You are on page 1of 113

UMOWA WDROENIOWA Z USUGAMI UTRZYMANIA

(WERSJA II: WDROENIE WRAZ Z NABYCIEM INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ)

WZORCOWE KLAUZULE

(opracowanie: Marcin Maruta, Bartomiej Wachta, Karolina Alama,

zesp kancelarii MARUTA WACHTA sp. j.)

WPROWADZENIE
1. Opracowane wzorce maj na celu zaproponowanie standardowych zapisw do umw
wdroeniowych uwzgldniajcych zarwno wymagania prawa, w tym prawa zamwie
publicznych, jak i dobrych praktyk rynkowych.

2. Klauzule odnosz si do umowy wdroeniowej realizowanej w modelu umowy o dzieo. Umowa


zawiera take postanowienia dotyczce dostarczenia przez wykonawc infrastruktury technicznej,
usug utrzymania (SLA) oraz mechanizmw rozwojowych (zakup okrelonej puli dni/mandays).

3. Klauzule dotycz typowego przypadku wdroenia systemu informatycznego wraz z dostarczeniem


infrastruktury technicznej w ramach zamwienia publicznego, ktre moe zosta udzielone
zarwno w ramach trybw podstawowych, jak i negocjacyjnych (np. zamwienia z wolnej rki).
We wzorcach nie zostay uwzgldnione specyficzne regulacje dotyczce zamwie sektorowych,
przepisw dotyczcych zamwie w dziedzinach obronnoci i bezpieczestwa czy uwarunkowania
waciwe dla partnerstwa innowacyjnego. Poszczeglne klauzule mog oczywicie znale
zastosowanie take w takich przypadkach szczeglnych, przy czym bdzie to zawsze wymagao
weryfikacji i dostosowania do danej sytuacji faktycznej i formalnej.

4. Wzorce s tylko wytycznymi i pomoc. Projekty IT rni si midzy sob bardzo istotnie, rne
s oczekiwania zamawiajcych, rne stany faktyczne. Zastosowanie wzorca i opracowanie
docelowej umowy wymaga kadorazowo wsppracy dziaw prawnych i merytorycznych.
W szczeglnoci w przypadku duych projektw rekomendowane jest opracowanie od pocztku
zaoe oraz struktury umowy, a nastpnie jedynie robocze uzupenianie jej o przydatne
rozwizania z zaczonych wzorcw. Oczywiste jest, e moliwa jest take rna interpretacja
przepisw prawa i wzorce mog by modyfikowane w zalenoci od takiej interpretacji.

5. Wzorce s napisane pod metodyki tzw. kaskadowe (waterfall). Podejcie zwinne (agile) staramy
si implementowa przy do obszernych klauzulach dotyczcych procedury zarzdzania zmian,
jednak naley pamita, e metodyki zwinne (scrum, kanban itp.) wymagaj innej konstrukcji
umw.

6. Komentarze s oparte na dowiadczeniu zespou, ktry opracowa wzorce. Istniej rne


standardy, dowiadczenia i podejcia, rne s take interpretacje prawne i orzeczenia sdw.
Wszelkie komentarze dotyczce tzw. standardw rynkowych naley analizowa w kontekcie
potrzeb zamawiajcego. Obserwacja praktyk rynkowych prowadzi do wniosku, e istotna cz
umw IT (zarwno na rynku publicznym, jak i prywatnym) jest zbyt restrykcyjna (np. w zakresie
opisu przedmiotu zamwienia, zasad wsppracy czy kar) i jednoczenie nie zabezpiecza
kluczowych interesw zamawiajcych (w tym otrzymania dziea zgodnie z umow, dotrzymania
terminw czy uniezalenienia od wykonawcy uniknicie tzw. vendor lock-in). Umowy musz
zabezpiecza interesy zamawiajcego, ale z poszanowaniem interesw wykonawcy i realiw
wdroe IT.

7. Konieczno dochowania najwyszej starannoci przy opracowywaniu umw wynika m.in. z faktu,
e projekty IT nawet przy wysokich budetach decyduj o realizacji znacznie wikszych
przedsiwzi (np. obsuga systemu zdrowia czy dotacji). Niepowodzenie projektu (np. ze
wzgldu na nieprecyzyjne zapisy umowy i spr midzy stronami) moe mie dla zamawiajcego
lub szerzej samorzdu, Skarbu Pastwa, zdecydowanie dalej idce skutki.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 1


8. Projekty IT s wyjtkowo trudne (statystyki wskazuj, e ponad 50% projektw przekracza
zakadany czas i budet). Wymaga to wprowadzenia zapisw chronicych interesy
zamawiajcego, ale rwnie umoliwiajcych realn wspprac z wykonawc i dostosowanie
przebiegu projektu do zmieniajcej si rzeczywistoci. Jednym z podstawowych instrumentw
powinno by zarzdzanie zmianami i dostosowanie umw do takich zmian. Nowelizacja prawa
zamwie publicznych istotnie zwiksza takie moliwoci, co zostao opisane w komentarzach
do wzorcw.

9. Wzorce maj by uniwersalne, std cz zapisw jest celowo oglna lub odsya do zacznikw.
Doprecyzowanie ich treci jest konieczne w zalenoci od uwarunkowa danego projektu.

10. Przyjcie, e umowa w obszarze wdroenia skonstruowana jest jako umowa o dzieo, nie
przesdza charakteru przedmiotu zamwienia w rozumieniu przepisw prawa zamwie
publicznych. Wdroenie moe stanowi zarwno dostaw w rozumieniu art. 2 pkt 2) pzp, jak
i usug w rozumieniu art. 2 pkt 10) pzp, a nawet wdroenie moe by dokonywane w ramach
zamwienia na roboty budowlane w rozumieniu art. 2 pkt 8 pzp. Ten ostatni wariant jest jednak
przypadkiem szczeglnym i bardzo rzadkim, w zwizku z czym proponowane klauzule nie
obejmuj specyfiki zamwie na roboty budowlane.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 2


SPIS TRECI

1.DEFINICJE .............................................................................................................................. 4
2.PRZEDMIOT UMOWY ..............................................................................................................12
3.HARMONOGRAM.....................................................................................................................14
4.OGLNE ZASADY REALIZACJI UMOWY ....................................................................................16
5.OWIADCZENIA I ZOBOWIZANIA WYKONAWCY ....................................................................17
6.OBOWIZKI ZAMAWIAJCEGO ................................................................................................20
7.ZARZDZANIE PERSONELEM ...................................................................................................21
8.PODWYKONAWCY ..................................................................................................................25
9.STRUKTURA ZARZDZANIA REALIZACJ UMOWY ....................................................................29
10.ZMIANY UMOWY. PROCEDURA KONTROLI ZMIAN ..................................................................31
11.ANALIZA ..............................................................................................................................36
12.INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...........................................................................................39
13.ODBIORY .............................................................................................................................42
14.GWARANCJA ........................................................................................................................47
15.USUGI UTRZYMANIA ...........................................................................................................50
16.USUGI ROZWOJU ................................................................................................................59
17.PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ POSTANOWIENIA OGLNE ......................................60
18.PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ STANDARDOWE OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE ...63
19.PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ STANDARDOWE OPROGRAMOWANIE APLIKACYJNE ..64
20.PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ OPROGRAMOWANIE DEDYKOWANE .........................66
21.POZOSTAE POSTANOWIENIA DOTYCZCE WASNOCI INTELEKTUALNEJ .............................68
22.WYNAGRODZENIE ................................................................................................................81
23.ZABEZPIECZENIE NALEYTEGO WYKONANIA UMOWY ............................................................83
24.KARY UMOWNE ....................................................................................................................85
25.ODPOWIEDZIALNO STRON ...............................................................................................91
26.ODSTPIENIE OD UMOWY ....................................................................................................94
27.PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH ............................................................................. 101
28.POUFNO ......................................................................................................................... 103
29.POSTANOWIENIA KOCOWE .............................................................................................. 105

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 3


1. DEFINICJE

1. OPCJONALNIE: Bd rodzaj Wady polegajcy na nieprawidowym dziaaniu Oprogramowania,


niezalenie od przyczyny takiej nieprawidowoci. W szczeglnoci Bdem jest dziaanie
Oprogramowania niezgodnie z Dokumentacj. Bdom przypisane s kategorie / [ZAMIENNIE:
priorytety].

Opis kategorii Bdw zosta zawarty w Zaczniku nr __ [KATEGORIE BDW].

OPCJONALNIE (DEFINICJE POWINNY BY OPRACOWYWANE DLA KADEGO PROJEKTU.


PONIEJ WYCZNIE PRZYKAD):

Bd Krytyczny nieprawidowe dziaanie Oprogramowania powodujce albo cakowity brak


moliwoci korzystania z Oprogramowania albo takie ograniczenie moliwoci korzystania
z niego, e przestaje ono spenia swoje podstawowe funkcje. Przykadem Bdu Krytycznego jest
niemono uruchomienia Oprogramowania, brak odczytu/zapisu z bazy danych, utrata danych
lub ich spjnoci, brak moliwoci zalogowania uytkownika, niedostpno krytycznych funkcji
Oprogramowania.

Bd Powany nieprawidowe dziaanie Oprogramowania powodujce ograniczenie korzystania


z Oprogramowania przy zachowaniu speniania przez Oprogramowanie jego podstawowych
funkcji. Przykadem Bdu Powanego jest niedostpno niekrytycznych funkcji
Oprogramowania, wydajno poniej progu okrelonego w Zaczniku nr __ [SLA].

Bd Niskiej Kategorii nieprawidowe dziaanie Oprogramowania niepowodujce ograniczenia


korzystania z Oprogramowania. Przykadem Bdu Niskiej Kategorii jest np. niedostpno
systemu pomocy, bd jzykowy w interfejsie.

KOMENTARZ: pojcie bdu jako typu wady oraz kategorii bdw moe zosta opcjonalnie
wprowadzone do umowy, aby wyrni nieprawidowoci funkcjonowania oprogramowania,
podczas gdy wady dotycz nieprawidowoci w funkcjonowaniu caego systemu, niezalenie od
rda i skutkw ich wystpowania. Wprowadzenie bardziej szczegowego podziau
nieprawidowoci pozostawiono do decyzji zamawiajcego, w zalenoci od specyfiki i potrzeb
danego projektu. Wprowadzenie takiego podziau umoliwia przewidzenie odrbnego SLA dla
Bdw i odrbnego dla innych Wad. Dokumentacja wszelka dokumentacja dotyczca Systemu,
w tym w szczeglnoci Oprogramowania, Infrastruktury Technicznej lub jakichkolwiek innych prac
Wykonawcy, ktra jest dostarczana lub powstanie w ramach realizacji Umowy. [OPCJONALNIE:
Wymagania dotyczce dokumentacji zostay zawarte w Zaczniku nr __ [WYMAGANIA
DOKUMENTACJI]].

OPCJONALNIE (DEFINICJE POWINNY BY OPRACOWYWANE DLA KADEGO PROJEKTU.


PONIEJ WYCZNIE PRZYKAD):

Analiza dokumenty opracowane przez Wykonawc, majce na celu sprecyzowanie sposobu


realizacji wymaga Zamawiajcego, zasad i metod realizacji Umowy oraz szczegowe opisanie
Produktw;

Dokumentacja Standardowa Dokumentacja Standardowego Oprogramowania Systemowego


oraz Dokumentacja Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego oraz inna dokumentacja
opracowana niezalenie od realizacji Umowy (w tym dokumentacja Infrastruktury Technicznej);

Dokumentacja Dedykowana dokumentacja opracowana w zwizku z realizacj Umowy, w tym


Analiza.

2. Dzie Roboczy dzie od poniedziaku do pitku z wyjtkiem dni ustawowo wolnych od pracy
w Polsce.

3. Etap wyodrbniona cz realizacyjna Umowy, obejmujca wykonanie okrelonych Produktw

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 4


i innych prac Wykonawcy opisanych Umow. Etapy podlegaj Odbiorom.

4. Harmonogram terminy realizacji Umowy. Definicja Harmonogramu obejmuje:

2) Harmonogram Ramowy, ktry zawiera kluczowe terminy realizacji przedmiotu Umowy,


opisane Umow;
3) Harmonogram Szczegowy, ktry zawiera dokument obejmujcy szczegowe prace,
w tym Produkty.

OPCJONALNIE: Harmonogram Szczegowy zostanie opracowany przez Wykonawc w


ramach Analizy.

KOMENTARZ: standardow praktyk jest okrelanie w umowie harmonogramu ramowego,


wskazujcego kamienie milowe projektu oraz przygotowanie harmonogramu szczegowego
ju w toku realizacji umowy, czyli np. w planie projektu, w analizie, przed kadym etapem,
w odrbnym ustaleniu komitetu sterujcego itp. Zazwyczaj przyjmuje si, e harmonogram
szczegowy nie moe modyfikowa terminw wynikajcych z harmonogramu ramowego.
5. Infrastruktura Techniczna infrastruktura informatyczna (sprzt i oprogramowanie) dostarczana
przez Wykonawc w ramach realizacji Umowy, bdca elementem Systemu, opisana w Zaczniku
nr __ [Infrastruktura Techniczna].

6. OPCJONALNIE: Infrastruktura Zamawiajcego infrastruktura informatyczna (w tym sprzt i


oprogramowanie) Zamawiajcego, opisana w Zaczniku nr __ [INFRASTRUKTURA
ZAMAWIAJCEGO].

KOMENTARZ: definicja infrastruktury zamawiajcego zostaa wprowadzona opcjonalnie, do


zastosowania w sytuacji, gdy intencj zamawiajcego jest stworzenie przez wykonawc systemu
wsppracujcego z infrastruktur, ktra jest wasnoci zamawiajcego i nie zostaa dostarczona
przez wykonawc w ramach umowy (tj. nie bdca infrastruktur techniczn). Spotykane
s rwnie przypadki wdroe rwnolegle przeprowadzanych na infrastrukturze zamawiajcego
oraz na infrastrukturze dostarczanej przez wykonawc. Kwestia ta powinna zosta przez
zamawiajcego szczegowo opisana w SIWZ, w szczeglnoci w OPZ. Na potrzeby poniszych
klauzul przyjto zaoenie, e oprogramowanie wdraane jest na infrastrukturze technicznej, a
jego integracj z infrastruktur zamawiajcego przyjto jako opcj.
7. Kierownik Projektu osoba wyznaczona przez kad ze Stron do biecych kontaktw i nadzoru
nad realizacj Umowy.

8. Odbir potwierdzenie przez Zamawiajcego naleytego wykonania Umowy w zakresie


wykonania poszczeglnych Produktw, Etapw lub caoci Umowy. Dowodem dokonania Odbioru
jest odpowiedni Protok Odbioru.

9. Odbir Kocowy Odbir stanowicy potwierdzenie spenienia przez Wykonawc caoci


zobowiza okrelonych Umow, w tym w szczeglnoci zakoczenie wiadczenia Usug
Utrzymania.

10. Oprogramowanie cao lub dowolny element oprogramowania dostarczanego


lub wykonywanego w ramach realizacji Umowy. W skad Oprogramowania wchodzi:

4) Standardowe Oprogramowanie Systemowe oprogramowanie tworzce rodowisko,


w ktrym uruchamiane jest Oprogramowanie, w tym oprogramowanie systemowe
lub bazodanowe. Standardowe Oprogramowanie Systemowe jest wymienione
w Zaczniku nr __ [SPECYFIKACJA STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA
SYSTEMOWEGO]. O ile Umowa nie stanowi inaczej, oprogramowanie dostarczane przez

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 5


Wykonawc w ramach Infrastruktury Technicznej zaliczane bdzie do Standardowego
Oprogramowania Systemowego;
5) Standardowe Oprogramowanie Aplikacyjne oprogramowanie bdce podstaw
do stworzenia Systemu, istniejce i dystrybuowane przed zawarciem Umowy. Standardowe
Oprogramowanie Aplikacyjne jest wymienione w Zaczniku nr __ [SPECYFIKACJA
STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA APLIKACYJNEGO];
6) Oprogramowanie Dedykowane oprogramowanie tworzone na potrzeby Umowy, w tym
rozbudowa lub modyfikacja Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego. Jeeli dane
Oprogramowanie nie zostao przypisane do Standardowego Oprogramowania
Systemowego lub Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego uwaa si je za
Oprogramowanie Dedykowane;
7) OPCJONALNIE: Oprogramowanie Open Source oprogramowanie dystrybuowane
na warunkach tzw. licencji otwartych, wymienione w Zaczniku nr __
[OPROGRAMOWANIE OPEN SOURCE];
11. Podwykonawca podmiot, ktremu Wykonawca powierzy wykonanie czci swoich zobowiza
wynikajcych z Umowy. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e Podwykonawc
nie jest czonek personelu Wykonawcy zatrudniony w oparciu o umow cywilnoprawn, w tym
take prowadzcy jednoosobow dziaalno gospodarcz, ktremu Wykonawca powierzy
realizacj poszczeglnych czynnoci w ramach wykonywania Umowy.

KOMENTARZ: celem definicji jest rozrnienie podwykonawcy od personelu Wykonawcy, co jest


kwesti budzc w praktyce wtpliwoci.
12. Procedura Kontroli Zmian zasady dokonywania zmian w Umowie, w szczeglnoci w zakresie
przedmiotu Umowy lub Harmonogramu.

13. Produkt okrelone wiadczenie Wykonawcy opisane Umow lub Analiz jako Produkt.

KOMENTARZ: jedno z przyjtych zaoe. Moliwa jest definicja szeroka produktu, jako kadego
wiadczenia Wykonawcy, ale konieczna jest wtedy np. odpowiednia zmiana procedur odbioru.
14. Protok Odbioru dokument stanowicy potwierdzenie dokonanie Odbioru w zakresie
poszczeglnych Produktw, Etapw lub caoci Umowy, sporzdzony zgodnie z Zacznikiem nr
__ [WZORY PROTOKOW ODBIORU].

15. SLA postanowienia Umowy okrelajce zasady usuwania Wad / [OPCJONALNIE: w tym odrbne
warunki dotyczce usuwania Bdw] lub parametry dotyczce dziaania Systemu okrelone w
Zaczniku nr __ [SLA].

OPCJONALNIE (DEFINICJE POWINNY BY OPRACOWYWANE DLA KADEGO PROJEKTU.


PONIEJ WYCZNIE PRZYKAD):

Czas Reakcji czas midzy zgoszeniem Wady a uzyskaniem potwierdzenia przystpienia do jej
usunicia;

Czas Naprawy czas midzy zgoszeniem Wady a jej usuniciem. W przypadku dostarczenia
poprawki lub dokonania innych czynnoci, ktre nie usuwaj Wady, Czas Naprawy uwaa si za
niedochowany;

Naprawa - usunicie przez Wykonawc Wady, w szczeglnoci poprzez dokonanie zmian w


konfiguracji, kodzie lub architekturze Systemu, w tym przywrcenie prawidowego
funkcjonowania Infrastruktury Technicznej;

Obejcie przywrcenie dziaania Systemu do stanu sprzed wystpienia Wady,


z moliwymi ograniczeniami sposobu korzystania z Systemu, nieuniemoliwiajcymi jednak
realizacj funkcji obsugiwanych przez System. Obejcie nie stanowi usunicia Wady.

KOMENTARZ: zacznik SLA powinien by dostosowany do wymaga danej umowy.


W szczeglnoci zamawiajcy powinien okreli zasady zgaszania wad, w tym opcjonalnie
odrbne zasady dla bdw okrelonej kategorii (w tym czas, w ktrym mog by zgaszane, czas
naprawy, konsekwencje dostarczenia obejcia, np. przeduenie czasu naprawy), procedury

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 6


odbioru poprawek, ewentualnie procedury zwizane z sytuacj, kiedy wada, w tym bd, nie jest
zwizana z dziaaniami wykonawcy, a jest np. bdem standardowego oprogramowania
systemowego (jest to rekomendowane zwaszcza w zakresie usug utrzymania). SLA moe
okrela take inne parametry, jak np. dostpno. Definicja czasu naprawy wymaga
uwzgldnienia procedury odbiorowej i weryfikacyjnej poprawek usuwajcych wad, w
szczeglnoci decyzji, czy czas naprawy obejmuje procedury weryfikacji poprawnoci przekazanej
poprawki.
16. System stworzony w ramach realizacji Umowy system informatyczny, skadajcy si z
Oprogramowania zainstalowanego na Infrastrukturze Technicznej, speniajcy wymagania
wynikajce z Umowy, [OPCJONALNIE: w tym zwizane ze wspprac z Infrastruktur
Zamawiajcego]. Szczegowe wymagania funkcjonalne i pozafunkcjonalne zostay zdefiniowane
w Zaczniku nr __ [OPIS PRZEDMIOTU ZAMWIENIA]. System stanowi dzieo w rozumieniu
przepisw kodeksu cywilnego.

KOMENTARZ: na potrzeby konstrukcji klauzul modelowych poczyniono zaoenie, e


oprogramowanie zostanie wdroone na infrastrukturze dostarczanej w ramach umowy przez
wykonawc (infrastruktur techniczn). W przypadku gdy intencj zamawiajcego jest
umoliwienie wsppracy systemu z posiadan przez niego infrastruktur, nie
bdc infrastruktur techniczn w rozumieniu definicji, powinno to zosta opisane zarwno w
OPZ, jak i w umowie.
17. Usugi Utrzymania opisane Umow usugi majce na celu zapewnienie poprawnego dziaania
Systemu oraz wsparcie Zamawiajcego w korzystaniu z Systemu.

18. Usugi Rozwoju opisane Umow usugi majce na celu zapewnienie modyfikacji i rozbudowy
Systemu.

19. Wada kada nieprawidowo w funkcjonowaniu Systemu, w tym w szczeglnoci niezgodno


z Umow, w tym z Zacznikiem nr __ [OPZ] lub Analiz , lub jakiekolwiek inne nieprawidowe
dziaanie Systemu, niezalenie od przyczyny wystpienia takiej nieprawidowoci, w tym take z
przyczyn wywoanych przez nieprawidowe funkcjonowanie Infrastruktury Technicznej. Opis
kategorii Wad zosta zawarty w Zaczniku nr __ [KATEGORIE WAD].

OPCJONALNIE (DEFINICJE POWINNY BY OPRACOWYWANE DLA KADEGO PROJEKTU. PONIEJ


WYCZNIE PRZYKAD):

Wada Krytyczna nieprawidowe dziaanie Systemu powodujce albo cakowity brak moliwoci
korzystania z Systemu, albo takie ograniczenie moliwoci korzystania z niego, e przestaje on
spenia swoje podstawowe funkcje. Przykadem Wady Krytycznej jest niemono uruchomienia
Systemu, brak odczytu/zapisu z bazy danych, utrata danych lub ich spjnoci, brak moliwoci
zalogowania uytkownika, niedostpno krytycznych funkcji Systemu.

Wada Powana nieprawidowe dziaanie Systemu powodujce ograniczenie korzystania z Systemu


przy zachowaniu speniania przez System jego podstawowych funkcji. Przykadem Wady
Powanej jest niedostpno niekrytycznych funkcji Systemu, wydajno poniej progu
okrelonego w Zaczniku nr __ [SLA].

Wada Niskiej Kategorii nieprawidowe dziaanie Systemu niepowodujce ograniczenia korzystania z


Systemu. Przykadem Wady Niskiej Kategorii jest np. niedostpno systemu pomocy, bd
jzykowy w interfejsie.

KOMENTARZ: pojcie wady obejmuje wszelkie nieprawidowoci mogce wystpi w systemie, zatem
take nieprawidowoci w funkcjonowaniu oprogramowania. W przypadku gdy do umowy
wprowadzone zostanie, obok pojcia wady pojcie bdu, naley odpowiednio
opisa poszczeglne kategorie wad oraz bdw z podaniem przykadw.
20. Wdroenie opisane Umow wiadczenia Wykonawcy majce na celu wykonanie Systemu.

21. Wynagrodzenie czne nalene Wykonawcy wynagrodzenie brutto (z uwzgldnieniem podatku


VAT) opisane Umow, w tym wynagrodzenie za czci opcjonalne.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 7


22. OPCJONALNIE: Wymagania Organizacyjne Zamawiajcego wymagania okrelone
w dokumentach doczonych do Umowy w Zaczniku nr __ [WYMAGANIA ORGANIZACYJNE
ZAMAWIAJCEGO]. Przykadowo: Polityka Bezpieczestwa Systemu, Polityka Bezpieczestwa
Informacji, Zasady dostpu zdalnego, Zasady dostpu do budynkw itp.

KOMENTARZ

Definicje s jednym z najtrudniejszych do opracowania elementw umowy. Nie istniej wypracowane


jednoznaczne standardy, definicje rni si w zalenoci od projektu, a wielu poj nie da si
zdefiniowa w peni precyzyjnie. Podane propozycje powinny by dokadnie zweryfikowane
i zmodyfikowane na potrzeby konkretnej umowy.
Konieczne jest konsekwentne posugiwanie si przyjt definicj, w szczeglnoci w zacznikach
i czciach merytorycznych umowy. Jeeli np. umowa zakada podzia wdroenia na etapy (tak
przyjmujemy we wzorcu), a harmonogram, bdcy zacznikiem, odwouje si do faz, moe powsta
wtpliwo, czy pojcia te s zbiene. Ta wtpliwo moe z kolei rzutowa np.
na moliwo naliczenia kar umownych dotyczcych etapw (ale nie faz).
Rekomendowane jest rozbudowanie definicji do potrzeb projektu, np. o definicj jednostek
zamawiajcego, definicje zwizane z dan metodyk (start produkcyjny, definicje ITIL)
lub potrzebami zamawiajcego (poszczeglne produkty, jak prototyp).
Kluczowymi definicjami s zazwyczaj:
Bd oraz Wada jedne z najtrudniejszych i najwaniejszych definicji. Spory dotyczce
klasyfikacji nieprawidowoci w funkcjonowaniu systemu s jednymi z najczstszych
spotykanych podczas wdroe informatycznych. Definicja wady jest istotna zarwno na
etapie odbiorw (weryfikacja naleytego wykonania wiadczenia), jak i utrzymania
(przypisanie kategorii nieprawidowoci, w tym w szczeglnoci bdw do warunkw
SLA). Z tego powodu spotyka si odrbne definicje na potrzeby wdroenia, odrbne na
potrzeby utrzymania (np. definicje zgodne z metodyk ITIL). Dobr praktyk w bardziej
skomplikowanych systemach jest wyrnienie typu wady obejmujcego nieprawidowoci
funkcjonowania systemu w zakresie oprogramowania, czyli bdu oraz wskazanie
konkretnych przykadw nieprawidowego dziaania oprogramowania, ktre zamawiajcy
uznaje za bd danej kategorii (np. brak moliwoci odczytu lub zapisu do bazy danych,
wydajno poniej okrelonego w OPZ czy SLA poziomu). Odwoanie si do takich
przykadw pomaga skutecznie rozstrzygn wikszo przypadkw spornych i
jednoczenie jeli s one precyzyjne ogranicza ryzyko sporu w tym obszarze.
Naley zwrci uwag, e w zakresie wdroenia zamawiajcy oczekuje naleycie
wykonanego dziea i z reguy nie bada przyczyny wad, jako e wystarcza mu stwierdzenie
samego ich wystpienia np. bd w oprogramowaniu standardowym, ktry powoduje
brak okrelonych cech systemu moe by podstaw do odmowy odbioru.
W zakresie utrzymania podejcie jest z reguy mniej restrykcyjne i nie wymaga si np.
dochowania czasu naprawy w stosunku do okrelonych typw nieprawidowoci, np.
bdw w oprogramowaniu systemowym w takim przypadku zamawiajcy korzysta z
odpowiedniej umowy serwisowej zawartej z producentem danego oprogramowania (cho
moliwe jest np. zobowizanie wykonawcy do zastosowania obejcia niwelujcego
uciliwo takiego bdu).
Proponowana opcjonalna definicja bdu odnosi si do opisanego przypadku
nieprawidowego dziaania oprogramowania. Przedmiotem umowy mog by take, jak
wskazano powyej, inne wymagania, np. opracowanie dokumentacji, zapewnienie
zgodnoci z przepisami prawa itp. W konsekwencji jako warunek odbioru produktu, etapu,
wdroenia czy caej umowy naley dodatkowo wprowadzi obok braku bdw
okrelonej kategorii przesank zgodnoci z pozostaymi postanowieniami umowy, co
zapewnia wprowadzenie definicji wady, ktra obejmie bd oraz inne przypadki
nienaleytego wykonania umowy. W przypadku mniej skomplikowanych projektw
wystarczajce moe by wprowadzenie jedynie oglnego pojcia dla wszystkich

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 8


nieprawidowoci w systemie, czyli wady, wraz z podziaem na precyzyjnie opisane
kategorie oraz przyporzdkowanym im warunkom SLA.
SLA Service Level Agreement; jest to cz umowy (z reguy zacznik) okrelajca
zasady i parametry dziaania oprogramowania, np. jego dostpno lub czas usunicia
wad, w tym opcjonalnie bdw okrelonej kategorii. Podobnie jak w przypadku definicji
dotyczcych nieprawidowoci funkcjonowania systemu, kluczowa jest precyzja zapisw.
Jeeli zamawiajcy zdecyduje si np. na wprowadzenie parametru dostpnoci, obok
okrelenia procentowego tego parametru (np. 97%), powinien poda okres weryfikacji
parametru (np. miesic kalendarzowy) oraz mechanizm wyliczania (np. poprzez okrelenie
braku dostpnoci jako czasu pomidzy zgoszeniem wady krytycznej a jej usuniciem).
W przypadku czasu naprawy kluczowe jest opisanie, w jakich godzinach mona zgasza
wady (np. definicja okna obsugi serwisowej 9.0016.00 kadego dnia roboczego),
jakimi kanaami (np. adres e-mail, telefon w przypadku wad krytycznych, dedykowany
system), uzgodnienie, jak jest liczony czas usuwania wady (cigle od godziny zgoszenia
czy tylko w czasie dziaania okna obsugi serwisowej), co oznacza naprawa (zgoszenie
poprawki do testowania albo koniec testw), co oznacza obejcie i czy jest ono
dopuszczalne. SLA moe okrela take mniej typowe parametry, jak czas odtworzenia
danych z backupu czy zapewnienie okrelonych parametrw wydajnoci. Konstrukcja
definicji w zakresie SLA wymaga kadorazowo wsplnej pracy zespou prawnego i
merytorycznego.
Dokumentacja zakres dokumentacji i potrzeba jej opisu do decyzji zamawiajcego.
Niemal zawsze wystpuje dokumentacja stricte projektowa (np. analiza), jak
i dokumentacja uytkownika (administratora, uytkownika kocowego). Specyficznym
rodzajem dokumentacji jest dokumentacja kodu rdowego istotna zwaszcza
w przypadku oprogramowania dedykowanego lub standardowego wykonawcy
do modyfikacji ktrego zamawiajcy nabywa prawa. Wymagania takiej dokumentacji
powinny by dokadnie okrelone przez zesp merytoryczny w odpowiednim zaczniku.
Oprogramowanie definicja kluczowa, gdy wykonanie lub wdroenie oprogramowania
jest podstawowym obowizkiem wykonawcy. W umowach mona spotka wiele
podziaw. Na potrzeby niniejszych wzorcw przyjte zostay nastpujce definicje
(oczywicie nie kady z tych rodzajw musi wystpi w danym projekcie):
i. Standardowe Oprogramowanie Systemowe w przypadku tego oprogramowania
w wikszoci przypadkw bdziemy mie do czynienia ze standardowymi warunkami
licencyjnymi. Zazwyczaj w przypadku tej kategorii oprogramowania nie jest moliwe
uzyskanie praw do modyfikacji kodu rdowego. Naley wzi pod uwag,
e warunki OPZ nie mog by uznane za dyskryminacyjne, a to z kolei wymaga
zweryfikowania, czy w danym przypadku dany wykonawca lub produkt nie jest
wyeliminowany z postpowania bez uzasadnionej przyczyny, wynikajcej
z obiektywnych uwarunkowa zamawiajcego. Zamawiajcy musi wzi
w szczeglnoci pod uwag fakt, e rni producenci oprogramowania (zwaszcza
due korporacje midzynarodowe) posuguj si standardowymi wzorcami umw
licencyjnych zaakceptowanymi na poziomie centralnym i modyfikacja takich wzorcw
przez krajowego przedstawiciela producenta jest w praktyce niemoliwa. Oznacza to,
e wprowadzenie do Specyfikacji Istotnych Warunkw Zamwienia (SIWZ) wymaga
sprzecznych z tymi wzorcami, moe doprowadzi do sytuacji, w ktrej zaoferowanie
danego oprogramowania nie bdzie moliwe. Sytuacja taka moe by
usprawiedliwiona okolicznociami (zapewnienie konkurencyjnoci nie polega bowiem
na obowizku dopuszczenia kadego wykonawcy i produktu w kadych
okolicznociach), lecz wymaga to kadorazowego wnikliwego przeanalizowania,
czy po stronie zamawiajcego wystpuj takie uwarunkowania, ktre sprawiaj,
e postawienie danego wymagania jest faktycznie bezwzgldnie konieczne.
ii. Standardowe Oprogramowanie Aplikacyjne oprogramowanie bdce podstaw
(aplikacj) do stworzenia Systemu, do ktrego prawa posiada albo podmiot trzeci
albo wykonawca. Oprogramowanie takie jest dystrybuowane na rynku niezalenie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 9


od zawieranej umowy i poza rzadkimi przypadkami wykonawcy nie przenosz na
zamawiajcego autorskich praw majtkowych. W zakresie oprogramowania
aplikacyjnego czciej ni przy oprogramowaniu systemowym wystpi uzasadniona
przyczyna rozszerzenia praw np. poprzez nabycie praw do jego modyfikacji.
iii. Oprogramowanie Dedykowane oprogramowanie tworzone na potrzeby umowy.
W czci postpowa moe to by jedyny rodzaj nabywanego oprogramowania
(projekt w caoci tworzony pod potrzeby zamawiajcego) lub rozbudowa (np.
dodatkowe moduy) oprogramowania standardowego. W przypadku takiego
oprogramowania czst praktyk jest nabywanie praw majtkowych, a co najmniej
uzyskanie bardzo szerokiej licencji z prawem do modyfikacji.
Szerszy opis znajduje si w paragrafach regulujcych prawa wasnoci intelektualnej.
System we wzorcach przyjmuje si definicj systemu jako rezultatu prac wykonawcy,
czyli dostosowanego do wymaga umowy oprogramowania zainstalowanego na
dostarczonej przez wykonawc infrastrukturze technicznej. Integracj lub jakikolwiek
rodzaj wsppracy systemu z infrastruktur zamawiajcego przyjmuje si jako rozwizanie
opcjonalne. System stanowi dzieo w rozumieniu kodeksu cywilnego takie ksztatowanie
umw wdroeniowych jest powszechne na rynku i poparte wypowiedziami doktryny i
orzecznictwa, cho zdarzaj si zdania przeciwne. Z pewnoci jednym z wymaga jest
precyzyjne opisanie dziea, co pokrywa si z obowizkiem precyzyjnego okrelenia
przedmiotu wiadcze wykonawcy w rozumieniu m.in. przepisw pzp. W przypadku
intencji wdroenia oprogramowania take na infrastrukturze innej ni dostarczana przez
wykonawc w ramach umowy (tj. na infrastrukturze posiadanej przez zamawiajcego
niezalenie od realizowanej umowy wdroeniowej) takie rozwizanie powinno by, jak ju
zaznaczono powyej, moliwie dokadnie opisane zarwno w dokumentach
przedstawianych na etapie postpowania ofertowego (SIWZ / OPZ), jak i w samej umowie.
Infrastruktura Techniczna w umowach, w ktrych wykonawca dostarcza cz
infrastruktury (a taki model opisany zosta w poniszych klauzulach), wskazane jest
zamieszczenie w SIWZ moliwie precyzyjnych i wyczerpujcych wymaga (w tym
wymaga funkcjonalnych i pozafunkcjonalnych), ktre system jako dzieo powinien
spenia i na podstawie ktrych wykonawca bdzie zobowizany dobra moliwy do
zaoferowania sprzt i oprogramowanie potrzebne do realizacji umowy, zapewniajc
jednoczenie, e infrastruktura ta zwymiarowana bdzie w sposb odpowiedni do
wymaga przedstawionych przez zamawiajcego oraz gospodarczo uzasadniony.
Specyfikacja infrastruktury technicznej stanowi bdzie element oferty wykonawcy. Naley
tu zwrci uwag, e w wypadku umw zawieranych w nastpstwie postpowa
prowadzonych w trybach podstawowych (przetarg nieograniczony lub ograniczony),
praktycznie nie ma moliwoci prowadzenia midzy zamawiajcym a wykonawc rozmw
czy negocjacji umoliwiajcych optymalne dopasowanie infrastruktury do rzeczywistych
potrzeb zamawiajcego (moliwe jest oczywicie skadanie wnioskw o wyjanienie treci
SIWZ, lecz jest to instrument z pewnoci mniej efektywny ni negocjacje). atwo wic o
sytuacj, w ktrej zamawiajcy, chcc mie pewno, e zaoferowana infrastruktura
bdzie wystarczajca, przewymiaruje j, co bdzie miao wpyw na cen. Z drugiej strony,
moliwa jest take sytuacja, w ktrej zamawiajcy zdefiniuje wymagania
niewystarczajco, co spowoduje, e wykonawca dostarczy infrastruktur wprawdzie
zgodn z SIWZ, lecz niewystarczajc do uruchomienia systemu. Kwestie te w umowach
zawieranych poza systemem zamwie publicznych s zazwyczaj przedmiotem odrbnych
ustale i regulacji, w szczeglnoci przewidujcych moliwo elastycznego zarzdzania
parametrami zaoferowanej infrastruktury oraz biecego dopasowania jej do faktycznych
uwarunkowa realizacyjnych, uwzgldnienia wzrostu obcienia systemu etc. Rozwizania
takie s jednak wtpliwe w wietle zasady okrelonoci przedmiotu zamwienia i
koniecznoci zoenia oferty, ktra obejmuje rozwizanie bdce zgodne z wymaganiami
zamawiajcego zdefiniowanymi na dzie skadania ofert. Std zamawiajcy powinni
szczeglnie dokadnie analizowa wymagane parametry infrastruktury technicznej, aby
unikn zakupu nadmiarowego i poniesienia w zwizku z tym niepotrzebnych kosztw.
Moliwe jest te stosowanie mechanizmw dopuszczajcych szybkie dokupienie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 10


niezbdnych elementw infrastruktury, jeeli jej zakres podstawowy okae si
niewystarczajcy (np. prawo opcji lub skorzystanie z moliwoci zmiany umowy w
okolicznociach przewidzianych przepisami). Dostarczana przez wykonawc infrastruktura
podlega bdzie odrbnemu odbiorowi, ktry stanowi bdzie moment przeniesienia na
zamawiajcego wasnoci dostarczanego w ramach tej infrastruktury sprztu oraz
oprogramowania.

OPCJONALNIE: Infrastruktura Zamawiajcego na potrzeby wzorca przyjto zaoenie,


e oprogramowanie jest wdraane na infrastrukturze dostarczanej przez wykonawc. Jako
opcj przedstawiono rwnie integracj systemu z infrastruktur posiadan przez
zamawiajcego niezalenie od realizowanej umowy. Natomiast w umowach, w ktrych
zamawiajcy zapewnia cz infrastruktury, ktra ma funkcjonowa jako integralna
cz tworzonego systemu, konieczne jest moliwie precyzyjne opisanie takiego
rozwizania przez zamawiajcego. Wskazane jest zamieszczenie w SIWZ moliwie
dokadnego opisu tej infrastruktury oraz wymaganie od wykonawcw dokonania
weryfikacji tej infrastruktury (w niektrych przypadkach moe by uzasadnione
umoliwienie wykonawcom wizji lokalnej), a w konsekwencji wymaganie zoenia w
ofercie owiadczenia, zgodnie z ktrym moliwe jest wdroenie oferowanego przez
wykonawc oprogramowania speniajcego wymagania zamawiajcego, przy
wykorzystaniu oprcz infrastruktury technicznej - take infrastruktury zamawiajcego.
Wykonawcy powinni mie realn moliwo zapoznania si z posiadanym przez
zamawiajcego rodowiskiem informatycznym i oceny, czy moliwe jest posadowienie w
tym rodowisku oprogramowania speniajcego wymagania zamawiajcego, ktre
zamierza zaoferowa dany wykonawca, a take zaplanowania wszelkich innych czynnoci
zwizanych z wdroeniem, np. przebiegu ewentualnej integracji poszczeglnych czci
systemu. Oczywicie w praktyce mog w rnych przypadkach powsta po stronie
wykonawcw rnego rodzaju wtpliwoci, lecz jednym z celw postpowania ofertowego
jest wanie moliwo weryfikacji tych wtpliwoci na etapie postpowania
poprzedzajcego zawarcie umowy, przy wykorzystaniu ustawowych instrumentw
komunikacji z zamawiajcym (np. wnioski o wyjanienie treci SIWZ). W innym przypadku
zamawiajcy przyjmie odpowiedzialno za to, czy prawidowo zwymiarowa posiadan
infrastruktur i czy bdzie ona wystarczajca, by uruchomi i eksploatowa
oprogramowanie o wymaganych przez niego cechach i parametrach zarwno na
infrastrukturze technicznej, jak i na infrastrukturze zamawiajcego, tak jak zaplanowano
to w SIWZ / OPZ.

Wymagania Organizacyjne Zamawiajcego jest to zbir wytycznych, do ktrych


przestrzegania w trakcie realizacji umowy zobowizany jest wykonawca. Jednym z
najwaniejszych dokumentw tego typu jest Polityka Bezpieczestwa Informacji, ktrej
stosowanie wynika z 20 ust.2 pkt 10 Rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 12 kwietnia
2012 r. (Dz.U. poz. 526) w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjnoci, minimalnych
wymaga dla rejestrw publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz
minimalnych wymaga dla systemw teleinformatycznych.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 11


PRZEDMIOT UMOWY

1. Przedmiotem Umowy jest:

1) wykonanie przez Wykonawc dziea w postaci Systemu;

2) wiadczenie przez Wykonawc Usug Utrzymania;

3) wiadczenie przez Wykonawc Usug Rozwoju.

2. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e z zastrzeeniem zmian dopuszczalnych


przez przepisy prawa i Umow przedmiot Umowy zostanie zrealizowany zgodnie z treci
Zacznika nr __ [OPIS PRZEDMIOTU ZAMWIENIA], z uwzgldnieniem wszelkich zmian
oraz wyjanie udzielonych w odpowiedzi na pytania Wykonawcw, ktre miay miejsce w toku
postpowania poprzedzajcego zawarcie Umowy.

3. Zakres wiadcze Wykonawcy w ramach realizacji przedmiotu Umowy moe zosta sprecyzowany
lub w granicach dopuszczalnych przez przepisy prawa i Umow zmodyfikowany w Analizie
zaakceptowanej na zasadach przewidzianych Umow.

4. Strony zgodnie potwierdzaj, e podstawowym celem wsppracy w ramach Umowy jest


zapewnienie Zamawiajcemu moliwoci korzystania z Systemu realizujcego wszystkie funkcje
oraz parametry przewidziane Umow.

5. W ramach Wdroenia Wykonawca w szczeglnoci:

PRZYKADOWO:

1) wykona Analiz;
2) dostarczy Infrastruktur Techniczn zgodnie z Umow,

3) zainstaluje i skonfiguruje Infrastruktur Techniczn;

4) dostarczy Standardowe Oprogramowanie Systemowe oraz Standardowe Oprogramowanie


Aplikacyjne oraz dokona ich koniecznej parametryzacji, konfiguracji lub innych zmian
w celu spenienia wymaga Umowy i zapewnienia poprawnego dziaania Systemu;

5) wykona Oprogramowanie Dedykowane;

6) zainstaluje Oprogramowanie na Infrastrukturze Technicznej;

7) OPCJONALNIE: zintegruje System z Infrastruktur Zamawiajcego, zgodnie z


wymaganiami przestawionymi w SIWZ;
8) przetestuje i uruchomi System;

9) przeprowadzi warsztaty;

10) przeniesie na Zamawiajcego autorskie prawa majtkowe lub udzieli albo zapewni
uzyskanie przez Zamawiajcego licencji na korzystanie z utworw opisanych Umow;

11) udzieli gwarancji na System.

6. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e Wykonawca nie odpowiada za dziaanie


i utrzymanie Infrastruktury Zamawiajcego, chyba e nieprawidowe dziaanie Systemu jest
nastpstwem dziaania Wykonawcy powodujcego nieprawidowe dziaanie Infrastruktury
Zamawiajcego, w szczeglnoci jej wadliwej konfiguracji dokonywanej w ramach realizacji
Umowy.

7. W ramach Usug Utrzymania Wykonawca w szczeglnoci:

PRZYKADOWO:

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 12


1) bdzie usuwa Wady na warunkach i w terminach okrelonych Umow;

2) zapewni dostpno Systemu oraz inne parametry zgodnie z Zacznikiem nr __ [SLA];

3) zapewni aktualizacj Standardowego Oprogramowania Systemowego oraz Standardowego


Oprogramowania Aplikacyjnego.

8. W ramach wiadczenia Usug Rozwoju Wykonawca w szczeglnoci:

PRZYKADOWO:

1) zapewni wiadczenie usug konsultacyjnych;

2) dokona zmian w Oprogramowaniu Dedykowanym, nie wynikajcych z nieprawidowego


dziaania Oprogramowania.

9. Usugi Rozwoju bd wiadczone na danie Zamawiajcego, zgodnie z procedur opisan


Umow, w maksymalnym wymiarze nieprzekraczajcym ______ godzin/dni.

KOMENTARZ: do okrelenia w poszczeglnych przypadkach liczba roboczogodzin lub roboczodni,


ktre chce zamwi zamawiajcy jako maksymalny pakiet prac rozwojowych.

KOMENTARZ

Opis przedmiotu umowy naley do kluczowych grup postanowie, decydujcych o zakresie i modelu
umowy. Opis przedmiotu umowy powinien by maksymalnie precyzyjny, przy czym w realiach projektw
IT bdzie on z reguy podlega sprecyzowaniu w czasie realizacji umowy, w toku prac analityczno-
projektowych. Konieczno uwzgldnienia takich zmian zostaa opisana w czci dotyczcej
dopuszczalnych zmian umowy o zamwienie publiczne.
W zdecydowanej wikszoci przypadkw opis przedmiotu umowy w jej gwnym tekcie bdzie
okrelony przez oglne nazwanie wykonywanych prac i odesanie do zacznika opisujcego
szczegowo wymagania funkcjonalne, parametry pozafunkcjonalne i inne wymagania co do przedmiotu
umowy. Z reguy zacznikiem takim bdzie odpowiedni zacznik do SIWZ (zwany przewanie Opisem
Przedmiotu Zamwienia OPZ), przy czym w celu uniknicia wtpliwoci i niespjnoci na etapie
realizacji naley pamita o uwzgldnieniu wszelkich zmian OPZ oraz wyjanie udzielanych na pytania
wykonawcw w toku postpowania. Precyzja w sporzdzaniu OPZ ma pierwszorzdne znaczenie z racji
bezporedniego przeoenia na sukces danego projektu, m.in. na opracowanie przez
wykonawc specyfikacji infrastruktury technicznej adekwatnej do potrzeb zamawiajcego w ramach
realizacji projektu, co przeoy si bezporednio na etapie postpowania ofertowego na cen danej
oferty i wybr konkretnego wykonawcy, a w okresie realizacji umowy na jako wsppracy stron i
finalnie na sukces wdroenia systemu. Jak ju zaznaczono, nieprawidowe zwymiarowanie systemu
moe mie zarwno wpyw na cen jeeli zamawiajcy zdefiniuje wymagania nadmiarowe jak i
moe utrudni lub uniemoliwi naleyte wykonanie systemu jeeli zamawiajcy zdefiniuje wymagania
niewystarczajce dla uruchomienia rozwizania.
Projektowane klauzule obejmuj rwnie mechanizm umoliwiajcy realizacj pewnego pakietu prac
rozwojowych (w ramach zdefiniowanej przez zamawiajcego liczby roboczogodzin, roboczodni lub
innych jednostek rozliczeniowych), przy czym naley podkreli, e nie jest to klasyczna umowa
rozwojowa. Proponowana konstrukcja ma zapewni zamawiajcemu moliwo elastycznego
zarzdzenia realizacj dodatkowych usug, jeli w toku wdroenia pojawi si konieczno szybkiego
skorzystania ze wsparcia wykonawcy w rnych obszarach (np. w zakresie prac programistycznych czy
konsultacji wykraczajcych poza gwny przedmiot umowy). Natomiast rozwj systemu w jakim
konkretnym zakresie, np. poprzez rozszerzenie o dodatkowe moduy funkcjonalne czy roll-out systemu
na inne jednostki, wymaga rozwiza specyficznych dla danej sytuacji i przygotowania dedykowanej
umowy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 13


3 HARMONOGRAM
1. Realizacja Umowy nastpi w terminach zgodnych z Harmonogramem. Strony zgodnie uznaj,
e terminowa realizacja Umowy, w tym dotrzymanie opisanych w Harmonogramie Ramowym
terminw zakoczenia realizacji poszczeglnych Etapw, ma kluczowe znaczenie dla
Zamawiajcego.

2. Strony uzgadniaj nastpujcy Harmonogram Ramowy:

PRZYKADOWO:

1) Etap I: przekazanie do Odbioru _____________; Odbir Etapu _____________.

2) Etap II: przekazanie do Odbioru _____________; Odbir Etapu _____________.

3) OPCJONALNIE JAKO ODRBNY ETAP: dostarczenie Infrastruktury Technicznej: przekazanie


do Odbioru _____________; Odbir: _____________.
4) Odbir Wdroenia ______________

5) Odbir Kocowy ______________

ZAMIENNIE: Harmonogram Ramowy jest opisany w Zaczniku nr __ [HARMONOGRAM].

3. Strony w trakcie realizacji Umowy mog opracowa Harmonogram Szczegowy. Harmonogram


Szczegowy nie moe zmienia Harmonogramu Ramowego.

ZAMIENNIE: Harmonogram Szczegowy jest opisany w Zaczniku nr __ [HARMONOGRAM].

4. W przypadku przekroczenia terminw realizacji Umowy, w tym terminw realizacji poszczeglnych


Etapw wskazanych w Harmonogramie Ramowym, Zamawiajcy bdzie mia prawo skorzysta
z uprawnie wynikajcych z Umowy, a w szczeglnoci Zamawiajcy naliczy kary umowne i moe
by uprawniony do odstpienia od Umowy. Jeeli opnienie wynika z okolicznoci lecych po
stronie Wykonawcy, bdzie on zobowizany do wykonywania ewentualnych dodatkowych prac
wynikajcych z opnienia, jakie oka si niezbdne do realizacji Umowy.

5. OPCJONALNIE: Rozpoczcie prac nad kolejnym Etapem w terminie wczeniejszym ni opisany


w Harmonogramie wymaga pisemnej, pod rygorem niewanoci, zgody Kierownika Projektu
Zamawiajcego. Brak takiej zgody oznacza, e prace takie Wykonawca realizuje wycznie na
wasne ryzyko.

KOMENTARZ

Postanowienia dotyczce harmonogramu s teoretycznie regulacjami merytorycznymi i pozaprawnymi,


ale w praktyce jest to jeden z waniejszych elementw umowy. W szczeglnoci konieczne jest
zachowanie spjnoci midzy postanowieniami umowy a harmonogramem, zwaszcza jeeli stanowi on
zacznik do umowy. Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy harmonogram posuguje si np. definicjami
innymi ni umowa (np. faza zamiast etapu). Harmonogram powinien te uwzgldnia przewidziane
umow procedury odbioru i czas ich trwania.
W harmonogramie naley uwzgldni kluczowe terminy realizacji projektu (milestones), ktre mog
zasadniczo rni si w zalenoci od projektu (np. takim kamieniem milowym moe by pilot projektu).
Opis wiadcze w zakresie danego etapu zazwyczaj jest opisany w zaczniku OPZ.
Harmonogram szczegowy jest dokumentem operacyjnym i w zalenoci od projektu jest opracowany
przed zawarciem umowy, w trakcie analizy lub przed kadym etapem. Terminy harmonogramu
szczegowego z reguy s ustalane midzy kierownikami projektu.
Zmiana harmonogramu szczegowego wymaga weryfikacji w wietle art. 144 pzp, w tym w wietle
dopuszczonych umow zmian.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 14


W przypadku zmiany harmonogramu konieczna jest niezalenie od speniania przesanek formalnych
takiej zmiany weryfikacja, czy zmiana taka nie wpywa na zasady naliczania kar lub odstpienia
od umowy. Przykadem bdnej praktyki jest np. decyzja komitetu sterujcego dzielca etap na dwa
podetapy (np. celem usprawnienia prac) bez odpowiedniej weryfikacji, czy np. kary umowne odnosz
si do etapw, czy take podetapw. Moe okaza si, e zmiany harmonogramu dokonane bez takiej
weryfikacji wyczaj moliwo naliczenia kar umownych.

