ISSN (1897-3310)

ARCHIVES Volume 11
Special Issue
of 3/2011

FOUNDRY ENGINEERING 265 271

Published quarterly as the organ of the Foundry Commission of the Polish Academy of Sciences 46/3

Niskostopowe staliwo konstrukcyjne

D. Bartocha*, J. Kilarski, J. Sucho, C. Baron, J. Szajnar, K. Janerka
Katedra Odlewnictwa, Politechnika lska,
ul. Towarowa 7, 44-100 Gliwice, Polska
*Kontakt korespondencyjny: e-mail: dariusz.bartocha@polsl.pl

Otrzymano 29.07.2011; zaakceptowano do druku 31.08.2011

Streszczenie
Wykonanie odlewu konstrukcyjnego konkurencyjnego dla konstrukcji spawanych z wysokowytrzymaych stali wymaga przede wszystkim
uzyskania staliwa o wysokiej jakoci metalurgicznej. W pracy przedstawiono zaoenia, metodyk i wyniki bada, ktrych celem byo
okrelenie najkorzystniejszych: konfiguracji i parametrw zabiegw metalurgicznych oraz sposobw modyfikacji, w aspekcie uzyskania
staliwa niskostopowego o moliwie najwyszej jakoci. Wykonano cykl wytopw staliwa niskostopowego wzorowanego na staliwie
L20HGSNM, opracowano sposb argonowania w laboratoryjnym piecu indukcyjnym o pojemnoci 50kg, oraz przeprowadzono
modyfikacj dodatkami FeNb, FeV i sferoidyzatora MgCe. W trakcie wytopw zostay pobrane prbki staliwa bezporednio z pieca oraz
wykonano szereg odleww prbnych. Okrelono skad chemiczny wytopionego staliwa, zawartoci O, N i H oraz oceniono wpyw
dodatkw na struktur i charakter przeomw prbek udarnociowych.

Sowa kluczowe: Staliwo konstrukcyjne, Obrbka metalurgiczna, Modyfikacja, Argonowanie

1. Wprowadzenie, plan bada wysokowytrzymaego powinna wynosi poniej 810-3, podczas

gdy dla dotychczas produkowanych staliw stopowych
konstrukcyjnych jego warto wynosi powyej 1510-3, a dla stali
Dzisiejsze wysokowytrzymae materiay to przede wszystkim
wglowych nawet 3010-3. Polskie Normy nie przewiduj staliwa
stale o wysokiej wytrzymaoci gatunki S690Q S960Q
wysokowytrzymaego, ale mona do tego celu adaptowa stale
charakteryzujce si wartoci Re min = 690-960 MPa, ktre
stopowe konstrukcyjne (przyjmujc z pewn modyfikacj ich
ponadto s dobrze spawalne, a take odporne na cieranie.
skady chemiczne), lub wykorzysta staliwa martenzytyczne z
Niestety, kluczowym zagadnieniem spawalnoci stali o wysokiej
grupy staliw odpornych na cieranie. Z pord krajowych staliw
wytrzymaoci jest jej skonno do pkni wywoanych
konstrukcyjnych stopowych (PN-90/H-83161) i odpornych na
procesami spawania i reakcj stali na cykl cieplno-
cieranie (PN-88/H-83160) najwysze waciwoci mechaniczne
odksztaceniowy podczas spawania. Dlatego te w wielu
tj. Rm i Re posiada staliwo L20HGSNM. Wysokie, wedug
przypadkach zamiast stali mona stosowa staliwo, ktre jako
normy, Rm >1300 MPa i Re >1100 MPa tego staliwa
gotowa konstrukcja lana lub jej fragment wykonany metod
predysponuje je wrcz do zastosowania na wspomniane ramiona
odlewnicz nie wymaga spawania lub spawanie jest w duej
czy wysigniki. Niestety w praktyce odlewnie nie gwarantuj tak
mierze ograniczone. Std pojawia si temat odlewania ramion i
wysokich waciwoci prbek przylanych zrzucajc ca win z
wysignikw wielu maszyn, lecz aby speni wymagania lekkoci
reguy na nie najlepsze materiay wsadowe. Pewnie jest to tylko
konstrukcji, powinny by wykonane ze staliwa
cz prawdy, a poprawy tego stanu rzeczy w duej mierze naley
wysokowytrzymaego. Lekko konstrukcji okrela si jako
szuka w: doskonaleniu skadu chemicznego wspomnianego
stosunek gstoci wyraonej w [Mgm-3] do Re wyraonej w
staliwa, stosowaniu dodatkw modyfikujcych np. Ti, V, Nb,
[MPa], co stanowi podstawowy wskanik w doborze materiau na
przestrzeganiu odpowiednich parametrw obrbki cieplnej, a
okrelone wyroby. Warto tego stosunku dla staliwa
przede wszystkim przez zwrcenie uwagi na technologi topienia

ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271 265
i obrbki pozapiecowej staliwa dc do ograniczenia w metalu Tabela 1.
rnego rodzaju defektw materiaowych jak pory gazowe, Plan wytopw
zaulenia, wtrcenia niemetaliczne (tlenki, siarczki, krzemki Table 1.
itp.), mikropknicia itp. Stanowi one niecigoci materiau, Melting plan
zmniejszajce czynny przekrj elementw konstrukcyjnych, a Operacja 1 2 3 4
wic osabiaj ogln wytrzymao i w wielu wypadkach s 1 Pobranie prbki 0 1 1 1 1
bardzo gronymi koncentratorami napre mogcych 2 Odtlenienie 1 1 1 1
doprowadzi do przedwczesnego zniszczenia czci maszyn. 3 Argonowanie 0 1 1 1
Szczeglne miejsce zajmuj tu gazy takie jak tlen, azot i wodr, 4 Modyfikacja FeNb 0 1 0 1
ktre dostaj si do metalu gwnie podczas procesw 5 Modyfikacja FeV 0 0 1 1
metalurgicznych. Pierwsze dwa zwykle tworz zwizki
6 Pobranie prbki 1 1 1 1 1
chemiczne (tlenki, azotki), natomiast wodr wystpuje
7 Zalanie odlewu prbnego I 1 1 1 1
przewanie w postaci gazowej gromadzc si na wszelkiego
rodzaju defektach strukturalnych, wywoujc porowato, 8 Odtlenienie 1 1 1 1
powstanie i rozwj pcherzy oraz mikropkni. Co, w efekcie, 9 Argonowanie 1 0 0 0
prowadzi do gwatownego spadku waciwoci mechanicznych. 10 Modyfikacja FeNb 0 0 1 0
W zwizku z powyszym celem prezentowanych bada byo 11 Modyfikacja FeV 0 1 0 0
okrelenie, w cyklu eksperymentalnych wytopw staliwa 12 Dodanie zaprawy MgCe 0 0 0 1
wzorowanego na L20HGSNM, moliwoci podwyszenia jego 13 Pobranie prbki 2 1 1 1 1
jakoci, w warunkach maej odlewni, poprzez odpowiednie 14 Zalanie odlewu prbnego II 1 1 1 1
prowadzenia wytopu i zastosowanie dodatkw modyfikujcych.
Gwnymi parametrami podlegajcymi ocenie byy: zawarto O,
H i N, oraz struktura przeomw prbek pobranych z odleww
prbnych.
2. Materia
Plan eksperymentalnych wytopw obejmowa wykonanie
czterech dwu etapowych wytopw staliwa o skadzie chemicznym Jak ju wspomniano powyej staliwem badanym byo
wzorowanym na staliwie L20HGSNM. Planowane czynnoci w staliwo wzorowane na staliwie L20HGSNM o okrelonym w
ramach kadego wytopu od momentu przegrzania po dodaniu polskiej normie skadzie chemicznym, ktry zosta przedstawiony
elazostopw przedstawiony zosta w tabeli 1. w tabeli 2. Podstawowymi materiaami wsadowymi byy dwa,
wczeniej do tego celu wytopione staliwa, w tabeli 3
prezentujcej skady chemiczne uywanych w badaniach
materiaw wsadowych i pomocniczych okrelone jako Staliwo I i
Staliwo II. Miao to na celu ustalenie wpywu gwnego materiau
wsadowego stanowicego prawie 98% masy caego wsadu na
skad i zawarto zanieczyszcze badanego staliwa.
Tabela 2.
Skad chemiczny staliwa L20HGSNM [%]
Table 2.
Chemical composition of L20HGSNM cast steel [%]
C Si Mn P S Cr Mo Ni
0,18-0,25 0,7-1,0 0,8-1,1 <0,035 <0,03 0,6-0,9 0,1-02 0,9-1,2

