You are on page 1of 25

Amputacje

Amputacje - to odjcie koczyny w celu :

 Poprawy zdrowia
 Poprawienia funkcji
 Kosmetycznym ( poprawa wygldu)
Podzia amputacji

Amputacje dzielimy na :
 Urazowe
 Zaplanowane
Amputacje urazowe jest wtedy, gdy koczyna zostaa
zmiadona i nie ma szans na jej rekonstrukcj, przeprowadza si
ja w wyniku cikich wypadkw,
 urazw, zgorzeli, w stanach zagroenia ycia.
 Wykonuje si ja moliwie jak najbardziej obwodowo

Amputacje planowane wykonywane na poziomach z wyboru


Rehabilitacja po amputacji

Rehabilitacja zaley od :
 - wysokoci

 - rodzaju amputacji

 - rodzaju protezy

 - oglnego stanu pacjenta

Rehabilitacja pacjentw po amputacji dzieli sie na II


okresy :

 do zaprotezowania,
 po zaprotezowaniu.
Okres do zaprotezowania
cele rehabilitacji

 wypracowanie odpowiedniego kikuta i poprawa


oglnej sprawnoci
 ksztatowanie kikuta (bandaowanie, pozycje
uoeniowe)
 utrzymanie penego zakresu ruchomoci
 formowanie kikuta
Kinezyterapia miejscowa
po amputacji
Rozpoczyna si 2-3 dzie po zabiegu w skad jej wchodzi :

 profilaktyka przeciw/przykurczowa
 hartowanie
 formowanie kikuta
FORMOWANIE KIKUTA

 dymy do uformowania walca;

 waciwy ksztat uzyskujemy najlepiej bandaem elastycznym


poprzez kos wstpujcy z obandaowaniem stawu wyej
lecego bandaujemy cile przy nasadzie stopniowo
rozluniajc im wyej;

 formujemy mas miniowa poprzez napicia mini do


zagojenia rany a po zagojeniu

 wiczenia czynne wolne i czynne oporowe.


TERAPIA PRZECIW/PRZYKURCZENIOWA
Do zagojenia rany pooperacyjnej stosujemy pozycje
Przeciw / przykurczeniowe:
amputacja uda
 leenie na brzuchu lub leenie na boku po stronie amputowanej,
 nie wykonujemy rotacji zewntrznej przy przekrcaniu si, a leenie tyem jest z woreczkiem na
kikucie;
po zagojeniu rany pooperacyjnej
 wiczymy misnie antagonistyczne do przykurczonych:
amputacja podudzia
 misie czworogowy uda i wybirczo misnie poladkowe

amputacja uda

 misnie prostowniki, przywodziciele stawu biodrowego i rotatory wewntrzne.


 Zaczynamy od wicze czynnych wolnych i stopniowo przechodzimy do wicze
 oporowych.
 Jeeli mamy za may zakres ruchu w stawie rozpoczynamy wiczenia redresyjne najpierw
rczne, a w dalszym etapie korzystniejsze s wycigi redresyjne
 (gdy zaczyna bolec stosujemy masa, ale nie zdejmujemy wycigu bo bl oznacza
 jego dziaanie).
 Wskazane jest stosowanie zabiegw cieplnych.
HARTOWANIE KIKUTA

 uwaamy w I fazie na stan blizny, delikatnie oklepujemy kikut w 7 dniu przy


nasadzie kikuta
 po zagojeniu blizny operacyjnej intensywnie masujemy kikut (rozcieranie,
ugniatanie,
 oklepywanie).
 moemy te hartowa hydrotermicznie poprzez naprzemienne zanurzanie
kikuta w zimnej i ciepej wodzie stopniowo zwikszajc amplitud
temperatury wody; 30 sek po 25 razy
 hartujemy te przez obcianie osiowe najpierw na mikkie podoe i na
krtko, a pod koniec na twarde i na duej i nie stosujemy poduszki

 1) 10% masy ciaa szczyt kikuta


 2) Po 4-5tyg.chory sam utrzymuje na twardym
LOKOMOCJA
 jak najszybciej pionizacja

 polecamy markowanie ruchu chodzenia kikutem zwaszcza przy amputacjach


podudzia

 przy amputacjach obustronnych pionizacja jest niemoliwa, wskazane jest


stosowanie rodkw wczesnego protezowania. S to protezy pneumatyczne
przy amputacji podudzi

 przy amputacji udowej stosuje si protezy termoplastyczne (na kikut


zakada si skarpet i ze skarpeta wkadamy kikut do leja z tworzywa,
podgrzewamy suszark do wosw i dostosowujemy lej idealnie do aktualnego
ksztatu kikuta).
NAUKA CHODZENIA
 zaczynamy od nauczenia pacjenta posugiwania si proteza, jak ma dba o ni i o
kikut (przed chodzeniem kikut umyty, idealnie wysuszony, naley codziennie pra skarpety, ktre
obowizkowo zakadamy na kikut, prawidowo zakada protez)

 .Lej protezy zakadamy zawsze w pozycji poredniej dla stawu nad amputacj

amputacja uda stojc lub lec a pas biodrowy zapinamy w pozycji lecej,

amputacja podudzia ugicie kolana

kolejny etap to:

 pionizacja w barierkach, kadorazowo sprawdzamy prawidowo zaoenia protezy;


 nauka przenoszenia ciaru ciaa na protez, stosujemy wiczenia rwnowane,
 balansujemy ciaem, uczymy te sterowania proteza w chodzie;
 nauka chodzenia w barierkach, zaczynamy od prawidowego stereotypu chodu,
 najczciej jest to pocztkowo chd 4taktowy koniecznie naprzemienny potem
 dwutaktowy, nie moe by trjtaktowy.
 przy amputacji uda rozpoczynamy od kroku zdrow noga bo to warunkuje dugo kroku,
 zwracamy uwag na rwny krok, rwny czas obciania, chd naprzemienny, korygujemy
postaw ciaa;
NAUKA CHODZENIA
NAUKA CHODZENIA