Klauzula dotyczca zgody na wczeniejsze rozpoczcie prac jest zwizana z ewentualnym


obowizkiem rozliczenia takich prac w przypadku odstpienia i zapewnieniem
zamawiajcemu kontroli nad takim obowizkiem.

4 OGLNE ZASADY REALIZACJI UMOWY


1. Strony deklaruj wspprac w celu realizacji Umowy. W szczeglnoci Strony zobowizane s
do wzajemnego powiadamiania o wanych okolicznociach majcych lub mogcych mie wpyw
na wykonanie Umowy, w tym na ewentualne opnienia. Powysze nie wycza ani nie ogranicza
charakteru Umowy w zakresie dotyczcym Wdroenia jako umowy o dzieo, ani te nie wycza
ani nie ogranicza ewentualnej odpowiedzialnoci Stron.

2. Jzykiem Umowy i jzykiem stosowanym podczas jej realizacji jest jzyk polski. Dotyczy to take
caej komunikacji midzy Stronami. Wszystkie Produkty oraz inne rezultaty prac o ile Umowa
nie stanowi inaczej zostan dostarczone w jzyku polskim.

3. Zamawiajcy zastrzega sobie prawo korzystania w trakcie wykonywania Umowy z usug osb
trzecich celem kontroli jakoci i sposobu prowadzenia caoci lub poszczeglnych prac objtych
Umow, jak rwnie do przeprowadzenia takiej kontroli samodzielnie. Osobom posiadajcym
pisemne upowanienie ze strony Zamawiajcego Wykonawca zobowizany bdzie niezwocznie
udzieli wszelkich informacji, danych i wyjanie w danym zakresie oraz udostpni
i zaprezentowa rezultaty prowadzonych prac (w tym Produkty oraz inne rezultaty prac, take
w postaci nieukoczonej), jak rwnie zapewni moliwo ich kontroli.

4. OPCJONALNIE: Prowadzenie prac na rodowiskach Zamawiajcego w oparciu o zdalny dostp


wymaga zgody Zamawiajcego oraz spenienia warunkw opisanych w Zaczniku nr __
[WYMAGANIA ORGANIZACYJNE ZAMAWIAJCEGO], a take zachowania najwyszej starannoci
w celu ochrony Infrastruktury Zamawiajcego przed moliwym naruszeniem jej bezpieczestwa.

5. OPCJONALNIE: Strony ustalaj, e podstaw do realizacji Umowy w zakresie Wdroenia bdzie


metodyka ___, a w zakresie Usug Utrzymania _______. W przypadku sprzecznoci pomidzy
stosowan metodyk a zapisami Umowy zapisy Umowy maj pierwszestwo.

KOMENTARZ

Paragraf ma na celu wskazanie oglnych zasad wsppracy stron. Moe on zosta dowolnie rozbudowany
w zalenoci od potrzeb. W szczeglnoci jest rekomendowane przesdzenie o jzyku projektu,
a zwaszcza o wyjtkach. Jzykiem projektu bdzie z reguy jzyk polski. Poszczeglne produkty, np.
techniczna dokumentacja oprogramowania narzdziowego moe by dostpna w jzyku angielskim,
zwyczajowo stosowanym przez profesjonalistw w technicznych aspektach IT, jeli taka wersja jest
powszechnie uywana i wystarczajca. W takiej sytuacji wymg dostarczenia wersji polskiej moe
okaza si niecelowy i moe wpyn na cen oferty.
Rekomendowane jest wprowadzenie prawa audytu i opisanie zasad zdalnego dostpu, jeeli ma
zastosowanie.
Do uznania zamawiajcego jest ewentualne wprowadzenie w zakresie wdroenia lub utrzymania
wskazania okrelonych metodyk (standardw). Z uwagi na konieczno zapewnienia konkurencyjnoci
i rwnego traktowania wykonawcw co do zasady nie jest moliwe narzucenie konkretnej metodyki
projektowej. Moliwe jest natomiast wskazanie w SIWZ, jako przykadw i punktw odniesienia,
konkretnych metodyk, typu PRINCE 2, z dopuszczeniem metodyk rwnowanych i zdefiniowaniem
warunkw tej rwnowanoci. Celem takich postanowie SIWZ jest wymaganie posuenia si przez

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 15


wykonawc uznan metodyk projektow, zapewniajc profesjonalne realizowanie projektu,
z wykorzystaniem dobrych praktyk branowych. W przypadku wyboru oferty wskazujcej konkretn
metodyk moe ona zosta wpisana do umowy wraz ze zobowizaniem wykonawcy do stosowania tej
metodyki w toku projektu. Takie podejcie uatwia ustalenie, czy umowa jest realizowana
z zachowaniem wymaganej naleytej profesjonalnej starannoci.

5 OWIADCZENIA I ZOBOWIZANIA WYKONAWCY


1. Wykonawca jest zobowizany realizowa Umow z dochowaniem naleytej starannoci, przy
uwzgldnieniu zawodowego charakteru tej dziaalnoci, z wykorzystaniem caej posiadanej
wiedzy i dowiadczenia.

ZAMIENNIE (wersja rekomendowana przy projektach wymagajcych podwyszenia miernika


starannoci): Wykonawca zobowizuje si wykona przedmiot Umowy z zachowaniem najwyszej
profesjonalnej starannoci, przy wykorzystaniu caej posiadanej wiedzy i dowiadczenia.

3. Wykonawca zobowizuje si do przekazywania na danie Zamawiajcego informacji zwizanych


z Umow, w szczeglnoci informacji dotyczcych postpw prac, przyczyn opnie lub przyczyn
nienaleytego wykonywania Umowy. Informacje bd przekazywane w formie pisemnej
Kierownikowi Projektu Zamawiajcego [OPCJONALNIE: w terminie ___ dni od otrzymania
dania].
4. Wykonawca zobowizuje si do zapewnienia zgodnoci Systemu z przepisami prawa
obowizujcymi w Polsce [OPCJONALNIE: oraz Wymaganiami Organizacyjnymi Zamawiajcego].
Zgodno bdzie oceniana na moment ____ [zoenia oferty Wykonawcy].

5. Zamawiajcy bdzie polega na wiedzy i profesjonalizmie Wykonawcy, w szczeglnoci w


odniesieniu do oceny przydatnoci Infrastruktury Zamawiajcego oraz w zakresie adekwatnoci
zaoferowanej przez Wykonawc specyfikacji Infrastruktury Technicznej do realizacji Umowy.
W wietle powyszego:

1) Wykonawca owiadcza, e zapozna si z Infrastruktur Zamawiajcego i infrastruktura ta


jest odpowiednia do zapewnienia poprawnego dziaania Systemu zgodnie z Umow;

2) Wykonawca owiadcza, e oferowana Infrastruktura Techniczna jest zgodna


z wymaganiami Zamawiajcego i w wietle informacji udostpnionych przez
Zamawiajcego w toku postpowania poprzedzajcego zawarcie Umowy oraz zgodnie z
najlepsz wiedz techniczn Wykonawcy wraz z Infrastruktur Zamawiajcego umoliwia
prawidowe wdroenie Oprogramowania i korzystanie z Systemu zgodnie z jego
przeznaczeniem.

KOMENTARZ: w projektach, w ktrych wykonawcy musz zapewni wykonanie zamwienia przy


wykorzystaniu infrastruktury zamawiajcego, konieczne jest zapewnienie im niezbdnych
informacji w tym zakresie. Moliwe jest zamieszczenie odpowiedniego opisu infrastruktury w
SIWZ, a take umoliwienie wykonawcom dokonania wizji lokalnej. Celem takiego postanowienia
jest podkrelenie, e wykonawca musi zaoferowa takie oprogramowanie, ktre jest moliwe do
posadowienia na istniejcej infrastrukturze zamawiajcego. W zakresie projektw obejmujcych
dostarczenie przez wykonawc infrastruktury technicznej, precyzyjny i moliwie wyczerpujcy
opis wymaga funkcjonalnych oraz pozafunkcjonalnych ma kluczowe znaczenie dla prawidowego
zwymiarowania i nastpnie dostarczenia tej infrastruktury przez wykonawc, co szczegowo
opisano w komentarzu do paragrafu Przedmiot Umowy. Szerzej kwestie zwizane z zakresem
odpowiedzialnoci wykonawcy w odniesieniu do oferowanej infrastruktury technicznej, zostay
opisane w komentarzu do paragrafu Infrastruktura Techniczna.
6. Wykonawca zobowizuje si do wykonania Umowy w sposb niepowodujcy zaprzestania
lub zakcenia pracy Infrastruktury Zamawiajcego. Powysze nie dotyczy elementw
Infrastruktury Zamawiajcego, ktrych wyczenie z eksploatacji lub ograniczenie eksploatacji
Strony uzgodniy.

7. O ile nic innego nie wynika wprost z Umowy, Wykonawca jest zobowizany zapewni wszelkie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 16


narzdzia, w tym oprogramowanie i inne zasoby potrzebne mu do realizacji Umowy. W
szczeglnoci o ile Umowa nie stanowi inaczej wszelkie prace zwizane z konfiguracj lub
opracowaniem [OPCJONALNIE: i testowaniem] Oprogramowania bd odbywa si na
rodowisku Wykonawcy. O ile Umowa nie stanowi inaczej, Zamawiajcy nie ma obowizku
udostpnia adnej infrastruktury sprztowej ani oprogramowania poza Infrastruktur
Zamawiajcego oraz dostarczon przez Wykonawc Infrastruktur Techniczn. Powysze nie
wycza zobowizania Zamawiajcego do wspdziaania opisanego Umow.

8. Wykonawca owiadcza, e podczas realizacji Umowy, a take podczas korzystania z Systemu


w zakresie i na zasadach opisanych Umow, Zamawiajcy nie bdzie zobowizany do nabywania
adnych usug ani uprawnie innych ni wyranie zdefiniowane Umow. W szczeglnoci
zobowizanie Wykonawcy oznacza, e nie jest konieczne nabycie przez Zamawiajcego adnych
dodatkowych licencji ani uprawnie poza opisanymi Umow, w tym w szczeglnoci zwizanych
z korzystaniem z Infrastruktury Technicznej, i objtych Wynagrodzeniem, a korzystanie z Systemu
nie spowoduje koniecznoci nabycia takich licencji lub uprawnie. Wszelkie ryzyka zwizane z
szacowaniem iloci potrzebnych licencji lub innych uprawnie koniecznych do korzystania z
Systemu zgodnie z Umow obciaj Wykonawc.

KOMENTARZ

Paragraf ma na celu okrelenie podstawowych zasad realizacji umowy przez wykonawc. Moe on zosta
dowolnie rozbudowany w zalenoci od potrzeb.
Sporna jest praktyka regulacji umownych w zakresie tzw. miernika starannoci. Zgodnie z art. 355
kodeksu cywilnego obowizujcy jest miernik naleytej starannoci, przy czym naleyt staranno
w zakresie prowadzonej dziaalnoci gospodarczej okrela si przy uwzgldnieniu zawodowego
charakteru tej dziaalnoci. Oznacza to obowizek dochowania starannoci oglnie wymaganej
w stosunkach danego rodzaju. W praktyce umw wdroeniowych trudno jest okreli ow oglnie
wymagan staranno wynika to zarwno z rnorodnoci i niepowtarzalnoci projektw, jak
i stosunkowo krtkiego okresu istnienia w obrocie tego typu umw, a co za tym idzie skromnego
orzecznictwa i doktryny. W umowach spotyka si podwyszenie tego miernika do tzw. najwyszej
starannoci, co nakada na wykonawc wiksze, ale nadal niedookrelone obowizki. W praktyce moe
okaza si, e okrelenie rnic midzy tymi miernikami bdzie utrudnione. Z drugiej strony, jak kady
czynnik ryzyka, takie wymaganie moe wpywa na ofert wykonawcy, a w szczeglnoci na jej cen.
Rekomendujemy wprowadzanie miernika najwyszej starannoci wyjtkowo, wycznie w szczeglnie
istotnych projektach.
Praktyk jest uszczegowienie obowizku informacyjnego poprzez wprowadzenie zasady informowania
o przebiegu projektu na pimie, na danie zamawiajcego. W przypadku bardzo sformalizowanych
projektw mona dookreli termin przekazania takich informacji, ale zazwyczaj nie jest to konieczne
(zasada niezwocznoci z kodeksu cywilnego). Naduywanie tego uprawnienia (skadanie
niepotrzebnych wnioskw w krtkich odcinkach czasowych) moe by uznane za przeszkod w realizacji
projektu lec po stronie zamawiajcego.
Opcjonalne (tam, gdzie ma to zastosowanie) naley wprowadzi klauzul o zgodnoci oprogramowania
z prawem mona take rozbudowa j o wykaz aktw prawnych. Naley pamita, e cz regulacji
obowizujcych administracj (np. wytyczne czy rekomendacje) lub okrelone sektory (np. finansowy
rola KNF) nie stanowi przepisw prawa i regulacje te nie bd objte tak klauzul. W takiej sytuacji
regulacje naley wczy do umowy np. w zaczniku Wymagania Organizacyjne Zamawiajcego.
Wan decyzj jest okrelenie, w ktrym momencie projektu taka zgodno jest badana. Rozwizaniem
teoretycznie najkorzystniejszym dla zamawiajcego jest moment odbioru wdroenia, ale im duszy
projekt, tym wiksze ryzyko po stronie wykonawcy, co moe mie znaczenie przy ustalaniu ceny
i co moe stanowi problem z uwagi na zasad okrelonoci przedmiotu zamwienia. Co wicej, dua
zmiana legislacyjna moe wymaga szeregu zmian projektowych (od harmonogramu po zmian
wymaga funkcjonalnych) i powinna by prowadzona w trybie procedury zmian, a nie oglnego
obowizku wykonawcy. Istnieje wic moliwo, e w przypadku postawienia wymagania zapewnienia
zgodnoci z prawem na dzie pniejszy ni zoenie oferty, wykonawcy bd mogli postawi suszny
zarzut, i w takim przypadku nie s w stanie prawidowo skalkulowa oferty, bowiem nie mog

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 17


przewidzie zakresu zmian, ktre bd zobowizani wprowadzi do produktu w zwizku ze zmianami
prawa majcymi miejsce ju po zoeniu oferty. Wydaje si wic uzasadnione i najbezpieczniejsze
z punktu widzenia zasad prawa zamwie publicznych wprowadzenie weryfikacji wanie w momencie
zoenia oferty (zobowizania wykonawcw, by oferowane przez nich oprogramowanie by zgodne z
przepisami prawa obowizujcymi na dzie zoenia ofert), natomiast zamawiajcy powinien zapewni
sobie moliwo wprowadzenia do umowy zmian uwzgldniajcych ewentualne modyfikacje przepisw
prawa, ktre nastpi po dniu skadania ofert. Odpowiednie mechanizmy s proponowane w ramach
procedury kontroli zmian albo prac rozwojowych (w ramach zakupionego przez zamawiajcego pakietu
roboczogodzin lub roboczodni). Nie sposb jednak wykluczy takiej sytuacji, w ktrej zamawiajcy
wskae dalszy moment, w ktrym bdzie oceniana zgodno z prawem, jeeli np. w dniu skadania ofert
dana zmiana prawa jest ju pewna, a tylko z uwagi na vacatio legis bdzie wprowadzona pniej.
Poza wymaganiami wynikajcymi z przepisw prawa poszczeglni zamawiajcy mog posiada wasne
regulacje, ktrych uwzgldnienie przez wykonawcw moe by konieczne przy realizacji zamwienia.
Jeeli zamawiajcy np. z definicji nie zezwala na zdalny dostp do swoich zasobw, informacja o tym
powinna by przekazana wykonawcy przed zoeniem przez niego oferty, aby by w stanie uwzgldni
takie ograniczenia w wycenie oferowanych usug lub produktw.
Rekomendowane jest wprowadzenie postanowie dotyczcych rodowisk deweloperskich, testowych,
rozwojowych. Proponowane klauzule wskazuj, e jeeli umowa nie stanowi inaczej, obowizek
zapewnienia rodowisk niezbdnych do wdroenia oprogramowania, w tym umoliwiajcych tworzenie
i testowanie oprogramowania, ley po stronie wykonawcy. Jednak w wielu przypadkach zamawiajcy
da wykonania prac na swoich rodowiskach, a co najmniej udostpnia rodowiska testowe. S te
rozwizania porednie, np. zamawiajcy dostarcza rodowisko deweloperskie, ale po stronie wykonawcy
pozostanie obowizek jego konfiguracji (systemy, bazy danych etc.) i administrowania podczas
wdroenia lub utrzymania.
Rekomendowane jest take wprowadzenie klauzul, ktre maj na celu uzyskanie zapewnienia,
e realizacja umowy lub korzystanie z systemu nie spowoduje koniecznoci nabycia przez
zamawiajcego dodatkowych licencji lub innych uprawnie. Takie ryzyko jest zwizane np.
z konfiguracj oprogramowania standardowego, ktra moe prowadzi do obowizku zapaty
dodatkowych opat licencyjnych, a take z konfiguracj infrastruktury technicznej w sytuacji, gdy
wykonawca w trakcie wymiarowania sprztu i oprogramowania nie uwzgldni wszystkich licencji
niezbdnych do korzystania z dostarczanej infrastruktury w sposb wystarczajcy do osignicia
okrelonego umow celu.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 18


6 OBOWIZKI ZAMAWIAJCEGO
1. Zamawiajcy jest zobowizany do wspdziaania z Wykonawc w granicach okrelonych prawem
oraz Umow.

2. W celu uniknicia wtpliwoci przyjmuje si, e jeeli Strony nie zdefinioway danego dziaania
niezbdnego do prawidowej realizacji Umowy jako obowizku Zamawiajcego, Stron zobowizan
do wykonania takiego dziaania jest Wykonawca.

3. OPCJONALNIE (zacznik rekomendowany): Zakres wspdziaania wymaganego od Zamawiajcego


jest okrelony w Zaczniku nr __ [ZAKRES WSPDZIAANIA]. Wykonawca owiadcza, e zakres
wspdziaania opisany w tym Zaczniku jest wystarczajcy dla potrzeb prawidowej realizacji
Umowy, z wyjtkiem sytuacji, ktrych Wykonawca nie mg przewidzie mimo dochowania naleytej
starannoci.

KOMENTARZ:

Paragraf ma na celu okrelenie zasad wsppracy ze strony zamawiajcego. Podstawowym obowizkiem


zamawiajcego jest zapata wynagrodzenia. W trakcie realizacji projektu jest on jednak zobowizany
do wspdziaania z wykonawc wynika to z zarwno przepisw oglnych kodeksu cywilnego (art. 354
2., art. 486 2 k.c.), jak i przepisw dotyczcych umowy o dzieo (art. 640 k.c.).
Na etapie realizacji projektu wykonawca ma prawo m.in. na podstawie przytoczonego art. 640 k.c.
da od zamawiajcego podjcia dziaa niezbdnych do wykonania umowy. W praktyce kwestia ta
budzi due spory i jest jednym z zarzutw najczciej podnoszonych przez wykonawcw. Z tego powodu
na ile jest to moliwe rekomendowane jest opisanie zakresu wspdziaania ju na etapie projektu
umowy.
Zakres wspdziaania moe by okrelony w SIWZ przez zamawiajcego i wtedy z reguy podlega on
wyjanieniom i modyfikacjom wskutek pyta wykonawcw. Taki zacznik moe by umieszczony
w umowie. Nie jest to jednak nigdy katalog zamknity, poniewa mog pojawi si okolicznoci, ktre
nie zostay przewidziane, a wymagaj wspdziaania (od przykadw oczywistych, jak zapewnienie
sprztu do instalacji, po trudne zagadnienie koordynacji projektw i zapewnienie np. interfejsw
do innych systemw). Zacznik taki jest rekomendowany, np. jako dobr praktyk mona wskaza
przesdzenie z gry o dostpnoci personelu zamawiajcego na potrzeby analiz (ktre osoby, dziay,
w jakich terminach mog spotyka si z wykonawc), parametrw zdalnego dostpu potrzebnych
wykonawcy czy nawet udostpnienia okrelonej liczby sal na potrzeby projektu.
Naley zwrci uwag, e brak wspdziaania moe stanowi podstaw do odstpienia od umowy.
W praktyce jest to jedna z podstaw najczciej stosowanych przez wykonawc. W skrajnym przypadku
zamawiajcy moe by zobowizany do zapaty caoci wynagrodzenia mimo nieukoczenia dziea.
Wsppraca jest potrzebna take na etapie odbiorw. Kwestia ta zostaa dokadniej omwiona
w paragrafie Odbiory, ale sygnalizujemy, e przyjcie wiadczenia bdcego przedmiotem formalnego
odbioru zgodnie z zasadami okrelonymi w umowie, w tym w szczeglnoci w harmonogramie ramowym
oraz harmonogramie szczegowym (np. wykonanego produktu, dostarczonej infrastruktury
technicznej, etapu, wdroenia etc.) jest obowizkiem zamawiajcego. Procedura odbiorowa musi by
zgodna z umow i nie moe polega na zgaszaniu nieuzasadnionych zarzutw, niemajcych oparcia w
treci umowy, w szczeglnoci nie wynikajcych z SIWZ, OPZ czy analizy. Taki nieprawidowy przebieg
odbiorw bywa przedmiotem sporw sdowych, w ktrych sdy przyznaj racj wykonawcom.
Warto zaznaczy, e problem wspdziaania jest poruszany niemal zawsze podczas realizacji projektu.
Z tego powodu rekomendowane jest zwaszcza w duych projektach powoanie zespou (optymalnie
z udziaem prawnikw), ktry weryfikowaby na bieco zgaszane przez wykonawc dania dotyczce
wspdziaania, sprawdza ich zasadno z zapisami umowy i realiami projektu oraz przygotowywa
odpowiedzi.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 19


7.ZARZDZANIE PERSONELEM
1. OPCJONALNIE: Wykonawca owiadcza, e w ramach swojego personelu dysponuje osobami
posiadajcymi niezbdn wiedz i umiejtnoci konieczne do waciwego wykonania Umowy,
a w szczeglnoci, e dysponuje personelem o wszystkich wymaganych profilach kompetencji
zawodowych niezbdnych do realizacji przedmiotu Umowy.

KOMENTARZ: klauzula do zastosowania w sytuacji, w ktrej zamawiajcy nie postawi wymaga


co do personelu wykonawcy i nie jest moliwe lub celowe wskazywanie personelu kluczowego,
czyli osb o najbardziej istotnym znaczeniu dla projektu. W takich wypadkach wskazane jest
przewidzenie oglnego zobowizania wykonawcy do zapewnienia osb o niezbdnych
kwalifikacjach.

2. Wykonawca potwierdza, e dysponuje osobami wskazanymi w _________ [zoonej ofercie lub


wniosku], posiadajcymi niezbdne kwalifikacje do realizacji Umowy.

3. Wykonawca zobowizuje si do oddelegowania dedykowanego zespou osb do realizacji Umowy,


w skad ktrego wchodzi bd osoby, ktrymi dysponowanie wymagane jest treci SIWZ,
wskazane przez Wykonawc w _________ [zoonej ofercie lub wniosku] (Personel Kluczowy).

KOMENTARZ: w skad personelu kluczowego mog wchodzi albo wycznie osoby wskazane
przez wykonawc we wniosku lub w ofercie, jeeli byo to wymagane przez zamawiajcego, albo
take inne osoby oddelegowane przez wykonawc na kluczowe stanowiska. W pierwszym
przypadku wystarczajce jest odesanie do oferty lub wniosku, a w drugim konieczne jest
stworzenie dedykowanego zacznika okrelajcego personel kluczowy. W wikszoci przypadkw
wystarczajce i wygodniejsze bdzie odesanie do oferty lub wniosku.

4. Wykonawca zobowizuje si do zachowania staoci skadu osobowego Personelu Kluczowego.


Czonkowie Personelu Kluczowego nie mog by odsunici od wykonywania przedmiotu Umowy
bez uprzedniej zgody Zamawiajcego na sam zmian oraz na kandydatur nowego czonka
Personelu Kluczowego, z wyjtkiem przypadkw, gdy odsunicie od wykonywania przedmiotu
Umowy nastpuje z przyczyn pozostajcych poza kontrol Wykonawcy, takich jak choroba
czonka Personelu Kluczowego, ustanie stosunku pracy lub innego tytuu zatrudnienia danego
czonka Personelu lub z powodu innego zdarzenia losowego, uniemoliwiajcego czonkowi
Personelu Kluczowego penienie swoich funkcji.

5. Zmiana czonka Personelu Kluczowego moe nastpi na uzasadnione danie Zamawiajcego.


danie przez Zamawiajcego zmiany czonka Personelu Kluczowego jest uzasadnione
w przypadku, w ktrym taki czonek Personelu Kluczowego narusza zobowizania wynikajce
z Umowy, w szczeglnoci zobowizania do zachowania poufnoci i zasad bezpieczestwa
obowizujcych u Zamawiajcego, a take w inny sposb przez swoje dziaania lub zaniechania
wywiera istotny negatywny wpyw na realizacj Umowy.

6. OPCJONALNIE (do zastosowania w przypadku gdy personel kluczowy zosta udostpniony jako
zasb podmiotu trzeciego, na ktry wykonawca powoa si w celu wykazania spenienia
warunkw udziau w postpowaniu lub kryteriw kwalifikacji) . Powysze postanowienia
zobowizujce do zachowania trwaoci Personelu Kluczowego stosuj si take do tych czonkw
Personelu Kluczowego, ktrzy zostali udostpnieni Wykonawcy przez inny podmiot, na
zdolnociach lub sytuacji ktrego polega Wykonawca, w celu wykazania spenienia warunkw
udziau w postpowaniu lub kryteriw selekcji z zastrzeeniem, e:

1) Zamawiajcy moe zada, a Wykonawca zobowizany jest do odsunicia czonkw


Personelu Kluczowego od prac w sytuacji, w ktrej Zamawiajcy zgodnie z obowizujcymi
przepisami prawa jest uprawniony do dania od Wykonawcy zastpienia podmiotu

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 20


udostpniajcego zasoby innym podmiotem lub zobowizania si Wykonawcy
do osobistego wykonania odpowiedniej czci zamwienia;

2) Wykonawca jest uprawniony do zmiany czonkw Personelu Kluczowego, jeeli dokona


zmiany Podwykonawcy, na zasoby ktrego powoywa si w celu wykazania spenienia
warunkw udziau w postpowaniu lub kryteriw kwalifikacji oraz wykae, e czonkowie
Personelu Kluczowego zastpujcy dotychczasowych posiadaj kwalifikacje
i dowiadczenie nie nisze ni czonkowie zastpowani.

7. W wykonywaniu przedmiotu Umowy mog uczestniczy rwnie osoby inne ni Personel


Kluczowy, przy czym Wykonawca zobowizany jest do zapewnienia odpowiednich kompetencji
oraz w miar moliwoci staoci skadu osobowego zaangaowanego w realizacj Umowy.

8. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e wszelkie konsekwencje zmian osb


uczestniczcych w realizacji Umowy po stronie Wykonawcy obciaj Wykonawc.

9. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e ilekro Wykonawca, stosownie


do obowizujcych przepisw prawa, zobowizany jest do rezygnacji z danego podwykonawcy
(zastpienia podwykonawcy lub zrezygnowania z podwykonawstwa w danym zakresie),
zobowizany jest take do zastpienia czonkw Personelu Kluczowego zapewnianych przez tego
podwykonawc.

OPCJONALNIE (do wprowadzenia, jeeli zamawiajcy przewiduje wymaganie zatrudnienia osb


w oparciu o umow o prac, zgodnie z art. 29 ust. 3a pzp):

10. W odniesieniu do osb wykonujcych czynnoci polegajce na wykonywaniu pracy w rozumieniu


art. 22 1 Kodeksu pracy Zamawiajcy wymaga udokumentowania faktu ich zatrudnienia poprzez
przedstawienie przez Wykonawc, w terminie ___ od dnia zawarcia Umowy, ____________ [ do
uzupenienia typ dokumentu, jakiego wymaga bdzie zamawiajcy w celu potwierdzenia faktu
zatrudnienia].

11. Zamawiajcy w kadym czasie moe zada dodatkowych dokumentw lub wyjanie, jeeli
stwierdzi, e dokumenty przedstawione przez Wykonawc budz wtpliwoci co do ich
autentycznoci lub co do okolicznoci, ktre powinny potwierdza. W takim przypadku
Wykonawca zobowizany jest do przedstawienia dodatkowych dokumentw w terminie
wyznaczonym przez Zamawiajcego.

12. Jeeli Wykonawca nie przedstawi dokumentw lub wyjanie potwierdzajcych fakt zatrudnienia
osb wskazanych powyej (w tym take dodatkowych dokumentw na danie Zamawiajcego)
albo jeeli przedstawione dokumenty lub wyjanienia potwierdzaj brak wymaganego
zatrudnienia, Zamawiajcy jest uprawniony do:

1) naliczenia kary umownej w wysokoci _____ za kady przypadek niewykazania faktu


zatrudnienia w oparciu o umow o prac osoby, co do ktrej przewidziany jest taki
obowizek;

KOMENTARZ: kara umowna powinna by przewidziana w wysokoci zalenej


od uwarunkowa danego przypadku, przy czym w kadym razie jej wysoko powinna czyni
nieopacalnym unikanie zatrudnienia danej osoby w oparciu o umow o prac .

2) odstpienia od Umowy po uprzednim wezwaniu Wykonawcy do zatrudnienia w oparciu


o umow o prac wszystkich osb, co do ktrych przewidziany jest taki obowizek i
udokumentowania tego faktu w terminie wskazanym przez Zamawiajcego, z zagroeniem,
e w razie bezskutecznego upywu tego terminu Zamawiajcy bdzie uprawniony
do odstpienia od Umowy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 21


13. Kara umowna przewidziana za niewykazanie faktu zatrudnienia danej osoby w oparciu o umow
o prac nalena jest take w przypadku pniejszego zatrudnienia tej osoby.

14. Uprawnienie do odstpienia od Umowy w zwizku z niewykazaniem zatrudnienia w oparciu o


umow o prac osb, co do ktrych przewidziany jest taki obowizek, trwa do upywu terminu
Odbioru Kocowego przewidzianego Harmonogramem.

15. Powysze regulacje maj na celu zapewnienie naleytego wykonania Umowy i nie zmieniaj
charakteru Umowy w zakresie Wdroenia jako umowy o dzieo.

KOMENTARZ

Wdroenie mimo charakteru umowy o dzieo realizowane jest przez konkretny zesp ludzi i od ich
kompetencji, zaangaowania i umiejtnoci wsppracy w duym stopniu zaley sukces projektu.
W interesie zamawiajcego ley wic, aby wykonawca oddelegowa do realizacji wdroenia osoby
posiadajce odpowiednie kompetencje, a take by skad osobowy personelu wykonawcy nie ulega
czstym zmianom.
Przepisy ustawy Prawo zamwie publicznych przewiduj moliwo dania od wykonawcy wykazania
speniania warunkw udziau w postpowaniu w postaci dysponowania personelem o okrelonych
kwalifikacjach i dowiadczeniu, przy czym nie zawsze wymagania takie s stawiane.
W proponowanych wyej klauzulach przyjto zaoenie, e pewna grupa czonkw personelu wykonawcy
(skadajca si przede wszystkim z osb, ktrymi wykonawca powinien dysponowa zgodnie z
wymaganiami zamawiajcego postawionymi w ramach warunkw udziau w postpowaniu), powinna
pozostawa w zasadzie niezmienna, przynajmniej w okrelonych etapach projektu (mona przygotowa
zacznik okrelajcy dostpno poszczeglnych osb w poszczeglnych etapach prac). Zmiana tych
osb powinna nastpi w zasadzie wycznie z przyczyn losowych lub poza kontrol wykonawcy oraz na
umotywowane danie zamawiajcego.
Art. 36b ust. 2 pzp stanowi, e jeeli zmiana albo rezygnacja z podwykonawcy dotyczy podmiotu,
na zasobach ktrego polega wykonawca w celu wykazania spenienia warunkw udziau w postpowaniu
albo kryteriw kwalifikacji, to wykonawca zobowizany jest wykaza, e proponowany podwykonawca
samodzielnie spenia te warunki lub kryteria w stopniu nie mniejszym ni dotychczasowy
podwykonawca. Z uwagi na rne moliwoci interpretacji tego przepisu dla bezpieczestwa przyjto
take, e jeeli wykonawca dokona zmiany podwykonawcy w okolicznociach opisanych w art. 36b ust. 2
pzp, to uprawnia go to rwnie do wymiany czonkw personelu kluczowego zapewnionych przez
wymienianego podwykonawc.
Proponowanych ogranicze w zakresie wymiany czonkw personelu zazwyczaj nie ma potrzeby
stosowa w odniesieniu do pozostaych czonkw personelu, std wzorcowe klauzule nie przewiduj
takiego trybu poza oglnym zobowizaniem do zapewnienia odpowiednio kompetentnego personelu,
ktrego wprowadzenie jest opcjonalnie proponowane w sytuacjach, w ktrych nie jest przewidziane
wyrnienie personelu kluczowego.
Jako opcj mona przewidzie wprowadzenie kar umownych za niezapewnienie staoci personelu
kluczowego stosuje si kar przypisan do danego czonka personelu (brak jego obecnoci na
projekcie) lub nawet kar za kady przypadek nieobecnoci mimo uzgodnionego terminu spotkania.
Takie kary s rekomendowane wycznie w projektach, w ktrych faktyczna kontrola nad personelem
wykonawcy jest kluczowa.
Znowelizowane przepisy art. 29 ust. 3a pzp stanowi e zamawiajcy przewiduje w SIWZ wymagania
w zakresie zatrudnienia w oparciu o umow o prac osb, ktre wykonuj czynnoci polegajce
na wykonywaniu pracy w rozumieniu art. 22 1 Kodeksu pracy. Czynnoci takie musz by oczywicie
wskazane przez zamawiajcego w SIWZ. Z kolei, zgodnie z art. 36 ust. 2 pkt 8a pzp, konieczne jest te
wprowadzenie do umowy zasad dotyczcych dokumentowania faktu zatrudnienia takich osb, kontroli
speniania wymaga oraz sankcji w wypadku ich niespenienia. Z tego wzgldu, w celu przewidzenia
wymaganych przepisami sankcji, wprowadzono postanowienia o karach umownych oraz odrbnym
uprawnieniu do odstpienia od umowy (przy czym naley pamita, e odstpienie od umowy jest nie
tyle sankcj, co sposobem rozwizania umowy w sytuacji, w ktrej zamawiajcy zazwyczaj z przyczyn

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 22


lecych po stronie wykonawcy nie jest w stanie kontynuowa jej realizacji. W szczeglnych
przypadkach uprawnienie takie moe by wskazane rwnie, kiedy wykonawca nie wywizuje si ze
zobowiza w zakresie zapewnienia zatrudnienia naley pamita, e od spenienia tych wymaga
zaley moliwo ubiegania si o dane zamwienie).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 23


8 PODWYKONAWCY
8. Wykonawca jest uprawniony do powierzenia wykonania czci przedmiotu Umowy
Podwykonawcom, z zastrzeeniem poniszych postanowie.

2. OPCJONALNIE: Zamawiajcy zastrzega, e Wykonawca zobowizany jest do osobistej (bez


udziau Podwykonawcw) realizacji nastpujcych czci Umowy: _____________________

3. Wykonawca wykona przedmiot Umowy przy udziale nastpujcych Podwykonawcw:

1) [wskazanie firmy, danych kontaktowych, osb reprezentujcych Podwykonawc]


________________ w zakresie __________________,

2) [wskazanie firmy, danych kontaktowych, osb reprezentujcych Podwykonawc]


________________ w zakresie __________________,

3) [wskazanie firmy, danych kontaktowych, osb reprezentujcych Podwykonawc]


________________ w zakresie __________________,

4. Wykonawca zobowizany jest do poinformowania Zamawiajcego w formie _____________


[do uzupenienia forma takiego ustalenia, w zalenoci od przyjtych w danej umowie metod
komunikacji i poziomw upowanie] o kadej zmianie danych dotyczcych Podwykonawcw, jak
rwnie o ewentualnych nowych Podwykonawcach, ktrym zamierza powierzy prace w ramach
realizacji Umowy.

5. Informacja o zmianie danych dotyczcych Podwykonawcw powinna zosta przekazana


Zamawiajcemu w terminie _______ [termin do ustalenia kadorazowo, co do zasady powinien
by krtki, np. 1 dzie roboczy od zmiany danych, w celu zachowania niezakconej wsppracy
operacyjnej].

6. OPCJONALNIE: W przypadku niewykonania zobowizania, o ktrym mowa w poprzednim punkcie,


Wykonawca zapaci Zamawiajcemu kar umown w wysokoci ____ [kwota do ustalenia
w zalenoci od specyfiki danego projektu nie powinna by to kara wygrowana, lecz
motywujca do powanego traktowania obowizkw informacyjnych] za kady dzie zwoki
w przekazaniu informacji.

7. Informacja o zamiarze powierzenia prac nowemu Podwykonawcy powinna zosta przekazana


Zamawiajcemu nie pniej ni na ____ dni przed planowanym powierzeniem mu realizacji prac.

8. W przypadku niewykonania zobowizania, o ktrym mowa w poprzednim punkcie, Wykonawca


zapaci Zamawiajcemu kar umown w wysokoci ___ [kwota do ustalenia w zalenoci
od specyfiki danego projektu jej wysoko jest zalena od wartoci i rangi projektu oraz
od moliwych skutkw niewystarczajcej kontroli nad podwykonawcami ] za kady dzie zwoki
w przekazaniu informacji. Niezalenie od powyszego Zamawiajcy jest uprawniony do odmowy
wspdziaania z Podwykonawc, o udziale ktrego w wykonaniu Umowy nie uzyska informacji,
do czasu przekazania przez Wykonawc niezbdnych danych, a opnienie w wykonaniu Umowy,
powstae wskutek braku wspdziaania z takim Podwykonawc, stanowi zwok Wykonawcy.

9. Jeeli Wykonawca dokonuje zmiany Podwykonawcy, na zasoby ktrego powoywa si w toku


postpowania poprzedzajcego zawarcie niniejszej Umowy, to jest _________________ [ dla
uatwienia wskazane wpisanie firm tych podwykonawcw do umowy ], zobowizany do wykazania
Zamawiajcemu, e nowy Podwykonawca spenia warunki udziau w postpowaniu lub kryteria
kwalifikacji w stopniu nie mniejszym, ni Podwykonawca dotychczasowy. Zamawiajcy jest
uprawniony do odmowy wspdziaania z Podwykonawc, co do ktrego Wykonawca nie wykaza
spenienia warunkw lub kryteriw kwalifikacji, do czasu wykazania przez Wykonawc ich
spenienia, a opnienie w wykonaniu Umowy, powstae wskutek braku wspdziaania z takim
Podwykonawc, stanowi zwok Wykonawcy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 24


10. Jeeli Wykonawca rezygnuje z posugiwania si Podwykonawc, na zasoby ktrego powoywa
si w toku postpowania poprzedzajcego zawarcie niniejszej Umowy, to jest
_________________ [dla uatwienia wskazane wpisanie firm tych podwykonawcw do umowy ],
zobowizany jest do wykazania Zamawiajcemu, e Wykonawca samodzielnie spenia warunki
udziau w postpowaniu lub kryteria kwalifikacji w stopniu nie mniejszym, ni Podwykonawca,
z ktrego Wykonawca rezygnuje. Zamawiajcy jest uprawniony do odmowy wspdziaania
z Wykonawc, ktry nie wykaza samodzielnego spenienia warunkw lub kryteriw kwalifikacji,
do czasu wykazania przez Wykonawc ich spenienia lub wskazania innego Podwykonawcy
i wykazania spenienia przez niego tych warunkw lub kryteriw, a opnienie w wykonaniu
Umowy, powstae wskutek braku wspdziaania z Wykonawc, stanowi zwok Wykonawcy.

11. OPCJONALNIE (postanowienia do uwzgldnienia tylko w wypadku, gdy dane zamwienie ma


charakter zamwienia na usugi lub roboty budowlane, przy czym wdroenie realizowane jako
zamwienie na roboty budowlane jest bardzo rzadkim przypadkiem i proponowane wzorcowe
klauzule go nie obejmuj i proponowana klauzula nie wyczerpuje obligatoryjnych elementw
umowy o roboty budowlane dotyczcych podwykonawstwa): Jeeli Wykonawca w toku realizacji
Umowy zamierza powierzy realizacj jej czci Podwykonawcy dotychczas nieujawnionemu
zgodnie z postanowieniami powyszymi, jest zobowizany do przedstawienia na danie
Zamawiajcego dotyczcych tego Podwykonawcy owiadcze, w tym owiadczenia, o ktrym
mowa w art. 26a ust. 1 Ustawy pzp lub dokumentw podmiotowych potwierdzajcych brak
podstaw jego wykluczenia w zalenoci od treci dania Zamawiajcego. Dokumenty powinny
zosta dostarczone w terminie okrelonym w daniu Zamawiajcego, nie pniej, ni na ___
[termin powinien umoliwia zamawiajcemu weryfikacj dokumentw podmiotowych dla danego
podwykonawcy] dni przed planowanym powierzeniem prac Podwykonawcy. Wykonawca zapaci
Zamawiajcemu kar umown w wysokoci ___ [ wysoko kary do ustalenia, nie powinna by
wygrowana, ale powinna motywowa do terminowego przedstawienia dokumentw ],
za kady dzie zwoki w dostarczeniu wymaganych dokumentw. Niezalenie od powyszego,
Zamawiajcy jest uprawniony do odmowy wspdziaania z Podwykonawc, co do ktrego
Wykonawca nie wykona wskazanych powyej obowizkw, do czasu przekazania przez
Wykonawc niezbdnych owiadcze lub dokumentw, a opnienie w wykonaniu Umowy,
powstae wskutek braku wspdziaania z takim Podwykonawc, stanowi zwok Wykonawcy.

12. Jeeli Zamawiajcy stwierdzi, e wobec danego Podwykonawcy zachodz podstawy wykluczenia,
Wykonawca zobowizany jest zastpi tego Podwykonawc lub zrezygnowa z powierzenia
wykonania odpowiedniej czci zamwienia Podwykonawcy. W przypadku niewykonania tego
zobowizania Zamawiajcy jest uprawniony, wedug swego wyboru, do:

1) naliczenia kary umownej w wysokoci ____ [ kwota do ustalenia w zalenoci od specyfiki


danego projektu kwota na pewno powinna by odpowiednio wysza ni w poprzednich
postanowieniach, poniewa kara naliczana jest nie za dzie zwoki, tylko jednorazowo za
kade posuenie si podwykonawc podlegajcym wykluczeniu], za kady przypadek
posuenia si Podwykonawc, co do ktrego zachodz podstawy wykluczenia lub

2) odstpienia od Umowy i naliczenia kary umownej w wysokoci ___ [ kwota kary do ustalenia
co do zasady powinna by spjna z kar za odstpienie z przyczyn zawinionych przez
wykonawc]. Zamawiajcy moe wykona umowne prawo odstpienia opisane w tym
punkcie do dnia wyznaczonego Harmonogramem jako termin _____ [do ustalenia chodzi
o termin zakoczenia realizacji umowy, przy czym w zalenoci od przypadku moe to by
odbir wdroenia, odbir po zakoczeniu wiadczenia usug utrzymania etc. ].

13. W celu uniknicia wtpliwoci, Strony potwierdzaj, e Wykonawca ponosi odpowiedzialno za


dziaanie Podwykonawcw jak za wasne dziaania, niezalenie od podjtych przez
Zamawiajcego dziaa sprawdzajcych wynikajcych z niniejszej Umowy lub przepisw prawa.

KOMENTARZ

Przede wszystkim konieczne jest zdefiniowanie pojcia podwykonawca. Ustawa pzp nie definiuje
wprost tego terminu, przewiduje natomiast definicj umowy o podwykonawstwo, z ktrej mona
wywie wniosek, e podwykonawc bdzie podmiot inny ni wykonawca, ktremu wykonawca powierza

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 25


odpatnie wykonanie czci zamwienia. Konieczne jest w zwizku z tym rozstrzygnicie czstego
w praktyce problemu, czy za podwykonawc naley uzna czonkw personelu wykonawcy, z ktrymi
wykonawca zawar umowy cywilnoprawne (w tym take w ramach tzw. samozatrudnienia, czyli umowy
wsppracy z osobami fizycznymi prowadzcymi jednoosobow dziaalno gospodarcz). Poszczeglne
stany faktyczne mog si od siebie istotnie rni i nie sposb wykluczy sytuacji, w ktrej osoba fizyczna
prowadzca dziaalno gospodarcz bdzie musiaa zosta uznana za podwykonawc. Jednake
w standardowych przypadkach personel wykonawcy nie powinien by tak traktowany, niezalenie
od prawnego modelu wsppracy z wykonawc. Na gruncie prawa zamwie publicznych personel
wykonawcy traktowany jest jak zasb, ktrym wykonawca moe dysponowa na rnych podstawach
prawnych, a w szczeglnoci ustawa pzp nie zawa moliwoci posugiwania si personelem wycznie
do osb zatrudnionych w oparciu o umow o prac. Powysze prowadzi do wniosku, e prawidowe
wydaje si ujcie, w ktrym osoby fizyczne, zatrudnione przez wykonawc na podstawie rnego
rodzaju stosunkw prawnych, ktrym wykonawca powierza wykonywanie poszczeglnych czynnoci
w ramach realizacji zamwienia, a nie wydzielonej czci swoich zobowiza, nie bd traktowane jako
podwykonawcy. Aby wyjani t kwesti z gry w relacjach z wykonawcami, proponowane jest przyjcie
definicji podwykonawcy, ktra przesdzi t kwesti zgodnie z powyszymi tezami.
Powierzenie czci zamwienia podwykonawcom jest co do zasady moliwe, przy czym zamawiajcy
moe zastrzec obowizek osobistego wykonania kluczowych czci zamwienia na roboty budowlane
lub usugi albo prac zwizanych z rozmieszczeniem lub instalacj w wypadku zamwie na dostawy.
Czci te powinny by precyzyjnie wskazane, a zamawiajcy zwaszcza w przypadku zamwie na
usugi powinien uzasadni wybr danej czci zamwienia, ktrej wykonanie nie moe zosta
powierzone podwykonawcom. Uzasadnienie to powinno oczywicie obejmowa wskazanie, z jakich
wzgldw dana cz zamwienia uznana jest za kluczow. O kwalifikacji takiej zadecydowa mog
rne wzgldy, np. zwizane z bezpieczestwem informatycznym, z istotnoci funkcjonaln danej
czci zamwienia z punktu widzenia caego zamwienia czy te z wpywem jej terminowej realizacji na
pozostae czci zamwienia lub inne projekty. W odniesieniu do zamwie na dostawy dopuszczalne
jest danie osobistego wykonania umowy w odniesieniu do prac zwizanych z rozmieszczeniem i
instalacj, a wic wydaje si, e w odniesieniu do dostaw systemw informatycznych moliwe to bdzie
dla wszystkich prac instalacyjnych, konfiguracyjnych etc. Naley przy tym zwrci uwag na modyfikacj
definicji dostawy dokonan w nowelizacji ustawy pzp z 2016 r., z ktrej usunito nabywanie praw,
rwnoczenie pozostawiajc nabywanie rzeczy oraz innych dbr. Jest to o tyle istotne, e niejasny jest
w zwizku z tym status umowy licencyjnej, ktra dotychczas niewtpliwie stanowia umow dostawy.
Wydaje si jednak, e w typowej umowie wdroeniowej oprogramowanie, ktre bdzie dostarczane
przez wykonawc, bdzie mogo zosta uznane za inne dobra, wic prace instalacyjne i konfiguracyjne,
wykonywane dla tego oprogramowania, bd mogy skutecznie zosta wyczone z zakresu prac, ktre
mona powierzy podwykonawcom.
Naley zwrci uwag, e nowelizacja ustawy pzp z 2016 r. wprowadzia obowizek dania przez
zamawiajcego wskazania przez wykonawc czci zamwienia, ktra zostanie powierzona
podwykonawcom oraz wskazania firm tych podwykonawcw (art. 36b ust.1 pzp). Warto zwrci uwag,
e obowizek ten jest nieco inaczej ujty w rozporzdzeniu w sprawie Jednolitego Europejskiego
Dokumentu Zamwienia (JEDZ), ktry przewiduje podanie odpowiednich informacji jedynie
w odniesieniu do tych podwykonawcw, ktrzy s znani. Biorc pod uwag, e obowizek wskazania
podwykonawcw dotyczy nie tylko sytuacji, w ktrych wykonawca powouje si na ich zasoby w celu
wykazania warunkw udziau w postpowaniu, naley odpowiedzie sobie na pytanie, czy wykonawca
moe wskaza wycznie cz zamwienia, ktr zamierza powierzy podwykonawcom, nie wskazujc
rwnoczenie ich firm, z uwagi na niepodjcie jeszcze decyzji co do wsppracy z danymi podmiotami.
Z uwagi na bezporednie obowizywanie rozporzdzenia w sprawie JEDZ dziaanie takie wydaje si
uprawnione.
Dodatkowo nowelizacja ustawy pzp wprowadza w odniesieniu do zamwie na roboty budowlane
lub usugi ktre maj by wykonane w miejscu podlegajcym bezporedniemu nadzorowi
zamawiajcego obowizek dania przez zamawiajcego wskazania przez wykonawc nie tylko nazw
(firm) podwykonawcw, ale te ich danych kontaktowych i przedstawicieli prawnych. Obowizek ten
dotyczy przy tym podwykonawcw, ktrzy s ju znani przed przystpieniem do realizacji umowy.
Znowelizowana ustawa nakada take na wykonawcw obowizek aktualizowania tych danych oraz
przekazywania informacji o wszelkich nowych podwykonawcach. W odniesieniu do innych zamwie
(a wic na dostawy albo roboty budowlane, albo usugi niewykonywane w miejscu pod bezporednim

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 26


nadzorem zamawiajcego) zamawiajcy nie musi, ale moe da wskazanych wyej informacji
dotyczcych podwykonawcw.
Regulacje te wydaj si mie istotne zastosowanie wanie w przypadku klasycznych umw
wdroeniowych, w ktrych systemy informatyczne bd instalowane w lokalizacjach zamawiajcych,
nad ktrymi zamawiajcy ci sprawuj niewtpliwie bezporedni nadzr, w szczeglnoci zapewniajc
kontrol dostpu do pomieszcze, w ktrych znajduj si zasoby informatyczne. Szczegowa kontrola
podmiotw, ktre s uprawnione do poruszania si po tak wraliwych lokalizacjach, jest nie tylko
wskazana, ale niejednokrotnie take konieczna z uwagi na obowizujce procedury bezpieczestwa.
Std rekomendowane jest, by zamawiajcy co do zasady realizowali nie tylko opisany wyej ustawowy
obowizek dotyczcy zamwie na roboty budowlane lub usugi, lecz take uprawnienie w odniesieniu
do zamwie na dostawy. Rezygnacja z tego uprawnienia jest oczywicie moliwa w uzasadnionych
przypadkach, gdy szczegowe informacje o podwykonawcach nie maj dla zamawiajcego istotnego
znaczenia. Z uwagi na powysze, klauzule umowne dotyczce podwykonawcw zostay przygotowane
przy zaoeniu, e zamawiajcy co do zasady jest zainteresowany daniem szczegowych informacji o
podwykonawcach.
Kolejnym nowym narzdziem, umoliwiajcym efektywniejsz kontrol podwykonawcw, s
wprowadzone nowelizacj Ustawy pzp z dnia 22 czerwca 2016 r. przepisy (art. 36ba) dotyczce
wycznie zamwie na roboty budowlane lub usugi, nakazujce zapewnienie przez wykonawc (na
danie zamawiajcego), e podwykonawca pojawiajcy si w trakcie realizacji zamwienia, nie podlega
wykluczeniu (poprzez moliwo dania odpowiedniego owiadczenia wskazanego w art. 25a ust. 1 pzp
lub dokumentw potwierdzajcych niepodleganie wykluczeniu). Oznacza to, e zamawiajcy, ktry w
toku realizacji umowy pozyska wiedz o nowym podwykonawcy, moe przeprowadzi jego weryfikacj
podmiotow. Co wicej, przepis wprost przewiduje, e jeeli zamawiajcy stwierdzi, e wobec danego
podwykonawcy zachodz podstawy wykluczenia, wykonawca jest zobowizany zastpi tego
podwykonawc innym, niepodlegajcym wykluczeniu, lub zrezygnowa z podwykonawstwa w danym
zakresie. Mona postawi pytanie, czy procedura badania podwykonawcy, ktremu wykonawca
powierzy realizacj czci prac w trakcie realizacji zamwienia, jest obligatoryjna, czy te zaley od woli
zamawiajcego. Biorc pod uwag, e w sytuacjach, w ktrych wol ustawodawcy byo wprowadzenie
nakazu dania okrelonych dokumentw lub informacji, redakcja odpowiednich przepisw nie
pozostawia co do tego wtpliwoci (np. art. 36b ust. 1) wydaje si, e w tym przypadku dokonanie
weryfikacji zaley od uznania zamawiajcego. Nie zmienia to faktu, e badanie takie moe by celowe.
Powysze zasady mog by stosowane take wobec dalszych podwykonawcw, o ile zostanie to
przewidziane w SIWZ. Ta ostatnia kwestia wymaga rozwaenia w danym przypadku, bowiem
w niektrych sytuacjach szersza kontrola (nad dalszymi podwykonawcami) moe by konieczna,
a w innych moe stanowi niepotrzebny dodatkowy nakad pracy zamawiajcego, ktry zmuszony bdzie
do weryfikacji duej liczby podmiotw, co moe, ale nie musi, by konieczne.
Jakkolwiek nie ma to bezporedniego wpywu na tre klauzul umownych, warto take zaznaczy, e
pzp czyni take krok w kierunku zwikszenia realnego udziau w wykonaniu zamwienia podmiotw, na
zdolnociach ktrych polegaj wykonawcy robt budowlanych lub usug. Podmioty te powinny
wykonywa t cz zamwienia, dla realizacji ktrej niezbdne byo posuenie si ich wyksztaceniem,
kwalifikacjami zawodowymi lub dowiadczeniem. Oznacza to, e z punktu widzenia wzoru umowy, bd
one traktowane wanie jako podwykonawcy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 27


9 STRUKTURA ZARZDZANIA REALIZACJ UMOWY
1. Wykonawca zobowizuje si do stosowania standardw zarzdzania projektem opisanych Umow
lub uzgodnionych przez Strony.

