje syna Jana Szelgowskiego.

 PIOTR SZELEJEWSKI
Urodzi si 28 lutego 1899 roku w Jaworach. Syn Wawrzyca i Barbary. Bra udzia
w powstaniu wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowym, pod Krotoszynem.
W latach 1919-1920 bra udzia w wonie polsko-bolszewickiej. W 1924 roku zawar
zwizek maeski z Mariann Wojciechowsk. Zamieszka w Zalesiu. Tam prowa-
dzi gospodarstwo rolne, ktre przej po teciu Jakubie Wojciechowskim. Mia troje
dzieci (Teresa, Janina, Helena). Od 1937 roku do 1952 roku (z przerw w okresie
okupacji) peni w Zalesiu funkcj sotysa. By wieloletnim prezesem miejscowego
Kka Rolniczego. Zmar 5 lutego 1976 roku i pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Zalesiu.

Informacje Stefana Kordusa, Leszka Kordusa i Teresy Nowak.

FRANCISZEK SZPRUTTA
Urodzi si 30 marca 1900 roku w Poniecu. Syn Antoniego i Jzefy z domu Turla.
Ukoczy szko elementarn w rodzinnej miejscowoci. Od 7 stycznia 1919 roku
bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. By dowdc
plutonu, a jednoczenie zastpc dowdcy kampanii ponieckiej. Powstanie zako-
czy w stopniu plutonowego. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw
Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie pol-
sko-bolszewickiej. W wojsku suy do 1922 roku. W tyme roku zawar zwizek
maeski z Mariann Ludwiczak z Krajewic, gdzie zamieszka. Mia czworo dzieci.
Pracowa w miejscowym majtku. Po II wojnie wiatowej prowadzi wasne gospo-
darstwo rolne. Nalea do ZBoWiD. Awansowany zosta do stopnia podporucznika w stanie spoczynku.
Zmar 29 padziernika 1969 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Domachowie. Odznaczony by
m.in. Krzyem Walecznych, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Odznak Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marianny Wichliskiej zbiory
rodzinne.

CZESAW SZPUREK
Urodzi si 18 lipca 1901 roku w Sowinach. Syn Antoniego i Marii. Uczszcza do
szkoy elementarnej w Sowinach. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu
wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Sub wojskow kontynuowa w 6
Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia
w wojnie polsko-bolszewickiej. W toku walk dosta si do niewoli sowieckiej, z kt-
rej zbieg i powrci do Sowin. Do rezerwy przeniesiony zosta 18 stycznia 1923
roku. Po zawarciu zwizku maeskiego z Ann Smakulsk osiad w Janiszewie,
gdzie pracowa w tamtejszym majtku jako robotnik rolny. Po II wojnie wiatowej
by pracownikiem PGR Janiszewo. Zmar 29 maja 1989 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Poniecu.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Marii Szpurek.
 ZYGMUNT SZULC
Urodzi si 20 wrzenia 1895 roku w Krobi w rodzinie rzemielniczej. Syn Wa-
dysawa i Ignacji z domu Bassalik. Ukoczy gimnazjum w Poznaniu. W czasie I
wojny wiatowej zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy na froncie za-
chodnim. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. w bitwie o Warsza-
w. W latach trzydziestych jako oficer zawodowy w stopniu majora by dowdc
pocigu pancernego. Bra udzia w kampanii wrzeniowej 1939 roku dowodzc
oddziaem czogw. Dosta si do niewoli radzieckiej. Zagin na Wschodzie
(brak dokadniejszych danych).

Informacje czonka rodziny Marii Staszyk.

CZESAW SZYMASKI
Urodzi si 28 czerwca 1897 roku w Gostyniu. Syn Jzefa i Heleny z domu Dem-
biska. Uczszcza do szkoy elementarnej, a nastpnie zawodowej w Gostyniu.
Z zawodu rzenik. W czasie I wojny wiatowej zosta wcielony do armii nie-
mieckiej. Walczy na froncie zachodnim, m.in. nad rzek Marn, gdzie zosta
ranny. Od 7 stycznia 1919 roku jako ochotnik bra udzia w powstaniu wielkopol-
skim na odcinku Grupy Leszno. Suy w oddziale Michaa Kamierczaka.
Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej. Do czerwca 1921 roku suy w 15
Puku Artylerii Cikiej. W 1929 roku zawar zwizek maeski z Wadysaw
Dechnik, z ktr mia dwoje dzieci. Trzy lata pniej osiad w Poniecu, gdzie
prowadzi wasne gospodarstwo rolne. Na pocztku okupacji hitlerowskiej by zakadnikiem nie-
mieckim. 12 grudnia 1939 roku wraz z rodzin zosta wysiedlony do Tarnowa, do Generalnej Gu-
bernii. Do Ponieca powrci 14 lutego 1945 roku, gdzie nadal prowadzi wasne gospodarstwo. Od
27 wrzenia 1958 roku nalea do ponieckiego Koa ZBoWiD. Awansowany zosta do stopnia pod-
porucznika w stanie spoczynku. Zmar 27 czerwca 1978 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Poniecu. Odznaczony by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym i Krzyem Kawa-
lerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Ankieta personalna po-
wstacw wielkopolskich; informacje syna Jzefa Szymaskiego zbiory rodzinne.

WOJCIECH SZYMASKI
Urodzi si 17 kwietnia 1895 roku w Witoldowie. Syn Andrzeja i Magdaleny z do-
mu Witczak. W Goli ukoczy szko elementarn. Po wybuchu I wojny wiatowej
zosta wcielony do armii niemieckiej. Bra udzia w walkach na terenie Boni-
Hercegowiny i Francji, m.in. pod Verdun, Mozel i Loretti. Po zakoczeniu zmaga
wojennych powrci do Witoldowa. Na wie o wybuchu powstania wielkopolskie-
go wczy si do akcji przeciw zaborcy. Bra udzia w walkach na froncie pou-
dniowo-zachodnim. 14 czerwca 1919 roku zawar w Ppowie zwizek maeski z
Elbiet Sprut. W 1920 roku jako uan uczestniczy w wyprawie Jzefa Pisudskie-
go na Kijw. Po zdemobilizowaniu wyjecha w poszukiwaniu pracy do Francji.
Przez kilka lat pracowa w charakterze grnika w rejonie Calais. Po powrocie do kraju zamieszka w
Gostyniu. Do 1939 roku pracowa w charakterze kupca. W czasie okupacji hitlerowskiej by zatrudniony
w miejscowej mleczarni. Po II wojnie wiatowej pracowa m.in. w POM Gosty i Spdzielni Ogrodni-
czej. Zmar 9 czerwca 1958 roku i pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Odznaczo-
ny by Wielkopolskim Krzyem Powstaczym i Odznak Grunwaldzk.

Informacje Ewy Ciszak zbiory rodzinne.

 STEFAN SZYMCZAK
Urodzi si 29 sierpnia 1904 roku w Skoraczewie w pow. jarociskim. Syn Walente-
go i Franciszki z domu Skrzypczak. Jako niespena 16-letni ochotnik wstpi 27 lipca
1920 roku do batalionu zapasowego 70 Puku Piechoty w Pleszewie. 7 sierpnia wy-
ruszy na front bolszewicki z Kompani Marszow seria D-I. W styczniu 1922 roku
zosta zwolniony z wojska. Po ukoczeniu szkoy elementarnej rozpocz nauk za-
wodu kominiarskiego u mistrza Niklinga w Pleszewie. Egzamin czeladniczy zoy
w 1925 roku. Nastpnie wyjecha i podj prac w Wejherowie, potem w Pucku
i Szamotuach, gdzie rozpocz dziaalno spoeczn w Towarzystwie Powstacw
i Wojakw. W 1925 roku w Pleszewie zawar zwizek maeski z Leokadi Bajd.
W padzierniku tego roku powoany zosta do czynnej suby wojskowej, a 30 wrzenia 1926 roku
przeniesiony do rezerwy. W 1933 roku obj rejon kominiarski w Piaskach. Aktywnie wczy si do
dziaalnoci w Ochotniczych Straach Poarnych. Organizowa nowe jednostki wiejskie w powiecie.
Dziaa w Zwizku Strzeleckim. Od 1938 roku jako mistrz kominiarski pracowa na terenie miasta
i gminy Gosty. W 1939 roku zosta zmobilizowany do 8 Puku Legionw w Lublinie. Po zakoczeniu
dziaa wojennych wrci do Gostynia i pracowa w swoim zawodzie, do 1940 roku. W 1941 roku zosta
wysiedlony do Generalnej Guberni. Pracowa w gospodarstwach rolnych, jako robotnik leny i przy na-
prawach i budowach szos. W marcu 1945 roku powrci do Gostynia. Poza prac zawodow prowadzi
aktywn dziaalno w Ochotniczych Straach Poarnych. By radnym Powiatowej Rady Narodowej
w Gostyniu, wspzaoycielem Stronnictwa Demokratycznego w miecie i powiecie. Posiada stopie
wojskowy starszego szeregowego. Zmar 17 wrzenia 1981 roku. Pochowany zosta na cmentarzu para-
fialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921, Krzy Kawalerski
Orderu Odrodzenia Polski, Zoty i Srebrny Medal Zasugi dla Poarnictwa, Zoty i Srebrny Krzy Za-
sugi, Srebrn odznak Za Zasugi w Rozwoju Rzemiosa Wielkopolskiego.

