Zacznik Nr 3

do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy

przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

ZASADY POSTPOWANIA PRZY UDZIELANIU

PIERWSZEJ POMOCY PRZEDMEDYCZNEJ
Spis Treci

1. Postanowienie oglne ................................................................................................................. 2

2. Podstawy prawne ........................................................................................................................ 2
3. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku ..................................................................... 2
4. Ocena stanu poszkodowanego kontrola czynnoci yciowych................................................. 3
5. Resuscytacja kreniowo oddechowa (RKO) .......................................................................... 4
6. Krwotoki ...................................................................................................................................... 9
7. Urazy krgosupa ...................................................................................................................... 11
8. Zamania ................................................................................................................................... 11
9. Rany .......................................................................................................................................... 13
10. Urazy klatki piersiowej ............................................................................................................... 14
11. Wstrzs ..................................................................................................................................... 15
12. Omdlenie ................................................................................................................................... 16
13. Atak serca Ostry Zesp Wiecowy (OZW) ............................................................................ 16
14. Zadawienie ............................................................................................................................... 17
15. Epilepsja (padaczka) ................................................................................................................. 18
16. Oparzenia.................................................................................................................................. 19
17. Odmroenia............................................................................................................................... 20
18. Poraenie prdem elektrycznym ............................................................................................... 21
19. Apteczka ................................................................................................................................... 24
20. Szkolenia z pierwszej pomocy .................................................................................................. 25

1/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

1. Postanowienie oglne
1.1. Zasady okrelaj metody udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej osobom
poszkodowanym zarwno w wypadkach jak i rnego rodzaju zdarzeniach.
1.2. Osoby udzielajce pomocy przedmedycznej powinny postpowa w myl zasad okrelonych
w niniejszych wytycznych.
1.3. Kady z nas powinien zna podstawy udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Znajomo najprostszych zasad moe pomc osobie poszkodowanej, a nawet moe uratowa
jej ycie.
1.4. Celem udzielania pierwszej pomocy nie jest zastpienie pomocy medycznej, lecz jej
wyprzedzenie. Twoje zadanie polega na zabezpieczeniu ratowanego, przytrzymaniu przy yciu
do czasu przyjazdu Zespou Ratownictwa Medycznego.
1.5. Pamitaj, e najwaniejsze jest Twoje bezpieczestwo oraz bezpieczestwo osoby
poszkodowanej.
1.6. Dziaaj tak, aby nie zaszkodzi. Rb to, co jest konieczne. W ten sposb nie powikszysz
istniejcych urazw, a twoje dziaanie da szans przeycia poszkodowanemu.
2. Podstawy prawne
2.1. W wietle prawa obowizujcego w naszym kraju, zgodnie z artykuem 162 Kodeksu Karnego,
prawny obowizek udzielenia pomocy innemu czowiekowi przedstawiony jest niej w ust. 2 i 3.
2.2. Wg 1 Kto czowiekowi znajdujcemu si w pooeniu grocym bezporednim
niebezpieczestwem utraty ycia albo cikiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy,
mogc jej udzieli bez naraenia siebie lub innej osoby na niebezpieczestwo utraty ycia albo
cikiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3.
2.3. Wg 2 Nie popenia przestpstwa, kto nie udziela pomocy, do ktrej jest konieczne poddanie
si zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w ktrych moliwa jest niezwoczna pomoc
ze strony instytucji lub osoby do tego powoanej.
3. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku
3.1. Podstawow zasad, o ktrej NIE WOLNO ZAPOMNIE adnemu ratownikowi, jest troska
o wasne bezpieczestwo. Upewnij si, e na miejscu wypadku jest bezpiecznie i za
rkawiczki.
3.2. Jeli miejsce wypadku stanowi zagroenie rwnie dla ratujcego lub nie moe on si
odpowiednio zabezpieczy, nie powinien przystpowa do akcji i poczeka na wykwalifikowane
suby.
3.3. Wzywajc pomoc (999, 998, 997, 112), naley poda krtkie i konkretne informacje o stanie
osoby poszkodowanej. Powinny zawiera nastpujce informacje:
1) co si stao i gdzie? dokadna lokalizacja zdarzenia,
2) wasne imi i nazwisko, numer telefonu, z ktrego dzwonimy,
3) kim jest lub kim s poszkodowani? (czy s to dzieci, osoby starsze, kobiety ciarne?),
4) ile osb jest poszkodowanych?
5) aktualny stan poszkodowanych:
a) czy poszkodowany jest przytomny?
b) czy jest zachowany oddech?
c) co mu dolega?

2/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Po przekazaniu tych informacji nie odkadamy suchawki, a uzyskamy potwierdzenie

od dyspozytora przyjcia zgoszenia.
3.4. Nie naley przewozi do lekarza osoby nieprzytomnej wasnym transportem.
3.5. W przypadku przewoenia do lekarza osoby przytomnej, u ktrej podczas transportu nastpia
utrata podstawowych czynnoci yciowych, naley:
1) bezwzgldnie zatrzyma si i zabezpieczy pojazd przed najechaniem innych pojazdw
(wczenie wiate awaryjnych i wystawienie trjkta ostrzegawczego);
2) po rozpoznaniu stanu poszkodowanego wezwa pomoc medyczn;
3) ewakuowa poszkodowanego do miejsca, gdzie bezpiecznie bdzie mona prowadzi
dziaania ratujce zdrowie i ycie;
4) przystpi do przywracania podstawowych czynnoci yciowych.
4. Ocena stanu poszkodowanego kontrola czynnoci yciowych
4.1. Utrata podstawowych czynnoci yciowych to utrata przytomnoci oraz zatrzymanie
oddychania.
4.2. Przy braku wiadka zdarzenia przystp do udzielania pierwszej pomocy, postpujc
w nastpujcej kolejnoci:
1) oce stan poszkodowanego:
a) czy jest przytomny? Potrznij za rami i gono zapytaj: Halo, syszysz mnie?
b) udronij drogi oddechowe rkoczynem czoo-uchwa (Rysunek Nr 1),
c) sprawd oddech przez okoo 10 sekund. Nachyl si nad twarz poszkodowanego i uyj
trzech zmysw: suchaj, czy oddycha, poczuj na policzku wydychane powietrze,
obserwuj klatk piersiow. W cigu 10 sekund powiniene stwierdzi co najmniej 2
oddechy, aby stwierdzi, e poszkodowany oddycha (Rysunek Nr 2).
2) wezwij pomoc medyczn.
3) udziel dalszej pomocy poszkodowanemu.

Rysunek Nr 1 Rkoczyn czoo-uchwa.

3/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 2 Sprawdzenie oddechu.