2. Podejmowanie decyzji oraz biece zarzdzanie realizacj Umowy odbywa si bdzie przez
wzajemne uzgodnienia Kierownikw Projektu. Osoby te mog wskaza swoich zastpcw, o czym
druga Strona zostanie poinformowana na pimie.

3. Kierownicy Projektu bd uprawnieni do [przykadowo]:

8) nadzorowania realizacji prac;


9) prowadzenia biecej komunikacji, omawiania i rozwizywania problemw pojawiajcych
si w trakcie realizacji Umowy;
10) dokonywania zmian w Harmonogramie Szczegowym, o ile pozostaj one zgodne z
Harmonogramem Ramowym, przy czym kada taka zmiana wymaga zachowania formy
pisemnej pod rygorem niewanoci;
11) przyjmowania pism i owiadcze skadanych przez drug Stron;
12) uczestnictwa w Odbiorach, w szczeglnoci Kierownik Projektu Zamawiajcego bdzie
uprawniony do dokonywania Odbiorw wyranie opisanych w Umowie jako lece w
kompetencji Kierownika Projektu. Pozostaych Odbiorw dokonywa bdzie Komitet
Sterujcy.
4. Strony ustanawiaj nastpujcych Kierownikw Projektu:

1) Kierownik Projektu Zamawiajcego:

a) imi i nazwisko: ____

b) numer telefonu: ____

c) adres poczty elektronicznej: ____

2) Kierownik Projektu Wykonawcy:

a) imi i nazwisko: ____

b) numer telefonu: ____

c) adres poczty elektronicznej: ____

5. Zamawiajcy moe dokona zmiany swojego Kierownika Projektu, zawiadamiajc o tym


Wykonawc na pimie. Zmiana jest skuteczna od chwili dorczenia Kierownikowi Projektu
Wykonawcy informacji o zmianie i nie stanowi zmiany Umowy. Kierownik Projektu Wykonawcy
jest czonkiem Personelu Kluczowego i dokonanie jego zmiany bdzie realizowane zgodnie
z procedur zmiany czonkw Personelu Kluczowego, opisan w Umowie.

6. Strony powouj Komitet Sterujcy. W skad Komitetu Sterujcego wchodzi co najmniej ____
osb wskazanych przez Strony. Przewodniczcym Komitetu Sterujcego bdzie kadorazowo
przedstawiciel ze strony Zamawiajcego. W posiedzeniach Komitetu Sterujcego mog rwnie
bra udzia osoby trzecie, wskazane przez Zamawiajcego.

7. W skad Komitetu Sterujcego wejd: ________________________________.

8. W razie niemonoci uczestnictwa danego czonka Komitetu Sterujcego moe on udzieli


penomocnictwa na pimie, pod rygorem niewanoci, do podejmowania decyzji w ramach
Komitetu Sterujcego innemu czonkowi Komitetu Sterujcego.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 28


9. O ile Strony nie postanowi inaczej, posiedzenia Komitetu Sterujcego odbywa si bd zgodnie
z biecymi potrzebami, jednak nie rzadziej ni ______________. Spotkania Komitetu
Sterujcego odbywa si bd w siedzibie Zamawiajcego.

10. OPCJONALNIE: Kierownicy Projektu Stron mog w kadej chwili zada zwoania dodatkowego
posiedzenia Komitetu Sterujcego.

11. Do kompetencji Komitetu Sterujcego nale w szczeglnoci decyzje w sprawach (przykadowo):

1) zagadnie, ktre zostay mu przekazane przez Kierownikw Projektu w drodze eskalacji;


2) dokonywania Odbiorw opisanych w Umowie (czonkowie ze strony Zamawiajcego);
3) rekomendowania podpisania aneksu dotyczcego zmian:
a) zakresu lub obowizywania Umowy;
b) Harmonogramu Ramowego;
c) wysokoci, sposobu ustalania lub poszczeglnych elementw Wynagrodzenia;

12. Komitet Sterujcy uzgadnia decyzje przy obecnoci co najmniej jednego przedstawiciela kadej
ze Stron, w tym przewodniczcego Komitetu Sterujcego. Do decyzji potrzebna jest zgoda obu
Stron.

13. Ustalenia Komitetu Sterujcego bd dokumentowane w formie pisemnej.

14. Kada ze stron ma prawo zmiany czonkw Komitetu Sterujcego, przy czym zmiany wchodz
w ycie od chwili poinformowania o nich w formie pisemnej Kierownika Projektu drugiej Strony.
Jeeli czonek Komitetu Sterujcego jest jednoczenie czonkiem personelu Kluczowego, zmiany
nie mog narusza postanowie dotyczcych Personelu Kluczowego. Strony zobowizuj si nie
dokonywa zmian czonkw Personelu Kluczowego bez istotnych powodw.

15. W celu uniknicia wtpliwoci zmiany w strukturze zarzdzania realizacj Umowy, tj. zmiany
Kierownikw Projektu Stron lub zmiany czonkw Komitetu Sterujcego nie wymagaj podpisania
aneksu do Umowy.

KOMENTARZ

Konieczno wprowadzenia postanowie dotyczcych zarzdzania wdroeniem nie wynika z przepisw


prawa (z zastrzeeniem art. 20a ust. 1 pzp, ktry przewiduje pewne wymagania co do zapewnienia
udziau w pracach komisji przetargowej osb odpowiedzialnych take za nadzr nad realizacj
zamwienia, co jednak nie ma wpywu na tre umowy), ale kwestia komunikacji stron w projekcie
informatycznym jest jednym z niedocenianych, a istotnych czynnikw majcych wpyw na powodzenie
projektu. Kwestia ta jest take akcentowana i szeroko opisywana we wszystkich metodykach
projektowych, niezalenie od modelu czy konkretnego zbioru zasad prowadzenia projektw
informatycznych. Chodzi nie tylko o prawidowe przypisanie do konkretnych osb odpowiedzialnoci za
dane obszary merytoryczne, lecz take o okrelenie zasad zarzdzania realizacj umowy, w tym tak
newralgicznych, jak moliwo dokonania zmiany umowy przez osob penic dan funkcj
w strukturze projektowej.
Zaproponowane klauzule maj charakter przykadowy w zalenoci od metodyki projektowej
i uwarunkowa danego projektu, postanowienia o podmiotach zarzdzajcych realizacj umowy mog
mie bardzo rne brzmienie. Naley jednak w kadym przypadku uwzgldni:
zakres umocowania danej osoby, penicej okrelon funkcj w strukturze organizacyjnej
tu kluczowe jest przesdzenie, czy w danym przypadku np. kierownik projektu, czyli
osoba odpowiedzialna za biece zarzdzanie realizacj umowy, jest uprawniony
do dokonania zmiany harmonogramu lub zakresu, a jeeli tak, to w jakich granicach;
kanay komunikacji, czyli np. konkretne adresy poczty elektronicznej lub platformy
informatyczne suce do wymiany informacji w projekcie (przy czym naley pamita,
e zgodnie z art. 77 1 k.c. w zwizku z art. 139 ust. 2 pzp, wszelkie zmiany umowy o
zamwienie publiczne wymagaj formy pisemnej, pod rygorem niewanoci, wic

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 29


ustalenia osb umocowanych musz by dokonane w tej wanie formie, a nie np. poczt
elektroniczn);
zasady i obowizki stron w zakresie biecego zarzdzania projektem, komunikowania
zagroe i eskalacji problemw stwierdzonych w toku realizacji projektu.

10 ZMIANY UMOWY. PROCEDURA KONTROLI ZMIAN

DOPUSZCZALNE ZMIANY UMOWY

1. Zmiana Umowy dopuszczalna jest w zakresie i na warunkach przewidzianych przepisami Ustawy


pzp, w szczeglnoci:

1) Strony s uprawnione do dokonania zmian o cznej wartoci nieprzekraczajcej ___ [tu


rekomendowane jest wpisanie konkretnej kwoty wynikajcej z art. 144 ust. 1 pkt 6 nie
wikszej, ni 10% cznej ceny oraz rwnoczenie nieprzekraczajcej wartoci progowej
waciwej dla danego zamawiajcego], niezalenie od innych przypadkw zmian
dozwolonych przepisami Ustawy pzp. Zmiana dokonana zgodnie z niniejszym
postanowieniem, niezalenie od jej wartoci, nie moe prowadzi do zmiany charakteru
Umowy, w szczeglnoci do zastpienia przedmiotu zamwienia innego rodzaju
przedmiotem;
2) Strony s uprawnione do wprowadzenia do Umowy zmian nieistotnych, to jest innych, ni
zmiany zdefiniowane w art. 144 ust. 1e Ustawy pzp;
3) stosownie do art. 144 ust. 1 pkt 1 Ustawy pzp, Zamawiajcy przewiduje moliwo
wprowadzenia do Umowy zmian opisanych w ustpach poniej:

a) w przypadku wprowadzenia przez producenta nowej wersji Oprogramowania


lub innych Produktw (w tym take wchodzcych w skad Infrastruktury Technicznej),
Zamawiajcy dopuszcza zmian wersji Oprogramowania
lub Produktu pod warunkiem, e nowa wersja spenia wymagania okrelone w SIWZ;

b) w przypadku zakoczenia wytwarzania Oprogramowania lub innego Produktu


objtego Umow lub wycofania ich z produkcji lub z obrotu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, Zamawiajcy dopuszcza zmian polegajc na dostarczeniu
produktu zastpczego o parametrach speniajcych wymagania okrelone w SIWZ;

c) w przypadku zmiany przepisw prawa, opublikowanej w Dzienniku Urzdowym Unii


Europejskiej, Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub Dzienniku Urzdowym
odpowiedniego ministra, Zamawiajcy dopuszcza zmiany sposobu realizacji Umowy
lub zmiany zakresu wiadcze Wykonawcy wymuszone takimi zmianami prawa;

d) w przypadku uzasadnionej przyczynami technicznymi, w szczeglnoci ujawnionymi


na etapie prac analitycznych i projektowych, koniecznoci zmiany:

sposobu wykonania Umowy w obszarach: organizacyjnym, wykorzystywanych


narzdzi, przyjtych metod i kanaw komunikacji,

zakresu przedmiotu Umowy w obszarze wymaga funkcjonalnych


lub niefunkcjonalnych, jeeli rezygnacja z danego wymagania lub zastpienie
go innym, spowoduje zoptymalizowane dopasowanie przedmiotu Umowy
do potrzeb Zamawiajcego, Zamawiajcy dopuszcza wprowadzenie
odpowiednich zmian uwzgldniajcych stwierdzone przyczyny techniczne,
polegajcych w szczeglnoci na modyfikacji wymaga Zamawiajcego
lub zmianie sposobu ich realizacji;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 30


konfiguracji Infrastruktury Technicznej z uwagi na konieczno dostosowania
jej parametrw do uwarunkowa stwierdzonych w toku prac analitycznych.

e) w przypadku wystpienia przyczyn niezalenych od Wykonawcy, zwizanych


z rwnolegle prowadzonymi przez Zamawiajcego projektami majcymi wpyw na
realizacj Umowy lub w zwizku ze zmianami okolicznoci wynikajcymi ze specyfiki
dziaalnoci Zamawiajcego albo w zwizku z podjciem przez Zamawiajcego decyzji
o przeprowadzeniu przez osob trzeci kontroli jakoci i sposobu prowadzenia prac,
Zamawiajcy dopuszcza zmiany terminu realizacji Umowy oraz przewiduje moliwo
zwikszenia Wynagrodzenia pod warunkiem, e Wykonawca wykae, i w celu
uwzgldnienia powyej opisanych uwarunkowa lecych po stronie Zamawiajcego
musi ponie koszty, ktrych zawarcie w cenie oferty nie byo moliwe w dniu jej
skadania. Zmiana wysokoci Wynagrodzenia dopuszczalna jest w oparciu o niniejsze
postanowienie wycznie do wysokoci niezbdnej do pokrycia kosztw, o ktrych
mowa w zdaniu poprzedzajcym;

f) w przypadku powstaej po zawarciu Umowy sytuacji braku rodkw Zamawiajcego


na sfinansowanie wykonania Umowy zgodnie z pierwotnie okrelonymi warunkami
Zamawiajcy dopuszcza wprowadzenie zmian polegajcych na ograniczeniu zakresu
przedmiotowego Umowy, co nie wycza ani nie ogranicza uprawnienia
Zamawiajcego do wypowiedzenia lub odstpienia od Umowy w sytuacjach
przewidzianych Umow lub przepisami prawa;

KOMENTARZ: jest to klauzula zabezpieczajca przed zdarzeniami o charakterze


wyjtkowym, gdy co do zasady utrata moliwoci finansowania zamwienia nie
powinna mie miejsca. Jednake w sytuacjach nadzwyczajnych, jak np. utrata dotacji,
moe mie ona zastosowanie.

g) w przypadku ujawnienia si powszechnie wystpujcych wad oferowanego


oprogramowania lub urzdzenia Zamawiajcy dopuszcza zmian w zakresie
przedmiotu umowy polegajc na zastpieniu danego produktu produktem
zastpczym, speniajcym wszelkie wymagania przewidziane w SIWZ dla produktu
zastpowanego, rekomendowanym przez producenta lub wykonawc w zwizku z
ujawnieniem wad.

2. W przypadkach, w ktrych zgodnie z powyszymi postanowieniami lub przepisami prawa moliwe


jest wprowadzenie zmiany do Umowy, Zamawiajcy przewiduje take wprowadzenie
odpowiedniej zmiany Harmonogramu, jeeli jest to konieczne do uwzgldnienia czasu
niezbdnego w celu realizacji zmienionego zakresu prac lub produktw lub w celu uwzgldnienia
wprowadzonych zmian organizacyjnych.

3. Niezalenie od powyszego, Zamawiajcy przewiduje moliwo wprowadzenia


do Harmonogramu Szczegowego zmian niewpywajcych na terminy okrelone
w Harmonogramie Ramowym, jeeli wprowadzenie takich zmian jest uzasadnione ze wzgldw
technicznych lub organizacyjnych i nie powoduje koniecznoci poniesienia przez Zamawiajcego
dodatkowych kosztw.

KOMENTARZ: zmiany Harmonogramu Szczegowego mog by dopuszczone w celu


uelastycznienia zarzdzania biec realizacj umowy, przy czym praktyk jest ograniczenie
moliwoci takich zmian, ktre wpywayby na moliwo zmian gwnych terminw okrelonych
w Harmonogramie Ramowym. Std wskazane jest przewidzenie tego rodzaju mechanizmu bez
restrykcyjnych przesanek jego zastosowania. Znaczca cz zmian tego rodzaju bdzie miaa
charakter zmian nieistotnych w rozumieniu art. 144 ust. 1e pzp.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 31


PROCEDURA KONTROLI ZMIAN

4. Wszelkie zmiany, zarwno istotne, ktre wraz z warunkami ich wprowadzenia zostay
przewidziane niniejsz Umow lub ktrych wprowadzenie moliwe jest zgodnie z przepisami
prawa, jak i nieistotne bd dokumentowane w ramach Procedury Kontroli Zmian. Procedura
Kontroli Zmian zostaje rozpoczta przez zgoszenie przez Kierownika Projektu jednej ze Stron
Kierownikowi Projektu drugiej Strony wniosku o dokonanie zmiany. Wniosek o dokonanie zmiany
zostanie przygotowany w formie ____________ [ do uzupenienia w zalenoci od przyjtych
w danym projekcie kanaw i form komunikacji].

5. W przypadku zoenia wniosku o dokonanie zmiany:

1) przez Zamawiajcego Wykonawca w terminie ____ dni od dnia otrzymania wniosku


przygotuje zaoenia projektowe dotyczce dokonania wnioskowanej zmiany;

2) przez Wykonawc wraz z takim wnioskiem Wykonawca przedoy zaoenia projektowe


dotyczce dokonania wnioskowanej zmiany.

6. Zaoenia projektowe dotyczce dokonania zmiany powinny prezentowa wszelkie aspekty


zmiany w odniesieniu do zakresu oraz trybu i warunkw zmiany Umowy, a w szczeglnoci opis
prac dodatkowych wraz z proponowanymi kryteriami Odbioru, wpyw dokonania zmiany na
Harmonogram, zmiany dotyczce zakresu funkcjonalnego lub pozafunkcjonalnego
Oprogramowania, zakres wspdziaania oraz inne czynniki, ktre mog by istotne dla
Zamawiajcego przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu zmiany. Zaoenia projektowe
dotyczce danej zmiany powinny obejmowa take wskazanie podstawy prawnej jej
wprowadzenia, w tym w szczeglnoci prawne i faktyczne uzasadnienie dopuszczalnoci zmiany
w danym przypadku.

7. Niezwocznie w odpowiedzi na wniosek o dokonanie zmiany skadany przez Zamawiajcego


lub wraz z wnioskiem o dokonanie takiej zmiany skadanym przez Wykonawc, Wykonawca
przedoy Zamawiajcemu informacj na temat ewentualnej koniecznoci lub celowoci
wstrzymania prac nad okrelon czci Umowy, w szczeglnoci danym produktem, na czas
dalszych prac nad proponowan zmian. Wykonawca zobowizany jest do prowadzenia prac
zgodnie z Umow, w tym w szczeglnoci z Harmonogramem, o ile Zamawiajcy nie poinformuje
Wykonawcy o podjtej decyzji o wstrzymaniu prac. Decyzj o wstrzymaniu prac podejmie
Kierownik Projektu ze strony Zamawiajcego.

ZMIANY PODATKU VAT ORAZ INNYCH WSKANIKW

UWAGA: postanowienia o zmianach podatku VAT oraz innych wskanikw s obligatoryjne


w wypadku umw zawartych na okres powyej 12 miesicy. W innych przypadkach do
decyzji zamawiajcego,
w zalenoci od danego zamwienia.
8. Strony postanawiaj, e w przypadku zmiany stawki podatku od towarw i usug Wynagrodzenie
przewidziane niniejsz Umow ulegnie zmianie odpowiedniej do zmiany wysokoci podatku od
towarw i usug (ulegnie korekcie o wysoko zmiany podatku VAT), przy czym powysza zmiana
bdzie miaa zastosowanie wycznie w odniesieniu do czci Wynagrodzenia objtego fakturami
wystawionymi po dniu wejcia w ycie zmiany przepisw prawa wprowadzajcych nowe stawki
podatku od towarw i usug.

9. Strony postanawiaj, e w przypadku zmian:

1) wysokoci minimalnego wynagrodzenia za prac ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5


ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac, lub

2) zasad podlegania ubezpieczeniom spoecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu, lub

3) wysokoci stawki skadki na ubezpieczenia spoeczne lub zdrowotne.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 32


Strony wprowadz zmian wysokoci Wynagrodzenia odpowiedni do kwoty, o jak wskutek tych
zmian zmianie ulegnie koszt wykonania zamwienia przez Wykonawc. W celu wykazania wpywu
powyej wskazanych zmian na koszty wykonania Umowy Wykonawca przedstawi Zamawiajcemu
szczegow kalkulacj kosztw wedug stanu sprzed danej zmiany oraz szczegow kalkulacj
kosztw wedug stanu po wprowadzeniu zmiany, oraz wskae kwot, o jak Wynagrodzenie
powinno ulec zmianie. Zamawiajcy niezwocznie ustosunkuje si do przedstawionych kalkulacji,
w szczeglnoci poprzez zaakceptowanie wskazanej przez Wykonawc kwoty lub poprzez
zgoszenie zastrzee i danie wyjanie co do poszczeglnych elementw kalkulacji.

10. W celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e z daniem zmiany Wynagrodzenia moe
wystpi take Zamawiajcy w takim przypadku Wykonawca zobowizany bdzie
do przedstawienia wskazanych w tym postanowieniu szczegowych kalkulacji niezwocznie po
otrzymaniu dania Zamawiajcego.

11. Zmiana wysokoci Wynagrodzenia nastpi od momentu jej wprowadzenia przez Strony, przy czym
jeeli zmiana kosztw Wykonawcy nastpia przed dokonaniem zmiany Umowy, zmiana wysokoci
Wynagrodzenia bdzie uwzgldniaa take zmian wysokoci kosztw ponoszonych po dacie
zmiany odpowiednich przepisw prawa, a przed dat dokonania zmiany Umowy.

KOMENTARZ

Zarzdzanie zmian jest jednym z kluczowych obszarw, ktre powinny by uregulowane umow
dotyczc realizacji projektu IT. Jest to istotny element praktycznie kadej metodyki projektowej.
W projektach realizowanych w reimie prawa zamwie publicznych zmiany mog by wprowadzane
wycznie w okolicznociach, w ktrych zgodnie z ustaw Pzp jest to dopuszczalne.
W znowelizowanej ustawie Pzp utrzymana zostaa generalna zasada, zgodnie z ktr, co do zasady
zmiany umowy o zamwienie publiczne s niedopuszczalne, z zastrzeeniem wyjtkw okrelonych
ustaw, przy czym katalog wyjtkw zosta znaczco rozszerzony. Generalnie znowelizowana ustawa
Pzp podchodzi do problematyki zmian umowy w sposb znacznie bardziej elastyczny ni dotychczasowe
regulacje oraz praktyka orzecznicza. Na potrzeb i moliwo wprowadzenia zmian do umw
w uzasadnionych przypadkach wskazuje take Dyrektywa 2014/24/UE (tzw. Nowa Dyrektywa
Klasyczna), w ktrej motywie 111 stwierdzono m.in., e wystarczajco jasno sformuowane klauzule
przegldowe lub klauzule dotyczce opcji mog np. przewidywa indeksacj cen lub zapewnia,
by przykadowo urzdzenia komunikacyjne dostarczane w trakcie danego okresu byy w dalszym
cigu odpowiednie, rwnie w przypadku zmiany protokow komunikacyjnych lub innych zmian
technologicznych. Na podstawie wystarczajco jasnych klauzul powinno by rwnie moliwe
wprowadzenie zapisw przewidujcych dostosowanie umw, konieczne z uwagi na trudnoci techniczne,
ktre pojawiy si w trakcie uytkowania lub utrzymania.
Utrzymana zostaa take zasada, zgodnie z ktr dopuszczalne jest wprowadzenie do umowy zmian
nieistotnych, przy czym wprowadzono ustawow definicj zmiany istotnej, powtarzajc dotychczas
przyjte w orzecznictwie rozumienie tego pojcia.
Utrzymana zostaa (cho w nieco zmodyfikowanym brzmieniu) zasada, zgodnie z ktr moliwe jest
wprowadzenie do umowy zmian, ktre zostay przewidziane przez zamawiajcego w SIWZ. Przepis
stanowi przy tym, e postanowienia przewidujce zmiany, powinny:
by jednoznaczne,
przewidywa warunki, w jakich zmiany mog by wprowadzone,
okrela zakres i charakter moliwych zmian.
Zaproponowane klauzule umowne obejmuj wic katalog typowych przypadkw zmian, ktrych naley
si spodziewa w toku realizacji umowy wdroeniowej, opisany z uwzgldnieniem powyszych zalece.
Katalog ten jest jednak przykadowy i poszczeglne klauzule mog w konkretnych przypadkach nie mie
zastosowania lub te konieczne moe by wprowadzenie innych zmian, jeeli zamawiajcy, formuujc
postanowienia SIWZ, zdaje sobie spraw z istnienia okolicznoci, ktre mog spowodowa konieczno
wprowadzenia do umowy konkretnych zmian. Konieczno taka moe wynika np. z zalenoci danego

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 33


projektu od innych rwnolegle prowadzonych projektw IT (lub innych np. organizacyjnych),
z uwarunkowa technologicznych danego projektu czy te z innych okolicznoci specyficznych dla danej
sytuacji. Pociga to oczywicie za sob konieczno analizy danego stanu faktycznego i dostosowania
proponowanych klauzul do jego realiw.

Poza powyszym na uwag zasuguj nowe przepisy ustawy pzp wymienione poniej:
art. 144 ust. 1 pkt 2, zgodnie z ktrym moliwe jest rozszerzenie zakresu zamwienia
w okolicznociach uzasadniajcych dotychczas udzielenie zamwienia z wolnej rki
w ramach tzw. zamwie uzupeniajcych i dodatkowych. Ustanowiono przy tym jednolity
prg 50% dla dodatkowych dostaw, usug lub robt budowlanych oraz uproszczono
i zagodzono przesanki takich rozszerze, w szczeglnoci rezygnujc z wymagania, by
konieczno zwikszenia zakresu zamwienia wynikaa z przyczyn obiektywnie
nieprzewidywalnych;
art. 144 ust. 1 pkt 3, zgodnie z ktrym moliwe jest wprowadzanie zmian spowodowanych
okolicznociami, ktrych zamawiajcy, dziaajc z naleyt starannoci, nie mg
przewidzie, o wartoci nieprzekraczajcej 50% wartoci zamwienia (cznej ceny
umowy);
art. 144 ust. 1 pkt 4, zgodnie z ktrym moliwe jest w przypadkach okrelonych
przepisem dokonanie zmiany wykonawcy;
art. 144 ust. 1 pkt 6, zgodnie z ktrym moliwe jest wprowadzenie zmian bez adnego
uzasadnienia (wycznie z uwagi na tak wol stron), o ile warto tych zmian nie
przekracza 10% wartoci zamwienia i rwnoczenie jest nisza ni kwoty progowe
przewidziane w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 pzp. Z uwagi na fakt,
e przepis ten przewiduje moliwo wprowadzania praktycznie dowolnych zmian, bez
koniecznoci wykazywania jakichkolwiek przesanek jego zastosowania, poza
nieprzekroczeniem okrelonej wartoci zmiany, mona si spodziewa, e bdzie
narzdziem czsto wykorzystywanym w realiach projektw wdroeniowych.
Zmiany dokonywane w oparciu o art. 144 ust. 1 pkt 6 pzp mog dotyczy dowolnego obszaru umowy
i ich wprowadzenie zaley wycznie od zgodnej woli Stron. Dziaanie takie bdzie legalne, o ile nie
bdzie prowadzi do zmiany charakteru umowy, do obejcia prawa lub do naruszenia innych przepisw
prawa (np. z zakresu prawa konkurencji czy innych dziedzin prawa poza pzp). Na dowolno w tym
zakresie wskazuje nie tylko redakcja przepisu znowelizowanej ustawy pzp, lecz take brzmienie art. 72
ust. 2 Nowej Dyrektywy Klasycznej oraz motywu 107 tej dyrektywy, zgodnie z ktrym modyfikacje
umowy skutkujce nieznaczn zmian wartoci umowy do okrelonej wartoci powinny by moliwe
zawsze bez koniecznoci przeprowadzania nowego postpowania o udzielenie zamwienia.
Omawiany przepis art. 144 ust. 1 pkt 6 pzp nie precyzuje wprawdzie, jak naley rozumie pojcie
warto zmiany, czyli w szczeglnoci, czy zmiana powodujca obnienie wynagrodzenia wykonawcy
o dan kwot posiada warto rwn tej kwocie, jednak wydaje si, e z uwagi na cel omawianej
regulacji chodzi tu o kwot, o jak ulegnie zwikszeniu wynagrodzenie. Oznacza to, e strony mog
wprowadzi do umowy niemal dowoln zmian, ktra nie ma adnego wpywu na warto umowy.
Jedyne aczkolwiek bardzo istotne ograniczenia w dokonywaniu modyfikacji w ramach
przewidzianego ustawowo budetu zmian to przepis art. 144 ust. 1b pzp, zgodnie z ktrym dokonane
zmiany nie mog prowadzi do zmiany charakteru umowy oraz oglny zakaz dokonywania czynnoci
sprzecznych z prawem lub majcych na celu obejcie ustawy (art. 58 Kodeksu cywilnego). Jeeli wic
zamawiajcy stwierdzi potrzeb zakupu dodatkowych wiadcze, bezporednio zwizanych
z wykonywanym zamwieniem (np. dodatkowych usug konsultacyjnych), a wykonawca zgodzi si takie
wiadczenia speni, to strony mog rozszerzy zakres umowy, jeeli warto tych wiadcze nie
przekracza wskazanych powyej kwot, bez koniecznoci wykazywania spenienia jakichkolwiek
dodatkowych przesanek. Nie byoby natomiast dopuszczalne dokonanie takich zmian, ktrych
wprowadzenie nie spowodowaoby wprawdzie jakichkolwiek zmian wysokoci wynagrodzenia
wykonawcy, ale istotnie wpynoby na przedmiot umowy, zmieniajc jej charakter. Ustawa nie definiuje
pojcia charakteru umowy, wic dan zmian naley ocenia w okolicznociach konkretnego
przypadku. Opierajc si na sugestiach wynikajcych z Nowej Dyrektywy Klasycznej (np. motyw 109),

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 34


mona zakada, e o zmianie charakteru umowy bdzie mona mwi wwczas, gdy zmiana bdzie
dotyczya caego zamwienia (a nie jedynie drobnego wycinka, np. jednego z wielu urzdze czy jednej
z funkcjonalnoci systemu) oraz gdy zmiana bdzie miaa faktycznie istotny charakter, np. bdzie
prowadzi do zastpienia danego rodzaju wiadczenia innym wiadczeniem (np. poprzez zmian
wiadcze w postaci dostarczenia sprztu wraz z oprogramowaniem na wiadczenie w postaci
realizowania usugi w modelu software as a service SaaS).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 35


11 ANALIZA

[Paragraf opcjonalny, jeeli Zamawiajcy przewiduje etap Analizy]


1. Wykonanie Analizy ma na celu uszczegowienie przedmiotu Umowy i opisanie sposobu jej
realizacji. W trakcie prac majcych na celu stworzenie Analizy Wykonawca, dziaajc zgodnie
z najlepsz wiedz, powinien zweryfikowa i przedstawi Zamawiajcemu optymalne dziaania
zmierzajce do zapewnienia wykonania Umowy i osignicia jej celw. W szczeglnoci
Wykonawca powinien zaproponowa modyfikacj wymaga Zamawiajcego dotyczcych
Systemu, ktre nie maj uzasadnienia ekonomicznego, funkcjonalnego
lub informatycznego. Ostateczn decyzj w zakresie wymaga oraz funkcjonalnoci podejmie
Zamawiajcy, z uwzgldnieniem moliwoci wprowadzenia do Umowy zmian stosownie do art.
144 pzp.

2. Opracowujc Analiz, Wykonawca uwzgldni wszystkie wymagania opisane w Umowie. Strony


dopuszczaj odstpstwa od wymaga opisanych w Umowie, jeeli taka zmiana jest zgodna
z przepisami prawa oraz zostanie zaakceptowana przez Zamawiajcego. Jakiekolwiek
proponowane odstpstwo od wymaga Umowy wymaga wyranego i jednoznacznego wskazania
tego faktu przez Wykonawc oraz podlega akceptacji Zamawiajcego stosownie do postanowie
Procedury Kontroli Zmian.

KOMENTARZ: analiza, w ktrej wprowadzono zmiany w stosunku do wymaga, jest de facto


aneksem do umowy. Z tego wzgldu dopuszczalno zmian musi by oceniona przez pryzmat art.
144 pzp. Proponowane klauzule przewidujce zmiany nawizuj te do zmian, ktrych
konieczno zostaa przewidziana na etapie opracowania analizy.
3. Wszelkie odstpstwa bd opisane w odrbnym od gwnego tekstu Analizy dokumencie
zatytuowanym Odstpstwa od Umowy, ktry bdzie odbierany jako odrbny Produkt
wchodzcy w zakres Analizy.

4. Nieuwzgldnienie wymaga Umowy w Analizie bez spenienia powyszych przesanek


(uzgodnienia i opisania w odrbnym dokumencie oraz dopuszczalnoci danej zmiany w wietle
przepisw prawa) oznacza nienaleyte wykonanie Umowy w tym zakresie i wad Analizy, a
take innych wiadcze, ktrych niespenione wymaganie dotyczy. Zatwierdzenie przez
Zamawiajcego Analizy nie moe by uznane za zgod Zamawiajcego na odejcie od wymaga
Umowy, jeeli nie zostay spenione przesanki opisane w niniejszym postanowieniu.

5. Powysze postanowienia nie wyczaj prawa Zamawiajcego do niewyraenia zgody


na odstpstwa od wymaga Zamawiajcego.

6. OPCJONALNIE: Procedura Odbioru Analizy jest opisana w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA


ODBIORU].

7. OPCJONALNIE: Zamawiajcy ma prawo do odstpienia od Umowy (umowne prawo odstpienia)


bez podania przyczyny, rwnie wwczas, gdy Wykonawca wykonuje Umow w sposb naleyty,
w terminie do 12 miesicy od dnia przewidzianego w Harmonogramie na odbir Analizy,
ale jednoczenie nie pniej ni 30 dni od dnia Odbioru Analizy. W takim przypadku odstpienie
od Umowy ma skutek wycznie na przyszo, w odniesieniu do prac przypadajcych po
dokonaniu Odbioru Analizy, a ponadto:

1) wynagrodzenie zapacone Wykonawcy za Analiz nie podlega zwrotowi, a jeeli nie zostao
ono zapacone, Wykonawca ma prawo do takiego wynagrodzenia;

2) Zamawiajcy zachowuje uprawnienia (w tym autorskie prawa majtkowe i udzielone


licencje) nabyte do dnia odstpienia od umowy przez Wykonawc, w szczeglnoci prawa
do Analizy;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 36


3) w przypadku gdy z Umowy lub decyzji Zamawiajcego wynika obowizek wiadczenia prac
przez Wykonawc innych ni opracowanie Analizy, Wykonawca przekae Zamawiajcemu
wszelkie efekty takich prac wykonanych do dnia odstpienia. W odniesieniu do prac,
za ktre Zamawiajcy nie uici wynagrodzenia, Zamawiajcy zapaci takie wynagrodzenie
Wykonawcy, przy czym wysoko tego wynagrodzenia zostanie ustalona w oparciu
o Wynagrodzenie opisane w Umowie, a jeeli bdzie to niewystarczajce (np. w przypadku
niedokoczonych prac) proporcjonalnie do stanu zaawansowania prac;

4) w ramach wynagrodzenia zapaconego zgodnie z punktem poprzednim Zamawiajcy


nabywa, na zasadach opisanych w paragrafach regulujcych wasno intelektualn,
odpowiednio prawa lub licencje do utworw, co do ktrych nie naby takich praw lub licencji
do dnia odstpienia. W takim przypadku nabycie takich praw lub licencji nastpi z chwil
zoenia owiadczenia o odstpieniu.

KOMENTARZ

Specyfik umw wdroeniowych jest to, e w chwili ich zawarcia strony nie s w stanie okreli dokadnie
szczegw realizacji umowy. Kwestie te s precyzowane dopiero na etapie opracowywania analizy
(analizy przedwdroeniowej, dokumentacji technicznej, HLD, LLD, itp.). Zakres analizy powinien okrela
OPZ, np. co do zakresw funkcjonalnych i niefunkcjonalnych. W rozbudowanych systemach analiza
moe nawet obejmowa kwestie takie jak opisanie implementacji wymaga prawnych
w systemie. Po akceptacji analizy wykonanie umowy zgodnie z jej treci bdzie co do zasady
naleytym wykonaniem umowy, nawet jeeli okae si, e okrelone cechy systemu nie speniaj
zakadanych wymaga zamawiajcego. Podobnie ewentualne nieprawidowoci wdroenia, w tym bdy
oprogramowania, bd weryfikowane w wietle zapisw analizy. Moment weryfikacji i odbioru analizy
jest kluczowy dla projektu.
Procedury odbioru mog by opisane szczegowo w zaczniku i s rekomendowane w przypadku
rozbudowanych analiz. W szczeglnoci konieczne jest zwrcenie uwagi na terminy odbioru, poniewa
s to czynnoci czasochonne i mog wymaga konsultacji z zewntrznymi ekspertami. Akceptacja przez
zamawiajcego analizy bez dogbnej jej weryfikacji moe prowadzi do faktycznego, sprzecznego
z zamierzeniami zamawiajcego ograniczenia zakresu projektu. We wzorcowych klauzulach
zamieszczono obowizek odrbnego wykazywania odstpstw od zakresu umowy, w szczeglnoci OPZ,
ale nawet takie dokumenty potrafi zawiera kilkaset stron.
Analiza jest klasycznym etapem umw realizowanych w metodykach kaskadowych (waterfall).
Oczywicie jeeli przedmiot wiadczenia jest opisany wyczerpujco w OPZ, realizacja tego etapu moe
nie mie uzasadnienia.
Analiza moe zmieni zakres wiadcze wykonawcy. Jeeli zmiana taka jest zgodna z przepisami prawa,
jest ona dopuszczalna. Warto w tym miejscu podkreli, e znowelizowane przepisy ustawy pzp
(nowelizacja z dnia 22 czerwca 2016 r.) w szerszym ni dotychczas zakresie zezwalaj na zmiany
umowy, w tym take na zmian wysokoci wynagrodzenia wykonawcy, co pozwala znaczco elastyczniej
podej do kwestii zmian, ktrych wprowadzenie okazao si konieczne na etapie analitycznym.
Oczywicie warunkiem zmian jest zawsze spenienie okrelonych przesanek oraz niespowodowanie
zmiany charakteru umowy ani obejcia prawa (wicej uwag na ten temat w komentarzu do paragrafu
opisujcego zmiany umowy).
Analiza moe ujawni take okolicznoci, ktre albo znaczco wpyn na przebieg wdroenia (np.
konieczno przeprowadzenia kosztownej integracji z nietypowymi systemami zamawiajcego, brak
dostatecznej spjnoci danych zamawiajcego, utrudniajcy automatyczn realizacj migracji
do nowego systemu itp.), albo ogranicz funkcjonalno wdraanego systemu. Po wykonaniu analizy
moe si wic okaza, e dalsza realizacja umowy jest z punktu widzenia zamawiajcego niecelowa,
bo albo system bdzie odbiega od jego oczekiwa, albo jego wdroenie nie bdzie moliwe w zaoonym
czasie i budecie. Ujawnione okolicznoci nie musz przy tym oznacza moliwoci skorzystania przez
zamawiajcego z jakiegokolwiek ustawowego uprawnienia do odstpienia wynikajcego z przepisw
Kodeksu cywilnego, bowiem na tym etapie umowa moe by realizowana naleycie, a tylko prawidowo

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 37


ustalone wnioski z prac analitycznych mog by dla zamawiajcego niekorzystne. W wikszoci
przypadkw nie bdzie take podstaw do odstpienia od umowy na podstawie art. 145 pzp, poniewa
przepis ten przewiduje restrykcyjne przesanki odstpienia, warunkujc je w szczeglnoci odpadniciem
interesu publicznego stojcego za wykonaniem umowy. Tymczasem niecelowo dalszego wykonywania
projektu moe wynika nie z braku interesu publicznego w wykonaniu danego zamwienia, lecz z braku
interesu konkretnego zamawiajcego w kontynuacji prac. Jak podkrela si w doktrynie, interes danego
zamawiajcego wcale nie musi by tosamy z interesem publicznym. Z tego punktu widzenia celowe
moe by zastrzeenie dla zamawiajcego umownego prawa odstpienia od umowy po wykonaniu
analizy. Skorzystanie z tego uprawnienia powinno by pozostawione uznaniu zamawiajcego i jego
ocenie przydatnoci systemu wdraanego na podstawie analizy. Poniewa odstpienie od umowy na tej
podstawie nie jest zwizane z nienaleytym wykonaniem zobowizania, powinno mie ono skutki na
przyszo i nie powinno pozbawia wykonawcy prawa do wynagrodzenia za wykonane prace.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 38


12 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

W ramach realizacji Umowy Wykonawca zobowizany jest do dostarczenia Zamawiajcemu


Infrastruktury Technicznej okrelonej w Zaczniku nr __ [INFRASTRUKTURA TECHNICZNA], w caoci
lub w uzgodnionych czciach, w terminach przewidzianych w Harmonogramie.

1. Wykonawca owiadcza, e Infrastruktura Techniczna jest wystarczajca do realizacji Umowy i


osignicia parametrw eksploatacyjnych opisanych przez Zamawiajcego w Umowie .

2. Wykonawca gwarantuje ponadto, e wszystkie elementy Infrastruktury Technicznej bd


fabrycznie nowe i nieuywane, chyba e Strony wyranie uzgodni inaczej.

3. Zamawiajcy dokona Odbioru w zakresie zgodnoci dostarczonej Infrastruktury Technicznej ze


specyfikacj opisan w Zaczniku nr __ [INFRASTRUKTURA TECHNICZNA]. Zamawiajcy ma
prawo dokona czynnoci weryfikacyjnych o charakterze ilociowym oraz jakociowym, w
szczeglnoci poprzez sprawdzenie dziaania sprztu.

KOMENTARZ: wskazane jest wyznaczenie w harmonogramie odrbnego odbioru infrastruktury


technicznej. Majc na uwadze fakt, e dostarczenie sprztu zgodnego - w zakresie kryterium
jakociowego, jak i ilociowego - ze specyfikacj stanowi jeden z istotnych elementw wdroenia,
zamawiajcy nie ma obowizku dokonywania odbiorw czciowych, jako e wiadczenie to ma
dla zamawiajcego uzasadnienie jedynie w przypadku jego przydatnoci dla jasno okrelonego
celu, jakim jest wdroenie systemu zgodnie z wymaganiami przedstawionymi w umowie.
Niekompletna infrastruktura techniczna celu takiego nie spenia.

4. Wykonawca obejmie Infrastruktur Techniczn usugami w zakresie gwarancji oraz Usugami


Utrzymania, ktre bd wiadczone zgodnie z zasadami opisanymi w Umowie.

ZAMIENNIE (w przypadku udzielenia gwarancji przez osoby trzecie): Wraz z dostaw


Infrastruktury Technicznej Wykonawca przekae Zamawiajcemu w ramach Wynagrodzenia i bez
ponoszenia dodatkowych opat na rzecz osb trzecich gwarancje udzielone przez producentw
sprztu oraz oprogramowania wchodzcych w zakres Infrastruktury Technicznej. Warunki
gwarancji zawarte s w Zaczniku nr __ [INFRASTRUKTURA TECHNICZNA DODATKOWE
WARUNKI GWARANCJI]. Zamawiajcy upowani Wykonawc do realizacji przysugujcych mu
uprawnie z takich umw. [OPCJA: Wykonawca obejmie Infrastruktur Techniczn Usugami
Utrzymania, ktre bd wiadczone zgodnie z zasadami opisanymi w Umowie. W takim przypadku
Zamawiajcy upowani Wykonawc do realizacji uprawnie gwarancyjnych w imieniu
Zamawiajcego].

5. Wasno Infrastruktury Technicznej oraz ryzyko jej przypadkowego uszkodzenia lub utraty
przechodz na Zamawiajcego z chwil jej Odbioru przez Zamawiajcego (w caoci lub
odpowiednio w zakresie jej poszczeglnych elementw).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 39


6. O ile Umowa nie stanowi inaczej, Zamawiajcy nie ma obowizku czciowego Odbioru
Infrastruktury Technicznej.

KOMENTARZ

W przypadku umw wdroeniowych obejmujcych dostarczenie przez wykonawc infrastruktury


technicznej, obejmujcej zazwyczaj zarwno sprzt (hardware), jak i oprogramowanie zwizane z tym
sprztem (software), kluczowe znaczenia ma precyzja w opisaniu przez zamawiajcego wymaga
funkcjonalnych i pozafunkcjonalnych na etapie postpowania o udzielenie zamwienia, , aby
wykonawca by w stanie uzyska moliwie szerok wiedz na temat konstruowanego systemu, co
pozwoli mu na sporzdzenie specyfikacji infrastruktury technicznej, ktra bdzie odpowiednia do
realizacji zaoe przedstawionych przez zamawiajcego. W proponowanych klauzulach (w tym
paragrafie oraz w paragrafie Owiadczenia i Zobowizania Wykonawcy) przyjto zaoenie, e
wykonawca, skadajc ofert, powinien oceni, czy moliwe jest wdroenie systemu przy
wykorzystaniu wymaganej przez zamawiajcego infrastruktury technicznej i tak dobra urzdzenia i
oprogramowanie do infrastruktury, by speniay wymagania zamawiajcego i rwnoczenie umoliwiay
wdroenie systemu jako caoci. W takim wypadku niemono wdroenia systemu spowodowana
niedopasowaniem oferowanej infrastruktury technicznej do uwarunkowa ujawnionych w SIWZ bdzie
stanowi nienaleyte wykonanie umowy i bdzie podstaw do skorzystania z sankcji przewidzianych
umow lub wynikajcych z przepisw prawa. Naley jednak podkreli, e takie oczekiwanie wobec
wykonawcw wymaga wskazania w SIWZ kompletu informacji, ktre umoliwiaj odpowiedzialne
zoenie proponowanego owiadczenia. W przeciwnym wypadku wymaganie, by wykonawca zapewni,
e infrastruktura umoliwia prawidowe wdroenie, moe by przedmiotem nie tylko wnioskw o
wyjanienie treci SIWZ (np. w zakresie podania dodatkowych informacji o infrastrukturze
Zamawiajcego), lecz take odwoa (jeeli wykonawca z SIWZ nie uzyska wystarczajcej wiedzy, by
omawiane owiadczenie zoy). W celu udostpnienia wykonawcom wystarczajcego zakresu
informacji, poza precyzyjnym opisem uwarunkowa technicznych zamawiajcego, moliwe jest take (i
praktykowane) umoliwienie wykonawcom przeprowadzenia wizji lokalnej u zamawiajcego, o ile
oczywicie jest to uzasadnione w danym przypadku i moliwe np. ze wzgldw bezpieczestwa.

Warto take zauway, e moliwe (i czsto praktykowane) jest wprowadzanie do SIWZ postanowie
obejmujcych specyficzne wymagania w stosunku do infrastruktury technicznej, np. w zakresie
zapewnienia, by oferowane urzdzenia byy fabrycznie nowe i nieregenerowane, aby pochodziy z
oficjalnego kanau dystrybucyjnego, byy objte wsparciem producenckim na okrelonym poziomie
etc. Oczywicie postawienie takich wymaga zaley od konkretnej sytuacji zamawiajcego i
uwarunkowa uzasadniajcych poszczeglne oczekiwania. Czsto take zamawiajcy nie maj
praktycznej moliwoci weryfikacji spenienia tego rodzaju wymaga na etapie skadania ofert (trudno
jest np. oceni w oparciu o tre oferty, czy wykonawca zamierza dostarczy sprzt pochodzcy z
oficjalnego kanau dystrybucji). Jeeli jednak oferta zostanie wybrana, umowa zostanie zawarta, a
dane wymaganie nie zostanie spenione (co zamawiajcy moe weryfikowa przy odbiorze dowolnymi
rodkami, np. zwracajc si o konieczne informacje do producentw), to oczywicie stanowi to
nienaleyte wykonanie umowy, ze wszystkimi wynikajcymi std konsekwencjami - od moliwoci
dania spenienia wiadczenia zgodnego z umow a do odstpienia od umowy i naliczenia
przewidzianych ni kar.

Jak ju zaznaczono, specyfikacja infrastruktury technicznej stanowi element oferty wykonawcy i


bezporednio wpywa na jej cen, zatem w interesie wykonawcy ley przedstawienie zwymiarowania
speniajcego wymagania zamawiajcego w zakresie funkcjonowania systemu, a jednoczenie
obejmujcego rozwizania pozwalajce na optymalizacj kosztw, co pozwoli wykonawcy
konkurowa cen w postpowaniu ofertowym.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 40


Sprzt i oprogramowanie dostarczane w ramach infrastruktury technicznej zostan opisane w
odrbnym zaczniku do umowy, a jeeli jest to potrzebne, SIWZ powinien dodatkowo opisywa
architektur systemu, tj. jakie rodowiska fizyczne i logiczne zostan posadowione na infrastrukturze
technicznej w celu wdroenia i przetestowania systemu.

Na potrzeby konstrukcji klauzul modelowych przyjto koncepcj jednolitoci dziea, jakim jest
wdroenie oprogramowania na dostarczanej przez wykonawc infrastrukturze technicznej, a jako opcj
przewidziano take wspprac caoci systemu z infrastruktur zamawiajcego. Istnieje
rwnie moliwo przyjcia koncepcji podzielnoci wiadcze w ramach dziea, gdzie dostarczenie
infrastruktury technicznej oraz wdroenie oprogramowania stanowi bd odrbne wiadczenia.
Naley jednak podkreli, e takie uksztatowanie wiadczenia jako podzielnego ma istotny wpyw na
ksztat uprawnie zamawiajcego, w tym przede wszystkim na zakres uprawnienia do odstpienia od
umowy, zatem zamawiajcy powinien dogbnie rozway celowo wprowadzenia takiego rozwizania
konstrukcyjnego.

Infrastruktura techniczna moe stanowi przedmiot odrbnego odbioru. Naley tutaj zaznaczy, e
uzgodnienia stron w zakresie sposobu dostarczenia infrastruktury technicznej, tj. czy bdzie ona
dostarczona w caoci czy te w czciach, powinny znale bezporednie odzwierciedlenie w
harmonogramie oraz w konstrukcji klauzul dot. kar umownych oraz odstpienia.

Przyjto zaoenie, e dostarczony w ramach infrastruktury technicznej sprzt oraz oprogramowanie


objte zostan usugami gwarancyjnymi oraz usugami utrzymania wiadczonymi przez wykonawc. W
praktyce spotyka si rwnie rozwizania alternatywne, gdzie gwarancja oraz czsto take usugi
serwisowe wiadczone s przez osoby trzecie, zazwyczaj producentw sprztu lub oprogramowania,
na podstawie odrbnych umw takie rozwizanie zostao w klauzulach zaproponowane jako
opcjonalne. W takim przypadku obowizek zapewnienia wiadczenia usug gwarancyjnych przez osoby
trzecie spoczywa na wykonawcy, przy czym moliwe jest objcie sprztu usugami utrzymania przez
wykonawc niezalenie od gwarancji udzielanej przez producentw. W takim przypadku
rekomendowane jest by wykonawca by uprawnione w stosunku do producentw do dochodzenia
uprawnie z gwarancji.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 41


13 ODBIORY
7. O ile Umowa nie stanowi inaczej, Odbiorom podlegaj rezultaty prac Wykonawcy w podziale
na Produkty i Etapy, a Odbiorowi Kocowemu cao prac w ramach Umowy. Wdroenie jako
cz Umowy bdzie objte odrbnym Odbiorem Wdroenia, potwierdzajcym wykonanie caoci
prac w ramach Wdroenia, niezalenie od Odbioru Produktw lub Etapw wchodzcych w zakres
Wdroenia.

