Biomechanika

i patomechanika
koczyny dolnej
w odniesieniu do wad postawy

www.pandm.org
 Staw biodrowy
Typ: kulisty panewkowy
Powierzchnie stawowe:
gwka pow. staw. gowy k. udowej
panewka pow. ksiycowata panewki k. miednicznej i obrbek
panewkowy

www.pandm.org
 Staw biodrowy
Ukad wizadowy:
w. biodrowo udowe (hamuje nadmierne prostowanie oraz obrt
uda do wewntrz),
w. kulszowo udowe (hamuje rotacj wewn. oraz ruchy
przywodzenia), w. onowo udowe (ogranicza odwodzenie uda),
w. gowy k. udowej (hamuje ruchy przywodzenia oraz rotacj
zewn.),
warstwa okrna (wzmacnia torebk stawow, uelastycznia i
stabilizuje staw biodrowy)
Mechanika stawu:
wyprost zgicie: 10 - 0 130
odwodzenie przywodzenie: 40 0 30
rotacja zewn. wewn.: 50 0 40

www.pandm.org
 Staw kolanowy
Typ: zawiasowy zmodyfikowany
Powierzchnie stawowe:
gwka pow. stawowe kykci koci udowej i pow. stawowa rzepki
panewka pow. stawowe kykci piszczeli
kotki stawowe (przyrodkowa i boczna) pogbiaj pow. stawow
stawu

www.pandm.org
 Staw kolanowy
Ukad wizadowy:
wizado rzepki, troczki rzepki,
w. poboczne piszczelowe (ograniczenie kolawoci i rotacji zewn.
piszczeli),
w. poboczne strzakowe (ograniczenie szpotawoci),
w. podkolanowe skone (ograniczenie prostowania),
w. podkolanowe ukowate,
w. krzyowe przednie (ograniczenie nadmiernego wyprostu i zgicia
oraz szpotawoci i kolawoci w zgiciu),
w. krzyowe tylne (ograniczenie maksymalnego wyprostu i zgicia),
w. poprzeczne kolana, w. kotkowo-udowe przednie i tylne
Mechanika stawu:
wyprost zgicie: 0 0 150
rotacja zewn. wewn.: 30 0 - 10

www.pandm.org
 Staw skokowy grny
skokowo goleniowy
Typ: zawiasowy zoony
Powierzchnie stawowe:
gwka bloczek k. skokowej
panewka pow. st. dolna piszczeli
i pow. st. kostek przyrodkowej i
bocznej

www.pandm.org
 Staw skokowy grny
skokowo goleniowy
Ukad wizadowy:
w. przyrodkowe (trjgraniaste)
w. skokowo-strzakowe przednie i tylne
w. pitowo-strzakowe

Mechanika stawu:
zgicie grzbietowe zgicie podeszwowe: 20 0 45

www.pandm.org
 Staw skokowy dolny
- skokowo-pitowo-dkowy
Typ: jednoosiowy zoony:

1. Staw skokowy tylny (skokowo-pitowy):

Pow. stawowe:
gwka pow. st. skokowa tylna k. pitowej
panewka pow. st. pitowa tylna k. skokowej
Ukad wizadowy:
w. skokowo-pitowe tylne,
przednie,
przyrodkowe,
midzykostne

www.pandm.org
 Staw skokowy dolny
- skokowo-pitowo-dkowy
2. Staw skokowy przedni (skokowo-pietowo-dkowy):
Pow. stawowe:
gwka - gowa k. skokowej i pow. st. pitowe rodkowa i przednia
k. skokowej
panewka pow. st. skokowa przednia i rodkowa k. pitowej oraz
blaszka wknisto-chrzstna
Ukad wizadowy:
w. pitowo-dkowe
w. pitowo-dkowe podeszwowe
w. skokowo-dkowe