BDY

 zginanie zdrowej koczyny ( w przypadku jednostronnej amputacji uda) w stawie kolanowym i


biodrowym z jednoczesnym ugiciem stawu biodrowego koczyny amputowanej powoduje to
obnienie rodka cikoci skutkiem tego po amputacji pacjent chodzi krokiem dostawnym (
dostawia zdrow koczyn do chorej )

ZASADY
 chodzenie przy pomocy balkonika chodem naprzemiennym

 nauka chodzenia o kulach chodem 4 taktowym dc do chodu fizjologicznego;

 nauka chodzenia po schodach, wchodzenie koczyn zdrowa, schodzenie koczyn


 chor.
 Przy obustronnej amputacji pacjent schodzi silniejsza koczyn,

 Przy obu sabych wystawia pierwsz nog po stronie przeciwnej do barierki, mona kierowa si
silniejsza rk, ktra jest od strony barierki. Asekuracja pacjenta jest z dou i lekko z boku,
terapeuta trzyma si barierki, pacjenta sam nosi swoje kule;
NAUKA CHODZENIA
 nauka chodzenia po zmiennym podou, przewanie w terenie
 dodatkowo prowadzimy wiczenia oglno kondycyjne
 na atlasie, wiczenia bloczkowo ciarkowe,
 wiczenia w wodzie
 nauka padania prowadzona z pacjentem o idealnym zdrowiu zwaszcza przy
bardzo dobrym kocu. Nauka prowadzona na materacu;

nauka wstawania prowadzona z kadym pacjentem w kolejnoci


zbiera kule
sprawdza protez, ewentualnie ponownie ja zakada przy obustronnej
amputacji
musi si do czego doczoga na czym si podeprze.

INNE
 wiczenia czucia powierzchniowego i gbokiego
 przy obustronnych amputacjach nauka jazdy na wzku inwalidzkim
Kierunki usprawniania przy amputacji koczyn
grnych:

 rehabilitacja ukierunkowana na funkcjonalno;


 rozciganie blizny (hydromasae, okady parafinowe)
 hartowanie kikuta i przygotowanie do zaprotezowania.
 formowanie masy miniowej;
 w amputacji reki gwnie wiczenia zginaczy np. ciskanie
pieczki
 poprawienie ruchomoci barku i opatki zwaszcza przy
amputacjach ramienia;
 korekcja postawy
 nauka sterowania proteza;
PRZYKADY CWICZEN STOSOWANYCH PO AMPUTACJI
PRZYKADY CWICZEN STOSOWANYCH PO AMPUTACJI
Przenoszenie ciaru ciaa na bok
Odwodzenie/przywodzenie
Przenoszenie ciaru ciaa w ty/przd
wiczenie z oporem
Tory przeszkd
Schemat dla amputacji goleni
Schemat dla osb po amputacji uda.
Amputacja konwencjonalna

 polega na prawidowym obciciu kocwki kostnej, tzn. kikut kostny musi by


krtszy od kikuta miniowego. Szczyt kikuta kostnego jest zabezpieczony
okostna .wane jest zabezpieczenie naczy krwiononych. Due pnie
naczyniowe kikuta s podszywane, mae koagulowane.

 naley waciwie zabezpieczy zakoczenia nerww obwodowych: wyapuje si


 nerw,

 wstrzykuje si ksylokaine, podwizuje i obcina pod podwizaniem. Sposb ten


 ogranicza ble fantomowe oraz zapobiega tworzeniu si nerwiakw.
 naley prawidowo uformowa masy miniowe kikuta, przecite misnie
zostaj
 zszyte, tzn. antagonistyczne grupy misni zszywa si ze sob pod pewnym
napiciem
 wkien miniowych (15% napicia misni). Zszywa si je tak, aby pokryy
szczyt
 kikuta.
 Blizna nie moe by na szczycie kikuta ani na powierzchni oporowej
 (amputacja uda, powierzchnia przednia blizna z tyu, podudzie, powierzchnia
 przednia blizna z tyu
Amputacja fizjologiczna

 Oprcz cech amputacji klasycznej stosuje si dodatkowo:


 przytwierdzenie antagonistycznych grup miniowych do kocwki
kostnej,
 zaprotezowanie kikuta jest na stole operacyjnym lejem gipsowym z
 unieruchomieniem stawu powyej amputacji.
 pierwsze protezy zakadane pacjentowi to s tymczasowe (lej gipsowy,
bez stopy
 protezowej tzw.pylon ) , po uformowaniu si kikuta pacjent otrzymuje
protez
 ostateczna, najczciej z lejem z tworzywa z odpowiednimi wkadkami
proteza ostateczna musi mie but protezowy i wypenienie
kosmetyczne
 wymogiem amputacji fizjologicznej jest prawidowy zoperowany kikut
 celem rehabilitacji amputacji fizjologicznej jest stworzenie warunkw do
jak
 najlepszego wykorzystania moliwoci biomechanicznych, przy maym
wydatku energetycznym

You might also like