8. OPCJONALNIE: Dodatkowo Odbiorowi podlega bdzie Infrastruktura Techniczna, dostarczana


przez Wykonawc w caoci lub w czciach, w terminach opisanych w Harmonogramie i zgodnie
z zasadami opisanymi w paragrafie Infrastruktura Techniczna.

9. Strony potwierdzaj, e przedmiotem Umowy jest wykonanie dziea, a pena weryfikacja dziea
w tym jego ewentualna integracja z innym oprogramowaniem oraz wydajno bdzie moliwa
wycznie po jego cakowitym wykonaniu i przedstawieniu do Odbioru Wdroenia. Jakiekolwiek
Odbiory poszczeglnych Produktw lub Etapw nie wyczaj prawa Zamawiajcego do
weryfikacji caoci Wdroenia.

10. Odbir prac wykonanych w trakcie realizacji Umowy polega na weryfikacji, czy przedmiot Odbioru
spenia wymagania okrelone w Umowie, z uwzgldnieniem bardziej szczegowych wymaga
okrelonych w toku wsppracy Stron.

11. Odbiory Produktw, Etapw dokonywane s w imieniu Zamawiajcego przez Kierownika Projektu
/ [OPCJONALNIE: Komitet Sterujcy]. Odbir Wdroenia oraz Odbir Kocowy dokonywane s
przez Komitet Sterujcy.

ZAMIENNIE: Odbiory dokonywane s przez Komisj Odbiorow, w skad ktrej wchodzi ________
dwch przedstawicieli Zamawiajcego / Kierownik ______ .
12. Za dzie Odbioru uwaa si dzie podpisania przez Zamawiajcego Protokou Odbioru, chyba
e inna data zostaa wskazana w Protokole Odbioru. Protok Odbioru sporzdzony zostanie
w formie pisemnej, pod rygorem niewanoci, w dwch egzemplarzach, po jednym dla kadej ze
Stron. O ile z Umowy lub przepisw prawa nie wynika inaczej, jedynie podpisany Protok Odbioru
jest podstaw do dokonania zapaty odpowiedniej czci Wynagrodzenia. Wzr protokou Odbioru
znajduje si w Zaczniku nr __ [WZORY PROTOKOW ODBIORU]. Zamawiajcy nie dopuszcza
jednostronnych Protokow Odbioru wystawionych przez Wykonawc.

13. Zamawiajcy ma prawo do weryfikacji naleytego wykonania Umowy dowoln metod, w tym
take z wykorzystaniem opinii zewntrznego audytora. W szczeglnoci uzgodnienie okrelonych
scenariuszy testowych nie wyklucza prawa do weryfikacji prac innymi testami.

14. Odbir jest czynnoci jednostronn Zamawiajcego. Jeeli w Umowie mowa jest o podmiotach
zarzdzajcych realizacj Umowy dokonujcych Odbioru (np. Komitet Sterujcy) rozumie si
przez to przedstawicieli Zamawiajcego bdcych czonkami takiego podmiotu.

15. Dokonanie Odbioru nie wpywa na moliwo skorzystania przez Zamawiajcego z uprawnie
przysugujcych mu na mocy przepisw prawa lub Umowy w przypadku nienaleytego wykonania
Umowy, a w szczeglnoci na prawo naliczenia kar umownych, dochodzenia odszkodowa oraz
odstpienia od Umowy, jeeli fakt nienaleytego wykonania Umowy zostanie ujawniony po
dokonaniu Umowy.

16. OPCJONALNIE: Szczegowe zasady Odbioru opisane s w Zaczniku nr __ [TESTY I


PROCEDURA ODBIORU].

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 42


PRZEKAZANIE DO ODBIORU

17. Wykonawca dokona zgoszenia gotowoci danego wiadczenia do Odbioru w terminie okrelonym
Umow, a jeeli termin nie jest okrelony bezzwocznie po jego wykonaniu. Wykonawca jest
zobowizany przekaza wiadczenia w terminie umoliwiajcym Odbir zgodnie
z Harmonogramem.

18. W terminie opisanym w Harmonogramie Zamawiajcy przeprowadzi weryfikacj wiadcze,


a nastpnie dokona Odbioru lub zgosi uwagi. W przypadku zgoszenia uwag Wykonawca
bezzwocznie usunie wszystkie zgoszone Wady lub inne nieprawidowoci i przedstawi
wiadczenie do ponownego Odbioru. Procedura Odbioru bdzie powtarzana do czasu dokonania
Odbioru lub odstpienia od Umowy.

ODBIR PRODUKTU

19. Odrbnym Odbiorom podlegaj wycznie Produkty, co do ktrych Umowa tak stanowi lub ich
Odbir zostanie uzgodniony w Analizie. Pozostae Produkty i inne wiadczenia Wykonawcy s
odbierane w ramach Odbioru Etapu, Odbioru Wdroenia lub Odbioru Kocowego.

ZAMIENNIE: Odrbnemu odbiorowi podlegaj wszystkie Produkty opisane Umow lub Analiz.

20. Umowa moe przewidywa okrelone kryteria Odbioru danego Produktu (np. wymagania co do
zakresu czy jakoci Dokumentacji). Spenienie takich kryteriw jest warunkiem koniecznym
dokonania Odbioru. Kryteria mog ulec zmianie w drodze zastosowania Procedury Kontroli Zmian.

ODBIR OPROGRAMOWANIA POSTANOWIENIA SZCZEGOWE

21. Podstawowym kryterium Odbioru Oprogramowania jest brak Wad / [OPCJONALNIE (w przypadku
zastosowania rozrnienia na Wady i Bdy): Bdw oraz brak innych niezgodnoci z Umow].

22. OPCJONALNIE: Oprogramowanie podlega odrbnej procedurze Odbioru, w tym testom, opisanej
w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA ODBIORU].

23. OPCJONALNIE: Ilekro Umowa w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA ODBIORU] dopuszcza


Odbir z okrelon liczb Wad / Bdw okrelonej kategorii, takie Wady / Bdy bd usunite
przez Wykonawc w terminie wskazanym przez Zamawiajcego, nie krtszym ni okrelony w
SLA. W przypadku przekroczenia tego terminu Zamawiajcy naliczy kary umowne za
niedotrzymanie SLA na takich samych zasadach, jak dla Wad / Bdw zgoszonych w okresie
wiadczenia Usug Utrzymania.

24. OPCJONALNIE: Ilekro Umowa w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA ODBIORU] przewiduje


przeprowadzenie w ramach Odbioru testw oprogramowania zgodnie ze scenariuszami testowymi
ustalonymi przez Strony, w celu uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e Zamawiajcy ma
prawo do przetestowania dowolnej funkcjonalnoci, parametru lub cechy oprogramowania w inny
sposb ni w ramach scenariuszy testowych.

KOMENTARZ: oprogramowanie zazwyczaj jest okrelane jako odrbny produkt. Klauzula


ma za zadanie wprowadzi dodatkowe wymagania odnonie do odbioru takich produktw.

ODBIR ETAPU

25. Po wykonaniu wszystkich Produktw oraz innych wiadcze wchodzcych w skad danego Etapu
Wykonawca przedstawi Etap do Odbioru.

26. Odbir Etapu polega na weryfikacji, czy wszystkie Produkty oraz inne wiadczenia wchodzce
w skad Etapu zostay naleycie zrealizowane.

27. Weryfikacja naleytego wykonania Etapu polega na przeprowadzeniu procedury odbiorowej


opisanej w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA ODBIORU].

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 43


ZAMIENNIE: Weryfikacja naleytego wykonania Etapu polega na weryfikacji Protokow Odbiorw
Produktw wchodzcych w skad Etapu i potwierdzenia wykonania wszelkich prac wchodzcych
w zakres danego Etapu.

KOMENTARZ: w zalenoci od projektu etapy mog mie przewidziane odrbne testy (np.
integracja poszczeglnych etapw) opisane w zaczniku. Moliwy jest take odbir
wycznie formalny, polegajcy na weryfikacji, czy wszystkie produkty wchodzce w skad
etapu zostay odebrane.

ODBIR WDROENIA

28. Odbir Wdroenia ma na celu potwierdzenie spenienia przez Wykonawc caoci zobowiza
okrelonych Umow w zakresie Wdroenia, w szczeglnoci wykonania Systemu.

29. Weryfikacja naleytego wykonania Wdroenia polega na przeprowadzeniu procedury odbiorowej


opisanej w Zaczniku nr __ [TESTY I PROCEDURA ODBIORU] niezalenie od wczeniejszych
Odbiorw poszczeglnych Produktw lub Etapw.

ZAMIENNIE: Weryfikacja naleytego wykonania Wdroenia polega na weryfikacji Protokow


Odbiorw Etapw i potwierdzenia wykonania wszelkich prac wchodzcych w zakres Wdroenia.

KOMENTARZ: podobnie jak odbir poszczeglnych etapw, odbir wdroenia moe by


objty odrbn procedur lub stanowi formalne potwierdzenie ju przeprowadzonych
odbiorw. Kluczowe jest upewnienie si zamawiajcego, e wszystkie wiadczenia opisane
umow w zakresie wdroenia, w szczeglnoci oprogramowanie, zostay wykonane
poprawnie.

ODBIR KOCOWY

30. Po wykonaniu caoci wiadcze opisanych Umow Zamawiajcy dokona Odbioru Kocowego.

OPCJONALNIE: ODBIR WARUNKOWY

31. Zamawiajcy moe dokona Odbioru Warunkowego. W razie dokonania Odbioru Warunkowego
Wykonawca usunie wszystkie Wady lub inne niezgodnoci z Umow zgoszone przez
Zamawiajcego w terminie przyjtym w Warunkowym Protokole Odbioru i przedstawi przedmiot
Odbioru do ponownego Odbioru. Jeeli w ramach ponownej procedury dany przedmiot Odbioru
zostanie zaakceptowany, za dzie wykonania uwaa si dzie podpisania Warunkowego Protokou
Odbioru.

OPCJA I: Odbir Warunkowy nie uprawnia do wystawienia faktury i Wynagrodzenia.

32. OPCJA II: W przypadku dokonania Odbioru Warunkowego Zamawiajcy zapaci Wykonawcy
___% Wynagrodzenia po podpisaniu Warunkowego Protokou Odbioru, a pozostae ___%
Wynagrodzenia po usuniciu wszystkich Wad lub innych niezgodnoci z Umow zgoszonych
przez Zamawiajcego.

33. Jeeli Zamawiajcy odmwi Odbioru z powodu nieusunicia Wad lub innych niezgodnoci, Odbir
Warunkowy nie wywouje adnych skutkw i uwaa si za niebyy, a terminem wykonania bdzie
termin podpisania bezwarunkowego Protokou Odbioru przez Zamawiajcego. Dokonanie Odbioru
Warunkowego skutkuje, w zalenoci od danego przedmiotu Odbioru Warunkowego,
przeniesieniem przez Wykonawc na Zamawiajcego majtkowych praw autorskich albo
udzieleniem Zamawiajcemu przez Wykonawc licencji na warunkach i w zakresie opisanym w
paragrafach regulujcych prawa wasnoci intelektualnej. W celu uniknicia wtpliwoci Strony
potwierdzaj, e realizacja procedury Odbioru Warunkowego oraz okrelenie liczby Odbiorw
Warunkowych jest wycznie prawem Zamawiajcego, a nie jego obowizkiem.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 44


KOMENTARZ

Dokonanie odbioru jest zobowizaniem zamawiajcego. Taki obowizek jest cile przewidziany
w przepisach prawa w tym wprost w art. 643 k.c. (Zamawiajcy obowizany jest odebra dzieo,
ktre przyjmujcy zamwienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowizaniem) i potwierdzony
orzecznictwem. W praktyce kwestie odbioru budz jednak wiele sporw i wtpliwoci.
Nie ulega wtpliwoci, e nie mona mwi o obowizku odebrania dziea, gdy ma ono wady, zwaszcza
istotne. Na szczegln uwag zasuguje postanowienie Sdu Najwyszego z dnia 17 kwietnia 2015 r.
(III CZP 8/15) w ktrym stwierdzi on, e () zgodnie z art. 643 k.c., zamawiajcy ma obowizek
odbioru dziea a wic dokonania czynnoci wyraajcej wol przyjcia wiadczenia i uznania go za
wykonane nie kadego, lecz tylko takiego, ktre przyjmujcy zamwienie wydaje mu zgodnie ze swym
zobowizaniem. Nie sposb uzna, nawet przy ograniczeniu si do regu wykadni jzykowej, aby
zamawiajcy mia obowizek odebrania dziea, o ktrym mowa w art. 643 k.c., i zapaty wynagrodzenia
(art. 642 1 k.c.) w razie wydania mu dziea z wadami istotnymi, a wic takimi, ktre uniemoliwiaj
korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem lub sprzeciwiaj si wyranie umowie. Taki pogld by
zreszt wielokrotnie wyraany wczeniej.
Warto zaznaczy, e w przywoanym postanowieniu sd odwouje si do pojcia wady istotnej.
Zdecydowanie bardziej dyskusyjn kwesti jest zagadnienie odbioru dziea z tzw. wadami nieistotnymi,
gdzie reprezentowane s odmienne pogldy. Istot tych wtpliwoci jest, czy zamawiajcy jest
zobowizany do odbioru dziea, gdy wady nie uniemoliwiaj jego eksploatacji odpowied odmowna
mogaby oznacza sprzeczn z zasadami wspycia spoecznego obstrukcj, np. odmow odbioru
wielostronicowej dokumentacji z powodu nielicznych bdw interpunkcyjnych. Granica midzy wadami
istotnymi a nieistotnymi (pomijajc nawet fakt uchylenia art. 637 k.c.) jest wyjtkowo nieostra w
przypadku projektw informatycznych, gdzie np. bd jednego znaku w kodzie moe skutkowa wad
okrelan jako istotn. Z drugiej strony istnienie bdw w oprogramowaniu jest zjawiskiem cakowicie
powszechnym i w obecnym stanie raczej nieuniknionym. Due znaczenie ma okoliczno, e to z reguy
zamawiajcemu zaley, eby zacz korzysta z systemu mimo istnienia wad mniejszej wagi
(nieistotnych) wady takie mog by usunite podczas eksploatacji produkcyjnej i nie powinny
wstrzymywa odbioru. Z tego powodu rekomendowane jest zwrcenie szczeglnej uwagi na definicje
wad i opracowanie zacznika z procedur testw systemu, w ktrym podane bd warunki akceptacji
systemu, nawet mimo istnienia okrelonych wad. W rozbudowanych systemach mona odrbnie okreli
warunki akceptacji samego oprogramowania, w tym okrelone kategorie (te o mniejszym wpywie na
funkcjonowanie systemu) oraz dodatkowo maksymaln liczb bdw w poszczeglnych kategoriach,
pomimo wystpienia ktrych oprogramowanie moe zosta zaakceptowane, np. przy testach
uytkownikw (UAT) i testach integracyjnych. Inaczej te zazwyczaj definiuje si bdy zwizane z
migracj danych. Kluczowa jest jak najdalej posunita precyzja w tych definicjach i zwrcenie uwagi, e
zbyt rygorystyczne przesanki akceptacji mog dziaa na niekorzy przede wszystkim zamawiajcego.
Naley zwrci uwag, e przyjta we wzorcach definicja bdu odwouje si do cech oprogramowania
i przypadkw jego nieprawidowego dziaania. Podczas odbiorw mog wystpi inne nieprawidowoci,
ktre nie skutkuj wystpieniem bdw w tym znaczeniu (w zalenoci od definicji, bdem nie musi
by np. brak okrelonej funkcjonalnoci), dlatego kryterium odbiorw nie powinno zawa si jedynie
do weryfikacji systemu pod ktem bdw w przypadku, gdy dzieem jest system, a nie samo
oprogramowanie, odbiory powinny weryfikowa funkcjonowanie systemu pod ktem wystpowania
jakichkolwiek nieprawidowoci w systemie i z tego wzgldu wprowadzone zostao pojcia wady.
Rekoemndowane jest precyzyjne zdefiniowanie kategorii wad. Wprowadzenie pojcia bdu (jako
szczeglnego typu wady) oraz jego kategorii traktowa naley jako dziaanie uszczegawiajce
uzalenione od wymaga danego projektu.
Z reguy procedury weryfikacji oprogramowania s bardziej rozbudowane ni innych produktw,
w szczeglnoci zawieraj wykaz testw integracyjnych, wydajnociowych, regresji, UAT etc. Mog
te opisywa reguy rozpoczcia testowania (nie wszystkie systemy mog by testowane od razu po
dostarczeniu danego oprogramowania) czy te poszczeglne, przykadowe scenariusze. Standardowe
oprogramowanie systemowe oraz standardowe oprogramowanie aplikacyjne moe o ile procedura lub
umowa nie stanowi inaczej zosta odebrane wstpnie tylko ilociowo, po weryfikacji dostarczenia

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 45


poprawnej zawartoci (noniki, dokumentacja) takiego produktu. Powysze nie uchyla prawa
zamawiajcego do weryfikacji poprawnoci dziaania tego oprogramowania w pniejszym czasie,
w szczeglnoci podczas odbioru etapu lub odbioru wdroenia, podczas ktrych badane jest
funkcjonowanie caego systemu.
Odbir warunkowy moe by rozwizaniem przydatnym dla zamawiajcego, ktry chce rozpocz
korzystanie z oprogramowania, godzc si na niedogodnoci. Jeeli wykonawca nie wywie si
z ustale dokonanych w toku warunkowego odbioru, wwczas zamawiajcy uzyskuje uprawnienie do
naliczenia wszelkich kar i wykonania innych uprawnie zwizanych z niewykonaniem umowy
w pierwotnie umwionym terminie. Zaproponowana konstrukcja odbioru warunkowego przewiduje
jako opcj moliwo dokonania przez zamawiajcego czci patnoci w zwizku z odbiorem
warunkowym w chwili jego dokonania, a pozostaej czci patnoci po usuniciu wszystkich /
wskazanych kategorii wad lub innych niezgodnoci z umow zgoszonych przez zamawiajcego w
terminie przyjtym w warunkowym protokole odbioru.
Kolejn kwesti jest uzgodnienie harmonogramu i przypisanie w nim odpowiedniego czasu na odbiory.
Jako e to zamawiajcy ustala reguy odbioru i czas jego realizacji, naley zwrci szczegln uwag na
wyznaczenie realistycznych terminw pozwalajcych na naleyt weryfikacj przedmiotu danego
odbioru. Zarzuty wykonawcw wobec zamawiajcych s w tym zakresie czsto uzasadnione,
a w zalenoci od sytuacji mog prowadzi nawet do odstpienia od umowy.
Naley rozrni testowanie systemu w fazie zwykych prac wdroeniowych (np. w ramach testw
wewntrznych wykonawcy, testw wsplnych z zamawiajcym) od odbioru, czyli czynnoci
zmierzajcych do potwierdzenia naleytego wykonania umowy. Wystpienie nawet znacznej liczby wad
podczas testw prowadzonych w ramach wdroenia moe by zjawiskiem normalnym, natomiast testy
realizowane w ramach odbioru nie powinny wykaza wikszej liczby wad o okrelonych kategoriach.
Przekroczenie dopuszczalnych limitw wad w toku odbiorw oznacza nienaleyte wykonanie umowy i
jest podstaw do odmowy odbioru oraz skorzystania z mechanizmw przewidzianych przepisami prawa
oraz postanowieniami umowy.
Problematyczn kwesti jest relacja odbiorw poszczeglnych produktw czy etapu do caoci
wdroenia. Chodzi o sytuacj zaakceptowania danego produktu i pniejszego wykazywania w nim
nieprawidowoci podczas odbioru systemu. Taka sytuacja moe mie miejsce i jest usprawiedliwiona,
jeeli np. zamawiajcy wykazuje wady, ktrych wczeniej nie mg stwierdzi, dotyczce np. integracji
czy wydajnoci. Wtpliwa jest moliwo zgaszania zastrzee, ktre modyfikowayby wczeniejszy
zakres odbioru, np. poprzez danie dodania nowych funkcjonalnoci. Moe to by teoretycznie moliwe
przy braku funkcjonalnoci jednoznacznie wymaganej w umowie, ale uprzedni odbir takiego produktu
moe by uznany za wyraz woli stron co do uksztatowania zakresu obowizkw wykonawcy. Dzieje si
tak zwaszcza w sytuacjach nieostrych, gdy konieczne jest dookrelenie zobowiza wykonawcy wtedy
odbir produktu moe stanowi takie dookrelenie w ramach umowy. Okoliczno ta ponownie wskazuje
na obowizek zachowania wyjtkowej starannoci przy dokonywaniu odbiorw.
Konieczne jest te zwrcenie uwagi na czsty zarzut obstrukcji odbiorw przez
zamawiajcego. Obstrukcja taka moe przejawia si np. zgaszaniem niemajcych pokrycia
w umowie uwag, niedotrzymaniem terminw czy niedochowaniem naleytej starannoci przy
procedurach testowych np. przerywanie testw, niezgoszenie wszystkich uwag, zgaszanie
uwag do ju przeprowadzonych testw itp. Cz z tych zagadnie mona uregulowa
procedur (np. prawo przerwania testw i zwrotu oprogramowania przy stwierdzonym
pierwszym bdzie krytycznym), ale takie zachowania zamawiajcego mog prowadzi do
obcienia go za nie odpowiedzialnoci i staj si te przedmiotem postpowa sdowych.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 46


14 GWARANCJA
1. Wykonawca owiadcza, e udziela Zamawiajcemu gwarancji na System na zasadach opisanych
poniej.

2. Gwarancja udzielana jest w ramach Wynagrodzenia, a Wykonawcy nie jest nalene jakiekolwiek
dodatkowe wynagrodzenie z tytuu wykonania wiadcze gwarancyjnych.

3. Gwarancja udzielona jest na okres _____, poczwszy od Odbioru Wdroenia,

ZAMIENNIE: Gwarancja na kady Etap jest udzielona na okres _____, poczwszy od dnia Odbioru
danego Etapu, przy czym nie moe skoczy si wczeniej ni po upywie _____ od dnia Odbioru
Wdroenia.

Gwarancja na Infrastruktur Techniczn udzielona jest na okres _____, poczwszy od Odbioru


Infrastruktury Technicznej, przy czym nie moe skoczy si wczeniej ni po upywie _____ od
dnia Odbioru Wdroenia.

4. Gwarancja udzielona zostaje bez ogranicze terytorialnych, tj. obejmuje terytorium


Rzeczypospolitej Polskiej i caego wiata. W celu uniknicia wtpliwoci przyjmuje si, e
Wykonawca usunie wszystkie zgoszone Wady nawet pomimo zakoczenia okresu
gwarancyjnego, o ile zostay one zgoszone przed zakoczeniem terminu obowizywania
gwarancji.

KOMENTARZ: jeli zamawiajcy zdecyduje si wprowadzi dodatkowo, oprcz pojcia wady,


pojcie bdu wraz z podziaem na kategorie, postanowienia dotyczce dokonywania
zgosze nieprawidowoci oraz ich usuwania naley odpowiednio uzupeni o bdy, w tym w
szczeglnoci poniszy ustp regulujcy terminy usuwania nieprawidowoci konkretnych
kategorii rozbudowa naley odpowiednio o warunki usuwania bdw. Jest to szczeglnie
uzasadnione w przypadkach gdy w ramach Usug Utrzymania uzgodniono odrbne SLA na wady
oraz bdy.
5. W ramach udzielonej gwarancji Zamawiajcy jest uprawniony do dania usunicia Wad, ktre
ujawni si w trakcie okresu obowizywania gwarancji. Wykonawca bdzie zobowizany
do usuwania Wad niezwocznie, nie pniej ni w terminie:

13) ___ od otrzymania zgoszenia Wady Krytycznej;


14) ___ od otrzymania zgoszenia Wady Powanej;
15) ___ od otrzymania zgoszenia Wady Niskiej Kategorii.
6. OPCJONALNIE: W zakresie usuwania Wad maj zastosowanie zasady (w tym procedura
zgaszania Wady, analizy Wady i Odbioru poprawionego Systemu) i parametry (w tym Czas
Reakcji, Czas Naprawy) opisane w paragrafie regulujcym wiadczenie Usug Utrzymania. W
przypadku niedotrzymania takich parametrw Zamawiajcy naliczy kary umowne za
niedotrzymanie SLA zgodnie z paragrafem opisujcym kary umowne.

7. W celu uniknicia wtpliwoci Wykonawca owiadcza, e wiadczone przez niego usugi


gwarancyjne obejmowa bd Oprogramowanie oraz Infrastruktur Techniczn, w zakresie
opisanym w Umowie.

8. Jeeli Wykonawca stwierdzi, e przyczyna Wady ley poza Systemem, w szczeglnoci w


Infrastrukturze Zamawiajcego, Wykonawca nie jest zobowizany do usunicia Wady, lecz jest
zobowizany:

16) wskaza przyczyn nieprawidowego dziaania Systemu poprzez wskazanie elementu, ktry
j powoduje, a jeeli to moliwe take podmiotu odpowiedzialnego za usunicie takiej
nieprawidowoci dziaania Systemu;
17) w razie zgoszenia takiej potrzeby przez Zamawiajcego do wsparcia osoby trzeciej
usuwajcej przyczyny zgoszenia, w tym udzielenia takiej osobie wszelkich informacji
o Systemie, potrzebnych do przywrcenia penej jego funkcjonalnoci.
9. Powysze nie ma zastosowania w przypadku gdy przyczyna Wady ley poza Systemem, ale
Wykonawca ponosi odpowiedzialno za jej wystpienie, w szczeglnoci w przypadku gdy

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 47


przyczyna Wady ley w Infrastrukturze Zamawiajcego, ale jest skutkiem nieprawidowej
konfiguracji lub parametryzacji Infrastruktury Zamawiajcego przez Wykonawc.

10. OPCJONALNIE: W przypadku stwierdzenia, e przyczyna Wady ley w Standardowym


Oprogramowaniu Systemowym lub Standardowym Oprogramowaniu Aplikacyjnym, Wykonawca
jest zobowizany do wykonania Obejcia, a do usunicia Wady jest zobowizany niezwocznie po
zapewnieniu odpowiedniej poprawki przez producenta Standardowego Oprogramowania
Systemowego lub Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego. W celu uniknicia wtpliwoci
w takim przypadku wykonanie Obejcia w czasie uzgodnionym na usunicie Wady stanowi
naleyte wykonanie Umowy i nie jest podstaw do naliczenia kar umownych, co nie zwalnia
Wykonawcy z obowizku usunicia Wady po udostpnieniu odpowiedniej poprawki przez
producenta oprogramowania.

11. Umowa stanowi dokument gwarancyjny bez koniecznoci skadania dodatkowego dokumentu na
okoliczno udzielenia gwarancji.

12. Zamawiajcy nie jest zobowizany do wydania Systemu lub jego elementu w celu wiadczenia
usug gwarancyjnych, w rozumieniu przepisw Kodeksu cywilnego o gwarancji.

13. W przypadku zoenia przez Zamawiajcego owiadczenia o odstpieniu od Umowy wywoujcym


skutek wycznie w stosunku do jej czci, gwarancja w zakresie Produktw nieobjtych skutkiem
odstpienia rozpoczyna bieg od momentu zoenia owiadczenia o odstpieniu i trwa
______[OPCJONALNIE: a warunki gwarancji na poszczeglne odebrane czci Infrastruktury
Technicznej, udzielonych przez osoby trzecie, pozostaj w mocy zgodnie z odrbnymi umowami
gwarancyjnymi]. Warunki niniejszego paragrafu maj zastosowanie.
14. W zakresie jakichkolwiek utworw dostarczonych przez Wykonawc w ramach wykonywania
gwarancji maj zastosowanie postanowienia paragrafw regulujcych prawa wasnoci
intelektualnej. Zamawiajcy nabywa odpowiednio autorskie prawa majtkowe lub licencje do
utworw dostarczonych w ramach gwarancji.

15. Gwarancja nie wycza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnie Zamawiajcego wynikajcych
z przepisw prawa o rkojmi za wady dziea. Zamawiajcy uprawniony jest do wykonywania
uprawnie z tytuu rkojmi za wady dziea, niezalenie od uprawnie wynikajcych z gwarancji.

16. OPCJONALNIE (w przypadku wiadczenia usug gwarancyjnych dla infrastruktury technicznej


przez osoby trzecie): W przypadku, gdy Wykonawca nie udziela gwarancji na Infrastruktur
Techniczn, a zapewni wiadczenia usug gwarancyjnych przez osoby trzecie, zobowizania z
tytuu gwarancji oznaczaj obowizek Wykonawcy do diagnozy Wady oraz na danie
Zamawiajcego zgoszenia danej wady Infrastruktury Technicznej do gwaranta, zgodnie z
treci przekazanych dokumentw gwarancyjnych. Wykonawca na danie Zamawiajcego
bdzie realizowa uprawnienia przysugujce Zamawiajcemu wobec gwaranta, w tym udziela
stosownych informacji gwarantowi.

KOMENTARZ

Gwarancja w odniesieniu do systemu informatycznego moe by gwarancj na dzieo w rozumieniu


przepisu art. 638 par. 2 k.c. Ze wzgldu na zagwarantowanie bezpieczestwa zamawiajcego wymaga
opisania w umowie i okrelenia warunkw, w szczeglnoci terminw usuwania wad. Czsto
w umowach zobowizanie do wiadczenia gwarancji na system jest w istocie zobowizaniem
do wiadczenia usug, w tym usug konsultingowych, co wykracza poza kodeksowe pojcie gwarancji.
W niektrych umowach gwarancja jest w istocie umow utrzymania rozliczan w cenie wdroenia.
Naley podkreli, e z uwagi na odpowiednie stosowanie do gwarancji na dzieo przepisw o gwarancji
przy sprzeday, w poszczeglnych przypadkach konieczne jest zwrcenie uwagi na skutki wynikajce
z przepisw Kodeksu cywilnego i ewentualne wprowadzenie dodatkowych regulacji adekwatnych do
danej sytuacji. Proponowane klauzule nie odnosz si np. do art. 581 k.c., ktry przewiduje, e
w okrelonych przypadkach gwarancja rozpoczyna bieg na nowo (np. w przypadku dokonania istotnych

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 48


napraw). W realiach wdroe systemw informatycznych taki mechanizm moe nie by moliwy do
obsuenia przez wykonawcw, ktrzy w celu zapewnienia skutku wynikajcego z art. 581 1 k.c.
musieliby wykupi de facto nieograniczone w czasie wsparcie u producentw oprogramowania
standardowego.
W proponowanej koncepcji klauzul gwarancja obejmuje wady, czyli wszelkie przypadki niezgodnoci
funkcjonowania systemu z umow. Takie okolicznoci powinny by rzecz jasna badane w ramach
procedury odbioru i s elementem weryfikacji naleytego wykonania umowy, a gwarancja ma na celu
zapewnienie usuwania wad w systemie po dokonaniu odbioru wdroenia, w okresie oznaczonym w
gwarancji. Zamawiajcy moe take podnie roszczenia z rkojmi.
Jako zasad przyjto, e wykonawca zapewnia wiadczenie usug gwarancyjnych w stosunku do
systemu, w tym oprogramowania i infrastruktury technicznej. Jako e w praktyce spotykane s rwnie
rozwizania, gdzie producent infrastruktury technicznej udzieli gwarancji na okrelone czci tej
infrastruktury, opcjonalnie zaproponowano zapisy w wietle ktrych wykonawca nie jest zobowizany
do usuwania wad infrastruktury technicznej, a jedynie do diagnozy nieprawidowoci, ktrej naprawa
zostanie przekazana do waciwego podmiotu odpowiedzialnego za jej usunicie zgodnie z odrbnymi
umowami gwarancyjnymi, ktre powinny zosta zaczone do umowy.
W odniesieniu do problemw tkwicych w infrastrukturze zamawiajcego, ktra rwnie stanowi
element systemu, przewidziane zostay jedynie mocno ograniczone obowizki wykonawcy (ograniczone
do wsparcia przy diagnostyce problemu).
Gwarancja powinna obejmowa zobowizanie do usunicia wad (o poszczeglnych kategoriach)
w okrelonym terminie. Moliwe jest odwoanie do SLA i przyjcie zasad z umowy utrzymaniowej
lub opracowanie odrbnego reimu dla gwarancji. Mona wskaza na rne praktyki w tym zakresie,
od bardzo oglnego okrelania obowizku usunicia wady (np. niezwocznie), do budowania
szczegowego SLA gwarancyjnego na usuwanie wad, w tym odrbnych zasad usuwania bdw w
podziale na kategorie, analogicznego do stosowanego w ramach utrzymania. Wybr w tym zakresie
naley do zamawiajcego, ktry powinien oceni, na ile istotne w danym przypadku jest okrelenie lub
wzmocnienie reimu odpowiedzialnoci gwarancyjnej.
W zalenoci od projektu moe by celowe udzielenie gwarancji, poczwszy od dnia odbioru wdroenia
albo od innych odbiorw, jeeli np. wykonawca oddaje w ramach odbiorw zamknite moduy
funkcjonalne (w ramach wyodrbnionego etapu), z ktrych zamawiajcy korzysta od dnia odbioru
danego moduu (etapu). Wane jest skoordynowanie terminw upywu gwarancji, aby unikn sytuacji,
gdy gwarancja za etap I upywa wczeniej ni za etap II, jeeli te etapy s ze sob powizane lub etap
II jest rozbudow etapu I. Okoliczno ta powinna by zweryfikowania przez zamawiajcego.
Zamawiajcy nie powinien by zobowizany do dostarczenia wykonawcy elementw systemu, natomiast
umowa moe przewidywa w tym zakresie rne mechanizmy, np. w zakresie zdalnego dostpu
do oprogramowania, obowizkw udostpniania okrelonych rodowisk lub udostpnienia okrelonych
czci infrastruktury, na ktrych bd diagnozowane i usuwane wady.
W przypadku (czsto spotykanym w umowach IT) gdy zakres gwarancji pokrywa si z usugami
utrzymania czy wrcz jest wszy od usug utrzymania, istnieje uzasadniona wtpliwo co do celowoci
przewidywania w umowach wdroeniowych gwarancji na system, jeeli rwnolegle przedmiotem umowy
jest nabycie usug utrzymania (serwisu) dla tego systemu. W zdecydowanej wikszoci przypadkw
zamawiajcemu jest wygodniej korzysta z usug utrzymania, dla ktrych zostay jasno zdefiniowane
zasady zgaszania wad i terminy ich usuwania oraz zostay przewidziane poziomy dostpnoci czy te
inne parametry SLA, a z reguy warto gwarancji jest kalkulowana w wycenie oferty. Gwarancja na
system w tego rodzaju przypadkach de facto pokrywa si wic w duej czci z zakresem wiadczonych
usug utrzymaniowych. Gwarancja moe mie praktyczne uzasadnienie waciwie tylko w przypadkach,
w ktrych dojdzie do rozwizania umowy w zakresie usug utrzymaniowych, a zamawiajcy bdzie
potrzebowa okrelonego wsparcia ze strony dotychczasowego wykonawcy przy dalszym korzystaniu z
systemu.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 49


15 USUGI UTRZYMANIA
1. Z dniem Odbioru Wdroenia Wykonawca rozpocznie wiadczenie Usug Utrzymania na zasadach
opisanych poniej oraz w innych postanowieniach Umowy.

2. Celem Usug Utrzymania jest zapewnienie poprawnego i nieprzerwanego dziaania Systemu oraz
zapewnienie wiadczenia dodatkowych usug wspomagajcych korzystanie z Systemu przez
Zamawiajcego.

3. W celu uniknicia wtpliwoci Wykonawca owiadcza, e wiadczone przez niego Usugi


Utrzymania obejmowa bd Oprogramowanie oraz Infrastruktur Techniczn.

4. Z zastrzeeniem odmiennych postanowie Umowy Wykonawca jest zobowizany do zapewnienia


usug producentw Oprogramowania lub Infrastruktury Technicznej koniecznych do wiadczenia
Usug Utrzymania.

5. OPCJONALNIE: W przypadku gdy producent Infrastruktury Technicznej udzieli gwarancji na


Infrastruktur Techniczn, Zamawiajcy upowania Wykonawc do wykonywania w imieniu
Zamawiajcego przysugujcych Zamawiajcemu uprawnie w stosunku do gwaranta.

6. Usugi Utrzymania obejmuj:

18) zapewnienie poprawnego i nieprzerwanego dziaania Systemu, w tym usuwanie Wad,


zgodnie z Zacznikiem nr __ [SLA];
19) wiadczenie innych usug opisanych Umow.

OPCJONALNIE:

20) zapewnienie aktualizacji Standardowego Oprogramowania Systemowego i Standardowego


Oprogramowania Aplikacyjnego, udostpnianych przez producentw takiego
oprogramowania;
21) wiadczenie usug Service Desk, zgodnie z Zacznikiem nr __ [SLA];
22) zapewnienie konsultacji w siedzibie Zamawiajcego w wymiarze ___ dni w cigu kadego
miesica Usug Utrzymania;
23) [do uzupenienia w zalenoci od projektu].

ZASADY WIADCZENIA USUG UTRZYMANIA

7. Wykonawca zobowizany jest do wiadczenia Usug Utrzymania w miejscu aktualnej lokalizacji


Systemu.

8. OPCJONALNIE: Wykonawca moe wykonywa Usugi Utrzymania przez zdalny dostp do Systemu
na warunkach okrelonych w Zaczniku nr __ [WYMAGANIA ORGANIZACYJNE
ZAMAWIAJCEGO].

9. Wykonawca zobowizuje si do wiadczenia Usug Utrzymania w sposb zapobiegajcy utracie


danych Zamawiajcego, w tym take tych, do ktrych bdzie mia dostp w trakcie wykonywania
usug. W przypadku gdy wykonanie danej czynnoci przez Wykonawc lub przez Zamawiajcego
w oparciu o rekomendacj Wykonawcy wie si z ryzykiem utraty danych, Wykonawca
zobowizany jest poinformowa o tym Zamawiajcego przed przystpieniem do wykonania takiej
czynnoci lub z chwil przekazania takiej rekomendacji Zamawiajcemu.

10. Kady miesic wiadczenia Usug Utrzymania bdzie potwierdzany odpowiednim raportem. Raport
zostanie przygotowany przez Wykonawc w terminie _____ dni po zakoczeniu danego miesica
i bdzie okrela co najmniej:

1) liczb zgoszonych Wad wraz z opisem dotrzymania lub opnienia w SLA;


2) wysoko ewentualnych nalenych Zamawiajcemu kar umownych;
3) opis przekazanych uaktualnie, patchy, updatew, etc;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 50


4) na danie Kierownika Projektu ze strony Zamawiajcego inne informacje przez niego
wskazane.
11. OPCJONALNIE: Raport przygotowany przez Wykonawc bdzie przedmiotem akceptacji
Zamawiajcego zgodnie z nastpujc procedur:

24) w terminie do ______ dni od przesania Zamawiajcemu poczt elektroniczn raportu


Zamawiajcy zweryfikuje raport oraz dokona jego akceptacji albo zgosi zastrzeenia;
25) w przypadku zgoszenia przez Zamawiajcego zastrzee Wykonawca w terminie do
______dni zobowizany jest do ich uwzgldnienia oraz ponownego przedstawienia raportu
do akceptacji;
26) procedura akceptacji raportu opisana powyej powtarzana bdzie do czasu zaakceptowania
przez Zamawiajcego treci raportu.
12. Usugi Utrzymania, niezalenie od innych postanowie Umowy, bd wiadczone zgodnie
z nastpujcymi zasadami:

1) aktualizacje i poprawki dostarczane Zamawiajcemu w ramach Usug Utrzymania (w tym


w ramach usuwania Wad) zawiera bd odpowiedni dokumentacj obejmujc
w szczeglnoci instrukcje instalacyjne oraz w odniesieniu do oprogramowania, co do
ktrego Wykonawca zobowiza si do przekazania kodw rdowych take kody
rdowe takich aktualizacji i poprawek;

2) OPCJONALNIE: w ramach wiadczenia Usug Utrzymania Wykonawca zobowizany bdzie


do umoliwienia osobom wskazanym przez Zamawiajcego uczestnictwa w pracach
Wykonawcy w celu wyksztacenia przez te osoby odpowiednich umiejtnoci oraz
kompetencji (know-how), pozwalajcych na samodzielne utrzymywanie Systemu przez te
osoby. Zamawiajcy oddeleguje w tym celu nie wicej ni ___ osb o kwalifikacjach
______. Wykonawca bdzie zobowizany zapewni takim osobom _________.

KOMENTARZ: w przypadku systemw, co do ktrych zamawiajcy zakada moliwo


przejcia w utrzymanie przez wasny dzia IT, konieczne moe by wymaganie od
wykonawcy zapewnienia moliwoci praktycznego szkolenia wykwalifikowanych osb ze
strony zamawiajcego, poprzez dopuszczenie ich do udziau w pracach wykonawcy.
W takiej sytuacji, aby unikn zarzutu niezdefiniowanego zakresu zobowiza wykonawcy
w omawianym zakresie, wskazane jest zdefiniowanie przez zamawiajcego liczby
i kwalifikacji osb, ktre mog by zaangaowane w prace wykonawcy oraz oczekiwa co
do zakresu wsppracy ze strony wykonawcy. Udzia osb oddelegowanych przez
zamawiajcego nie powinien zakca prac wykonawcy, a samo zobowizanie nie powinno
stwarza stanu niepewnoci co do zakresu jego zobowiza, wic umowa powinna
precyzowa, co konkretnie wykonawca powinien zapewni (np. dostp do konkretnych
danych, moliwo uczestniczenia w diagnostyce wady itp.).

ZAPEWNIENIE POPRAWNEGO I NIEPRZERWANEGO DZIAANIA SYSTEMU

13. Wykonawca odpowiada na zasadzie ryzyka za dziaanie Systemu zgodnie z parametrami


zdefiniowanymi w Zaczniku nr __ [SLA], w szczeglnoci zobowizany jest do usuwania Wad w
Czasie Naprawy.

14. W celu uniknicia wtpliwoci przyjmuje si, e Wykonawca usunie wszystkie zgoszone Wady,
nawet pomimo zakoczenia okresu wiadczenia Usug Utrzymania, o ile zostay one zgoszone
przed upywem tego okresu.

KOMENTARZ: poniej zaprezentowano przykadowe postanowienia dotyczce SLA w zakresie


najbardziej typowym, czyli usuwania wad, natomiast klauzule te powinny by dostosowane do
konkretnych przypadkw, w tym rozway naley wprowadzenie odrbnego SLA na obsug
okrelonych kategorii bdw. Nie jest to rekomendowana klauzula, a jedynie przykad.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 51


15. Strony uzgadniaj nastpujce zasady usuwania Wad:

27) Wykonawca zobowizuje si dotrzyma nastpujcych parametrw:

Czas Reakcji Czas Naprawy

Wada
Krytyczna

Wada
Powana

Wada
Niskiej
Kategorii

OPCJONALNIE:

Czas Reakcji Czas Naprawy

Bd
Krytyczny

Bd
Powany

Bd
Niskiej
Kategorii

KOMENTARZ: w zalenoci od charakteru projektu oraz dowiadczenia stron zamawiajcy moe


obok SLA na obsug wad (czyli SLA na obsug caoci systemu) wprowadzi odrbne SLA
na obsug nieprawidowoci wystpujcych w samym oprogramowaniu (czyli SLA na
obsug bdw). Moe to by uzasadnione w przypadku bardziej zoonych projektw, gdzie
zamawiajcemu szczeglnie zalee bdzie na jak najefektywniejszym usuwaniu
najpowaniejszych nieprawidowoci wystpujcych w zakresie samego oprogramowania. Z
reguy takie SLA posiadaj istotnie odmienne warunki czasu naprawy.
28) Wykonawca zapewni przyjmowanie zgosze przez ca dob przez wszystkie dni w roku
(24h/7/365) (lub np. w Godzinach Roboczych, przez ktre rozumie si godziny od _______
do ____ w Dni Robocze).
29) Czasy wskazane w tabeli powyej liczone s od chwili dokonania zgoszenia, w sposb cigy
(lub np. w Godzinach Roboczych).
30) W przypadku wykrycia przez Zamawiajcego Wady Zamawiajcy dokona jej zgoszenia oraz
nada jej kategori. Wykonawca zobowizuje si rejestrowa zgaszane Wady, wykorzystujc
rozwizania umoliwiajce raportowanie zgosze wraz z danymi pozwalajcymi m.in. na
ledzenie czasu ich usunicia, a w szczeglnoci Czasu Reakcji oraz Czasu Naprawy.
Wykonawca bdzie przyjmowa zgoszenia przekazywane w nastpujcy sposb:
a) za pomoc aplikacji serwisowej (systemu zgoszeniowego) udostpnionej przez
Wykonawc, lub
b) przez przesanie zgoszenia poczt elektroniczn na adres: _____, lub
c) przez zgoszenie drog telefoniczn na numer: _____.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 52


5) Zgoszenie zawiera bdzie posiadane przez Zamawiajcego informacje nt.
nieprawidowego dziaania Systemu istotne w ocenie Zamawiajcego dla zdiagnozowania
i usunicia nieprawidowoci w dziaaniu Systemu. System zgoszeniowy udostpniony
przez Wykonawc nie moe uzalenia rozpoczcia obsugi zgoszenia od przekazania
innych informacji ni opis nieprawidowoci i znane Zamawiajcemu okolicznoci jej
wystpienia ani nie moe wymaga okrelonego stopnia szczegowoci tych opisw.
Zamawiajcy moe dokona zgoszenia za pomoc innych kanaw komunikacji
wskazanych w niniejszym paragrafie i zgoszenie dokonane za pomoc kadego z nich jest
uznawane za dokonane skutecznie z chwil, gdy zgoszenie dotaro do Wykonawcy lub
zostao wprowadzone do rodka komunikacji elektronicznej w taki sposb, e Wykonawca
mg zapozna si z jego treci.

6) W razie otrzymania przez Wykonawc zgoszenia lub w razie uzyskania przez Wykonawc
wiedzy o wystpieniu Wady z innego rda ni zgoszenie Zamawiajcego Wykonawca
zobowizany bdzie do podjcia dziaa zmierzajcych do jej usunicia. Wykonawca jest
zobowizany do poinformowania Zamawiajcego o podjciu dziaa w Czasie Reakcji.

7) Wykonawca zobowizany jest do potwierdzenia przyjcia zgoszenia odpowiednim wpisem


w aplikacji serwisowej (dotyczy to rwnie zgosze skadanych poczt elektroniczn lub
telefonicznie). Chwila potwierdzenia przyjcia zgoszenia nie ma wpywu na Czas Reakcji
lub Czas Naprawy.

8) Czas Naprawy uwaa si za dochowany z chwil zgoszenia dokonania Naprawy, jeeli


Wada zostaa faktycznie usunita. Jeeli okae si podczas weryfikacji usunicia Wady, e
Wada nie zostaa usunita, Czas Naprawy jest dochowany dopiero z chwil zgoszenia
poprawki faktycznie usuwajcej t Wad.

KOMENTARZ: rekomendowane jest okrelenie w procedurach SLA czasu na weryfikacj


zgoszonej poprawki ewentualne opnienia zamawiajcego w weryfikacji nie bd
opnieniem lecym po stronie wykonawcy. Procedura weryfikacji bdu powinna zosta
zweryfikowana pod ktem moliwoci naliczenia kar umownych (moliwe jest np.
zatrzymanie liczenia kar umownych w czasie weryfikacji poprawki przez zamawiajcego).

9) Jeeli Wykonawca w Czasie Naprawy dostarczy Obejcie, Czas Naprawy wydua si


o _______ (dwukrotnie).

KOMENTARZ: obejcie jest tymczasowym rozwizaniem problemu, ktre moe by dla


zamawiajcego satysfakcjonujce przez jaki czas (w zalenoci od danego systemu),
natomiast nie oznacza definitywnego usunicia wady. W praktyce stosowane s
mechanizmy, ktre bd przeduaj czas naprawy w razie dokonania obejcia (np. czas
naprawy wydua si dwukrotnie), bd zawieszaj naliczanie kar umownych.
W rozbudowanych SLA moliwe jest stosowanie odrbnego czasu obejcia.

10) Jeeli Wykonawca stwierdzi, e przyczyna Wady ley poza Oprogramowaniem lub
Infrastruktur Techniczn, w szczeglnoci w Infrastrukturze Zamawiajcego, Wykonawca
nie jest zobowizany do usunicia Wady, lecz jest zobowizany:

a) wskaza przyczyn nieprawidowego dziaania Systemu poprzez wskazanie elementu,


ktry j powoduje, a jeeli to moliwe take podmiotu odpowiedzialnego za usunicie
takiej nieprawidowoci dziaania Systemu;
b) w razie zgoszenia takiej potrzeby przez Zamawiajcego do wsparcia osoby trzeciej
usuwajcej przyczyny zgoszenia, w tym udzielenia takiej osobie wszelkich informacji
o Systemie, potrzebnych do przywrcenia jego penej funkcjonalnoci.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 53


11) Powysze nie ma zastosowania w przypadku, gdy przyczyna Wady ley poza
Oprogramowaniem lub Infrastruktur Techniczn, ale Wykonawca ponosi
odpowiedzialno za jej wystpienie, w szczeglnoci w przypadku gdy przyczyna Wady
ley w Infrastrukturze Zamawiajcego, ale jest skutkiem nieprawidowej konfiguracji lub
parametryzacji Infrastruktury Zamawiajcego przez Wykonawc. W takim przypadku
Wykonawca zobowizany jest do dotrzymania Czasu Naprawy i innych zobowiza
wynikajcych z SLA.

12) OPCJONALNIE: W przypadku stwierdzenia, e przyczyna Wady ley w Standardowym


Oprogramowaniu Systemowym, Standardowym Oprogramowaniu Aplikacyjnym lub
oprogramowaniu dostarczanym przez Wykonawc w ramach Infrastruktury Technicznej,
Wykonawca w Czasie Naprawy jest zobowizany do wykonania Obejcia, a do usunicia
Wady jest zobowizany niezwocznie po zapewnieniu odpowiedniej poprawki przez
producenta Standardowego Oprogramowania Systemowego lub Standardowego
Oprogramowania Aplikacyjnego. W celu uniknicia wtpliwoci w takim przypadku
wykonanie Obejcia w Czasie Naprawy stanowi naleyte wykonanie Umowy i nie jest
podstaw do naliczenia kar umownych z tytuu niedochowania Czasu Naprawy, co nie
zwalnia Wykonawcy z obowizku usunicia Wady po udostpnieniu odpowiedniej poprawki
przez producenta oprogramowania.

OPCJONALNIE: DOSTPNO

16. Wykonawca zobowizuje si do zapewnienia Dostpnoci Oprogramowania zgodnie


z Zacznikiem nr __ [SLA].

OPCJONALNIE: AKTUALIZACJA STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA SYSTEMOWEGO I


APLIKACYJNEGO

17. W przypadku jeeli producent Standardowego Oprogramowania Systemowego lub


Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego udostpni jakiekolwiek aktualizacje, nowe
wersje, patche, zmiany itp. (dalej cznie zwane aktualizacjami), Wykonawca w ramach Usug
Utrzymania zapewni Zamawiajcemu takie aktualizacje niezwocznie po ich udostpnieniu.

18. Decyzja o wykonaniu aktualizacji Oprogramowania naley wycznie do Zamawiajcego,


a Wykonawca nie jest uprawniony do zgaszania wobec Zamawiajcego dania instalacji danej
aktualizacji. Wykonawca moe uprzedzi Zamawiajcego o konsekwencjach niedokonania
aktualizacji.

