Europejska i rdziemnomorska Organizacja Ochrony Rolin
European and Mediterranean Plant Protection Organization (EPPO)
Organisation Europenne et Mditerranenne pour la Protection des Plantes
Ocena skutecznoci insektycydw
Delia coarctata (dawniej Hylemyia coarctata)
Zakres
Niniejsza norma opisuje sposb przeprowadzania bada nad
ocen skutecznoci dziaania insektycydw w zwalczaniu
mietki ozimwki Delia coarctata .
___________________________
1. Warunki dowiadczenia
1.1 Organizmy badane, wybr roliny uprawnej i
jej odmiany
Organizm badany: larwy Delia coarctata (HYLECO).
Naley posuy si dowoln podatn odmian zb
ozimych, najlepiej jeli bdzie to pszenica ozima
Triticum aestivum (TRZAW).
W przypadku oceny skutecznoci zapraw nasiennych
warto zna si kiekowania nasion.
1.2 Warunki dowiadczenia
Dowiadczenie naley przeprowadza w warunkach
polowych, najlepiej na lekkiej, przepuszczalnej glebie.
Warunki uprawowe (np. typ gleby, nawoenie,
uprawki) powinny by jednakowe dla wszystkich
poletek objtych dowiadczeniem i dostosowane do
miejscowych tradycji uprawy rolin.
Pole powinno by w dostatecznym stopniu zasiedlone
przez D. coarctata. Przedplonem powinien by
ziemniak lub burak, jednak inne roliny, ktre zbiera
si wczenie rwnie s odpowiednie, poniewa larwy
w tych uprawach wystpuj licznie w rzdach
znajdujcych si na obrzeach poletka.
Naley oceni zagszczenie populacji D. coarctata
jesieni poprzedniego roku, sporzdzajc zawiesin
prbek gleby w wodzie i, po zlaniu wody znad osadu
policzy pywajce w niej jaja. Prbki gleby powinny
by zebrane z powierzchni 100 cm2 i na gboko 5
cm i powinny by pobrane z granicznych rzdw.
Oglny poziom zagszczenia populacji powinien
wynosi co najmniej 400 jaj na m2.
Dowiadczenie powinno stanowi cz serii bada
prowadzonych w rnych regionach,
charakteryzujcych si rnymi warunkami
rodowiskowymi oraz w miar monoci w rnych
latach lub sezonach wegetacyjnych (patrz Norma EPPO
PP 1/181 Prowadzenie i opis bada oceniajcych
skuteczno [Conduct and reporting of efficacy
evaluation trials]).
PP 1/10(3)
Zatwierdzenie normy i poprawki
Po raz pierwszy zatwierdzona w 1977-09.
Poprawka zatwierdzona w 1992-09.
Uzgodnione ze standardami ustalonymi w 1997.
1.3 Projekt i ukad dowiadczenia
Kombinacje dowiadczenia: poletka chronione
badanym preparatem (preparatami), preparatem
porwnawczym i poletka kontrolne, powinny by
rozmieszczone wedug odpowiedniego klucza
statystycznego.
Wielko poletka (bez pasw ochronnych): co najmniej
20 m2. Mona prowadzi dowiadczenie na mniejszych
poletkach, jeli dostpny jest specjalny sprzt do
zbioru.
Liczba powtrze: co najmniej 4.
Jeli celem bada jest jedynie porwnaniu efektw
kocowych przeprowadzonych zabiegw (a nie
okrelenie wpywu zabiegw na rozwj populacji
szkodnika), liczba poletek kontrolnych powinna by
dwukrotnie wysza (tzn. co najmniej 8), co zapewni
poletka przeznaczone do ocen wstpnych (patrz 3.2.1).
Wicej informacji na temat projektu badania znajduje
si w Normie EPPO PP 1/152 Planowanie i analiza
bada oceniajcych skuteczno [Design and analysis
of efficacy evaluation trials].