5. Resuscytacja kreniowo oddechowa (RKO)
5.1. Objawy zatrzymania pracy serca
Podstawowym objawem wiadczcym o zatrzymaniu pracy serca jest brak oddechu.
5.2. Poredni (zewntrzny) masa serca
1) Skuteczn metod przywracania zatrzymanej pracy serca jest zastosowanie poredniego
masau serca naprzemiennie z wdmuchiwaniem powietrza do puc osoby ratowanej, jeli
wiczye te czynnoci na szkoleniu. W razie gdyby nie umia, lub te nie chcia wykona
sztucznego oddychania wystarczy tylko uciska klatk piersiow. Wykonuj uciski bez
przerw.
2) Poredni masa serca polega na rytmicznym uciskaniu mostka, prostopadle w kierunku
krgosupa (Rysunek Nr 3), dziki czemu dochodzi do ciskania serca, z ktrego krew jest
sztucznie wyciskana do naczy krwiononych.

Rysunek Nr 3 Kompresja klatki piersiowej.

3) Ratowanego naley uoy na plecach na twardym podou podoga, deska.
4) Odso klatk piersiow, rozetnij lub rozerwij ubranie.
5) Uklknij prostopadle do dugiej osi ciaa ratowanego i wyznacz miejsce na rodku klatki
piersiowej (Rysunek Nr 4), gdzie naley uoy rce do masau serca.

4/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 4 Miejsce ucisku mostka.

Uwaga: w czasie uciskania mostka nie wolno odrywa od niego podstawy doni ani zmienia
miejsca ich pocztkowego uoenia
6) U podstaw jednej doni w wyznaczonym miejscu na mostku, za podstaw doni drugiej
rki na grzbiecie doni poprzedniej. Podstawa doni bezporednio przylegajca
do skry powinna znajdowa si porodku klatki piersiowej i wzdu mostka (Rysunek Nr 5).

Rysunek Nr 5 Ukad rk na mostku przy porednim masau serca.

7) Prze palce jednej rki midzy palce drugiej. Uatwia to odwiedzenie palcw ku grze oraz
powoduje skuteczniejszy ucisk (Rysunek Nr 6).

5/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 6 Uciskanie mostka podstaw doni.

8) Ucisk na mostek naley wykonywa wyprostowanymi w stawach okciowych koczynami
grnymi, prostopadle w kierunku krgosupa, na gboko nie mniejsz ni 5 cm (ale nie
gbiej ni na 6 cm).
9) Czstotliwo uciskania mostka wynosi 120 ucini/min.
5.3. Sztuczne oddychanie
1) Aby poprawnie wykona sztuczne oddychanie, musisz najpierw odchyli gow rkoczynem
czoo uchwa.
2) cinij swoimi palcami skrzydeka nosa ratowanego.
3) Obejmij swoimi ustami cakowicie, szczelnie usta poszkodowanego.
4) Wdmuchuj powietrze jednostajnie do puc chorego prze okoo 1 sekund tak, aby widocznie
uniosa si klatka piersiowa (Rysunek Nr 7).
5) Utrzymujc odgicie gowy i uniesienie uchwy, odsu swoje usta od ust poszkodowanego
i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa (Rysunek Nr 7).
6) Minimalizuj przerwy w czasie uciskania klatki piersiowej na wykonanie sztucznego
oddychania.
7) Zaleca si uywanie maseczki do sztucznego oddychania (Rysunek Nr 8).

Rysunek Nr 7 Wykonywanie sztucznego oddychania.

6/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 8 Sztuczne oddychanie przez maseczk ratownicz.

5.4. Resuscytacja kreniowo oddechowa
1) W przypadku zauwaenia czowieka potrzebujcego pomocy podejd, zachowujc
ostrono i sprawd czy miejsce, w ktrym znajduje si poszkodowany, jest dla ciebie
bezpieczne.
2) Sprawd przytomno, delikatnie potrzsajc za rami chorego i gono mwic: Halo,
syszysz mnie? Otwrz oczy. Jeli nie reaguje, stwierdzasz, e jest nieprzytomny.
3) Kolejn czynnoci, jak powiniene wykona, jest sprawdzenie oddechu (jak w punkcie
4.2.1 lit. c). Jeli w cigu 10 sekund nie wyczuwasz oddechu, lub jest tylko jeden oddech, lub
oddech jest nie prawidowy tzn. e poszkodowany nie oddycha.
4) Naley natychmiast wezwa pomoc, dzwonic na nr 999 lub 112 z informacj,
e poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha.
5) Po wezwaniu pomocy natychmiast przystp do masau serca i sztucznego oddychania
(Rysunek Nr 9).

Rysunek Nr 9 Resuscytacja kreniowo oddechowa wykonywana przez jedn osob.

6) Resuscytacj wykonujemy zawsze w pojedynk. Jeli jest jeszcze jeden ratownik,
naley si zmienia co 2 min.

7/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

7) Poredni masa serca, podobnie jak oddech zastpczy, naley prowadzi do chwili
przybycia Zespou Ratownictwa Medycznego, do momentu przywrcenia w peni wydolnego
oddechu, do opadnicia z si, lub pojawienia si niebezpieczestwa dla ratownika w miejscu
zdarzenia.
5.5. Uycie defibrylatora AED
1) Jeli w okolicy jest dostpny defibrylator AED, zanim rozpoczniesz resuscytacj udaj si po
niego lub wylij inn osob. W czasie oczekiwania na defibrylator wykonuj resuscytacj
kreniowo-oddechow.
2) Po powrocie z defibrylatorem wcz go i postpuj zgodnie z instrukcjami sownymi
defibrylatora.
3) Jeli wykonywae resuscytacj, a kto przynis defibrylator, nie zwlekaj z wczeniem go.
4) Jeli ratownikw jest wicej ni jeden, RKO (resuscytacja kreniowo-oddechowa) powinna
by prowadzona podczas naklejania elektrod.
5) Po wczeniu defibrylatora naley przyklei elektrody na odsonit klatk piersiow.
6) Jeeli klatka piersiowa jest mokra to naley j osuszy.
7) Jeeli klatka piersiowa jest mocno owosiona naley usun owosienie maszynk
znajdujc si w defibrylatorze w miejscu przyklejenia elektrod.
8) Naley usun acuszki i inne ozdoby z okolicy klatki piersiowej.
9) Postpuj zgodnie z poleceniami gosowymi/wizualnymi bez opnienia.
10) Upewnij si, e nikt nie dotyka poszkodowanego, gdy AED przeprowadza analiz rytmu.
a) Jeeli wyadowanie jest zalecane:
upewnij si, e nikt nie dotyka poszkodowanego,
nacinij przycisk defibrylacji zgodnie z poleceniem (w peni zautomatyzowany AED
dostarczy wyadowanie samoczynnie),
po wyadowaniu natychmiast rozpocznij RKO 30 : 2,
kontynuuj postpowanie zgodnie z dalszymi poleceniami gosowymi/wizualnymi.
b) Jeeli wyadowanie nie jest zalecane:
niezwocznie podejmij RKO, stosujc sekwencj 30 ucini do 2 wdechw
ratowniczych,
kontynuuj postpowanie zgodnie z dalszymi poleceniami gosowymi/wizualnymi.
5.6. Ukadanie ratowanego w tzw. pozycji bocznej ustalonej (bezpiecznej)
1) Osoby nieprzytomnej nie powinno si pozostawia ani chwili bez udronionych drg
oddechowych w pozycji lecej na plecach (na wznak).
2) Aby nie mia zajtych rk stosujc rkoczyn czoo uchwa u lecego na wznak
poszkodowanego, zaleca si uoenie nieprzytomnego w tzw. pozycji bocznej ustalonej
(bezpiecznej) (Rysunek Nr 10), ktra zapobiega zapadaniu si jzyka, umoliwia odpyw
liny i wymiocin na zewntrz.
3) Ukadanie nieprzytomnego w tej pozycji jest przeciwwskazane u osb z wszelkimi
obraeniami oraz w stanie zatrzymania krenia krwi. Gdy uoysz chorego na boku, nie
wolno odstpowa od ratowanego. Naley go stale obserwowa, albowiem oddech moe si
zatrzyma. Takiego poszkodowanego nie transportujemy wasnymi rodkami transportu.
4) Do takiego chorego zawsze wzywaj pogotowie ratunkowe!!!

