Lista Zadan Nr 3 ROWNANIA ROZNICZKOWE B1 12 marca 2017 r.

Grzegorz Karch http://www.math.uni.wroc.pl/karch/B1

For every action there is an equal and opposite reaction.

Trzecie prawo Newtona

2
Zadanie 44. Funkcja y1 (t) = et /2 jest rozwiazaniem rownania y 00 + ty 0 + y = 0. Znajdz

drugie rozwiazanie liniowo niezalezne.

Zadanie 45. Niech y1 (t) i y2 (t) beda rozwiazaniami rownania y 00 + p(t)y 0 + q(t)y = 0,

gdzie p(t) i q(t) sa ciagle w pewnym przedziale [, ]. Oznaczmy W (t) = W [y1 (t), y2 (t)] =

y1 (t)y20 (t) y10 (t)y2 (t).
a. Poprzez bezposredni rachunek sprawdz, ze W 0 + p(t)W = 0.
b. Na podstawie poprzedniego punktu wywnioskuj, ze dla  Rkazdych t,t0 [, ] jest praw-
dziwa rownosc W [y1 (t), y2 (t)] = W [y1 (t0 ), y2 (t0 )] exp tt0 p(s) ds.
c. Udowodnij, ze wyznacznik Wronskiego W [y1 (t), y2 (t)] jest albo tozsamosciowo rowny 0
lub nigdy nie zeruje sie na przedziale [, ].

Zadanie 46. Zalozmy, ze wyznacznik Wronskiego rozwiazan rownania y 00 +p(t)y 0 +q(t)y = 0

jest staly (niezalezny od t) i rozny od 0. Udowodnij, ze p(t) 0.
Zadanie 47. Udowodnij, ze y(t) = t2 nigdy nie moze byc rozwiazaniem rownania y 00 +

p(t)y 0 + q(t)y = 0 dla ciaglych p(t) i q(t).

Zadanie 48. Rownanie postaci t2 y 00 + ty 0 + y = 0, , stale, nazywa sie rownaniem

Eulera. Udowodnij, ze funkcja y(t) = tr jest rozwiazaniem tego rownania o ile r2 + (

1)r + = 0. Znajdz rozwiazanie zagadnienia t2 y 00 ty 0 2y = 0, y(1) = 0, y 0 (1) = 1 na

przedziale 0 < t < .
Zadanie 49. a) Niech r1 = +i bedzie pierwiastkiem zespolonym rownania r2 +(1)r +

= 0. Sprawdz, ze funkcja t+i = t e(ln t)i jest rozwiazaniem (o wartosciach zespolonych)

rownania Eulera t2 y 00 +ty 0 +y = 0. b) Wywnioskuj z punktu (a), ze t cos ln t i t sin ln t
sa dwoma niezaleznymi rozwiazaniami rownania Eulera.

Zadanie 50. Zalozmy, ze a > 0, b > 0 i c > 0. Udowodnij, ze kazde rozwiazanie rownania

ay 00 + by 0 + cy = 0 dazy do 0 gdy t .

Zadanie 51. Zalozmy, ze rownanie y 00 + p(t)y 0 + q(t)y = g(t) ma trzy rozwiazania t2 , t2 +

e2t , 1 + t2 + 2e2t . Znajdz rozwiazanie ogolne.

Zadanie 52. Znajdz rozwiazanie rownania y 00 4y 0 + 4y = te2t metoda uzmieniania stalych.

Zadanie 53. Znajdz rozwiazanie zagadnienia y 00 y = f (t), y(0) = y 0 (0) = 0.

Zadanie 54. Znajdz jedno rozwiazanie rownan: a) y 00 + 3y = t3 1, b) y 00 + 4y = t sin 2t.

Zadanie 55. Znalezc rozwiazanie ogolne rownania (1x2 )y 00 xy 0 +9y = 0, jezeli wiadomo,

ze ma ono rozwiazanie szczegolne bedace wielomianem stopnia 3. Uwaga: rownanie Czeby-

szewa (1 x2 )y 00 xy 0 + n2 y = 0 zawsze ma rozwiazanie szczegolne bedace wielomianem

stopnia n.
Zadanie 56. Dla jakich wartosci k i rownanie x00 + k 2 x = sin t ma przynajmniej jedno
rozwiazanie okresowe?

Zadanie 57. Dla jakich wartosci a zagadnienie y 00 + ay = 1, y(0) = 0, y(1) = 0, nie ma
rozwiazan?