Mechanika stawu:
nawracanie odwracanie: 15 0 35
www.pandm.org
 Wpyw poszczeglnych mini
koczyny dolnej na ruchy w
stawach
Staw biodrowy:
Zginanie: m. biodrowo-ldwiowy, m. prosty uda, m. krawiecki,
m. napinacz powizi szerokiej
Prostowanie: m. poladkowy wielki, m. dwugowy uda, m.
pcignisty, m. pboniasty
Odwodzenie: m. poladkowy may i redni, m. napinacz powizi
szerokiej
Przywodzenie: m. przywodziciele: dugi, krtki i wielki, m.
grzebieniowy, m. smuky, m. zasaniacz wew. i zewn.
Rotacja zewntrzna: m. poladkowy wielki, m. grzebieniowy,
m. zasaniacz zewn. i wewn., mm. Bliniacze, m. czworoboczny uda
Rotacja wewntrzna: m. poladkowy may, m. napinacz powizi
szerokiej, m. smuky
www.pandm.org
 Wpyw poszczeglnych mini
koczyny dolnej na ruchy w stawach
Staw kolanowy:
Zginanie: m. brzuchaty ydki, m. pboniasty, m. pcignisty, m.
krawiecki, m. dwugowy uda
Prostowanie: m. czworogowy uda
Rotacja wewntrzna: m. pcignisty,
m. pboniasty
Rotacja zewntrzna: m. dwugowy uda,
m. brzuchaty ydki (gowa przyrodkowa)

www.pandm.org
 Wpyw poszczeglnych mini
koczyny dolnej na ruchy w stawach
Staw skokowy:
Zgicie podeszwowe: m. brzuchaty ydki, m. paszczkowaty, m.
piszczelowy tylny, m. zginacz dugi i krtki palucha,
m. zginacz dugi palcw, m. strzakowy dugi i krtki
Zgicie grzbietowe: m. piszczelowy przedni,
m. prostownik dugi palcw,
m. prostownik dugi palucha
Nawracanie: m. strzakowy dugi,
krtki i trzeci
Odwracanie: m. piszczelowy przedni
i tylny

www.pandm.org
 Znieksztacenia koczyn dolnych pogarszaj w znacznym stopniu statyk
ciaa i zmieniaj postaw. S one wadami wrodzonymi lub powstaj w
wyniku asymetrii w budowie wyej pooonych odcinkw ciaa,
przecie praca statyczn lub s wynikiem pourazowym lub
pochorobowym.

WADY LUB ZNIEKSZTACENIA STATYCZNE:

Okrelenie statyczne jest w pewnym sensie umowne, gdy czowiek
rzadko pozostaje w zupenym bezruchu. Dotycz one zmian, ktre
rozwijaj si w ukadzie kostno-stawowym czowieka wskutek
dysproporcji midzy wytrzymaoci tego ukadu a jego obcieniem.
Obcienia mog dotyczy poszczeglnych odcinkw ciaa jak i
pokonywania dodatkowych obcie zwizanych z codziennymi
czynnociami. Obcienia te s jednak zwielokrotnione gdy takie
nieprawidowe ustawienia w stawach powoduj zmian momentw si lub
pojawienie si tzw. si cinajcych, wynikajcych z braku odpowiedniego
podporu dla wyej pooonego odcinka ciaa. Wady te s szczeglnie
niebezpieczne w wieku rozwojowym, gdy stosunkowo atwo prowadz
do odcinkowych zaburze wzrostowych, wad postawy i trwaych
deformacji.
www.pandm.org
 KOLANA KOLAWE
(genua valga)
Oznacza to stan, w ktrym kt pomidzy udem a podudziem jest
wikszy ni 8-10 (przekracza granic fizjologicznej kolawoci
kolan). Takie kolana s czsto przejawem
kompensacji nadmiernego przywiedzenia
ud i/lub kolawoci stp, dlatego
obserwuje si je np. u dzieci z mzgowym
poraeniem dziecicym.

Miar kolawoci kolan jest odlego

miedzy kostkami przyrodkowymi.

www.pandm.org
 KOLANA KOLAWE
(genua valga)
Zmiany kostne:
-przerost kykcia przyrodkowego koci udowej
-skrzywienia koci udowej lub piszczelowej
-skrcenie do wewntrz uda w stosunku do miednicy
-skrcenie na zewntrz podudzia i przeprost w stawie kolanowym

Zmiany miniowo-wizadowe to:

-rozcignicie mm. pboniastego, pcignistego, krawieckiego i gowy
przyrodkowej m. czworogowego uda
-rozcignicie wizada pobocznego piszczelowego
-skrceniu ulegaj mm. pasma biodrowo- piszczelowego i m. dwugowy
uda.

www.pandm.org
 KOLANA KOLAWE
(genua valga)
W wyniku tych zmian o uda z osi podudzia tworz kt rozwarty na
zewntrz (w przypadku zmian obustronnych kolana przybieraj
charakterystyczny ukad litery X), podudzie oddalone jest od osi ciaa,
kostki wewntrznej przy wyprocie kolan ustawionych statycznie s
oddalone od siebie o ponad 4cm.