8/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

5) Poszkodowany w pozycji na boku moe lee okoo 30 min. Po tym czasie naley
poszkodowanego uoy na drugim boku.

Rysunek Nr 10 Ukadanie w pozycji bocznej ustalonej.

6) Prawidow pozycj boczn ustalon, uzyskuje si ukadajc rk blisz tobie pod ktem
prostym w stosunku do ciaa i zginajc j w okciu tak, aby do rki bya skierowana do gry
(Rysunek Nr 10.1).
7) Dalsz rk prze w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stron grzbietow przy
bliszym tobie policzku poszkodowanego (Rysunek Nr 10.2).
8) Drug rk chwy za dalsz koczyn doln poszkodowanego tu powyej kolana
i podcignij j ku grze, nie odrywajc stopy od podoa (Rysunek Nr 10.3).
9) Przytrzymujc do docinit do policzka, pocignij za dalsz koczyn doln tak,
by poszkodowany obrci si na bok w twoim kierunku (Rysunek Nr 10.4).
10) U koczyn, za ktr przetaczae poszkodowanego w taki sposb, aby staw kolanowy
i biodrowy byy zgite pod ktem prostym (Rysunek Nr 10.4).
11) Odegnij gow ratowanego ku tyowi, by upewni si, e drogi oddechowe s drone.
12) Jeli jest to konieczne, u rk poszkodowanego pod policzkiem tak, by utrzyma gow
w odgiciu, twarz zwrcon do podoa, aby umoliwi wydostawanie si treci pynnej
z ust.
13) Regularnie sprawdzaj oddech.
6. Krwotoki
6.1. Krwotoki definicje
1) W ciele czowieka dorosego kry od 4 do 6 litrw krwi. Krew pynie naczyniami
krwiononymi tj., ttnicami, yami oraz naczyniami wosowatymi.
2) Krwotok to masywny wylew krwi z uszkodzonego naczynia krwiononego.
3) Krwotok zewntrzny kiedy krew wypywa na zewntrz ciaa przez uszkodzon skr.
4) Krwotok wewntrzny kiedy krew nie wydostaje si poza obrb ciaa.
5) Krwotok zewntrzny poredni - krew moe wypywa z naturalnych otworw ciaa.
6.2. Krwotoki objawy
1) Krwotoki grone dla ycia wystpuj przy uszkodzeniach duych naczy ttniczych lub
ylnych.
2) Krwotok wewntrzny pocztkowo jest zazwyczaj niezauwaalny.

9/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

3) Najczciej u czowieka z krwotokiem wewntrznym, w pnej fazie, mona zaobserwowa:

blado, zimn i spocon skr, senno, omdlenie.
4) Dua utrata krwi doprowadza do wstrzsu, podczas ktrego zostaje utrudnione
przenoszenie tlenu do tkanek i narzdw.
6.3. Krwotoki pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Do zatrzymania krwotokw przystpujemy natychmiast. Dziaanie powinno by szybkie,
ale jednoczenie spokojne bez paniki.
2) Krwotok zewntrzny mona zatrzyma nastpujco:
a) za rkawiczki,
b) bezporednio ucinij ran zatrzymuje to wypyw krwi i umoliwia powstanie skrzepu,
c) unie ku grze krwawic cz ciaa, jeli jest to koczyna. Powoduje to obnienie
cinienia wypywajcej krwi z rany.
3) Tamujc krwotok, naley zrezygnowa z opaski uciskowej na korzy opatrunku
uciskowego, ktry nie tylko zatrzymuje krwawienie, ale te zabezpiecza ran przed infekcj
(Rysunek Nr 11).

Rysunek Nr 11 Opatrunek uciskowy.

4) Gdy po zaoeniu opatrunku uciskowego, krwotok nie ustaje, do kolejn warstw
opatrunku, nie cigajc poprzedniej.
5) Opatrunek uciskowy polega na tym, e na ran kadziemy kilkakrotnie zoon jaow gaz,
a nastpnie kadziemy zwinity banda. Cao owija si nastpnym bandaem (Rysunek
Nr 12).

Rysunek Nr 12 Opatrunek uciskowy.

6) W przypadku krwotoku konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego.
7) Oczekujc na przybycie karetki, poszkodowany powinien lee pod przykryciem.
6.4. Krwawienie z nosa pierwsza pomoc
1) Pole krwawicemu uciska skrzydeka nosa palcami przez okoo 15 minut.

10/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

2) Pochyl gow poszkodowanemu ku przodowi, aby nie poyka krwi.

