Rwa kulszowa jest zespoem objaww wynikajcych z ucisku lub podranienia
nerwu kulszowego bd korzeni, ktre go tworz. Gwnym objawem jest bl, czasem uczucie drtwienia, klucia lub "prd". W wikszoci przypadkw rwa kulszowa spowodowana jest uciskiem krka midzykrgowego (dysku).
Nerw kulszowy jest najpotniejszym nerwem w organizmie czowieka. Powstaje on
z poczenia korzeni nerwowych wychodzcych z krgosupa w odcinku ldwiowym - dokadnie z dwch najniszych korzeni L4 i L5, oraz z dwch-trzech najwyszych korzeni w odcinku krzyowym - S1 do S3.
Korzenie nerwowe cz si w nerw kulszowy w niewielkiej odlegoci od
krgosupa, dalej nerw ten wychodzi z miednicy przez otwr kulszowy wikszy, biegnie w tylnej czci uda i dalej dzieli si na nerw strzakowy wsplny oraz nerw piszczelowy. Jego rola polega na przewodzeniu bodcw ruchowych do mini koczyn dolnych oraz bodcw czuciowych z receptorw w koczynach dolnych do rdzenia krgowego i dalej do mzgu.
Gwne przyczyny rwy kulszowej:
Wypuklina krka midzykrgowego (dysku). Poniewa w odcinku
ldwiowym dyski midzykrgowe znajduje si w bezporednim ssiedztwie korzeni nerwowych nawet niewielkie wysuniecie krka, okrelane najczciej jako wypuklina, powoduje ucisk na korzenie a co za tym idzie zaburzenia funkcji korzenia pod postaci blu lub ograniczenia czucia, czasem osabienia mini unerwianych przez wkna biegnce w korzeniu. Obraz kliniczny zaley w duym stopniu od kierunku, w ktrym wysunie si fragment dysku. Jeli dysk wysuwa si do przodu, gdzie nie s zlokalizowane adne elementy nerwowe nie wystpi adne objawy. Jeli dojdzie do centralnie-tylnej wypukliny czsto rwnie objawy s skpe, ze wzgldu na do du rezerw objtoci kanau krgowego. Najczstsz objawow wypuklin jest wypuklina tylno-boczna, w kierunku otworu midzykrgowego, przez ktry korzenie opuszczaj kana krgowy. Dochodzi wtedy do ucinicia korzenia krgowego midzy wysunitym fragmentem dysku a stawem midzykrgowym. Najczstszym objawem jest bl, promieniujcy do koczyny dolnej.
Stenoza kanau krgowego - od greckiego stenosis czyli zwenie, to
patologiczne ograniczenie wiatla kanau krgowego z nastpowym uciskiem na rdze krgowy lub korzenie krgowe (poniej pierwszego poziomu krgowego w kanale krgowym nie znajduje si rdze krgowy, zamiast niego biegn korzenie nerwowe tworzce tzw. koski ogon). Typowo stenoza kanau w odcinku ldwiowym poza blem krzya powoduje objawy tzw. chromania neurologicznego, czyli uczucia osabienia mini ng po przejciu pewnego dystansu (w zaawansowanej chorobie nawet niewielkiego). Objawy te s wynikiem ucisku na cay "pczek" korzeni nerwowych czyli koski ogon, a nie na poszczeglne korzenie. Zdarza si jednak, e w przebiegu choroby dochodzi do ucisku na pojedynczy korze, na przykad przez osteofit (patologicznie przeronity fragment kostny) lub fragment dysku midzykrgowego. Czsto rwa kulszowa spowodowana stenoz w przebiegu zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej sprawia due trudnoci diagnostyczne i nie udaje si jednoznacznie zidentyfikowa miejsca, w ktrym dochodzi do uszkodzenia.