Tabela 3.
Skad chemiczny materiaw wsadowych [%]
Table 3.
Chemical composition of charge materials [%]
CeM N O H
C Si Mn P S Cr Mo Ni Al Cu V Nb Mg
M [ppm] [ppm] [ppm]
Staliwo I 0,18 0,6 0,18 0,02 0,0085 1,6 0,77 1,69 0,03 0,23 126 106 <0,6
Staliwo II 0,14 0,48 0,4 0,025 0,03 0,75 0,5 0,8 0,06 0,088 245 133 <0,6

FeMn-HC 7,00 1,50 75,00 0,250 0,030

FeMn-LC 1,31 1 79,93 0,1 0,001
FeNb 1,04 0,12 0,1 65,2
FeV 0,06 0,5 0,08 0,02 0,04 1 80,3
MgCe 42,6 0,7 1,78 30

266 ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271

3. Badania
Wytopy przeprowadzono w piecu tyglowym indukcyjnym o
wyoeniu kwanym o pojemnoci 50 kg, masa wytopionego
staliwa wynosia 40 kg. Poszczeglne wytopy prowadzono
zgodnie z zaoonym planem (tabela 1) szczegowy przebieg
wytopw wyglda nastpujco.
1. Stopienie gwnych materiaw wsadowych Staliwo I i
Staliwo II wraz z materiaami ulotwrczymi,
2. Dodanie FeMn-HC oraz Ni uruchomienie ochronnego
nadmuchu argonu na lustro ciekego metalu,
3. Przegrzanie kpieli metalowej powyej 1600oC,
4. Pobranie prbki prcikowej przy uyciu prbnika
zanurzeniowego T.O.S. firmy Heraeus Electro-Nite (rys.
1),
innych przypadka zawarto tlenu wzrasta podobnie jak
zawarto azotu [2].
Rys. 2. Geometria lancy stosowanej do argonowania
Fig. 2. Lance for argoning geometry
7. Po przegrzaniu kpieli metalowej powyej 1600oC i
upywie 2min pobranie kolejnej prbki prcikowej,
8. Wprowadzenie dodatkw modyfikujcych,
a) Wytop 1 bez modyfikacji,
b) Wytop 2 dodatek 0,04kg FeNb,
c) Wytop 3 dodatek 0,04kg FeV,
d) Wytop 4 dodatek 0,04kg FeNb i 0,04kg FeV.
Jako dodatki modyfikujce uyto elazo-niobu i elazo-vanadu,
ze wzgldu na stosunkowo wysok tzw. aktywno
modyfikujc niobu i vanadu [3], ponadto nawet niewielki
dodatek tych pierwiastkw w poczeniu z odpowiedni obrbk
ciepln wpywa korzystnie na wasnoci mechaniczne
niskostopowego staliwa [4]. Naprzemienne, pkt. 8bc i 14bc oraz
jednoczesne pkt. 8d wprowadzenie dodatkw, pozwoli na
okrelenie ewentualnego interaktywnego ich dziaania.
9. Przegrzanie kpieli metalowej powyej 1600oC i spust
poowy metalu z odtlenieniem w kadzi przy pomocy 0,04kg
Al,
10. Zalanie odlewu prbnego,
W ramach kadego wytopu na okrelonym w planie etapie
wykonywano odlew prbny (rys. 3). Masa odlewu wynosia 15kg,
a jego geometri odlewu i nadlewu wzorowano na stosowanych w
przemyle odlewach prbnych do okrelania wasnoci
mechanicznych. Zostaa ona tak dobrana, aby uzyska odlew
maksymalnie niepodatny na powstanie w nim wad odlewniczych
pochodzenia skurczowego, co potwierdzaj wyniki komputerowej
symulacji przedstawione na rysunkach 4 i 5.