Stefan Szymczak, Rkopis; informacje crki Ireny Tomaszewskiej zbiory rodzinne; USC Gosty.

ANTONI SZYSZKA
Urodzi si 4 czerwca 1897 roku w Dalewie w powiecie remskim, w rodzinie chop-
skiej. Syn Wojciecha i Weroniki z domu Jankowska. Ukoczy szko elementarn
w Dalewie. W czasie I wojny wiatowej suy w armii niemieckiej Walczy na fron-
cie zachodnim. Uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na froncie poudniowo-
zachodnim i w wojnie polsko-bolszewickiej. Posiada stopie wojskowy kaprala. W
1926 roku zawar zwizek maeski z Weronik Borowczyk i osiad w Kunowie.
Mia czworo dzieci. By czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD i Kka Rolniczego
w Kunowie. Zmar 12 czerwca 1963 roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Kuno-
wie.

Informacja crki Stefanii Jankowskiej zbiory rodzinne.

WINCENTY LACHETKA
Urodzi si 6 stycznia 1901 roku w Piaskach. Syn Jzefa i Apolonii z domu Bedna-
rek. Ukoczy szko elementarn w Piaskach. Robotnik. Bra udzia w powstaniu
wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowo-zachodnim na odcinku Kkolewo-
Osieczna. Uczestniczy w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. bra udzia w walkach
w rejonie Kijowa. Do 1930 roku pozosta w wojsku jako podoficer zawodowy. Su-
y w Korpusie Ochrony Pogranicza. W latach trzydziestych by czonkiem Towa-
rzystwa Powstacw i Wojakw. 2 maja 1940 roku zosta wywieziony do obozu
pracy w Krystkowicach nad Bobrem. Do 1945 roku pracowa tu w fabryce amunicji.
W tyme roku powrci do Piaskw. Ostatnie lata ycia spdzi w Gostyniu. Zmar 3
marca 1971 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Informacje syna Feliksa lachetki zbiory rodzinne.

BERNARD LIWISKI
Urodzi si 5 lipca 1883 roku w Poniecu w rodzinie mieszczaskiej. Syn Romana i Anto-
niny z Obecnych. W rodzinnym miasteczku ukoczy szko elementarn, po czym nauk
kontynuowa w gimnazjum we Wschowie. Nastpnie studiowa na Uniwersytetach w
Berlinie i Wrocawiu, gdzie 1 lutego 1911 roku uzyska doktorat prawa. W trakcie studiw
udziela si w pracach tajnych organizacji studentw polskich. Od 1911 do 1914 roku pra-
cowa w sdownictwie jako referendarz. W sierpniu 1914 roku zosta wcielony w szeregi
armii niemieckiej. 15 czerwca 1917 roku awansowa do stopnia porucznika. Mundur nie-
miecki zrzuci w listopadzie 1918 roku. Na pocztku grudnia zgosi si do dyspozycji
Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Rwnoczenie nawiza kontakty z polsko-
niemieck Rad Robotniczo-oniersk w Poniecu i tamtejsz Rad Ludow. Kontaktowa si te z dziaacza-
mi Powiatowej Rady Ludowej w Gostyniu. W gronie rodzinnym i pord swoich ponieckich towarzyszy fron-
towych przey ostatnie dni grudnia 1918 roku. Tutaj zastaa go wiadomo o wybuchu 27 grudnia powstania
w Poznaniu. 6 stycznia 1919 roku Rada Ludowa w Gostyniu powierzya mu dowdztwo nad wszystkimi od-
dziaami w powiecie gostyskim. Nastpnego dnia na czele batalionu gostyskiego wyruszy w okolice Ponie-
ca, by zabezpieczy miasto przed ewentualnym atakiem Niemcw od strony Leszna i Rawicza. Manewrem
tym zapocztkowa tworzenie poudniowo-zachodniego frontu powstania. Rozkazem dziennym Dowdztwa
Gwnego z 13 stycznia 1919 roku zosta liwiski formalnie zatwierdzony na stanowisko dowdcy Grupy
Leszno. W drugiej poowie stycznia i w lutym obok kierowania akcjami bojowymi sporo wysiku wkada w
przeksztacenie ochotniczych oddziaw powstaczych z rnych powiatw, miast i miejscowoci poudnio-
wo-zachodniej Wielkopolski w zdyscyplinowane i ujednolicone pod wzgldem organizacyjnym podlege sobie
plutony, kompanie i bataliony wojska powstaczego. Dowodzone przez niego oddziay toczyy na froncie pod
Lesznem potyczki z wojskiem niemieckim, skutecznie te broniy zajtych terenw. 6 marca 1919 roku mia-
nowany zosta dowdc 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich utworzonego z dawnych oddziaw Grupy Lesz-
no. Z pukiem tym przebywa na froncie pod Lesznem a do koca lipca 1919 roku. Dwukrotnie awansowa
3 czerwca zosta mianowany kapitanem, a w lipcu majorem. Mia niemay udzia w osigniciach powstaczej
Grupy Leszno. Od pocztku lipca do 23 sierpnia 1919 roku wraz ze swoim pukiem przebywa w odwodzie
w rejonie Kociana i migla. 9 sierpnia w Kocianie jego puk otrzyma sztandar ufundowany przez spoecze-
stwo Ziemi Gostyskiej. W uroczystoci tej uczestniczy gwnodowodzcy Wojska Wielkopolskiego gen.
Jzef Dowbor-Municki. W okresie od 27 sierpnia do 18 grudnia liwiski kierowa zajciami szkoleniowymi
swojej jednostki, przeniesionej do odwodu najpierw w rejon Zbszyna i Kwilcza, a potem w rejony Nowego
Tomyla, Pniew, Chemna i nina. W styczniu 1920 roku dowodzony przez niego 6 Puk Strzelcw Wielko-
polskich, w ramach operacji rewindykacyjnej przejmowa dla Polski Bydgoszcz. W zwizku z poczeniem
wojsk wielkopolskich z Wojskiem Polskim puk zosta przemianowany na 60 Puk Piechoty Wielkopolskiej, a
w pierwszych dniach lutego 1920 roku odszed na front sowiecki, na tereny Ukrainy. Wiosn 1920 roku wraz z
pukiem uczestniczy w wyprawie kijowskiej oraz w ofensywie na froncie litewsko-biaoruskim. Awansowany
zosta do stopnia podpukownika. W wyniku odniesionych ran kilka miesicy przebywa w szpitalu w Pozna-
niu. W 1922 roku przeszed do rezerwy. W latach 1922-1930, zapewne przez wzgld na wczeniejszy epizod
rewindykacyjny ze stycznia 1920 roku, piastowa urzd prezydenta Bydgoszczy. W 1930 roku powrci do
Poznania, gdzie prowadzi praktyk adwokack. Dziaa aktywnie w organizacjach kombatanckich, m.in. by
jednym z organizatorw i prezesem Zwizku Powstacw Wielkopolskich w Poznaniu. Opublikowa w tym
okresie szereg artykuw i wspomnie powiconych swojemu udziaowi w powstaniu wielkopolskim. W
1939 roku powoany zosta na dowdc puku w Poznaskiej Brygadzie Obrony Narodowej. Bra udzia w
kampanii wrzeniowej, m.in. w bitwie nad Bzur, gdzie dosta si do niewoli niemieckiej. Przebywa w obo-
zach jenieckich na terenie III Rzeszy. Zmar 18 grudnia 1941 roku w oflagu Neubrandenburg. Odznaczony by
m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyem Niepodlegoci z Mieczami, Krzyem Walecznych.