3) Do grzbietu nosa przy zimny okad.
4) Zale oddychanie ustami.
5) Zabro wydmuchiwa nos choremu.
6) Jeli krwawienie si przedua przetransportuj poszkodowanego do szpitala.
7. Urazy krgosupa
1) Do urazw krgosupa dochodzi w wyniku silnych si dziaajcych na ten narzd.
2) Urazy krgosupa, zamania nale do powanych uszkodze. Jakakolwiek nieprawidowo
czy nieostrono mog spowodowa kalectwo lub mier poszkodowanego.
3) Uszkodzenia krgosupa powstaj najczciej wskutek wypadkw komunikacyjnych, upadkw
z wysokoci, skokw do wody oraz urazw gowy.
7.1. Urazy krgosupa objawy
Tylko okoo 10% urazw krgosupa towarzysz uszkodzenia rdzenia krgowego. Ratownik
moe jedynie podejrzewa uraz krgosupa. Wynika to bdzie z sytuacji w jakiej znajduje si
poszkodowany.
7.2. Urazy krgosupa pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Jeli podejrzewasz uraz krgosupa (moe on by nastpstwem upadku z wysokoci lub
wypadku komunikacyjnego), postpuj szczeglnie ostronie.
2) W miar moliwoci staraj si nie rusza poszkodowanego, chyba e otoczenie zagraa
jego bezpieczestwu.
3) Gwnym zadaniem ratownika jest stabilizowanie gowy wasnymi rkoma, gdy kady ruch
krgosupa moe spowodowa uszkodzenie rdzenia krgowego.
4) Zabezpieczy naley take poszkodowanego przed przemokniciem lub zimnem.
5) Jeli poszkodowany jest przytomny, nie ruszaj poszkodowanym i czekaj na przyjazd karetki.
6) Gdy niezbdne jest przetransportowanie poszkodowanego, trzeba to wykona na twardych
noszach, desce, drzwiach, itp. lub przy pomocy kilku osb (co najmniej czterech).
Podnoszenie powinno nastpi jednoczenie (Rysunek Nr 13).
7) W przypadku podejrzenia urazu krgosupa wezwij pogotowie ratunkowe.

Rysunek Nr 13 Pozycja do transportowania osoby z urazem krgosupa.

8. Zamania
8.1. Zamania definicje
1) Zamanie koci to przerwanie jej cigoci po zadziaaniu urazu przekraczajcego granic
elastycznoci tkanki kostnej.

11/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

2) Otwarte zamanie koci wystpuje wwczas, kiedy w pobliu miejsca zamania, bdzie
istniaa na skrze rana stanowica otwarte poczenie pomidzy miejscem zamania koci,
a ran na powierzchni skry.
3) Zamknite zamanie koci nieuszkodzona powierzchnia ciaa w okolicy zamania.
8.2. Zamania objawy
1) Znieksztacenie obrysw koczyny, patologiczna ruchomo.
2) Tarcie odamkw kostnych, czsto przemieszczenia przy zamaniach dugich koci.
3) Obrzk miejsca urazu, bl, utrudniona lub zniesiona cakowicie czynna i bierna ruchomo.
8.3. Zamania pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Jeeli wystpio otwarte zamanie, na jaowy opatrunek tzw. mostkowy, bez zmiany
pooenia przemieszczonych koci wzgldem odamkw, lekko obandauj (Rysunek Nr 14).

Rysunek Nr 14 Opatrunek mostkowy.

2) Przy zamaniu zamknitym nie naley ciga odziey z miejsca zamania. Rozetnij j.
3) Niedopuszczalne jest nastawianie przemieszczenia we wasnym zakresie!
4) Ustabilizuj ssiednie stawy, w ktrych skad wchodzi uszkodzona ko.
5) Pozycja, jak przyjmuje poszkodowany po urazie, jest najczciej pozycj najmniej bolesn
dla niego. Nie zmuszaj go do zmiany pozycji.
6) Zabezpiecz poszkodowanego przed dalszymi ewentualnymi urazami i utrat ciepa.
7) Jak najszybciej zapewnij poszkodowanemu fachow pomoc medyczn.
8.4. Zamanie koci przedramienia
1) Do wraz z przedramieniem umie w temblaku (Rysunek Nr15.).
2) Unieruchom staw okciowy i do wraz z nadgarstkiem (zamanie koci przedramienia).
3) Unieruchom do wraz z przedramieniem (zamanie koci doni).

12/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 15 Temblak z chusty trjktnej lub ubrania poszkodowanego.

8.5. Zamanie koci ramiennej
1) Uszkodzone rami zawie na temblaku.
2) Przetransportuj chorego do szpitala.
8.6. Zamanie koci miednicy
1) Nie ruszaj chorego!
2) Chory odczuwa duy bl w obrbie koci miednicy.
3) Miednica jest niestabilna (pywajca).
8.7. Zamanie koczyny dolnej
1) Jeli koczyna nie jest uoona anatomicznie, zap rkoma dwa ssiadujce stawy zamanej
koci. Ma to na celu unieruchomienie uszkodzonej nogi.
2) W przypadku zamania koczyny dolnej, moesz j usztywni metod noga do nogi, jeli
czas oczekiwania na pogotowie ratunkowe bdzie dugi.
8.8. Zamanie koci stopy
1) Obuwia, ktrego cholewka siga poza kostk, nie cigaj, a jedynie poluzuj sznurowada
(zapicia).
2) U nog w pozycji podanej przez poszkodowanego, unieruchom j poprzez oboenie
rzeczami wok stopy.
8.9. Zamanie koci czaszki
1) Nie wycieraj ran (wypywajcej krwi, pynu mzgowego), za luny, jaowy opatrunek.
2) Poszkodowanego nie wolno rusza.
3) Za opatrunek osaniajcy miejsce urazu (nie moe on tamowa wypywu pynw
z czaszki).
4) Ustabilizuj gow dwoma rkoma, tak aby chory ni nie rusza.
9. Rany
9.1. Rany definicja
Uszkodzenie cigoci skry, rwnie gbszych tkanek lub narzdw, na skutek urazu
mechanicznego lub procesw chorobowych.
9.2. Rany rodzaje
Otarcie rana, ktra powstaje na skutek kontaktu skry z szorstk powierzchni.

13/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rana cita rana powstajca na skutek dziaania przedmiotw ostrych. Jest ona zadana
przez przecignicie ostrza po powierzchni skry. Przy tych ranach moe
doj rwnie do przecicia tkanek znajdujcych si pod skr.
Rana kuta charakteryzuje si bardzo ma powierzchni widoczn na skrze
i powanymi nieraz uszkodzeniami wewntrz ciaa. Jest ona gboka i w jej
wyniku mog ulec uszkodzeniu narzdy wewntrzne.
Rana tuczona
(miadona) rana powstaa w nastpstwie urazu zadanego du si narzdziem tpym lub
tpokrawdzistym, czsto jako skutek upadku lub uderzenia przez pojazd
mechaniczny.
Rana szarpana rana powstajca w wyniku dziaania zakrzywionego narzdzia o tpej
krawdzi, godzcego skonie lub stycznie do powierzchni ciaa.
Ma nieregularny ksztat i poszarpane nierwne brzegi.
Rana
postrzaowa rana powstajca na skutek dziaania pociskw z broni palnej lub odamkw
pociskw. Rana wlotowa jest maa, moe te by obecna rana wylotowa
znacznie wiksza od wlotowej.
Rana ksana rana spowodowana ugryzieniem przez zwierz. Posta zewntrzna rany jest
odwzorowaniem szczki zwierzcia lub w niektrych przypadkach jest ran
szarpan.
9.3. Rany pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Przemyj powierzchni rany przez polewanie wod lub roztworem soli fizjologicznej.
2) Na na ran opatrunek osaniajcy ze sterylnej gazy (w adnym wypadku nie moe to by
wata ani lignina).
3) Owi gaz bandaem dzianym (nie uywaj banday uciskowych).
4) Zatamuj krwotok w przypadku rany krwawicej przez tamponad bezporedni (uciskowy
opatrunek z gazy naoony na ran).
5) Jeli nie masz apteczki, uyj ubra poszkodowanego.
10. Urazy klatki piersiowej
10.1. Urazy klatki piersiowej powstawanie
1) Uszkodzenia klatki piersiowej powstaj najczciej po uderzeniu cikim przedmiotem lub
s to rany penetrujce klatk piersiow.
2) Przy urazach penetrujcych moe doj do odmy.
3) Niebezpieczne jest uszkodzenie wikszego naczynia przez pknite ebro i krwawienie
do jamy opucnej. Skutkiem moe by zmniejszenie objtoci oddechowej puca.
4) W chwili, gdy powietrze dostaje si do przestrzeni midzyopucnowej przez ran penetrujc
lub przez uszkodzone puco, powstaje odma. Puco si zapada.
5) Objawami s czsto krwawienie z jamy ustnej, duszno, siniaki na skrze, gwidce,
wiszczce szmery oddechowe, spieniona krew wydobywajca si z rany, silny bl w czasie
oddychania.