Rys. 1. System do pobierania prbki staliwa do oznaczania

zawartoci tlenu cakowitego firmy Heraeus Electro-Nite
Fig. 1. A system for sampling of cast steel for the determination
of the total oxygen content, Heraeus Electro-Nite company

5. Odtlenienie kpieli poprzez wprowadzenie do pieca 0,05kg

Al i 0,06kg FeMn-LC,
6. Przeprowadzenie argonowania kpieli przy pomocy lancy
(rys. 2) wprowadzanej od gry pod ktem prostym do lustra
ciekego metalu, (z wyjtkiem wytopu nr 1 gdzie na tym
etapie nie przeprowadzono argonowania).
Na podstawie analizy parametrw argonowania stosowanych w
stalowniach ([1]) oraz kilku prbach zdecydowano we wszystkich
przypadkach prowadzi argonowanie przez 1 min z przepywem
1,5 l/min. W wytopie nr 1 argonowania nie przeprowadzono w
celu okrelenia wpywu operacji dotleniania poczonej z
argonowaniem i bez argonowania, na spadek zawartoci O, N i H
w staliwie. Operacja argonowania prowadzona w maych
kadziach jako samodzielny proces rafinacji ma nieznaczny wpyw Rys. 3. Geometrai odlewu prbnego
na obnienie zawartoci tlenu, zmniejsza jego zawarto tylko Fig. 3. Experimental casting geometry
gdy pocztkowa jego ilo w metalu jest odpowiednio wysoka, w

ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271 267

Rys. 4. Symulowany rozkad wad skurczowych w odlewie
prbnym
Fig. 4. Distribution of shrinkage defects in experimental casting,
simulated
Rys. 5. Symulowany rozkad kryterialnej liczby Niyama w
odlewie prbnym
Fig. 5. Distribution of Niyama criterion number in experimental
casting, simulated
11. Przegrzanie pozostaego metalu powyej 1600oC,
12. Odtlenienie kpieli poprzez wprowadzenie do pieca 0,03kg
Al i 0,03kg FeMn-LC, tylko wytop nr 1,
13. Przeprowadzenie argonowania kpieli, tylko wytop nr 1,
14. Wprowadzenie dodatkw modyfikujcych,
a) Wytop 1 bez modyfikacji,
b) Wytop 2 dodatek 0,04kg FeV,
c) Wytop 3 dodatek 0,04kg FeNb,
d) Wytop 4 dodatek zaprawy MgCe ok. 0,03kg Mg.
W czwartym wytopie zdecydowano si na zastosowanie zaprawy
magnezowo-cerowej stosowanej jako sferoidyzator do eliwa, ze
wzgldu na warto aktywnoci modyfikujcej tych
pierwiastkw. Warto ta zarwno dla magnezu jak i ceru jest
prawie stukrotnie wysza w porwnaniu do niobu, a w
porwnaniu do wanadu prawie pidziesiciokrotnie wysza [3].
15. Po przegrzaniu kpieli metalowej powyej 1600oC i
upywie 2min pobranie kolejnej prbki prcikowej,
16. Spust pozostaego metalu z odtlenieniem w kadzi przy
pomocy 0,04kg Al,
17. Zalanie odlewu prbnego.
4. Wyniki
Analizy skadu chemicznego badanego staliwa wykonano na
prbkach pobranych z odleww prbnych. Otrzymane wyniki
zamieszczono w tabeli 4. W odniesieniu do staliwa L20HGSNM
zawartoci chromu i niklu zostay nieznacznie podniesione, a
molibdenu ze wzgldu na jego korzystny wpyw na wasnoci
mechaniczne zdecydowano si podnie do zawartoci powyej
0,6%. Ze wzgldu na kwane wyoenie pieca trudna okazaa si
kontrola zawartoci manganu i krzemu std te stosunkowo due
wahania zawartoci tych pierwiastkw. Zamierzonymi ich
zawartociami byo jak najnisze stenie krzemu okoo 0,4%, a
stenie manganu, w grnej granicy przewidzianego dla staliwa
L20HGSNM, czyli okoo 1,1%.
Zawarto tlenu cakowitego, azotu oraz wodoru,
okrelono metod topienia prbki, umieszczonej w tyglu
grafitowym w analizatorze zawartoci azotu, tlenu i wodoru
TCHEN600 firmy LECO, wykorzystujc prbki prcikowe
pobrane w charakterystycznych fazach kadego z wytopw.
Otrzymane wyniki zaprezentowano w tabeli 5. Dla trzeciego
wytopu rwnoczenie z pobraniem prbek prcikowych 0 i 1
okrelono zawarto aktywnego tlenu w topionym staliwie
aparatem Celox firmy Heraeus Electro-Nite, zmierzone wartoci
podano w nawiasach.