Takie ustawienie koczyny powoduje jej wzgldne skrcenie. Z reguy

jednostronniej kolawoci towarzyszy boczne wygicie krgosupa
skierowane wypukoci w stron nogi krtszej.

www.pandm.org
 Dziewczynka 11 letnia ze skrceniem uda 9 cm oraz kolawoci kolana 30 w
nastpstwie przebytego ropnego zapalenia stawu kolanowego.
www.pandm.org
 KOLANA SZPOTAWE
(genua vara)
Dotyczy stanw, w ktrych podudzie jest przywiedzione wzgldem
uda, a w przypadku zmian obustronnych kolana przyjmuj
charakterystyczny ukad litery O.

Miar szpotawoci jest odlego miedzy kolanami w pozycji stojcej

przy zwartych stopach.

Zmiany kostne:
-trzony koci udowej, piszczelowej i strzakowej
wygite na zewntrz

Zmiany miniowo- wizadowe:

-wizado poboczne zewntrzne jest rozcignite,
poboczne wewntrzne napite- przykurczone
-mm. dwugowe uda i mm. strzakowe s rozcigniete,
mm. przywodzce skrcone.

www.pandm.org
 KOLANA SZPOTAWE
(genua vara)
Poniewa noworodki i niemowlta charakteryzuj si
fizjologiczn szpotawoci kolan taka wada w postaci
znieksztacenia statycznego rozwija si u dzieci, ktre
przedwczenie rozpoczynaj chodzenie. Jest ona wtedy
wynikiem nadmiernych przecie statycznych przy
sabym ukadzie miniowym, wizadowym i kostnym.
Najczstszym okresem wystpowania wady jest 1-3 rok
ycia. W starszym wieku kolano szpotawe moe rozwin
si np. w nastpstwie choroby Blounta (zaburzenie
rozwoju koci piszczelowej), krzywicy, urazw i innych
chorb.

www.pandm.org
 KOLANA SZPOTAWE
(genua vara)
Wadom tym zwykle towarzyszy szpotawo
uda. Jednostronna szpotawo znacznego
stopnia powoduje skrcenie tej koczyny
wzgldem drugiej. Wynikiem tego jest skone
ustawienie miednicy w paszczynie czoowej,
a nawet jej poziome przesunicie w stron
duszej nogi. Z reguy tak jak w przypadku
poprzedniej wady towarzyszy temu boczne
skrzywienie krgosupa w odcinku
ldwiowym skierowane wypukoci
w stron nogi krtszej.

www.pandm.org
 Stopa paska statyczna
(pes planus staticus)
Okrelenie to oznacza stan, ktrym obniony jest uk stopy.
Na plantogramie lub w badaniu pedoskopowym kt Clarcea
jest wwczas mniejszy ni 42, a cz zacieniona na stopy
na poziomie stpu (wskanik K-L) zajmuje wicej ni 1/3 jej
szerokoci.
Zwykle towarzyszy temu kolawo stopy (nawrcenie z
bocznym odchyleniem pity wzgldem podudzia).
Tak stop okrela si jako stopa pasko kolawa
(pes planovalgus)

