Professional Documents
Culture Documents
253
Zespoom blowym krgosupa towarzyszy go. Osoby te nie korzystay w tym czasie z innych
odruchowy kurcz mini, ktry unieruchamia rodzajw terapii. W analizie kocowej wzito pod
uszkodzony odcinek krgosupa bdcy rdem uwag wyniki 53 badanych speniajce wszystkie
blu. W napitych miniach wystpuje ograni- wymagane kryteria badania.
czony przepyw krwi, a co za tym idzie gorsze ich
odywienie i dotlenienie. Doprowadza to do zm- METODA
czenia miniowego, zwikszenia blu i dalszego Zastosowane narzdzia badawcze to:
wzrostu napicia [2, 7, 8, 9, 10, 11]. 1. linijny pomiar ruchomoci krgosupa,
Masa leczniczy poprawia ukrwienie tkanek, 2. wizualno-analogowa skala blu (VAS Visual
usprawniajc tym samym proces usuwania na- Analog Scale),
gromadzonych produktw przemiany materii oraz 3. metody analizy statystycznej.
procesy regeneracyjne. Wpywa na obnienie Przed przystpieniem do zabiegw masau u
napicia mini oraz zmniejszenie odczuwania wszystkich osb zosta przeprowadzony wywiad
blu. Pobudzenie receptorw, zwaszcza skry
chorobowy dotyczcy stanu zdrowia, wskaza
i mini szkieletowych, powoduje wzmoon im-
i przeciwwskaza do wykonania masau leczni-
pulsacj i pobudzenie kory mzgowej, wpywajc
czego [14]. U kadego badanego wykonano seri
na normalizacj czynnoci narzdw wykonaw-
czych. Istotnym aspektem masau jest jego pozy- 10 masay caego grzbietu oraz karku z obrcz
tywny wpyw na psychik pacjenta, m.in. poprzez barkow ze szczeglnym uwzgldnieniem okolicy
tonizujce dziaanie na ukad nerwowy [6, 12, 13, krgosupa.
14, 15, 16, 17]. Pomiary ruchomoci krgosupa oraz ocena
Wielu autorw uwaa, e pomimo i zabiegi blu wykonane zostay przed i po zakoczeniu
masau s zalecane w terapii blw krgosupa, serii zabiegw.
zwaszcza przy znacznym napiciu mini przy- Istotno zmian, wynikajcych z zastosowania
krgosupowych, to brak jest dowodw potwier- masau, oceniano za pomoc dwch testw staty-
dzajcych jego lecznicze dziaanie. Podwaanie stycznych:
skutecznoci masau wynika z pewnoci w du- testu t dla prb zalenych (mocniejszy test
ym stopniu z braku obiektywnych metod oceny parametryczny, ktry jednake wymaga spe-
jego dziaania [1,13,18,19]. nienia zaoenia o normalnoci rozkadu rnic
parametrw);
CEL testu Wilcoxona (alternatywny test nieparame-
Celem pracy jest ocena efektw dziaania masa- tryczny, ktry jest odporny na brak normalno-
u leczniczego u chorych z blami krgosupa, a w ci rozkadu i wystpowanie obserwacji odsta-
szczeglnoci jego wpyw na obnienie natenia jcych).
blu oraz popraw zakresw ruchomoci krgosu-
pa. WYNIKI
Wrd 53 badanych osb byo 31 kobiet
MATERIA (58%) i 22 mczyzn (42%). redni wiek bada-
Badaniem objto 59 osb z blami krgosupa nych wynosi 42 lata.
o charakterze przecieniowym, ktre posiaday Umiejscowienie i promieniowanie blu
zalecenia lekarskie do stosowania masau rczne-
Przed masaem Po masau
100%
90%
80%
66%
Procent osb
70% 60%
60% 47%
50%
40% 28%
30%
20% 9% 11%
10%
0%
C Th L-S
Umiejscowienie blu
254
FIG. 1. The frequency of occurrence of pain in spine before and after series of massages as interventions
TABELA 1. Promieniowanie blu u pacjentw przed i po serii zabiegw masau
TABLE 1. The pain radiation at patients before and after series of massages as interventions
Przed masaem Po masau
Promieniowanie blu
N % N %
koczyna grna prawa 3 6% 0 0%
koczyna grna lewa 4 8% 0 0%
obie koczyny grne 9 17% 0 0%
koczyna dolna prawa 3 6% 1 2%
koczyna dolna lewa 7 13% 0 0%
obie koczyny dolne 2 4% 0 0%
brak promieniowania 26 49% 52 98%
255
U 66% badanych osb bl wystpowa w od- Celem wyej przedstawionej pracy bya ocena
cinku ldwiowo-krzyowym, u 60% w odcinku efektw masau leczniczego i jego wpywu na
piersiowym, za u 47% w odcinku szyjnym. Po intensywno odczuwania blu oraz zakresy ru-
wykonanej serii masay czsto wystpowania chomoci krgosupa. Wykazano wyrane dziaa-
blu w poszczeglnych odcinkach ulega znacz- nie przeciwblowe masau klasycznego w terapii
nemu obnieniu. Wyranie przedstawia to wykres 1. zespow blowych krgosupa. Przed rozpocz-
Promieniowanie blu do koczyn wystpowa- ciem zabiegw bl w odcinku szyjnym (C) krgo-
o przed zabiegami u 51% badanych, po serii ma- supa wystpowa u 47% badanych, w odcinku
say odnotowano go tylko u 1 osoby (2%) (tab.1). piersiowym (Th) u 60%, a w odcinku ldwiowo-
Skala VAS krzyowym (L-S) u 66%. Zwikszona suma pro-
Poziom blu, mierzony za pomoc skali VAS, centowa wynika z tego, e u jednej osoby bl
uleg znacznemu obnieniu po zastosowaniu ma- wystpowa czsto w dwch, a nawet trzech od-
sau. rednia warto przed masaem wynosia cinkach krgosupa. Po przeprowadzonej serii
5,21 za po jedynie 1,11. Daje to spadek przecit- masay bl w odcinku szyjnym pozosta jedynie
nie a o 4,09 punktu (tab.2). u 9% pacjentw, w odcinku piersiowym u 11%,
Pomiary ruchomoci krgosupa za w odcinku ldwiowo-krzyowym u 28%.