Tabela 4.
Skad chemiczny staliwa z poszczeglnych wytopw
Table 4.
Chemical compositions of melted cast steel
Nr wyt. C Si Mn P S Cr Mo Ni Al Cu
1_1 0,27 0,35 0,80 0,029 0,029 1,02 0,67 1,31 0,06 0,16
1_2 0,25 0,46 0,74 0,029 0,026 1,02 0,66 1,30 0,10 0,16
2_1 0,22 0,47 0,86 0,027 0,022 1,08 0,64 1,33 0,19 0,17
2_2 0,22 0,49 0,80 0,028 0,026 1,08 0,65 1,33 0,15 0,16
3_1 0,22 0,44 0,96 0,028 0,022 1,05 0,63 1,30 0,20 0,16
3_2 0,24 0,46 0,93 0,029 0,025 1,11 0,64 1,30 0,04 0,16
4_1 0,23 0,47 0,92 0,030 0,023 1,11 0,65 1,35 0,02 0,17
4_2 0,25 0,67 0,88 0,029 0,022 1,16 0,66 1,36 0,05 0,17
r. 0,24 0,48 0,86 0,03 0,02 1,08 0,65 1,32 0,10 0,16
Odch. st. 0,018 0,088 0,075 0,001 0,003 0,048 0,013 0,024 0,069 0,004

268 ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271
 Nr wyt 600 650 700

1_1

1_2

2_1

2_2

3_1

3_2

4_1

4_2

Rys. 6. Przeomy prbek udarnociowych badanego staliwa,

Fig. 6. Impact strength samples of investigated cast steel fractures

ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271 269
Tabela 5. drobnym ziarnie prbki 1_2 do gruboziarnistych o duym,
Zawarto O, N i H w staliwie z poszczeglnych wytopw transkrystalicznym ziarnie, kruchych przeomw prbki 3_1.
Table 5. Korzystna poprawa nastpuje w prbkach z wytopu 4
Contents of O, N and H in cast steel szczeglnie w prbkach 4_2 gdzie wystpuje wyrane
Nr wyt. Nr pr. N O H rozdrobnienie struktury w porwnaniu do staliwa z dodatkiem V
0 200 128 <0,6 i Nb, dla tych prbek uzyskano take wysze wartoci udarnoci
1 1 211 37 <0,6 [5]. Podsumowujc otrzymane wyniki mona sformuowa
2 231 31 <0,6 nastpujce wnioski:
0 213 132 0,6 1. Argonowanie spowodowao jedynie nieznaczne wahania
2 1 234 43 <0,6 zawartoci O i N w badanym staliwie co potwierdza dane
2 241 40 <0,6 literaturowe [2], kadorazowo zanotowano przyrost
0 209 124 (56) 0,6 zawartoci N natomiast zawarto O w wytopach 1 i 2
3 1 202 34 (6) <0,6 nieznacznie si obniya a w wytopach 3 i 4 wzrosa,
2. Zastosowanie elazomanganu niskowglowego w
2 249 47 <0,6
poczeniu z aluminium spowodowao nawet czterokrotny
0 192 95 0,6
spadek zawartoci tlenu,
4 1 202 42 <0,6 3. Dodatek elazoniobu i elazowanadu nie przynis
2 227 47 <0,6 spodziewanych efektw w postaci rozdrobnienia struktury
W nawiasach podano zawarto aktywnego tlenu zmierzon bezporednio
staliwa,
w ciekym metalu aparatem Celox firmy Heraeus Electro-Nite
4. Korzystny wpyw na rozdrobnienie struktury wykaza
dodatek, tu przed spustem staliwa, niewielkiej iloci
Do oceny efektu modyfikacji najszybsz wydaje si
sferoidyzatora w postaci magnezowo-cerowej zaprawy.
jakociowa ocena przeomw. W ramach bada z wykonanych
odleww prbnych wycinano prbki do bada wasnoci
mechanicznych. Standardowe prbki do statycznej prby
rozcigania i prbki udarnociowe. Prbki poddano ulepszaniu Podziekowania
cieplnemu, zahartowane prbki podzielono na trzy grupy i
odpuszczono je w trzech rnych temperaturach [5]. Zdjcia Praca naukowa finansowana ze rodkw budetowych na
przeomw prbek udarnociowych przedstawiono na rysunku nauk w latach 2010-2013 jako projekt badawczy N N508
6. Nie bez znaczenia na charakter i wygld przeomu ma 585139.
miejsce pobrania prbki, a co za tym idzie usytuowanie Serdeczne podzikowania autorzy skadaj firmie Heraeus
przeomu w odlewie prbnym oraz zawarto zanieczyszcze Electro-Nite Polska Sp z o.o. z Sosnowca za pomoc
metalicznych i niemetalicznych [6]. i udostpnienie aparatury pomiarowej.