www.pandm.org
 Stopa paska statyczna
(pes planus staticus)
Wyrniamy 3 zasadnicze okresy rnice si charakterem
zmian:
1. Niewydolnoci miniowej obnienie uku stopy pojawia si
tylko podczas jej obciania i to zwykle po pewnym czasie
przebywania w pozycji stojcej. Mog pojawia si
dolegliwoci blowe pochodzenia miniowego, jednake
niezbyt silnie wyraone.
2. Niewydolnoci wizadowej zmiany s wyraniejsze, cho
uniesiona stopa moe jeszcze przyjmowa prawidowy ksztat.
Dolegliwoci blowe s wyraniejsze, a ich rdem s
minie, torebki i wizada oraz rozcigno podeszwowe. Moe
si rwnie rozwin przykurcz mini strzakowych, ktry
nasila nawrcenie (kolawo) i przywiedzenie stopy.
3. Zmian utrwalonych uki s ju trwale odksztacone i
wystpuj zmiany strukturalne, ktre nie s ju podatne na
korekcj.
Niekiedy wyrnia si 4 okres w ktrym wystpuj znaczne
www.pandm.org
znieksztacenia caej stopy
 Stopa poprzecznie paska
(pes tranversoplanus staticus)
Okrelenie to oznacza obnienie poprzecznego uku stopy. Stopa
opiera si na gowach II i III koci rdstopia (normalnie na I i V)
Przyczyny i przebieg:
- Wada ta rozwija si przewanie u kobiet, jako efekt noszenia
butw na wysokich obcasach (przesunicie obcienia na
przodostopie)
- Wskutek obnienia napicia mini krtkich oraz nierwnowagi
mini krtkich i dugich dochodzi do moteczkowatego ustawienia
palcw i kolawoci palucha
- Rozwinitej postaci wady towarzyszy piekcy bl pod podeszwami
oraz wystpowanie bolesnych modzeli na podeszwowej
powierzchni stopy
- Utrwalone zgicie grzbietowe lub nadwichnicie
grzbietowe paliczkw bliszych wycza udzia
palcw w fazie odbicia i wystawia gowy koci
rdstopia II i III na nadmierny ucisk podoa
www.pandm.org
 Paluch kolawy
(hallux valgus)
Okrelenie to oznacza doboczne odwiedzenie palucha
(kolawo) z jednoczesnym szpotawym ustawieniem
I koci rdstopia
Przyczyny i przebieg:
Znieksztacenie to wystpuje najczciej u kobiet, zwaszcza w przypadku
stopy poprzecznie paskiej, gdy rozsunicie koci rdstopia zmienia
warunki pracy przywodziciela palucha.
Zwraca uwag wystawanie gowy I koci rdstopia oraz podkadanie
palucha pod ssiednie palce (niekiedy
nakadanie).
Towarzysz temu dolegliwoci blowe w okolicy I stawu rdstopno
paliczkowego.
Z czasem pojawia si podwichnicie lub zwichnicie w tym
stawie
W pozycji stojcej znieksztacenie zawsze zwiksza si,
w razie duych zmian paluch, a nawet pozostae palce
zaledwie stykaj si z podoem, podczas chodzenia za
nie wspdziaaj w fazie odbicia.
www.pandm.org
 Stopa kosko-szpotawa
Wrodzona stopa kosko szpotawa zgicie podeszwowe stopy,
odwrcenie i przywiedzenie przodostopia. Czsto docza si
wydrenie sklepienia podunego stopy, poczone z dodatkowym
koskim ustawieniem przodostopia w stosunku do stpu.

Podzia stopy kosko-szpotawej wg Dimeglio:

1) soft soft - stopy wybitnie mikkie, atwo dajce si korygowa we
wszystkich elementach znieksztacenia.
Przyczyn ich powstawania jest prawdopodobnie uoenie stp podu
w czasie ciy. Stopy s smuke i normalnej dugoci.
2) stiff-soft - stopy poddajce si korekcji znacznie trudniej. Wszystkie
elementy znieksztacone s wyranie zaznaczone.
3) stiff-stiff - wystpuj stopy krtkie, sztywne, znacznie zdeformowane.
W przypadku wady jednostronnej wyrana rnica w obwodach goleni.

www.pandm.org
 Stopa kosko-szpotawa
Prawo Wolfaa Deplechea:
Wraz z wiekiem dziecka pogbia si znieksztacenie.
Przykurcze ustalaj si a kociec dostosowuje si do deformacji.

Konsekwencje zaburze:
- tendencje kolana do przeprostu,
- chd szczudowy, z powodu braku odbicia (propulsji),
- wychudzenie goleni w skutek hipotrofii niektrych mini,
- boczne skrzywienie kregosupa,
- pogbiona lordoza ldwiowa.

www.pandm.org
 Stopa kosko-szpotawa
Leczenie:

- Zachowawcze - podstaw s redresje. Ich efekt utrwala si zazwyczaj

szyn Saint-Germaina lub Denis Browna, bd usk z tworzywa
termoplastycznego. Gdy brak oczekiwanego efektu to wykonuje si
wieloetapow(2-3-krotna) redresj rczn(w narkozie), utrwalon w
opatrunku gipsowym. U dzieci chodzcych stosuje si obuwie
ortopedyczne.