19. W ramach Usug Utrzymania Wykonawca zapewni usugi wsparcia przy instalacji aktualizacji,
obejmujce __________.

ZAKOCZENIE USUG UTRZYMANIA

20. W zakresie Usug Utrzymania Umowa zostaa zawarta na okres _____.

KOMENTARZ: umowa w tym zakresie jest umow usugow, ktra, stosownie do art. 142 ust.
1 pzp, nie moe by zawarta na czas nieoznaczony (i nie ma takiej rynkowej praktyki). Okres
usug utrzymania naley do decyzji zamawiajcego, przy czym, stosownie do art. 142 ust. 2 pzp,
nie moe by on duszy ni 4 lata, chyba e zajd przesanki okrelone w tym przepisie.
21. Zamawiajcy moe wypowiedzie niniejsz Umow w odniesieniu do Usug Utrzymania:

1) OPCJONALNIE: bez podania przyczyn z zachowaniem ____ miesicznego okresu


wypowiedzenia;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 54


2) z wanych powodw z zachowaniem ____ miesicznego okresu wypowiedzenia.
Za wane powody uzasadniajce wypowiedzenie Umowy przez Zamawiajcego uznawane
bd w szczeglnoci nastpujce sytuacje:

a) czna suma kar umownych naliczonych przez Zamawiajcego przekroczya ___;


b) niedochowany zosta w danym miesicu kalendarzowym Czas Naprawy Wady
Krytycznej / [OPCJONALNIE: lub Bdu Krytycznego cznie] wicej ni trzy razy;
c) Wykonawca dopuci si istotnego naruszenia postanowie Umowy, w szczeglnoci
w zakresie zasad przetwarzania danych osobowych, zasad zachowania poufnoci,
dostarczenia Zamawiajcemu rezultatw obarczonych wadami prawnymi;
d) zaszy zmiany organizacyjne Zamawiajcego skutkujce tym, e dalsze wiadczenie
Usug Utrzymania bdzie nieuzasadnione gospodarczo.
22. W odniesieniu do Usug Utrzymania Wykonawca moe wypowiedzie niniejsz Umow tylko
z wanych powodw. Strony wyczaj moliwo wypowiedzenia przez Wykonawc Umowy
z przyczyn innych ni wane powody. W takiej sytuacji okres wypowiedzenia wynosi ___.

KOMENTARZ: wypowiedzenie z wanych powodw wynika z Kodeksu cywilnego.


Rekomendowane jest wprowadzenie takiego okresu wypowiedzenia, ktry umoliwi
zabezpieczenie interesw zamawiajcego, np. poprzez zmian dostawcy. Nie moe ono jednak
prowadzi do obejcia tego przepisu i wynosi np. dwch lat.

23. Wypowiedzenie Umowy w zakresie Usug Utrzymania dotyczy bdzie:

31) w przypadku wypowiedzenia przez Zamawiajcego caoci Usug Utrzymania lub okrelonej
przez Zamawiajcego czci;
32) w przypadku wypowiedzenia przez Wykonawc zawsze caoci Usug Utrzymania.

KOMENTARZ: konieczne jest w przypadku wypowiedzenia usug w czci upewnienie si,


czy umowa pozwala skalkulowa wynagrodzenie nalene wykonawcy po takim czciowym
wypowiedzeniu. Moe to by moliwe np. w przypadku katalogu usug, gdzie kada usuga ma
swoj odrbn warto lub usugi s rozliczane per lokalizacja.

24. Na danie Zamawiajcego, zgoszone po zoeniu przez ktrkolwiek ze Stron owiadczenia


o wypowiedzeniu, Wykonawca w ramach Wynagrodzenia za Usugi Utrzymania i na danie
Zamawiajcego zobowizany bdzie:

1) przekaza Zamawiajcemu lub osobie trzeciej wskazanej przez Zamawiajcego, w terminie


7 dni od przekazania takiego dania, caoci informacji umoliwiajcych korzystanie
z Systemu (loginy, hasa, itp.);

2) OPCJONALNIE: zapewni Zamawiajcemu lub osobie trzeciej wskazanej przez


Zamawiajcego, w terminie 7 dni od dnia przekazania takiego dania, dostp do systemu
zgoszeniowego Wykonawcy, w tym do repozytorium Wad wraz z opisem dziaa podjtych
w celu ich usunicia;

KOMENTARZ: jest to przykadowe wymaganie, ktre moe w znaczcy sposb uatwi


przejcie utrzymania. Nie zawsze tego rodzaju repozytorium bdzie prowadzone przez
wykonawc wprowadzenie takiego wymagania powinno by poprzedzone analiz danego
przypadku.

3) przeprowadzi transfer wiedzy do Zamawiajcego lub osoby trzeciej wskazanej przez


Zamawiajcego w zakresie, ktry umoliwi im samodzieln kontynuacj dziaa zwizanych
z utrzymaniem Systemu po wyganiciu Umowy;

4) do ___________ [tu do uzupenienia pozostae wymagania zamawiajcego ].

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 55


KOMENTARZ: w zalenoci od danego przypadku wskazane jest odpowiednie
sformuowanie wymaga o charakterze technicznym i organizacyjnym, ktre uatwi
przejcie konkretnych usug utrzymaniowych dla konkretnego systemu.

25. czny wymiar usug zwizanych z przekazaniem Usug Utrzymania nie przekroczy ____ godzin.

26. Niezalenie od dalej idcych postanowie Umowy, w tym paragrafw regulujcych prawa
wasnoci intelektualnej, Zamawiajcy jest uprawniony do samodzielnego wykorzystania lub do
przekazania osobie trzeciej, w celu zapewnienia przejcia Usug Utrzymania, wszelkich
Produktw, dokumentw, prezentacji, rezultatw prac Wykonawcy otrzymanych w ramach
realizacji Umowy oraz dokumentacji realizacyjnej (np. ustale Kierownikw Projektu, notatek
Komitetu Sterujcego etc.).

27. W zakresie jakichkolwiek utworw dostarczonych przez Wykonawc w ramach Usug Utrzymania
maj zastosowanie postanowienia paragrafw regulujcych prawa wasnoci intelektualnej.
Zamawiajcy nabywa odpowiednio prawa majtkowe lub licencje do utworw dostarczonych
w ramach Usug Utrzymania.

KOMENTARZ

Zakres usug utrzymania wynika z OPZ. Standardowo usugi takie polegaj na usuwaniu wad w systemie,
w tym bdw w oprogramowaniu, zapewnieniu innych parametrw, takich jak dostpno, wydajno
itp. Stosunkowo czsto w ramach utrzymania zapewniane s aktualizacje oprogramowania
standardowego, w tym oprogramowania dostarczanego przez wykonawc w ramach infrastruktury
technicznej, jednak zamawiajcy moe mie w tym zakresie odrbn umow. W rozbudowanych
umowach utrzymaniowych spotyka si take inne wiadczenia, jak zapewnienie I czy II linii wsparcia,
konsultacje, usugi back-up, usugi administracji systemem itp. Umowa musi zosta dostosowana do
takich wymaga, w szczeglnoci w przypadku rozbudowanych usug utrzymania rekomendowane jest
wprowadzenie zacznika w postaci katalogu usug, gdzie kada usuga moe by dokadnie opisana
i moe zosta jej przyporzdkowane okrelone SLA. W przypadku wprowadzenia takiego zacznika
naley umieci w umowie odwoania do jego treci.
Postanowienia dotyczce SLA maj bardzo rny charakter od zasad dotyczcych czasu usunicia
wady do bardzo zaawansowanych systemw powizanych ze sob wskanikw, metod obliczania
poszczeglnych parametrw etc. Opisanie parametrw SLA wymaga wiedzy technicznej
o funkcjonowaniu danego systemu, o realnych moliwociach i cechach danego produktu. Konstrukcja
musi by w peni dostosowana do danego przypadku nie tylko formalnie, ale przede wszystkim od strony
technicznej. Przypisanie skutkw nieosignicia danego parametru SLA (np.
w postaci kary umownej), wymaga rozwaenia wagi poszczeglnych parametrw i negatywnych dla
zamawiajcego skutkw ich niedotrzymania. W zdecydowanej wikszoci przypadkw uzasadnione jest
oparcie odpowiedzialnoci wykonawcy za dotrzymanie parametrw SLA na zasadzie ryzyka. Tego
rodzaju odpowiedzialno wykonawcy zostanie uwzgldniona w cenie oferty, w zwizku z czym
zamawiajcy powinien w sposb adekwatny do swoich uzasadnionych potrzeb ksztatowa zarwno
same parametry SLA, jak i przypisan do ich niespenienia odpowiedzialno.
Parametr dostpnoci jest stosunkowo czsto stosowany w umowach utrzymaniowych, gdy typowe SLA
na czas naprawy moe by rozwizaniem niewystarczajcym. Dla zilustrowania problemu mona
posuy si jaskrawym przykadem sytuacji, w ktrej wykonawca wprawdzie wykonuje swoje
zobowizania w zakresie usuwania wad (np. w terminie 8h od ich zgoszenia), ale wady wystpuj
codziennie. Dostpno zazwyczaj jest okrelana jako okres, w ktrym nie wystpoway wady okrelonej
kategorii, np. krytyczne i powane. Czas usuwania takich wad jest czasem niedostpnoci, a po
przekroczeniu okrelonego poziomu powoduje naliczenie kar umownych. Spotyka si systemy
weryfikujce automatycznie czas dostpnoci 24h na dob i automatycznie generujce raporty
dostpnoci. Naley zwrci uwag, e wielokrotnie parametr dostpnoci jest ustawiany bardzo
restrykcyjnie. Jeeli zamawiajcy okreli dostpno na poziomie 99% w miesicu, oznacza to,
e maksymalny czas niedostpnoci (przy miesicu majcym 30 dni) wynosi 7 godzin i 12 minut. Do
rozwaenia przez zamawiajcego, czy faktycznie potrzebuje tak wysokiego SLA, majc na uwadze wpyw
takiego zobowizania na wynagrodzenie i oferty wykonawcw. Wprowadzenie SLA zarwno na czas
naprawy, jak i na dostpno jest rekomendowan praktyk. Istotne jest skoordynowanie tych

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 56


parametrw, aby nie doprowadzi do sytuacji, kiedy zgodnie z SLA czas naprawy wady krytycznej wynosi
24h, a czas gwarantowanej dostpnoci systemu - 99%, czyli 7 godzin 12 minut dla wszystkich wad
zgoszonych w danym miesicu. Oznaczaoby to fikcj SLA na czas naprawy, cho przy bardzo
rozbudowanych umowach taka konstrukcja w wyjtkowych sytuacjach moe mie uzasadnienie, np.
przy innym reimie kar umownych.
Naley pamita, e istniej obszary, w ktre wykonawca z definicji nie bdzie w stanie zaingerowa,
takie jak standardowe oprogramowanie systemowe (a czasem aplikacyjne) zewntrznego producenta
lub podstawowe oprogramowanie narzdziowe dostarczane w ramach infrastruktury technicznej. Jeeli
wada zostaa spowodowana problemem tkwicym w takim oprogramowaniu, wykonawca z reguy nie
jest w stanie jej usun i musi polega na cyklu produkcyjnym danego producenta, ktry udostpni
odpowiedni poprawk. Naley podkreli, e fakt wykorzystania w danym systemie oprogramowania
osb trzecich nie moe stanowi podstawy do uchylenia si przez wykonawc od podjcia jakichkolwiek
czynnoci w systemie w razie stwierdzenia wady. Zamawiajcy powinien oczekiwa co najmniej
wskazania rda problemu (np. nieprawidowoci oprogramowania standardowego) i w zalenoci od
danego przypadku moe oczekiwa, e wykonawca wprawdzie nie usunie wady, ale wykona obejcie,
czyli zapewni realizacj danej funkcjonalnoci w sposb tymczasowy i by moe w niepenym zakresie,
ale tak, by umoliwi osignicie celu, ktry mia by zrealizowany przez system. Zamawiajcy moe
take oczekiwa udzielenia przez wykonawc niezbdnego wsparcia przy usuwaniu danego problemu
przez osoby trzecie oczywicie w zakresie kompetencji i moliwoci wykonawcy.
Z punktu widzenia zarwno wykonawcy, jak i zamawiajcego w wikszoci przypadkw konieczne jest
zdefiniowanie w SIWZ moliwoci zdalnego dostpu do systemu (np. w celu zdalnej diagnostyki lub
usuwania wad) oraz okrelenie zasad takiego dostpu, jeeli zamawiajcy posiada w tym zakresie jakie
szczeglne ograniczenia czy polityki. Jest to jeden z elementw, ktry moe mie istotny wpyw na cen
oferty, poniewa np. w razie braku moliwoci zdalnego dostpu do zasobw informatycznych
zamawiajcego, wykonawca powinien skalkulowa konieczno zaangaowania dodatkowych rodkw
i osb wykonujcych okrelone czynnoci w miejscu posadowienia systemu. Zapisy te mog ulec istotnej
modyfikacji jeeli np. wykonawca posiada wasne rodowiska, na ktrym zainstalowana jest kopia
oprogramowania.
Przekazanie utrzymania innemu podmiotowi lub samemu zamawiajcemu, jeeli dysponuje on
odpowiednimi kompetencjami i zasobami, jest elementem kluczowym ze wzgldu na konieczno
denia przez zamawiajcego do uniknicia tzw. vendor lock-in, czyli zmonopolizowania przez
wykonawc i wymuszenia cigoci wiadczenia przez niego usug. W zalenoci od danego systemu
oraz zakresu usug wykonawcy proces ten moe wymaga rnych dziaa i wiadcze. Przykadowo w
przypadku utrzymania systemu skadajcego si wycznie lub w znacznej wikszoci ze standardowego
oprogramowania oraz infrastruktury technicznej utrzymanie moe by przejte w stosunkowo prosty
sposb, poniewa w samym systemie nie zosta w istotnym zakresie wykorzystany knowhow
wykonawcy, a wic utrzymanie w zakresie standardowego produktu moe by wiadczone przez
jakiegokolwiek partnera producenta lub przez producenta bezporednio, w zalenoci od modelu
sprzeday tego rodzaju wiadcze. Natomiast w przypadku skomplikowanych systemw, ktre byy w
istotny sposb wsptworzone przez wykonawc przez dostarczenie wasnego oprogramowania
dedykowanego, modyfikacje oprogramowania standardowego lub jego parametryzacj przekazanie
wiedzy wykonawcy innemu podmiotowi jest bardziej skomplikowane. Moe tak by nie tylko z uwagi na
niech wykonawcy do ujawnienia konkurentowi swojego knowhow, ale take ze wzgldu na czysto
techniczne i organizacyjne uwarunkowania, takie jak wiedza, dowiadczenie i umiejtnoci zespou usug
utrzymania. Przekazanie ich wiedzy i dowiadcze moe wic wymaga wielu dni szkole, konsultacji i
wsppracy z nowym wykonawc lub zamawiajcym. Nie mona przy tym oczekiwa od
dotychczasowego wykonawcy, e w ramach wiadczenia usug przekazania utrzymania wemie
odpowiedzialno za rezultat w postaci uzyskania odpowiednich umiejtnoci przez nowego wykonawc,
bowiem dotychczasowy wykonawca nie moe mie adnego wpywu na to, jakimi kompetencjami i
zdolnociami bdzie dysponowa podmiot przejmujcy utrzymanie. Tak wic w zalenoci od danego
przypadku, zamawiajcy powinien przewidzie maksymalny zakres mechanizmw umoliwiajcych
przejcie utrzymania, takich jak przekazanie praw do produktw wykonawcy, odpowiednie
udokumentowanie kodw rdowych, udostpnienie repozytorium wad wraz z opisem procesu ich
usuwania etc. Tu jednak konieczne jest pozyskanie czysto technicznej i organizacyjnej wiedzy w celu
ustalenia, jakie konkretnie czynnoci, produkty, dokumenty etc. mog zamawiajcemu uatwi przejcie
usug utrzymania lub przekazanie ich wiadczenia innemu podmiotowi. Wane jest, aby wszelkie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 57


obowizki wykonawcy w tym zakresie byy zdefiniowane wyranie w SIWZ i rwnoczenie, aby ich
katalog by przemylany i rzeczywicie uzasadniony, bowiem bdzie to niewtpliwie jeden z czynnikw
majcych wpyw na cen zaoferowan przez wykonawc.
Konstruujc zapisy o gwarancji i utrzymaniu, naley zwrci uwag na komentarz zwizany
z zabezpieczeniem naleytego wykonania umowy. Zgodnie z jego treci moe okaza si zasadne
i rekomendowane przeduenie okresu rkojmi na czas utrzymania.
Naley take zwrci uwag, e usugami utrzymania jest objta take infrastruktura techniczna, ktra
z zasady nie jest produktem wykonawcy. Wykonawca w wielu wypadkach bdzie zapewnia gwarancj
producenta, ktra moe by krtsza ni okres usug utrzymania. W takim przypadku w SIWZ naley
rozway, czy zamawiajcy oczekuje od wykonawcy wiadczenia penych usug utrzymania z
obowizkiem zapewnia we wasnym zakresie wsparcia producentw (tak we wzorcach) czy bdzie
korzysta ze swoich umw serwisowych taki przypadek powinien znale odzwierciedlenie w OPZ i w
zalenoci od treci OPZ naley dostosowa umow do takich zaoe. W klauzulach jako opcj
przedstawiono moliwo upowanienia Wykonawcy do korzystania w imieniu Zamawiajcego z
uprawnie gwarancyjnych wobec producentw.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 58


16 USUGI ROZWOJU
1. Usugi Rozwoju zostay szczegowo opisane w OPZ.

2. Usugi Rozwoju bd zlecane przez Zamawiajcego zgodnie z nastpujc procedur:

1) Zamawiajcy przekae Wykonawcy zlecenie Usug Rozwoju, w ktrym okreli:

a) przedmiot Usug Rozwoju;


b) oczekiwany termin wykonania Usug Rozwoju.

2) Wykonawca w terminie ___dni od otrzymania zlecenia Zamawiajcego wystosuje


do Zamawiajcego odpowied obejmujc:

a) wskazanie liczby ___ [roboczogodzin, roboczodni lub innych jednostek przyjtych


przez Zamawiajcego] koniecznych do wykonania zleconych Usug Rozwoju;
b) potwierdzenie terminu realizacji zleconych Usug Rozwoju lub propozycj nowego
terminu.

3) Zamawiajcy po otrzymaniu odpowiedzi Wykonawcy moe:

a) potwierdzi zlecenie Usug Rozwoju zgodnie z treci zlecenia i odpowiedzi


Wykonawcy, albo
b) zoy owiadczenie o rezygnacji z realizacji danych Usug Rozwoju objtych
zleceniem, albo
c) zaprosi Wykonawc do negocjacji celem ustalenia zakresu, pracochonnoci i terminu
realizacji Usug Rozwoju.

4) Wszelkie owiadczenia skadane w toku powyszej procedury przez Zamawiajcego


i Wykonawc powinny by dokonane w formie pisemnej, pod rygorem niewanoci.

KOMENTARZ

Konieczne jest ustalenie formy komunikacji i osb upowanionych do skadania owiadcze w toku
zamawiania prac rozwojowych. W praktyce czsto owiadczenia tego rodzaju dokonywane s przez
kierownikw projektu, poczt elektroniczn na wskazane w umowie adresy, jednak w umowie
o zamwienie publiczne dla bezpieczestwa wskazane jest zachowanie formy pisemnej. Zlecenie usug
rozwoju w okrelonym wymiarze stanowi bowiem skorzystanie z prawa opcji w zakresie objtym
zleceniem, w zwizku z czym ksztatuje ostateczny zakres zamwienia oraz okrela wydatkowane przez
zamawiajcego rodki.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 59


Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 60
17 PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ POSTANOWIENIA OGLNE

1. Wykonawca owiadcza, e na podstawie Umowy odpowiednio przeniesie na Zamawiajcego


majtkowe prawa autorskie lub zapewni udzielenie / udzieli mu licencji opisanych Umow,
lub w inny sposb opisany Umow upowani go do korzystania ze wszystkich dbr wasnoci
intelektualnej wykonanych lub dostarczonych w ramach Umowy. Celem jest zapewnienie
Zamawiajcemu moliwoci korzystania z Systemu w sposb i w celu opisanym w Umowie.
Wszystkie owiadczenia Wykonawcy i zapisy Umowy naley interpretowa zgodnie z powyszym
celem Umowy.

2. Wykonawca jest wiadomy, e celem Zamawiajcego jest moliwo samodzielnego


lub za pomoc osb trzecich utrzymania i rozwoju Systemu, w tym wchodzcego w jego skad
Oprogramowania. Wykonawca owiadcza, e warunki, na ktrych Oprogramowanie jest
udostpniane Zamawiajcemu, nie zawieraj ogranicze, ktre uniemoliwiayby dokonanie
takich czynnoci przez Zamawiajcego lub osoby trzecie.

3. Wykonawca jest rwnie wiadomy, e celem Zamawiajcego jest zapewnienie moliwoci


samodzielnego lub za pomoc osb trzecich utrzymania i rozbudowy Infrastruktury Technicznej.
Wykonawca owiadcza, e w przypadku, w ktrym do Oprogramowania niezbdnego do dziaania,
utrzymania lub rozbudowy Infrastruktury Technicznej, takiego jak podstawowy system
wejcia/wyjcia (BIOS), programy narzdziowe, sterowniki urzdze czy procedury
diagnostyczne, znajduj zastosowanie szczeglne warunki umowne, warunki te nie zawieraj
ogranicze, ktre uniemoliwiayby dokonanie takich czynnoci przez Zamawiajcego lub osoby
trzecie.

4. Wykonawca owiadcza w szczeglnoci, e warunki, o ktrych mowa w poprzednim ustpie, nie


ograniczaj Zamawiajcego w wykorzystaniu, dla potrzeb utrzymania lub rozbudowy
Infrastruktury Technicznej, podzespow nie pochodzcych od producentw lub autoryzowanych
dystrybutorw poszczeglnych skadnikw Infrastruktury Technicznej, w tym nabytych z rynku
wtrnego lub pochodzcych z importu rwnolegego.

5. Wykonawca owiadcza, e przekazane w ramach Umowy dobra wasnoci intelektualnej nie bd


posiaday adnych wad prawnych ani nie bd ogranicza Zamawiajcego w korzystaniu z tych
dbr w inny sposb ni wyranie opisany Umow. Wykonawca pokryje wszelkie opaty, koszty,
odszkodowania lub zadouczynienia, ktre bdzie musia zapaci Zamawiajcy, jeeli powysze
zapewnienia nie oka si prawdziwe.

6. W celu uniknicia wtpliwoci Strony zgodnie postanawiaj, e w przypadku, w ktrym moliwa


jest modyfikacja sposobu dziaania Oprogramowania za pomoc wbudowanych lub dostarczonych
narzdzi, w tym parametryzacja i konfiguracja Oprogramowania, tworzenie raportw itp.
Zamawiajcy uprawniony jest do dokonania takich czynnoci bez koniecznoci zawierania
odrbnych umw lub ponoszenia dodatkowych opat, chyba e obowizek zawarcia dodatkowej
umowy lub dodatkowych opat wyranie wynika z treci Umowy.

7. W celu uniknicia wtpliwoci Strony zgodnie postanawiaj, e w przypadku, w ktrym moliwa


jest modyfikacja parametrw dziaania skadnikw Infrastruktury Technicznej za pomoc
wbudowanego lub dostarczonego Oprogramowania, Zamawiajcy uprawniony jest do dokonania
takich czynnoci bez koniecznoci zawierania odrbnych umw lub ponoszenia dodatkowych
opat, chyba e obowizek zawarcia dodatkowej umowy lub dodatkowych opat wyranie wynika
z treci Umowy.

8. W zakresie, w jakim z brzmienia Umowy lub waciwoci Oprogramowania wynika,


e Oprogramowanie lub jego komponenty (np. aplikacja uytkownika kocowego, skrypty,
applety, inne elementy stron internetowych lub ekrany interfejsu uytkownika) przeznaczone s
do udostpnienia osobom trzecim, udzielone lub zapewniane przez Wykonawc upowanienie
(licencja) na korzystanie z Oprogramowania obejmuje rwnie obrt takim Oprogramowaniem
lub jego komponentami, w tym ich wprowadzenie do obrotu, uyczenie lub najem, a take inne

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 61


rozpowszechnienie, w tym publiczne wykonywanie, wystawianie, wywietlanie, odtwarzanie,
a take publiczne udostpnianie w taki sposb, aby kady mg mie do niego dostp w miejscu
i w czasie przez siebie wybranym. W zakresie, w jakim jest to niezbdne dla zapewnienia
zgodnego z prawem korzystania z komponentw Oprogramowania przez osoby trzecie,
Zamawiajcy jest uprawniony do udzielania takim osobom sublicencji.

9. Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e warunki korzystania z Oprogramowania s zgodne


z wymaganiami opisanymi w Umowie, w tym co do okresu korzystania, ogranicze ilociowych
(lub ich braku), takich jak liczba stanowisk komputerowych, uytkownikw lub serwerw. Jeeli z
Umowy nie wynika wyranie co innego, ilekro Umowa przewiduje udzielenie licencji lub
zapewnienie licencji na Oprogramowanie, licencja taka udzielana jest na czas nieoznaczony i nie
jest terytorialnie ograniczona, w szczeglnoci uprawnia do korzystania z Oprogramowania na
terytorium Polski i caego wiata, a Zamawiajcy jest uprawniony do korzystania
z Oprogramowania bez ogranicze ilociowych, w tym bez ogranicze co do liczby uytkownikw
oraz urzdze komputerowych, na ktrych instalowane lub uruchamiane bdzie
Oprogramowanie.

10. Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e warunki korzystania z Oprogramowania nie wymagaj


ponoszenia dodatkowych opat na rzecz Wykonawcy lub producentw takiego Oprogramowania.
Wynagrodzenie obejmuje cao wynagrodzenia za korzystanie z Oprogramowania.

11. Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e jeeli w ramach opat nalenych producentowi


Oprogramowania mieci si opata za jakiekolwiek dodatkowe wiadczenia, w szczeglnoci
dostarczanie aktualizacji lub poprawek bdw lub inne usugi serwisowe, nieprzeduenie
korzystania z tych wiadcze przez Zamawiajcego nie moe powodowa ustania licencji na
korzystanie z Oprogramowania lub uprawnia do wypowiedzenia umowy licencyjnej.

12. Wykonawca dostarczy Oprogramowanie na informatycznych nonikach danych lub w innej postaci
umoliwiajcej prawidow instalacj tego Oprogramowania oraz certyfikaty autentycznoci,
klucze instalacyjne oraz inne dokumenty i zabezpieczenia najpniej w dacie Odbioru tego
Oprogramowania, chyba e z Umowy wynika inna data przekazania.

13. Informatyczne noniki danych, kopie, certyfikaty autentycznoci, klucze instalacyjne oraz inne
dokumenty i zabezpieczenia, o ktrych mowa w poprzednim ustpie, powinny by zgodne
z wymaganiami okrelonymi przez producenta Oprogramowania. Zamawiajcy jest uprawniony
do weryfikacji, czy certyfikaty autentycznoci, klucze instalacyjne oraz inne dokumenty
i zabezpieczenia s wystarczajce i zgodne z wymogami okrelonymi przez producenta. W tym
celu Zamawiajcy moe zwraca si do osb trzecich, w tym producenta Oprogramowania.

14. Wykonawca zapewnia, e korzystanie z Oprogramowania podczas realizacji i na cele Umowy,


w szczeglnoci w okresie testw, nie bdzie narusza praw osb trzecich i nie bdzie wymagao
adnych opat na rzecz takich osb. Gdyby okazao si to konieczne, Wykonawca w ramach
Wynagrodzenia udzieli lub zapewni udzielenie stosownej licencji na czas realizacji Umowy
obejmujcej prawo korzystania z Oprogramowania na potrzeby realizacji Umowy do czasu
uzyskania odpowiednio praw majtkowych lub docelowych licencji opisanych Umow. Prawo
do korzystania obejmuje w szczeglnoci trwae lub czasowe zwielokrotnianie Oprogramowania
w caoci lub w czci, a take tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie
jakichkolwiek innych zmian do Oprogramowania.

15. Wykonawca owiadcza, e posiada uprawnienia niezbdne do korzystania z Oprogramowania


w celu wykonania Umowy. W przypadku przejcia praw majtkowych do Oprogramowania
Dedykowanego na Zamawiajcego, o ile okae si to konieczne, Zamawiajcy udzieli Wykonawcy
licencji na korzystanie z Oprogramowania Dedykowanego w celu wiadczenia usug opisanych
Umow. Licencja taka obejmie prawo do zwielokrotniania Oprogramowania Dedykowanego
w caoci lub w czci oraz tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie
innych zmian do Oprogramowania dedykowanego wycznie w zakresie, w jakim jest to niezbdne
do wykonania zobowiza wynikajcych z Umowy.

16. W przypadku, w ktrym w wyniku wiadczenia przez Wykonawc gwarancji, Usug Utrzymania
lub Usug Rozwoju dojdzie do zmiany Oprogramowania, Dokumentacji lub innych utworw,

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 62


postanowienia umowne dotyczce odpowiednio przeniesienia praw lub udzielenia licencji na
Oprogramowanie, Dokumentacj lub inne utwory poddane zmianom stosuje si odpowiednio
do takich zmian. Przeniesienie praw lub udzielenie licencji nastpuje z chwil odbioru takich
zmian.

17. Wykonawca zobowizuje si i gwarantuje, e osoby uprawnione z tytuu autorskich praw


osobistych do utworw objtych postanowieniami Umowy nie bd wykonywa tych praw
w stosunku do Zamawiajcego lub osb trzecich dziaajcych na zlecenie Zamawiajcego.

18. Jakiekolwiek postanowienie Umowy, w tym zacznikw do niej, nie ogranicza uprawnie
Zamawiajcego wynikajcych z obowizujcych przepisw prawa, w tym z art. 75 ust. 1 do 3
Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 63


18 PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ STANDARDOWE
OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE

1. Wykonawca zobowizuje si dostarczy Standardowe Oprogramowanie Systemowe zgodnie


z specyfikacj okrelon w Zaczniku nr __ [SPECYFIKACJA STANDARDOWEGO
OPROGRAMOWANIA SYSTEMOWEGO]. Warunki korzystania przez Zamawiajcego ze
Standardowego Oprogramowania Systemowego s okrelone w Zaczniku nr _ [WARUNKI
LICENCYJNE STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA SYSTEMOWEGO]. Wykonawca
zobowizuje si udzieli lub zapewni udzielenie licencji na warunkach opisanych w Zaczniku.

KOMENTARZ: zacznik z warunkami licencyjnymi na standardowe oprogramowanie systemowe


nie bdzie tworzony przez zamawiajcego, lecz bdzie obejmowa warunki standardowe
wskazane przez wykonawc, zoone wraz z ofert jako dokument potwierdzajcy, e oferowane
oprogramowanie spenia wymagania zamawiajcego (art. 25 ust. 1 pkt 2 pzp). Zamawiajcy musi
uzyska pewno, e warunki zapewniane przez producenta oprogramowania odpowiadaj
postawionym w SIWZ wymaganiom. Jeeli w treci standardowych warunkw licencyjnych znajd
si postanowienia sprzeczne z wymaganiami zamawiajcego, bdzie to stanowio podstaw
odrzucenia oferty wykonawcy. Oznacza to jednak, e zamawiajcy powinien wiadomie
ksztatowa wymagania co do standardowego oprogramowania, uwzgldniajc swoje rzeczywiste
potrzeby oraz realia rynkowe. Postawienie wymaga nadmiernych musi bowiem doprowadzi do
koniecznoci odrzucenia ofert obejmujcych standardowe warunki producentw nieobejmujce
takich wymaga. Przykadem moe by sytuacja, w ktrej zamawiajcy wymagaby
nieograniczonego uprawnienia do rozpowszechniania oprogramowania. Praktycznie wszystkie
standardowe warunki licencyjne s z takim wymaganiem sprzeczne, a wic w praktyce
najprawdopodobniej konieczne byoby odrzucenie wszystkich ofert zoonych w postpowaniu.

2. Uprawnienia z licencji na korzystanie ze Standardowego Oprogramowania Systemowego


Zamawiajcy nabywa z chwil jego Odbioru.

KOMENTARZ: decyzja dotyczca wyboru chwili nabycia uprawnie licencyjnych naley do


zamawiajcego. Mona wskaza rne momenty w zalenoci od potrzeb w danym projekcie
od zawarcia umowy, po odbir wdroenia. Z pewnoci naley dokadnie rozway, jakie
konsekwencje wi si z uzyskaniem licencji, poniewa w danym przypadku, poza samym
uzyskaniem uprawnienia, moe to oznacza take konieczno ponoszenia kosztw, np. serwisu
producenta.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 64


19 PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ STANDARDOWE
OPROGRAMOWANIE APLIKACYJNE

1. Wykonawca zobowizuje si dostarczy Standardowe Oprogramowanie Aplikacyjne zgodnie


ze specyfikacj okrelon w Zaczniku nr __ [SPECYFIKACJA STANDARDOWEGO
OPROGRAMOWANIA APLIKACYJNEGO] oraz udzieli lub zapewni udzielenie licencji na
poniszych warunkach, z uwzgldnieniem treci Umowy.

2. Uprawnienia z licencji na korzystanie ze Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego


Zamawiajcy nabywa z chwil jego Odbioru.

KOMENTARZ: do decyzji Zamawiajcego, zgodnie z wczeniejszymi uwagami.

WARIANT 1: STANDARDOWE WARUNKI LICENCYJNE ODESANIE DO ZACZNIKA

3. Warunki korzystania przez Zamawiajcego ze Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego s


okrelone w Zaczniku nr __ [WARUNKI LICENCJYJNE STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA
APLIKACYJNEGO].

KOMENTARZ: analogicznie jak w przypadku standardowego oprogramowania systemowego,


warunki te powinny by dostarczone przez wykonawc i przeanalizowane pod ktem zgodnoci
z SIWZ.

WARIANT 2 (REKOMENDOWANY): WARUNKI LICENCJI W UMOWIE

4. Licencja na Standardowe Oprogramowanie Aplikacyjne obejmuje trwae lub czasowe


zwielokrotnianie Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego w caoci lub w czci,
jakimikolwiek rodkami i w jakiejkolwiek formie, w tym zwielokrotnianie dokonywane podczas
wprowadzania, wywietlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania Standardowego
Oprogramowania Aplikacyjnego, w tym take utrwalanie i zwielokrotnianie dowoln technik, w
tym technik zapisu magnetycznego lub technik cyfrow, tak jak zapis na pycie CD, DVD, Blu-
ray, urzdzeniu z pamici flash lub jakimkolwiek innym noniku pamici.

OPCJONALNIE do wariantu 2: modyfikowanie Standardowego Oprogramowania


Aplikacyjnego

5. Licencja na Standardowe Oprogramowanie Aplikacyjne obejmuje:

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 65


1) tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie jakichkolwiek innych
zmian w Standardowym Oprogramowaniu Aplikacyjnym;

2) zezwolenie na wykonywanie zalenych praw autorskich do wszelkich opracowa


Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego, to jest rozporzdzanie i korzystanie z takich
opracowa w zakresie wszystkich uprawnie nabytych przez Zamawiajcego stosownie do
postanowie niniejszego paragrafu.

6. Tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie jakichkolwiek innych zmian


w Standardowym Oprogramowaniu Aplikacyjnym moe by dokonane przez Zamawiajcego
lub osob trzeci dziaajc na jego rzecz.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 66


UDOSTPNIANIE CAOCI STANDARDOWEGO OPROGRAMOWANIA APLIKACYJNEGO
INNYM PODMIOTOM (ROZPOWSZECHNIANIE) KOMENTARZ

Moliwa jest sytuacja, w ktrej zamawiajcy ma zamiar rozpowszechnia oprogramowanie i upowani


inne podmioty (np. poszczeglne jednostki samorzdu terytorialnego) do korzystania
z oprogramowania, w tym poprzez moliwo jego powielenia na komputerach innych podmiotw. Tak
daleko idca licencja moe by z punktu widzenia wykonawcy nie do zaakceptowania lub moe
powodowa istotny wzrost ceny wykonawca musi si liczy z faktem, e inne podmioty bd mogy
korzysta z oprogramowania bez opaty dodatkowego wynagrodzenia. Zasady takiego
rozpowszechniania (jakim podmiotom i w jakim zakresie) musz by kadorazowo dokadnie zbadane i
znale swoje odzwierciedlenie w umowie. Ze wzgldu na wiele moliwych do zastosowania modeli, jak
i znaczenie takiej klauzuli nie podajemy jej jako wzorca, jako e w przypadku potrzeby jej zamieszczenia
wymagane jest indywidualne okrelenie jej treci. Tytuem przykadu wskazujemy poniej szerok
klauzul, ktra moe by podmiotowo ograniczana w zalenoci od celw zamawiajcego.
PRZYKADOWA KLAUZULA:
Udzielona licencja obejmuje rwnie obrt Oprogramowaniem (OPCJA: tylko Standardowym
Oprogramowaniem Aplikacyjnym), w tym wprowadzanie do obrotu, uyczanie lub najem
Oprogramowania, a take rozpowszechnianie Oprogramowania w inny sposb, w tym jego publiczne
wykonywanie, wystawianie, wywietlanie, odtwarzanie, a take publiczne udostpnianie w taki sposb,
aby kady mg mie do niego dostp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Dla uniknicia wtpliwoci, Strony potwierdzaj, e w granicach uprawnienia wskazanego w poprzednim
ustpie Zamawiajcy moe rwnie udziela sublicencji odbiorcom takiego Oprogramowania,
obejmujcej korzystanie z tego Oprogramowania zgodnie z przeznaczeniem.

OPCJONALNIE: Strony uzgadniaj, e rozpowszechnianie, o ktrym mowa powyej, jest ograniczone do


nastpujcych podmiotw: ____________(np. jednostki samorzdu terytorialnego, spka celowa itp.).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 67


20 PRAWA WASNOCI INTELEKTUALNEJ OPROGRAMOWANIE
DEDYKOWANE

1. Wykonawca zobowizuje si przenie na Zamawiajcego autorskie prawa majtkowe do


Oprogramowania Dedykowanego na nastpujcych polach eksploatacji:

1) trwae lub czasowe zwielokrotnianie Oprogramowania Dedykowanego w caoci lub


w czci jakimikolwiek rodkami i w jakiejkolwiek formie, w tym zwielokrotnianie
Oprogramowania Dedykowanego dokonywane podczas wprowadzania, wywietlania,
stosowania, przekazywania lub przechowywania Oprogramowania Dedykowanego, w tym
take utrwalanie i zwielokrotnianie Oprogramowania Dedykowanego dowoln technik,
w tym technik zapisu magnetycznego lub technik cyfrow, tak jak zapis na pycie CD,
DVD, Blu-ray, urzdzeniu z pamici flash lub jakimkolwiek innym noniku pamici;

2) tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie jakichkolwiek innych


zmian w Oprogramowaniu Dedykowanym;

3) obrt Oprogramowaniem Dedykowanym, w tym wprowadzanie do obrotu, uyczanie lub


najem Oprogramowania Dedykowanego, a take rozpowszechnianie Oprogramowania
Dedykowanego w inny sposb, w tym jego publiczne wykonywanie, wystawianie,
wywietlanie, odtwarzanie, a take publiczne udostpnianie w taki sposb, aby kady mg
mie do niego dostp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

2. Wykonawca zobowizuje si przenie na Zamawiajcego:

1) prawo zezwalania na wykonywanie zalenych praw autorskich do wszelkich opracowa


Oprogramowania Dedykowanego (lub jego poszczeglnych elementw), tj. prawo
zezwalania na rozporzdzanie i korzystanie z takich opracowa na polach eksploatacji
wskazanych powyej;

2) wasno wydanych Zamawiajcemu nonikw, na ktrych zostao utrwalone


Oprogramowanie Dedykowane (lub jego poszczeglne elementy),

3. Przeniesienie przez Wykonawc na Zamawiajcego praw, o ktrych mowa powyej, nastpi


z chwil Odbioru Oprogramowania Dedykowanego. Niezalenie od powyszego, Zamawiajcy jest
uprawniony do korzystania z Oprogramowania Dedykowanego w zakresie uprawnie wskazanych
w poprzednich ustpach od daty jego instalacji w Infrastrukturze Zamawiajcego, do daty nabycia
autorskich praw majtkowych przez Zamawiajcego, a Wykonawca zapewnia, e korzystanie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 68


takie nie bdzie narusza praw osobistych lub majtkowych Wykonawcy ani osb trzecich i nie
bdzie powodowa obowizku zapaty jakichkolwiek dodatkowych opat.

KOMENTARZ: analogicznie, jak w przypadku licencji na inne rodzaje oprogramowania, moment


nabycia praw do decyzji Zamawiajcego, przy czym w tym przypadku z nabyciem prawa
zazwyczaj nie wi si praktycznie adne ryzyka, poza ewentualn koniecznoci zapaty
wynagrodzenia, w zalenoci od uksztatowania postanowie o patnociach.

OPCJONALNIE: udzielenie licencji (stosowane wyjtkowo, jeeli nabycie praw nie ma uzasadnienia
ekonomicznego)

4. Wykonawca udzieli Zamawiajcemu licencji na nastpujcych polach eksploatacji obejmujcych:

1) trwae lub czasowe zwielokrotnianie Oprogramowania Dedykowanego w caoci lub


w czci, jakimikolwiek rodkami i w jakiejkolwiek formie, w tym zwielokrotnianie
Oprogramowania Dedykowanego dokonywane podczas wprowadzania, wywietlania,
stosowania, przekazywania lub przechowywania Oprogramowania Dedykowanego, w tym
take utrwalanie i zwielokrotnianie Oprogramowania Dedykowanego dowoln technik,
w tym technik zapisu magnetycznego lub technik cyfrow, tak jak zapis na pycie CD,
DVD, Blu-ray, urzdzeniu z pamici flash lub jakimkolwiek innym noniku pamici;

2) tumaczenie, przystosowywanie, zmiany ukadu lub wprowadzanie jakichkolwiek innych


zmian w Oprogramowaniu Dedykowanym;

3) obrt Oprogramowaniem Dedykowanym, w tym wprowadzanie do obrotu, uyczanie lub


najem, Oprogramowania Dedykowanego, a take rozpowszechnianie Oprogramowania
Dedykowanego w inny sposb, w tym jego publiczne wykonywanie, wystawianie,
wywietlanie, odtwarzanie, a take publiczne udostpnianie w taki sposb, aby kady mg
mie do niego dostp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

5. Licencja udzielana Zamawiajcemu obejmuje rwnie:

1) zezwolenie na wykonywanie zalenych praw autorskich do wszelkich opracowa


Oprogramowania Dedykowanego (lub jego poszczeglnych elementw), tj. prawo
rozporzdzania i korzystania z takich opracowa, na polach eksploatacji wskazanych
powyej;

2) uprawnienie Zamawiajcego do udzielania sublicencji na Oprogramowanie Dedykowane.

6. Wykonawca przeniesie na Zamawiajcego wasno nonikw, na ktrych zostao utrwalone


Oprogramowanie Dedykowane (lub jego poszczeglne elementy), z chwil wydania tych nonikw
Zamawiajcemu.

7. Licencja, o ktrej mowa powyej, udzielana jest bez ogranicze co do celu lub sposobu
korzystania z Oprogramowania Dedykowanego, w tym umoliwia Zamawiajcemu korzystanie
z Oprogramowania Dedykowanego we wasnej infrastrukturze informatycznej oraz w
infrastrukturze informatycznej udostpnianej Zamawiajcemu przez osoby trzecie.

8. Uprawnienia z licencji, o ktrej mowa powyej, Zamawiajcy nabywa z chwil Odbioru


Oprogramowania Dedykowanego.

[KOMENTARZ: jw. odnonie do chwili nabycia uprawnie]

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 69


21 POZOSTAE POSTANOWIENIA DOTYCZCE WASNOCI
INTELEKTUALNEJ

DOKUMENTACJA STANDARDOWA

1. Licencja na korzystanie z Dokumentacji dotyczcej Standardowego Oprogramowania


Systemowego lub Aplikacyjnego obejmuje prawa Zamawiajcego co najmniej w nastpujcym
zakresie:

1) trwae lub czasowe zwielokrotnianie Dokumentacji w caoci lub w czci dla wewntrznych
potrzeb Zamawiajcego zwizanych z korzystaniem z tego Oprogramowania, w tym
utrwalanie i zwielokrotnianie takiej Dokumentacji dowoln technik, w tym technik zapisu
magnetycznego lub technik cyfrow, tak jak zapis na pycie CD, DVD, Blu-ray, urzdzeniu
z pamici flash lub jakimkolwiek innym noniku pamici;

2) udostpnienie takiej Dokumentacji uytkownikom kocowym w zakresie w jakim wynika to


z charakteru danej dokumentacji lub jej czci, a take udostpnianie takiej dokumentacji
innym osobom dziaajcym na rzecz Zamawiajcego, takim jak dostawcy usug
informatycznych, w tym usug serwisowych lub usug rozwoju systemw informatycznych
Zamawiajcego.

2. Udzielenie przez Wykonawc licencji na Dokumentacj, o ktrej mowa powyej, nastpi z chwil
jej wydania Zamawiajcemu.

3. O ile Umowa wyranie nie stanowi inaczej, licencje na Dokumentacj udzielane s bez ogranicze
czasowych i terytorialnych.

4. W zakresie nieuregulowanym w poprzednich ustpach do licencji na Dokumentacj dotyczc


Standardowego Oprogramowania Systemowego lub Aplikacyjnego stosuje si odpowiednio
postanowienia Umowy dotyczce takiego Oprogramowania, w tym postanowienia dotyczce
wypowiedzenia licencji na takie Oprogramowanie.

DOKUMENTACJA DEDYKOWANA

5. Wykonawca zobowizuje si przenie na Zamawiajcego autorskie prawa majtkowe do


Dokumentacji stworzonej w wyniku wykonania zobowiza wynikajcych z Umowy, w tym do
Analizy. Przeniesienie praw obejmuje nastpujce pola eksploatacji:

1) trwae lub czasowe zwielokrotnianie Dokumentacji w caoci lub w czci, jakimikolwiek


rodkami i w jakiejkolwiek formie, w tym take utrwalanie i zwielokrotnianie takiej
Dokumentacji dowoln technik, w tym technik zapisu magnetycznego lub technik
cyfrow, tak jak zapis na pycie CD, DVD, Blu-ray, urzdzeniu z pamici flash lub
jakimkolwiek innym noniku pamici;

2) obrt Dokumentacj, w tym wprowadzanie do obrotu, uyczanie lub najem Dokumentacji,


a take rozpowszechnianie Dokumentacji w inny sposb, w tym jej publiczne wykonywanie,
wystawianie, wywietlanie, odtwarzanie, a take publiczne udostpnianie w taki sposb,
aby kady mg mie do niego dostp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 70


6. Wykonawca zobowizuje si przenie na Zamawiajcego:

1) prawo zezwalania na wykonywanie zalenych praw autorskich do wszelkich opracowa


Dokumentacji (lub jej poszczeglnych elementw), tj. prawo zezwalania na rozporzdzanie
i korzystanie z takich opracowa na polach eksploatacji wskazanych powyej;

2) wasno wydanych Zamawiajcemu nonikw, na ktrych zostaa utrwalona


Dokumentacja (lub jej poszczeglne elementy) w celu ich przekazania Zamawiajcemu,
z chwil wydania tych nonikw Zamawiajcemu.

7. Przeniesienie przez Wykonawc na Zamawiajcego praw do Dokumentacji, o ktrych mowa


powyej, nastpi z chwil jej wydania Zamawiajcemu.

INNE UTWORY I KNOW-HOW

8. O ile Umowa wyranie nie stanowi inaczej, w przypadku, w ktrym Wykonawca w wykonaniu
zobowiza wynikajcych z Umowy dostarczy lub stworzy inne utwory, w rozumieniu ustawy
z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ni opisane w poprzednich
ustpach, w tym instrukcje, opisy i inne materiay dla uytkownikw kocowych, struktury baz
danych, zbiory i informacje sownikowe lub materiay graficzne, Wykonawca zobowizuje si
przenie na Zamawiajcego autorskie prawa majtkowe do takich utworw na nastpujcych
polach eksploatacji:

1) trwae lub czasowe zwielokrotnianie utworw w caoci lub w czci, jakimikolwiek


rodkami i w jakiejkolwiek formie, w tym take utrwalanie i zwielokrotnianie utworw
dowoln technik, w tym technik zapisu magnetycznego lub technik cyfrow, tak jak
zapis na pycie CD, DVD, Blu-ray, urzdzeniu z pamici flash lub jakimkolwiek innym
noniku pamici;

2) obrt utworami, w tym wprowadzanie do obrotu, uyczanie lub najem utworw, a take
rozpowszechnianie utworw w inny sposb, w tym ich publiczne wykonywanie,
wystawianie, wywietlanie, odtwarzanie, a take publiczne udostpnianie w taki sposb,
aby kady mg mie do nich dostp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

9. Dla uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e Zamawiajcy ma prawo do dowolnej


modyfikacji takich utworw. Wykonawca zobowizuje si przenie na Zamawiajcego:

1) prawo zezwalania na wykonywanie zalenych praw autorskich do wszelkich opracowa


utworw (lub ich poszczeglnych elementw), tj. prawo zezwalania na rozporzdzanie i
korzystanie z takich opracowa na polach eksploatacji wskazanych powyej,

2) wasno wydanych Zamawiajcemu nonikw, na ktrych zostay utrwalone utwory (lub


ich poszczeglne elementy) w celu ich przekazania Zamawiajcemu, z chwil wydania tych
nonikw Zamawiajcemu.

10. Przeniesienie przez Wykonawc na Zamawiajcego praw do utworw, o ktrych mowa powyej,
nastpi z chwil ich wydania Zamawiajcemu.

11. Niezalenie od postanowie poprzednich punktw, Wykonawca zezwala Zamawiajcemu na


korzystanie z wiedzy technicznej, organizacyjnej i innej, zawartej w przekazanych
Zamawiajcemu Oprogramowaniu, Dokumentacji i innych utworach. Wiedza ta moe by
wykorzystana w dowolny sposb przez Zamawiajcego teraz i w przyszoci, w tym m.in.
przekazana przez Zamawiajcego osobom trzecim z nim wsppracujcym.

OPCJONALNIE: Kod rdowy (w przypadku prawa do modyfikacji licencja lub przeniesienie praw)

12. Ilekro zgodnie z postanowieniami Umowy Zamawiajcy nabywa na jakiejkolwiek podstawie


prawnej uprawnienie do tumaczenia, przystosowywania, zmiany ukadu lub wprowadzania
jakichkolwiek innych zmian do okrelonego Oprogramowania lub korzystania i rozporzdzania

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 71


autorskimi prawami zalenymi do opracowa Oprogramowania, Wykonawca dostarczy
Zamawiajcemu Oprogramowanie rwnie w formie kodu rdowego.

13. Kod rdowy, o ktrym mowa w poprzednim ustpie, zostanie dostarczony na informatycznym
noniku danych, w formie umoliwiajcej Zamawiajcemu swobodny odczyt kodu rdowego, a
take zapisanie kodu na innym noniku i doprowadzenie tego kodu rdowego do formy
wykonywalnej (w szczeglnoci w drodze kompilacji) na odpowiednio wyposaonym stanowisku
komputerowym. Wraz z kodem rdowym Wykonawca dostarczy kompletny wykaz narzdzi
programistycznych, bibliotek i innych elementw niezbdnych do doprowadzenia takiego
Oprogramowania do formy wykonywalnej. Wykonawca nie jest uprawniony do stosowania
jakichkolwiek technik lub ogranicze, ktre uniemoliwiyby lub istotnie utrudniy Zamawiajcemu
odczyt lub zapisywanie kodu, w szczeglnoci szyfrowania.

14. Kod rdowy zostanie przekazany Zamawiajcemu wraz z danym Oprogramowaniem, w kadym
przypadku nie pniej ni na ____ dni przed dat Odbioru.

15. W przypadku, w ktrym Wykonawca zaktualizuje kod rdowy w wyniku wiadczenia usug
Utrzymania lub Rozwoju, Wykonawca przekae Zamawiajcemu taki kod po wprowadzeniu zmian,
przy czym przewidziane Umow wymagania co do sposobu przekazania i udokumentowania kodu
oraz co do elementw, ktre maj by przekazane wraz z kodem rdowym, stosuje si take
do aktualizacji kodu.

OPCJONALNIE: Oprogramowanie Open Source

16. Z zastrzeeniem postanowie ustpw nastpnych Wykonawca moe wykorzysta


Oprogramowanie Open Source.

17. Wykaz Oprogramowania Open Source, z ktrego moe korzysta Wykonawca, wraz z warunkami
licencyjnymi jest zawarty w Zaczniku nr __ [OPROGRAMOWANIE OPEN SOURCE].
Wykorzystanie innego Oprogramowania Open Source wymaga zachowania Procedury Kontroli
Zmian.

ZAMIENNIE: W przypadku zamiaru wykorzystania Oprogramowania Open Source Wykonawca


przekae Zamawiajcemu najpniej z chwil wydania danego produktu do Odbioru wykaz
uytego Oprogramowania Open Source wraz z warunkami licencyjnymi.

18. W kadym przypadku wykorzystania Oprogramowania Open Source Wykonawca zapewnia,


e jego wykorzystanie na potrzeby Umowy bdzie zgodne z postanowieniami odpowiednich
licencji przypisanych do danego Oprogramowania.

19. Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e wykorzystanie Oprogramowanie Open Source nie bdzie
ogranicza Zamawiajcego w zakresie rozpowszechniania innego Oprogramowania poczonego
z Oprogramowaniem Open Source, w tym nie moe nakada na Zamawiajcego obowizku
rozpowszechniania takiego poczonego Oprogramowania wraz z kodem rdowym.
W przypadku, w ktrym dana licencja na Oprogramowanie Open Source uzalenia zakres takich
obowizkw od sposobu poczenia Oprogramowania Open Source z innym Oprogramowaniem,
Wykonawca zobowizany jest do zrealizowania takiego poczenia w sposb nienakadajcy na
Zamawiajcego obowizku rozpowszechniania poczonego Oprogramowania wraz z kodem
rdowym.

20. Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e licencja na Oprogramowanie Open Source nie bdzie
nakada na Zamawiajcego obowizku odprowadzania jakichkolwiek opat lub wynagrodzenia na
rzecz podmiotw uprawnionych do takiego Oprogramowania.

WYPOWIEDZENIE LICENCJI

21. Ilekro Umowa przewiduje udzielenie upowanienia (licencji lub sublicencji) przez Wykonawc,
intencj Stron jest zblienie takiego upowanienia na korzystanie ze Standardowego
Oprogramowania Aplikacyjnego do umowy o charakterze jednorazowej transakcji podobnej do
sprzeday w zwizku z tym w zamian za uiszczon opat licencyjn (stanowic w przypadku

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 72


Umowy element Wynagrodzenia) Zamawiajcy otrzymuje cige, stae i niewypowiadalne prawo
do korzystania z takiego Oprogramowania w zakresie okrelonym w Umowie.

22. W przypadku gdyby postanowienie o niewypowiadalnoci licencji na Standardowe


Oprogramowanie Aplikacyjne przewidziane w poprzednim ustpie okazao si nieskuteczne lub
niewane, a Wykonawca byby uprawniony do wypowiedzenia licencji, Strony uzgadniaj dla
Wykonawcy .. 10-letni (sownie: dziesicioletni) termin jej wypowiedzenia ze skutkiem na koniec
roku kalendarzowego, z zastrzeeniem ustpu nastpnego.

23. Wykonawca zobowizuje si nie korzysta z uprawnienia do wypowiedzenia licencji z wyjtkiem


przypadkw, w ktrych Zamawiajcy przekroczy warunki udzielonej licencji i naruszy autorskie
prawa majtkowe przysugujce Wykonawcy oraz nie zaniecha naruszenia mimo wezwania
Wykonawcy i wyznaczenia mu w tym celu odpowiedniego terminu, nie krtszego ni 30 dni.
Wezwanie musi by wystosowane w formie pisemnej pod rygorem braku skutkw i musi zawiera
wyrane zastrzeenie, e Wykonawca bdzie uprawniony do wypowiedzenia licencji w przypadku
niezaprzestania dopuszczania si przez Zamawiajcego wyranie i precyzyjnie wymienionych
narusze. W przypadku wypowiedzenia licencji z tej przyczyny termin wypowiedzenia licencji
wynosi . 1 (sownie: jeden) rok, ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego.

KOMENTARZ: termin roczny odpowiada terminowi z prawa autorskiego. W szczeglnie wanych


projektach termin ten powinien umoliwia wdroenie oprogramowania zastpczego. Naley
jednak podkreli, e wprowadzanie dugich okresw wypowiedzenia moe by uznane za
niewane.
24. W przypadku gdy podmiotem udzielajcym licencji jest podmiot trzeci, Wykonawca owiadcza
i gwarantuje, e podmiot trzeci bdzie przestrzega powyszych zobowiza.

25. Wykonawca zapewnia i gwarantuje, e podmiot trzeci nie wypowie udzielonych licencji.
Wykonawca owiadcza i gwarantuje, e licencja udzielana przez podmiot trzeci bdzie zawiera
zasady wypowiedzenia analogiczne do opisanych w poprzednich ustpach.

26. W przypadku gdy Wykonawca lub podmiot trzeci, mimo zobowizania, o ktrym mowa
w poprzednim ustpie, wypowie licencj, Wykonawca bdzie zobowizany do zapaty na rzecz
Zamawiajcego, na jego danie, kwoty odpowiadajcej sumie opaty licencyjnej za Standardowe
Oprogramowanie Aplikacyjne okrelonej w Umowie oraz rzeczywicie poniesionych przez
Zamawiajcego kosztw zapewnienia (w tym uzyskania licencji i wdroenia) rozwizania
zastpczego, umoliwiajcego dalsz eksploatacj Systemu.

27. Powysze postanowienia dotyczce wypowiedzenia stosuje si odpowiednio do Oprogramowania


Dedykowanego, Dokumentacji oraz innych utworw, jeeli s one przedmiotem licencji.

POZOSTAE POSTANOWIENIA

28. Cakowite wynagrodzenie z tytuu udzielenia odpowiednio licencji lub przeniesienia autorskich
praw majtkowych na wszystkich polach eksploatacji objtych Umow, w tym jeeli znajduje
to zastosowanie w zakresie prawa zezwalania na korzystanie i rozporzdzanie opracowaniami,
a take wynagrodzenie za przeniesienie wasnoci nonikw, na ktrych utwory utrwalono,
zawiera si w Wynagrodzeniu.

29. Ilekro umowa przewiduje uzyskanie przez Zamawiajcego licencji, Zamawiajcy moe przenie
prawa i obowizki wynikajce z takiej licencji na inny podmiot publiczny (przez ktry rozumie si:
organy wadzy publicznej, w tym organy administracji rzdowej, organy kontroli pastwowej
i ochrony prawa oraz sdy i trybunay, jednostki samorzdu terytorialnego oraz ich zwizki,
zwizki metropolitalne, jednostki budetowe, samorzdowe zakady budetowe, agencje
wykonawcze, instytucje gospodarki budetowej, pastwowe fundusze celowe, Zakad
Ubezpiecze Spoecznych i zarzdzane przez niego fundusze oraz Kas Rolniczego Ubezpieczenia
Spoecznego i fundusze zarzdzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego,

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 73


Narodowy Fundusz Zdrowia, samodzielne publiczne zakady opieki zdrowotnej, uczelnie
publiczne, Polsk Akademi Nauk i tworzone przez ni jednostki organizacyjne, pastwowe
i samorzdowe instytucje kultury, a take inne pastwowe lub samorzdowe osoby prawne,
w tym przedsibiorstwa, instytuty badawcze, banki i spki prawa handlowego, w ktrych Skarb
Pastwa lub jednostka samorzdu terytorialnego posiada akcje lub udziay).

WASNO INTELEKTUALNA KOMENTARZ

Zagadnienie praw autorskich do oprogramowania jest czsto omawiane i analizowane zarwno


w systemowych rekomendacjach i wytycznych, jak i w sporach zwizanych z realizacj umw. Wynika
to z istoty takich uprawnie, bdcych podstaw do korzystania z oprogramowania w wietle monopolu
autorskiego pomijajc wyjtki ustawowe, jeeli zamawiajcy nie zagwarantuje sobie odpowiednich
praw, nie bdzie mg korzysta z danego utworu. Z samego faktu zapaty za oprogramowanie nie
wynika np. prawo do jego rozwoju. Praktyka podnoszenia zarzutw naruszenia praw autorskich jest
bardzo czsta (i niejednokrotnie skuteczna) w przypadku sporw.
Przedmiotem prawa autorskiego s nie tylko programy komputerowe, ale moe nim by take
dokumentacja, zawarto programu (artykuy, zdjcia) czy wrcz sposb konfiguracji baz danych.
Oznacza to, e niezalenie od prezentowanych wzorcw, za kadym razem konieczna jest dokadna
weryfikacja, jakie dobra mog powsta w trakcie projektu i jak je naley zabezpieczy. Nie mona
wykluczy, e poza utworami w ramach prawa autorskiego powstan inna dobra wasnoci
intelektualnej, jak bazy danych czy nawet wynalazki. Podejcie maksymalistyczne, obejmujce nabycie
praw do wszystkiego w penym zakresie, nie tylko w praktyce bywa niemoliwe (nie zakupimy praw do
modyfikacji kodu systemw operacyjnych), ale moe te narusza zasady prawa zamwie publicznych
(o czym poniej).
Trzeba te uwzgldni, e przepisy regulujce obrt prawami autorskimi, zawarte w rozdziale 5 ustawy
o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oparte s na zaoeniu, e podmiot prawa autorskiego jest
sabsz stron umowy, wymagajc szczeglnej ochrony w obrocie. To zaoenie na og nie sprawdza
si przy obrocie oprogramowaniem. Wymusza jednak szczeglnie starann redakcj umw z tego
zakresu, celem uwzgldnienia tak wynikajcych z prawa autorskiego pewnych wymogw formalnych
skutecznoci umowy (wyranego wymienienia pl eksploatacji, wyranego postanowienia
o przeniesieniu prawa), jak i licznych przepisw dyspozytywnych przewidujcych korzystne dla twrcy
rozwizania.
W proponowanych klauzulach wprowadzono postanowienia zwizane z obserwowanymi niekiedy
nieuczciwymi praktykami polegajcymi na dostawie komputerw z nielegalnym oprogramowaniem,
dostarczaniu nielegalnych kopii oprogramowania, nieautoryzowanych kodw aktywacyjnych
oprogramowania, podrobionych certyfikatw autentycznoci itp. Z uwagi na zasady odpowiedzialnoci
w prawie autorskim ryzyko takich praktyk obcia te zamawiajcego, gdy w wikszoci przypadkw
eksploatujc takie oprogramowanie, zamawiajcy sam narusza autorskie prawa majtkowe producenta
oprogramowania. Naley podkreli, e nie kady producent stosuje certyfikaty autentycznoci, klucze
aktywacyjne czy podobne zabezpieczenia przed nieautoryzowanym korzystaniem z oprogramowania.
Brak takich kluczy lub certyfikatw nie musi oznacza, e oprogramowanie jest nielegalne.

STANDARDOWE OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE

Standardowe oprogramowanie systemowe to oprogramowanie tworzce rodowisko, w ktrym


uruchamiane jest oprogramowanie aplikacyjne. Przykadem standardowego oprogramowania
systemowego mog by systemy operacyjne, systemy zarzdzania bazami danych czy standardowe
biblioteki. Regu w przypadku takiego oprogramowania jest jego udostpnianie uytkownikom
kocowym na podstawie standardowych warunkw licencyjnych producenta, cho polityka w tym
zakresie jest niejednolita i zamawiajcy jeeli tak wynika z danego projektu moe stawia dodatkowe
warunki (np. rozpowszechnianie w obrbie okrelonych podmiotw).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 74


Zazwyczaj w przypadku tej kategorii oprogramowania nie jest moliwe uzyskanie praw do modyfikacji
kodu rdowego (z wyjtkiem rozwiza systemowych dostpnych na licencjach typu open source).
|W duej czci przypadkw dostp do kodw rdowych i prawo ich modyfikacji nie s potrzebne
(trudno jest uzasadni np. celowo dostpu do kodw rdowych systemu Windows). Dodatkowo
modyfikacja takiego kodu z reguy wyklucza dalsze wsparcie producenta. Stawianie takiego wymagania
bdzie w wikszoci sytuacji niecelowe.
W odniesieniu do warunkw licencji na standardowe oprogramowanie systemowe zamawiajcy
powinien postawi jedynie takie wymagania, ktre s rzeczywicie niezbdne w celu korzystania
z systemu zgodnie z jego przeznaczeniem. Jak ju bowiem zauwaono, standardowe warunki licencyjne
s napisane dla typowych przypadkw i przewiduj standardowe ograniczenia. Przewidzenie wymaga
sprzecznych z tymi warunkami oznacza bdzie konieczno odrzucenia oferty, co czsto bdzie
nieuzasadnione z uwagi na faktyczne potrzeby zamawiajcego (uwaga ta ma zastosowanie take do
standardowego oprogramowania aplikacyjnego).

STANDARDOWE OPROGRAMOWANIE APLIKACYJNE

Standardowe oprogramowanie aplikacyjne to oprogramowanie, ktre oferowane jest na rynku jako


standardowe rozwizanie wykonawcy lub zewntrznego producenta takiego oprogramowania, bdce
podstaw do stworzenia systemu. Oprogramowanie to jest kluczowym elementem systemu, a czasem
jedynym przedmiotem zamwienia. Nabycie praw majtkowych do takiego oprogramowania wizaoby
si z bardzo duymi kosztami lub wrcz byoby niemoliwe. Jednoczenie w odniesieniu do
standardowego oprogramowania aplikacyjnego zazwyczaj s wiksze moliwoci zmiany warunkw
licencyjnych ni w odniesieniu do oprogramowania systemowego, z reguy te zamawiajcy ma inne
wymagania w stosunku do aplikacji (np. przewiduje konieczno jej modyfikacji). Konieczne jest
dokadne opisanie takich wymaga w SIWZ.
W proponowanych klauzulach zrezygnowano z podziau, pojawiajcego si w rekomendacjach,
skupionego na tzw. oprogramowaniu standardowym wykonawcy. Taka kategoria opisywaa
standardowe oprogramowania aplikacyjne, ale tylko takie, do ktrego prawa mia wykonawca. W tej
sytuacji wykonawca mg swobodnie ksztatowa swoje uprawnienia. Z punktu widzenia zamawiajcego
taki podzia ma mniejsze uzasadnienie dla zamawiajcego istotne jest, aby aplikacja, bdca podstaw
systemu, bya objta warunkami SIWZ. W przeciwnym razie moe doj do niepodanej sytuacji, kiedy
oprogramowanie oferowane przez wykonawc polski podmiot byoby traktowane jako standardowe
oprogramowanie wykonawcy w rozumieniu rekomendacji (a wic np. z prawem do modyfikacji),
a funkcjonalnie rwnowane oprogramowanie dostawcy zagranicznego jako oprogramowanie
systemowe (narzdziowe) czy oprogramowanie osb trzecich, jak to opisano w rekomendacjach. Co
wicej, to samo oprogramowanie byoby rnie traktowane w zalenoci od tego, czy ofert zoyby
jego producent, czy partner producenta w tym drugim przypadku ponownie byoby kwalifikowane jako
oprogramowanie osb trzecich w rozumieniu rekomendacji.
Kluczow decyzj w duej mierze uzalenion od charakteru oprogramowania jest ewentualne
wymaganie uzyskania prawa modyfikacji kodu. Mimo e taka praktyka jest czsto rekomendowana
w celu uniknicia uzalenienia od wykonawcy (tzw. vendor lock-in), zaley ona od wielu uwarunkowa.
W czci przypadkw danie takie nie bdzie moliwe, biorc pod uwag skal projektu (kluczowi
dostawcy oprogramowania nieujawniajcy kodu), lub nie bdzie miao uzasadnienia ze wzgldu na
architektur aplikacji (np. takiej, ktra dostarcza wbudowane narzdzia do konfiguracji i rozbudowy,
bez moliwoci i potrzeby ingerencji w kod rdowy lub w ogle nie posiada kodu rdowego jako
takiego). W niektrych przypadkach moe te nie mie uzasadnienia ze wzgldu na specyfik
rozwizania i brak zasobw do ewentualnej modyfikacji po stronie zamawiajcego (specjalistyczne
rozwizania autorskie wymagajce know-how znanego wycznie autorom).
Przy uwzgldnieniu zastrzeenia, e warunki OPZ nie mog by uznane za dyskryminacyjne, jeeli bd
z nich wynikay wymagania niemoliwe do spenienia przez danego wykonawc, kwestia ta powinna by
dokadnie zweryfikowana przez zamawiajcego na etapie przygotowania SIWZ.
Szczegowe warunki licencji mog by okrelone na dwa sposoby po pierwsze, przez odesanie do
standardowych warunkw licencyjnych producenta standardowego oprogramowania aplikacyjnego; po
drugie, przez wskazanie warunkw licencji na standardowe oprogramowanie aplikacyjne wprost

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 75


w umowie. W wariancie drugim warunki te zapewniaj z reguy szerszy i bardziej dostosowany do
specyfiki zamawiajcego zakres licencji. Z tego powodu wariant ten jest rekomendowany, ale wymaga
dokadnego opisania w umowie. Wzorcowa klauzula jest do szeroka i moe wymaga korekty (np. co
do liczby stanowisk, jeeli moe mie to wpyw na cen).
Wrd postanowie opcjonalnych podano przykad postanowie zezwalajcych zamawiajcemu na
modyfikacj standardowego oprogramowania aplikacyjnego. Zwracamy uwag, e faktyczna moliwo
wykonania modyfikacji uzaleniona jest od dostpu zamawiajcego do kodu rdowego. Dostp
zamawiajcego do kodu rdowego powinien zosta zapewniony na podstawie odrbnych postanowie
umowy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 76


OPROGRAMOWANIE DEDYKOWANE

Zgodnie z przyjtym podziaem, oprogramowanie dedykowane to oprogramowanie tworzone w zwizku


z realizacj umowy, opracowane w caoci zgodnie z potrzebami zamawiajcego. W praktyce mona
rozrni dwa rodzaje oprogramowania dedykowanego.
Pierwsza kategoria obejmuje systemy tworzone od podstaw na rzecz zamawiajcego. S to zazwyczaj
rozwizania unikalne i dostosowane do specyfiki zamawiajcego, gdzie wykonawca godzi si, e nie
wykorzysta stworzonego oprogramowania do innych celw. W takim przypadku do czsto dochodzi
do przeniesienia praw autorskich. Systemy tworzone od podstaw na rzecz zamawiajcego to take
systemy finansowane przez zamawiajcego, ale majce du komercyjn warto i moliwo wtrnego
wykorzystania na rynku. W takich przypadkach cz wykonawcw preferuje model licencyjny
i zatrzymanie praw (co powinno mie odzwierciedlenie w cenie ofert). Spotyka si take rozwizania
porednie, jak wsplne prawa do oprogramowania, ale takie konstrukcje wymagaj indywidualnych
ustale. Jako model rekomendowany przyjto przeniesienie praw.
Druga kategoria oprogramowania dedykowanego obejmuje rozbudow (np. nowe moduy, raporty,
rozszerzenia) istniejcego oprogramowania standardowego, z reguy standardowego oprogramowania
aplikacyjnego. Wykonawca dostarcza szkielet rozwizania w postaci gotowego produktu i w ramach
umowy dostosowuje go do potrzeb zamawiajcego (np. tworzc nowe funkcjonalnoci z wykorzystaniem
mechanizmu jzyka programowania bdcego czci rozwizania standardowego). Takie elementy
mog mie charakter twrczy i mog podlega odrbnym od oprogramowania standardowego
regulacjom prawnym (w szczeglnoci moe mie zastosowanie przeniesienie prawa zamiast udzielenia
licencji).
W przypadku drugiej kategorii oprogramowania dedykowanego w wielu przypadkach trudno jest
rozrni, ktre elementy s oprogramowaniem standardowym, a ktre dedykowanym.
Do oprogramowania dedykowanego na pewno mona zaliczy odrbnie opracowane wyranie
wyodrbnione i opracowane w ramach umowy moduy. Problem moe stanowi np. modyfikacja
standardowego oprogramowania wykonana w trakcie prac, np. w celu optymalizacji pracy kodu. Mimo
wykonania jej w ramach umowy, nie jest ona stricte zwizana z realizacj jej przedmiotu,
a usprawnieniem oprogramowania standardowego. Pomocniczym rozwizaniem jest opisanie w SIWZ
kryteriw uznawania danych rezultatw prac jako oprogramowania dedykowanego. Dopuszczalne jest
w uzasadnionych przypadkach wprowadzenie w zakresie tej kategorii oprogramowania dedykowanego
wycznie uprawnie licencyjnych ma to na celu umoliwienie producentowi lub wykonawcy kontroli
nad caym jego rozwizaniem (standard plus rozbudowa podczas projektu), co moe mie dla niego
kluczowe znaczenie i wpyw na cen, a dla zamawiajcego prawa do fragmentw rozwizania (np. cz
interfejsw) nie maj znaczenia i uprawnienia licencyjne s wystarczajce. Co do zasady nawet
w modelu licencyjnym rekomendowane jest nabycie uprawnie w penym zakresie, cznie z prawem
do modyfikacji.
Naley pamita, e jeeli oprogramowanie dedykowane nie jest wyranie wymienione w umowie
(zazwyczaj jest wyranie opisane w przypadku pierwszej kategorii, rzadziej drugiej, gdy na etapie
podpisywania umowy konkretne produkty nie s jeszcze znane), strony powinny aneksem lub co
najmniej protokoem (np. przy odbiorze poszczeglnych produktw) potwierdzi, jakie elementy
oprogramowania stanowi oprogramowanie dedykowane (wymieni poszczeglne jego elementy). Taki
aneks lub protok powinien mie form pisemn i by podpisany przez osoby uprawnione do
reprezentacji stron.

PRZENIESIENIE AUTORSKICH PRAW MAJTKOWYCH A UDZIELENIE LICENCJI

Jest to jedna z czciej rozwaanych kwestii. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
przewiduje dwa gwne sposoby nabycia uprawnie do korzystania z utworu przeniesienie autorskich
praw majtkowych oraz udzielenie licencji. W wyniku umowy przenoszcej autorskie prawa majtkowe
nabywca staje si podmiotem autorskich praw majtkowych (ich wacicielem). W wyniku udzielenia
licencji nabywa upowanienie (na czas oznaczony lub nieoznaczony) do okrelonego korzystania
z utworu. Naley przy tym pamita, e tre uprawnie nabytych wskutek umowy przenoszcej prawa
moe by identyczna jak nabytych wskutek udzielenia licencji. O treci tych praw decyduj gwnie tzw.
pola eksploatacji, a nie typ umowy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 77


Nie mona z gry rozstrzygn, ktry z tych sposobw jest korzystniejszy (w tym uwzgldniajc aspekt
ekonomiczny). Uprawnienia nabyte na podstawie umowy przenoszcej autorskie prawa majtkowe maj
trwalszy charakter ni uprawnienia licencyjne. Wynika to przede wszystkim z faktu, e co do zasady
(jest to pogld dominujcy) poza licencjami udzielonymi na czas oznaczony nie duszy ni 5 lat
kada licencja moe zosta wypowiedziana przez licencjodawc. Prawo licencjodawcy do wypowiedzenia
licencji mona prbowa ogranicza rozmaitymi postanowieniami umownymi, mona te zastrzec dugi
okres wypowiedzenia licencji. Nie moe on natomiast by zbyt dugi, bo mogoby to zosta uznane za
nieskuteczne, w tym za prb obejcia prawa. Nie zmienia to jednak faktu, e uprawnienia licencyjne
mog okaza si mniej trwae ni uprawnienia nabyte na podstawie umowy przenoszcej autorskie
prawa majtkowe (te wygasaj dopiero co do zasady 70 lat po mierci twrcy utworu).
Przeniesienie autorskich praw majtkowych jest jednak ze wzgldu na praktyk rynkow czsto
niemoliwe, a prawie zawsze istotnie drosze ni udzielenie licencji, gdy pozbawia wykonawc
moliwoci korzystania z oprogramowania, do ktrego przenis prawa. Trudno oczekiwa, eby
dostawca, realizujc jedno, nawet bardzo due wdroenie, sprzeda swj standardowy produkt, ktry
ju dostarczy wielu kontrahentom i zamierza dalej oferowa na rynku. Jednoczenie uprawnienia
licencyjne nawet biorc pod uwag ich mniej trway charakter mog by wystarczajce z
perspektywy potrzeb zamawiajcego. Oznacza to, e umowa licencyjna moe by dla zamawiajcego
bardziej opacalna ni dotyczca tych samych pl eksploatacji umowa przenoszca autorskie prawa
majtkowe.
O tym, jaki faktycznie zakres uprawnie do korzystania z utworu zapewnia umowa, decyduj tzw. pola
eksploatacji. Pola eksploatacji to wymienione w umowie sposoby korzystania z utworu (np.
zwielokrotnianie oprogramowania zwizane z jego instalacj i odtwarzaniem czy prawa do modyfikacji
kodu). Umowa przenoszca autorskie prawa majtkowe wcale nie musi zapewnia szerszych uprawnie
do korzystania z utworu ni umowa licencyjna. Przykadowo, uprawnienie do modyfikacji
oprogramowania (konieczne do prowadzenia w jego zakresie prac rozwojowych) moe zosta
zapewnione zarwno w umowie przenoszcej autorskie prawa majtkowe, jak i umowie licencyjnej.
Teoretycznie mona sobie wyobrazi szersz licencj (np. obejmujc prawo do rozpowszechniania
oprogramowania) ni przeniesienie praw (np. tylko zwielokrotnienie i modyfikacja, bez
rozpowszechnienia).

ZAKRES NABYWANYCH PRAW

Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych umowa o przeniesienie
autorskich praw majtkowych lub umowa licencyjna obejmuje wycznie pola eksploatacji wyranie w
niej wymienione. Wymg ten naley rozumie jako konieczno okrelenia w umowie zakresu
autorskich praw majtkowych objtych przeniesieniem praw lub licencj.
Zakres przeniesienia praw lub licencji (pola eksploatacji) do oprogramowania powinien by okrelany w
umowie przy uwzgldnieniu przepisu art. 74 ust. 4 pr.aut. Zgodnie z tym przepisem autorskie prawa
majtkowe obejmuj prawo do:
zwielokrotniania, obejmujce zarwno wykonanie trwaych kopii jak i zwielokrotnienia
krtkotrwae, w tym wprowadzanie do pamici komputera (zwyke korzystanie
z programu),
modyfikacji (tumaczenia, adaptacji oraz wprowadzania innych zmian),
rozpowszechniania.
Ponadto uwzgldni naley art. 2 ust. 2 pr. aut., zgodnie z ktrym podmiotowi autorskich praw
majtkowych do programu przysuguje rwnie prawo zezwalania na korzystanie i rozporzdzanie
autorskimi prawami zalenymi (prawami do opracowa, tj. rnego rodzaju przerbek, dostosowa,
adaptacji dostarczonego oprogramowania itp.).
Zamawiajcy powinien w kadym przypadku zapewni sobie prawo do zwielokrotniania dostarczonego
oprogramowania w niezbdnym zakresie. Nie chodzi tu jednak tylko o moliwo wytwarzania trwaych
kopii (np. sporzdzenia kopii zapasowych, nagrania programu na pycie DVD, pendrive itp.), ale
o zwielokrotnienia tymczasowe, dokonywane w pamici komputera, ktre ze wzgldw technicznych s

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 78


niezbdne do uruchomienia kadego programu komputerowego (np. wprowadzenie do pamici RAM).
Od tego, jaki zakres uprawnienia do zwielokrotniania umowa przyzna zamawiajcemu, zaley m.in. to,
czy zamawiajcy bdzie mg bez ogranicze korzysta z oprogramowania w ramach swojej organizacji,
czy te korzystanie to bdzie ograniczone do okrelonej liczby urzdze (serwerw, komputerw
klienckich), uytkownikw czy jednostek organizacyjnych. Prawo zwielokrotniania oprogramowania
oznacza wic w praktyce prawo do jego uruchomienia i zwykego wykorzystywania, ktre moe by
udzielone w penym, jak i ograniczonym zakresie.
O tym, czy zamawiajcy bdzie w stanie wprowadza zmiany do dostarczonego oprogramowania (np.
w ramach utrzymania i rozwoju), decyduje nabycie praw w zakresie modyfikowania programu (art. 74
ust. 4 pkt 2 pr.aut.) oraz prawa zezwalania na korzystanie i rozporzdzanie autorskimi prawami
zalenymi, tj. prawami do opracowa (art. 2 ust. 2). W odniesieniu do programw komputerowych oba
te uprawnienia powinny wystpowa w umowie cznie. W odniesieniu do innych utworw (np.
dokumentacji) wystarczy zabezpieczenie tego drugiego uprawnienia (tj. prawa zezwalania na
korzystanie i rozporzdzanie autorskimi prawami zalenymi). Warto zwrci uwag, e z punktu widzenia
prawa autorskiego nie wymaga zgody uprawnionego zmiana sposobu dziaania, funkcjonalnoci czy
wygldu programu niebdca wynikiem wprowadzenia zmian w kodzie programu, a zastosowania
wbudowanych w program narzdzi, takich jak jego parametryzacja, konfiguracja, zastosowanie
makroprogramw, wtyczek (plug-ins) czy jego uruchomienia za pomoc innej wersji systemu
operacyjnego lub sprztu. Z tego powodu nie zawsze modyfikacja kodu jest warunkiem utrzymania i
rozwoju.
Ostatnie uprawnienie to prawo do rozpowszechniania utworu. Z rozpowszechnianiem moemy mie do
czynienia w przypadku np. udostpniania danego elementu wdraanego rozwizania uytkownikom
kocowym (np. programu klienckiego systemu e-deklaracje), jak rwnie udostpniania
oprogramowania pomidzy podmiotami (np. jednostkami samorzdu terytorialnego). Wykorzystanie
oprogramowania do wiadczenia usug w modelu SaaS (Software as a Service) moe rwnie czy si
z rozpowszechnianiem niektrych jego skadnikw (ekranw interfejsu, skryptw lub apletw
wbudowanych w stron internetow itp.).
Okrelajc zakres pozyskiwanych praw, naley uwzgldni dwa czynniki. Pierwszym z nich jest
dostpno. W odniesieniu do rozwiza standardowych uzyskanie licencji obejmujcej np.
modyfikowanie takiego rozwizania lub jego nieograniczone rozpowszechnianie moe w ogle nie by
moliwe (licencje uprawniajce do dokonywania takich czynnoci mog by w ogle niedostpne na
rynku). Drugim czynnikiem jest cena. Uzyskanie licencji w szerszym zakresie wiza si bdzie z reguy
z wikszymi kosztami. Dlatego wyznaczenie zakresu nabywanych praw powinno by poprzedzone
analiz realnych potrzeb zamawiajcego, uwarunkowa technicznych wdraanego systemu oraz
otoczenia rynkowego.
Przykadowo w typowej sytuacji dla zabezpieczenia zamawiajcego przed tzw. vendor lock-in
(uzalenieniem od dostawcy) nie jest potrzebne pozyskiwanie zezwolenia zamawiajcego na
modyfikowanie i korzystanie z opracowa w odniesieniu do standardowego oprogramowania
systemowego, a czsto rwnie aplikacyjnego. Dla zamawiajcego zazwyczaj wystarczajce bdzie,
jeeli umowa nie bdzie zakazywa lub ogranicza integracji rozwizania z innymi systemami, a take
wprowadzania zmian do konfiguracji, parametryzacji, stosowania wbudowanych narzdzi, takich jak
skrypty czy makroprogramy itp. Wiele nowoczesnych rozwiza zapewnia moliwo rozwoju bez
ingerencji w kod programu.
Natomiast w odniesieniu do oprogramowania dedykowanego, wykonanego przez wykonawc wdroenia
w wyniku realizacji umowy i niedostpnego na rynku, zazwyczaj celowe jest pozyskanie moliwie
szerokiego zakresu uprawnie. Rekomendowane bdzie tu zabezpieczenie wprowadzenia zmian do
oprogramowania (a wic pozyskanie uprawnie z art. 74 ust. 4 pkt 2 i art. 2 ust. 2 pr.aut.) oraz
rozpowszechniania umoliwiajcego zamawiajcemu udostpnianie wykonanego rozwizania innym
organom pastwa lub jednostkom organizacyjnym. Jeeli bowiem system stanowicy przedmiot
zamwienia skada si ze standardowego produktu oferowanego szeroko na rynku oraz z czci
dedykowanej, stworzonej przez danego wykonawc na potrzeby konkretnego projektu, to wanie ta
cz dedykowana moe stanowi przeszkod w swobodnym rozwijaniu lub utrzymywaniu caego
systemu przez zamawiajcego, ktry nie naby odpowiedniego zakresu uprawnie.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 79


MOMENT NABYCIA PRAW / LICENCJI

Jedn z wanych decyzji jest okrelenie momentu nabycia praw majtkowych lub uzyskania praw
z licencji. W przypadku nabycia praw majtkowych chwila ta moe by ustalona de facto dowolnie (z
reguy najwczeniejszym momentem jest przekazanie oprogramowania), przy czym naley zwrci
uwag na powizania patnoci wynagrodzenia z faktem przejcia praw. Co do zasady, nabycie
majtkowych praw autorskich nie jest dla zamawiajcego konieczne w toku realizacji projektu
(zwaszcza e dopiero po zakoczeniu wdroenia utwr, do ktrego nabywane s prawa, uzyska
ostateczny ksztat), w zwizku z czym momentem przejcia majtkowych praw autorskich w wikszoci
przypadkw moe by odbir potwierdzajcy realizacj caoci umowy w zakresie wdroenia.
W przypadku licencji, zwaszcza licencji osb trzecich, decyzja jest bardziej skomplikowana i moe
wymaga dodatkowych warunkw umieszczonych w SIWZ. W wielu przypadkach nabycie
oprogramowania standardowego, czy to systemowego czy aplikacyjnego, jest zwizane z koniecznoci
ponoszenia kosztw usug utrzymania (serwisu) na rzecz takiej osoby trzeciej. Zbyt wczesny moment
uzyskania licencji, np. przy podpisaniu umowy, moe oznacza konieczno wczesnego ponoszenia
takich opat. Dodatkowo w takich przypadkach naley pamita, aby w razie odstpienia od umowy
uregulowa prawa do takiego oprogramowania lub kwesti zwrotu kosztw jego nabycia. Z drugiej
strony moe okaza si, e prawa do takiego serwisu i wsparcia producenta s niezbdne ju podczas
wdroenia i rekomendowane wtedy bdzie jak najwczeniejsze nabycie praw.

KOD RDOWY

Z punktu widzenia prawa kod rdowy i kod wynikowy (wykonywalny, obiektowy) s formami wyraenia
programu komputerowego. Regulacje tak prawa wsplnotowego, jak i polskiego s w tym zakresie
przezroczyste, tzn. niezalenie od tego, jak posta ma program (rdow, wynikow), jest nadal tym
samym programem, do ktrego prawa przysuguj tej samej osobie. Nie istniej osobne uprawnienia
do rde z reguy jest to skrt mylowy obejmujcy prawo do modyfikacji oprogramowania oraz
fizyczne wadztwo nad kodem rdowym.
Nabycie praw lub uzyskanie licencji w zakresie modyfikowania oprogramowania oraz korzystania
i rozporzdzania prawami zalenymi determinuje prawn moliwo wprowadzenia zmian do programu.
Dostp do kodu rdowego umoliwia faktyczne wprowadzenie zmian i dokonanie modyfikacji
programu, a tym samym efektywne korzystanie z nabytych uprawnie.
Dobr praktyk jest wymaganie od wykonawcy, aby wraz z kodem rdowym dostarczy przynajmniej
minimalny zakres dokumentacji dotyczcej rodowiska programistycznego, w ktrym kod moe by
skompilowany (przetworzony do formy kodu wykonywalnego), w szczeglnoci informacje
o kompilatorze wykorzystywanym przez wykonawc, bibliotekach programistycznych niezbdnych do
kompilacji oraz parametrach i ustawieniach umoliwiajcych prawidowe przeprowadzenie tego procesu.
Chwila przekazania kodu rdowego powinna uwzgldnia okoliczno, czy kod podlega zmianom
w czasie realizacji wdroenia. W odniesieniu do oprogramowania dedykowanego, ktre podlega
zmianom w czasie realizacji wdroenia, danie dostarczenia przez wykonawc kodu rdowego po
kadej zmianie moe by niepraktyczne. W przypadku rozwiza gotowych kod rdowy moe by
dostarczony wraz z odpowiednim pakietem oprogramowania. W przypadku braku potrzeby posiadania
kodu rdowego w czasie realizacji wdroenia rozwizaniem najprostszym jest wprowadzenie
obowizku jego dostarczenia z odpowiednim wyprzedzeniem przed dat odbioru wdroenia, tak aby
umoliwi zamawiajcemu weryfikacj kompletnoci dostarczonego kodu i towarzyszcej mu
dokumentacji. Z drugiej strony umowa moe przewidywa obowizek trzymania kodu w repozytorium
zamawiajcego, co oznacza cigy obowizek jego aktualizacji.
W przypadku wprowadzenia przez wykonawc zmian do oprogramowania w ramach usug utrzymania
i rozwoju dostarczony kod rdowy powinien zosta zaktualizowany przez wykonawc. Aktualizacji
powinna ulec rwnie towarzyszca mu dokumentacja i inne narzdzia przekazywane wraz z kodem
w celu umoliwienia jego praktycznego wykorzystania.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 80


UMOWA DEPOZYTU

W obrocie spotyka si rwnie tzw. umowy przechowania (depozytu escrow) kodu rdowego.
Umowa przechowania zawierana z osob trzeci (przechowawc) obejmuje zobowizanie
przechowawcy do wydania okrelonej osobie trzeciej nonika z kodem rdowym w razie ziszczenia si
okrelonego warunku (najczciej zaprzestania lub zmiany profilu dziaalnoci przez producenta, jego
likwidacji lub ogoszenia upadoci). Rwnoczenie umowa czca producenta z uytkownikiem
zobowizuje producenta do oddania kodu rdowego na przechowanie oraz przyznaje uytkownikowi
okrelone uprawnienia eksploatacyjne po jego wydaniu z depozytu. W typowej sytuacji zawarcie takiej
umowy nie jest rozwizaniem rekomendowanym przede wszystkim z uwagi na trudno w takim
skonstruowaniu warunkw wydania kodu rdowego z depozytu, aby dostatecznie zabezpieczy interes
zamawiajcego (m.in. dyskusyjny stan prawny w przypadku ogoszenia upadoci czy nawet zoenia
wniosku o ogoszenie upadoci). W razie potrzeby zawarcia takiej umowy powinna ona by opracowana
oddzielnie.
Nie w kadym przypadku odrbne przekazanie kodu rdowego jest uzasadnione. Cz technologii
(np. czsto wykorzystywane przy tworzeniu serwisw internetowych PHP czy Java Script) zakada
wykonywanie oprogramowania wprost z postaci, w jakiej zapisa je programista (rdowej). W takim
przypadku posta wykonywalna programu, jak otrzymuje Zamawiajcy, jest tosama z kodem
rdowym.

DOKUMENTACJA

Zamawiajcy powinien zabezpieczy odpowiednie minimum uprawnie do korzystania z dokumentacji


oprogramowania, takiej jak dokumentacja uytkowa lub dokumentacja techniczna. Mimo e
dokumentacja taka podlega z reguy ochronie na zasadach oglnych i nie znajduj do niej zastosowania
przepisy szczeglne dotyczce programw komputerowych, dokonanie takich czynnoci jak wydruk,
umieszczenie na serwerze w sieci wewntrznej zamawiajcego lub aktualizacja w zwizku ze zmianami
w oprogramowaniu wymagaj z reguy pozyskania odpowiednich uprawnie.

INNE UTWORY

W ramach wdroenia i utrzymania moe doj do opracowania lub przekazania take innych utworw
zdj, tekstw itp. Klauzule zawieraj przykadow tre nabycia szerokich uprawnie, ale w zalenoci
od projektu moe i powinna by ona modyfikowana np. w przypadku nabywania zdj z tzw. bankw
zdj narzucajcych wasne reguy licencyjne.

OPEN SOURCE

Oprogramowanie open source stanowi podstaw wielu profesjonalnych rozwiza. Szczeglnie czsto
wykorzystywane s udostpniane na tej licencji systemy operacyjne, oprogramowanie serwerowe (np.
serwery HTTP), biblioteki programistyczne czy niektre systemy bazodanowe. Zazwyczaj przez open
source rozumie si oprogramowanie udostpniane przez jego twrcw na licencjach umoliwiajcych
swobodne korzystanie z programu dla potrzeb wasnych uytkownika, jego dalsz nieograniczon
dystrybucj (zwielokrotnianie w celu udostpnienia osobom trzecim i rozpowszechnianie
oprogramowania), dostp do kodu rdowego i swobod wprowadzania modyfikacji warunki open
source s umieszczone na licznych stronach internetowych.
Z praktycznego punktu widzenia najwiksze znaczenie maj rnice pomidzy licencjami copyleft i non-
copyleft. Najoglniej ujmujc, licencje copyleft zobowizuj do udostpniania efektw dalszego
rozwijania programu i dokonywania w nim zmian (opracowa, utworw pochodnych) na takich samych
zasadach, jak w przypadku programu pierwotnego. Decydujc si na wykorzystanie w swoim produkcie
fragmentw programu objtego jedn z licencji copyleft, licencjobiorca w istocie zaraa go tego
rodzaju licencj, bowiem program pochodny powinien by rwnie objty licencj typu copyleft. Ten
szczeglny skutek licencji copyleft (tzw. copyleft effect) zabezpiecza ma utrzymanie otwartoci
danego programu i tego rodzaju postanowienia obecne s przede wszystkim w licencji GNU GPL.
W innych licencjach copyleft (przede wszystkim LGPL) spotka mona pewne wyjtki, umoliwiajce
pod pewnymi warunkami czenie rozwiza zamknitych i otwartych. Przykadowo licencja LGPL

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 81


w pewnym uproszczeniu dopuszcza linkowanie (czenie) oprogramowania na nie-wolnej licencji
z bibliotekami programistycznymi objtymi licencj copyleft pod warunkiem, e zastosowane zostanie
tzw. linkowanie dynamiczne. Warto zauway, e w przypadku wikszoci licencji tego typu obowizek
udostpnienia oprogramowania na takiej samej licencji (wspomniany copyleft effect) pojawia si tylko
wwczas, gdy dochodzi do dalszej dystrybucji programu bazujcego na licencji copyleft. Samo
wykorzystanie oprogramowania na licencji copyleft dla wasnych potrzeb zamawiajcego zazwyczaj nie
rodzi takiego obowizku.
Z punktu widzenia zamawiajcego jako uytkownika kocowego zastosowanie licencji nie powinno
powodowa trudnoci uytkownik takiej licencji (zamawiajcy) zawsze uzyskuje stosunkowo szerokie
prawa. Warto zwrci jednak uwag, e zastosowanie w oferowanym rozwizaniu licencji z copyleft
effect moe prowadzi do daleko idcych konsekwencji dla wykonawcy obowizku przekazania caoci
kodu rdowego, uprawnie do modyfikacji tego kodu, a nawet zakazu pobierania opat licencyjnych.

ODPATNO

Z art. 43 ust. 1 pr. aut. wynika zasada odpatnoci umw przenoszcych autorskie prawa majtkowe i
umw licencyjnych. Zgodnie z powoanym przepisem, jeeli z umowy nie wynika, e przeniesienie
autorskich praw majtkowych lub udzielenie licencji nastpio nieodpatnie, twrcy przysuguje prawo
do wynagrodzenia. Ponadto zgodnie z art. 45 pr. aut., w braku odmiennych postanowie umownych
twrcy przysugiwa powinno odrbne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na kadym odrbnym
polu eksploatacji. W przypadku, w ktrym umowa przewiduje wynagrodzenie, nie precyzujc za co to
wynagrodzenie przysuguje, moe si zdarzy e wykonawca bdzie twierdzi, e jest to wynagrodzenie
wycznie za wykonanie dziea (wdroenia), nie za za przeniesienie praw bd udzielenie licencji. Z tych
wzgldw konieczne jest zamieszczenie w umowie postanowie, ktre jednoznacznie przesdz,
e otrzymane przez wykonawc wynagrodzenie stanowi cao nalenego mu wynagrodzenia i obejmuje
rwnie wynagrodzenie za przeniesienie praw lub udzielenie licencji.

CZAS TRWANIA LICENCJI I WYPOWIEDZENIE LICENCJI

Nie jest jednoznacznie przesdzone, czy moliwe jest zawarcie umowy licencyjnej na czas duszy ni 5
lat, ktrej licencjodawca nie moe wypowiedzie. Taka moliwo jest raczej niedopuszczalna, cho
pojawiaj si gosy przeciwne. W praktyce wykonywania umw licencyjnych na oprogramowanie ryzyko
wypowiedzenia umowy licencyjnej pojawia si w przypadku konfliktu pomidzy zamawiajcym
a wykonawc, do ktrego moe doj np. w przypadku nieprzeduenia przez zamawiajcego
korzystania z usug serwisu oprogramowania. Zamieszczone w klauzulach propozycje postanowie
zmierzaj do zabezpieczenia trwaoci korzystania z oprogramowania przez licencjobiorc na dwa
sposoby. Po pierwsze, maj na celu umowne ograniczenie przysugujcego licencjodawcy uprawnienia
do wypowiedzenia umowy licencyjnej. Po drugie, maj tak uksztatowa zasady rozlicze stron na
wypadek wypowiedzenia, eby wypowiedzenie tej umowy uczyni nieopacalnym.
Warto podkreli, e moliwo wypowiedzenia umowy licencyjnej jest wanie jednym z kluczowych
elementw odrniajcych licencje od nabycia praw majtkowych, ktra to czynno ma co do zasady
charakter stay.

OPROGRAMOWANIE A PRAWO ZAMWIE PUBLICZNYCH

W realiach projektw publicznych trzeba wzi pod uwag fakt, e w niektrych przypadkach
postawienie nawet racjonalnych wymaga zmierzajcych do ochrony interesw zamawiajcego moe
praktycznie wyczy moliwo zoenia ofert przez niektrych wykonawcw. Posugiwanie si przez
producentw oprogramowania standardowymi wzorcami umw licencyjnych jest elementem rynkowej
rzeczywistoci i z punktu widzenia niektrych producentw (zwaszcza duych, midzynarodowych
korporacji), nie bdzie moliwe zoenie oferty w sytuacji wymagajcej dokonania modyfikacji wzorca,
zwaszcza istotnie ingerujcej w sam model udostpniania oprogramowania (np. wymg modyfikacji
i dostpu do kodu rdowego). Z drugiej strony wikszo producentw oprogramowania zdaje sobie
spraw z faktu, e zamawiajcy, zwaszcza publiczni, maj uzasadnione oczekiwania co do
zabezpieczenia swoich interesw (np. w zakresie unikania tzw. vendor lock-in lub uprawnie do
rozpowszechnienia oprogramowania w ramach zdefiniowanej grupy podmiotw), w zwizku z czym

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 82


oferuj wasne, zazwyczaj specyficzne dla danego produktu i rynku publicznego, rozwizania, ktre
zapewniaj zamawiajcym odpowiedni poziom bezpieczestwa.
Zamawiajcy zawsze bdzie mia wic do wykonania zadanie w postaci takiego sformuowania wymaga
dotyczcych wasnoci intelektualnej, ktre z jednej strony nie bdzie prowadzio do nieuzasadnionego
ograniczenia konkurencji, a z drugiej zabezpieczy odpowiednio interes zamawiajcego. Naley przy
tym podkreli, e przez odpowiednie zabezpieczenie interesw zamawiajcego nie naley rozumie
zawsze maksymalnego moliwego zabezpieczenia, lecz takie, ktre faktycznie odpowiada
uzasadnionym potrzebom w danym przypadku. Jeeli przykadowo celem zamawiajcego jest uzyskanie
moliwoci integracji nabytego oprogramowania z innymi systemami, ktre mog zosta nabyte
w przyszoci, to zamawiajcy nie musi wymaga bezwzgldnie uprawnienia do modyfikacji
oprogramowania, lecz moe dopuci skorzystanie z oferowanych przez dany produkt mechanizmw
zapewniajcych tak integracj. Moliwe jest w takich przypadkach elastyczne sformuowanie
odpowiednich wymaga w SIWZ, ktre umoliwi zoenie ofert zarwno wykonawcom oferujcym
moliwo modyfikacji ich oprogramowania, jak i wykonawcom, ktrzy z uwagi na wewntrzne
ograniczenia nie s w stanie takiego uprawnienia zapewni, ale w inny sposb umoliwiaj osignicie
celu zamawiajcego. Z drugiej strony w poszczeglnych przypadkach, zwaszcza systemw o
newralgicznym znaczeniu, np. z punktu widzenia bezpieczestwa informatycznego, uzasadnione moe
by postawienie restrykcyjnych wymaga w zakresie kontroli nad nabytym oprogramowaniem,
moliwoci jego modyfikacji, audytu kodu etc., nawet skutkujce wyczeniem moliwoci zoenia ofert
przez niektrych wykonawcw. Jak wynika z powyszego, odpowiedzialne i wiadome podejcie do
sformuowania wymaga w kwestii zakresu nabywanych uprawnie wymaga dokadnej analizy zarwno
potrzeb zamawiajcego w danym przypadku, jak i moliwych do zaoferowania rozwiza i stosowanych
przez wykonawcw modeli licencjonowania. Tylko przeprowadzenie takiej analizy i wycignicie z niej
odpowiednich wnioskw umoliwi dopasowanie wymaga umownych do okolicznoci danego
przypadku.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 83


22 WYNAGRODZENIE
1. czne maksymalne Wynagrodzenie brutto za realizacj przedmiotu Umowy / [OPCJONALNIE:
cznie z czci opcjonaln przedmiotu zamwienia ] wynosi ____ z (sownie: ____), w tym
podatek VAT: ____z (sownie: __________), w tym:

1) za realizacj Umowy w zakresie Wdroenia - ____ z brutto (sownie: ___________ ),


w tym podatek VAT: _____ z (sownie: __________);

2)

[OPCJONALNIE: w tym za Infrastruktr Techniczn - ____ z brutto (sownie: ___________


),
w tym podatek VAT: _____ z (sownie: __________);

3) za realizacj Umowy w zakresie Usug Utrzymania - ____ z brutto (sownie: _________),


w tym podatek VAT: ____ z (sownie: __________);

4) maksymalne wynagrodzenie z tytuu wykonania opcjonalnej czci zamwienia: ____ z


brutto (sownie: ____ ), w tym podatek VAT: ____ z (sownie: _________).
2. Wynagrodzenie za realizacj Umowy w zakresie Wdroenia bdzie patne zgodnie z Zacznikiem
nr __ [WYNAGRODZENIE], po Odbiorze okrelonych tam wiadcze.

3. Wynagrodzenie za realizacj Umowy w zakresie Utrzymania bdzie patne przez okres ____ lat
za kady miesic / kwarta / rok z dou w wysokoci ____________z brutto / OPCJONALNIE:
zgodnie z Zacznikiem nr __ [WYNAGRODZENIE].
4. Podstaw obliczenia wynagrodzenia za realizacj danej czci zakresu opcjonalnego stanowi
ceny jednostkowe zgodne z ofert Wykonawcy, wskazane w Zaczniku nr ___ [ZAKRES
OPCJONALNY]. Wynagrodzenie takie bdzie patne po Odbiorze wiadcze Wykonawcy.

5. Wynagrodzenie (poza opcjonaln czci zamwienia) jest wynagrodzeniem ryczatowym. Podzia


Wynagrodzenia na poszczeglne Etapy, jak rwnie wszelkie ewentualne przekazywane
zestawienia dotyczce czasochonnoci wykonywania poszczeglnych prac w adnym wypadku
nie stanowi przesanki do zapaty opartej na zasadzie rozliczania czasu pracy. Wykonawca bdzie
zobowizany do penej realizacji Umowy w ramach Wynagrodzenia nawet w przypadku
przekroczenia zakadanej czasochonnoci prac.

6. Jeeli rozpoczcie lub zakoczenie wiadczenia usug w zakresie Usug Utrzymania nastpi w
trakcie danego miesica, Wynagrodzenie miesiczne za Usugi Utrzymania zostanie ustalone
proporcjonalnie do liczby dni wiadczenia Usug Utrzymania.

7. Wynagrodzenie obejmuje w szczeglnoci wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw


majtkowych, udzielenie licencji oraz udzielenie Zamawiajcemu innych uprawnie wskazanych
w paragrafach regulujcych prawa wasnoci intelektualnej.

8. Wynagrodzenie stanowi cao wynagrodzenia Wykonawcy w zwizku z realizacj Umowy.


Wykonawcy nie przysuguj adne inne roszczenia w stosunku do Zamawiajcego, w
szczeglnoci zwrot kosztw podry oraz zakwaterowania czonkw Personelu Wykonawcy czy
te zwrot jakichkolwiek innych, dodatkowych kosztw ponoszonych przez Wykonawc zwizanych
z wykonywaniem Umowy.

ZAPATA WYNAGRODZENIA

9. Wynagrodzenie bdzie patne przelewem w terminie _____ dni od daty otrzymania prawidowo
wystawionej faktury VAT wraz z zaczon kopi Protokou Odbioru / raportu ze wiadczenia Usug
Utrzymania. Wynagrodzenie bdzie patne na rachunek Wykonawcy
______________________________.

10. Podstaw wystawienia faktury w czci Wdroenia jest odpowiedni Protok Odbioru lub Protokoy
Odbioru.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 84


11. Podstaw wystawienia faktury w czci Usug Utrzymania jest odpowiedni Protok Odbioru /
raport ze wiadczenia Usug Utrzymania.
12. Za dat zapaty Strony ustalaj dzie, w ktrym Zamawiajcy wyda bankowi polecenie przelewu
Wynagrodzenia na rachunek bankowy Wykonawcy.