14/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

10.2. Urazy klatki piersiowej pierwsza pomoc przedmedyczna

1) Kontroluj czynnoci oddechowe. W razie ich braku rozpocznij resuscytacj kreniowo
oddechow.
2) Jeli mona, zastosuj pozycj psiedzc, jeli nie- ukadamy poszkodowanego poziomo
z uniesion jak najwyej gow i tuowiem.
3) Widoczn ran okrywamy opatrunkiem trjstronnym. Foli przykadamy do otwartej rany
i zaklejamy z trzech stron. Z jednej strony od dou nie przyklejamy plastrem, co umoliwi
swobodny wypyw krwi. Taki opatrunek zabezpieczy przed powstaniem odmy zamknitej lub
otwartej dziaa jak wentyl (Rysunek Nr 16).

Rysunek Nr 16 Opatrunek trjstronny.

4) W przypadku odmy nadmiar powietrza w jamie opucnowej wydostaje si przez niezaklejon
cz, nie powodujc wzrostu cinienia w klatce piersiowej /odma zamknita/ i na odwrt
nie pozwala pobiera powietrza z zewntrz /odma otwarta/ (Rysunek Nr 18.).
5) Nie wolno usuwa cia obcych tkwicych w cianie klatki piersiowej.
6) Przy bezdechu stosujemy sztuczne oddychanie.
11. Wstrzs
11.1. Wstrzs definicja
1) Wstrzs jest to stan niedotlenienia, niewystarczajcego odywienia komrki i usuwania
z niej resztek metabolicznych w nastpstwie zaamania si wydolnego przepywu
tkankowego.
2) Przyczyn moe by zakcenie pracy serca lub reakcja na cikie urazy (np. masywny
krwotok zewntrzny lub wewntrzny), oparzenia, zakaenia, reakcja uczuleniowa.
11.2. Wstrzs objawy
1) W pierwszej fazie wstrzs jest praktycznie nierozpoznawalny, wystpuje tylko szybsza praca
serca.
2) W drugiej fazie wystpuje przypieszenie oddechu, spadek cinienia krwi w pozycji pionowej
(moliwe omdlenie), niepokj.
3) W trzeciej fazie wystpuje duy spadek cinienia, z czym moe wiza si utrata
przytomnoci.
4) W czwartej fazie wstrzsu wystpuje zimna i wilgotna skra, blado powok skrnych,
szybki pytki oddech.
5) Wstrzs moe doprowadzi do niewydolnoci narzdw i mierci poszkodowanego.

15/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

11.3. Wstrzs pierwsza pomoc przedmedyczna

1) Ustal przyczyn wstrzsu. Jeli to moliwe, przeciwdziaaj przyczynie.
2) Okryj poszkodowanego kocem, w celu zapobieenia utraty ciepoty ciaa.
3) Jeli poszkodowany wymiotuje lub krwawi z jamy ustnej, u go na boku w pozycji
bezpiecznej.
4) Nie podawaj nic do picia, tylko zwilaj usta.
5) Jeli poszkodowany nie ma oddechu, rozpocznij resuscytacj (30/2).
6) Jeli poszkodowany ma rany, przed rozpoczciem resuscytacji za szybko opatrunki
na rany.
7) Jeli wstrzs jest nastpstwem ukszenia, usu do.
12. Omdlenie
12.1. Omdlenie definicja
Jest to stan krtkotrwaej utraty przytomnoci wywoany przejciowym niedokrwieniem mzgu,
nagym zwikszonym odpywem krwi z orodkowego ukadu nerwowego lub niewystarczajcym
jej utlenowaniem. Najczciej przytomno powraca w cigu dwch minut.
12.2. Omdlenie pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Sprawdzenie przytomnoci.
2) Udronienie drg oddechowych rkoczynem czoo uchwa.
3) Sprawdzenie oddechu.
4) Udziel pomocy na miejscu, nie wyno poszkodowanego, chyba e tam, gdzie si znajduje,
nie ma miejsca, aby udzieli pomocy.
5) Utrzymuj drono drg oddechowych.
6) Rozepnij konierzyk, polunij krawat celem poprawienia krenia krwi.
13. Atak serca Ostry Zesp Wiecowy (OZW)
13.1. Ostry Zesp Wiecowy definicja
Ostry Zesp Wiecowy grupa schorze cechujca si zmianami w kreniu wiecowym,
ktrych wynikiem jest znaczne ograniczenie lub ustanie przepywu w ttnicach wiecowych.
13.2. Ostry Zesp Wiecowy objawy
1) Bl w klatce piersiowej o charakterystyce ucisku, gniecenia lub rozrywania.
2) Bl moe promieniowa do lewej rki, midzy opatki, uchwy.
3) Drtwienia lewej rki, uchwy, jzyka.
4) Przypieszony oddech.
5) Nietolerancja wysiku, po przejciu paru metrw bl si nasila.
6) Niepokj.
7) Chory najczciej przyjmuj pozycj siedzc.
8) Skra jest blada, zimna i spocona.
13.3. Ostry Zesp Wiecowy pierwsza pomoc przedmedyczna
1) W pierwszej kolejnoci naley jak najszybciej powiadomi suby ratownicze, dokadnie
opisujc stan zdrowia, zachowanie i wygld chorego.