- Operacyjne - zabieg wykonuje si w pierwszym roku bd proczu

ycia przed rozpoczciem chodzenia. Dokonuje si otwartej
repozycji koci z przeciciem niektrych elementw
okoostawowych, niekiedy z wydueniem cigna Achillesa. W
przypadkach zaniedbanych przekadane s przyczepy mini. Po
zabiegu zwykle zakada si usk gipsowa(ok. 2 tyg.), gips
udowy(kolejne 4-5 tyg.) a nastpnie gips marszowy. czny czas
unieruchomienia wynosi przewanie 3-5 miesicy.
www.pandm.org
 Stopa przywiedziona
Obraz kliniczny:

W obrbie podeszwy wida rogalikowate jej zagicie,

z zaokrgleniem zewntrznego brzegu stopy. W przywiedzenie
przodostopia, niekiedy z jego supinacj. Stp jest zbudowany
prawidowo, czasem jednak wspistnieje w obcieniu jego kolawe
ustawienie i obnienie sklepienia podunego stopy (cisza posta
tzw. stopa serpentynowa). Stopa ma pen wydolno funkcjonaln i
jej ruchy s swobodne.

www.pandm.org
 Stopa przywiedziona
Leczenie:

W obrbie pierwszych tygodni ycia stosujemy przy

przewijaniu dziecka wiczenia redresyjne oraz dranienie
podeszwy po stronie zewntrznej, dla wywoania czynnej
pronacji przodostopia. W bardziej zaawansowanych
znieksztaceniach korekcj utrwalamy usk gipsow. Po
rozpoczciu chodzenia jako doleczanie zaleca si wkadki
korekcyjne z potrjnym przytrzymywaniem lub obuwie na
prost form i wiczenia. U starszych dzieci, 3-7 lat, na
og tylko leczenie operacyjne moe usun wad.

www.pandm.org
 WADY WRODZONE NARZDU RUCHU
- wady zwizane przyczynowo z okresem ycia podowego

WRODZONE WADY NARZDU RUCHU

- Wrodzone braki i ubytki koczyn
- Zaburzenia rozwojowe koczyn

Etiologia:
-czynniki genetyczne
-miejscowe uszkodzenie podu
-niedotlenienie
-czynniki toksyczne
-czynniki infekcyjne
-czynniki hormonalne
-czynniki dietetyczne
-promieniowanie jonizujce
-tzw. Ultrapozycje
-inne
www.pandm.org
 WRODZONE BRAKI I UBYTKI
KOCZYN
- Fokomelia- niedorozwj koczyny
- Amelia- cakowity brak koczyny (obecno stp/ rk poczonych
bezporednio z tuowiem)

www.pandm.org
 WRODZONE BRAKI I UBYTKI
KOCZYN
BRAK LUB NIEDOROZWJ KOCI UDOWEJ
- obraz kliniczny zaleny od stopnia zmian patologicznych
- wada moe by widoczna po urodzeniu lub nasila si w miar
wzrostu dziecka

WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWJ KOCI

PISZCZELOWEJ
- skrcenie i zgicie goleni
- szpotawe ustawienie stopy
- staw kolanowy jest niestabilny, ustawiony w przykurczu
zgiciowym

WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWJ KOCI STRZAKOWEJ

www.pandm.org
 ZABURZENIA ROZWOJOWE
KOCZYN
WRODZONA DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGO
- zaburzenia w ksztatowaniu si rozwoju stawu biodrowego, co
powoduje wysunicie si gowy koci udowej z panewki tego stawu

Etiologia:
- ultrafizjologiczne uoenie koczyn dolnych podu
- zmiany uoenia podu
- wiotko torebki stawowej utrzymujca si od momentu urodzenia
przez pierwszy tydzie ycia dziecka (spowodowane dzianiem
estrogenow)
- gwatowny wyprost nek w czasie porodu
- nieprawidowa pielgnacja

www.pandm.org
 ZABURZENIA ROZWOJOWE
KOCZYN
Objawem zwichnicia jest m.in. powikszenie si lordozy ldwiowej w
pozycji stojcej, nie wiedzialam czy to pisac bo objawow jest ogolnie
sporo, wiec nie chce si rozwodzic nad tymi wadami a pozatym nie
wiem czy to akurat moja dzialka w tej prezentacji.

WRODZONE BIODRO SZPOTAWE

-nieprawidowa budowa stawu biodrowego,
przy ktrej szyjka koci udowej tworzy
z trzonem koci kt mniejszy od
prawidowego
- zmiana dugoci wzgldnej koczyny

www.pandm.org
 ZABURZENIA ROZWOJOWE
KOCZYN
WRODZONY STAW RZEKOMY GOLENI
- staw rzekomy powstaje w miejscu zamania koci (brak
zrostu), ktre rozwija si samoistnie lub w wyniku
drobnego urazu (na og w pierwszych 18 mies. ycia)
- staw rzekomy umiejscowiony jest na granicy 1/3
rodkowej i dalszej koci piszczelowej

www.pandm.org