Elbieta Wyzujak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Gostyskiej (8). Podpukownik, doktor prawa, Gazeta Gostyska 1998,
nr 10, s. 42; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Album Dziesiciolecia Okrgu Korpusu Nr VII.
 MARCIN TALARCZAK
Urodzi si 3 listopada 1897 roku we Wrocawiu. Syn Walentego. W 1910 roku wraz
z rodzin osiad w Piaskach. Szko redni ukoczy w Rawiczu. W czasie I wojny
wiatowej suy w armii niemieckiej. Awansowany do stopnia sieranta. By wsp-
organizatorem i czonkiem Rady Robotniczo-onierskiej i Rady Ludowej w Pia-
skach. Od 7 stycznia 1919 roku walczy w skadzie Grupy Leszno w powstaniu
wielkopolskim. By dowdc plutonu w kompanii piaskowskiej Wacawa Sobeckie-
go, a nastpnie dowdc kompanii rezerwowej baonu Pawowice. Jako ochotnik
zgosi si do formowanego 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 60 Puk
Piechoty), gdzie mianowany podporucznikiem peni funkcj dowdcy 6, a pniej 2
kompanii. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do 1930 roku suy jako oficer zawodowy w 60
Puku Piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. Do rezerwy przeszed w stopniu majora. Powrci do Pia-
skw i tam prowadzi aktywn dziaalno spoeczn. W okresie okupacji hitlerowskiej zosta wysiedlo-
ny do Generalnej Guberni (Rawa Mazowiecka), gdzie dziaa w konspiracji (ZWZ/AK). Zosta Aresz-
towany i zamordowany w obozie owicimskim 12 sierpnia 1942 roku. Posiada odznaczenia: Krzy
Walecznych i Krzy Niepodlegoci.
Witold Omieczyski. Organizatorzy i dowdcy powstania w Gostyskiem, [w:] Stefan Jankowiak, Piotr Bauer Ziemia Go-
styska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Gosty 1988; Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wiel-
kopolskich.

IGNACY TALARCZYK
Urodzi si 19 stycznia 1899 roku w Gostyniu. Syn Macieja i Katarzyny z domu
Sobczak. Ukoczy szko elementarn w Gostyniu oraz proczny kurs ksigowo-
ci. Bra udzia w I wojnie wiatowej. Od 1916 roku walczy na froncie zachodnim,
gdzie dosta si do niewoli angielskiej. Zwolniony z niej, we wrzeniu 1918 roku
wstpi do 1 Puku Strzelcw armii polskiej pod dowdztwem gen. Hallera. Z armi
t wiosn 1919 roku powrci do kraju. Nastpnie z pukiem, w ktrym suy
(przemianowanym na 43 Puk Piechoty), skierowany zosta na front polsko-
bolszewicki. Wyrni si w sierpniowych walkach 1920 roku, za co zosta odzna-
czony Krzyem Walecznych. Po zakoczeniu wojny pozosta w wojsku. Po uko-
czeniu Szkoy Podoficerw Zawodowych w Grudzidzu zosta mianowany 24 stycznia 1924 roku sier-
antem i szefem kompanii w 43 Puku Piechoty w Dubnie. W 1938 roku awansowany zosta na stopie
chorego. W 1924 roku zawar zwizek maeski z Mari Kowalczyk. Mia dwoje dzieci: (Danuta, ur.
1925; Zygmunt, ur. 1928). Bra udzia w kampanii wrzeniowej. Na pocztku wrzenia 1939 roku puk,
w ktrym suy, skierowany zosta na front zachodni, gdzie walczy z Niemcami (Kieleckie). Chory
Ignacy Talarczyk 4 wrzenia uda si do Rwnego, by organizowa oddziay zapasowe dywizji. Praw-
dopodobnie 17 wrzenia, po zajciu miasta przez Rosjan, dosta si do niewoli. Osadzony zosta w obo-
zie w Kozielsku, skd 29 kwietnia 1940 roku zosta wywieziony (lista NKWD nr 052/4, poz. 54 z
27.IV.1940) i 30 kwietnia zastrzelony w lasku katyskim. Posiada odznaczenia: Krzy Walecznych,
Medal Niepodlegoci, Brzowy Krzy Zasugi.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps.
 FRANCISZEK TOMASZEWSKI
Urodzi si 23 lipca 1896 roku w Goli w rodzinie rzemielniczej. Syn Ludwika i Ma-
rianny z domu Krzekotowska. Ukoczy szko elementarn w Gostyniu. W 1913
roku wraz z rodzicami wyemigrowa do Westfalii w poszukiwaniu pracy. 25 sierpnia
1915 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w ktrej suy do 15 stycznia 1918
roku. Od 15 stycznia do 5 sierpnia 1916 roku jako onierz 14 batalionu strzelcw
walczy na froncie zachodnim m.in. pod Verdun i Somm. 26 sierpnia tego roku
skierowany zosta na front rosyjski (Karpaty), gdzie walczy do 13 grudnia 1916
roku. Ranny, przez wiele miesicy przebywa w szpitalu w Heidelbergu. Z armii
niemieckiej wrci jako inwalida. W 1918 roku w Gostyniu zawar zwizek mae-
ski ze Stanislaw Bartkowiak. Od 1 stycznia do 24 maja 1919 roku jako ochotnik peni sub w Stray
Ludowej w Gostyniu. 25 maja 1919 roku jako onierz 73 Puku Piechoty skierowany zosta na front
litewsko-biaoruski. 20 sierpnia 1920 roku w czasie walk z bolszewikami zosta awansowany na stopie
starszego szeregowego. 4 lipca 1921 roku zosta przeniesiony do rezerwy. W tyme roku podj prac w
cukrowni gostyskiej na stanowisku elektryka, a po II wojnie wiatowej awansowa na gwnego ener-
getyka. W 1961 roku przeszed na emerytur. W rodowisku gostyskim by aktywnym dziaaczem spo-
ecznym. Od 1930 roku by czonkiem Bractwa Kurkowego. Dziaa w Gostyskim Towarzystwie Po-
wstacw i Wojakw. Przez dwie kadencje (1928-1936) by radnym i czonkiem Zarzdu Miejskiego w
Gostyniu. W 1933 roku nalea do grupy zaoycielskiej Ochotniczej Stray Poarnej przy Cukrowni. Po
II wojnie wiatowej przez dwie kadencje peni funkcj czonka Rady Powiatowej. W latach 1945-1948
by czonkiem Komitetu Odbudowy Gmachu Gimnazjum w Gostyniu, jako ekspert do spraw instalacji
elektrycznej. Czonek gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 7 kwietnia 1970 roku. Pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-1921,
Wielkopolski Krzy Powstaczy, Zoty i Srebrny Medal za Zasugi dla Poarnictwa, Odznak Grun-
waldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje syna Franciszka Tomaszewskiego zbiory
rodzinne; USC Gosty; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 56.

FRANCISZEK TOMKOWIAK
Urodzi si 26 stycznia 1900 roku w ce Wielkiej w rodzinie chopskiej. Syn Tomasza i
Marianny z domu Skrzypczak. Uczszcza do szkoy elementarnej w ce Wielkiej. Od
14 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Lesz-
no. Suy w oddziale Leona Wodarczaka. Bra m.in. udzia w walkach pod Pawowi-
cami. Sub wojskow kontynuowa w 16 Puku Uanw, z ktrym uczestniczy w woj-
nie polsko-bolszewickiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 15 lipca 1921 roku. Po zawarciu
zwizku maeskiego z Antonin Lok. W 1924 roku zamieszka w Miechcinie, gdzie
pracowa w miejscowym majtku w charakterze robotnika rolnego. Po II wojnie wiato-
wej by zatrudniony w PGR Janiszewo. Awansowany do stopnia podporucznika w stanie
spoczynku. Zmar 2 kwietnia 1975 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony
by m.in. Wielkopolskim Krzyem Powstaczym, Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Odzna-
k Grunwaldzk

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Zofii Dudkowiak; Zwizek Komba-
tantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Materiay ZBoWiD.
 JZEF TURBASKI
Urodzi si 17 stycznia 1898 roku w Babkowicach. Syn Piotra i Katarzyny z domu
Szpurtacz. Ukoczy szko elementarn. 14 czerwca 1918 roku wcielony zosta do
armii pruskiej, w ktrej suy do 23 padziernika 1918 roku. 19 stycznia 1919 roku
jako ochotnik zgosi si do powstania wielkopolskiego. Walczy na froncie pou-
dniowo-zachodnim. Sub wojskow kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopol-
skich (pniejszy 60 Puk Piechoty), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej. 14 sierpnia 1921 roku przeniesiony do rezerwy. 10 lutego 1926 roku
zawar zwizek maeski z Teres Mielcarek z Guchowa. W Elbietkowie naby
gospodarstwo rolne. Podczas okupacji hitlerowskiej zosta z niego wysiedlony. Pra-
cowa jako robotnik na kolei na odcinku Komin-Gosty. Po zakoczeniu dziaa wojennych prowadzi
swoje gospodarstwo. 11 listopada 1972 roku awansowany na stopie podporucznika w stanie spoczyn-
ku. Zmar 2 padziernika 1980 roku. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Pogorzeli. Posiada od-
znaczenia: Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i Wielkopolski Krzy Powstaczy.