16/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

2) U poszkodowanego w pozycji siedzcej, na pododze (aby maksymalnie ograniczy

ruchy) poszkodowany moe sam przyj najdogodniejsz dla siebie pozycj.
3) Rozlunij ubranie:
a) u mczyzn krawat, koszul, pasek u spodni,
b) u kobiet jeli mona: biustonosz, bluzk.
4) W przypadku zatrzymania akcji serca naley przystpi do resuscytacji.
5) Jeli poszkodowany nie jest uczulony moesz mu poda aspiryn (tj. kwas salicylowy).
14. Zadawienie
14.1. Zadawienie charakterystyka
1) Najczciej spotykanym wypadkiem w czasie jedzenia, jest zadawienie, czyli dostanie si
ciaa obcego do drg oddechowych (tchawicy).
2) Ma to miejsce bardzo czsto podczas rozmowy przy jedzeniu.
3) Poszkodowany nie moe zapa oddechu i wpada w panik.
4) Jeli pomoc nie zostanie udzielona bardzo szybko, w efekcie braku tlenu nastpuje
bezdech.
5) Zadawienie jest to stan zagroenia ycia.
6) Zadawienia dzielimy na:
a) lekk niedrono drg oddechowych ( chory moe mwi, kaszle, oddycha),
b) cik niedrono drg oddechowych ( chory nie moe odpowiedzie na pytania kiwa
tylko gow; nie moe oddycha, ciche prby kaszlu, utrata przytomnoci)
14.2. Zadawienie pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Przy lekkiej niedronoci drg oddechowych zachcaj zadawionego do kaszlu.
2) Przy cikiej niedronoci drg oddechowych postpuj wedug niej przedstawionej
kolejnoci:
a) jeli poszkodowany jest przytomny, zastosuj 5 uderze w okolic midzyopatkow
zgodnie z zasadami:
sta z boku i nieco za poszkodowanym,
pod jedn do na klatce piersiowej poszkodowanego i pochyl go do przodu tak,
aby przemieszczone ciao obce mogo przedosta si do ust, a nie przesuwao si
w gb drg oddechowych,
wykonaj pi energicznych uderze nadgarstkiem drugiej rki w okolic
midzyopatkow (Rysunek Nr 17).

Rysunek Nr 17 Postpowanie u przytomnego z cik niedronoci drg oddechowych.

17/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

b) jeli 5 uderze w okolic midzyopatkow nie spowoduje usunicia ciaa obcego,

zastosuj 5 ucini nadbrzusza zgodnie z zasadami (Rysunek Nr 18):
sta za poszkodowanym i obejmij go ramionami na wysokoci nadbrzusza,
pochyl go do przodu,
zacinij pi i umie j pomidzy ppkiem i wyrostkiem mieczykowatym,
woln rk zap za zacinit pi i silnie pocignij do wewntrz i ku grze,
powtrz t czynno 5 razy.

Rysunek Nr 18 Ucinicia nadbrzusza.

c) jeeli te czynnoci nie spowoduj usunicia ciaa obcego z drg oddechowych, kontynuuj
uderzenia w okolic midzyopatkow w poczeniu z uciniciami nadbrzusza,
d) jeeli poszkodowany straci przytomno:
bezpiecznie u go na ziemi,
natychmiast wezwij pogotowie,
rozpocznij resuscytacj kreniowo oddechow, zaczynajc od ucini klatki
piersiowej.
15. Epilepsja (padaczka)
15.1. Epilepsja definicja
1) Jest przewlekym schorzeniem neurologicznym o rnych przyczynach, objawiajcym si
krtkotrwaymi napadami drgawek, wystpujcych w rnym nasileniu.
2) W czasie ich trwania chory traci przytomno.
3) Po kilku minutach przytomno samoistnie powraca, a chory najczciej jest spltany i nie
pamita zdarzenia.
15.2. Epilepsja pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Odsu przedmioty, w ktre w czasie padaczki chory moe uderzy.
2) W czasie ataku drgawek z wasnych rk utwrz koszyczek i pod pod gow. Asekuracja
gowy jest niezbdna, gdy wtrnymi powikaniami padaczki s najczciej urazy gowy.
3) Nie wolno wkada nic w usta.
4) Nie wolno krpowa chorego w czasie napadu drgawek.
5) Po ustpieniu drgawek u poszkodowanego na boku.
6) Jeli jest to pierwszy napad epilepsji lub nie wiesz nic o chorym, to wezwij karetk.

18/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

7) Jeli chory ma opiekuna i nie jest to pierwszy napad drgawek, wezwanie pomocy medycznej
nie jest konieczne. Warunkiem jest, e opiekun zajmie si chorym.
16. Oparzenia
16.1. Oparzenia definicja
1) Oparzenie uszkodzenie skry i, w zalenoci od stopnia oparzenia, take gbiej
pooonych tkanek lub narzdw.
2) Oparzenia mog by spowodowane dziaaniem uku elektrycznego, przepywem przez ciao
czowieka prdu elektrycznego, otwartym pomieniem, par wodn lub dotkniciem gorcych
przedmiotw. Rwnie wystpuj oparzenia spowodowane rodkami chemicznymi.
3) Istniej III stopnie oparze rnice si gbokoci uszkodze tkanek (skry, tkanki
podskrnej, tkanek pooonych gbiej).
Stopie I oparzenia powierzchniowe, charakteryzujce si zaczerwienieniem skry
i piekcym silnym blem,
Stopie II wystpuje bl, zaczerwienienie skry, moe wystpi obrzk, powstaj
pcherze wypenione przejrzystym pynem tzw. surowiczym. Uszkodzenie
czsto siga skry waciwej.
Stopie III wystpuje martwica skry i tkanek gbszych przy jednoczesnym istnieniu
objaww jak przy stopniu I i II, przy czym reakcja blowa moe wystpi
z powodu zniszcze zakocze nerwowych.
4) Oparzenia dzieli si take na oparzenia powierzchniowe i oparzenia gbokie.
5) Oparzenia powierzchniowe charakteryzuj si zaczerwienieniem skry, obrzkiem i blem
(I oparzenia) oraz powstawaniem pcherzy surowiczych (II oparzenia).
6) Oparzenia gbokie (III oparzenia) dotycz oparzenia naskrka i caej gruboci skry
waciwej. Przy oparzeniach gbokich dochodzi do uszkodzenia tkanki podskrnej i mini.
7) Do oparze lekkich zalicza si oparzenia powierzchniowe nieprzekraczajce 15% oglnej
powierzchni ciaa, w tym gbokiego oparzenia do 2% powierzchni ciaa.
8) Gdy oparzenie jest niebolesne, to moe wskazywa, e siga gboko i zniszczyo receptory
blowe.
9) Do najgroniejszych nale oparzenia skry dzieci, genitaliw oraz gowy i szyi, gdy
wwczas najczciej wystpuj objawy wstrzsu pourazowego.
10) W nastpstwie oparzenia znika rola ochronna naskrka i skry bakterie atwiej wnikaj
do tkanek pooonych gbiej.
11) Oparzenia ropiejce goj si z wytworzeniem blizn.
12) Oparzenia I i II stopnia wymagaj konsultacji lekarskiej. Za oparzenia cikie uwaa si
oparzenia
III stopnia obejmujce co najmniej 15% powierzchni ciaa.
13) Ocen rozlegoci oparzenia uatwia tzw. regua dziewitek przedstawiona na (Rysunek
Nr 20). Gowa z przodu i z tyu oraz szyja stanowi 9% powierzchni skry, koczyny grne
18% (kada z nich po 9%), koczyny dolne 36% (kada z nich po 18% z przodu 9% i z tyu
9%), tuw z przodu 18% i z tyu rwnie 18% oraz krocze 1% co w sumie rwna si 100%
(Rysunek Nr 20).
14) W ocenie powierzchni oparzenia mona rwnie posugiwa si doni, ktrej powierzchnia
odpowiada okoo 1% powierzchni ciaa (Rysunek Nr 19).