KOMENTARZ

Zapata wynagrodzenia jest podstawowym zobowizaniem zamawiajcego. Ewentualne opnienie


w tym zakresie moe skutkowa obowizkiem zapaty odsetek w wysokoci ustawowej.
W zakresie powyszych klauzul zwracamy uwag na odpowiednie sformuowanie harmonogramu
patnoci, tj. zacznika nr ____ [WYNAGRODZENIE]. W szczeglnoci w przypadku zapaty czciami,
za wykonane elementy systemu, np. w danych etapach (co jest czsto praktykowane w kontraktach IT)
konieczne jest prawidowe (nieprzekraczajce wartoci poszczeglnych wiadcze) przypisanie czci
wynagrodzenia do produktw lub etapw. Praktykowane jest zatrzymanie czci takiego wynagrodzenia
do czasu odbioru wdroenia lub odbioru kocowego. Oznacza to, e np. jeeli analiza ma warto
100.000 zotych, po jej odbiorze wypacane jest np. 80.000 PLN, a kwota 20.000 jest pacona z chwil
odbioru wdroenia. W zakresie usug utrzymania praktykowane jest pacenie wynagrodzenia za
okrelone okresy, z reguy z dou.
Zgodnie z powszechn praktyk wynagrodzenie jest patne na podstawie protokow. Zwracamy uwag,
e odbir jest obowizkiem zamawiajcego. W sytuacji gdy dane wiadczenie zostao naleycie
wykonane, a zamawiajcy nie dokonuje jego odbioru lub nie podpisuje protokou odbioru, wykonawca
moe mie skuteczne roszczenie o zapat wynagrodzenia mimo niespenienia formalnych przesanek
(protokou).
We wzorcach nie wyodrbniono osobnej patnoci za infrastruktur techniczn, przyjmujc e bdzie to
opisane w zaczniku [WYNAGRODZENIE], w szczeglnoci gdy dostawy i patnoci s etapowe. W
przypadku jasnego wydzielenia infrastruktury (w szczeglnoci jeli stanowi ona wiadczenie podzielne)
i odrbnego odbioru, klauzula z przypisan cen moe zosta wpisana wprost do umowy.

23.ZABEZPIECZENIE NALEYTEGO WYKONANIA UMOWY


Wykonawca ustanowi zabezpieczenie naleytego wykonania Umowy w wysokoci ____%
ceny zaoferowanej w postpowaniu poprzedzajcym zawarcie Umowy. Zabezpieczenie
wniesione zostao w formie ____________ [do uzupenienia forma, w jakiej wniesiono
zabezpieczenie].
Zamawiajcy dokona zwrotu 70% kwoty zabezpieczenia w terminie 30 dni od dnia Odbioru
Wdroenia. Pozostae 30% kwoty zabezpieczenia Zamawiajcy zwrci w terminie 15 dni od
dnia upywu okresu rkojmi za wady.
KOMENTARZ: jeeli 70% zwracane jest po dokonaniu odbioru wdroenia, a nie odbioru
kocowego, to okres rkojmi powinien pokrywa si z okresem utrzymania, aby unikn
sytuacji, w ktrej zamawiajcy nie posiada zabezpieczenia w okresie wiadczenia utrzymania
(zob. te dalszy komentarz w tej kwestii).
OPCJONALNIE: Zamawiajcy dokona zwrotu kwoty zabezpieczenia w caoci w terminie 30
dni od dnia Odbioru Kocowego.

KOMENTARZ

Zgodnie z art. 147 ust. 2 pzp, zabezpieczenie suy pokryciu roszcze z tytuu nienaleytego wykonania
umowy. Oznacza to, e aby zachowa realny charakter zabezpieczenia, powinno ono zosta wniesione
przy zawarciu umowy teoretycznie bowiem ju od tego momentu moliwe jest powstanie roszcze
zamawiajcego. Powysze potwierdzaj take porednio przepisy o zwrocie wadium zamawiajcy ma
obowizek zatrzyma wadium, jeeli wykonawca nie wnis wymaganego zabezpieczenia (art. 46 ust. 5
pkt 2 pzp), natomiast wadium ma by co do zasady zwrcone niezwocznie po zawarciu umowy
i wniesieniu zabezpieczenia. Std w proponowanych klauzulach przewidziano model, w ktrym

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 85


zabezpieczenie wnoszone jest przy zawarciu umowy, co w praktyce oznacza, e w przypadku
zabezpieczenia gotwkowego, zamawiajcy powinien zawrze umow najwczeniej z chwil
zaksigowania zabezpieczenia na rachunku, natomiast w przypadku innych form z chwil otrzymania
odpowiedniego dokumentu.
Postanowienia umowne dotyczce zabezpieczenia naleytego wykonania umowy nie s kluczowe z tego
wzgldu, e kwestie zwizane z zabezpieczeniem s w sposb wyczerpujcy uregulowane ustaw pzp.
Dlatego nie jest konieczne regulowanie umow celu zabezpieczenia, moliwych jego form, moliwoci
zmiany formy zabezpieczenia, moliwoci i warunkw wniesienia zabezpieczenia czciowego, etc.
Naley jednak zwrci uwag na fakt, i jeeli zamawiajcy da wniesienia zabezpieczenia, to powinno
ono mie realny charakter, tzn. powinno faktycznie pozwala zamawiajcemu na uzyskanie
odpowiedniej kwoty w przypadku nienaleytego wykonania umowy. Z tego wzgldu, biorc pod uwag
obserwowan na rynku praktyk skadania zabezpiecze w postaci gwarancji (zwaszcza
ubezpieczeniowych) obejmujcych np. restrykcyjne warunki skorzystania z zabezpieczenia, zamawiajcy
powinni rozway zamieszczenie w dokumentacji postpowania postanowie zabezpieczajcych przed
tego rodzaju praktykami. Przykadowe klauzule mog brzmie w nastpujcy sposb:

W przypadku wniesienia zabezpieczenia w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, gwarancja


musi obejmowa jednoznaczne i bezwarunkowe zobowizanie gwaranta do zapaty sumy zabezpieczenia
na rzecz Zamawiajcego w terminie obowizywania gwarancji, na pierwsze danie Zamawiajcego,
w ktrym powoa si on na fakt niewykonania lub nienaleytego wykonania zobowiza Wykonawcy,
bez koniecznoci wykazywania jakichkolwiek podstaw odpowiedzialnoci Wykonawcy. Zamawiajcy nie
dopuszcza wprowadzenia do gwarancji jakichkolwiek postanowie, ktre utrudniaj lub uniemoliwiaj
skorzystanie przez Zamawiajcego z ustanowionego zabezpieczenia i dokonanie wypaty danej sumy
w okresie obowizywania gwarancji. W szczeglnoci Zamawiajcy uzna zabezpieczenie za
niewniesione, jeeli:

gwarancja bdzie uzalenia wypat sumy zabezpieczenia od wykazania materialnych


przesanek odpowiedzialnoci Wykonawcy lub

gwarancja bdzie uzalenia wypat sumy zabezpieczenia od spenienia formalnych warunkw


zapaty innych ni zmierzajce do ustalenia formalnego umocowania osb dziaajcych
w imieniu Zamawiajcego do wystpienia w imieniu Zamawiajcego z daniem wypaty kwoty
zabezpieczenia.

Przepis art. 151 pzp wywouje pewne wtpliwoci w przypadku umw, ktrych przedmiotem jest
wdroenie systemu (wykonanie dziea) oraz wiadczenie usug utrzymania. Zgodnie z art. 151 ust. 1
pzp, zamawiajcy powinien zwrci zabezpieczenie w terminie 30 dni od dnia wykonania zamwienia
i uznania przez zamawiajcego za naleycie wykonane, a wic jeeli przedmiotem zamwienia jest
wdroenie systemu oraz np. 4letnie utrzymanie, to niewtpliwie cae zamwienie zostanie wykonane
po upywie 4 lat utrzymania. Z drugiej jednak strony, stosownie do art. 151 ust. 2, kwota pozostawiona
na zabezpieczenie roszcze z tytuu rkojmi za wady nie moe przekracza 30% wysokoci
zabezpieczenia. Jeeli wic rkojmia za wady rozpoczyna bieg od odbioru systemu (odbioru wdroenia
zgodnie z niniejszymi klauzulami) i trwa rwnolegle z utrzymaniem (przez okres ustalony przez strony
lub, w braku takiego ustalenia, wynikajcy z przepisw prawa), to powstaje wtpliwo, kiedy w takim
przypadku zamawiajcy powinien zwolni 70% zabezpieczenia. Warto zwrci uwag na fakt, e
restrykcyjne podejcie do stosowania przepisu i wymaganie wniesienia zabezpieczenia na cay okres
realizacji umowy (np. roczne wdroenie i 4letnie utrzymanie), oznacza konieczno poniesienia przez
wykonawcw kosztu utrzymania zabezpieczenia, ktry z pewnoci zostanie uwzgldniony w cenie
oferty. Z tego wzgldu zwaszcza biorc pod uwag fakt, i danie zabezpieczenia jest fakultatywne,
wic tym bardziej mona ograniczy jego zakres moliwe jest przewidzenie konstrukcji, w ramach
ktrej po wykonaniu zasadniczej czci zamwienia (wdroenie) zwolnione zostanie 70%
zabezpieczenia, a pozostae 30% po zakoczeniu rkojmi, ktrej okres naley wyduy tak, by
pokrywaa si ona z okresem utrzymania. Osignie si dziki temu efekt zabezpieczenia naleytego
wykonania umowy w okresie utrzymania na poziomie 30% pierwotnego zabezpieczenia.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 86


24 KARY UMOWNE

POSTANOWIENIA WSTPNE

1. Naliczenie zastrzeonych Umow kar umownych nie wycza moliwoci dochodzenia


odszkodowania na zasadach oglnych do penej wysokoci szkody poniesionej przez
Zamawiajcego w zwizku ze zdarzeniem, ktre byo podstaw naliczenia danej kary.

KOMENTARZ: jeeli umowa przewiduje limit odpowiedzialnoci, to odszkodowanie uzupeniajce


bdzie rwnie ograniczone do wysokoci tego limitu.
2. Kary umowne s niezalene od siebie i nale si Zamawiajcemu w penej wysokoci nawet
w przypadku, gdy z powodu jednego zdarzenia naliczona jest wicej ni jedna kara. Kary bd
naliczane za kady przypadek naruszenia Umowy odrbnie (np. naruszenie obowizku poufnoci,
zasad ochrony danych osobowych etc.).

3. Kary umowne s nalene take w przypadku odstpienia od Umowy lub jej wypowiedzenia,
niezalenie od przyczyn odstpienia lub wypowiedzenia.

4. Kwoty kar umownych bd patne w terminie wskazanym w daniu Zamawiajcego. Powysze


nie wycza moliwoci potrcenia naliczonych kar, jak rwnie zaspokojenia roszcze
z zabezpieczenia naleytego wykonania Umowy.

KARA ZA OPNIENIE W WYKONANIU UMOWY

5. O ile wyranie nie postanowiono inaczej, w zakresie kar umownych odpowiedzialno Wykonawcy
za przekroczenie terminu wskazanego w Umowie lub wyznaczonego zgodnie z postanowieniami
Umowy jest odpowiedzialnoci z tytuu zwoki.

ZAMIENNIE (zasada ryzyka): O ile wyranie nie postanowiono inaczej, w zakresie kar umownych
opisanych Umow, odpowiedzialno za opnienie oznacza przyjcie przez Wykonawc
odpowiedzialnoci za przekroczenie terminu wskazanego w Umowie lub wyznaczonego zgodnie z
postanowieniami Umowy na zasadzie ryzyka, od ktrej moe si uwolni wycznie wykazujc, e
opnienie nastpio z przyczyn, za ktre odpowiedzialno ponosi Zamawiajcy lub byo
spowodowane przyczynami o charakterze siy wyszej.

KOMENTARZ: konsekwentnie w treci umowy naley uywa pojcia zwoka lub opnienie.

6. PRZYKAD: Zamawiajcy naliczy kary umowne w przypadku zwoki / opnienia w Odbiorze


kadego z Etapw opisanych Harmonogramem, w wysokoci:

1) ___ PLN za kady rozpoczty dzie zwoki / opnienia,

ZAMIENNIE (kary progresywne):

1) ___ PLN za kady z rozpocztych pierwszych ___ dni zwoki / opnienia,

2) ___ PLN za kady rozpoczty dzie zwoki / opnienia, poczwszy od ___ dnia zwoki /
opnienia, a do ___ dnia zwoki / opnienia,
3) ___ PLN za kady rozpoczty dzie powyej ___ dnia zwoki / opnienia.

7. Dla uniknicia wtpliwoci, kara jest naliczana za kady Etap niezalenie i okoliczno zapaty kary
za zwok / opnienie w jednym Etapie nie wyklucza moliwoci naliczenia kary za kolejne Etapy.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 87


8. OPCJONALNIE GDY ODRBNY ODBIR JEST PRZEWIDZIANY UMOW: Zamawiajcy naliczy
kary umowne w przypadku zwoki / opnienia w _______Odbiorze Infrastruktury Technicznej w
wysokoci ___ PLN za kady rozpoczty dzie zwoki / opnienia.

9. Zamawiajcy naliczy kary umowne w przypadku zwoki / opnienia w Odbiorze Wdroenia


w wysokoci ___ PLN za kady rozpoczty dzie zwoki / opnienia.

10. Zamawiajcy naliczy kary umowne w przypadku zwoki / opnienia w Odbiorze Kocowym
w wysokoci ___ PLN za kady rozpoczty dzie zwoki / opnienia.

11. OPCJONALNIE: Kary umowne za zwok / opnienie nie przekrocz cznie __% Wynagrodzenia
/ kwoty ____ PLN.

KOMENTARZ: limity kar umownych powinny by stosowane w sposb przemylany i odpowiednio


wysoki, z uwagi na fakt, e w wikszoci przypadkw kary stanowi jedyny realny instrument
dochodzenia od wykonawcy odszkodowania w zwizku z nienaleytym wykonaniem umowy.
Zauwaaln praktyk w umowach wdroeniowych zawieranych w sektorze publicznym jest brak
jakichkolwiek limitw w tym zakresie. Z drugiej strony budzi wtpliwo moliwo
nielimitowanego naliczania kar zarwno ze wzgldu na szacowanie przez wykonawc ryzyka i
wpyw tego szacowania na cen, jak i z uwagi na sam konstrukcj kar umownych (naprawienie
szkody wynikej z niewykonania lub nienaleytego wykonania zobowizania niepieninego przez
zapat okrelonej sumy). W orzecznictwie podnosi si, e nielimitowana moliwo naliczania kar
umownych oznacza niemoliwo ustalenia maksymalnej wysokoci kar, wic taka konstrukcja
moe by uznana za niewan. Z tych powodw rekomendowane jest co najmniej rozwaenie
takiego limitu.

KARY ZA NIENALEYTE WYKONANIE ZOBOWIZA GWARANCYJNYCH I SLA

12. OPCJONALNIE: Wykonawca ponosi odpowiedzialno za opnienie w wykonywaniu zobowiza


SLA (Czas Naprawy), przez co naley rozumie przyjcie przez Wykonawc odpowiedzialnoci na
zasadzie ryzyka, od ktrej moe si uwolni wycznie wykazujc, e niewykonanie Naprawy
w terminie nastpio z przyczyn, za ktre odpowiedzialno ponosi Zamawiajcy lub z przyczyn
o charakterze siy wyszej.

13. Zamawiajcy naliczy kary umowne za niedochowanie zgodnie z SLA Czasu Naprawy:

1) w odniesieniu do Wady Krytycznej ______ PLN za kad rozpoczt godzin zwoki /


opnienia;
2) w odniesieniu do Wady Powanej ______ PLN za kad rozpoczt godzin zwoki /
opnienia;
3) w odniesieniu do Wady Niskiej Kategorii ______ za kad rozpoczt godzin / kady
rozpoczty dzie zwoki / opnienia.

KOMENTARZ: w przypadku gdy zamawiajcy zdecyduje si na wprowadzenie odrbnego typu


wad dla nieprawidowoci oprogramowania, tj. bdw oraz SLA na ich obsug, naley dodatkowo
odrbnie uregulowa prawo do naliczenia kar umownych za niedochowanie SLA na bdy.

14. OPCJONALNIE (DOSTPNO): Zamawiajcy naliczy kary umowne za niedochowanie zgodnie


z SLA poziomu Dostpnoci:

1) w przypadku Dostpnoci poniej 99% zgodnie z SLA ______ PLN za kady rozpoczty
punkt procentowy obnienia Dostpnoci;

2) w przypadku Dostpnoci poniej 95% zgodnie z SLA ______ PLN za kady rozpoczty
punkt procentowy obnienia Dostpnoci,

KOMENTARZ: kary takie mona te umieci w zaczniku SLA. Kluczowe jest


zapewnienie jednoznacznoci podstaw do naliczenia kary (definicja dostpnoci, sposb jej

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 88


obliczania). Powysze kary mog uwzgldnia take np. zastosowanie obejcia np.
przewidujc w SLA wyduenie czasu naprawy w takim przypadku.
15. OPCJONALNIE: Kary umowne za niedotrzymanie SLA nie przekrocz cznie __% Wynagrodzenia
/ kwoty ____ PLN.

16. OPCJONALNIE (kary za Usugi Rozwoju): Zamawiajcy naliczy kary umowne w zakresie Usug
Rozwoju za zwok / opnienie w wykonaniu uzgodnionej usugi w wysokoci ___%
uzgodnionego wynagrodzenia z tytuu tej usugi za kady dzie zwoki / opnienia,

17. OPCJONALNIE: Kary umowne za zwok / opnienie w wykonaniu Usug Rozwoju nie przekrocz
cznie __% Wynagrodzenia / kwoty ____ PLN.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 89


KARY ZA ODSTPIENIE / WYPOWIEDZENIE UMOWY

18. Zamawiajcy naliczy kar umown w wysokoci ___ PLN w przypadku odstpienia od Umowy
z powodu okolicznoci lecych po stronie Wykonawcy. Dla uniknicia wtpliwoci kara jest
nalena zarwno w przypadku odstpienia umownego, jak i na podstawie przepisw ustawy,
zarwno odstpienia ze skutkiem do caej Umowy, jak i odstpienia w czci, jeeli Umowa lub
przepis to przewiduje.

KOMENTARZ: Zgodnie z obecnym orzecznictwem raczej jest niedopuszczalne naliczanie kary


umownej za zwok / opnienie i jednoczenie kary za odstpienie. W zwizku z powyszym
w przypadku odstpienia od umowy zastosowanie bdzie miaa wycznie kara za odstpienie.
19. Zamawiajcy naliczy kar umown w wysokoci ___ PLN w przypadku wypowiedzenia Umowy
w zakresie Usug Utrzymania z powodu okolicznoci lecych po stronie Wykonawcy.

KARY ZA INNE PRZYPADKI NIENALEYTEGO WYKONANIA UMOWY

20. Niezalenie od kar umownych opisanych powyej, Zamawiajcy naliczy kary umowne:

1) w przypadku naruszenia zasad ochrony Informacji Poufnych w wysokoci _______ PLN


za kady przypadek naruszenia;

2) w przypadku naruszenia zasad ochrony lub w przypadku naruszenia zasad przetwarzania


danych osobowych w wysokoci _______ PLN za kady przypadek naruszenia;

3) w innych przypadkach opisanych Umow.

KOMENTARZ

Dochodzenie odszkodowania na zasadach oglnych jest rzadko spotykane w kontraktach


wdroeniowych. Jak zaznaczono w czci dotyczcej oglnych zasad odpowiedzialnoci, samo
wykazanie szkody moe by w przypadku zamwie publicznych niemoliwe, a w niektrych
przypadkach trudno jest wykaza zwizek niewykonania zobowizania ze szkod. Zdecydowanie
wskazane jest wic wprowadzenie do umowy precyzyjnego i dostosowanego do realnych ryzyk
zamawiajcego systemu kar umownych. W wikszoci sporw kary umowne s podstawowym
sposobem zabezpieczenia interesw zamawiajcego, take w sektorze prywatnym. Warto zwrci
uwag, e kary umowne mog te peni rol sygnalizacyjn czy dyscyplinujc ich naliczenie moe
nie mie znaczenia z punktu widzenia odszkodowa, ale moe wskazywa na okrelone przypadki
nienaleytego wykonania umowy tak kar moe by np. kara za zmian czonka personelu
kluczowego bez zachowania umownej procedury.
Kary umowne mog by skutecznym mechanizmem oceny jakoci i terminowoci projektu przy
zachowaniu dwch przesanek: odpowiedniego zdefiniowania, w jakich przypadkach maj one
zastosowanie, oraz odpowiedniego ustalenia ich wysokoci. Jedn z kluczowych kwestii w ksztatowaniu
postanowie o karach umownych za zwok czy opnienie jest odpowiednie przypisanie danej kary do
zdarzenia, ktrego niewykonanie w terminie skutkuje naliczeniem kary. Postanowienia o karach powinny
by pisane w sposb spjny z zakadanym harmonogramem realizacji umowy oraz z przyjtym
podziaem realizacyjnym, w szczeglnoci powinna zosta zachowana spjno terminologiczna
pomidzy postanowieniami o karach umownych a zacznikami do umowy (np. jeeli w harmonogramie
przewidziane s fazy realizacji umowy, a nie np. etapy, to tak terminologi naley stosowa
w postanowieniach o karach). W praktyce przypisuje si kary umowne do terminw wykonania
poszczeglnych wydzielonych czci realizacji umowy (faz, etapw etc.) czy nawet dostarczenia
poszczeglnych produktw, ale szczeglnie w mniejszych projektach moliwe jest przypisanie kary
wycznie do przekroczenia terminu odbioru wdroenia. Kara powinna dotyczy tych zdarze, ktre maj
faktycznie kluczowe znaczenie dla zamawiajcego (np. w zalenoci od projektu mona przewidzie
jedn kar za zwok w wykonaniu analizy, a drug dopiero za zwok w odbiorze wdroenia, albo
mona przewidzie inne kary za etapy czy fazy porednie, jeeli w ramach tych etapw lub faz oddawane
s kluczowe produkty). Nie jest celowe i nie jest praktykowane przewidywanie kar za niespenienie

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 90


kadego czstkowego wiadczenia wykonawcy. Naley pamita, e nadmierna restrykcyjno umowy,
wyraona m.in w zbyt duej liczbie przypadkw zagroonych kar, moe wpyn negatywnie na jako
wsppracy stron, a w zwizku z tym na powodzenie projektu, bowiem racjonalnie dziaajcy
wykonawca, chcc unikn ryzyka, moe skupi si na eskalacji potencjalnych problemw lecych po
stronie zamawiajcego, aby wykaza brak swojej winy, a nie na celu w postaci wykonania umowy.
Jednym z najczciej poruszanych zagadnie jest zastosowanie konstrukcji opnienia lub zwoki. Co do
zasady opnienie oznacza odpowiedzialno za przekroczenie terminu na zasadzie ryzyka, zwoka na
zasadzie winy. O ile umowa nie wprowadzi odpowiedzialnoci na zasadzie ryzyka, podstaw bdzie
zasada winy, czyli zwoka. Zmiana tej zasady moe by uzasadniona, ale podobnie jak katalog kar czy
ich wysoko moe pocign za sob skutki dla caego postpowania i ograniczy krg wykonawcw
lub wpyn na cen. Jeeli zamierzeniem zamawiajcego jest wprowadzenie zasady ryzyka,
rekomendujemy wpisanie tej zasady wprost, nie tylko przez zastosowanie pojcia opnienia. Naley
zwrci uwag e wprowadzenie pojcia opnienie nie oznacza odpowiedzialnoci absolutnej
wykonawcy, obejmujcej swoim zakresem take przyczyny opnienia lece po stronie zamawiajcego
(o ile w ogle mona w takiej sytuacji mwi o opnieniu wykonawcy). Mona postawi tez, e jeeli
przyczyn opnienia bd dziaania zamawiajcego, to nawet przy reimie ryzyka wykonawca moe
zwolni si od zapaty kar i odpowiedzialnoci.
Proponowane klauzule obejmuj typowe przypadki kar umownych przewidywanych w umowach
dotyczcych wdroe systemw IT, a wic kary za zwok / opnienie w wykonaniu wdroenia
oraz za zwok / opnienie w wykonaniu obowizkw wynikajcych z umowy serwisowej (tu bardziej
uzasadnione jest uksztatowanie odpowiedzialnoci na zasadzie ryzyka), a take kary dotyczce
naruszenia obowizkw ochrony informacji, danych osobowych oraz przypadkw odstpienia lub
wypowiedzenia umowy. Dodatkowo w przypadku umw obejmujcych rwnie dostarczenie przez
wykonawc infrastruktury technicznej, rekomendowane jest uregulowanie prawa do naliczenia przez
zamawiajcego kary za naruszenie terminu na dostarczenie / odbir tej infrastruktury (w caoci lub w
opisanych w harmonogramie czciach).
Kary mog regulowa specyficzne dla danego projektu obszary, std ich katalog jest otwarty i powinien
zosta uzupeniony przez zamawiajcego. Mona np. przy procedurze odbioru konstruowa system kar
umownych odwoujcych si do jakoci produktu przekazywanego do testw (np. wymg
odpowiedniego przetestowania produktu przez wykonawc okrelonymi scenariuszami i przekazania
raportu z wynikami w przypadku powtrzenia scenariuszy i stwierdzenia nieujawnionych w raporcie
bdw naliczana jest kara), niepoprawienia zgoszonego bdu (po zgoszonych bdach i przekazaniu
przez wykonawc teoretycznie poprawionego produktu ponownie odkrywane i zgaszane s te same
bdy) czy nawet liczby bdw krytycznych (wychodzc z zaoenia, e produkt przekazywany do
odbioru powinien by odpowiedniej jakoci i nie wykazywa duej liczby bdw, przynajmniej
krytycznych). Spotykane s te kary np. za brak okrelonej wydajnoci. Powysze wyliczenie nie ma na
celu rekomendacji wprowadzenia wszystkich moliwych kar, a wycznie zwrcenie uwagi na do
twrczy charakter systemu kar umownych. W wielu projektach wystarcz klasyczne kary za zwok
czy odstpienie. Decyzja jest uzaleniona od samego projektu i wymaga zamawiajcego.
Wysoko kar moe by ustalona w dowolny, ale niebudzcy wtpliwoci sposb. Praktykowane jest
ustalanie wysokoci kary jako okrelonej czci procentowej wynagrodzenia wykonawcy (np. 0,1%
wynagrodzenia za kady dzie zwoki). Rzadziej przyjmuje si mniej uniwersalny, ale najbezpieczniejszy
model okrelania wysokoci kar w kwotach bezwzgldnych. Zamawiajcy, wybierajc pierwszy z tych
modeli, musi pamita, e odesanie do wynagrodzenia, ktre jest podstaw obliczenia kary, musi by
jednoznaczne. Jeeli np. umowa przewiduje opcje albo wydzielone wynagrodzenie za rne wiadczenia,
to samo wskazanie, e kara wynosi X% wynagrodzenia, moe nie by wystarczajce, aby dao si w
jednoznaczny sposb okreli wysoko kary. Poniewa kara umowna zgodnie z art. 483 1 k.c. musi
by okrelon sum, brak precyzji we wskazaniu kary moe wrcz skutkowa niewanoci danego
postanowienia. Z tego m.in. wzgldu za bezpieczniejsze naley uzna wskazywanie kary w postaci
okrelonej kwoty pieninej. Naley pamita, e jakkolwiek moliwo dochodzenia kar umownych jest
w wietle ustabilizowanego orzecznictwa oderwana od faktu poniesienia szkody, to jednak kara
stanowi zryczatowane odszkodowanie i nie jest jej celem przysporzenie po stronie zamawiajcego, lecz
zniwelowanie skutkw nienaleytego wykonania zobowizania. Co wicej, w praktyce kwestia relacji
wysokoci rzeczywicie poniesionej szkody do wysokoci dochodzonej kary i tak jest badana w ramach
instytucji miarkowania kary. W zwizku z tym wysoko kary powinna by dostosowana do realnej

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 91


dolegliwoci zamawiajcego i do istotnoci (nie tylko w wymiarze majtkowym) wykonania zobowiza,
ktre ma zabezpiecza.
Najbardziej oczywist konsekwencj wprowadzenia zbyt wysokich kar jest prawdopodobiestwo
otrzymania ofert z wyszymi cenami, uwzgldniajcymi takie ryzyko. Mniej oczywist, ale w praktyce
majc due znaczenie, konsekwencj jest praktyka zabezpieczenia wykonawcy przed karami w trakcie
projektu. Wykonawca liczcy si z ryzykiem naliczenia nieproporcjonalnie wysokich kar (w skrajnych
przypadkach sigajcych setek tysicy zotych dziennie) od samego pocztku projektu podejmuje
dziaania majce na celu ochron swoich interesw, zarwno poprzez dokumentowanie i wykazywanie
kadego zaniedbania zamawiajcego, jak i bardzo rygorystycznego podejcia do metodyk. Wykonawca
skupia si na wykazaniu przesanek braku podstaw do naliczenia kar, co zazwyczaj prowadzi do
wykazywania winy po stronie zamawiajcego i nieustajcych sporw projektowych.
Spotykan praktyk (aczkolwiek rzadk w umowach wdroeniowych zawieranych w sektorze
publicznym) jest wprowadzanie limitw kar umownych. Co do samej instytucji limitowania
odpowiedzialnoci odsyamy do uwag w paragrafie o odpowiedzialnoci. Zwracamy uwag, e w
praktyce kary s jedynym realnym instrumentem sankcji finansowej jeeli ich limit jest stosunkowo
niski, nawet przy wysokim limicie oglnym odszkodowania na zasadach oglnych, czne roszczenia
zamawiajcego mog by de facto ograniczone do limitu kar umownych. Zwracamy take uwag, e
brak limitu moe mie wpyw na wycen oferty, a take w wietle niektrych pogldw moe by
kwestionowany co do zasady ze wzgldu na niemoliwo oszacowania maksymalnej wysokoci kar.
Warto te wskaza, e w wietle uchway Sdu Najwyszego z 18 lipca 2012 roku (sygn. akt III CZP
39/12) roszczenie o zapat kary umownej przewidzianej na wypadek zwoki lub opnienia nie
przysuguje stronie odstpujcej od umowy, jeeli w umowie zastrzeono rwnie tak kar w zwizku
z odstpieniem od umowy. Wedle tego pogldu nie moe doj do kumulacji kar za zwok/opnienie
oraz kary za odstpienie. Praktyczn wskazwk jest ustanowienie odpowiednio wysokiej kary na
wypadek odstpienia, ktra bdzie rwnoway niemoliwo naliczenia kary za zwok / opnienie.

26 ODPOWIEDZIALNO STRON
1. Wykonawca ponosi odpowiedzialno za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie Umowy
poprzez zapat kar umownych lub odszkodowania na zasadach oglnych, chyba e Umowa
w danym przypadku przewiduje modyfikacj tych zasad.

2. OPCJONALNIE: Cakowita czna odpowiedzialno Stron z tytuu szkd wyrzdzonych drugiej


Stronie w zwizku z niewykonaniem lub nienaleytym wykonaniem Umowy jest ograniczona:

1) do kwoty rwnej ___ % Wynagrodzenia wskazanego w paragrafie dotyczcym


Wynagrodzenia / do kwoty _____ PLN;

2) wycznie do strat, z wyczeniem utraconych korzyci.

3. Powysze ograniczenia odpowiedzialnoci nie maj zastosowania w odniesieniu do:

1) przypadkw, w ktrych ograniczenie odpowiedzialnoci jest niemoliwe ze wzgldu na


bezwzgldnie obowizujce przepisy prawa, w tym w przypadku szkd wyrzdzonych
z winy umylnej;

2) szkd wynikajcych z wad prawnych wiadcze Wykonawcy, w szczeglnoci


w przypadku koniecznoci zapaty odszkodowania lub zadouczynienia na rzecz osb
trzecich w zwizku z eksploatacj utworw dostarczonych przez Wykonawc.
Postanowienie powysze stosuje si rwnie w przypadku powstania obowizku zapaty
przez Zamawiajcego opat licencyjnych lub serwisowych nieprzewidzianych Umow na
rzecz producentw Oprogramowania;

3) szkd wynikajcych z ujawnienia Informacji Poufnych;

4) szkd wynikajcych z naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 92


5) _________ do ewentualnego uzupenienia przez zamawiajcego w zalenoci od specyfiki
projektu.

KOMENTARZ

Postanowienia dotyczce odpowiedzialnoci s jednymi z najwaniejszych i najczciej analizowanych


postanowie umowy. Coraz czstsz praktyk wykonawcw jest podejmowanie prb zmierzajcych do
zmiany przyjtych przez zamawiajcego wzorcw, zarwno poprzez skadanie wnioskw o wyjanienie
SIWZ (czy raczej w tym przypadku wnioskw o zmian SIWZ), jak i poprzez wnoszenie odwoa.
Jedn z kluczowych kwestii w obszarze odpowiedzialnoci jest moliwo jej limitowania. Zgodnie
z oglnymi zasadami prawa cywilnego jest to, co do zasady, moliwe i w praktyce przetargw
informatycznych na rynku prywatnym jest regu. Nie ma bada, ktre mogyby wskaza ustalony
standard rynkowy, ale mona wskaza, e najczciej wyczane s szkody w zakresie utraconych
korzyci (czasami te utraty danych), jak i wprowadzane s limity kwotowe, z reguy w granicach 100%
cznego wynagrodzenia wykonawcy. Praktyka taka jest te powszechna w innych branach warto
zauway, e stosowany na rynku, w tym take w sektorze publicznym, wzorzec kontraktowy w obszarze
projektw budowlanych, przyjty przez Midzynarodow Federacj Inynierw Konsultantw (FIDIC)
jako standard, przyjmuje wyczenie odpowiedzialnoci z tytuu utraconych korzyci oraz ograniczenie
kwotowe do sumy rwnej wynagrodzeniu wykonawcy.
Na rynku zamwie publicznych w przetargach IT widoczna jest wyranie tendencja do nielimitowania
odpowiedzialnoci wykonawcy. Takie podejcie jest z jednej strony zrozumiae, poniewa z czysto
prawnego punktu widzenia kady limit odpowiedzialnoci pogarsza sytuacj prawn zamawiajcego.
Z drugiej jednak strony taka polityka moe wpywa na ograniczenie krgu potencjalnych oferentw lub
na podwyszenie wynagrodzenia w zwizku z koniecznoci uwzgldnienia w cenie wysokiego ryzyka.
Warto jednake zaznaczy, e ze wzgldu na warto i rang zamwie publicznych cz wykonawcw
wprowadza dla tych kontraktw osobny tryb uzyskiwania zgd korporacyjnych i nie jest wykluczone,
e zgody takie otrzyma. Utrzymanie kodeksowej zasady nielimitowanej odpowiedzialnoci nie zawsze
ma wic pierwszorzdne znaczenie i, w zalenoci od stanu faktycznego, moe by zarwno niezbdnym
elementem umowy, jak i regulacj zbyt restrykcyjn.
W orzecznictwie i pimiennictwie zwizanym z zamwieniami publicznymi widoczna jest tendencja do
rekomendowania zakazu wprowadzania przez zamawiajcych publicznych ogranicze
odpowiedzialnoci, wywodzonego z przepisw o odpowiedzialnoci za naruszenie dyscypliny finansw
publicznych, zgodnie z ktrymi naruszeniem dyscypliny finansw publicznych jest w szczeglnoci
nieustalenie nalenoci Skarbu Pastwa, jednostki samorzdu terytorialnego lub innej jednostki sektora
finansw publicznych albo ustalenie takiej nalenoci w wysokoci niszej ni wynikajca z prawidowego
obliczenia, jak rwnie niepobranie lub niedochodzenie takich nalenoci (art. 5 ust. 1 pkt 1 i pkt 2
ustawy o odpowiedzialnoci za naruszenie dyscypliny finansw publicznych). Podkrela si take rol
zamawiajcego jako stranika interesu publicznego, ktry moe w celu ochrony tego interesu siga do
rozwiza restrykcyjnych, w szczeglnoci moe w sposb jednostronnie dla siebie korzystny
ksztatowa postanowienia umowy o zamwienie publiczne.
Oczywicie nie sposb polemizowa z faktem, e zamawiajcy publiczny powinien odpowiedzialnie
ksztatowa relacje umowne z wykonawcami, zabezpieczajc interes publiczny, ktry stoi za realizacj
danego kontraktu. Naley jednak podkreli, e przepisy o dyscyplinie finansw publicznych, prawo
zamwie publicznych ani jakiekolwiek inne przepisy prawa nie przewiduj adnych regulacji, ktre
wprost nakazuj lub zakazuj zamawiajcym wprowadzania do umw o zamwienia publiczne
konkretnych postanowie dotyczcych odpowiedzialnoci, w tym take nie przewiduj wyranego
zakazu wprowadzenia do umowy o zamwienia publiczne ograniczenia czy limitu odpowiedzialnoci
wykonawcy. Cytowany powyej przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpowiedzialnoci za naruszenie
dyscypliny finansw publicznych dotyczy sytuacji, w ktrej z jakiegokolwiek tytuu prawnego moe
powsta naleno podmiotu publicznego. Jeeli wic zostao zacignite zobowizanie, ktre nie zostao
wykonane, to zamawiajcy publiczny powinien niewtpliwie podj kroki, ktre w konsekwencji
doprowadz do uzyskania przewidzianych umow kar umownych lub odszkodowania. Samo zawarcie
danej umowy oraz jej tre zalene s jednak od wielu czynnikw, ktre musz by przez zamawiajcego

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 93


wzite pod uwag. Oczywicie sama umowa rwnie nie moe by uksztatowana w sposb, ktry
z definicji pozbawia zamawiajcego nalenych mu wiadcze, jednak zamawiajcy powinien, ksztatujc
jej tre, wyway ryzyka i korzyci wynikajce z jej postanowie, w tym take w obszarze
odpowiedzialnoci. Mona sobie atwo wyobrazi sytuacj, w ktrej umowa przewidujca odpowiednie
kary umowne, okrelajca rwnoczenie maksymalny limit odpowiedzialnoci, zabezpiecza interesy
zamawiajcego w sposb w peni wystarczajcy. Zaley to m.in. od wysokoci szkody, ktr
zamawiajcy w danym przypadku moe ponie, od prawdopodobiestwa jej wystpienia oraz
wywaenia potencjalnych ryzyk wynikajcych z ograniczenia odpowiedzialnoci i korzyci, ktre poprzez
jego wprowadzenie mona osign (np. zwikszenie konkurencyjnoci i obnienie ceny w danym
przypadku). Zamawiajcy musz przy tym pamita, e szkoda w prawie polskim obejmuje wycznie
uszczerbek majtkowy i to o naprawienie takiego uszczerbku (ustalenie, a nastpnie cignicie
nalenoci podmiotu publicznego) chodzi w przytaczanych regulacjach ustawy o odpowiedzialnoci za
naruszenie dyscypliny finansw publicznych. Tymczasem w wielu sytuacjach nienaleyte wykonanie
umowy naraa wprawdzie zamawiajcego na szereg komplikacji (np. niemoliwo obsugi obywateli
w danym obszarze, ktry mia zosta zinformatyzowany), ale niekoniecznie jest z tym zwizana szkoda
majtkowa. Moe si te okaza, e nielimitowana odpowiedzialno ma wpyw na wycen ofert, ale
realnie nie istnieje moliwo wyrzdzenia szkody w takim rozmiarze, by standardowe ograniczenia (np.
do 100% wartoci umowy) byy przekroczone. Czstokro zapomina si te o tym, e w rzeczywistoci
i w czysto praktycznym ujciu odpowiedzialno wykonawcy wzgldem zamawiajcego, rozumiana jako
maksymalna kwota, ktr wykonawca moe zapaci zamawiajcemu w zwizku z nienaleytym
wykonaniem zamwienia, i tak jest limitowana wartoci zasobw wykonawcy. Jeeli wykonawca
wyrzdzi zamawiajcemu szkod w wysokoci przekraczajcej majtek wykonawcy, to prost tego
konsekwencj jest jego upado i zaspokojenie roszcze zamawiajcego do wysokoci moliwej do
zaspokojenia zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa upadociowego. Tak wic nawet najbardziej
restrykcyjna umowa nie jest w stanie zabezpieczy w praktyce moliwoci uzyskania odszkodowania w
dowolnie wysokiej kwocie. Trzeba przy tym jednak zaznaczy, e wprowadzenie skutecznego limitu
odpowiedzialnoci oznacza wyczenie moliwoci dochodzenia przez zamawiajcego odszkodowania
ponad zdefiniowan kwot, jeeli wic w danym projekcie zamawiajcy jest w stanie zidentyfikowa
ryzyko wystpienia okolicznoci powodujcych szkod w okrelonej wysokoci, to jest oczywistym, e
nie powinien wprowadza ogranicze, ktre uniemoliwi pokrycie tego ryzyka.
Rwnoczenie kwestie interesu bezporednio majtkowego nie s jedynymi, jakie naley wzi pod
uwag przy ocenie, czy dane postanowienie umowne jest dla zamawiajcego korzystne. Nie mona
zgodzi si z prezentowanym przez niektrych komentatorw pogldem, i zasady konkurencyjnoci
i rwnoci nie odnosz si do treci umowy w obszarze odpowiedzialnoci, poniewa problem kar
umownych moe pojawi si dopiero w toku realizacji umowy, a nie na etapie wyboru wykonawcy.
Wrcz przeciwnie, tre umowy o zamwienie publiczne jest jednym z elementw istotnie wpywajcych
na ocen rentownoci lub w ogle moliwoci podjcia si wykonania zamwienia. Przewidziane umow
zasady odpowiedzialnoci w tym wanie limit odpowiedzialnoci albo jego brak czy wysoko kar
umownych mog wpyn na sytuacj wykonawcw dokadnie tak samo, jak wszelkie inne
postanowienia SIWZ dotyczce przedmiotu umowy, terminw czy sposobu jego realizacji, a nawet
warunkw udziau w postpowaniu. Przykadowo, wysokie kary umowne mog by moliwym do
zaakceptowania ryzykiem dla duych podmiotw posiadajcych znaczne zasoby finansowe,
a rwnoczenie mog stanowi ryzyko niemoliwe do zaakceptowania przez maych i rednich
przedsibiorcw. Paradoksalnie, brak limitu odpowiedzialnoci moe zadziaa dokadnie odwrotnie
dua korporacja, dziaajca zgodnie z restrykcyjnie przestrzeganymi zasadami wewntrznymi, moe nie
uzyska zgd wewntrznych na zaakceptowanie umowy, w ktrej nie zosta zdefiniowany maksymalny
poziom odpowiedzialnoci wykonawcy (lub moe znaczco podnie cen oferty), a mniejsze
przedsibiorstwo, dziaajce bardziej elastycznie, moe ryzyko takie przyj. W realiach danego
zamwienia wprowadzenie limitu odpowiedzialnoci moe wic by dla zamawiajcego korzystne, jeeli
w ten sposb zamawiajcy np. rozszerzy krg potencjalnych wykonawcw i uzyska lepsz cen lub
ograniczy ryzyko zmonopolizowania przez danego wykonawc czy produkt.
Niezalenie od powyszego, z pewnoci mona wskaza przypadki, kiedy zamawiajcy nie powinien
stosowa limitw. Zaley to od specyfiki projektu, ale w praktyce obrotu dotyczy obszarw szczeglnie
wraliwych, w ktrych ryzyko jest dla zamawiajcego szczeglnie due, a wykonawca, dochowujc
najwyszej profesjonalnej starannoci, powinien potrafi nad takim ryzykiem zapanowa. Chodzi

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 94


w szczeglnoci o odpowiedzialno za wady prawne dostarczanych produktw czy te za utrat danych
(zwaszcza w kontraktach chmurowych lub outsourcingowych).
Jak wynika z powyszego, nie mona udzieli uniwersalnej rekomendacji, aby do umw o zamwienia
publiczne zawsze wprowadzane byy limity odpowiedzialnoci. Nie mona te uzna za waciwe
wprowadzania takich limitw do kadej umowy niezalenie od realnego ryzyka kontraktowego
i moliwych skutkw wprowadzenia lub braku limitu. Zamawiajcy musz pamita o tym, e decyzja
o pozostawieniu w umowie oglnej zasady nielimitowanej odpowiedzialnoci lub o wprowadzeniu
limitu ma z punktu widzenia wykonawcw istotne znaczenie i wpywa na ich sytuacj w danym
postpowaniu. Rekomendowane jest wic podejmowanie decyzji w tym przedmiocie po wnikliwej
analizie okolicznoci danego przypadku, przy zaoeniu, e wprowadzenie limitu odpowiedzialnoci (np.
do kwoty rwnej cznemu wynagrodzeniu wykonawcy brutto) moe w poszczeglnych przypadkach
by z punktu widzenia interesw zamawiajcego dziaaniem nawet nie tyle dopuszczalnym, co wrcz
wskazanym.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 95


26 ODSTPIENIE OD UMOWY

ODSTPIENIE OD UMOWY PRZEZ WYKONAWC

1. Jeeli Zamawiajcy nie wspdziaa z Wykonawc w zakresie przewidzianym postanowieniami


Umowy, a wspdziaanie to jest konieczne do wykonania Umowy, Wykonawca jest uprawniony
do odstpienia od Umowy po uprzednim wezwaniu Zamawiajcego do zapewnienia koniecznego
wspdziaania i wyznaczeniu mu w tym celu odpowiedniego terminu, nie krtszego ni ___ 30
dni, z zagroeniem odstpienia od Umowy w razie jego bezskutecznego upywu. W wezwaniu
Wykonawca zobowizany jest wskaza dokadnie brak wymaganego wspdziaania i jego wpyw
na realizacj Umowy. Wezwanie bdzie wystosowane w formie pisemnej pod rygorem
bezskutecznoci wezwania.

ODSTPIENIE OD UMOWY PRZEZ ZAMAWIAJCEGO (UMOWNE PRAWO ODSTPIENIA)

2. Zamawiajcy bdzie uprawniony do odstpienia od Umowy (umowne prawo odstpienia) bez


wyznaczania terminu dodatkowego w przypadku, w ktrym:

1) zwoka / opnienie Wykonawcy w wykonaniu Analizy wyniesie co najmniej _____ dni;

2) OPCJONALNIE: zwoka / opnienie Wykonawcy skutkujca opnieniem Odbioru


Infrastruktury Technicznej wyniesie co najmniej _____ dni;

3) zwoka / opnienie Wykonawcy skutkujca opnieniem Odbioru Etapu wyniesie co


najmniej _____ dni;

4) zwoka / opnienie Wykonawcy skutkujca opnieniem Odbioru Wdroenia wyniesie co


najmniej _____ dni.

3. Jeeli Wykonawca bdzie realizowa Umow w sposb wadliwy albo sprzeczny z Umow,
Zamawiajcy wezwie Wykonawc do zmiany sposobu jej wykonywania i wyznaczy mu w tym celu
dodatkowy termin, nie krtszy ___ 30 dni. Po bezskutecznym upywie tego terminu Zamawiajcy
bdzie uprawniony do odstpienia od Umowy (umowne prawo odstpienia). Wezwanie bdzie
wystosowane w formie pisemnej pod rygorem bezskutecznoci.

SKUTKI ODSTPIENIA: WARIANT 1 ODSTPIENIE W CAOCI

4. W razie wykonania przez Zamawiajcego umownego prawa odstpienia od Umowy z przyczyn, za


ktre odpowiedzialno ponosi Wykonawca, owiadczenie o odstpieniu ma skutek w stosunku do
caej Umowy.

5. W takim przypadku:

1) Zamawiajcy zwrci Wykonawcy lub usunie w sposb uniemoliwiajcy produkcyjne


wykorzystanie wszelkie przekazane przez Wykonawc Produkty lub inne wiadczenia,
a Wykonawca zobowizany bdzie zwrci otrzymane Wynagrodzenie w terminie ___ dni
od daty otrzymania owiadczenia Zamawiajcego o odstpieniu od Umowy;

2) Zamawiajcy w kadym przypadku bdzie uprawniony do zatrzymania pojedynczych kopii


Produktw lub wiadcze, o ktrych mowa powyej, na potrzeby ewentualnego
dochodzenia roszcze przysugujcych Zamawiajcemu w stosunku do Wykonawcy lub
osb trzecich lub ochrony przed roszczeniami takich osb;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 96


3) z tytuu korzystania przez Zamawiajcego z Produktw, usug lub innych wiadcze
w okresie od ich dostarczenia przez Wykonawc, do dnia ich zwrotu lub zniszczenia
Wykonawcy nie przysuguje jakiekolwiek wynagrodzenie lub odszkodowanie.

SKUTKI ODSTPIENIA: WARIANT 2 ODSTPIENIE W ODNIESIENIU DO PRODUKTW


NIEODEBRANYCH

KOMENTARZ: wariant zakadajcy czciowe odstpienie od umowy, z zatrzymaniem odebranych


wiadcze. W tym wariancie kluczowe jest poprawne zdefiniowanie produktw i procedury ich odbiorw.

6. W razie wykonania przez Zamawiajcego umownego prawa odstpienia od Umowy z przyczyn,


za ktre odpowiedzialno ponosi Wykonawca, Strony uzgadniaj, e owiadczenie o odstpieniu
o ile Umowa dalej wyranie nie stanowi inaczej ma skutek wycznie do nieodebranych
Produktw, Etapw, w tym do nieodebranej czci Infrastruktury Technicznej. W celu uniknicia
wtpliwoci, po dokonaniu Odbioru Infrastruktury Technicznej, odstpienie nie bdzie miao
skutku w stosunku do Infrastruktury Technicznej.

7. W takim przypadku:

1) Zamawiajcy zachowa Produkty, Etapy lub czci Infrastruktury Technicznej, ktre zostay
odebrane (w tym uprawnienia nabyte na podstawie Umowy, takie jak autorskie prawa
majtkowe lub udzielone licencje), a Wykonawca:

a) zachowa prawo do Wynagrodzenia za odebrane Produkty, Etapy lub czci


Infrastruktury Technicznej;

b) ma prawo do wynagrodzenia za odebrane Produkty, Etapy lub czci Infrastruktury


Technicznej, ktre nie zostay zapacone. Wysoko tego wynagrodzenia zostanie
ustalona w oparciu o Wynagrodzenie opisane w Umowie, a jeeli bdzie to
niewystarczajce (np. w przypadku niedokoczonych prac) proporcjonalnie do stanu
zaawansowania prac;

2) jeeli do odebranych Produktw lub Etapw Zamawiajcy nie naby praw lub licencji zgodnie
z zasadami opisanymi w paragrafach regulujcych prawa wasnoci intelektualnej,
Zamawiajcy w ramach nalenego Wykonawcy wynagrodzenia nabywa do nich stosowne
prawa lub licencje na zasadach opisanych w paragrafach regulujcych prawa wasnoci
intelektualnej, z chwil zoenia owiadczenia o odstpieniu;

3) Zamawiajcy zwrci Wykonawcy lub usunie w sposb uniemoliwiajcy produkcyjne


wykorzystanie inne Produkty lub otrzymane wiadczenia, a Wykonawca zobowizany bdzie
zwrci Wynagrodzenie otrzymane za te Produkty lub wiadczenia w terminie ___ 30 dni od
daty otrzymania owiadczenia Zamawiajcego o odstpieniu od Umowy;

4) Zamawiajcy w kadym przypadku bdzie uprawniony do zatrzymania pojedynczych kopii


Produktw lub wiadcze, o ktrych mowa powyej, na potrzeby ewentualnego dochodzenia
roszcze przysugujcych Zamawiajcemu w stosunku do Wykonawcy lub osb trzecich lub
ochrony przed roszczeniami takich osb;

5) z tytuu korzystania przez Zamawiajcego z Produktw, usug lub innych wiadcze, o ktrych
mowa powyej, w okresie od ich dostarczenia przez Wykonawc do dnia ich zwrotu lub
zniszczenia Wykonawcy nie przysuguje jakiekolwiek wynagrodzenie lub odszkodowanie.

8. OPCJONALNIE: Niezalenie od powyszego, Zamawiajcy jest uprawniony do wskazania


w owiadczeniu o odstpieniu od Umowy, ktre z przekazanych mu a nieodebranych Produktw,

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 97


czci Infrastruktury Technicznej lub innych wiadcze chce zatrzyma ponad odebrane Produkty,
Etapy lub czci Infrastruktury Technicznej.