2. Stosowanie zabiegw
2.1 Badany preparat (preparaty)
Oceniany preparat (preparaty) powinien by
insektycydem o okrelonej formulacji (patrz Norma
EPPO PP 1/181 Prowadzenie i opis bada
oceniajcych skuteczno [Conduct and reporting of
efficacy evaluation trials]).
2.2 Preparat porwnawczy
Preparat porwnawczy powinien by preparatem
znanym z zadowalajcego dziaania w warunkach
uprawy i zdrowotnoci rolin oraz warunkach
rodowiskowych (w tym klimatycznych) na obszarze na
ktrym prowadzone jest dowiadczenie. W zasadzie
mechanizm dziaania, terminy oraz metody stosowania
tego preparatu powinny by moliwie zblione do tych
dla preparatu badanego.
13
2.3 Sposb stosowania
Stosowanie preparatu powinno by zgodne z
podstawowymi zasadami dobrej praktyki rolniczej.
2.3.1 Sposb wykonania zabiegw
Sposb wykonania zabiegw (np. zaprawianie materia
nasion lub stosowanie doglebowe) powinien by
zgodny z zaleceniami dla danego insektycydu.
2.3.2 Rodzaj sprztu
Preparat naley stosowa z wykorzystaniem sprztu,
ktry umoliwia jego rwnomierne rozprowadzanie na
caym poletku lub precyzyjne dozowanie tam, gdzie
jest to zamierzone, zgodnie z zasadami dobrej praktyki
produkcyjnej. Czynniki mogce mie wpyw na
skuteczno dziaania (takie jak cinienie robocze,
rodzaj dysz, gboko wprowadzania do gleby)
powinny by dobrane zgodnie z zaleceniami
W przypadku oceny skutecznoci zapraw nasiennych
nasiona naley zaprawi w urzdzeniu gwarantujcym
rwnomierne rozprowadzenie preparatu zgodnie z
zasadami dobrej praktyki produkcyjnej.
2.3.3 Terminy i czstotliwo stosowania
Liczba poszczeglnych zabiegw oraz data kadego z
nich powinna by zgodna z zaleceniami.
2.3.4 Dawki i objtoci
Preparat powinien by stosowany w dawkach zgodnych
z zaleceniami. Dawki wiksze lub mniejsze od dawki
okrelonej w zaleceniach mog by badane w celu
okrelenia marginesu skutecznoci dziaania i
bezpieczestwa rolin uprawnych.
Stosowana dawka zwykle wyraona jest w kg (lub
litrach) produktu na ha. Potrzebne moe okaza si
rwnie podanie dawki w g substancji aktywnej na ha.
W przypadku opryskiwania naley poda dane
odnonie stenia (%) i objtoci (litr/ha lub litr na
rolin). W przypadku zaprawiania nasion zastosowan
dawk zwykle wyraa si w kg (lub litrach) preparatu
na ton nasion. Potrzebne moe okaza si rwnie
podanie dawki w g substancji aktywnej na kg nasion.
Naley odnotowa wszelkie odstpstwa od zalecanego
dawkowania.
2.3.5 Dane dotyczce innych rodkw ochrony rolin
Jeli konieczne jest zastosowanie innych rodkw
ochrony rolin (lub czynnikw zwalczania
biologicznego), powinny one zosta uyte jednakowo
na wszystkich poletkach, oddzielnie od preparatu
badanego i preparatu porwnawczego. Do minimum
naley ograniczy moliwe wspoddziaywania z tymi
rodkami.
3. Sposb oceniania, rejestrowania wynikw i
dokonywania pomiarw
3.1 Dane meteorologiczne i edaficzne
3.1.1 Dane meteorologiczne
Dla okresw przed i po zastosowaniu preparatu naley
zebra dane meteorologiczne, ktre mog mie wpyw
na rozwj roliny uprawnej i/lub agrofaga oraz na
dziaanie rodka ochrony rolin. S to przede
wszystkim dane dotyczce opadw atmosferycznych i
temperatury. Wszystkie dane w miar monoci
powinny zosta zebrane na miejscu prowadzonego
dowiadczenia, ale mog by rwnie uzyskane z
pobliskiej stacji meteorologicznej.
