Biomechanika kliniczna Baszczyk

1. Kiedy w wyniku pobudzenia kurczy si misie powstajca sia przekazywana jest

jednakowo do obydwu jego przyczepw (bliszego i dalszego) po obu stronach stawu.
W wyniku siy skurczu kady segment z osobna lub obydwa segmenty na raz mog si
porusza. Rzeczywiste zachowanie czonw takiego ukadu nazywanego acuchem
kinematycznym zaley od parametrw fizycznych segmentw (masy segmentu, czy
byy w ruchu w momencie pobudzenia oraz jakie siy dziaaj na nie).
2. Oglny rodek cikoci ciaa (OSC) w postawie stojcej to okolice drugiego krgu
krzyowego (S2) na linii czcej osie staww biodrowych.
3. Lokalne siy dziaajce na poszczeglne segmenty ciaa s rdem momentw si.
4. acuchy kinematyczne:
Kade z pocze stawowych pozwala na przemieszczenie ktowe ssiadujcych z nim
segmentw. W biomechanice zesp funkcjonalny poczonych ze sob segmentw
nosi nazw acucha kinematycznego. Skada si on z dwch lub wicej czonw.
Wystpujcy nadmiar stopniu swobody w ukadzie ruchu czowieka ma wane
implikacje funkcjonalne i kliniczne. W aspekcie klinicznym nadmiarowo pozwala na
kompensowanie pewnych niedoborw powstaych w ukadzie ruchu na skutek
niewydolnoci funkcjonalnej lub zmian patologicznych np. osoba ze sztywnym
kolanem moe sprawnie chodzi kompensujc upoledzenie dodatkowymi ruchami w
stawie skokowym i biodrowym oraz ruchami tuowia czy nawet drugiej koczyny.
Naley jednak pamita, e cen takiej kompensacji jest zawsze dodatkowe
obcienie pozostaych staww.
Oprcz stopni swobody istotny wpyw na zachowanie si acucha kinematycznego
maj uwarunkowania zewntrzne. Chodzi tu np. o rozkad si oporu wzdu acucha
lub na jego kocu. Jeeli w acuchu kinematycznym jego dalszy segment porusza si
swobodnie w przestrzeni to mamy do czynienia z acuchem otwartym. W
zamknitym acuchu dalszy koniec styka si z podoem i tym samym pozostaje
nieruchomy, poruszaj si natomiast jego blisze segmenty. Warto podkreli, e w
zamknitym acuchu ruch jednego segmentu wymaga ruchu pozostaych, natomiast
w otwartym acuchu poszczeglne segmenty mog porusza si niezalenie lub
nawet niektre mog pozostawa w spoczynku.

5. W dowolnym acuchu kinematycznym minie pracuj w zespoach

przeciwstawnych. Podczas wykonywania ruchu minie zazwyczaj pokonuj bierny
opr swoich antagonistw. W niektrych stanach patologicznych (takich jak
wzmoone napicie miniowe) oraz opr biernego rozcigania tkanek zewntrznych
(skra, powi) moe stanowi istotne obcienie dla pracy ukadu dwustronnej
dwigni miniowej.
 Dwignie dwustronne najczciej wystpuj w ukadach biomechanicznych
odpowiedzialnych za utrzymanie postawy stojcej.
Zasada dwigni dwustronnej wykorzystywana jest do stabilizacji krgosupa. Tutaj w
systemie dwigni dwustronnej pracuj poszczeglne krgi.
W postawie stojcej ciar tuowia stanowicy gwne obcienie krgw jest
rwnowaony napiciem mini prostownikw grzbietu. O ile rami siy miniowej
prostownikw jest stae i wynosi okoo 5 cm (liczc od rodka krka
midzykrgowego), o tyle rami obcienia (czce rodek krka ze rodkiem
cikoci tuowia) moe si zmienia np. w zalenoci od ustawienia gowy czy
koczyn grnych.
W ukadzie dwigni dwustronnej (I rodzaju) pracuje rwnie system stabilizujcy
staw skokowy. W pozycji wyprostowanej pionowe pooenie caego ciaa wzgldem
powierzchni podparcia zapewniaj minie trjgowy ydki oraz piszczelowy przedni
(gwnie). Wraz z pochyleniem ciaa do przodu utrzymanie rwnowagi zapewnia
napicie minia trjgowego ydki. Przy pochyleniu do tyu utrzymanie rwnowagi
zapewnia gwnie misie piszczelowy przedni.