9. W takim przypadku:

1) Zamawiajcy wskae, ktre z nieodebranych Produktw, czci Infrastruktury Technicznej


lub innych wiadcze (nawet nieukoczonych), maj dla niego samodzielne znaczenie i
chce je zatrzyma;

2) Wykonawca ma prawo do wynagrodzenia za Produkty, czci Infrastruktury Technicznej


lub inne wiadczenia ktre zostay przez Zamawiajcego zatrzymane, o ile nie zostay
wczeniej zapacone. Wysoko tego wynagrodzenia zostanie ustalona w oparciu o
Wynagrodzenie opisane w Umowie, a jeeli bdzie to niewystarczajce (np. w przypadku
niedokoczonych prac) proporcjonalnie do stanu zaawansowania prac;

3) w ramach wynagrodzenia zapaconego zgodnie z poprzednim ustpem, Zamawiajcy


nabywa, na zasadach opisanych w paragrafach regulujcych prawa wasnoci
intelektualnej, odpowiednio prawa lub licencje do utworw, wchodzcych w zakres
zatrzymanych Produktw lub wiadcze, co do ktrych nie naby takich praw lub licencji do
dnia odstpienia. W takim przypadku nabycie takich praw lub licencji nastpi z chwil
zoenia owiadczenia o zatrzymaniu danego Produktu lub wiadczenia.

10. Ilekro Umowa zastrzega dla Zamawiajcego umowne prawo odstpienia od Umowy z przyczyn,
za ktre odpowiedzialno ponosi Wykonawca, Zamawiajcy jest uprawniony do wykonania tego
uprawnienia w terminie 6 miesicy od daty, w ktrej powzi wiadomo o przyczynie
uzasadniajcej odstpienie od Umowy, w kadym przypadku nie pniej ni w terminie 12
miesicy od daty przewidzianej w Harmonogramie na Odbir Kocowy.

KOMENTARZ: wskazanie terminu na wykonanie umownego prawa odstpienia wynika z przepisw


prawa (art. 395 1 k.c.) i przy jego wyznaczaniu zamawiajcy powinien dla bezpieczestwa
zakada ryzyko wystpienia opnie w realizacji projektu. Naley take zwrci uwag, aby
zamiast terminu nie odwoywa si do zdarze przyszych i niepewnych (warunku).

Art. 145 pzp

11. Z zastrzeeniem nastpnych ustpw, postanowienia niniejszej Umowy nie maj zastosowania do
odstpienia od Umowy na podstawie art. 145 pzp lub jej rozwizania na podstawie art. 145a pzp.

12. W przypadku odstpienia na podstawie art. 145 pzp lub rozwizania umowy na podstawie art.
145a pzp, Zamawiajcy zapaci wynagrodzenie Wykonawcy, przy czym wysoko tego
wynagrodzenia zostanie ustalona w oparciu o Wynagrodzenie opisane w Umowie, a jeeli bdzie
to niewystarczajce (np. w przypadku niedokoczonych prac) proporcjonalnie do stanu
zaawansowania prac.

13. Strony zastrzegaj dla owiadczenia o odstpieniu od Umowy form pisemn pod rygorem
niewanoci.

KOMENTARZ

USTAWOWE I UMOWNE PRAWO ODSTPIENIA

Umowa wdroeniowa jest zazwyczaj kwalifikowana jako umowa o dzieo i jest umow wzajemn.
Oznacza to moliwo zastosowania szeregu przepisw, przyznajcych stronom umowy uprawnienie do
odstpienia od niej. Odstpienie moe wynika zarwno z przepisw ustawy (ustawowe prawo
odstpienia) jak i regulacji umownych (umowne prawo odstpienia).

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 98


Ustawowe prawo odstpienia wynika tu przede wszystkim z przepisw Kodeksu cywilnego, ale te prawa
zamwie publicznych oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Pomijajc przypadki
wykonywania uprawnie z rkojmi lub przypadki niemoliwoci wiadczenia, ustawowe prawo
odstpienia od umowy przysuguje:
kadej ze stron umowy na podstawie art. 491 1 k.c. (niewykonanie zobowizania z
umowy wzajemnej mimo wezwania i wyznaczenia w tym celu odpowiedniego terminu),
art. 491 2 k.c. (podzielno wiadcze, skutkujca ograniczeniami prawa odstpienia
do czci w stosunku do ktrej dunik jest w zwoce albo do caej reszty niewykonanego
wiadczenia, wedug wyboru wierzyciela taka podzielno powinna wynika z umowy i
w proponowanym wzorcu moe przede wszystkim dotyczy infrastruktury technicznej
jeeli taka jest wola zamawiajcego, naley konsekwentnie opisa tak okoliczno
zarwno w OPZ, jak i przedmiocie umowy), art. 492 k.c. (niewykonanie zobowizania w
terminie cile oznaczonym, jeeli umowa zastrzega na t okoliczno uprawnienie do
odstpienia od umowy albo wykonanie po terminie nie miaoby dla wierzyciela znaczenia),
art. 492[1] k.c. (odmowa spenienia wiadczenia);
wycznie wykonawcy na podstawie art. 640 k.c. (brak wspdziaania zamawiajcego
mimo wezwania i wyznaczenia w tym celu odpowiedniego terminu);
wycznie zamawiajcemu na podstawie art. 631 k.c. (znaczny wzrost wynagrodzenia
kosztorysowego), art. 635 k.c. (opnienie w rozpoczciu lub ukoczeniu dziea w takim
stopniu, e nie jest prawdopodobne, eby wykonawca ukoczy je w terminie
umwionym), art. 636 k.c. (wadliwe lub sprzeczne z umow wykonywanie dziea mimo
wezwania i wyznaczenia w tym celu odpowiedniego terminu), art. 644 k.c. (odstpienie
za zapat caoci wynagrodzenia mimo nieukoczenia dziea), art. 145 ust. 1 Prawa
zamwie publicznych (odstpienie z uwagi na istotn zmian okolicznoci powodujc,
e wykonanie umowy nie ley w interesie publicznym, czego nie mona byo przewidzie
w chwili zawarcia umowy), art. 54 pr.aut. (nieterminowe dostarczenie utworu), art. 55
(dostarczenie utworu z usterkami i nieusunicie ich mimo wezwania i wyznaczenia
odpowiedniego terminu oraz dostarczenie utworu z wadami prawnymi). Ustawa pzp
przewiduje rwnie moliwo rozwizania umowy przez zamawiajcego w przypadkach
przewidzianych w art. 145a pzp (w razie dokonania zmian umowy z naruszeniem
okrelonych przepisw pzp, zawarcia umowy z wykonawc podlegajcym wykluczeniu lub
orzeczenia Trybunau Sprawiedliwoci w sprawie udzielenia zamwienia z naruszeniem
przepisw). Ustawa w odniesieniu do tego uprawnienia posuguje si terminem
rozwizanie, a nie odstpienie, przy czym w skutkach zrwnuje je z odstpieniem na
podstawie art. 145 ust. 1 pzp.

Ponadto umowa moe zastrzega dla jednej lub obu stron kontraktu umowne prawo odstpienia (art.
395 k.c.). Umowne prawo odstpienia moe przysugiwa stronie bezwarunkowo albo by ograniczone
warunkiem, ktry moe rwnie polega na okrelonym zachowaniu drugiej strony (np. nieprawidowej
realizacji umowy). Skuteczne zastrzeenie umownego prawa odstpienia od umowy wymaga wskazania
terminu (nie warunku), w jakim strona moe skorzysta z tego uprawnienia.
W ujciu kodeksu cywilnego wykonanie zarwno ustawowego, jak i umownego prawa odstpienia od
umowy wywouje skutek wsteczny (ex tunc). W szczeglnoci oznacza to zwrot wiadcze. W wielu
sytuacjach taki skutek nie ley w interesie zamawiajcego. Mimo nieudanego wdroenia zamawiajcy
moe mie uzasadniony interes w zatrzymaniu czci wiadcze. Dzieje si tak w szczeglnoci, kiedy
dane oprogramowanie moe by dalej rozwijane przez zamawiajcego lub inne podmioty. W przypadku,
kiedy dane rozwizanie choby ze wzgldu na specyficzny know-how i brak specjalistw nie moe
by rozwijane przez podmiot inny ni wykonawca, preferowanym rozwizaniem jest peen skutek
odstpienia i zwrot wiadcze. Peen skutek moe mie te zastosowanie w przypadku projektw, w
ktrych min termin wykonania, a wiadczenie po terminie nie ma dla zamawiajcego znaczenia (np.
obsuga konkretnego wydarzenia).
Moliwo wprowadzenia w umowie modyfikacji skutkw odstpienia (a wic okrelenia takiego skutku
jedynie na przyszo) jest szeroko aprobowana w przypadku umownego prawa odstpienia. Tak te

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 99


opisano wariant II w powyszych klauzulach. W przypadku ustawowego prawa odstpienia (czy to przez
wykonawc, czy zamawiajcego) regulacje takie budz bardzo uzasadnione wtpliwoci (jasne reguy
wyznacza tu ustawa pzp). Nadal moliwe jest odstpienie od umowy w czci (w szczeglnoci zgodnie
z art. 491 par. 2 k.c.) ale wymaga to zbadania, czy wiadczenia wykonawcy mona uzna za podzielne.
Taka weryfikacja musi odwoywa si do konkretnego projektu i opisu przedmiotu zamwienia
(decydujca rola OPZ) i nie jest opisana we wzorcu. Jeeli kluczowe dla zamawiajcego jest zatrzymanie
czci wiadcze, rekomendowane jest stosowanie wycznie umownego prawa odstpienia, a eby
unikn ryzyka odstpienia ze skutkiem wstecznym przez wykonawc przewidzenie podzielnoci
wiadcze na etapie opracowywania OPZ oraz odzwierciedlenie tego zaoenia treci umowy.
W przypadku odstpienia czciowego, a take na podstawie przepisw pzp, wykonawcy nalene jest
wynagrodzenie za zatrzymane produkty. Optymalnie rozliczenie powinno zosta dokonane w oparciu o
list produktw z przypisanymi cenami. W niektrych przypadkach jest to moliwe, jeeli taka
szczegowa specyfikacja cenowa bya zacznikiem do oferty wykonawcy. Jeeli lista taka nie istnieje,
moliwe jest przyjcie wielu wariantw, w zalenoci od uwarunkowa danego projektu. Mona
zaproponowa rozliczenie np. w oparciu o list wykonanych prac i produktw stanowicych efekt
inwentaryzacji przeprowadzonej wsplnie przez zamawiajcego i wykonawc. Oczywicie zwaszcza
w wypadku koniecznoci przeprowadzenia wsplnej inwentaryzacji nie jest moliwe do uniknicia
ryzyko sporw co do tego, czy i w jakim zakresie dany produkt jest gotowy lub przydatny dla
zamawiajcego.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 100


ODSTPIENIE Z UWAGI NA BRAK WSPDZIAANIA

Najczstszym przypadkiem, w ktrym wykonawca odstpuje od umowy, jest odstpienie z przyczyn


przewidzianych w art. 640 k.c., tj. z uwagi na brak wspdziaania zamawiajcego. Konsekwencje
takiego odstpienia dla rozlicze stron s dyskusyjne. W starszym orzecznictwie przyjmowano, e w
razie odstpienia przez wykonawc od umowy na podstawie art. 640 k.c., wykonawca moe, zgodnie z
art. 639 k.c., domaga si penego wynagrodzenia za wykonanie dziea, a zamawiajcy moe jedynie
odliczy to, co wykonawca oszczdzi, nie wykonujc dziea. W nowszym orzecznictwie przyjmuje si,
e w razie odstpienia od umowy rozliczenie stron nastpuje na podstawie 494 k.c. Wykonawca moe
wic dochodzi odszkodowania za utracone korzyci w postaci nieuzyskanego zarobku, ale nie moe
da zapaty wynagrodzenia umownego. W obu wariantach ryzyka zwizane ze skorzystaniem przez
wykonawc z uprawnienia z art. 640 k.c. s dla zamawiajcego bardzo wysokie, cznie z obowizkiem
zapaty wynagrodzenia mimo nieuzyskania systemu.

ODSTPIENIE NA GRUNCIE ART. 145 PZP

Art. 145 1 pzp przyznaje zamawiajcemu uprawnienie do odstpienia od umowy z przyczyn


szczeglnych, tj. istotnej zmiany okolicznoci powodujcej, e wykonanie umowy nie ley w interesie
publicznym, czego nie mona byo przewidzie w chwili zawarcia umowy, lub jeeli dalsze wykonywanie
umowy moe zagrozi istotnemu interesowi bezpieczestwa pastwa lub bezpieczestwu publicznemu.
Uprawnienie to przysuguje zamawiajcemu w terminie 30 dni od daty, w ktrej dowiedzia si
o okolicznociach uzasadniajcych odstpienie od umowy.
Uprawnienia wykonawcy w razie wykonania przez zamawiajcego uprawnienia do odstpienia od
umowy okrela art. 145 2 pzp. Zgodnie z tym przepisem wykonawca moe da wycznie
wynagrodzenia nalenego z tytuu wykonania czci umowy. Roszczenie to przysuguje mu, o ile
przystpi do wykonywania umowy, i tylko w takim zakresie, w jakim wykona ju swoje zobowizania
wynikajce z umowy. W praktyce problemem moe by ustalenie konkretnej wartoci wiadcze
wykonanych do dnia skorzystania z uprawnienia do odstpienia. W zalenoci od danej umowy,
podstaw ustalenia tej wartoci moe by albo wprost tre umowy (jeeli np. przewidziany zosta
zacznik opisujcy ceny jednostkowe za poszczeglne produkty i usugi), albo te wycznie czynnoci
dokonywane po rozwizaniu, czyli inwentaryzacja stanu realizacji umowy i obliczenie stopnia jej
zrealizowania. W celu ograniczenia ryzyka sporw w tym przedmiocie, wskazane moe by wymaganie
od wykonawcy szczegowych specyfikacji cenowych, z zastrzeeniem, e ceny wskazywane w takich
specyfikacjach powinny by rzeczywistymi rynkowymi cenami za poszczeglne wiadczenia. Naturaln
tendencj zmierzajc do zminimalizowania ryzyka moe by bowiem przypisywanie jak najwikszych
wartoci produktom realizowanym na samym pocztku realizacji umowy.
Przepis art. 145 pzp, zarwno jeeli chodzi o przesanki, jak i skutki odstpienia od umowy, ma charakter
bezwzgldnie obowizujcy i nie powinien by modyfikowany w umowie.
Na marginesie trzeba wskaza na regulacje art. 145a i art. 145b pzp, ktre wprowadzaj uprawnienie
zamawiajcego do rozwizania umowy w okrelonych przypadkach (sprzeczna z przepisami zmiana
umowy, zawarcie umowy z wykonawc podlegajcym wykluczeniu i stwierdzone przez Trybuna
Sprawiedliwoci naruszenie prawa). Skutki rozwizania umowy w takich okolicznociach zrwnane s ze
skutkami odstpienia zgodnie z art. 145 pzp, tzn. w razie wykonania uprawnienia przez zamawiajcego,
wykonawca moe da jedynie wynagrodzenia z tytuu wykonania czci umowy. Tak wic take z tego
wzgldu wskazane jest wprowadzenie do umowy mechanizmu umoliwiajcego obliczenie
wynagrodzenia wykonawcy nalenego za realizacj poszczeglnych wiadcze, opisywanego przy okazji
wykonania prawa odstpienia.

STOSUNEK PRZEPISW PRAWA AUTORSKIEGO DO PRZEPISW K.C.

Na gruncie obowizujcego prawa niejasne jest, jaki jest stosunek przepisw art. 54 i 55 pr.aut.,
dotyczcych nieterminowego dostarczenia utworu i dostarczenia utworu z usterkami, do przepisw
kodeksu cywilnego regulujcych uprawnienie zamawiajcego do odstpienia od umowy w razie
pozostawania w zwoce z wykonaniem dziea (przede wszystkim art 635 k.c.) oraz wadliwego
wykonywania umowy (art. 636 k.c.). Wypowiedzi w nauce prawa s bardzo rozbiene, a problemu nie
rozstrzyga rwnie orzecznictwo sdw. Jakkolwiek wykonywane w czasie wdroenia prace nie zawsze

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 101


maj charakter twrczy i podlegaj ochronie prawa autorskiego (charakteru takiego nie maj czsto np.
rnego rodzaju parametryzacje czy konfiguracje systemw), to cz prac z reguy ma taki charakter
(np. analiza czy prace deweloperskie).
Praktycznym rozwizaniem tych trudnoci jest wprowadzenie do umowy umownego prawa
odstpienia w przypadku dwch najczstszych sytuacji, w ktrych wykonawca nienaleycie
wykonuje umow, tj. niedostarczenia dziea w terminie i wadliwego jego wykonywania. Nawet
jeeli te postanowienia bd bliskie treci art. 635 i 636 k.c., to dziki ich wprowadzeniu do
kontraktu jako umownego prawa odstpienia usuwa si wtpliwoci co do relacji pomidzy
przepisami k.c. i prawa autorskiego.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 102


27 PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH

1. Zamawiajcy powierza Wykonawcy przetwarzanie danych osobowych w zakresie, w celu i na


zasadach okrelonych w Zaczniku nr __ [UMOWA O POWIERZENIE PRZETWARZANIA DANYCH
OSOBOWYCH].

2. Wykonawca owiadcza, e dysponuje rodkami technicznymi i organizacyjnymi wystarczajcymi


do zapewnienia bezpieczestwa powierzonych danych osobowych oraz zgodnoci przetwarzania
danych osobowych z obowizujcym prawem.

3. Wykonawca zobowizuje si na bieco ledzi zmiany regulacji ochrony danych osobowych


i dostosowywa sposb przetwarzania danych, w szczeglnoci procedury wewntrzne i sposoby
zabezpieczenia danych osobowych, do aktualnych wymaga prawnych.

4. Wykonawca ma obowizek niezwocznie, nie pniej jednak ni w cigu 3 dni od nastpienia


okrelonego zdarzenia lub powzicia okrelonej informacji, poinformowa Zamawiajcego:

1) jeli Wykonawca nie jest w stanie zapewni bezpieczestwa powierzonych danych


osobowych lub zgodnoci ich przetwarzania z prawem;
2) jeli Wykonawca otrzyma informacj o planowanej u Wykonawcy kontroli organu nadzoru,
w szczeglnoci Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych;
3) jeli Wykonawca otrzyma danie udostpnienia powierzonych danych osobowych,
pochodzce od osoby trzeciej;
4) jeli Wykonawca otrzyma danie osoby, ktrej dane dotycz, dotyczce zaprzestania
przetwarzania jej danych osobowych lub udzielenia informacji o zakresie, celu lub sposobie
przetwarzania powierzonych danych osobowych lub jakichkolwiek innych informacji
dotyczcych przetwarzania danych jej dotyczcych;
5) w kadym przypadku wystpienia incydentu zwizanego z przetwarzaniem danych
osobowych przetwarzanych przez Wykonawc, polegajcego w szczeglnoci na
ujawnieniu danych osobowych osobom nieuprawnionym, utracie danych osobowych,
utracie nonikw danych zawierajcych dane osobowe przetwarzane przez Wykonawc.

5. Wykonawca ma ponadto obowizek poinformowa Zamawiajcego, na kade jego danie,


w terminie 5 dni od otrzymania dania o:

1) wszelkich kwestiach zwizanych z przetwarzaniem powierzonych danych osobowych,


w szczeglnoci o rodkach technicznych i organizacyjnych zastosowanych przez
Wykonawc, w celu zabezpieczenia powierzonych danych osobowych;
2) o osobach upowanionych przez Wykonawc do przetwarzania powierzonych danych
osobowych;
3) o wynikach kontroli organw nadzoru dotyczcych przetwarzania danych osobowych,
w zakresie, w jakim dotycz one powierzonych danych osobowych.

KOMENTARZ

Powierzenie przetwarzania danych osobowych jest niezbdne w sytuacji, w ktrej w toku wdroenia lub
utrzymywania systemu informatycznego wykonawca w normalnym toku czynnoci uzyskuje lub moe
uzyska dostp do rzeczywistych danych osobowych zamawiajcego. Specyfika projektw
wdroeniowych oraz utrzymaniowych powoduje, e w zdecydowanej wikszoci przypadkw wykonawca
uzyskuje taki dostp, dlatego postanowienia dotyczce powierzenia przetwarzania danych wystpuj
zasadniczo we wszystkich umowach wdroeniowych / utrzymaniowych, dotyczcych systemw
informatycznych, w ktrych przetwarzane s jakiekolwiek dane osobowe.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 103


Powierzenie przetwarzania danych osobowych nie zwalnia administratora danych z odpowiedzialnoci
za zgodne z prawem przetwarzanie tych danych. Naley zwrci uwag, e egzekwowanie w praktyce
zobowiza wykonawcy wynikajcych z umw powierzenia jest moliwe waciwie tylko za pomoc kar
umownych, ktre rekomendujemy opisa w umowie gwnej.
Poniszy wzr zacznika do umowy obejmujcy klauzule dotyczce powierzenia przetwarzania danych
osobowych bdzie wymaga aktualizacji po 25 maja 2018 r. Od tego dnia do powierzenia przetwarzania
danych osobowych bdzie miao zastosowanie rozporzdzenie oglne w sprawie przetwarzania danych
osobowych, ktre w sposb istotny wpynie na zakres obowizkw i odpowiedzialno obu stron umowy
powierzenia.
Poniszy wzr nie jest wystarczajcy w sytuacji, gdy podmiot przetwarzajcy dane na zlecenie
administratora dokonuje czynnoci przetwarzania poza Europejskim Obszarem Gospodarczym (np. jeli
podwykonawca Wykonawcy przetwarza dane poza EOG). W przypadku gdy przetwarzanie danych
osobowych miaoby odbywa si poza EOG konieczne jest, obok umowy powierzenia, znalezienie
i zastosowanie odpowiedniej podstawy prawnej dla przekazania danych do pastwa trzeciego.

Naley odrni powierzenie przetwarzania danych od upowanienia do przetwarzania


danych osobowych. Upowanienie do przetwarzania odnosi si jedynie do osb fizycznych,
bezporednio wykonujcych czynnoci przetwarzania danych osobowych. Skutkiem
upowanienia osoby jest zobowizanie do poufnoci w zakresie przetwarzanych danych i
zastosowanych zabezpiecze danych. W przeciwiestwie do powierzenia przetwarzania
danych, upowanienie nie nakada na osob upowanion obowizkw okrelonych w art. 36
39a ustawy o ochronie danych osobowych, np. obowizkw dokumentacyjnych. W
praktyce, upowanienie do przetwarzania danych osobowych jest udzielane pracownikom lub
wsppracownikom podmiotu przetwarzajcego dane, ktrzy wykonuj czynnoci
przetwarzania samodzielnie (nie zatrudniaj zastpcw w celu dokonywania tych czynnoci).
W przypadku posugiwania si przez administratora zewntrznym podmiotem, ktry
wiadczy za pomoc swoich pracownikw / wsppracownikw usugi obejmujce
przetwarzanie danych, administrator powinien zawrze z tym podmiotem umow powierzenia
przetwarzania danych osobowych.

28 POUFNO
1. Informacje Poufne niezalenie od formy ich utrwalenia lub przekazania to informacje
Zamawiajcego, ktre nie zostay podane do publicznej wiadomoci, a zostay przekazane
Wykonawcy w zwizku z realizacj Umowy, ktre Zamawiajcy oznaczy jako poufne lub w inny
sposb poinformowa Wykonawc, e traktuje je jako poufne. Informacjami poufnymi s take
informacje przekazane Wykonawcy w toku postpowania poprzedzajcego zawarcie Umowy,
oznaczone jako poufne.

2. Dla uniknicia wtpliwoci Strony potwierdzaj, e za Informacje Poufne nie s uwaane


informacje, ktre Zamawiajcy jest zobowizany ujawni na mocy obowizujcych przepisw,
w tym Prawa zamwie publicznych.

3. Wykonawca zobowizuje si:

1) nie ujawnia Informacji Poufnych innym podmiotom bez zgody Zamawiajcego, udzielonej
na pimie pod rygorem niewanoci;

2) wykorzystywa Informacje Poufne jedynie do potrzeb realizacji Umowy;

3) nie powiela Informacji Poufnych w zakresie szerszym, ni jest to potrzebne dla realizacji
Umowy;

4) zabezpiecza otrzymane Informacje Poufne przed dostpem osb nieuprawnionych


w stopniu niezbdnym do zachowania ich poufnego charakteru, ale przynajmniej w takim
samym stopniu, jak postpuje wobec wasnej tajemnicy przedsibiorstwa.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 104


4. Wykonawca moe, jeeli jest to potrzebne do realizacji Umowy, udostpni Informacje Poufne
personelowi Wykonawcy oraz doradcom prawnym, przy czym korzystanie z Informacji Poufnych
przez takie podmioty nie moe wykroczy poza zakres, w jakim Wykonawca moe z nich
korzysta. Wykonawca zobowie te osoby do przestrzegania poufnoci. Wykonawca jest
odpowiedzialny za naruszenia spowodowane przez takie osoby i podmioty.

5. W przypadku rozwizania Umowy (niezalenie od powodu rozwizania) lub jej wyganicia


Wykonawca zobowizuje si do niezwocznego zwrotu w terminie 7 (sownie: siedmiu) dni
materiaw zawierajcych Informacje Poufne, a Informacje Poufne przechowywane w wersji
elektronicznej usunie ze swoich zasobw i nonikw elektronicznych. Ten sam obowizek bdzie
ciy na osobach i podmiotach, o ktrych mowa w poprzednim ustpie.

6. Wykonawca na pisemne danie Zamawiajcego zobowizuje si do niezwocznego zniszczenia


materiaw zawierajcych Informacje Poufne.

KOMENTARZ

Jest oczywiste, e zarwno w samym postpowaniu o udzielenie zamwienia publicznego, jak


i w odniesieniu do umowy o takie zamwienie obowizuje generalna zasada jawnoci. Naley jednak
podkreli, e zasada ta nie jest bezwzgldna i moliwe s przypadki, w ktrych nie wszystkie informacje
powinny by jawne. Okoliczno ta zostaa dostrzeona przez ustawodawc w nowelizacji Prawa
zamwie publicznych z dnia 22 czerwca 2016 r. Kontrowersyjne dotychczas prby obejmowania
tajemnic niektrych informacji zawartych w SIWZ uzyskay ustawow podstaw: zgodnie z art. 8 ust.
2a pzp zamawiajcy moe okreli w specyfikacji istotnych warunkw zamwienia wymogi dotyczce
zachowania poufnego charakteru informacji przekazanych wykonawcy w toku postpowania.
W konsekwencji, nie tylko w samym postpowaniu, ale take w toku realizacji umowy moe by
konieczne kontynuowanie ochrony informacji poufnych przekazanych w toku postpowania lub dalszych
informacji poufnych, dotyczcych informacji przekazanych w toku postpowania. Tak wic
w przypadkach, w ktrych zamawiajcy uzna za konieczne utrzymanie danych informacji w tajemnicy,
powinien przewidzie to w SIWZ i okreli po pierwsze, jakie informacje bd traktowane jako poufne,
a po drugie, jakiego standardu ochrony tych informacji zamawiajcy oczekuje. Zaproponowana klauzula
to typowy przykad postanowie dotyczcych ochrony informacji, wymagania w tym zakresie mona
rozszerzy, np. poprzez wskazanie konkretnych kanaw, jakimi bd przekazywane informacje poufne.
W przypadkach, w ktrych zamawiajcy z uwagi na charakter informacji uzna to za stosowne,
moliwe jest te przewidzenie kary umownej za nieuprawnione ujawnienie informacji poufnych.
Kwestie dotyczce udostpnienia informacji publicznej zostay celowo pominite w powyszych
klauzulach. W przypadku gdy informacja stanowi bdzie informacj publiczn w rozumieniu ustawy
o dostpie do informacji publicznej, dostp do niej zostanie udzielony na zasadach i zgodnie z warunkami
opisanymi w tej ustawie. Natomiast w przypadku, gdy w ocenie Zamawiajcego dane informacje nie
powinny by ujawniane ze wzgldw bezpieczestwa, naley rozway zastosowanie procedur
opisanych w ustawie o ochronie informacji niejawnych.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 105


29 POSTANOWIENIA KOCOWE
1. Wykonawca nie ma prawa dokonywa cesji, przeniesienia bd obcienia swoich praw lub
obowizkw wynikajcych z Umowy bez uprzedniej pisemnej zgody Zamawiajcego, udzielonej
na pimie pod rygorem niewanoci.

2. Umowa zawarta jest pod prawem polskim. Wszelkie spory bd poddane pod rozstrzygnicie sdu
powszechnego waciwego dla siedziby Zamawiajcego.

3. Wszelkie zmiany Umowy bd dokonywane za zgod obu Stron, w formie pisemnej pod rygorem
niewanoci. Zmiany bd dokonywane w postaci aneksw do Umowy, chyba e w Umowie
wskazano inaczej.

4. Umow sporzdzono w dwch jednobrzmicych egzemplarzach, po jednym dla kadej ze Stron.

5. Integraln cz Umowy stanowi Zaczniki [poniej katalog przykadowych zacznikw do


umowy, w kolejnoci ich wystpowania w treci umowy]:
1) Kategorie Bdw

2) Wymagania Dokumentacji

3) Infrastruktura Techniczna

4) Infrastruktura Zamawiajcego

5) Oprogramowanie Open Source

6) Wzory Protokow Odbioru

7) SLA

8) Wymagania Organizacyjne Zamawiajcego

9) Opis Przedmiotu Zamwienia (OPZ)

10) Harmonogram

11) Zakres Wspdziaania

12) Personel Kluczowy

13) OPCJONALNIE: Infrastruktura Techniczna Dodatkowe Warunki Gwarancji

14) Testy i Procedura Odbioru

15) Katalog Usug

16) Specyfikacja Standardowego Oprogramowania Systemowego

17) Specyfikacja Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego

18) Warunki licencyjne na Standardowe Oprogramowanie Systemowe

19) Warunki Licencyjne Standardowego Oprogramowania Aplikacyjnego

20) Wynagrodzenie

21) Zakres Opcjonalny

22) Umowa o Powierzenie Przetwarzania Danych Osobowych

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 106


ZACZNIK NR __
UMOWA O POWIERZENIE PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH

1.
OWIADCZENIA WSTPNE

1. Niniejsza Umowa o Powierzenie Przetwarzania Danych Osobowych stanowi zacznik do


__________________[informacje o umowie gwnej] (Umowa Gwna).

KOMENTARZ: umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych moe by niezalen


umow, zacznikiem do umowy gwnej lub jej czci. W tym wzorze proponujemy form
zacznika do umowy gwnej. W przypadku, gdyby ten wzr mia by wykorzystany jako
niezalena umowa, powinien zosta uzupeniony o dodatkowe postanowienia dotyczce m.in.
odpowiedzialnoci, rozwizania umowy, kar umownych, poufnoci oraz inne, szczeglnie
w zakresie w jakim ten wzr odsya do umowy gwnej.

2. Zamawiajcy owiadcza, e:

1) przetwarza dane osobowe, w nastpujcych zbiorach danych:

a) [nazwa zbioru] obejmujcym dane osobowe [kategorie osb, ktrych dane dotycz]
w zakresie [kategorie danych];

b) [] obejmujcym dane osobowe [] w zakresie [];

c) [] obejmujcym dane osobowe [] w zakresie [];

2) przetwarza dane osobowe objte zbiorami danych opisanymi w lit a) pkt 1 i pkt 2 powyej,
jako administrator danych w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
danych osobowych (Ustawa).

OPCJONALNIE [do zastosowania jedynie w przypadkach, w ktrych przedmiotem powierzenia s


dane osobowe, ktre Zamawiajcy przetwarza na podstawie umowy powierzenia przetwarzania
danych osobowych, jako podmiot przetwarzajcy dane osobowe na zlecenie administratora. Szerzej
na ten temat w komentarzu do 1 ust. 3]:

3) przetwarza dane osobowe objte zbiorem opisanym w pkt 1) lit. a) i b) powyej jako
podmiot przetwarzajcy dane osobowe na zlecenie _______________[informacje o
administratorze: firma, NIP, adres] administratora danych, na podstawie umowy
powierzenia przetwarzania danych osobowych zawartej zgodnie z art. 31 Ustawy.

KOMENTARZ: umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych powinna okrela zakres


danych powierzonych do przetwarzania. W tym wzorze zakres danych, ktre zamawiajcy
powierza wykonawcy jest okrelony w 1 ust. 2 pkt 1), do ktrego odwouje si definicja
danych osobowych z 2 ust. 1 wzoru. Zakres powierzanych danych osobowych powinien
zosta okrelony na podstawie konkretnych okolicznoci faktycznych z uwzgldnieniem celu
powierzenia. Zakres powierzanych danych powinien by uzasadniony celem powierzenia, tzn.
przetwarzanie powierzonych danych osobowych przez wykonawc powinno by potrzebne dla
osignicia celu powierzenia. W przypadku umw wdroeniowych i utrzymaniowych zakres
powierzonych wykonawcy do przetwarzania danych powinien odzwierciedla zakres danych,

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 107


do ktrych wykonawca uzyskuje lub moe uzyska dostp, w normalnym toku czynnoci
wykonywanych na podstawie umowy gwnej.

Zakres powierzanych danych powinien zosta okrelony poprzez wskazanie kategorii osb,
ktrych dotycz powierzane dane osobowe, np. pracownicy zamawiajcego, oraz rodzajw
danych osobowych przetwarzanych dla kadej z tych kategorii osb. Opis zakresu powinien
wskazywa kategorie osb oraz rodzaje danych moliwie precyzyjnie, aby na podstawie opisu
mona byo okreli, czy dana jednostka informacji mieci si w zakresie powierzenia czy te
nie.

W zalenoci od liczby zbiorw danych osobowych objtych powierzeniem ten wzr naley
uzupeni dodajc kolejne podpunkty w ust. 2 pkt 1). Ze wzgldw praktycznych, opis zakresu
powierzanych danych mona przenie do zacznika.

OPCJONALNIE [do zastosowania jedynie w przypadkach, w ktrych przedmiotem powierzenia s dane


osobowe, ktre Zamawiajcy przetwarza na podstawie umowy powierzenia przetwarzania danych
osobowych, jako podmiot przetwarzajcy dane osobowe na zlecenie administratora]:

3. Zamawiajcy jest uprawniony, na zasadach i w zakresie okrelonych w Umowie, do dalszego


powierzenia Wykonawcy przetwarzania danych osobowych, ktre Zamawiajcy przetwarza
w zbiorze opisanym w ust. 2 pkt 1) lit. c powyej.

KOMENTARZ: ust. 3 odnosi si do sytuacji w ktrej umow powierzenia objty jest zbir lub
zbiory, ktrych administratorem (tj. podmiotem decydujcym o celach i rodkach przetwarzania
danych osobowych) nie jest zamawiajcy, ale podmiot trzeci, ktry powierzy zamawiajcemu do
przetwarzania dane osobowe, na podstawie odrbnej umowy powierzenia przetwarzania danych
osobowych. Powierzenie przetwarzania takich danych osobowych jest dopuszczalne jedynie w
sytuacji, w ktrej takie dalsze powierzenie przetwarzania danych zostao przewidziane w
pierwotnej umowie powierzenia (midzy administratorem tych danych a zamawiajcym). Jeli
pierwotna umowa powierzenia przewiduje dalsze powierzenie (podpowierzenie / subpowierzenie)
to jest ono dopuszczalne z uwzgldnieniem ewentualnych ogranicze wynikajcych z tej umowy.
Przed dalszym powierzeniem do przetwarzania okrelonego zbioru danych naley zweryfikowa
czy jest ono dopuszczalne oraz czy istniej jakie szczeglne ograniczenia opisane w umowie. W
szczeglnoci takim ograniczeniem moe by obowizek uzyskania zgody administratora danych
przed dalszym powierzeniem przetwarzania.

4. Wykonawca owiadcza, e znane mu s wszelkie obowizki wynikajce z przepisw Ustawy oraz


przepisw wykonawczych do Ustawy, ktre zobowizany jest wykonywa podmiot przetwarzajcy
dane osobowe na zlecenie administratora danych.

KOMENTARZ: w obecnym stanie prawnym obowizki zwizane z przetwarzaniem danych


osobowych s okrelone w Ustawie oraz przepisach wykonawczych do Ustawy. Od 25 maja 2018
roku bdziemy stosowa tzw. oglne rozporzdzenie, tj. Rozporzdzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osb fizycznych
w zwizku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepywu takich
danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Rozporzdzenie to okrela obowizki podmiotw
przetwarzajcych dane osobowe, zasady ich odpowiedzialnoci oraz zasady na jakich moliwe jest
powierzenie przetwarzania danych osobowych. Zmiana prawa oraz praktyka jaka zostanie
wyksztacona na jej gruncie mog powodowa konieczno odpowiedniej aktualizacji tego wzoru.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 108


2.
POWIERZENIE PRZETWARZANIA DANYCH
OSOBOWYCH

1. Zamawiajcy powierza Wykonawcy przetwarzanie danych osobowych osb fizycznych, w zakresie


wszystkich zbiorw wymienionych w 1 ust. 2 pkt 1) Umowy (Dane Osobowe) w celach
opisanych w ust. 2 poniej oraz w sposb wskazany w ust. 3 poniej.

2. Wykonawca bdzie przetwarza Dane Osobowe wycznie w celu realizacji Umowy Gwnej, tj.
__________ [cel wynikajcy z umowy gwnej].

KOMENTARZ: powierzenie przetwarzania danych osobowych jest moliwe pod warunkiem


wskazania celu i zakresu powierzenia. Warto zwrci uwag, e cel powierzenia bdzie
determinowa take zakres danych jakie mona w tym celu powierzy. Celem powierzenia moe
by m.in. wykonywanie na rzecz zamawiajcego usug wsparcia technicznego, testw,
wiadczenie usug hostingowych przez wykonawc. Szczegowy zakres czynnoci przetwarzania
powinien wynika z umowy gwnej.

3. Wykonawca jest uprawniony do przetwarzania Danych Osobowych poprzez wykonywanie


wszelkich czynnoci uzasadnionych wykonywaniem Umowy Gwnej oraz polece i instrukcji
Zamawiajcego pozostajcych w zwizku z Umow Gwn, w szczeglnoci Wykonawca jest
uprawniony do: utrwalania, zwielokrotniania, przechowywania i udostpniania Danych
Osobowych w zakresie i na zasadach wynikajcych z Umowy i Umowy Gwnej oraz polece
i instrukcji Zamawiajcego.

KOMENTARZ: zakres czynnoci, ktre mog by wykonywane przez wykonawc porednio wynika
z celu powierzenia przetwarzania. W ust. 3 umowa zawiera doprecyzowanie tego zakresu
(sposobu przetwarzania danych) poprzez wskazanie katalogu czynnoci przetwarzania, ktre
moe wykonywa wykonawca.

4. Wykonawca bdzie przetwarza Dane Osobowe w nastpujcych lokalizacjach: ______[adresy


miejsc w ktrych bd przetwarzane dane osobowe ]. Wykonawca niezwocznie poinformuje
Zamawiajcego o wszelkich zmianach lokalizacji, w ktrych przetwarzane s Dane Osobowe.

5. Wykonawca zapewni, e przetwarzanie Danych Osobowych przez Wykonawc i jego


ewentualnych podwykonawcw, bdzie si odbywao wycznie na terytorium Polski.

KOMENTARZ: miejsce przetwarzania danych przez wykonawc (nie chodzi to o adres siedziby,
ale o miejsce rzeczywistego przetwarzania danych, np. lokalizacj serwerw wykonawcy o ile s
na nich przechowywane powierzone dane osobowe), oraz podwykonawcw powinno by znane
zamawiajcemu. Ponadto, istotne znaczenie ma okoliczno czy dane osobowe s przetwarzane
poza terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Jeli tak, konieczne jest spenienie
dodatkowych warunkw, legalizujcych przekazanie danych osobowych poza EOG, np. zawarcie
dodatkowej umowy opartej na tzw. Standardowych Klauzulach Umownych lub uzyskanie zgody
GIODO. W tym wzorze proponujemy ograniczenie terytorium przetwarzania do lokalizacji
terytorium Polski.

6. Wykonawca moe powierzy przetwarzanie Danych Osobowych, nastpujcym podmiotom


trzecim (podwykonawcom):

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 109


1) [dane identyfikujce podwykonawc: firma, adres, NIP ];

2) [dane identyfikujce podwykonawc: firma, adres, NIP].

7. Wykonawca moe powierzy przetwarzanie Danych Osobowych take innym podmiotom ni


wymienione w ust. 6 powyej, wycznie po uzyskaniu odrbnej, pisemnej zgody Zamawiajcego
na dalsze powierzenie przetwarzania Danych Osobowych danemu podmiotowi.

8. W kadym przypadku dalszego powierzenia przetwarzania Danych Osobowych na podstawie ust.


6 lub 7, Wykonawca ma obowizek niezwocznie przekaza Zamawiajcemu informacje o dacie
zawarcia umowy dalszego powierzenia przetwarzania Danych Osobowych, firmie, adresie siedziby
podwykonawcy oraz adresie rzeczywistego przetwarzania Danych Osobowych przez
podwykonawc. W przypadku jakichkolwiek zmian w zakresie wykorzystywanych
podwykonawcw, miejsca przetwarzania przez nich Danych Osobowych, ich danych
identyfikacyjnych lub kontaktowych, Wykonawca jest zobowizany niezwocznie poinformowa
o nich Zamawiajcego.

9. Zamawiajcy moe wycofa zgod na dalsze powierzenie przetwarzania Danych Osobowych


podwykonawcom, o ktrych mowa w ust. 6 i 7 powyej, jeli z okolicznoci wynika, e
przetwarzanie przez nich Danych Osobowych odbywa si niezgodnie z prawem, Umow lub
zagraa bezpieczestwu Danych Osobowych. W przypadku wycofania zgody, Wykonawca jest
zobowizany niezwocznie doprowadzi do zaprzestania przetwarzania danych przez
podwykonawc.

10. Wykonawca ponosi wobec Zamawiajcego odpowiedzialno za dziaania i zaniechania swoich


podwykonawcw jak za wasne. W przypadku gdyby w wyniku dziaania lub zaniechania
podwykonawcy, Zamawiajcy ponis szkod, Wykonawca zobowizuje si do jej naprawienia.

KOMENTARZ: postanowienia z ust. 6 10 odnosz si do sytuacji, w ktrej wykonawca posuguje


si podwykonawcami przy czynnociach przetwarzania danych osobowych. Jest to dopuszczalne
jeli taka moliwo zostaa przewidziana w umowie. W tym wzorze - w ust. 6 - wprowadzono
postanowienie, na podstawie ktrego wykonawca moe powierzy czynnoci przetwarzania
danych osobowych okrelonym podwykonawcom. W ust. 7 przewidziano moliwo dalszego
powierzenia przetwarzania innym podwykonawcom (np. tym, ktrych udziau nie przewidywano
w momencie zawierania umowy), pod warunkiem uzyskania zgody zamawiajcego. Ust. 8 i 9
okrelaj obowizki wykonawcy zwizane z dalszym powierzeniem przetwarzania danych
osobowych oraz uprawnienie zamawiajcego do wycofania zgody na dalsze powierzenie w
okrelonych okolicznociach.

3.
ZASADY PRZETWARZANIA DANYCH
OSOBOWYCH

1. Przy przetwarzaniu Danych Osobowych Wykonawca zobowizany jest do przestrzegania


przepisw prawa, w tym Ustawy oraz aktw wykonawczych do Ustawy oraz postanowie Umowy.
W szczeglnoci Wykonawca jest zobowizany do:

a) zastosowania rodkw technicznych i organizacyjnych zapewniajcych ochron


i zabezpieczenie przetwarzanych Danych Osobowych, w tym zabezpieczenie Danych

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 110


Osobowych przed ich udostpnieniem osobom nieupowanionym, zabraniem przez
osob nieuprawnion, uszkodzeniem lub zniszczeniem;

b) przeszkolenia w zakresie ochrony danych osobowych osb, ktre bd przetwarzay


dane osobowe;

c) dopuszczenia do obsugi systemu informatycznego oraz urzdze wchodzcych w jego


skad, sucych do przetwarzania danych osobowych, wycznie osb posiadajcych
imienne upowanienie od Wykonawcy;

d) zapewnienia kontroli nad prawidowoci przetwarzania danych osobowych;

e) prowadzenia dokumentacji przetwarzania Danych Osobowych na zasadach


okrelonych w Ustawie i odpowiednich przepisach wykonawczych, w tym prowadzenia
ewidencji osb upowanionych do przetwarzania Danych Osobowych;

f) zapewnienia, aby osoby upowanione do przetwarzania Danych Osobowych


zachoway w tajemnicy te Dane Osobowe, rwnie po zakoczeniu realizacji Umowy,
midzy innymi poprzez poinformowanie ich o prawnych konsekwencjach naruszenia
poufnoci danych oraz odebranie od tych osb owiadcze o odbytym przez nich
szkoleniu z zakresu ochrony danych osobowych oraz zachowaniu w tajemnicy tych
danych.

KOMENTARZ: w szczeglnoci, wykonawca powinien wypeni wymagania w zakresie


bezpieczestwa przetwarzania danych w systemach informatycznych oraz wymagania
w zakresie dokumentacji procesw przetwarzania danych osobowych. Wymagania
w zakresie dokumentacji to m.in. posiadanie polityki bezpieczestwa informacji oraz
udzielenia osobom bezporednio wykonujcym czynnoci przetwarzania danych
osobowych upowanie i ich ewidencjonowania. Wymagania w zakresie
bezpieczestwa przetwarzania danych osobowych s istotnie modyfikowane przez
rozporzdzenie oglne, na co warto zwraca uwag wykonawcom ju teraz.

2. Wykonawca zapewni, e jego podwykonawcy bd spenia, w zakresie przetwarzania Danych


Osobowych, wszystkie wymagania ochrony danych osobowych wynikajce z przepisw prawa
i postanowie Umowy. W szczeglnoci Wykonawca zawrze z podwykonawcami umowy,
w ktrych zagwarantuje standard przetwarzania przez podwykonawcw Danych Osobowych nie
niszy ni okrelony w Umowie.

3. Wykonawca zapewni, e jego podwykonawcy umoliwi na danie Zamawiajcego,


przeprowadzenie przez Zamawiajcego kontroli przetwarzania przez podwykonawcw Danych
Osobowych, odpowiednio do zasad okrelonych w ust. 5 7.

KOMENTARZ: Wykonawca powinien zawrze ze swoimi podwykonawcami odpowiednie umowy.


Umowy te powinny spenia wymogi prawne dla powierzenia przetwarzania danych osobowych,
a take nakada na podwykonawcw dodatkowe obowizki w zalenoci od potrzeb
administratora danych (zamawiajcego). Wykonawca powinien zagwarantowa, e jego
podwykonawcy bd zobowizani do przetwarzania danych osobowych zgodnie ze standardem
nie niszym ni wynikajcy z umowy midzy wykonawc a zamawiajcym. Ponadto, wykonawca
powinien zagwarantowa zamawiajcemu moliwo przeprowadzenia kontroli przetwarzania
powierzonych danych osobowych u podwykonawcw. Ma to szczeglne znaczenie zwaywszy na
okoliczno, e zamawiajcy jako administrator danych ponosi zawsze odpowiedzialno
administracyjn za niezgodne z prawem przetwarzanie danych osobowych.

4. Wykonawca zobowizany jest do umoliwienia przeprowadzenia przez waciwy organ


administracji (np. GIODO) kontroli zgodnoci przetwarzania Danych Osobowych z przepisami
prawa na zasadach opisanych w Ustawie.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 111


5. Wykonawca zobowizany jest do umoliwienia Zamawiajcemu przeprowadzenia kontroli
wykonywania Umowy oraz do naleytego wspdziaania w czynnociach kontrolnych. W
szczeglnoci Wykonawca zobowizany jest do:

1) udostpnienia Zamawiajcemu dokumentacji przetwarzania Danych Osobowych;

2) udostpnienia Zamawiajcemu __________________[ opis zasobw potrzebnych do


przeprowadzenia kontroli, np. pomieszcze, pracownikw posiadajcych informacje o
sposobie przetwarzania danych osobowych, itp.];
3) umoliwienia Zamawiajcemu sporzdzania kopii dokumentw, dotyczcych przetwarzania
Danych Osobowych.

6. Zamawiajcy jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli za porednictwem zewntrznego


audytora, ktry moe egzekwowa od Wykonawcy zobowizania opisane w ust. 5 powyej.

7. Po przeprowadzeniu kontroli Zamawiajcy przedkada Wykonawcy protok pokontrolny,


w ktrym Zamawiajcy wskazuje na zakres ewentualnych niezgodnoci zakresu, celw i sposobu
przetwarzania Danych Osobowych oraz moe sformuowa zalecenia pokontrolne.

KOMENTARZ: ust. 5 7 odnosz si do uprawnie kontrolnych zamawiajcego. Zamawiajcy


powinien by uprawniony do przeprowadzenia kontroli przetwarzania powierzonych danych
osobowych. Uprawnienie to powinno by okrelone poprzez wskazanie zakresu wymaganego
wspdziaania. Zakres wspdziaania powinien by opisany odpowiednio do potrzeb
zamawiajcego. Ust. 5 zawiera przykadowy opis zakresu wspdziaania. Ust. 6 gwarantuje
zamawiajcemu, e moe zleci przeprowadzenie kontroli zewntrznemu podmiotowi.

4.
WYNAGRODZENIE

1. Wynagrodzenie nalene Wykonawcy na podstawie Umowy Gwnej obejmuje wynagrodzenie


nalene z tytuu Umowy.

2. Wykonawca nie jest uprawniony do dania od Zamawiajcego jakiegokolwiek dodatkowego


wynagrodzenia lub zwrotu kosztw poniesionych w zwizku z wykonywaniem Umowy.

5.
OKRES OBOWIZYWANIA UMOWY

1. Umowa zawarta zostaa na czas wykonywania Umowy Gwnej. Umowa wygasa z chwil
wyganicia lub rozwizania Umowy Gwnej.

2. W przypadku wyganicia lub rozwizania Umowy, Wykonawca zobowizany jest do:

1) natychmiastowego zaprzestania wszelkiego przetwarzania Danych Osobowych;

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 112


2) zwrotu lub usunicia, zgodnie z wyborem Zamawiajcego, wszystkich posiadanych Danych
Osobowych niezalenie od formy ich utrwalenia.

3. Wykonawca, na danie Zamawiajcego zapewni dostp do wasnych urzdze na ktrych


przetwarzane byy Dane Osobowe, w celu sprawdzenia czy dane zostay zwrcone lub usunite
zgodnie z ust. 2.

KOMENTARZ: okres obowizywania umowy powierzenia powinien by powizany z celem


powierzenia. Tak dugo jak cel umowy powierzenia istnieje (np. jest wykonywana umowa
utrzymania systemu informatycznego w ktrym przetwarzane s dane osobowe) istnieje
uzasadnienie dla przetwarzania danych osobowych przez wykonawc. Po rozwizaniu tej umowy,
co do zasady odpada uzasadnienie dla powierzenia przetwarzania danych osobowych. Jeli
wykonawca nie ma samodzielnej podstawy do przetwarzania powierzonych mu do przetwarzania
danych osobowych, to powinien niezwocznie zaprzesta przetwarzania, tj. usun lub zniszczy
dane. Umowa gwna powinna opisywa dodatkowe wymagania w zakresie zniszczenia / zwrotu
danych, m.in. w zakresie przekazania danych w okrelonej strukturze, tak aby moliwe byo
samodzielne przetwarzanie tych danych w systemach informatycznych zamawiajcego lub w
zakresie kontroli zniszczenia/skasowania danych, np. obowizek przekazania odpowiedniego
protokou.

POSTANOWIENIA KOCOWE
1 Wszelkie zmiany Umowy wymagaj formy pisemnej pod rygorem niewanoci, w postaci
Aneksu do Umowy.
2 Wszelka korespondencja zwizana z Umow kierowana bdzie na zasadach opisanych w
Umowie Gwnej.
3 Strony postanawiaj, e wszelkie spory wynike w zwizku z zawarciem lub wykonaniem 4
4 Umowy rozstrzygane bd przez sd powszechny miejscowo waciwy dla siedziby
Zamawiajcego.
5 Umowa zostaa zawarta w dwch jednobrzmicych egzemplarzach, po jednym dla kadej ze
Stron.
W sprawach nieuregulowanych w Umowie stosuje si przepisy prawa polskiego, w
szczeglnoci przepisy Ustawy oraz Kodeksu cywilnego.

Opracowanie: MARUTA WACHTA sp. j. 113

You might also like