19/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 19 Do poszkodowanego odpowiada ok. 1% powierzchni ciaa.

Rysunek Nr 20 Ocena rozlegoci oparzenia wg tzw. reguy dziewitek.

16.2. Oparzenia pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Podstawowym zadaniem przy udzielaniu pomocy jest przerwanie kontaktu z czynnikami
parzcymi, zwr te uwag na stopie oparzenia oraz jego rozlego.
2) Pierwsz czynnoci powinno by zdjcie ubrania, ktre si nie przykleio do ciaa,
piercionki acuszki. Tak eby nie zerwa uszkodzonej skry.
3) Drug czynnoci jest ochodzenie oparzonej powierzchni letni wod przez kilkanacie
minut, do ustpienia blu. Naley pamita, aby zbytnio nie wychodzi poszkodowanego.
4) Na mae powierzchnie przy oparzeniach I, II i III stopnia zakadamy such, jaow gaz
i delikatnie bandaujemy.
5) Na rozlege powierzchnie oparzenia przykadamy jaowe opatrunki.
6) Nie wolno oparzonej powierzchni smarowa maciami, tuszczem, biakiem, gencjan lub
innymi roztworami spirytusowymi.
7) Mona zastosowa oglnodostpne opatrunki hydroelowe.
8) Oparzenia II i III stopnia wymagaj konsultacji lekarskich, poniewa nie tylko uszkadzaj
skr, lecz take powoduj utrat pynw ustrojowych.
9) Przy oparzeniach chemicznych naley zdj cae ubranie i spuka jak najprdzej rodek
chemiczny du iloci wody.
10) Do oparze cikich oraz do oparze miejsc wstrzsorodnych (twarz, szyja, genitalia)
zawsze wzywamy karetk.
17. Odmroenia
17.1. Odmroenia definicja
1) Odmroenie jest to uszkodzenie skry wywoane dziaaniem niskiej temperatury.
2) Najczciej odmroeniu ulegaj nieosonite czci, np. nos, uszy, palce.
3) Powstaniu odmroenia sprzyja niedoywienie, przemczenie, utrudnione krenie, dziaanie
alkoholu, zbyt ciasne lub skpe ubranie.

20/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

17.2. Odmroenia objawy

Rozrnia si 3 stopnie odmroenia:
1) Odmroenie I stopnia wystpuje blado i zdrtwienie odmroonej czci ciaa, pniej
wystpuje zaczerwienienie oraz pieczenie skry.
2) Odmroenie II stopnia wystpuje piekcy bl, skra sino-czerwona, pojawiaj si pcherze
wypenione pynem surowiczym.
3) Odmroenie III stopnia wystpuje obumarcie skry i gbszych warstw tkanki,
sino-czerwone owrzodzenia, bezbolesno (brak czucia).
17.3. Odmroenia pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Podstawowe zadanie polega na odsuniciu osoby spod wpywu zimna i stopniowym
przywrceniu krenia, poniewa zbyt szybkie ogrzewanie moe doprowadzi do obumarcia
odmroonych tkanek.
2) Przywrcenie krenia dokonuj metod ogrzewania biernego (koc). Najlepszy sposb
to skra do skry, czyli umieszczenie np. odmroonych palcw pod pach.
3) Do picia podajemy ciepe pyny (nie gorce), ktre rozgrzewaj od wewntrz.
4) Gdy zachodzi potrzeba, to na odmroone powierzchnie zakadamy jaowe opatrunki,
natomiast w cikich przypadkach odmroe poszkodowanego ubierz, otul czym ciepym,
zapewnij spokj i czekaj na pomoc medyczn.
5) Nie wolno rozciera odmroenia brudnymi rkami, niegiem oraz masowa miejsc,
na ktrych pojawiaj si nawet mae pcherze.
6) Nie wolno rwnie zrywa, przekuwa pcherzy ani stosowa na odmroone powierzchnie
maci, tranu czy innych domowych lekw.
18. Poraenie prdem elektrycznym
18.1. Uwalnianie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1kV
1) Poraonego naley natychmiast uwolni spod dziaania prdu elektrycznego.
2) Musisz dokona wyboru metody i sposobu uwolnienia poszkodowanego spod dziaania
prdu elektrycznego, w zalenoci od warunkw, w jakich nastpio poraenie (oparzenie),
zwracajc uwag na bezpieczestwo swoje, poszkodowanego i osb postronnych.
3) Jeli poraenie (oparzenie) nastpio na wysokoci, a wyczenie napicia moe
spowodowa grony upadek poszkodowanego, naley przed wyczeniem napicia
zabezpieczy go przed skutkami upadku z wysokoci.
4) Uwolnienie naley dokona jedn z nastpujcych metod:
a) przez wyczenie napicia waciwego obwodu elektrycznego,
b) przez odcignicie poraonego od urzdze bdcych pod napiciem.
5) Wyczenie napicia o ktrym mowa w ust. 4.a naley dokona:
a) przez otwarcie waciwych cznikw (Rysunek Nr 21),

21/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 21 Uwolnienie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1 kV

przez otwarcie cznika.

b) przez wyjcie wkadek bezpiecznikowych z obwodu zasilania (Rysunek Nr 22).

Wyjmowanie bezpiecznikw mocy powinno odbywa si za pomoc uchwytw
przeznaczonych do tego celu.

Rysunek Nr 22 Uwolnienie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1 kV

przez wyjcie wkadek bezpiecznikowych.

c) przez przecicie lub zerwanie przewodw od strony zasilania za pomoc narzdzi

z izolowanymi rkojeciami i rwnoczesnym zastosowaniu rodkw chronicych przed
skutkami uku elektrycznego (Rysunek Nr 23). Nie wolno stosowa tego sposobu
w pomieszczeniach grocych wybuchem,
d) przez zwarcie przewodw od strony zasilania. Stosowa tylko w liniach napowietrznych.

Rysunek Nr 23 Uwolnienie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1 kV

przez przecicie lub zerwanie przewodw od strony zasilania.