W dniu zastosowania preparatu naley zebra dane
meteorologiczne, ktre mog mie wpyw na jako i
trwao zabiegu. S to co najmniej dane o opadach
atmosferycznych (rodzaj i ilo w mm) oraz
temperatura (rednia, maksymalna i minimalna w C).
Naley zanotowa wszelkie istotne zmiany pogodowe,
a w szczeglnoci czas ich wystpienia w odniesieniu
do czasu stosowania preparatu.
W caym okresie trwania dowiadczenia naley
odnotowywa ekstremalne warunki pogodowe, takie
jak ostra lub przeduajca si susza, intensywne opady
deszczu, pne przymrozki, grad, itp., ktre mog mie
wpyw na wyniki. Konieczne jest podanie wszystkich
danych dotyczcych nawadniania.
3.1.2 Dane edaficzne
W szczeglnoci w przypadku preparatw
doglebowych naley poda nastpujce cechy gleby:
pH, zawarto materii organicznej, typ gleby (zgodnie
z przyjt norm krajow lub midzynarodow),
wilgotno (np. sucha, mokra, nasiknita), jako
podo, do ktrego wysiewano nasiona oraz program
nawoenia.
3.2 Sposb, terminy i czstotliwo dokonywania
oceny
Naley opisa fazy rozwojowe rolin uprawnych w
skali BBCH kadego dnia stosowania preparatu i
zbierania danych sucych do jego oceny.
3.2.1 Jeli dane wymagane s wycznie w celu
porwnania efektw kocowych przeprowadzonych
zabiegw
Ocena wstpna
W celu okrelenia czasu zakoczenia ataku przez D.
coarctata, dokonuje si ocen wstpnych na poowie
poletek kontrolnych. Kiedy tylko na pole bdzie mona
wej po zimie, naley policzy odygi zaatakowane
przez larwy na powierzchni 4 x 1 m2 na kadym
poletku. Jeli istnieje ryzyko pomylenia mietki
ozimwki z innymi szkodnikami drcymi odygi,
takimi jak Opomyza spp, trzeba koniecznie wykona
podune przekroje odyg. Pomocna moe okaza si
oszacowanie liczby rolin na m2 podczas pierwszej
oceny. Oceny tych samych obszarw poletek
kontrolnych powtarza si w odstpach tygodniowych
lub 2-tygodniowych, do momentu gdy wida, e D.
coarctata zakoczya atak.
Gwna ocena
Kiedy zakoczy si atak D. coarctata, naley policzy
odygi zaatakowane przez larwy D. coarctata na
powierzchni 4 x 1 m2 kadego poletka poddanego
zabiegowi i pozostaych poletek kontrolnych. Wielko
prbki (tzn. 4 prbki na poletko) mona dostosowa do
poziomu zasiedlenia rolin przez szkodnika i skali
rnic pomidzy rnie traktowanymi poletkami , ktre
maj zosta wykryte. Standardowa prbka powinna
zawiera co najmniej 30 zaatakowanych rolin na
poletku kontrolnym. Pomocne moe okaza si
oszacowanie liczby rolin na m2.
14

3.2.2 Jeli wymagane jest ustalenie wpywu zabiegw
na rozwj populacji szkodnika
Kiedy tylko pole bdzie dostpne po zimie, naley
rozpocz ocen stanu zasiedlenia rolin przez D.