Informacje syna Waleriana Turbaskiego zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji
Nr 12.

JAN URBANIAK
Urodzi si 6 padziernika 1896 roku w Strzelcach Wielkich. Syn Marcina i Jzefy z
domu Jankowiak. Ukoczy szko elementarn w Strzelcach Wielkich. 24 sierpnia
1914 roku zosta przez Niemcw wcielony do batalionu roboczego w Rawiczu. Do
25 stycznia 1916 roku pracowa na ziemiach polskich przy kopaniu okopw, budo-
wie drg, m.in. w rejonie Poznania, Koniecpola, Radomia, Maciejowic oraz naprawy
mostw (na rzece Bug). Od 3 lutego 1916 roku do lipca 1918 roku zatrudniony by
przy budowie szos na terenie Serbii i Macedonii. Ostatnie miesice toczcej si woj-
ny wiatowej spdzi na terenie Francji. Po powrocie do kraju w marcu 1919 roku
zosta powoany do tworzcego si wojska polskiego. Po przeszkoleniu w Biedrusku
skierowany zosta na front litewsko-biaoruski, gdzie przebywa 18 miesicy. Przez rok nadzorowa pra-
c jecw sowieckich w Bobrujsku. Tam zachorowa na tyfus plamisty i przez 6 tygodni przebywa w
szpitalu. Uczestniczy w odwrocie wojsk spod Bobrujska na przedpola Warszawy. Suy w 1 kompanii
57 Puku Piechoty. W lipcu 1920 roku zosta zwolniony z wojska. Pracowa w swoim wyuczonym za-
wodzie murarza. Prowadzi zakad usugowy. Podczas okupacji hitlerowskiej zosta wywieziony na
przymusowe roboty do Hanoweru. Przebywa tam od 2 lipca 1943 roku do 19 stycznia 1945 roku. Po-
cztkowo pracowa przy budowie schronw przeciwlotniczych w domach prywatnych, a nastpnie przy
odgruzowywaniu miasta. Po zakoczeniu wojny powrci do rodzinnej wsi. Zmar 29 czerwca 1966
roku. Pochowany zosta na cmentarzu w Strzelcach Wielkich. Posiada m.in. Krzy Walecznych.

Informacje syna Czesawa Urbaniaka; Jan Urbaniak, Dziennik.

JZEF URBANIAK
Urodzi si 14 marca 1887 roku w Strzelcach Wielkich. Syn Marcina i Jzefy z domu Jankowiak. Z za-
wodu kowal. Do 1913 roku pracowa w Westfalii. W czasie I wojny wiatowej zosta wcielony do armii
niemieckiej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Zmar 25 sierpnia 1958 roku i pochowany zo-
sta na cmentarzu w Strzelcach Wielkich.

Informacje wnuka Jacka widurskiego.

 ROMAN URBASKI
Urodzi si 21 lutego 1884 roku w Krobi w rodzinie chopskiej. Syn Jzefa i Apolo-
nii z domu Gubaska. Z zawodu rymarz. W czasie I wojny wiatowej wcielony do
armii niemieckiej. Walczy na froncie wschodnim, m.in. pod Berezyn. Bra udzia w
wojnie polsko-bolszewickiej. Walczy m.in. pod Moodecznem. Po zakoczeniu
dziaa wojennych powrci do Krobi. Prowadzi wasne gospodarstwo rolne.
W czasie okupacji hitlerowskiej zosta pozbawiony gospodarstwa, ktre przej
Niemiec Franz Schrmann. Zmar 22 wrzenia 1959 roku i pochowany zosta na
cmentarzu parafialnym w Krobi.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Krobia, Dokumenty ZBoWiD; in-
formacje syna Mariana Urbaskiego.

EDMUND UZARSKI
Urodzi si 21 padziernika 1898 roku w Krobi, w rodzinie rzemielniczej. Syn
Edwarda i Zofii z domu Sierakowska. Ukoczy szko elementarn w Krobi, a
od 1 kwietnia 1913 roku do 31 marca 1916 roku pobiera nauk zawodu krawiec-
kiego w Lesznie. 1 stycznia 1917 roku zosta wcielony do jednostki saperw woj-
ska niemieckiego, w ktrej suy do 11 listopada 1918 roku. Bra udzia w wal-
kach na froncie zachodnim. 27 sierpnia 1919 roku otrzyma przydzia do batalio-
nu samochodowego, z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Suy
w 76, 78 i 7 zapasowej autokolumnie. Do rezerwy zosta przeniesiony w stopniu
szeregowego 22 lipca 1921 roku. Od 1 padziernika 1921 roku do 1 padziernika
1923 roku pracowa jako czeladnik w warsztacie Kubackiego w Krobi. Od 15 padziernika 1923
roku do 4 maja 1968 roku prowadzi wasny warsztat krawiecki. W latach 1921-1956 roku by czyn-
nym czonkiem krobskiego Towarzystwa Harmonia. Od 1956 roku by czonkiem Stronnictwa
Demokratycznego. Zmar 29 marca 1986 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Kro-
bi.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; ksieczka wojskowa PKU Gosty Gwna Ksiga Ewidencji
Nr 134; informacje crki Zofii Kaczmarek zbiory rodzinne.

ANDRZEJ WALCZAK
Urodzi si 24 listopada 1897 roku w Jeewie. Syn Michaa i Marii z domu No-
wakowska. Ukoczy szko elementarn w Jeewie. W 1917 roku zosta wcielo-
ny do armii niemieckiej. Suy w jednostce artyleryjskiej, z ktr bra udzia w
walkach na froncie francuskim. 5 marca 1919 roku zosta powoany do wojska
polskiego i przydzielony do 12 Puku Strzelcw Wielkopolskich (70 Puk Piecho-
ty). Z jednostk t bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Podczas walk od-
wrotowych (lipiec-pocztek sierpnia 1920 roku) zosta ranny pod Warszaw (po-
strza prawego uda) i umieszczony w lazarecie wojskowym. Do rezerwy przenie-
siony zosta 31 grudnia 1920 roku jako 50 % inwalida wojenny. Po powrocie do
Jeewa pracowa jako robotnik rolny w miejscowym majtku, a po II wojnie wiatowej w PGR.
W 1962 roku przeszed na emerytur. Zmar 16 maja 1965 roku. Pochowany zosta na cmentarzu
w Jeewie.

Informacje crki Janiny Kubiak zbiory rodzinne, Ksieczka inwalidzka 3246/4083 wydana przez Starostwo Powiatowe
Pozna.
 ANDRZEJ WCHALSKI
Urodzi si 3 listopada 1895 roku w Bojanicach w powiecie leszczyskim w rodzinie
robotniczej. Syn Marcina i Konstancji z domu Pendyjas. Od 1901 roku mieszka
w Gostyniu, gdzie uczszcza do szkoy elementarnej. Po jej ukoczeniu wyjecha do
Westfalii, gdzie w wieku 15 lat podj prac w kopalni wgla. Tu zastaa go I wojna
wiatowa. 3 maja 1915 roku wcielony zosta do armii niemieckiej i do 22 listopada
1918 roku kolejno suy w 67, nastpnie 173 i 30 Puku Piechoty. Po przeszkoleniu
skierowany na front zachodni i od 30 czerwca 1915 roku bra udzia w walkach na
terenie Szampanii i Flandrii. 28 lipca 1916 roku zosta ranny w lew do i od 3 do
17 sierpnia tego roku przebywa w szpitalu w Heidelbergu w Niemczech. Nastpnie
1 czerwca 1917 roku skierowany zosta na front rosyjski, gdzie bra udzia m.in. w walkach w rejonie
Lwowa. W kocu wrzenia (28.IX.1917 roku) przeniesiony zosta na front zachodni, gdzie przebywa a
do 20 listopada 1918 roku. Po powrocie do kraju jako ochotnik od 21 stycznia 1919 roku bra udzia
w powstaniu wielkopolskim, m.in. w walkach pod Lesznem. Po zwyciskim powstaniu sub wojskow
kontynuowa w 6 Puku Strzelcw Wielkopolskich (60 Puk Piechoty), z ktrym uczestniczy w wojnie
polsko-bolszewickiej. Bra udzia w wyprawie kijowskiej, w walkach na terenie Biaorusi, w odwrocie
pod Warszaw. 8 sierpnia 1920 roku zosta przeniesiony do 59 Puku Piechoty. Rezerwist sta si
z dniem 24 listopada 1920 roku. W rok pniej zawar zwizek maeski z Jzef Juszczak z Grabono-
ga i z rodzin zamieszka w Piaskach. W okresie midzywojennym pracowa jako robotnik w rnych
przedsibiorstwach, a po zakoczeniu II wojny wiatowej w cukrowni w Grze lskiej. By czonkiem
Towarzystwa Powstacw i Wojakw, a po II wojnie wiatowej organizacji ZBoWiD. 15 kwietnia 1991
roku zosta awansowany do stopnia podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 18 czerwca 1992 roku.
Pochowany zosta na cmentarzu w Grze lskiej. Posiada odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn
1918-1921, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Brzowy Krzy Zasugi, Odznak Grunwaldzk oraz od-
znak Za Zasugi dla Wojewdztwa Leszczyskiego (10.I.1984). Ponadto odznaczony by niemieckim
Krzyem elaznym II klasy.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; Dokument Dowdztwa Okrgu Korpusu Nr VII Ref.
Hurt. Nr 276-I 05972 (15.VI.1939); informacje syna Czesawa Wchalskiego zbiory rodzinne; ksieczka wojskowa PKU
Gosty, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 149.