1
Zadanie 58. Rozwazamy rownanie y 00 + p(x)y 0 + q(x)y = 0. (i) Uzywajac podstawienia
 
y(x) = z(x) exp 21 p(s) ds sprowadzic powyzsze rownanie do postaci z 00 + b(x)z = 0. (ii)
R

Sprobowac znalezc podstawienie redukujace wyjsciowe rownanie do w00 + c(x)w0 = 0. (iii)

Zakladajac, ze y1 jest rozwiazaniem, znalezc rozwiazanie y2 (w postaci y2 = y1 z) niezalezne

od y1 .
Zadanie 59. Pokazac, ze rozwiazanie rownania y 00 + p(x)y 0 + q(x)y = 0 albo ma na kazdym

skonczonym przedziale [a, b] tylko skonczenie wiele zer, albo jest tozsamosciowo rowne zeru.
Zadanie 60. Udowodnic, ze rozwiazania rownania y 00 + p(x)y 0 + q(x)y = 0 z q(x) < 0 nie

moga miec dodatnich maksimow (lokalnych).

Zadanie 61. Funkcje f1 (t) = t2 i f2 (t) = t|t| sa liniowo niezalezne na przedziale (1, 1)

oraz W (f1 , f2 ) = 0. Jak sie ma ten fakt do odpowiedniego twierdzenia o wronskianie ?

Zadanie 62. Funkcja y1 (t) = t jest rozwiazaniem rownania y 00 + ty 0 y = 0. Znalezc y2 (t)

tak aby y1 i y2 tworzyly uklad fundamentalny rozwiazan.

Rownania rozniczkowe zwyczajne II-go rzedu. Podstawowe twierdzenia.

Twierdzenie. Zalozmy, ze y1 (t) i y2 (t) sa dwoma rozwiazaniami dla t [, ] rownania

y 00 + p(t)y 0 + q(t)y = 0, gdzie funkcje p(t) i q(t) sa ciagle na [, ]. (1)

Zalozmy dodatkowo, ze wyznacznik Wronskiego W [y1 (t), y2 (t) = y1 (t)y20 (t) y10 (t)y2 (t) jest rozny
od zera w tym przedziale. Wtedy funkcja y(t) = C1 y1 (t) + C2 y2 (t) dla dowolnych stalych C1 i C2
jest rozwiazaniem ogolnym rownania (1).

Jednorodne rownanie o stalych wspolczynnikach

ay 00 + by 0 + cy = 0, a, b, c ustalone liczby (2)

 Jezeli = b2 4ac > 0, to fundamentalny zbior rozwiazan rownania (2) tworza funkcje y1 (t) =

er1 t , y2 (t) = er2 t , gdzie r1 i r2 sa pierwiastkami rownania charakterystycznego ar2 +br+c = 0.

 Jezeli = b2 4ac = 0, to fundamentalny zbior rozwiazan rownania (2) tworza funkcje

y1 (t) = ert , y2 (t) = tert , gdzie r pierwiastkiem rownania charakterystycznego.
 Jezeli = b2 4ac < 0, to fundamentalny zbior rozwiazan rownania (2) tworza funkcje

y1 (t) = et cos(t), y2 (t) = et sin(t), gdzie i sa odpowiednio czescia rzeczywista i

czescia urojona pierwiastka rownania charakterystycznego.

Rownania liniowe II-go rzedu niejednorodne

Twierdzenie. Niech y1 (t) i y2 (t) beda liniowo niezaleznymi rozwiazaniami rownania jednorod-

nego (1). Zalozmy, ze (t) jest szczegolnym rozwiazaniem rownania niejednorodnego

y 00 + p(t)y 0 + q(t)y = g(t). (3)

Przy tych zalozeniach, kazde rozwiazanie rownania (3) jest postaci y(t) = C1 y1 (t) + C2 y2 (t) + (t)

dla pewnych stalych C1 i C2 .
Dowod opiera sie na lemacie, ktory mowi, ze roznica dowolnych dwoch rozwiazan rownania niejed-

norodnego (3) jest rozwiazaniem rownania jednorodnego (1).

Metoda uzmienniania stalych
Zalozmy, ze znamy dwa liniowo niezalezne rozwiazania y1 (t) i y2 (t) rownania jednorodnego (1).

Metoda uzmieniania stalych polega na szukaniu rozwiazan rownania niejednorodnego (3) w postaci

(t) = u1 (t)y1 (t) + u2 (t)y2 (t) gdzie niewiadomymi sa funkcje u1 (t) i u2 (t). Funkcje te wyznacza sie

z ukladu rownan: y1 (t)u01 (t) + y2 (t)u02 (t) = 0, y10 (t)u01 (t) + y20 (t)u02 (t) = g(t), ktory ma dokladnie
jedno rozwiazanie, poniewaz jego wyznacznik (wyznacznik Wronskiego) W [y1 (t), y2 (t)] jest rozny

od zera.