coarctata na wszystkich poletkach. W pierwszym
okresie powinna zosta policzona liczba odyg
zaatakowanych przez larwy D. coarctata na
powierzchni 4 x 1 m2 na kadym poletku. Wielko
prbki (tzn. 4 prbki na poletko) mona dostosowa w
czasie kolejnych ocen do poziomu zasiedlenia rolin
przez szkodnika i skali rnic pomidzy poletkami,
ktre maj zosta wykryte. Standardowa prbka
powinna zawiera co najmniej 30 zaatakowanych rolin
na poletko kontrolne. Jeli istnieje ryzyko pomyki z
innymi szkodnikami drcymi odygi, takimi jak
Opomyza spp, naley wykona podune przekroje
odyg. Pomocne moe okaza si oszacowanie liczby
rolin na m2 podczas pierwszej oceny, a nastpnie w
odstpach 6-tygodniowych. Ocen tych samych
obszarw poletek kontrolnych powtarza si w
odstpach 1-tygodniowych lub 2-tygodniowych, do
momentu zakoczenia ataku, lub do momentu, gdy
roliny zakocz krzewienie (faza rozwojowa 26; patrz
klucz do faz rozwojowych uprawy rolin w skali
BBCH, zboa).
3.3 Bezporedni wpyw na rolin uprawn
Rolina uprawna powinna zosta przebadana obecno
objaww fitotoksycznoci. Ponadto naley opisa
wszelki korzystny wpyw na rolin. Rodzaj i skal
takiego wpywu rwnie naley opisa, a jeli nie
zaobserwowano adnego wpywu, rwnie ten fakt
powinien zosta odnotowany.
Stopie fitotoksycznoci powinien by oceniony w
nastpujcy sposb:
(1) jeli efekty dziaania fitotoksycznego s
policzalne lub mierzalne, powinny zosta
wyraone w liczbach bezwzgldnych;
(2) w pozostaych przypadkach naley oszacowa
czstotliwo i intensywno wystpienia
uszkodze. Mona tego dokona na jeden z
dwch sposobw: kade poletko zostaje
ocenione pod wzgldem fitotoksycznoci w
odpowiedniej skali, lub kade poletko
poddane zabiegowi jest porwnywane z
poletkiem kontrolnym, a nastpnie szacuje si
procent fitotoksycznoci.
We wszystkich przypadkach naley precyzyjnie opisa
objawy uszkodzenia roliny uprawnej (zahamowanie
wzrostu, chloroza, deformacja, itp.). Dalsze informacje
na ten temat znajduj si w Normie EPPO PP 1/135
Ocena fitotoksycznoci [Phytotoxicity assessment],
powicajcej osobne sekcje poszczeglnym rolinom
uprawnym.
3.4 Wpyw na organizmy niebdce przedmiotem
zwalczania
3.4.1 Wpyw na inne agrofagi
Naley opisa wszelki zaobserwowany wpyw,
korzystny lub niekorzystny, na wystpowanie innych
agrofagw.
3.4.2 Wpyw na inne organizmy niebdce
przedmiotem zwalczania
Naley opisa wszelki zaobserwowany wpyw,
korzystny lub niekorzystny, na naturalnie wystpujce
lub wprowadzone owady zapylajce i naturalnych
wrogw. Naley opisa wszelki zaobserwowany
wpyw, korzystny lub niekorzystny, na uprawy
ssiadujce lub nastpcze. Naley opisa wszelki
zaobserwowany wpyw na rodowisko, zwaszcza
wpyw na dziko yjc faun i flor.
3.5 Ilociowe i jakociowe rejestrowanie plonw
Oblicza si plon w kg ha-1 w przeliczeniu na ustalony
poziom wilgotnoci (zgodnie z przyjtymi normami
krajowymi lub midzynarodowymi). Dodatkow
uyteczn informacj bdzie waga tysica ziaren zboa.
4. Wyniki
Wyniki naley przedstawi w usystematyzowanej
formie, przy czym dokumentacja ta powinna zawiera
analiz i ocen. Naley zapewni dostp do
oryginalnych (nieobrobionych) danych. Powinna by
stosowana analiza statystyczna z wykorzystaniem
odpowiednich metod, ktre powinny zosta wskazane.
W przypadku niezastosowania analizy statystycznej
naley poda uzasadnienie. Patrz Norma EPPO PP
1/152 Planowanie i analiza bada oceniajcych
skuteczno [Design and analysis of efficacy
evaluation trials].
15