MARIAN WCLEWICZ
Urodzi si 6 kwietnia 1903 roku w Czaczu w wczesnym powiecie migielskim,
w rodzinie inteligenckiej. Syn Sylwestra, pedagoga szkoy redniej i Marii z Gruszczy-
skich. Do gimnazjum uczszcza w Poznaniu. Nalea tam do Tajnej Organizacji Toma-
sza Zana. By gorcym entuzjast skautingu. Na pocztku 1918 roku wstpi do kiero-
wanej przez Mieczysawa Paula Drugiej Poznaskiej Druyny Harcerskiej. 26 grudnia
1918 roku by w Poznaniu wrd witajcych Ignacego Paderewskiego. Bra udzia
w powstaniu wielkopolskim, m.in. w walkach na terenie Poznania o gmach Prezydium
Policji, dworzec kolejowy i lotnisko na awicy. Uczestniczy take w walkach na fron-
cie pnocnym (nin, abiszyn, Szubin). W 1920 roku bra udzia w wojnie polsko-
bolszewickiej, zacignwszy si ochotniczo do 15 Puku Uanw Poznaskich. Skierowany zosta na front
litewsko-biaoruski. Walczy do koca dziaa zbrojnych. Zosta awansowany do stopnia starszego uana. Po
zdemobilizowaniu 21 lutego 1921 roku podj przerwan nauk w gimnazjum i zoy egzamin maturalny.
W padzierniku 1923 roku rozpocz studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznaskie-
go. Trway one stosunkowo dugo, bowiem 28 padziernika 1924 roku powoany zosta do odbycia czynnej
suby wojskowej i skierowany do Szkoy Podchorych Rezerwy Kawalerii w Biedrusku, ktr ukoczy
1 lipca 1925 roku. Praktyk odbywa w 17 Puku Uanw w Lesznie. W sierpniu 1926 roku otrzyma nomi-
nacj na podporucznika rezerwy oraz przydzia do 15 Puku Uanw Poznaskich. Po zwolnieniu z wojska
kontynuowa studia na Uniwersytecie Poznaskim i Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. W 1933
roku uzyska dyplom magistra praw. Po odbyciu aplikacji sdowej, podj prac asesora w Sdzie Okrgo-
wym w Poznaniu, a w 1935 roku zosta mianowany sdzi ledczym przy Sdzie Okrgowym w Gnienie.
W tym samym roku otrzyma awans na porucznika rezerwy WP. Na wojn 1939 roku wyruszy z 17 Pu-
kiem Uanw, dziaajcym w ramach Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Uczestniczy w bitwie nad Bzur,
gdzie zosta ciko ranny. Przedosta si do Puszczy Kampinowskiej i walczcej Warszawy. Tu trafi do
niewoli. Tua si po obozach jenieckich, m.in. w oflagu w Lubece i Doessel. W 1945 roku podj prac w
Polskiej Misji Repatriacyjnej, a od 1947 roku w Polskiej Misji Wojskowej dla Badania Zbrodni Wojennych.
Awansowany do stopnia rotmistrza. W 1949 roku zosta zdemobilizowany. Powrci do kraju i osiad na
stae w Gostyniu. Od 1964 roku podj praktyk adwokack i peni przez kilka lat funkcj kierownika Ze-
spou Adwokackiego w Gostyniu. Wczy si aktywnie do pracy spoecznej. By wspzaoycielem k
ZBoWiD w Gostyniu, Ppowie i Poniecu. Przez 12 lat by prezesem oddziau gostyskiego; czonek Zarzdu
Okrgu w Poznaniu. W latach 1969-1974 piastowa funkcj czonka sdu koleeskiego przy Zarzdzie
Gwnym ZBoWiD w Warszawie. By zapalonym regionalist, nalea do wspzaoycieli Spoecznego
Komitetu Regionalnego (pniejszego GTK), w ktrym przez pewien czas piastowa funkcj wiceprezesa.
Z jego inicjatywy w 1978 roku ukazaa si drukiem monografia powicona dziejom wojennym 17 Puku
Uanw. By take wspfundatorem pomnika w Walewicach ku czci polegych tam w kampanii wrzenio-
wej onierzy ze wspomnianej jednostki. W 1972 roku awansowa do stopnia majora, w 1982 roku podpu-
kownika w stanie spoczynku. W 1974 roku przeszed na emerytur. Zmar 8 grudnia 1986 roku. Pochowany
zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu. Mia liczne odznaczenia: Medal Pamitkowy za Wojn 1918-
1921, Medal Niepodlegoci, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Srebrny Krzy Virtuti Militari, Medal za
Warszaw, Medal Zwycistwa i Wolnoci 1945, Medal za Udzia w Wojnie Obronnej 1939, Krzy Oficerski
Orderu Odrodzenia Polski, Krzy Walecznych, Srebrny i Brzowy Medal za Zasugi dla Obronnoci Kraju,
ponadto odznaki: Za Zasugi dla Rozwoju Wojewdztwa Poznaskiego i Leszczyskiego, Zasuonego
Dziaacza Zwizku Inwalidw Wojennych.

Piotr Bauer, Marian Wclewicz (1903-1986). Oficer wierny ojczynie, Grabonoskie Zapiski Regionalne 1998, t. 8, s. 3-15;
USC Gosty; Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Gosty, Ankieta per-
sonalna ZBoWiD.