6. Podczas lokomocji warto maksymalnego obcienia stawu biodrowego zmienia si

i wynosi do 400 550 % ciaru ciaa.
7. Dwignie jednostronne (2 klasy) s najliczniejsze w ukadzie ruchu. W tym przypadku
rami siy miniowej jest zawsze krtsze oda ramienia obcienia. Oznacza to, e sia
mini zawsze jest wiksza od wielkoci obcienia.
8. Napicie izometryczne mini brzucha w postawie stojcej dramatycznie zwiksza
nacisk na krki midzykrgowe w odcinku ldwiowym krgosupa. Skurcz mini
brzucha i powstajcy wzrost cinienia rdbrzusznego by uwaany za gwny
mechanizm ochrony krgosupa. Okazao si, e napicie mini skonych i
poprzecznego brzucha powoduje zamiast redukcji nawet wzrost obcienia krkw
midzykrgowych. Przypuszcza si, e wzrost cinienia rdbrzusznego zabezpiecza
odcinek ldwiowy przed nadmiern lordoz. Tym samym ograniczone zostaje
dziaanie si cinajcych mogcych uszkodzi krki midzykrgowe. Odbywa si to
kosztem zwikszenie si ciskajcych krki.

9. Napicie minia nawrotnego obego blokuje ruch supinacji przedramienia

spowodowany skurczem minia dwugowego ramienia.

10. Tkanka czna musi otrzymywa pewien zasb energii mechanicznej dla prawidowej
wytrzymaoci.

11. Rodzaje si dziaajcych na tkanki:

a) Rozcigajce
b) ciskajce
 c) Skrcajce

12. Tkanka kostna jest w stanie wytrzyma znacznie wiksze, lecz krtkotrwae
przecienia dynamiczne.
Koci s dobrze ukrwione. S gwnym magazynem i rdem zaopatrzenia organizmu
w wap.
13. Aktywno fizyczna wykraczajca poza typowy dla danego organizmu zakres staje si
przyczyn niewielkich defektw tzw. mikrourazw, prowadzcych zazwyczaj do
przebudowy struktury kostnej.
14. Koci dugie wykazuj najwiksz wraliwo na skrcanie i zginanie.
15. Reakcja organizmu na uszkodzenie koci mona podzieli na trzy fazy:
a) Zapalna: nastpuje bezporednio po urazie i trwa kilka godzin. Charakteryzuje si
krwawieniem ze zamanej koci i otaczajcych j tkanek. Towarzyszy temu
tworzenie si krwiakw, opuchliny i bl.
b) Naprawcza: charakteryzuje si wzmoon aktywnoci osteoklastw i
makrofagw, ktre usuwaj obumar tkank z obszarw zamania. Nastpnie
obserwuje si wzmoon proliferacj osteoblastw. Czas trwania fazy naprawczej
mierzony jest tygodniami, a nawet miesicami. W drugim tygodniu po urazie
rozpoczyna si reakcja kostniny i odbudowa koci. Procesy te trwaj a do
cakowitego poczenia koci, czyli 2 3 miesice.
c) Przemodelowanie koci: jest to proces przeksztacenia zrostu. Trwa najduej
(nawet do 7 lat). W tym czasie nastpuje zmiana koci tkanej w struktur
blaszkow. Usuwana jest zbdna tkanka i wzmacniana jest mechaniczna
wytrzymao poczenia.

16. Hormony (hormon wzrostu i hormony tarczycy) maj istotny wpyw na gojenie si
zama.
17. Zasadnicz rol w kontroli pracy poczenia stawowego odgrywaj minie dugie. Ich
przebieg nad torebk stawow, a tym samym kierunek wytwarzanych przez nie si
reguluje kaletki maziowe.
18. Szacuje si, e staw moe prawidowo funkcjonowa przez co najmniej 100 lat.
19. W czasie zmiany pooenia stawu mog w nim wystpowa trzy rodzaje ruchw:
a) Toczenie -> w czasie ruchu toczenia obydwie powierzchnie stawowe stykaj si w
coraz to innym punkcie.
b) lizg oraz skrcanie -> podczas tych ruchw ten sam punkt jednej powierzchni
stawowej styka si z coraz to nowym punktem drugiej powierzchni stawowej.

20. kotki przenosz prawie 70% obcienia stawu kolanowego.

21. Gwne czynniki ryzyka powodujce przecienie stawu to:
a) Wady postawy
b) Asymetria funkcjonalna
 c) Nadmierne napicie miniowe