22/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

6) Odcignicia poraonego od urzdze pod napiciem naley dokonywa w przypadku, gdy

wyczenie napicia trwaoby zbyt dugo albo byoby trudniejsze i bardziej niebezpieczne
do wykonania.

Rysunek Nr 24 Uwolnienie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1 kV

przez odcignicie od urzdze bdcych pod napiciem.
7) Przy uwalnianiu poraonych spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu do 1 kV jako
podstawowy materia izolacyjny naley stosowa izolowany sprzt ochronny. W razie braku
sprztu ochronnego mona wykorzysta suche drewno, tworzywa sztuczne, suche materiay
tekstylne.
18.2. Uwalnianie poraonego spod dziaania prdu o napiciu powyej 1 kV
1) Poraonego naley natychmiast uwolni spod dziaania prdu elektrycznego.
2) Uwolnienia naley dokona jedn z nastpujcych metod:
a) przez wyczenie napicia waciwego obwodu elektrycznego,
b) przez odcignicie poraonego od urzdze bdcych pod napiciem.
3) Wyczenie napicia, o ktrym mowa w pkt 2 lit. a naley dokona przez otwarcie
waciwych cznikw.
4) Przed zdjciem poraonego z urzdzenia, ktre zostao wyczone, naley upewni si
o braku napicia za pomoc wskanika napicia, a nastpnie rozadowa urzdzenie,
zachowujc wymagane rodki ostronoci. Mona te dla zyskania na czasie, odcign
poraonego od urzdze za pomoc sprztu ochronnego.
5) Odcignicia poraonego od urzdze bdcych w stanie zaczenia, w przypadku braku
moliwoci wyczenia napicia, naley dokona posugujc si sprztem ochronnym
z wykluczeniem moliwoci bezporedniego dotknicia poraonego oraz dotknicia
urzdzenia znajdujcego si pod napiciem (Rysunek Nr 25).

23/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Rysunek Nr 25 Uwolnienie poraonego spod dziaania prdu elektrycznego o napiciu powyej 1 kV

przez odcignicie od urzdze bdcych pod napiciem.
18.3. Poraenie prdem elektrycznym pierwsza pomoc przedmedyczna
1) Bezporednio po uwolnieniu poraonego spod dziaania prdu elektrycznego, jeli nie
oddycha, naley wykonywa czynnoci przedstawione w pkt 5 Resuscytacja kreniowo
oddechowa.
2) Sposb ratowania zaley od stanu poraonego. Poraony moe by przytomny lub
nieprzytomny. Czowiek nieprzytomny moe oddycha lub nie oddycha, krenie krwi moe
trwa lub by wstrzymane. Moe take by oparzony.
3) W zalenoci od stanu poraonego naley moliwie jak najszybciej przystpi do udzielania
pierwszej pomocy przedmedycznej, ktrej zasady przedstawione s w niniejszych
Wytycznych.
19. Apteczka
19.1. Obsuga apteczki
Obsug apteczek naley na kadej zmianie powierzy wyznaczonym pracownikom,
przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy przedmedycznej.
19.2. Skad apteczki
W skad apteczki zgodnie z Norm DIN 13157 z rozszerzeniem o maseczk do sztucznego
oddychania wchodz:
1. Opatrunek w opakowaniu G 1 szt.
2. Opatrunek w opakowaniu M 3 szt.
3. Opatrunek w opakowaniu K 1 szt.
4. Opaska elastyczna 4m x 6cm 2 szt.
5. Opaska elastyczna 4m x 8cm 2 szt.
6. Chusta opatrunkowa 600 x800 mm 1 szt.
7. Chusta trjktna 2 szt.
8. Chusta z fliseliny 200x300 mm 5 szt.
9. Kompres 100x100 mm (2 szt.) 3 op.
10. Kompres do oczu 50x70 mm 2 szt.
11. Plaster z opatrunkiem 100x60 mm (4 szt.) 2 op.
12. Plastry na palce 120x20 mm (2 szt.) 2 op.

24/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

13. Plastry na opuszki palcw (2 szt.) 2 op.

14. Plastry 19x72 mm (2 szt.) 2 op.
15. Plastry 25x72 mm (4 szt.) 2 op.
16. Koc ratunkowy 1 szt.
17. Rolka przylepca 1 szt.
18. Noyczki 1 szt.
19. Worek foliowy 2 szt.
20. Rkawice jednorazowe 4 szt.
21. Zimny kompres 1 szt.
22. Instrukcja udzielania pierwszej pomocy 1 szt.
23. Ustnik do sztucznego oddychania 1 szt.
Dopuszcza si stosowanie apteczek o innym wyposaeniu, uzgodnionym z lekarzem medycyny
pracy.
20. Szkolenia z pierwszej pomocy
20.1. Wano szkolenia
1) W kadym zespole wykonujcym prace powinna znajdowa si osoba przeszkolona
w zakresie udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej ukoczone szkolenie
specjalistyczne, niezalenie od szkolenia okresowego BHP.
2) Zaleca si odnawianie szkole co dwa lata, ale nie rzadziej ni co 5 lat.
3) Szkolenie musi by potwierdzone zawiadczeniem.
4) Zawiadczenie musi by potwierdzone piecztk ratownika medycznego, pielgniarki
o ukoczonej specjalizacji medycyny ratunkowej lub anestezji i intensywnej terapii, lub
lekarza.
5) Na odwrocie zawiadczenia musi znajdowa si program szkolenia.
20.2. Ramowy program szkolenia

Lp. TEMATYKA ZAJ

1. Sytuacje zagraajce yciu

2. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca zdarzenia
3. Zasady udzielania pierwszej pomocy
4. Ocena stanu poszkodowanego, kontrola czynnoci yciowych
5. Postpowanie z poszkodowanym nieprzytomnym
6. Pierwsza pomocy w zatrzymaniu oddechu
7. Resuscytacja Kreniowo Oddechowa z uyciem AED
8. Udzielanie pierwszej pomocy osobie nieprzytomnej
9. Czynnoci ciaa czowieka
10 Krwotok zewntrzny, zewntrzny poredni oraz wewntrzny pierwsza pomoc
Stany chorobowe zagraajce yciu: (Ostry Zesp Wiecowy, epilepsja, cukrzyca,
11.
astma) rozpoznanie i udzielenie pomocy

25/26
 Zacznik Nr 3
do Instrukcji organizacji bezpiecznej pracy
przy urzdzeniach elektroenergetycznych,
wydanie czwarte

Lp. TEMATYKA ZAJ

12. Oparzenia i rany pierwsza pomoc

13. Obraenia krgosupa pierwsza pomoc
14. Urazy brzucha pierwsza pomoc
15. Urazy koci i staww
16. Sposoby ewakuacji w sytuacjach bezporedniego zagroenia ycia
17. wiczenia w zakresie Podstawowego Podtrzymywania ycia
18. Wyposaenie apteczki pierwszej pomocy
19. Egzamin

26/26