Odcinek szyjny Przed rozpoczciem terapii promieniowanie blu
W tabeli 3 zestawiono informacje o warto- do koczyn zgaszao 49% osb. Po serii zabie-
ciach rednich i odchyleniu standardowym miar gw promieniowanie blu pozostao tylko u
ruchomoci krgosupa w odcinku szyjnym przed 1 osoby (2%). Poziom blu mierzony skal VAS
i po masau, oraz zmianie wynikajcej z zastoso- uleg wyranemu obnieniu rednio z 5,21 do 1,11
wania masau. Przecitny wynik w caej badanej punktu.
zbiorowoci by zawsze lepszy po masau. Odnotowano take znaczc popraw ruchomo-
Wszystkie uzyskane rnice byy wysoce ci krgosupa we wszystkich trzech paszczyznach.
istotne statystyczne (oba testy: t dla prb zale- Rnica ta bya szczeglnie widoczna w ruchu zgi-
nych i Wilcoxona day warto prawdopodobie- cia w poszczeglnych odcinkach krgosupa.
stwa testowego p < 0,001). Przeciwblowe dziaanie masau przy dole-
Odcinek piersiowy gliwociach zwizanych ze zmianami zwyrodnie-
Rwnie ruchomo krgosupa w odcinku niowymi krgosupa wykazali rwnie Kassolik i
piersiowym ulega znaczcej poprawie (by to wsp., ktrzy stwierdzili cakowite ustpienie blu
take wynik wysoce istotny statystycznie, p < u 40% pacjentw poddanych badaniu,
0,001) (tab.4). a u pozostaych wyrane jego zmniejszenie. U
Odcinek ldwiowy wikszoci badanych nastpio take zmniejszenie
W tabeli 5 przedstawiono zestawienie zbior- czstoci drtwienia i mrowienia w koczynach
cze dla miar ruchomoci odcinka ldwiowego grnych [16].
krgosupa. Wszystkie rnice s korzystne dla Zmniejszenie natenia blu pod wpywem
oceny masau i wysoce istotne statystyczne (wy- masau rcznego (zwaszcza aromaterapeutyczne-
niki obu testw: p < 0,001). go) u osb z dolegliwociami blowymi krgosu-
Cakowity zakres zgicia krgosupa pa ldwiowego wykazali w innym badaniu wir-
Ostatnia miara ruchomoci krgosupa ca- lej i wsp. [8, 20].
kowity zakres zgicia, rwnie ulega znaczcej Inne prace badajce wpyw masau lecznicze-
poprawie (tab. 6). go na zmienno fizjologicznych, cyklicznych
zmian czstotliwoci pracy serca HRV (z ang.
DYSKUSJA heart rate variability) potwierdziy jego istotny
W pimiennictwie medycznym bardzo rzadko wpyw na napicie skadowych autonomicznego
mona spotka si z badaniami nad leczniczym ukadu nerwowego, a zwaszcza czci parasym-
wpywem masau. Pomimo e zabiegi masau s patycznej, zwikszajc jej aktywno, co przeja-
zalecane w terapii blw krgosupa, to brak jest wia si w zmianach HRV [12]. Zmniejszenie HRV
dowodw potwierdzajcych jego lecznicze dziaa- ma miejsce w sytuacji dugotrwaego blu tkan-
nie. Opinia ta wynika w duym stopniu z braku kowego. W swojej pracy Andrzejewski i wsp.
obiektywnych metod i trudnoci w ocenie jego opisali ustpienie lub wyrane zmniejszenie dole-
dziaania [1,13,18,19]. gliwoci blowych u wszystkich badanych, co
miao istotny wpyw na zmian napicia ukadu
autonomicznego [19]. Interesujcy moe by
256
wpyw masau na osoby z przewlekym zespoem 10. Janiszewski M., Nowakowska A.: Biomechaniczne uwa-
blowym krgosupa, u ktrych wiksz aktyw- runkowania blw krzya, Medycyna Manualna, Kwar-
no wykazuje ukad sympatyczny [12]. talnik, 2001, 5, 1i2, 7.