JZEF WIELICKI
Urodzi si 3 marca 1898 roku w ytowiecku. Syn Feliksa i Balbiny z domu Bk.
Ukoczy szko elementarn w rodzinnej miejscowoci. Bra udzia w I wojnie
wiatowej. Od 4 listopada 1918 roku do 30 grudnia 1918 roku suy w 188 Puku
Piechoty armii niemieckiej. Walczy na froncie francuskim, m.in. 30 padziernika
1918 roku w bitwie pod Arras zosta ranny w gow. W okresie powstania wielko-
polskiego od 2 stycznia 1919 roku peni sub w gostyskim oddziale Stray Lu-
dowej. Nastpnie zosta skierowany na front poudniowy, na odcinek Krotoszyn-
Zduny. Potem jako ochotnik wstpi do Wojska Polskiego. Przydzielony zosta do 70
Puku Piechoty, z ktrym wyruszy na front bolszewicki. 20 maja 1920 roku przenie-
siony zosta do 1 batalionu wojsk wartowniczych w Warszawie. Dziesi dni pniej awansowany zosta
na stopie starszego szeregowego. 19 lipca zosta ponownie skierowany na front bolszewicki. Kampani
wojenn zakoczy 20 padziernika 1920 roku. 15 stycznia 1921 roku przeniesiony zosta do 5 Puku
Piechoty Legionw w Warszawie, a 21 marca 1921 roku do rezerwy. 28 czerwca tego roku zawar
zwizek maeski z Jadwig niegock. Powrci do ytowiecka. Pracowa jako robotnik rolny w
miejscowym majtku, a po II wojnie wiatowej w PGR. Od 27 sierpnia 1958 roku by czonkiem ZBo-
WiD. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 30 padziernika 1973
roku. Pochowany zosta na cmentarzu w ytowiecku. Odznaczony by Krzyem elaznym II klasy,
Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Wielkopolskim Krzyem Powstaczym.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje crki Jzefy Dbowiak zbiory rodzinne;
ksieczka wojskowa PKU Jarocin, Gwna Ksiga Ewidencji Nr 294.
 JAN WIENCEK
Urodzi si 21 grudnia 1900 roku w Szelejewie w rodzinie chopskiej. Syn Piotra
i Zuzanny z domu Grzekowiak. Posiada wyksztacenie rednie. Wcielony do armii
niemieckiej bra udzia w walkach kocowej fazy I wojny wiatowej. Od 27 grudnia
1918 roku by czonkiem oddziau Stray Ludowej, a od 7 stycznia jako ochotnik
uczestniczy w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy Leszno. Od 14 lutego
1919 roku suy w 3 Puku Strzelcw Wielkopolskich (pniejszy 57 Puk Piecho-
ty). Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Po jej zakoczeniu kontynuowa
sub wojskow jako onierz zawodowy w 57 Puku Piechoty (do 1922 roku),
a nastpnie w 76 Puku Piechoty. W 1923 roku w Grodnie zawar zwizek maeski
z Mariann Dudzicz. W 1939 roku bra udzia w kampanii wrzeniowej. W kocu wrzenia dosta si do
niewoli radzieckiej. Wywieziony zosta do obozu pracy na Pwysep Kola w rejonie Murmaska. Po
ogoszeniu amnestii w ZSRR w 1941 roku wstpi w szeregi tworzcego si wojska polskiego gen Wa-
dysawa Andersa. Nastpnie z II Korpusem jako onierz batalionu sztabowego przemierzy cay szlak
bojowy. Bra udzia w bitwie o Monte Cassino, Boloni i Ankon. Po zakoczeniu dziaa wojennych
znalaz si na Wyspach Brytyjskich. Posiada stopie chorego. Po rozwizaniu Wojska Polskiego w
Wielkiej Brytanii podj decyzj powrotu do kraju. Od 1947 roku mieszka w Gostyniu. Pocztkowo
pracowa w Zakadzie Ubezpiecze Spoecznych na stanowisku inspektora, a w ostatnich latach swego
ycia by kierownikiem dziau handlowego Miejskiego Handlu Detalicznego. Od 15 marca 1958 roku
by czonkiem gostyskiego Koa ZBoWiD. Zmar 20 wrzenia 1959 roku. Pochowany zosta na cmen-
tarzu parafialnym w Gostyniu. Odznaczony by m.in. Krzyem Zasugi z mieczami, Wielkopolskim
Krzyem Powstaczym, Krzyem Monte Cassino, Gwiazd Italii, Medalem Obrony Imperium Brytyj-
skiego, Gwiazd za Wojn 1939-1945, Medalem Zwycistwa i Wolnoci 1945.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; USC Gosty; informacje czonka rodziny Sawomira
Tubisa zbiory rodzinne; relacja Mariana Sobkowiaka.

JZEF WISZNIEWSKI
Urodzi si 15 marca 1900 roku w Wysokiem w powiecie koniskim. Syn Aleksego i Stanisawy z Ir-
chinw. Uczszcza do Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zduskiej Woli. Nauk przerwa latem
1920 roku. 24 lipca wstpi do wojska i w skadzie 26 Puku Uanw skierowany zosta na front polsko-
bolszewicki, gdzie przebywa do 13 listopada 1920 roku. 24 lutego 1922 roku zosta urlopowany z woj-
ska, wrci do gimnazjum w Zduskiej Woli, ktre ukoczy i uzyska wiadectwo dojrzaoci. 15 listo-
pada tego roku przeniesiony zosta do rezerwy w stopniu starszego uana. 17 listopada 1923 roku podj
nauk na Wydziale Rolno-Lenym Uniwersytetu Poznaskiego i w 1927 uzyska dyplom inyniera. 7
stycznia 1928 roku zawar zwizek maeski z nauczycielk Regin Maleszewsk. Mia troje dzieci
(Krystyna, ur. 1928; Andrzej, ur. 1929; Jan, 1934). W latach 1927-1935 pracowa jako administrator
majtkw Binino i Nosalewo w powiecie szamotulskim, nalecych do klucza Dobrojewo Franciszka hr.
Kwileckiego. Od 1936 roku przeszed do pracy na stanowisko plenipotenta w majtku Rogera hr. Ra-
czyskiego w Jeewie w powiecie gostyskim. 28 padziernika 1926 roku zosta mianowany podpo-
rucznikiem rezerwy, a sze lat pniej porucznikiem, po odbyciu wicze w 7 Puku Strzelcw Kon-
nych i w 58 Puku Piechoty w Poznaniu (1928, 1929, 1930, 1931). W kocu sierpnia 1939 roku zosta
zmobilizowany i skierowany do orodka zapasowego Wielkopolskiej Brygady Kawalerii w Kraniku.
Bra udzia w walkach pod Raw Rusk, Bigorajem i Janowem Lubelskim. Wzity zosta do niewoli
radzieckiej. Pocztkowo przebywa w obozie przejciowym w Szepietwce, a nastpnie 15 listopada
przez Kijw i Charkw zosta przewieziony do Starobielska. W kwietniu maju 1940 roku zosta wy-
wieziony z obozu do Charkowa i zastrzelony w piwnicy budynku Urzdu NKWD, a jego zwoki wrzu-
cono do zbiorowego dou w podmiejskim lesie. Odznaczony by Krzyem Walecznych.

Wojciech migielski, Mieszkacy Gostynia i okolic w obozach specjalnych NKWD w latach 1939-1940, Pozna 2000, mps.
 WOJCIECHOWSKI MICHA
Urodzi si 23 wrzenia 1899 roku w Poniecu. Syn Macieja i Franciszki z domu Wrblewska. Ukoczy szko
elementarn w Poniceu. Od 7 stycznia 1919 roku bra udzia w powstaniu wielkopolskim na odcinku Grupy
Leszno. Suy w kompanii ponieckiej Michaa Kamierczaka. Walczy m.in. pod Janiszewem, Miechcinem i
Waszkowem. Sub wojskow kontynuowa w 14 Puku Artylerii Cikiej. Do rezerwy przeniesiony zosta 26
listopada 1921 roku. W Krzemieniewie zawar zwizek maeski z Mari Ciesielsk. Po II wojnie wiatowej
pracowa w charakterze robotnika w Rejonie Drg Publicznych. 7 lutego 1972 roku przenis si do Prochowic.
Zmar 28 padziernika 1982 roku. Pochowany na cmentarzu w Prochowicach.

Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Ankieta personalna po-
wstacw wielkopolskich; USC Poniec.

ANTONI WYTRZYSZCZAK
Urodzi si 30 grudnia 1899 roku w Gostyniu w rodzinie robotniczej. Syn Walentego
i Jadwigi z domu Pakosz. Uczszcza do szkoy elementarnej w Gostyniu. Od 15
marca 1915 roku do stycznia 1919 roku jako ucze lusarski by zatrudniony w go-
styskiej fabryce maszyn i narzdzi rolniczych M. Kornobisa. W czasie powstania
wielkopolskiego, jako ochotnik zosta wcielony do 3 Puku Lotnictwa Poznaskiego,
a 1 wrzenia 1920 roku przeniesiony do 1 Puku w charakterze mechanika. Przeszko-
lenie w tym kierunku odby ju wczeniej (od 1 maja do 1 padziernika 1919 roku).
Do rezerwy przeniesiony zosta po zakoczeniu wojny polsko-bolszewickiej, 30
grudnia 1921 roku. W 1923 roku w Pogorzeli zawar zwizek maeski z Jadwig
Dolatowsk. Ostatnie wiczenia wojskowe odby w 3 Puku Lotnictwa w dniach od 22 maja do 17
czerwca 1925 roku. W okresie od 1922 roku do 1925 roku pracowa w kilku gostyskich zakadach: A.
Moki (skad maszyn), A Koszewskiego (fabryka wyrobw drzewnych) oraz w fabryce maszyn i narz-
dzi rolniczych St. Grzekowiaka. W 1926 roku wyjecha do Francji, gdzie pracowa jako grnik w ko-
palni wgla. Po powrocie z zagranicy, 30 sierpnia 1927 roku, podj prac w cukrowni gostyskiej w
charakterze lusarza. Pracowa w niej a do grudnia 1954 roku. Od 1 kwietnia 1928 roku nalea do To-
warzystwa Powstacw i Wojakw. Od 1930 roku by czonkiem Ochotniczej Stray Poarnej przy cu-
krowni gostyskiej. Zmar 3 grudnia 1954 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gosty-
niu. Uhonorowany by Odznak Pamitkow Grupy Leszno i Odznak Pamitkow Wojsk Wielkopol-
skich.