22. Wspskurcz mini antagonistycznych jest zazwyczaj przyczyn nadmiernego

obcienia stawu.
23. Nadmierne zgicie stawu kolanowego w fazie podporu powoduje zwikszone
obcienie stawu rzepkowo udowego (moe przewysza nawet 10x ciar ciaa).
24. Praca minia powoduje wzrost przepywu krwi i tym samym dostarczane s do
minia i jego przyczepw wiksze iloci tlenu oraz substancji odywczych.
25. Trening i odywianie wpywa na jako tkanki cignistej.
26. Podejmowanie intensywnego treningu po duszym czasie braku aktywnoci fizycznej
doprowadza najczciej do urazw samego minia lub jego przyczepw.
27. Minie przeciwstawne wytwarzaj opr ruchu poprzez ich bierne rozciganie.
Przy zwikszonej sztywnoci mini antagonistycznych takie samo pooenie ktowe
mona osign przez wzrost siy skurczu mini agonistycznych.
28. Misie, ktry zosta unieruchomiony w pozycji odpowiadajcej minimalnej dugoci
(skrcony) cechuje niewielka sia skurczu. Towarzyszca unieruchomieniu atrofia
minia powoduje pogbiajce si osabienie skurczu oraz wzrost jego podatnoci na
zerwania.
29. Proces przyrostu liczby sarkomerw po zakoczeniu unieruchomienia (ich
zmniejszenie w unieruchomieniu moe siga nawet 40% i wicej) mona wydatnie
przyspieszy stosujc stymulacj elektryczn maksymalnie rozcignitego minia.
30. Rozrost tkanki cznej w unieruchomieniu minia mona zapobiec przez okresowe
bierne rozciganie.
31. Unieruchomienie minia maksymalnie rozcignitego powoduje przede wszystkim
stopniowy wzrost liczby sarkomerw.
32. Dugo minia, a nie jego napicie jest gwnym czynnikiem regulujcym liczb
sarkomerw. Mona to odnie np. do siedzcego trybu ycia. Skrcony misie
biodrowy ldwiowy bdzie osabiony, bo na skutek skrcenia dojdzie do
zmniejszania liczby sarkomerw.
33. Dla patomechaniki minia istotne jest, e w czasie skurczu ekscentrycznego w
miniu mog powstawa znaczne naprenia. Zatem przy nadmiernym obcieniu
taki misie jest bardziej naraony na zerwanie.
34. Przecienia mini mog powodowa ich uszkodzenia:
a) Opniony bl miniowy (DOMS delayed onset muscle sore) jest przykadem
dolegliwoci powstajcej wskutek przecienia minia.
b) Innym objawem bolesnoci miniowej o opnionym pocztku jest zmniejszenie
zakresu ruchu w stawie (nawet do 50%) oraz zmniejszenie o poow maksymalnej
siy miniowej. Okres odzyskiwania sprawnoci po takim uszkodzeniu wynosi 5-
30 dni w zalenoci od aktywnoci i rodzaju uszkodzenia.
c) Trening ze stopniowym wzrostem obcienia przeciwdziaa lub zmniejsza objawy
opnionego blu miniowego.
35. Bardzo wiele cennych informacji na temat stanu ruchowego ukadu sterujcego
(nerwowego) dostarczaj testy biernego rozcigania mini. W warunkach
fizjologicznych bierne powolne rozciganie minia nie wzbudza adnej aktywnoci
odruchowej.
36. Uszkodzenie grnego motoneuronu moe powodowa:
a) Hipertonie
b) Spastyczno
c) Sztywno
37. Uszkodzenie dolnego motoneuronu moe powodowa:
a) Hipotonie
b) Niedowad
c) Poraenie wiotkie
38. Do mini antygrawitacyjnych zalicza si zginacze KG i prostowniki KD.
39. Miotonia to nadmiernie wyduony skurcz mini.
40. Drenie to rytmiczne ruchy w okrelonej czci ciaa spowodowane synchronicznym,
naprzemiennym skurczem mini antagonistycznych. Wyrniamy:
a) Drenie spoczynkowe -> wystpuje w chorobie Parkinsona w stanie cakowitego
zrelaksowania koczyny. Drgania zanikaj wraz z podjciem aktywnoci ruchowej.
b) Drenie fizjologiczne -> wystpuje w stanach zmczenia mini i nasilonego
stresu.
41. Stabilno, a rwnowaga:
a) Stabilno jest pojciem szerszym i odznacza zdolno do odzyskiwania
rwnowagi.
b) Rwnowaga to pewien okrelony stan ukadu posturalnego. Stan ten
charakteryzuje pionowa orientacja ciaa osignita dziki zrwnowaeniu
dziaajcych na ciao si oraz ich momentw. Rwnowag zapewnia ukad
nerwowy przez odruchowe napicie odpowiednich grup miniowych
nazywanych miniami posturalnymi lub antygrawitacyjnymi.
42. Minie ng uczestnicz w regulacji krenia krwi. Skurcze mini napdzaj system
zastawek ylnych przepompowujcych krew z koczyn dolnych do serca.
Dusze pozostawanie w pozycji stojcej w cakowitym bezruchu moe spowodowa
niedokrwienie mzgu i tym samym doprowadzi do utraty rwnowagi.