11. Sachse J.: Zjawiska odruchowe rejonu piersiowego prze-
biegajce ze wzrostem napicia, Medycyna Manualna,
WNIOSKI
Kwartalnik, 1999, 3, 3i4, 1.
Masa leczniczy: 12. Andrzejewski W., Witkowski T., Kassolik K., Ponikow-
1. Wykazuje korzystne dziaanie przeciwblowe ski P.: Wpyw masau medycznego na zmienno rytmu
serca zdrowych osb, Fizjoterapia, Kwartalnik, 2003, 11,
w terapii blw krgosupa.
3, 52.
2. Wpywa na popraw zakresw ruchomoci 13. Andrzejewski W., Roek-Mrz K., Sikorki B., Podwika
krgosupa we wszystkich trzech paszczy- M., Majewska B.: Wykorzystanie masau w celu normali-
znach. zacji napicia miniowego osb z astm oskrzelow, Fi-
zjoterapia, Kwartalnik, 2000, 8, 2, 34.
PIMIENNICTWO 14. Dziak A.: Ble szyi, gowy i barkw, Medicina Sportiva,
Krakw 2001.
1. Grzegorczyk J., Kwolek A.: Wspczesne pogldy na
15. Dziak A.: Leczenie blw krzya, Rehabilitacja Medycz-
temat rehabilitacji w blach krzya, Przegld Medyczny
na, Kwartalnik, 2002, 6, 1, 26.
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Kwartalnik, 2005, 2, 194.
16. Kassolik K., Andrzejewski W., Karczmarski T., Trzsic-
2. Janiszewski M., Nowakowska A.: Patomechanika blw
ka E.: Masa leczniczy w zmianach zwyrodnieniowych
krzya, Medycyna Manualna, Kwartalnik, 2001, 5, 1 i 2,
szyjnego odcinka krgosupa, Fizjoterapia, Kwartalnik,
10.
2005, 13, 4, 53.
3. Kassolik K., Andrzejewski W., Sobiech K., Trzsicka E.:
17. Roek-Mrz K., Andrzejewski W., Podwika M., Sikorski
Ocena efektywnoci masau medycznego w zespole blo-
B., Majewska B.: Wpyw masau leczniczego na czynno
wym dolnego odcinka krgosupa na podstawie wybra-
ukadu oddechowego kobiet z astm oskrzelow. Fizjote-
nych parametrw biochemicznych, Fizjoterapia, Kwartal-
rapia, Kwartalnik, 2000, 8, 2, 38.
nik, 2004, 12, 4, 38.
18. Dziak A.: Bolesny krzy, Medicina Sportiva, Krakw
4. Infante-Rivard C., Lorie M.: Relapse and short sickness
2003.
absence for back pain in the six months after return work.
19. Andrzejewski W., Witkowski T., Kassolik K.: Masa
Occupational&Environmental Medicine, 1997, 54(5):
medyczny w przewlekych zespoach blowych ukadu ru-
328.
chu a zmienno rytmu serca oceniona w 24-godzinnym
5. Deen H.G.: Use of patient centered function and spinal
zapisie EKG metod Holtera, Fizjoterapia, Kwartalnik,
disorders, Mayo Clinic Proceedings, 1999, 74: 40.
2003, 11, 4, 23.
6. Mazur R., Podemski R., Ksikiewicz B. (red.): Neurolo-
20. wirlej A., wirlej A., Gregorowicz Cielik H.: Masa
giczne powikania niedomogi krgosupa, VIA MEDICA,
klasyczny i aromaterapeutyczny w blach krgosupa,
Gdask 2003.
Przegld Medyczny Uniwersytetu Medycznego, Kwar-
7. Wojtyczek .: Zaburzenia czynnociowe w ukadzie
talnik, 2005, 3, 4, 366.
miniowym, Przegld Medyczny Uniwersytetu Rze-
szowskiego, Kwartalnik, 2005, 1, 77.
8. wirlej A., wirlej A., Grygorowicz-Cielik H.: Masa Mgr Andrzej wirlej
klasyczny w terapii blw krzya, Medycyna Manualna, ul. Staszica 3/5
Kwartalnik, 2005, 9, 3 i 4, s. 7. 35-051 Rzeszw
9. Gieremek K., Krl P., Adamczyk-Bujniewicz H., wist- Andrzej.cwirlej@wp.pl
Chmielewska D.: Terapia skojarzona w odruchowych
zmianach tkankowych i zespoach blowych, Postpy Re-
habilitacji, Kwartalnik, 2000, 14, 1, 31. Praca wpyna do Redakcji: 28 czerwca 2007
Zaakceptowano do druku: 6 sierpnia 2007
257