Informacje czonka rodziny Jolanty Jankowiak zbiory rodzinne; USC Gosty.

ADAM ZAREMBA
Urodzi si 25 padziernika 1895 roku w Drzczewie. Syn Franciszka i Agnieszki z
domu Karkos. Ukoczy szko elementarn w Drzczewie. W 1914 roku zosta
wcielony do armii niemieckiej. Walczy na froncie zachodnim. Tam dosta si do
niewoli angielskiej. Jako ochotnik wstpi do armii polskiej gen. Hallera, z ktr z
Francji powrci do kraju. Nastpnie z jednostk, w ktrej suy, przerzucony zosta
na front litewsko-biaoruski. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Szlak bojo-
wy zakoczy nad Niemnem. Po przejciu do cywila prowadzi wasne gospodarstwo
rolne. Podczas okupacji hitlerowskiej dziaa w konspiracyjnym Zwizku Walki
Zbrojnej. 25 maja 1943 roku zosta aresztowany przez gestapo i osadzony w Forcie
VII w Poznaniu. 13 wrzenia 1943 roku wyrokiem sdu hitlerowskiego zosta osadzony w obozie kon-
centracyjnym w Dachau (nr 56813). Przebywa w nim a do wyzwolenia przez Amerykanw (29 kwiet-
nia 1945 roku). 2 marca 1946 roku w Gostyniu zawar zwizek maeski z Zofi Wojciechowsk. Po II
wojnie wiatowej dziaa w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. By czonkiem gostyskiego Koa
ZBoWiD. Zmar 25 stycznia 1973 roku w Drzczewie. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w
Gostyniu.

Informacje syna Andrzeja Zaremby zbiory rodzinne; USC Gosty.

JAN ZAREMBA
Urodzi si 2 czerwca 1897 roku w Drzczewie. Syn Franciszka i Agnieszki z domu
Karkos. Ukoczy szko elementarn w Drzczewie. W czasie I wojny wiatowej
suy w armii niemieckiej. Walczy na froncie zachodnim, m.in. pod Verdun. Po
zakoczeniu I wojny wiatowej i powrocie do kraju, 1 lutego 1919 roku zosta wcie-
lony do nowo tworzonej armii polskiej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej.
Do rezerwy przeniesiony zosta 31 sierpnia 1921 roku. 23 wrzenia 1923 roku zawar
zwizek maeski z Zofi otowsk. Mia troje dzieci. Kilka lat pracowa na lsku
w wyuczonym zawodzie murarza. W 1928 roku powrci ze lska i zamieszka w
Gostyniu. Po II wojnie wiatowej prowadzi przedsibiorstwo budowlane. Zmar 2
lipca 1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Gostyniu.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje crki Mieczysawy Duyskiej; USC Gosty.

MAKSYMILIAN ZBORALSKI
Urodzi si 13 wrzenia 1890 roku w Siedlcu. Syn Marcina i Marianny z domu Ma-
tyla. Ukoczy szko elementarn w Siedlcu. Od czternastego roku ycia termino-
wa w zawodzie malarza w zakadzie Politowskiego w Gostyniu. Zoy egzamin
czeladniczy i mistrzowski. W 1914 roku zosta wcielony do armii niemieckiej, w
ktrej suy do poowy listopada 1918 roku. Walczy na froncie zachodnim, m.in. w
1916 roku pod Verdun. Do Polski powrci z armi gen. Hallera. W 1920 roku bra
udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczy na froncie litewsko-biaoruskim. W
wojsku polskim pozosta do roku 1930, jako onierz nadterminowy. Suy w pla-
cwkach Korpusu Ochrony Pogranicza. Po przejciu do rezerwy zamieszka w Toru-
niu. W 1936 roku przenis si do Siedlca, gdzie prowadzi a do przejcia na emerytur malarski punkt
usugowy. 2 padziernika 1948 roku zawar zwizek maeski z Mariann Trocisk (z domu Ostek).
By wspzaoycielem Gminnej Spdzielni Samopomoc Chopska w Ppowie. Zmar 21 grudnia
1972 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Ppowie.

Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe; informacje ony Marianny Zboralskiej zbiory rodzinne, czonka ro-
dziny Mieczysawa Kubasa.

MICHA ZIEMLISKI
Urodzi si 28 sierpnia 1897 roku w Chwakowie w rodzinie chopskiej. Syn Marcina
i Katarzyny. Posiada wyksztacenie podstawowe. Bra udzia w I wojnie wiatowej.
W 1916 roku zosta wcielony do armii niemieckiej. Walczy zarwno na froncie
wschodnim, jak i zachodnim. W grudniu 1918 roku, po powrocie z wojny do Chwa-
kowa, wstpi niemal natychmiast do Oddziau Stray Ludowej. Nastpnie jako
ochotnik od 29 grudnia 1918 roku do 14 lutego 1919 roku uczestniczy w powstaniu
wielkopolskim. Walczy na froncie poudniowym, m.in. pod Rawiczem. Sub woj-
skow kontynuowa w armii polskiej. Bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Do
rezerwy zosta przeniesiony w kocu roku 1920. Dwa lata pniej zawar zwizek
maeski z Katarzyn Wakiewicz i osiad w Ludwinowie. Pracowa w majtku rolnym w Gbicach.
Podczas okupacji hitlerowskiej zosta wywieziony na przymusowe roboty do III Rzeszy. Po powrocie do
Ludwinowa prowadzi wasne gospodarstwo rolne. By czonkiem miejscowego Kka Rolniczego, a od
maja 1958 roku ZBoWiD. Awansowany zosta na stopie podporucznika w stanie spoczynku. Zmar 3
marca 1989 roku. Pochowany zosta na cmentarzu parafialnym w Ppowie. Posiada odznaczenia: Krzy
Walecznych, Wielkopolski Krzy Powstaczy, Krzy Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznak
Grunwaldzk.

Muzeum w Gostyniu, Ankieta personalna powstacw wielkopolskich; informacje czonka rodziny Franciszka Baszyka;
USC Ppowo.
MICHA ZWIERNIK
Urodzi si 11 wrzenia 1898 roku w Gorzupi w powiecie krotoszyskim. Syn rolni-
ka Jana i Marianny z domu Nawrot. W 1905 roku z rodzicami zamieszka w Bestwi-
nie. Szko elementarn ukoczy w 1913 roku w Baszkowie. Nastpnie terminowa
u krawca Wojciecha Dutki w Zdunach. 1 wrzenia 1922 roku zoy egzamin czelad-
niczy, a 10 padziernika 1926 roku mistrzowski. W czerwcu 1918 roku zosta wcie-
lony do wojska niemieckiego, z ktrego zdezerterowa w grudniu tego roku. Od 3
stycznia 1919 roku jako ochotnik bra udzia w powstaniu wielkopolskim na froncie
poudniowym. Uczestniczy w walkach na odcinku Zduny-Jutrosin. Od 31 marca
1919 roku suy w 1 Puku Uanw Wielkopolskich (pniejszy 15 Puk Uanw
Poznaskich), z ktrym bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. Za odwag i mstwo w boju zosta
uhonorowany najwyszymi odznaczeniami wojskowymi Krzyem Virtuti Militari i Krzyem Walecz-
nych. Do rezerwy przeniesiony zosta w stopniu starszego uana 12 wrzenia 1921 roku. Od 1922 do
1929 roku pracowa w warsztacie Jzefa ukasza w Katowicach. Po powrocie z Grnego lska w 1929
roku zawar zwizek maeski z Klar Baumgart i zamieszka w Poniecu. Do 1967 roku prowadzi
punkt usugowy. 28 kwietnia 1931 roku za aktywn dziaalno w Towarzystwie Powstacw i Woja-
kw zosta wyrniony Odznak Powstacz (nr 845). By mistrzem w strzelaniu z broni sportowej do
tarczy olimpijskiej, m.in. w 1928 roku z zespoem Towarzystwa Powstacw i Wojakw z Baszkowa
zaj 1 miejsce w zawodach Okrgu VI Zwizku Towarzystw Powstacw i Wojakw DOK VII, a w
1937 roku indywidualnie drugie miejsce w gminnym wicie WF i PW w Poniecu. W 1944 roku zosta
przez Niemcw wcielony do oddziau stray ogniowej. Bra udzia w gaszeniu poarw w miastach
niemieckich zbombardowanych przez lotnictwo alianckie. W kocowej fazie wojny zosta ewakuowany
do Austrii, gdzie w kwietniu 1945 roku oddziay amerykaskie przyniosy mu wolno. Do Ponieca po-
wrci 21 lipca 1945 roku. Kontynuowa prac w zawodzie krawca. Zmar 2 grudnia 1975 roku. Pocho-
wany zosta na cmentarzu parafialnym w Poniecu. Odznaczony by: Krzyem Srebrnym Orderu Wojen-
nego Virtuti Militari (nr 4047), Krzyem Walecznych (nr 377), Srebrnym Krzyem Zasugi, Medalem
Pamitkowym za Wojn 1918-1921, Odznak Frontu Litewsko-Biaoruskiego (1919-1920).
Micha Zwiernik, yciorys, Zwizek Kombatantw Rzeczypospolitej Polskiej i Byych Winiw Politycznych Koo Poniec, Materiay
ZBoWiD; Cech Rzemios Rnych w Gostyniu, Akta cechowe, informacje crki Marianny apawy zbiory rodzinne; Legitymacja Krzy-
a Walecznych nr 377.