5. Podsumowanie i wnioski Literatura

Skad chemiczny badanego staliwa w poszczeglnych
wytopach rni si nieznaczco. Jedynie zrnicowanie
zawartoci krzemu wynosi ponad 10%, dla pozostaych jest to
warto poniej 10% dla wikszoci za poniej 5%. Podobnie
wyniki daje porwnanie kocowych zawartoci tlenu i azotu w
odlewach prbnych. Zrnicowanie zawartoci tlenu to niecae
15%, a azotu niecae 8%. Mona zatem uzna e rnice
wystpujce w strukturze i wasnociach staliwa z
poszczeglnych wytopw s nastpstwem sekwencji
zastosowanych zabiegw metalurgicznych, zastosowanych
dodatkw o charakterze modyfikujcym i warunkw
krzepnicia. Ostatni czynnik take mona uzna za nieznaczcy
poniewa wszystkie odlewy byy wykonywane w jednakowych
formach przygotowywanych w ten sam sposb z takiej samej
masy formierskiej, za temperatura zalewania zawieraa si w
przedziale 1620-1645oC.
Analizujc charakter i wygld przeomw mona zauway,
e najdrobniejsza struktura wystpuje w prbkach 1_1, wic
staliwa odtlenionego za pomoc Al i FeMn-LC nie poddanego
argonowaniu, przeomy wykazuj charakter cigliwy i te prbki
wykazay najwysz udarno [5]. W kolejnych prbkach
przeomy zmieniaj si znaczco od krucho-cigliwego o
[1] Anioa-Kusiak A., Lux A., Mamro K., Rzeszowski M.:
Biblioteka metalurga Metalurgia argonowa stali.
Wydawnictwo lsk Katowice 1981.
[2] K.J. Hubner, J. Gownia: Metody argonowania stali w
maych kadziach a czysto staliwa. Krzepnicie Metali i
Stopw, Rocznik 2, nr 44, Pan Katowice 2000.
[3] J. Szymszal, E. Krzemie, T. Zajc: Modyfikacja metali i
stopw. Wydawnictwo Politechniki lskiej, Gliwice 1984.
[4] T. Wachelko, M.S. Soiski, A. Nowak: Podwyszenie
wasnoci staliwa niskostopowego przez wprowadzenia
mikrododatkw wanadu i niobu. Krzepnicie Metali i
Stopw, nr 2, Pan Katowice 1980.
[5] D. Bartocha, J. Kilarski, J. Sucho, C. Baron, J. Szajnar:
Wpyw temperatury opuszczania na wasnoci
niskostopowego staliwa. Archives of Foundry Engineering
SI 3/2001, Gliwice 2011.
[6] D. Bartocha, J. Sucho: Struktura niskostopowego staliwa
ilociowa analiza zanieczyszcze Archives of Foundry
Engineering SI 3/2001, Gliwice 2011.

270 ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271
 Low-alloy constructional cast steel
Abstract
Production of constructional casting competitive for welded structure of high-strength steel first of all required high metallurgical quality
of cast steel. Assumptions, methodology and results of investigation which the aim was determination of the most advantageous:
configuration and parameters of metallurgical treatments and ways to modify, in aspects of reach the low-alloy cast steel of the highest
quality as possible, are presented. A series of low-alloy cast steel melts modeled on cast steel L20HGSNM was performed, the way of
argoning in laboratory induction furnace with a capacity of 50kg was worked out, modifications with additions of FeNb, FeV and master
alloy MgCe were performed. During each melts samples of cast steel direct from metal bath were get and series of experimental casting
was made. Chemical compositions of melted cast steel, contents of O, N and H were determined as well as influence of additions on
structure and nature of impact strength samples fracture were estimated.

ARCHIVES of FOUNDRY ENGINEERING Volume 11, Special Issue 3/2011, 265-271 271