LUDWIK ZYBAA
Urodzi si 20 lipca 1898 roku w Pogorzeli w rodzinie grnika Jana i Marii z domu Kaczmarek. W 1916
roku zosta wcielony do armii pruskiej. W 1917 roku przedosta si do Francji i jako ochotnik 15 stycz-
nia 1918 roku wstpi do armii gen. Hallera. W maju 1919 roku przyby do Polski eszelonem. Ze 144
Pukiem Strzelcw Kresowych bra udzia w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 roku zosta zdemobi-
lizowany. W latach midzywojennych pracowa dorywczo m.in. jako grnik we Francji, a od 1934 roku
w Pogorzeli jako kolejarz. Podczas okupacji hitlerowskiej zatrudniony by w Pniewach, a po wojnie w
Szamotuach. W 1962 roku przeszed na emerytur. Od 1970 roku mieszka w Midzychodzie. Zmar 24
stycznia 1991 roku i pochowany zosta na miejscowym cmentarzu. Odznaczony by Orderem Virtuti
Militari 5 kl. (nr 1569) oraz Krzyem Walecznych.

Bogusaw Polak, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari 1792-1945, t. II 1914-1921, cz. I, s. 167-168, Koszalin 1991.
 BENEDYKT TOWSKI
Urodzi si 28 marca 1902 roku w Godurowie w rodzinie ziemiaskiej. Syn Marcelego
towskiego, wybitnego dziaacza gospodarczego i spoecznego w Wielkopolsce doby
zaborw oraz Ludwiki z Czarneckich z Gogolewa. Uczszcza do gimnazjum we
Wrocawiu i w Poznaniu (im. Marii Magdaleny), gdzie zda egzamin maturalny. 1 lipca
1920 roku jako ochotnik wstpi do 215 Puku Uanw (pniejszy 26 Puk Uanw), by
walczy przeciwko bolszewikom. Przydzielony zosta do 1 plutonu 1 szwadronu. Bra
udzia w walkach na Pomorzu, m.in. pod Brodnic, a nastpnie w pocigu za uciekaj-
cymi wojskami sowieckimi na terenie Biaorusi. Szlak bojowy zakoczy na rzece Ser-
wecz 30 stycznia 1921 roku. Od 15 grudnia 1922 roku do 30 marca 1923 roku odby
wiczenia wojskowe w 15 Puku Uanw Poznaskich. W tym czasie awansowany zosta na stopie starsze-
go uana. 15 stycznia 1924 roku ukoczy Szko Podchorych Rezerwy Kawalerii przy 7 Brygadzie
w Poznaniu. W rezerwie przydzielono go do 17 Puku Uanw i awansowano na stopie plutonowego pod-
chorego. 15 lipca 1925 roku otrzyma nominacj na podporucznika rezerwy z przydziaem do 7 Puku
Strzelcw Konnych. Cztery lata pniej otrzyma awans na porucznika wojska polskiego. Majc podstawy
agrotechniki zdobywane od wodarzy i fornali w majtku swego ojca, odby kilka praktyk rolniczych w kraju
i w Danii oraz w fabryce maszyn rolniczych w Ostrowie Wielkopolskim, a take w gostyskiej cukrowni. Po
mierci ojca od 1 lipca 1927 roku gospodarowa we wasnym majtku w Godurowie. W 1932 roku zaoy
tutaj Zwizek Strzelecki. By prezesem miejscowej Ochotniczej Stray Poarnej. W dwudziestoleciu mi-
dzywojennym by aktywnym dziaaczem w organach samorzdowych, czonkiem zarzdu Mleczarni w Go-
styniu, Rady Komunalnej Kasy Oszczdnociowej, Powiatowego Zwizku Hodowcw Koni. 17 czerwca
1936 roku w Krasnobrodzie zawar zwizek maeski z R Fudakowsk. Mia siedmioro dzieci. 24 sierp-
nia 1939 roku otrzyma kart mobilizacyjn do 17 Puku Uanw w Lesznie. Obj stanowisko dowdcy
2 plutonu taczanek. Wybuch II wojny wiatowej zasta go w majtku kuzyna w Czaczu, miejscu pierwszego
postoju jego jednostki. Nastpnie zgodnie z rozkazami puk rozpocz marsz przez Kocian, Czempi, rem
na drugi brzeg Warty i dalej ku Bzurze. Od 9 wrzenia bra udzia w najwikszej bitwie w kampanii wrze-
niowej, m.in. w walkach pod Walewicami, Chrulinem i Brochowem. W kocowej fazie bitwy, 16 wrze-
nia, zosta mianowany dowdc III szwadronu, z ktrym bra udzia w bitwach pod Laskami i Sierakowem.
Ze zdziesitkowanym pukiem przebija si przez Puszcz Kampinosk do Warszawy. 25 wrzenia w obl-
onej stolicy w okolicach Agrykoli i Alei Ujazdowskich zosta ranny straci praw stop, dozna postrzau
puca i licznych ran od odamkw. Do 15 marca 1940 roku przebywa w Szpitalu Ujazdowskich. Wyszed z
niego jako 82 % inwalida wojenny. W czasie okupacji hitlerowskiej zaj si administrowaniem majtku
swego tecia w Krasnobrodzie w powiecie zamojskim. Wykaza si du odwag, ukrywajc ludzi poszuki-
wanych przez gestapo, a take udzielajc pomocy w zakresie aprowizacji partyzantom. Ostatnie tygodnie
okupacji hitlerowskiej spdzi z rodzin w Ojcowie. Std wiosn 1945 roku powrci do Godurowa. Nieba-
wem jednak sytuacja polityczna i zarzdzenia dotyczce wacicieli majtkw zmusiy go do opuszczenia
rodzinnej miejscowoci. Przenis si do powiatu ostrowskiego i tam przez rok pracowa na 7-hektarowym
gospodarstwie. Nastpnie by dyrektorem Pastwowej Stadniny Koni w Niewiatowie w powiecie koni-
skim. W okresie referendum zosta aresztowany. Od 1947 roku przez pi lat pracowa na stanowisku dyrek-
tora Gospodarstwa Rolnego w Rzecznej w powiecie pasckim. W okresie najwikszego nasilenia represji
stalinowskich zosta zwolniony z funkcji (1 padziernika 1951 roku). Nie zaama si. Przyj posad bryga-
dzisty w grupie melioracyjnej w Pastwowych Gospodarstwach Rolnych w powiecie pasckim, a nastpnie
od 1 wrzenia 1952 roku stanowisko kierownika tuczarni wi w Rudzienicach w powiecie iawskim. Od
lipca 1955 roku przez kolejnych dwadziecia lat, a do przejcia na emerytur, pracowa na stanowisku star-
szego agronoma i zastpcy dyrektora w Pastwowym Orodku Hodowli Zarodowej w Suszu (powiat iaw-
ski). Na emeryturze nie pozosta bezczynny. Gromadzi dokumentacj fotograficzn linii wielkopolskiej -
towskich, zostawiajc potomnym nieoceniony dokument historyczny i obyczajowy. Zmar 3 lipca 1982 roku
w Kamiecu. Odznaczony by m.in. Krzyem Virtuti Militari i Krzyem Walecznych.

Archiwum Pastwowe w Lesznie, Akta starostwa gostyskiego 1928-1938, sygn. 114: Wnioski o odznaczenia pastwowe;
Benedykt towski, Wspomnienia, Skierniewice 1994; USC Piaski; Stefania Olejniczak, Ksiga Pamitkowa wsi Michao-
wo i Drogoszewo.